Jaarverslag 2009 Provinciaal GGz-Cliëntenplatform Groningen
Voorwoord Hierbij bieden wij u het jaarverslag aan, van het Provinciaal GGz-Cliëntenplatform Groningen. In dit verslag vindt u een overzicht van de activiteiten die in 2009 hebben plaatsgevonden. Wij spreken onze dank uit aan de vele mensen die met hun enthousiasme en inzet bijgedragen hebben aan de actieve vormgeving van de belangenbehartiging van (ex)cliënten van de geestelijke gezondheidszorg. Namens het gehele bestuur wens ik u veel leesplezier, Marieke Antema, Voorzitter/lid dagelijks bestuur Provinciaal GGz-Cliëntenplatform Groningen 2009
1
INLEIDING Het provinciaal GGz-Cliëntenplatform Groningen, kortweg Cliëntenplatform, is er voor alle georganiseerde en niet-georganiseerde mensen die door psychische, psychosociale, psychiatrische, gedrags-, ontwikkelings- en/of verslavingsproblemen beperkt worden in hun (dagelijks) functioneren en voor hun verwanten. Onze “achterban” bestaat uit specifieke cliëntenorganisaties, familieorganisaties en cliëntenraden in de geestelijke gezondheidszorg (GGz). Zie het overzicht in de bijlage. Het Cliëntenplatform drijft op de ervaringskennis en -deskundigheid van onze vrijwilligers en bestuursleden. Wij worden daarin door betaalde medewerkers ondersteund, zodat deskundigheid, continuïteit en goede begeleiding gewaarborgd zijn. Het vrijwilligersbeleid heeft bij het Cliëntenplatform bijzondere aandacht. Het Cliëntenplatform steunt initiatieven die door mensen met psychische beperkingen zelf worden ontwikkeld, opgezet, uitgevoerd en beheerd. Daar ligt onze kracht. Zelfsturing en zelfbeheer leveren een bijdrage aan het vergroten van de eigenwaarde, de bewustwording en het zelfrespect van zowel het individu als de groep en het maakt ons zichtbaar voor anderen. Weer is een groot aantal vrijwilligers toegestroomd en hebben vele werkgroepen een (nieuwe) start gemaakt. Dit jaarverslag 2009 laat zien wat wij op een groot aantal terreinen hebben gedaan. 1. BESTUUR Het bestuur van ons Cliëntenplatform bestond op 31 december 2009 uit zes leden, te weten: Marieke Antema (voorzitter), Bart Schiphof (secretaris), Gerrie Rozeboom (penningmeester), Gré Broertjes (technisch voorzitter), Arnolda Messchendorp (algemeen bestuurslid) en Rolf de Jonge (algemeen bestuurslid). Nico de Jong (in 2008 vrijwilliger) ondersteunde in 2009 het dagelijks bestuur als ‘ambtelijk secretaris’ middels een kosteloze detachering van 16 uur per week via Stichting Weerwerk Groningen. In eerdere jaren was het moeilijk om mensen te enthousiasmeren voor een bestuursfunctie, maar in 2009 bleek er voldoende interesse te bestaan. Ook is Lenny Tan, die de vrijwilligers van het platform begeleid, aanwezig bij de bestuursvergaderingen. We hebben de keuze gemaakt om naast de voorzitter een technisch voorzitter aan te wijzen. Zij bereiden samen de vergaderingen voor en de technisch voorzitter leidt de vergaderingen. Om te zorgen dat er voldoende continuïteit binnen en advisering richting het bestuur kon zijn, is er professionele ondersteuning vanuit Zorgbelang Groningen geboden. Er zijn concrete afspraken gemaakt in een overeenkomst van dienstverlening (OVD) met Zorgbelang Groningen. De inhoudelijke en bestuurlijke ondersteuning werd geleverd door twee medewerkers van Zorgbelang Groningen, op jaarbasis ruim 270 uur. Extra uren konden desgewenst bij Zorgbelang worden ingekocht. Door het bestuur is hier geen gebruik van gemaakt. Het bestuur vergaderde dit jaar om de vier weken en droeg zodoende zorg voor een goede voortgang en aansturing van alle projecten en activiteiten van het Cliëntenplatform. Er zijn onderlinge afspraken gemaakt over wie wat wanneer doet en over samenwerking met de andere koepels van Zorgbelang Groningen via de Raad van Advies. Wij zijn ervan overtuigd dat een sterk Zorgbelang Groningen - een sterke provinciale patiëntenbeweging - voor ons, als partner in Zorgbelang, van essentieel belang is. Met genoegen constateren wij vooruitgang en verbetering in de organisatie en gezamenlijke activiteiten in en door
