Jaarverslag Stichting Bibliotheken Altena
2013
1
Voorwoord De bibliotheek in verandering In de snel veranderende samenleving is het voor de bibliotheek belangrijk om goed na te denken over haar maatschappelijke meerwaarde en wat dat betekent voor de dienstverlening. In 2013 zijn daarom, voortbordurend op het beleidsplan 2012-2015, verdere gesprekken gevoerd met alle belangrijke stakeholders van de bibliotheek. Met de gemeenten, maar ook met vertegenwoordigers van culturele- en maatschappelijke instellingen, onderwijs en kinderopvangorganisaties. Deze gesprekken hebben geleid tot een verdere aanscherping van het beleidsplan waarbij vanuit onze maatschappelijke opdracht lezen, leren en informeren centraal staan. Bibliotheek Altena kiest er daarbij ook nadrukkelijk voor de kernfuncties cultuureducatie en ontmoeting & debat aan de doelstellingen te koppelen. Onze bibliotheek staat midden in de samenleving en biedt kwalitatief hoogwaardige diensten en producten op het gebied van geletterdheid, mediawijsheid, (digitale) informatievoorziening en cultuur-historisch bewustzijn. De bibliotheek initieert en stimuleert ontmoeting en debat tussen burgers in samenwerking met maatschappelijke- en culturele partners. Doel is op een laagdrempelige en onafhankelijke manier bij te dragen aan de vorming van creatieve, zelfbewuste, sociale en zelfstandige burgers die bewust, kritisch en actief aan de samenleving kunnen deelnemen. Culturele, educatieve en economische waarde De bibliotheek profileert zich als educatiemakelaar, informatiemakelaar en cultuurmakelaar. De culturele, educatieve en economische waarde van de bibliotheek is immers groot. Zonder taal en rekenen is een volwaardige deelname aan de samenleving niet mogelijk en kunnen mensen hun talenten niet ontwikkelen. Beschikken over de kennis en vaardigheden om ‘een leven lang te leren’ is bovendien de sleutel tot succes in de samenleving van vandaag en morgen. Als bibliotheek willen wij iedereen op een laagdrempelige manier in contact brengen met cultuur en met elkaar. Cultuur doet zich niet alleen voor in taal, maar ook in onze verhalen, erfgoed, kunst, theater, dans, muziek en de interactie met anderen. Cultuur vertelt ons wie we zijn en waar we vandaan komen. Filosoof Ad Verbrugge: “Taal en cultuur beïnvloeden de ontwikkeling van het geheugen, zelfbeeld, verbeeldingsvermogen, creativiteit en de mogelijkheid om door redeneren tot een afgewogen beslissing te komen. Door de bibliotheek zijn die eigenschappen ook voor mensen met een kleiner budget bereikbaar.” Daarnaast vinden wij het belangrijk dat mensen informatie kunnen vinden en van context kunnen voorzien. De hoeveelheid content die door de digitalisering wordt aangeboden is zo groot dat mensen door de bomen het bos niet meer zien. Voor veel mensen is het ondoenlijk om feit en fictie, werkelijkheid en opinie van elkaar te scheiden. Mediawijsheid wordt daarom steeds belangrijker. Steeds meer wordt immers van burgers gevraagd zelf keuzes te maken en te participeren om zo een bijdrage te kunnen leveren aan de samenleving. De bibliotheek is een plek waar kennis over het maatschappelijk leven te vinden is. Ook in 2013 is er gewerkt aan een aantrekkelijke en klantgerichte presentatie van onze fysieke collectie met ‘eilanden’ waar materialen op een inspirerende manier worden gepresenteerd. De website is uitgegroeid tot onze ‘achtste vestiging’ waar onze klanten niet alleen 24 uur per dag boeken kunnen zoeken en reserveren, maar ook op de hoogte worden 2
gehouden van het volledige aanbod van de bibliotheek. Het aantal websitebezoekers is in 2013 meer dan verdubbeld ten opzichte van het jaar daarvoor. Ontwikkeling brede scholen en multifunctionele accommodaties Onze bibliotheek heeft in 2013 veel tijd gestoken in brede school overleggen in Giessen/Rijswijk, Nieuwendijk, Dussen, Werkendam en Sleeuwijk. Doel is om een bibliotheekfunctie in de brede school vorm te geven voor de doelgroep kinderen van 0 tot 13 jaar en ervoor te zorgen dat in samenspraak met de kernpartners ook een voorziening voor volwassenen op de langere termijn gegarandeerd kan blijven. Door samen met kinderopvangorganisaties en scholen op multifunctionele vierkante meters de bibliotheekfuncties voor de doelgroep 0-13 jaar vorm te geven, kan er meer subsidiebudget worden geïnvesteerd in producten en diensten die voor deze kinderen zijn ontwikkeld. Met directies en bestuurders van basisscholen zijn gesprekken gevoerd over de invoering van De Bibliotheek op School, een aanbod mediawijsheid en cultuureducatie vanuit doorgaande leerlijnen. Vanuit het veld is er met enthousiasme gereageerd op de beleidsontwikkelingen bij de bibliotheek. In Woudrichem neemt de bibliotheek deel aan het overleg om tot oprichting van een multifunctionele accommodatie te komen. Met diverse partners is nagedacht over de inrichting en samenwerking binnen deze accommodatie die past bij het beleid van de bibliotheek. Om uitvoering te kunnen geven aan het beleid, is in 2013 een begin gemaakt met een reorganisatie die moet leiden tot een nieuw en toekomstbestendig functiebouwwerk en ervoor moet zorgen dat er uit de huidige exploitatie middelen worden vrijgemaakt om de beleidsvoornemens gericht op doelgroep 0-13 jaar en kwetsbare burgers te kunnen realiseren. Ook zijn met terugwerkende kracht bezuinigingen verwerkt die de bibliotheek de afgelopen jaren van de gemeenten opgelegd heeft gekregen. In dit jaarverslag is een overzicht opgenomen van inspanningen die onze medewerkers in 2013 hebben verricht om voor alle inwoners van het Land van Heusden en Altena een onmisbare partner te zijn op het gebied van lezen, leren, informeren, educatie, digitalisering en cultuur. Onafhankelijk, laagdrempelig, kwalitatief en voor alle inwoners van het Land van Heusden en Altena toegankelijk. Daarmee is en blijft de bibliotheek een zeer waardevolle plek binnen onze gemeenten. Werkendam, mei 2013 Marina Zwaan, directeur
3
Inhoudsopgave
Voorwoord ......................................................................................................................................................... 2 De bibliotheek in verandering ........................................................................................................... 2 Culturele, educatieve en economische waarde ........................................................................... 2 Ontwikkeling brede scholen en multifunctionele accommodaties ..................................... 3 1. Het bibliotheekwerk landelijk en lokaal ............................................................................................ 7 1.1 Landelijke ontwikkelingen ............................................................................................................... 7 Nieuwe bibliotheekwet ........................................................................................................................ 7 Landelijke digitale bibliotheek en e-books ................................................................................... 7 1.2 Provinciale structuur.......................................................................................................................... 7 1.3 Lokale contacten en ontwikkelingen ........................................................................................... 8 2. Missie en Visie Stichting Bibliotheken Altena.................................................................................. 9 2.1 Beleidsplan ............................................................................................................................................. 9 2.2 Publieke dienstverlening .................................................................................................................. 9 Tarieven................................................................................................................................................... 10 2.3 Specialisatie & Innovatie ................................................................................................................ 10 3. 1 doelgroep 0 – 4 jarigen .................................................................................................................. 11 Boekstart ................................................................................................................................................. 11 Jaar van het Voorlezen ....................................................................................................................... 11 Facebook Boekstart ............................................................................................................................ 12 Activiteiten ............................................................................................................................................. 12 Voor- en vroegschoolse educatie (VVE)...................................................................................... 12 Aalburg..................................................................................................................................................... 12 Woudrichem .......................................................................................................................................... 13 Werkendam ............................................................................................................................................ 13 3.2 doelgroep 4 – 12 jarigen ................................................................................................................ 13 3.3 doelgroep 12 – 18 jarigen .............................................................................................................. 15 Mediabar in de bibliotheek .............................................................................................................. 15 Week van de Mediawijsheid ............................................................................................................ 15 Voortgezet Onderwijs ........................................................................................................................ 16 4. Informatievoorziening ........................................................................................................................... 16
4
4.1 Digitale media .................................................................................................................................... 16 Bookfinder Altena App ...................................................................................................................... 16 HEMA Academie ................................................................................................................................... 17 Marketing ................................................................................................................................................ 17 Automatische incasso......................................................................................................................... 17 4.2 Ouderen ................................................................................................................................................ 17 De thema- of herinneringskoffers ................................................................................................. 17 Antwoord op veranderingen in de zorg: de ‘mantelzorgkoffer’ ........................................ 17 Samenstellen van een bijzondere themacollectie ................................................................... 18 Brabant gaat VOORlezen ................................................................................................................... 18 MultiTouch Tafel uitgeleend aan zorgcentrum ........................................................................ 19 Bibliotheekdienst-aan-Huis ............................................................................................................. 19 Het Alzheimer Café .............................................................................................................................. 19 Bibliotheek Altena weer gastredacteur in de Nieuwsbrief Mantelzorgers Aalburg .. 20 Lezingen over de bibliotheek en ouderenwerk ....................................................................... 20 5. Lezen ............................................................................................................................................................. 20 5.1 Boekpromotie..................................................................................................................................... 20 Boekenweek........................................................................................................................................... 20 Dichterspodium .................................................................................................................................... 21 1 avond: 2 schrijvers .......................................................................................................................... 21 25 jaar : Juni – Maand van het Spannende Boek ...................................................................... 22 Dichterspodium ook te volgen via livestream .......................................................................... 22 Finale Gedichtenwedstrijd ............................................................................................................... 22 Boeken op USB stick ........................................................................................................................... 23 Nederland Leest ................................................................................................................................... 23 5.3 Anders lezen ....................................................................................................................................... 24 Producten voor het Aangepast lezen ........................................................................................... 24 Ontwikkelingen en activiteiten ...................................................................................................... 24 5.4 Ontmoeting.......................................................................................................................................... 25 Informatieavond Het Afscheid ......................................................................................................... 25 7e Poëzie-avond Nederlands Hervormde kerk Eethen......................................................... 25 Open MonumentenDagen 14+15 september 2013: Macht & Pracht ............................... 25 6. CultuurPuntAltena................................................................................................................................... 26
5
Personalia ........................................................................................................................................................ 30 Verslag van de Raad van Toezicht.......................................................................................................... 32 Inleiding ....................................................................................................................................................... 32 Het functioneren van de Raad van Toezicht in 2013 ............................................................. 32 Op de agenda in 2013 ......................................................................................................................... 34 Samenstelling van de Raad van Toezicht per 31-12-2013 .................................................. 34 Resultaten 2013 ............................................................................................................................................ 35 Inwoners en leden ................................................................................................................................... 35 Voorzieningen en openingstijden ...................................................................................................... 36 Uitleningen en bezit aan collectie ...................................................................................................... 37 Uitleenfrequentie per vestiging in grafiek ..................................................................................... 37
6
1. Het bibliotheekwerk landelijk en lokaal 1.1 Landelijke ontwikkelingen Nieuwe bibliotheekwet In 2013 heeft het ministerie van OC&W de voorbereiding van een nieuwe bibliotheekwet ter hand genomen. Het belangrijkste doel hiervan is om de afspraken over de invoering van de landelijke digitale bibliotheek goed te regelen. Er moet ook in geregeld worden hoe de lokale digitale en fysieke bibliotheek en de landelijke digitale bibliotheek aan elkaar verbonden zullen worden en welke consequenties die heeft voor de leden van de bibliotheek. In 2013 hebben er diverse consultatieronden plaatsgevonden op initiatief van de Vereniging van Openbare Bibliotheken voor alle leden over deze nieuwe wet. De uitkomsten daarvan zijn meegenomen naar het ministerie. Voorjaar 2014 zal de Tweede Kamer naar verwachting discussiëren over deze nieuwe wet. De invoering ervan staat op de agenda voor 2015. Landelijke digitale bibliotheek en e-books De maatschappij digitaliseert in een hoog tempo. Wil de bibliotheek haar maatschappelijke positie behouden, dan dient zij goed vindbaar te zijn op het internet. Ook moeten leden gemakkelijk gebruik kunnen maken van de diensten van de bibliotheek. Daarom zijn diensten als online zoeken in de catalogus, verlengen, lid worden en reserveren zo belangrijk. Stichting Bibliotheek.nl (BNL) is eind 2009 door de landelijke overheid opgericht om deze digitale diensten namens en voor bibliotheken te ontwikkelen, uit te rollen en te beheren. Door de centrale aanpak kunnen (publieke) middelen effectief worden ingezet en digitale diensten snel worden ontwikkeld. Reeds in 2012 heeft Bibliotheek Altena voldaan aan de voorwaarden voor aansluiting op het landelijke datawarehouse en de Nationale Bibliotheek Catalogus. Door deze aansluiting zullen in de toekomst landelijk ontwikkelde diensten beschikbaar worden in ons werkgebied. In 2013 heeft de landelijke organisatie Bibliotheek.nl overeenstemming bereikt met een groot aantal uitgevers en belanghebbenden over het creëren van een landelijk ebookplatform van bibliotheken. Naar verwachting zullen voorjaar 2014 vijfduizend e-books via dit platform beschikbaar zijn voor de leden. De verwachting is dat dit aantal snel zal oplopen. In eerste instantie is het lenen van de e-books nog gratis, maar een deel van de aangeboden e-books zal na een aantal maanden betaald worden aangeboden aan de leden. Dit zal ook consequenties hebben voor de abonnementensoorten. De lokale bibliotheek moet voor het landelijke digitale platform een bijdrage betalen aan de landelijke digitale bibliotheek.
1.2 Provinciale structuur Op provinciaal niveau verzorgt Cubiss als provinciale serviceorganisatie (PSO) de ondersteuning van bibliotheken. Samen vormen zij het Brabants Netwerk (BNB). De ondersteuning heeft onder andere betrekking op de infrastructuur, producten en diensten onder meer op het gebied van HRM, transport en logistiek, marketing en innovatie.
7
De provinciale subsidie wordt in natura over de bibliotheken verdeeld. Deze subsidiestroom is verdeeld over een tiental projectlijnen met een looptijd van drie jaar. De projecten worden weer vanuit het bibliotheekveld begeleidt: Bibliotheek Altena levert hieraan haar bijdrage door een netwerkbegeleider in te zetten. Daarnaast is één medewerker gevraagd om mee te werken aan het project Brabant gaat VOORlezen dat gecoördineerd wordt door Cubiss. De kosten die de bibliotheek hiervoor maakt worden gedeeltelijk vergoed. De kennis die hiermee wordt opgedaan en de producten die gemaakt worden komen ten goede aan het bibliotheekwerk in het werkgebied van Bibliotheek Altena.
1.3 Lokale contacten en ontwikkelingen De directie en de voorzitter van de Raad van Toezicht van Bibliotheek Altena hebben het afgelopen jaar regelmatig ambtelijk en bestuurlijk contact gehad met de drie gemeenten. Op de agenda met name de verdere ontwikkeling van het beleidsplan, de plannen om te komen tot een toekomstbestendige bibliotheek, de keuzen voor doelgroepen en de financiële kaders waarbinnen het bibliotheekwerk wordt gedaan. De Commissie Inwoners van Werkendam is in 2013 te gast geweest in de bibliotheek in Werkendam, waar de raadsleden zich hebben laten bijpraten over beleidsontwikkelingen. Dit was een open en constructieve bijeenkomst waar met elkaar een goede discussie is gevoerd over het toekomstbeleid van de bibliotheek. Voorjaar 2013 is de Raad van Aalburg kort bijgepraat over beleidsvoornemens middels een inspreekmoment. Raadsleden van de gemeente Woudrichem zijn door middel van een raadinformatiebrief geïnformeerd over ontwikkelingen van de bibliotheek in het algemeen en over deelname aan het voorgenomen multifunctionele centrum in het bijzonder. De bibliotheek neemt waar mogelijk deel aan de wijkmarkten die de gemeente Werkendam in alle kernen organiseerde. Informatie over de bibliotheek, de dienstverlening en specifiek over e-readers was hier te vinden. De wijkmarkten werden druk bezocht. Bibliotheek Altena participeert in Open Coffee Altena. Dit is een b2b-initiatief van (LinkedIn group) Ondernemend Altena en speciaal bedoeld voor netwerkers, durfondernemers, creatieve breinen, business partners, ondernemende geesten en aanstormend talent. Ontmoeten, netwerken, visies en kennis delen prikkels geven, toevoegen, zaken doen. Het kan allemaal. Zoals ook in het voorwaard aangegeven heeft de bibliotheek in 2013 directies en bestuursleden van alle belangrijke maatschappelijke- en culturele organisaties in het gebied geïnterviewd over de beleidsontwikkelingen van de bibliotheek in relatie tot ontwikkelingen bij deze organisaties. Ook met scholen en organisaties voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk is gesproken.
8
2. Missie en Visie Stichting Bibliotheken Altena
De bibliotheek draagt op een laagdrempelige manier bij aan de vorming van creatieve, zelfbewuste, sociale en zelfstandige burgers die daardoor bewust actief aan de samenleving kunnen deelnemen. 2.1 Beleidsplan 2013 stond in het teken van de verdere doorontwikkeling van het beleidsplan. De uitkomsten van de interviews die gehouden zijn met stakeholders zijn verwerkt, evenals de resultaten van brainstormsessies met het eigen personeel. Deze hebben geleid tot het maken van strategieplaten die vervolgens weer intern en extern zijn besproken. Voorjaar 2014 zullen in overleg met de gemeenten definitieve keuzen worden gemaakt die moeten leiden tot het uitbouwen van een toekomstbestendige bibliotheek. Dan zullen ook gericht keuzen worden gemaakt voor doelgroepen waarvoor producten & diensten worden ontwikkeld.
2.2 Publieke dienstverlening SBA is als basisbibliotheek verantwoordelijk voor het bibliotheekaanbod in de Aalburg Werkendam en Woudrichem. Het werkgebied omvat 53.700 inwoners. Werkgebied Gemeente Aalburg Werkendam Woudrichem Totaal
Aantal inwoners per 31-12-2013 12.849 26.426 14.425 53.700
SBA is een onafhankelijke informatiebemiddelaar in het publieke domein. SBA stelt verschillende soorten fysieke en digitale informatie- en cultuurdragers en de inhoud die ze bevatten ter beschikking aan alle inwoners uit haar werkgebied. Informatie maakt mensen weerbaar en vergroot de kans dat ze zich maatschappelijk betrokken voelen. SBA speelt in op de actualiteit en zorgt dat informatie op een toegankelijke en aansprekende manier wordt aangeboden. De Bibliotheek is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert. De Bibliotheek schept essentiële voorwaarden voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en groepen en levert daarmee een cruciale bijdrage aan de kennissamenleving. 9
Tarieven De tarieven zijn in 2013 niet gewijzigd. Bibliotheek Altena is aangesloten bij het Brabantse Tarievenstelsel.