2
Zorgbelang. Hier noemen wij met name de grote inzet van Zorgbelang in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Naast het bestuur staat het Teamoverleg. Het teamoverleg vond in 2009 maandelijks plaats. Hierin werden contacten onderhouden met de vrijwilligers van het GGz-Cliëntenplatform en deelden vrijwilligers hun ervaringen. Het is een manier om op de hoogte zijn met alle activiteiten van het GGz-Cliëntenplatform en de betrokkenheid bij elkaar wordt hiermee bevorderd. Ondersteuning hierbij werd geboden door Lenny Tan, zij is verantwoordelijk voor het vrijwilligersbeleid van het GGz-Cliëntenplatform Groningen. In 2009 is gepoogd om het Clientenberaad te blijven voeden, maar het heeft even stil gelegen. In januari 2010 is er weer een nieuwe impuls gegeven. Het Clientenberaad bestaat uit personen die het Cliëntenplatform extern vertegenwoordigen, bijvoorbeeld in contacten met het Provinciaal Bestuur, met Lentis, met het Zorgkantoor Groningen, met gemeenten etc. Het zijn onze vertegenwoordigers ‘naar buiten’. In het Cliëntenberaad krijgen zij de steun om dat werk zo goed mogelijk te doen. Er is een nieuwe start gemaakt met het reguliere overleg met de nieuwe Raad van Bestuur van Lentis. In een kennismakingsbijeenkomst heeft het bestuur zich gepresenteerd en een overzicht gegeven van de activiteiten van het Cliëntenplatform. Er zijn afspraken gemaakt over de inhoud en de frequentie van dit overleg. Tot slot is er het Cliëntenoverleg. Dit is bedoeld om zo goed mogelijk ‘feeling’ te houden met onze achterbanorganisaties. Naast het bespreken van thema’s die belangrijk zijn voor onze achterban heeft dit overleg als doel visie te ontwikkelen vanuit het perspectief van de cliënt. In aansluiting hierop is er in 2009 actief bezig gegaan met een koepelbreed project ‘Samen aan de Slag – contacten met de achterban’. Het doel van dit project was het verbeteren van de communicatie met de achterban. De andere koepels van Zorgbelang Groningen waren ook bij dit project betrokken. 2. VRIJWILLIGERSBELEID Het Cliëntenplatform drijft op de ervaringsdeskundigheid van bestuursleden en andere vrijwilligers. Willen wij een volwaardige en betrouwbare gesprekspartner zijn voor overheid en instelling, dan moeten we een zorgvuldig vrijwilligersbeleid hebben en onze ervaringsdeskundigen goede begeleiding en ondersteuning bieden. Het Cliëntenplatform heeft een betaalde medewerker, Lenny Tan, gedetacheerd via de Dienst Sociale Werkvoorziening van de gemeente Groningen, voor: • het werven van nieuwe vrijwilligers, • het inwerken, ondersteunen en begeleiden van vrijwilligers, • het organiseren van deskundigheidsbevordering, • het scheppen van een goede werksfeer. De werving van nieuwe vrijwilligers gebeurt via onze website, via advertenties in lokale kranten, via affiches en via de vrijwilligersvacaturebank. We organiseren één keer per jaar een introductiecursus voor nieuwe vrijwilligers. Aanmeldingen komen vaak binnen via e-mail. In 2009 zijn er 19 belangstellenden voor vrijwilligerswerk op kennismakingsgesprek geweest. Daarvan zijn er vier actief geworden. In totaal waren 24 vrijwilligers werkzaam bij het Cliëntenplatform aan het eind van 2009. Als een vrijwilliger wil werken bij het Cliëntenplatform is er sprake van een proefperiode van drie maanden. In die periode is er een intensieve begeleiding en ondersteuning van de nieuwe vrijwilliger. Daarna is er begeleiding en ondersteuning (coaching) zolang er behoefte aan is. De begeleiding wordt afgestemd op de wensen en de situatie van de vrijwilliger.