2.3 Specialisatie & Innovatie De kern van het bibliotheekwerk is lezen, leren (educatie) en informeren. Al jarenlang maakt SBA zich hard om de burgers in de drie gemeenten te informeren, te betrekken in de samenleving en hen vrije toegang tot (digitale) informatie te geven. Daarnaast is SBA een belangrijke partner voor het onderwijs op het gebied van de doorgaande leeslijn, cultuureducatie en het informatievaardig maken van leerlingen. Door maatschappelijke ontwikkelingen en digitale innovaties verandert de manier waarop de functies van de bibliotheek worden uitgevoerd. De afdeling Specialisatie & Innovatie heeft zich gericht op het versterken van de digitale én de fysieke bibliotheek. Digitaal willen we informatie op een vernieuwende en verrassende manier presenteren. Dit in samenwerking met partners uit het culturele veld. Ook in 2013 is de Multitouch tafel voor dit doel ingezet, is de website doorontwikkeld en kon de mediabar een aantal weken gebruikt worden door de leden (de mediabar is een presentatiemeubel met digitale informatiedragers als diverse tablets, een digibord, een Apple tv enz.), kunnen leden gastvrij internetten in de vestigingen en gebruik maken van de bookfinder app. Ontwikkelingen die in 2014 worden voortgezet en uitgebreid. Door het inzetten van Twitter en Facebook als extra communicatiekanaal wil SBA (toekomstige) klanten naar de website, de catalogus of de fysieke vestiging te trekken. Bibliotheek Altena staat voor een bibliotheek als fysiek en virtueel podium waar mensen elkaar ontmoeten, een wegwijzer naar informatie en cultuur. Samenwerking met lokale instellingen en verenigingen leidt tot grensoverschrijdende activiteiten zoals het project Hallo Brabant waarin boek, inhoud en digitale informatie op een uitdagende en speelse manier samen zijn gekomen. Kijk ook op www.verhalenvanaltena.nl. Het is onze ambitie om in de toekomst steeds meer van dit soort projecten met samenwerkingspartners te organiseren, waardoor de bibliotheek een spin in het web wordt op het snijvlak van informatievoorziening, educatie en lezen.
10
3. Educatie In het kader van educatie heeft SBA in 2013 de focus gelegd op de volgende doelgroepen: 0 – 4 jarigen 4 – 12 jarigen 12 – 18 jarigen laaggeletterden
3. 1 doelgroep 0 – 4 jarigen Boekstart Het is bewezen dat samen met je baby een boek lezen niet alleen de band tussen ouder en kind versterkt, maar dat kinderen die als baby al zijn voorgelezen later beter zijn in taal. De bibliotheek wil er graag aan bijdragen dat ouders zo vroeg mogelijk beginnen met voorlezen en doet daarom ook in 2013 mee aan het landelijke project BoekStart voor baby’s. Alle baby’s die wonen in de gemeente Werkendam, Aalburg en Woudrichem ontvangen een brief en een waardebon van de gemeente met een uitnodiging om een BoekStart koffertje te halen in de dichtstbijzijnde bibliotheek. Met de waardebon kunnen ouders hun kindje gratis inschrijven als lid van de bibliotheek en ontvangen zij het koffertje met een knisperboekje en een boekje met cd. In 2013 heeft 25% van de ouders van pasgeboren baby’s een BoekStart koffertje gehaald en hun baby lid gemaakt van de bibliotheek. De verwachting is dat door verdere marketinginspanningen in 2014 en deelname aan het landelijke project BoekStart in de Kinderopvang, dit percentage nog hoger kan worden.
Jaar van het Voorlezen 2013 was Het Jaar van het Voorlezen. Het tijdschrift PIPPO gaf alle ouders met kinderen in de leeftijd van hun doelgroep een speciale VoorleesPIPPO cadeau. In deze PIPPO was een extra informatieve bijlage over voorlezen opgenomen die BoekStart als gastredactie mocht samenstellen. Van 28 september t/m 13 oktober 2013 konden ouders de (gratis) VoorleesPIPPO ophalen in de bibliotheek op vertoon van een voucher. Hiervan is massaal gebruik gemaakt.
11
Facebook Boekstart Een medewerker van Bibliotheek Altena zet wekelijks informatie over Boekstart en interessante boeken om voor te lezen op de facebook pagina van Bibliotheek Altena. Kijk voor informatie op www.facebook.com/debibliotheekaltena. Activiteiten In het kader van Leesbevordering organiseert Bibliotheek Altena jaarlijks diverse activiteiten voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Het gaat dan om activiteiten tijdens de Nationale Voorleesdagen (www.nationalevoorleesdagen.nl) of rondom een bekende kinderboekenschrijver of –figuur. Met een kwartier voorlezen per dag leren kinderen 1000 nieuwe woorden op jaarbasis! In 2013 zijn in de Bibliotheek de volgende activiteiten geweest: Peuterbezoeken: - In de vestigingen Giessen en Aalburg zijn voor 32 peutergroepen uit de gemeenten Woudrichem en Aalburg bezoeken georganiseerd . In Aalburg is het project Nog 100 nachtjes slapen uitgevoerd, waarin het bekroonde prentenboek uit 2013 centraal stond. In Woudrichem werd met het project En nu lekker slapen Sam! de zintuigen van de peuters geprikkeld. Nationale Voorleesdagen: - Tijdens de Nationale Voorleesdagen deed de bibliotheek mee aan het Nationale Voorleesontbijt in bibliotheek Sleeuwijk en Werkendam. - Een brandweerman kwam voorlezen en vertellen over zijn werk aan een groep peuters van Nijntje (peuterspeelzaal Sleeuwijk), en aan de kinderen van Baboffel (kinderdagverblijf Werkendam) Thema voorlezen op alle vestigingen Op alle vestigingen werd tijdens de themaweken een voorleesuurtje ingepland, waarbij een vrijwilliger of vaste medewerker van de bibliotheek aan een aantal kinderen voorlas. Maart 2013: Vier de lente met Kikker (Kikkertiendaagse 21 t/m 30 maart) April 2013: Dikkie Dik is jarig (Dikkie Dik is 35 jaar, 22 t/m 26 april) Mei 2013: Jip en Janneke spelen buiten (Annie M.G. Schmidtweek, 20 t/m 27 mei) Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Een medewerker van de bibliotheek neemt deel aan het VVE overleg van de gemeenten Werkendam en Aalburg. In dit overleg wordt o.a. het VVE beleid van de gemeenten en de diverse partners besproken en activiteiten op elkaar afgestemd. Aalburg Deelname aan VVE overleg in de gemeente Aalburg heeft er toe geleid dat een medewerker van de bibliotheek heeft deelgenomen aan drie workshop over taalontwikkeling en ouderbetrokkenheid samen met medewerkers van kinderopvang en basisonderwijs. Dit heeft over en weer veel informatie over elkaars werk opgeleverd waardoor een nog betere afstemming van producten en diensten mogelijk is. Verder is er overleg geweest met de beleidsmedewerker van de gemeente Aalburg om de producten en 12
diensten die de bibliotheek (gratis) aan kinderdagverblijven en peuterspeelzalen aanbiedt te evalueren. En heeft de bibliotheek een begin gemaakt met een VVE-beleidsplan en de aanschaf van themakisten. Woudrichem In de gemeente Woudrichem zijn de themakisten die in 2012 zijn aangeschaft uitgebreid met nog drie thema’s die vanaf eind 2013 door peuterspeelzalen en kinderdagverblijven (gratis) geleend kunnen worden. Werkendam Tijdens het VVE overleg is het Jaarplan VVE 2014 vastgesteld waarin de bibliotheek uitdrukkelijk gevraagd wordt om met een aanbod van producten en diensten voor de vooren vroegschool te komen in 2014.
3.2 doelgroep 4 – 12 jarigen Leesbevordering is een van de belangrijkste doelstellingen voor deze doelgroep. Stimuleren van leesmotivatie en literaire competenties van kinderen en jongeren staat daarbij voorop. Doel is het vergroten van de woordenschat en het stimuleren van vrij lezen. Door een goede taalontwikkeling is de kans van slagen in de maatschappij veel groter. Bibliotheek Altena doet dit op verschillende manieren: Rode draad: een zorgvuldig samengesteld aanbod van boeken en lessen voor alle groepen van de basisschool. Zeventien basisscholen maakten in 2013 gebruik van de Rode draad waar weer een aantal nieuwe projecten aan is toegevoegd. Groepsbezoeken van basisscholen aan de bibliotheek. Doel is kinderen kennis te laten maken met de bibliotheek en ze te leren hoe ze boeken en informatie kunnen zoeken. Themacollecties: geselecteerde boeken rondom een bepaald thema zoals Sinterklaas, kerst en de seizoenen. Schrijversbezoeken: voor de groepen 7 en 8 is aan de Rode Draad een schrijversbezoek gekoppeld waarbij een bekende kinderboekenschrijver in de klas aanwezig is om met de kinderen in gesprek te gaan over boeken en het schrijfproces. Voorleeswedstrijd: scholen in de gemeenten Werkendam gaan met elkaar ‘de strijd’ aan om de titel ‘voorleestalent van het jaar’. Ook in de gemeente Aalburg organiseert de bibliotheek een voorleeswedstrijd. In de gemeente Woudrichem is een medewerker van de bibliotheek jaarlijks jurylid bij de voorleeswedstrijd. Dit in het kader van De Nationale Voorleeswedstrijd. In de scholen in Eethen, Babyloniënbroek, Meeuwen en Genderen zijn servicepunten ingericht met een jeugdcollectie die wordt uitgeleend. Dit sluit nauw aan bij de doelstelling van Bibliotheek Altena om de collectie zo dicht mogelijk bij de kinderen te brengen. Er is sprake van een routecollectie, waardoor de collectie van de vier servicepunten rouleert. De domeinspecialist Jeugd heeft met de scholen in 2013 gesprekken gevoerd die hebben geleid tot een verhoging van het aantal uitleenmomenten. Deelname aan De Nederlandse Kinderjury.
13
De bibliotheek heeft het initiatief genomen om in 2013 de cursus Open Boek aan te bieden aan leerkrachten van basisscholen. Doel was het opleiden van leescoördinatoren die daarmee in staat zijn om voor hun school op maat een leesplan te maken. Tien leerkrachten hebben met succes aan de cursus deelgenomen. Hiermee is mede een basis gelegd voor de implementatie van het concept de Bibliotheek op School dat de komende jaren ingevoerd zal worden op basisscholen die daarvoor open staan. De eerste terugkomdag werd bezocht door negen leescoördinatoren.
Met Stichting de Vleet is samengewerkt aan het project ‘Het muizenhuis’. Daarbij konden de kinderen niet alleen maar luisteren naar de avonturen van de twee muizen uit het muizenhuis, maar werden ze ook geprikkeld om zelf aan de slag te gaan. Ze maakten zelf in een veilingkist een kamer in het muizenhuis. Een mooi voorbeeld hoe leesbevordering en het stimuleren van creativiteit door zelf aan de slag te gaan, worden gecombineerd. De nieuwe werkwijze tijdens de groepsbezoeken van de basisscholen aan de bibliotheek zijn goed ontvangen. In bibliotheek Nieuwendijk zijn groep 1 t/m 6 langs geweest en de kinderen van groep 7 en 8 hebben een fietstocht gemaakt naar bibliotheek Werkendam. Ook bibliotheek Giessen, Aalburg en Dussen zijn bezocht door de groepen van verschillende basisscholen.
14
3.3 doelgroep 12 – 18 jarigen Mediabar in de bibliotheek De Mediabar is een meubel met daarop diverse eigentijdse informatiedragers, zoals bijvoorbeeld een iPad, een E-reader, een digibord, Samsung Galaxy Tab, Wii U. In de maand mei stond een aan Bibliotheek Altena uitgeleende mediabar in bibliotheek Werkendam en in de maand juni in Giessen. Tijdens deze maanden zijn er inloopochtenden georganiseerd, waarbij klanten de nieuwe informatiedragers konden testen en proberen. Er was deskundig personeel aanwezig om alle vragen te beantwoorden en de mogelijkheden te laten zien van de apparaten. In samenwerking met het CJG (Centrum Jeugd en Gezin) is er in Werkendam een informatieochtend en -avond georganiseerd rondom de Mediabar en Social Media. In bibliotheek Giessen is er een informatiemarkt Social Media en Internet georganiseerd i.s.m. Halt, Stichting de Vleet en CJG. In 2014 worden de mogelijkheden onderzocht om zelf als bibliotheek een mobiele mediabar aan te schaffen die o.a. gebruikt kan worden in het basisonderwijs.
Lezingen/workshops mediawijsheid diverse doelgroepen. Ook dit jaar heeft de Mediacoach weer diverse lezingen gegeven. Dit jaar was er veel vraag naar Social Media. Zo heeft de Mediacoach tijdens een ouderavond een lezing verzorgd. De meeste ouders hoorden veel nieuws en hadden nog geen besef van de impacht van Social media. Het was een leuke en interactieve avond. Ook is er een informatieochtend verzorgd voor het Da Vinci College te Wijk en Aalburg. Tijdens deze ochtend werden de voor- en nadelen verteld van Social media en de eigenschappen van diverse Social media. Voor de Schans is een lessenreeks verzorgd voor het PO (Persoonlijk Ontwikkelingsdomein) op het gebied van Mediawijsheid.
Week van de Mediawijsheid Onze bibliotheek doet ieder jaar mee aan De Week van de Mediawijsheid. Dit jaar was het thema Media verrijken je leven. De groepen 7 en 8 van de basisscholen in het werkgebied worden uitgenodigd om het mediawijsheidspel MediaMasters te spelen. Diverse basisscholen hebben deelgenomen aan MediaMasters2013. In alle vestigingen van de bibliotheek is een presentatie gemaakt rondom Mediawijsheid. Tijdens deze week is een MOOC (Massive Open Online Course) beschikbaar gesteld rondom Online Privacy. Dit was de eerste niet universitaire MOOC. Iedereen kon gratis deelnemen. In 2014 krijgt dit een vervolg.
15
Voortgezet Onderwijs Al jarenlang is er een goede samenwerking op het gebied van leesbevordering met het Prinsentuincollege (PTC) in Andel en De Schans in Sleeuwijk. In 2013 zijn er weer diverse leesbevorderingsprojecten afgenomen. Het PTC heeft een MLP (Makkelijk Lezen Plein) dat is samengesteld door de bibliotheek. Jongeren met een leesbeperking zoals dyslexie, kunnen hierdoor toch goed boeken lezen. Daarnaast neemt het voortgezet onderwijs projecten af zoals: Goede Boeken Lezen - Ik zoek een vriend voor de eerste klas en Klassikaal Lezen - Carry Slee voor de derde klas. Ook in 2013 zijn er op verzoek van de scholen meerdere themacollecties samengesteld voor diverse projecten. Voor De Schans is een schrijversbezoek georganiseerd voor 62 brugklassers. Met daaraan voorafgaand Klassikaal Lezen met schrijver Peter Vervloed. Alle leerlingen van het Altena College (1443), de Schans (239) en het Willem van Oranje College (620) zijn lid van de bibliotheek, hierdoor hebben zij beschikking over de hele collectie van de bibliotheek en kunnen ze ook collectie van andere bibliotheken lenen.
4. Informatievoorziening 4.1 Digitale media Bookfinder Altena App
In bibliotheek Giessen werd in juni 2013 de BookFinder Altena app gelanceerd. Bibliotheek Altena was de eerste bibliotheek in Nederland die deze app in gebruik nam. Dat gebeurde op ludieke wijze. Daarna werd de app op een groot scherm uitgelegd en gedemonstreerd. Vervolgens konden de bezoekers op de apparaten in de mediabar de app uitproberen. Met de BookFinder app kunnen mensen met hun telefoon en/of tablet boeken vinden over plaatsen in de regio waar ze zich op dat moment bevinden. De app werkt middels Layar. Een
16
argumented reality toepassing die een laag over de werkelijkheid projecteert. Op die manier kunnen mensen met de camera van hun telefoon boeken zien op de locatie waar ze over gaan. In de app kunnen de mensen dan direct meer informatie over het boek vinden en eventueel direct reserveren via de digitale catalogus van de bibliotheek. HEMA Academie In 2013 is een unieke samenwerking tot stand gebracht tussen de Openbare Bibliotheken en de HEMA. Alle leden van de bibliotheek kunnen met gebruikmaking van hun bibliotheekpas gratis online cursussen volgen van de HEMA Academie. Met ingang van december 2013 krijgen alle leden een jaar lang de mogelijkheid om zich op een digitale manier te ontwikkelen dankzij drie online cursuspakketten van HEMA academie. Met deze verrijking van de bibliotheekpas brengt de Bibliotheek kennis bij miljoenen mensen thuis. Marketing Vanaf 1 september 2013 is marketing als actiepunt toegevoegd aan het takenpakket van een specialist. Deze specialist heeft een marketingbeleidsplan opgesteld met een daaruit voortvloeiend marketingactieplan. Speerpunten van de marketing zijn ledenbehoud, ledenwerving en het bereiken van nieuwe doelgroepen. Als extra dienstverlening richting de klanten is een productenwaaier gemaakt waarop alle dienstverlening van de bibliotheek op handzame wijze terug te vinden is. Automatische incasso Vanaf oktober 2013 krijgen alle leden een kaart toegestuurd voor een automatische incasso. Inmiddels heeft een derde van de klanten de automatische incasso ingevuld en ingeleverd.
4.2 Ouderen De thema- of herinneringskoffers De uitlening van de welbekende themakoffers voor ouderen zet zich gestaag voort. Ook in 2013 werd er door zorgcentra en kleine wooneenheden, zoals Aernswaert en het Jan Biesheuvel Dijkhuis, dankbaar gebruik van gemaakt (18x). Dat de koffer ook op een andere manier kan worden ingezet, bewees de Christelijke Vrouwenbeweging Genderen. Zij leenden de koffer Het Koningshuis voor een thema-avond en met het oog op de toen in het verschiet liggende troonswisseling was het een schot in de roos! Bij de bibliotheek zijn nog zes andere themakoffers te leen: Nederlandse gewoontes en tradities, De Jeugdjaren, Oude ambachten en beroepen, Verliefd/Verloofd/Getrouwd, De Natuur en Het Huishouden. De koffers zijn speciaal ontwikkeld om herinneringen op te halen en zo samengesteld, dat er diverse zintuigen geprikkeld worden door spelletjes, attributen, foto’s, DVD’s en CD’s. Antwoord op veranderingen in de zorg: de ‘mantelzorgkoffer’ Nederland telt 3,6 miljoen mensen die voor een ander zorgen. Zo'n 1,1 miljoen mantelzorgers nemen meer dan 8 uur per week en langer dan 3 maanden deze zorg op zich. Een zware taak voor partner, verzorger en/of mantelzorger. Met het oog op de veranderingen in de zorg heeft Bibliotheek Altena gemeend ook voor de zorg thuis een product te moeten ontwikkelen, dat vooral op het welzijn van de zorgvrager gericht is. Met een knipoog naar de grote themakoffers wordt het ‘mantelzorgkoffertje’ gepresenteerd: minder materialen in het koffertje maar wel heel handzaam om thuis te gebruiken. Een 17
(voorlees)boek, nostalgisch tijdschrift, spelletje en CD of DVD kunnen voor de nodige afleiding en interactie zorgen. Dit koffertje werd in 2013 zesmaal uitgeleend en is voor leden van de bibliotheek gratis. In de maanden mei en juni werd de mantelzorgkoffer ter gelegenheid van dementie-informatieochtenden door de dementieconsulent van Welzijnsinstelling Trema getoond in alle kernen van de gemeente Werkendam.
Samenstellen van een bijzondere themacollectie Ter gelegenheid van de 100e verjaardag van een bewoner van Altenahove (Stichting De Riethorst Stromenland) kreeg Bibliotheek Altena het verzoek een themacollectie samen te stellen. Een dankbare opdracht want met de achtergrondgegevens kon er een mooie collectie worden samengesteld van foto’s en boeken. De jarige, maar ook familie en bezoekers genoten volop, aldus een activiteitenbegeleider: “Zij herkenden personen op de foto’s, straten en huizen en zo kwamen de verhalen los.”