3
Deskundigheidsbevordering is ook een belangrijk onderdeel van het vrijwilligersbeleid. Dit is belangrijk omdat de ervaringsdeskundige (vrijwilliger) zo de mogelijkheid heeft, om zich te ontwikkelen. De vrijwilliger kan dit gebruiken voor de taken bij het Cliëntenplatform of voor eventuele kansen op de arbeidsmarkt. Deskundigheidsbevordering kan individueel of groepsgewijs aangeboden worden. Er zijn mogelijkheden om cursussen, studiedagen of symposia te volgen. Het hebben en behouden van een goede werksfeer is erg belangrijk. Het organiseren van informele activiteiten helpt daarbij. Onderlinge sociale contacten worden daar ook door gestimuleerd. Soms zijn er gesprekken nodig om een goede werksfeer te behouden of te herstellen. 3. FINANCIEEL BELEID Het Cliëntenplatform wordt structureel gesubsidieerd door het Provinciaal Bestuur van Groningen met een budget van ruim 30.000 euro. Zorgbelang Groningen beheert dit geld, doet de betalingen en draagt er zorg voor dat een accountant de boeken controleert. In 2008 is Gerrie Rozeboom aangesteld als penningmeester. Hij heeft zich de taken van de penningmeester eigen gemaakt en onderhoudt een goed contact met de financiële afdeling van Zorgbelang Groningen. Hierdoor blijft het bestuur goed geïnformeerd over de financiële positie van het GGz-Cliëntenplatform. Door eenmaal per kwartaal de cijfers door te spreken, kon het bestuur de bestedingen van het budget goed blijven volgen. Het financiële jaarverslag wordt apart toegezonden. De structurele subsidie van de Provincie Groningen stelt ons in staat elders extra financiering voor (zelfgestuurde) projecten te verwerven. In 2008 ging het om de zogenaamde ZorgVernieuwingsProjecten (ZVP-gelden) die door de gemeente Groningen werden beheerd. Per 2009 zijn deze gelden veranderd in de Wmo-Oggz gelden. Onder die vlag hebben wij daardoor een start kunnen maken met het HEE-project (Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid). Dit project loopt door in 2010. Daarnaast heeft het GGz-Cliëntenplatform zich financieel en inhoudelijk verbonden aan het ‘Samen aan de Slag’ –project: een samenwerking van de provinciale koepels met Zorgbelang Groningen. Door ons hieraan te committeren, zijn we samen met de andere vier partijen, te weten de Provinciale Chronisch zieken en Gehandicaptenraad Groningen (PCG), het Verstandelijk Gehandicapten (VG) BelangenPlatform Groningen en de Organisatie Samenwerkende Ouderenbonden provincie Groningen(OSO), ons aan het verdiepen in problemen die niet alleen voor ons GGz-Cliëntenplatform gelden, maar die dus ook breder blijken te bestaan. De twee projecten van Samen aan de Slag 2009 hadden betrekking op ‘de wijzigingen in de AWBZ’ en ‘contacten met de achterban’. Ons Cliëntenplatform is één van de vier poten van Zorgbelang Groningen; de provinciale bundeling van patiënten/consumentenorganisaties. Zorgbelang Groningen krijgt van het Provinciaal Bestuur ook een structurele subsidie, waaruit de inhoudelijke ondersteuning van onze “koepel” en het gebruik van faciliteiten wordt bekostigd en waarmee Zorgbelang Groningen ons in staat stelt aan gezamenlijke projecten mee te doen.
4
4. INDIVIDUELE BELANGENBEHARTIGING Wij vinden het belangrijk dat de achterban bij hulp, begeleiding of zorg goed en zorgvuldig wordt voorgelicht opdat men zelf een weloverwogen keuze kan maken bij ondersteuning en/of hulp. Op dit gebied heeft het Cliëntenplatform de afgelopen jaren een aantal projecten opgezet en uitgevoerd. Het provinciale Vraag- en Informatie Punt (V!P) voor mensen die te maken hebben met beperkingen als gevolg van psychiatrische/psychische problemen is opgezet door het GGzCliëntenplatform en sinds 2007 ondergebracht bij MEE Groningen. Door onze vertegenwoordiging in de cliëntenraad van MEE kunnen we de ontwikkelingen binnen het V!P kritisch volgen. De werkgroep WAO & Psyche van het GGz-Cliëntenplatform geeft zelf een jaarverslag uit. Dit is telefonisch of per mail op te vragen. De medewerkers bieden via de mail, de telefoon en de spreekuren ondersteuning aan mensen die om psychische/psychiatrische redenen uitgevallen zijn uit het arbeidsproces. Mensen die daardoor te maken krijgen met ingewikkelde toestanden rond hun keuring en herkeuring voor hun “arbeidsgeschiktheid”. De adviseurs/spreekuurhouders van WAO&PSYCHE zijn zelf over het algemeen arbeidsgehandicapt en spreken uit eigen ervaring. Dat maakt hen zeer geschikt anderen te vertellen wat het betekent, geconfronteerd te worden met keuringsartsen, arbeidsdeskundigen en administratief personeel van instanties die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van werknemersverzekeringen. De medewerkers van WAO&PSYCHE zorgen er zelf voor dat ze regelmatig worden bijgeschoold, zodat ze altijd actuele informatie kunnen geven over de (veranderende) weten regelgeving omtrent sociale zekerheid. Ook in het jaar 2009 is de wet- en regelgeving betreffende WAO/WIA aangepast en hier en daar veranderd. Veel mensen begrijpen, mede door de steeds ingewikkelder wordende regelgeving, nog maar weinig van het advies dat ze krijgen van de betrokken instantie(s). Onze werkgroep probeert deskundig advies te geven over bijvoorbeeld keuringsprocedures, reïntegratie, bezwaar- en beroepsprocedures. De medewerkers van WAO&Psyche hebben wederom veel mensen telefonisch advies gegeven. De spreekuren zijn onveranderd op maandag van 13.00 uur tot 15.00 uur en op donderdag van 10.00 uur tot 12.00 uur. Persoonlijke consulten werden ook gegeven op het kantoor bij Zorgbelang Groningen. Tegenwoordig komen er steeds meer vragen binnen via e-mail. De meeste vragen kunnen door de adviseurs deskundig én begrijpelijk beantwoord worden op het spreekuur zelf. Het komt wel eens voor dat sommige vragen niet onmiddellijk van een antwoord voorzien kunnen worden. In deze gevallen wordt er soms advies gevraagd aan het V!P of het IKG (afdeling Informatie en Klachten van Zorgbelang Groningen). Er hebben in 2009 161 telefonische, e-mail en persoonlijke klantcontacten plaatsgevonden met zeer uiteenlopende vragen. Veel gestelde vragen waren: "Hoe moet ik bezwaar aantekenen", ”Wat gebeurt er in WAO-herbeoordelingen?”, “Wat houdt de WIA en de (nieuwe) WAJONG in?" en vragen over reïntegratieinstrumenten en regelingen. Via Stichting STIEL heeft zich een nieuwe adviseur gemeld. Zij was tevens bereid om de cursus/training te volgen, die je in dit werk nodig hebt.