Brabant gaat VOORlezen Bibliotheek Altena is in 2013 samen met vier andere Brabantse bibliotheken gestart met een van de projecten binnen Vitaliteit ontmoet kwetsbaarheid. Door twee fondsen (www.vitok.nl) wordt jaarlijks subsidie beschikbaar gesteld met als doel de kwaliteit van leven van ouderen te verbeteren. “Vitaal ben je als je op eigen kracht kunt participeren en kwetsbaar als dit niet (meer) lukt, ook als je het nog wel zou willen”, zo luidt de omschrijving. Voor veel kwetsbare ouderen is het moeilijk naar de bibliotheek te blijven komen en gebruik te maken van de dienstverlening. Binnen het Brabantse project (onder de naam Brabant gaat VOORlezen) draait de bibliotheek de rollen om en gaat ouderen thuis opzoeken. Zo kunnen ze blijven genieten van verhalen, vertellingen en herinneringen. Bibliotheek Altena heeft binnen de projectleiding mede vorm gegeven aan de uitvoering. Daarnaast werd begonnen aan de daadwerkelijk uitvoering in het eigen werkgebied: het werven van vrijwilligers en het vinden van de doelgroep. Aangeschreven werden de
18
zorgcentra, wooneenheden, bonden, clubs, verenigingen, gemeenten, welzijn, (mantel)zorg, etc. Eind december vond de eerste bijeenkomst plaats met 10 enthousiaste voorlezers. Het project behelst ook andere producten en diensten van de bibliotheek, afhankelijk van de vraag ‘uit het veld’ en de toepasbaarheid binnen het bibliotheekbeleid zullen deze in 2014 verder worden uitgerold. MultiTouch Tafel uitgeleend aan zorgcentrum De MultiTouch Tafel is bij uitstek geschikt voor de zorg. Vergelijk het met een iPad op tafelformaat. Men kan met meerdere mensen tegelijk om de tafel heen plaatsnemen en iedereen kan op de tafel ‘werken’. Foto’s van vroeger worden levensecht getoond. Daarnaast zijn er diverse speciaal voor ouderen geschikt gemaakte spellen, waarvan Bibliotheek Altena er enkele heeft aangeschaft zoals Memory en dieren met geluiden. Ook staat De Interactieve Historische kaart er op (plattegrond van het Land van Heusden en Altena met verhalen, foto’s, filmpjes geleverd door het Streekarchief SALHA, de Verhalenkaravaan en het Biesbosch Museum). De MTT is in oktober/november uitgeleend aan Wijkestein (Zorgplein Maaswaarden). Men kon nu ook met z’n allen genieten van de foto’s, die gemaakt zijn bij de opening van Wijkestein in oktober 2011 door (toen nog) Koningin Beatrix: ze verschenen levensgroot op de MultiTouch Tafel.
Bibliotheekdienst-aan-Huis Eind december 2013 was er een lichte stijging te zien van het aantal leden dat gebruik maakt van de Bibliotheekdienst-aan-Huis: 25 t.o.v. 20 eind 2012. Enthousiaste vrijwilligers (11) brengen gemiddeld genomen eenmaal per zes weken een tas met boeken bij de klanten die zelf niet meer in staat zijn naar de bibliotheek te komen en ook niemand in de nabijheid hebben dit voor hen te doen. In augustus verscheen er een uitgebreid interview met zowel klant als vrijwilliger in het Altena Nieuws. Het Alzheimer Café Bibliotheek Altena neemt regelmatig deel aan het Alzheimer Café, dat iedere tweede maandag van de maand plaatsvindt in Zorgcentrum De Lemmenskamp te Woudrichem; soms als toehoorder om vragen uit ‘het veld’ op te vangen, soms als spreker en aanbieder van producten en diensten van de bibliotheek. N.a.v. de presentatie van het boek Kien door de auteur Marianne Gilde heeft de bibliotheek enkele exemplaren aangeschaft: zowel voor de collectie als de mantelzorgkoffers (zie elders in dit Jaarverslag). Een zeer praktisch boek met raadsels, puzzels en liedjes om thuis te gebruiken. De bibliotheek presenteerde bij deze gelegenheid de mantelzorgkoffers en een boekencollectie.
19
Bibliotheek Altena weer gastredacteur in de Nieuwsbrief Mantelzorgers Aalburg Dat de bibliotheek veel te bieden heeft voor mantelzorgers bleek uit de (tweede) bijdrage aan de Nieuwsbrief voor Mantelzorgers die in maart in de gemeente Aalburg werd verspreid. In het artikel vraagt de bibliotheek aandacht voor de ruime keuze aan informatieboeken en aan passende producten thuis: mantelzorgkoffer en boeken over vroeger en de eigen streek.
Lezingen over de bibliotheek en ouderenwerk Regelmatig presenteert de bibliotheek zich op informatie- en themabijeenkomsten in de regio. Op 13 november werd voor de Probus Land van Heusden en Altena een PowerPointpresentatie gehouden over de bibliotheek van vroeger, nu en in de toekomst, laaggeletterdheid, aangepast lezen en natuurlijk het aanbod aan producten en diensten. E.e.a. werd afgewisseld met taalspelletjes en –quizjes. Op 31 oktober was de bibliotheek te gast bij de ouderenadviseurs in de gemeente Woudrichem. Uitvoerig werden alle producten en diensten aan deze specialisten uitgelegd, zodat ze in kunnen spelen op vragen en behoeften van de cliënten.
5. Lezen 5.1 Boekpromotie Boekenweek Al ruim voor het Boekenbal begon Bibliotheek Altena met de Boekenweek in Giessen. Schrijver Kees Uittenhout kwam met zijn muze Odet Sleeswijk en geflankeerd door troubadour Bertan van der Veer, een zwarte bladzijde uit onze geschiedenis belichten. Het thema van de Boekenweek was immers “Gouden tijden, Zwarte bladzijden’. In 2013 was het 150 jaar geleden dat de slavernij werd
20
afgeschaft en 200 jaar geleden dat aan de slavenhandel een eind kwam. ‘Gouden handel’, de debuutroman van Kees Uittenhout speelt daar op in. Het was een boeiende avond door de indrukwekkende voordracht van Odet, de harde feiten door Kees en gelardeerd met bijpassende liederen door troubadour Bertan. De Fair Trade koffie en chocolade werd verzorgd door de aanwezige Wereldwinkel. Dichterspodium In samenwerking met Marcel Vaandrager is Bibliotheek Altena in 2011 gestart met het Nederlands Dichterspodium. Na een succesvolle start bieden deze avonden maandelijks een gratis podium voor beginnende- en (meer) ervaren dichters om aan bezoekers en andere dichters gedichten voor te dragen en toe te lichten. En waar kan dan beter dan op een laagdrempelig podium in de ruim opgezette bibliotheek van Werkendam, waar je toch al omringd wordt door dichters en schrijvers. Behalve voordracht is er ook elke maand levende muziek: van klassiek, jazz, chanson, blues tot luisterliedjes. Veelal muzikanten uit onze eigen streek. De avonden worden goed bezocht, hoog gewaardeerd en trekken veel publiciteit.
(Wim Donkersloot is samen met Marcel Vaandrager initiator van het Nederlands Dichterspodium) 1 avond: 2 schrijvers Op vrijdagavond 17 mei 2013 bood de bibliotheek twee schrijvers van formaat : Jan van Mersbergen (ex-Almkerk) en Arjan Visser (ex-Werkendam). De avond werd georganiseerd i.s.m. het Woerkums Literair Café. Beide schrijvers blikten samen terug op hun tijd in onze streek en welke invloed dit heeft gehad (of niet) op hun werk. Een deel van de avond was Arie Wezemer van het WLC gespreksleider, maar beide schrijvers hadden aan een enkele vraag voldoende. Het zijn beiden geboren verhalenvertellers en dat maakte de avond extra boeiend.
21
(Links: Jan van Mersbergen; rechts Arjan Visser) 25 jaar : Juni – Maand van het Spannende Boek In het jubileumjaar keken we naar het spannende boek zelf. Met 25 jaar Juni – Maand van het Spannende Boek blikten we terug hoe het spannende genre de afgelopen 25 jaren is uitgegroeid tot één van de populairste genres in de boekhandel en bibliotheek. Onze klanten konden ook spannende boeken winnen: onder volgers op Facebook ((https://www.facebook.com/deBibliotheek-Altena en Twitter (https://twitter.com/biebaltena) werden thrillers verloot. En dat leverde weer behoorlijk wat extra aandacht voor onze social media op. Dichterspodium ook te volgen via livestream Op dinsdagavond 4 juni was het maandelijkse Dichterspodium plaats in de bibliotheek van Werkendam via een livestream te volgen via de website van de bibliotheek (www.bibliotheekaltena.nl ), d.w.z. thuis achter de computer live meekijken en luisteren. En ook achteraf, want de uitzending blijft beschikbaar via deze link: http://openwebcast.nl/?p=3025 Enkele tientallen mensen bekeken thuis de avond en later oversteeg dat aantal de honderd.
(De jazz muzikanten van Japoezzzia bij het Dichterspodium). Finale Gedichtenwedstrijd Ruim 120 bezoekers waren er op dinsdagavond 5 november bij een bijzondere avond van het Nederlands Dichterspodium: ditmaal stond de hele avond in het teken van de finale van de landelijke Gedichtenwedstrijd, waarbij de finalisten hun inzending kwamen voordragen. De muziek werd verzorgd door het a-capella dameskwartet Alles voor de buurvrouw. Ook deze avond was via een livestream te volgen via de website van de bibliotheek
22
(De Jury en de – Vlaamse – winnaar) (www.bibliotheekaltena.nl ) of via deze link: http://openwebcast.nl/?p=3025. Carla Breuer, burgemeester van Werkendam reikte de prijs uit als juryvoorzitter van de wedstrijd Boeken op USB stick Bibliotheek Altena heeft duizenden papieren boeken beschikbaar voor haar klanten, maar vergeet de nieuwe ontwikkelingen niet: luisterboeken en e-books vormen ook een (nu nog klein) onderdeel van de collectie. Een bescheiden collectie van twaalf titels, die op USB-stick staan. Op elke eBookstick staan 5 tot 8 e-books over een bepaald thema, zoals Moordstick, Vrouwenstick, Vakantiestick en zijn te lezen op de computer (met het gratis digital editions van Adobe of Ibooks/Stanza op Apple) op de ipad, iphone en Ipod en andere smartphones . Ze worden gratis voor drie weken uitgeleend. In 2014 zal de aansluiting worden gerealiseerd op de landelijke digitale bibliotheek, waarmee duizenden e-books beschikbaar worden gesteld aan leden van de bibliotheek. Nederland Leest Erik of het klein insectenboek van Godfried Bomans was het boek van Nederland Leest 2013. In november deelde Bibliotheek Altena dit boek gratis uit aan alle volwassen leden. Nederland Leest is de grootste nationale leescampagne, die lezen en praten over hetzelfde boek stimuleert door honderdduizenden boeken gratis uit te delen. Tijdens de campagne waren er voor biebpashouders mooie prijzen te winnen, zoals een goed gevulde biebbox t.w.v. 100 euro of museumkaartjes voor de hele familie. Bij het gratis boek ontvingen volwassen leden een boekenlegger met een unieke krascode. Op voordeelmet-je-bieb-pas konden leden direct zien of de code in de prijzen viel.
23
5.3 Anders lezen Producten voor het Aangepast lezen De kennismakingskoffer met daisyspeler en daisyroms voor mensen met dyslexie voorziet in een behoefte. In totaal werden de koffertjes tientallen malen uitgeleend. Soms ging de klant over tot eigen aanschaf. Met een daisyspeler kan men een gesproken boek (maar ook kranten en tijdschriften) beluisteren. Een uitkomst als het ‘gewoon’ lezen door wat voor oorzaak ook niet meer gaat. Bij bijzondere gelegenheden, zoals de troonsafstand, het boekenweekgeschenk, landelijke gedichtendag, verschijnt er een speciale uitgave van het gesproken boek op daisyrom. Om bekendheid te geven aan de daisyspeler, die als kennismaking voor zowel leden als niet-leden gratis te leen is, verschijnt er bij al deze gelegenheden in de lokale pers (ook digitaal) een persbericht. Om alle medewerkers te scholen in het aangepast lezen werd er op 4 juni 2013 een training verzorgd door de landelijke Stichting Aangepast Lezen in Bibliotheek Giessen. De specialist volgt zelf tweemaal per jaar een provinciale trainingsochtend. Daarnaast heeft zij zich georiënteerd op het eventueel organiseren van een Regionale Hulpmiddelen Beurs Iedereen kan lezen in Bibliotheek Altena. Eind 2013 is het aanbod aangepast lezen-producten uitgebreid met een presentatiemodel van de ORION Webbox. Dit is een klein kastje, waarmee men via internet (dus geen computer nodig) naar heel veel actuele informatie en ontspanning kunt luisteren.
Logo voor de Landelijke Conferentie Laaggeletterdheid Ontwikkelingen en activiteiten De veranderende subsidiestromen binnen het volwassenenonderwijs resulteerde voor het Regionaal Opleidingscentrum Da Vinci College o.a. in minder groepen. De groepsbezoeken aan de bibliotheek zijn op een laag pitje gezet. Dit ROC is een van de partners met wie Bibliotheek Altena de strijd tegen laaggeletterdheid aangaat. Taboedoorbreking is een van de te nemen ‘hobbels’ en de bibliotheek probeert door publiciteit in diverse organen hiervoor aandacht te vragen. Zo verscheen er in juni in Altena Business – geen geëigend medium voor een onderwerp als laaggeletterdheid – een artikel met als titel ‘Laaggeletterdheid tempert economische groei Altena’. Ook het Altena Nieuws besteedde in maart aandacht aan dit maatschappelijk probleem in de vorm van een interview met een laaggeletterde klant van de bibliotheek. De specialist volgt de provinciale en landelijke ontwikkelingen o.a. door conferenties te bezoeken, zoals de kenniscirkel Leven Lang Leren met als thema Samen aan de slag tegen laaggeletterdheid in maart in Venlo en de Landelijke Conferentie Laaggeletterdheid in november in Den Bosch. Bibliotheek Altena levert een
24
bijdrage aan de provinciale ontwikkelingen en projecten door deelname aan de Actielijn Gezin en Gezondheid binnen Taal & Media voor (nieuwe) specifieke doelgroepen.
5.4 Ontmoeting Informatieavond Het Afscheid Op 11 april 2013 vond in Bibliotheek Aalburg een gratis informatieavond plaats over een onderwerp waar we allemaal mee te maken krijgen: Het Afscheid, aspecten rondom overlijden en uitvaart. De bibliotheek werkte samen met Wilma Vos-de Graaf van Silencio, zorg in rouw. Diverse partijen presenteerden zich: Monieks Uitvaartverzorging, Bakker & De Jong Begrafenisverzorging, De Rivieren Notarissen, VH Advies (verzekeringen), Henk Poelakker (het levensverhaal) en psychosociale praktijk Stap voor Stap. Daarnaast natuurlijk de organiserende instellingen. Tijdens een gezamenlijke presentatie stelden de deelnemers zich kort voor, waarna de bezoekers de gelegenheid kregen de diverse tafels te bezoeken. Ondanks het nog altijd lastige thema waren er zo’n 25 bezoekers. De deelnemende partijen hebben een zeer positieve evaluatie over de organisatie en verloop van de avond gegeven. De bibliotheek beschouwt dit experiment om een podium te bieden voor een maatschappelijk onderwerp dan ook als geslaagd. 7e Poëzie-avond Nederlands Hervormde kerk Eethen Op zaterdag 5 oktober 2013 vond al weer de 7e Poëzie-avond te Eethen plaats. Thema was: Woorden kleuren vormen. Acht streekdichters brachten hun gedicht ten gehore. Bij deze gedichten werd door Woudrichemse kunstenaars passende kunst gemaakt en getoond. Hoogtepunt was de landelijke gastdichter Joke van Leeuwen. De gedichten werden afgewisseld met muziek door Drieërlei. Bijzonder aspect was de verkiezing van het Talent van het jaar. Joke van Leeuwen jureerde de gedichten van leerlingen uit het voortgezet onderwijs en beloonde Romy van Dongen met de eerste prijs. Het was een culturele avond met veel afwisseling.
Mw. Klaasje Fluit-van Antwerpen Open MonumentenDagen 14+15 september 2013: Macht & Pracht In het verlengde van het thema Macht & Pracht heeft mw. Klaasje Fluit een deel van haar Oranje-verzameling tentoongesteld in Bibliotheek Aalburg tijdens de maanden augustus en september. Burgemeester Fons Naterop opende deze expositie en hield daarmee tevens de speciaal voor deze gelegenheid samengestelde Oranje-route ten doop: een fietsroute (ca. 65
25
km) langs locaties in het Land van Heusden en Altena waar een lid van het Koninklijk Huis een bezoek heeft gebracht. Bibliotheek Altena is lid van Erfgoed Altena, een samenwerkingsverband van organisaties en verenigingen in het Land van Heusden en Altena, die zich bezighouden met de geschiedenis en cultuurhistorie van de streek.
6. CultuurPuntAltena Onder het werkgeverschap van Bibliotheek Altena coördineert CultuurPuntAltena cultuureducatie in het primair onderwijs in het Land van Heusden en Altena. In 2013 is hiervoor een nieuwe beleidsperiode ingegaan, die wordt gekenmerkt door de verankering van cultuureducatie in de vorm van doorgaande leerlijnen.
(uitvoering van het erfgoedproject Jet en Jan) Het verankeren van cultuureducatie kent een tweeledig principe: enerzijds zorgen jaarlijks terugkerende projecten voor structuur, anderzijds dient er aandacht te zijn voor de door de overheid gestelde kerndoelen. In de eerste categorie is in 2013 het programma dat door CultuurPuntAltena wordt verzorgd uitgebreid. Nadat de erfgoedprojecten Jet en Jan, jong in 1910 en De middeleeuwse stad al een aantal jaren met succes en groot worden ingezet, is het pakket uitgebreid met een erfgoedproject voor kleuters: Overgisteren. Overgisteren is ontstaan uit een samenwerking tussen Erfgoed Brabant en Stichting Visserijen Cultuurhistorisch Museum Woudrichem. Nadat een bij de bushalte gevonden koffer de kleuterklas in wordt gebracht, is het aan de kleuters om aan de hand van de inhoud de eigenaar te achterhalen. Zodra duidelijk is dat dit een medewerker van het Visserijmuseum betreft, sturen de kleuters een brief om de vondst van de koffer bekend te maken. Als antwoord van het Visserijmuseum ontvangen de kleuters de uitnodiging de koffer zelf terug te komen brengen. Eenmaal in het museum maakt de museummedewerker graag gebruik
26
van de kinderexpertise: tijdens een activiteitencircuit worden de kleuters ingezet om door middel van sorteren, vormen herkennen, voelen, tekenen en ruiken de museummedewerker een handje te helpen. Overgisteren is het eerste erfgoedproject dat geheel op kleuterniveau is afgestemd en mag rekenen op grote belangstelling van de basisscholen in gemeente Woudrichem. Bij bewezen succes zal worden onderzocht hoe dit format ook voor de basisscholen in gemeente Aalburg en Werkendam ingezet kan worden. Onder coördinatie van CultuurPuntAltena maken na uitbreiding met Overgisteren 25 basisscholen in de regio gebruik van structureel erfgoedaanbod. Erfgoededucatie vormt daarmee een goed voorbeeld van een format dat met oog voor de inhoud van het basisonderwijs en lokale content per school maatwerk kan bieden. Met aandacht voor de kerndoelen is in 2013 de samenwerking met een aantal scholen sterk geïntensiveerd. Door deelname aan de landelijke beleids- en subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit is in gemeente Woudrichem en Aalburg een traject opgestart waarbij samen met scholen wordt gekeken hoe de kerndoelen voor kunstzinnige oriëntatie kunnen worden vertaald naar maatwerk per school. In gemeente Woudrichem hebben NBS Oudendijk en GBS De Halm zich beschikbaar gesteld als koploperschool binnen deze regeling. NBS Oudendijk vertaalt de overlap tussen Meervoudige Intelligentie en cultuuronderwijs naar een onderwijsprogramma, waarbij een raamwerk voor lessen en activiteiten wordt vormgegeven en het team scholing ontvangt hoe hiermee om te gaan. GBS De Halm benoemt de beeldende vakken als speerpunt binnen het schoolbeleid: gericht op talentontwikkeling, kunst als taal en het bevorderen van de sociale cohesie worden stappen gezet om onder het thema ‘Het Museum’ het onderwijsprogramma te vervlechten met kunst en cultuur. CBS Het Fundament heeft in gemeente Aalburg de rol van koploperschool op zich genomen. Deze school heeft specifiek erfgoededucatie benoemd als vertrekpunt voor een doorlopende leerlijn. Vanuit oriëntatie op jezelf en de wereld vormen de leerlingen zich een beeld van hun achtergrond en woonomgeving op basis van historie. In samenwerking met Erfgoed Brabant worden de doelstellingen vertaald naar een teambijeenkomst en een plan van aanpak voor de komende jaren. Voor beide gemeenten geldt dat de opgedane kennis en ervaring van de koploperscholen moet worden gedeeld met het brede onderwijsveld. In 2014 zal dit resulteren in het aansluiten van een aantal volgscholen bij de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit. Maar daarnaast benut CultuurPuntAltena de kennis die de regeling met zich meebrengt om de volledige dienstverlening aan de scholen te verbeteren. Inzicht in de relatie tussen de kerndoelen en activiteiten in het onderwijs dragen bij aan het leveren van advies op maat. Voor het tweede jaar is in 2013 nauw samengewerkt met de scholen van scholenvereniging De Stroming. Onder begeleiding van CultuurPuntAltena stellen zij een overkoepelend en lokaal cultuureducatief programma samen, waaraan de scholen onafhankelijk van hun leerlingaantallen kunnen deelnemen.
27
In 2013 stond voor De Stroming literatuur centraal. Door het koppelen van de scholen aan Lizzy van Pelt, Tom Oostra, Sophie Ruthven-Stuart en Marcel Vaandrager ontvingen alle leerlingen een gastles in een literaire discipline en mochten de leerlingen een aantal weken als ware journalisten een bijdrage leveren aan de persberichten in Het Kontakt. Voor de leerlingen van groep 7 & 8 resulteerde het project bovendien in een poëzie-battle, waarbij ten overstaan van ongeveer 250 leerlingen, ouders en leerkrachten een aantal finalisten hun eigen gedicht mochten voordragen. Rekening houdend met de identiteit en wensen van de scholen in relatie tot de ambities en kerndoelen vormt de samenwerking met De Stroming een goede illustratie van de toenemende expertise van CultuurPuntAltena. Hoewel gemeente Werkendam niet deelneemt aan de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit, worden binnen deze gemeente wel de kansen erkend om de scholen te betrekken bij de ontwikkelingen. PCB De Regenboog uit Nieuwendijk neemt hierbij het voortouw. Onder begeleiding van CultuurPuntAltena hebben de directeur en de interne cultuur coördinator de ambitie van de school geformuleerd. Deze ambitie is gekoppeld aan het aanbod van de cultuurcoach van platform BART. Met de door BART geboden activiteiten zijn op basis van een pilot voor alle groepen lessen verzorgd. In 2014 wordt het team betrokken bij de verdere uitwerking van de plannen en zal worden afgestemd hoe CultuurPuntAltena en BART gezamenlijk invulling kunnen geven aan de wensen van de school. Wanneer de aanpak succesvol wordt ontvangen zal deze tevens breed in het Werkendamse onderwijsveld worden weggezet.
(Monumentenkaarten in de Martinuskerk in Woudrichem t.b.v. een jeugdproject erfgoed) Parallel aan de ontwikkelingen binnen CultuurPuntAltena blijft het platform de coördinatie van lokaal en landelijk aanbod verzorgen. Een greep uit de activiteiten die in 2013 plaatsvonden:
28
Open Monumenten Klassendag voor de leerlingen van groep 7 & 8 i.s.m. Stadsgidsengilde Woudrichem en Fort Giessen; Multi touch tafel met applicatie rondom de Onderwijsbundel, i.s.m. Historische Reeks Land van Heusden en Altena en Bibliotheek Altena; Muziekeducatie voor de leerlingen van groep 3 & i.s.m. Rotary Club Woudrichem en Philharmonie Zuid-Nederland; Samenwerking met Kunstbalie en de werkgroep Kunstmenu Altena; Samenwerking met het Liniepadfestival; Samenwerking met het Lingehavenconcert in Gorinchem.
29
Personalia 1 Samenstelling Raad van Toezicht 2013
De heer drs. J.B.Val (Hans Bas) Mevrouw J. Visser Kieboom (Hannie) De heer H. van der Steen (Hildo) De heer ing. A.L.M. Helderman (Ab)
voorzitter lid lid lid
2 Directievoering Mevrouw drs. E.J.A. Wijnberg is tot 1 februari 2013 directeur bestuurder en belast met de directievoering. In de periode van 1 februari tot 1 mei heeft de heer H. van der Steen zich als lid van de Raad van Toezicht zich ingezet voor de interne bedrijfsvoering en de heer A. Helderman voor de financiële zaken. Op 1 mei is mevrouw M. Zwaan aangesteld als interim directeur. Na een sollicitatieprocedure is zij vanaf 1 september 2013 aangesteld als directeur.
3 Overzicht medewerkers SBA functie
1-12014
1-1-2013
uren
uren
161,5
164,5
3,00
3,00
Specialisten
130,0
130,00
Huishoudelijke dienst
14,50
14,50
Manager
29,00
56,00
Directeur
32,00
27,80
370
395,8
Uitleenadministratie Financieel
Totaal formatie Altena FTE plaatsen
10,58
10,99
1-12014
1-1-2013
naam Bibliothecaris Uitleenmedewerker Opruimhulpen
uren 18,00 0,00 0,00
uren 18,00 12,00 7,00
Totaal speciale regelingen Totaal inclusief regelingen FTE plaatsen
18,00 18,00 0,5
30,00 37,00 1,03
4 Medewerkers speciale regelingen
30
1-12014
1-1-2013
naam Boekendienst aan huis Uitleenassistent Plakken Transport/klussen Schoonmaakhulp Alarmopvolging
uren 2,48 87,00 3,00 1,25 3,50 0,00
uren 2,48 87,00 3,00 1,25 3,50 0,00
Totaal vrijwilligers Totaal FTE
94,75 2,63
94,75 2,63
5 Vrijwillige medewerkers
6
Scholingsprogramma 2013 Curusnaam
BHV herhaling Training onderwijsspecialist HBO BoS Stimuleren innovatie & ondernemerschap Social Innovation Lab (nieuwe businessmod.) Bicatwise bijscholing intern Scholing Aangepast Lezen klanten Verdiepdingen Training Mediabar Training gebruik bibliotheek app’s Regie 3.0 innovatiebeleid Cursus logopedie Training Google Analytics Laat je online bibliotheek sprankelen Je bibliotheekwebsite strategisch inzetten Met Social Media je Doelgroepen bereiken Terugkomdag Mediacoach Innovation Challenge MOOC Online Privacy Taalontwikkeling & Ouderbetrokkenheid VVE Totaal
uren
38,5 70 48 96 22 44 30 22 22 104 6 6 6 6 6 3 10 15 6
aantal deelnemers
11 personen, 3,5 uur 1 persoon (deel 2013) 2 personen (2 x 24 uur) 2 personen (2 x 48 uur) 11 personen, 2 uur 11 personen, 4 uur 3 personen, 10 uur 11 personen, 2 uur 11 personen, 2 uur 2 personen, 52 uur 1 persoon, 6 uur 1 persoon, 6 uur 1 persoon 6 uur 1 persoon, 6 uur 1 persoon, 6 uur 1 persoon, 3 uur 1 persoon, 10 uur 3 personen, 15 uur 1 persoon, 6 uur 530,5 uur
31
Verslag van de Raad van Toezicht Inleiding De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken binnen de Stichting Bibliotheken Altena (SBA). Ze staat de directie met raad terzijde. Bij de vervulling van haar taak richt de Raad van Toezicht zich naar het belang van de SBA. De Raad van Toezicht onderschrijft de principes van de “Code Cultural Governance”. In dit jaarverslag legt de RvT als onderdeel van een maatschappelijke organisatie publieke verantwoording af over de wijze waarop zij in 2013 invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken. Daarbij wordt het volgende toezichtkader gehanteerd: • Statuten • Huishoudelijk Reglement • Jaarplan • Begroting • Governance Code • Prestatieafspraken met de bestuurder De Raad van Toezicht houdt toezicht op: • Ontwikkeling en uitvoering van strategisch beleid. • Realisering van de doelstellingen van de bibliotheek zoals omschreven in het beleidsplan en jaarplan. • Risico’s die verbonden zijn aan activiteiten van de bibliotheek, zoals bijvoorbeeld het verstrekken van geldleningen en de financiering van de strategie van SBA. • De opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen. • Het kwaliteitsbeleid van de SBA • De financiën en in het bijzonder het financieel verslaggevingsproces. Het goedkeuren van de begroting en de jaarrekening vormen daarvan een onderdeel. • Naleving van wet- en regelgeving. • Personeelsbeleid. Hierover vallen ook: voeren van functioneringsgesprekken met de bestuurder, vaststellen van de grootte van de directie, benoeming en ontslag van de directeur-bestuurder. • Eenmaal per jaar is er een vergadering van de RvT waarbij de zelfevaluatie van de Raad op de agenda staat. Het functioneren van de Raad van Toezicht in 2013 De Raad van Toezicht vergaderde in 2013 acht maal; tijdens één van de vergaderingen vond tevens de zelfevaluatie van de Raad van Toezicht plaats. Tevens werd onder leiding van Rob Schallenberg op 24 april een professionaliseringsbijeenkomst gehouden met de Raad van Toezicht.
32
Voor de Raad van Toezicht was 2013 een enerverend jaar met het afscheid van onze directeur-bestuur Esther Wijnberg- van der Wiel per 1 februari 2013. Na haar vertrek is de voorzitter van de Raad van Toezicht tijdelijk afgetreden en formeel opgetreden als bestuurder hierbij in de praktijk ondersteund door Hildo van der Steen op organisatorisch gebied en door Ab Helderman op financieel terrein, beiden lid van de Raad van Toezicht. Per 1 mei trad Marina Zwaan aan als interim-directeur van stichting Bibliotheek Altena. Ze trad in verband daarmee terug als lid van de Raad van Toezicht. In juni werd de vacature voor een nieuwe directeur-bestuurder voor Bibliotheek Altena opengesteld. Bijna vijftig sollicitanten schreven een brief, van hen werden vijf mensen uitgenodigd voor een gesprek. De gesprekken vonden plaats op 4 en 5 juli 2013 met de Raad van Toezicht leden Hildo van der Steen en Hannie Visser-Kieboom alsmede Hans Bas Val. Tevens spraken de geselecteerde kandidaten met de PVT. Maandag 8 juli volgde een vervolggesprek met Marina Zwaan. Na een positief gesprek werd ze aangesteld tot directeur per 1 september 2013 in een dienstverband van 32 uur voor de periode van 2 jaar. Na de aanstelling van de nieuwe directeur besloot de Raad van Toezicht om het bestuursmodel van de stichting nog eens goed onder de loep te nemen. De Raad is daarbij tot de conclusie gekomen dat een kleine organisatie als SBA meer gebaat is bij het bestuursmodel van een toezichthoudend bestuur. De meeste bestuurlijke taken zijn daarin gedelegeerd aan de directeur, maar de afstand tot de directie is minder groot dan in een Raad van Toezicht-model. Dit ook in het licht van de grote veranderingen die er de komende jaren nog verwacht worden in het cultureel-maatschappelijke veld in het algemeen en de bibliotheek in het bijzonder. Het definitieve besluit tot wijziging van het bestuursmodel is door de Raad genomen op 7 november 2013. De officiële statutenwijziging is gepasseerd in maart 2014. In december werden twee nieuwe leden voor het bestuur verwelkomd; Kasper Stolk en Gera Versluis. Zij werden officieel benoemd per 1 januari 2014. In januari 2013 werd tevens afscheid genomen van Caspar Berendsen als lid van de Raad van Toezicht. Naast de invulling van de vacature van de directeur werd in 2013 de inbedding van Cultuurpunt Altena in stichting bibliotheek Altena ter hand genomen. Het Cultuurpunt vormt nu integraal onderdeel van de stichting Bibliotheek Altena; inclusief de financiële verantwoording. In maart 2013 kreeg Lisette Colijn de opdracht van de Raad van Toezicht om met de belangrijkste stakeholders van de bibliotheek gesprekken te voeren over het door de vorige directeur uitgewerkte beleidsplan. Na de afronding van deze opdracht heeft zij met instemming van de Raad tot en met december 2013 de directeur beleidsmatig en strategisch ondersteunt bij een verdere uitwerking van het beleidsplan 2012-2015. In de loop van december werden de eerste contouren zichtbaar van een reorganisatieplan dat op het niveau van uitvoering in 2014 definitief zijn beslag krijgt.
33
Binnen de RvT functioneren twee commissies: De auditcommissie: deze kwam op 26 januari, 27 februari, 19 april, 22 april, 7 juni, 7 augustus 11 oktober bijeen. De remuneratiecommissie: deze is in januari 2013 een aantal keren bij elkaar gekomen n.a.v. het vertrek van de directeur-bestuurder. Op de agenda in 2013 • Organisatie brede voortgangsrapportages van de directeur. • Kwartaalrapportages. • De diverse begrotingen • Jaarplan • Jaarverslag en jaarrekening • Beleidsplan • Reorganisatie en inkrimping personeelsbestand • Opdracht aan accountant inzake financiële startpositie SBA • Zelfevaluatie en uitbreiding Raad van Toezicht • Bezuinigingen gemeenten • Samenwerking met andere bibliotheken • Informatievoorziening Raad van Toezicht • Prestatieafspraken bestuurder • Personele bezettingsanalyse • Certificering Bibliotheek Altena Samenstelling van de Raad van Toezicht per 31-12-2013 drs. J.B. Val (voorzitter Raad van Toezicht, lid renumeratiecommissie) ing. A.L.M. Helderman (vicevoorzitter Raad van Toezicht, lid auditcommissie) drs. H. van der Steen (lid Raad van Toezicht) mevr. J. Visser-Kieboom (lid Raad van Toezicht) Wij zeggen de directeur en het personeel dank voor hun grote inzet in het afgelopen hectische jaar en spreken het vertrouwen uit dat met de ingezette nieuwe koers voor de bibliotheek nieuwe stijl een goede toekomst is weggelegd. Wij zijn de betrokken portefeuillehouders en ambtenaren erkentelijk voor de van hen ontvangen steun en inspiratie in dit lastige transitieproces. De heer J.B. Val (voorzitter)
34
Resultaten 2013 Inwoners en leden
Vestiging Babyloniënbroek Drongelen Eethen Genderen Meeuwen Veen Wijk en Aalburg Gemeente Aalburg Dussen Hank Nieuwendijk Sleeuwijk Werkendam Gemeente Werkendam Almkerk Andel Giessen Rijswijk Uitwijk/Waardhuizen Woudrichem Gemeente Woudrichem Bibliotheek Altena Totaal
Leden
2.698 3.090
Inwoners 409 389 788 1.710 698 2.507 6.348 12.849
431 1.046 681 1.335 3.183 6.676
38 78 234 42
leners percentage 2013
Leners percentage 2012
24,05
24,55
2.435 3.887 3.473 5.356 11.275 26.426
25,26
23,68
3.472
3.527 2.441 1.519 1.712 612 4.614 14.425
24,07
23,66
13.238
53.700
24,65
23,88
3.472
In de gemeente Aalburg zijn op vier scholen servicepunten ingericht met collecties voor de jeugd. De overige vestigingen zijn openbare bibliotheekvoorzieningen voor zowel jeugd als volwassenen. De leden zijn geteld in de vestiging waar men lid is geworden. Dat is niet noodzakelijkerwijs de woonplaats. Er is een stijging in het aantal leden waar te nemen. Die wordt o.a. veroorzaakt door BoekStart voor baby’s. Daarnaast heeft ook het invoeren van contributievrijdom voor de jeugd een positief effect gehad op het bereiken van de doelgroep jeugd. In 2013 zijn er daarnaast minder afhakers bij de volwassen leden. Dit heeft o.a. te maken met nabelacties van een marketingbureau en marketingacties gericht op ledenbehoud.
35
Voorzieningen en openingstijden Vestiging
Babyloniënbroek Eethen Genderen Meeuwen Bibliotheek Aalburg Mediatheek Gemeente Aalburg
maandag
Bepaalt school
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
Bepaalt school 13.00 – 15.00
2 3.50 3.50 18
8.30 - 12.00 8.30 – 12.00 14.00 – 17.00
14.00 – 20.00
14.00 – 17.00
8.30 – 16.15
8.30 – 16.15
8.30 – 14.30
Dussen Hank Hank mediatheek Nieuwendijk Sleeuwijk Werkendam Gemeente Werkendam
14.00 – 20.00
Giessen Gemeente Woudrichem
14.00 – 20.00
14.00 – 20.00 8.30 – 16.15
8.30 – 15.30
36.25 63.25
14.00 – 17.00 14.00 – 17.00
14.00 – 20.00 8.30 – 12.15
8.45 – 11.15
14.00 – 20.00 14.00 – 20.00 14.00 – 17.00
Aantal uren
14.00 – 20.00
14.00 – 17.00 14.00 – 17.00
14.00 – 20.00
14.00 – 17.00
14.00 – 20.00
9.30 – 13.30
14.00 – 20.00
9.30 – 12.00
14.00 – 17.00
14.00 – 17.00
Bibliotheek Altena Totaal
9 9 6.25 9 15 22 70.25
20.50 20.50
154
Het aantal openingsuren is gelijk gebleven in 2013. De servicepunten zijn i.s.m. de scholen en inzet van leesouders vaker toegankelijk. Dit heeft bijvoorbeeld in Meeuwen geleid tot een flinke stijging van het aantal uitleningen. Door de bezuinigingen van de afgelopen jaren en de krimp in het personeelsbestand als gevolg daarvan, wordt het steeds moeilijker om de bezetting rond te krijgen met eigen personeel. In 2013 is een campagne voorbereid met als doel meer vrijwilligers te werven voor ondersteuning in de bibliotheken. Daarnaast is in 2013 een begin gemaakt met het onderzoek om in de loop van 2014 te experimenteren met onbemande vestigingen. Doel daarvan is het aantal openingsuren uit te breiden zonder dat hiervoor tijdens de onbemande uren extra personeel voor ingezet hoeft te worden. Dit heeft als groot voordeel dat klanten veel vaker van voorzieningen gebruik kunnen maken. Experimenten bij andere bibliotheken hebben laten zien dat het aantal uitleningen door uitbreiding van onbemande openingsuren toeneemt.
36
Uitleningen en bezit aan collectie
Vestiging
2013 uitleningen 2013 bezit 2013 UF 2012 uitleningen 118.694 19.091 6,22 115.139 118.694 19.091 6,22 115.139
Aalburg Gemeente Aalburg
2012 bezit 18.668 18.668
2012 UF 6 6
Giessen Gemeente Woudrichem
109.001 109.001
20.746 20.746
5,25 5,25
114.430 114.430
20.339 20.339
5,63 5,63
Werkendam Sleeuwijk Nieuwendijk Hank Dussen Gemeente Werkendam
94.649 41.926 28.324 26.419 19.971 211.289
21.350 11.294 7.911 8.273 6.290 55.118
4,43 3,71 3,58 3,19 3,18 4,62
101.359 44.590 28.895 29.829 18.542 223.215
21.284 11.380 7.866 8.169 6.257 54.956
4,76 3,92 3,67 3,65 2,96 4,06
Bibliotheek Altena Totaal
438.984
94.955
4,62
452.784
93.963
4,86
UF = uitleenfrequentie Het gebruik van de collectie, uitgedrukt in de uitleenfrequenties, is in Aalburg hoog. Dit is het positieve effect van het gezamenlijke gebruik van de collectie van de Mediatheek van het Willem van Oranje College en de bibliotheek. In de vestiging Werkendam is een kleine daling te zien. Dit heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met verversing van de collectie. Sinds de invoering van het retailconcept in 2012 zit deze vestiging niet meer in de zogenaamde floating collectie. Een boek uit een andere vestiging dat in Werkendam wordt uitgeleend gaat terug naar de vestiging waar het vandaan komt en blijft niet in Werkendam. In 2014 zal nader worden onderzocht in hoe er een betere verversing van boeken kan plaatsvinden. De vestiging Giessen heeft vanwege de gunstige ligging t.o.v. het zwembad een regionale functie en trekt daardoor ook leners uit andere gemeenten.
Uitleenfrequentie per vestiging in grafiek Uitleenfrequentie per vestiging 2012
2013
7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00
37