5
Het blijkt uit de vele telefoontjes en mailtjes dat dit werk nog steeds hard nodig is. Wel wordt er naar gestreefd door o.a. fondsenwerving aan extra financiële middelen te komen. WAO&Psyche wordt gefinancierd door het GGz-Cliëntenplatform. Publiciteit is beslist van groot belang voor WAO & Psyche. De medewerkers verspreiden de folders voornamelijk bij bibliotheken, apotheken, buurtcentra en gezondheidsinstellingen. Tevens wordt er geadverteerd in de lokale en regionale kranten van Groningen ("De Gezinsbode" en "Dagblad van het Noorden"). Zo wordt dit werk onder de aandacht gebracht bij een breed publiek. Daarnaast is er de website www.waoenpsyche.nl die belangstellenden kunnen bezoeken. Deze website wordt regelmatig aangepast en bijgewerkt. De afgelopen jaren bezochten duizenden belangstellenden de website. De sociale zekerheid is volop in beweging. Dat merken we ook aan de vragen die bij ons binnenkomen. Steeds meer mensen hebben vragen die, naast de WIA en de WAJONG, ook de WW, de WWB en de Reïntegratie betreffen. Vaak gaan de vragen ook over onderwerpen die kennis vereisen over de samenhang van deze wetten. Het is daarom nodig dat onze adviseurs zich verder bekwamen. Ook de steeds hogere kwaliteitseisen die (terecht) aan ons gesteld worden op het gebied van algemene adviesvaardigheden vereisen de nodige aandacht. Internet speelt een steeds belangrijker rol in het advieswerk. Het is daarom nodig onze website grondig te herzien. We vragen ons, door de verbreding van onze dienstverlening, af of de naam van onze Werkgroep nog wel aansluit bij onze dienstverlening. We willen in de toekomst een inloopspreekuur mogelijk maken en toegankelijk zijn op meer tijdstippen. Tenslotte denken we meer synergie te bereiken wanneer we meer gaan samenwerken met andere organisaties die op dit of aanverwante terreinen advieswerk doen. We willen daarom meer werk gaan maken van fondsenwerving en hebben daarvoor een vacature geopend bij STIEL. Het Cliëntenplatform heeft verder van harte meegewerkt aan het onderbrengen van de zogenaamde Belastingtoko bij Zorgbelang Groningen. Deze ondersteuning bij het invullen van de belastingaangifte is bedoeld voor GGz cliënten en wordt geboden door de Stichting Nieuw Nabuurschap. Daarnaast is er nauw contact tussen het Cliëntenplatform en de medewerkers van “Veur Mekander”, een organisatie voor vriendschap en contact, onder de vleugels van Zorgbelang Groningen. 5. COLLECTIEVE BELANGENBEHARTIGING Het Cliëntenplatform wil: de maatschappelijke positie van mensen met (een) psychische, psychosociale, psychiatrische en/of verslavingsproblematiek versterken, een actieve bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit en toegankelijkheid van de (geestelijke) gezondheidszorg en andere voorzieningen, zodat het hulp-, zorg- en dienstenaanbod beter gaat aansluiten bij de wensen en behoeften van de klanten, en niet andersom, een veilige plek bieden, waar mensen uit de doelgroep en de achterbanorganisaties elkaar kunnen ontmoeten en gezamenlijk kunnen werken aan hun eigen en hun gezamenlijke doelen, initiatieven ondersteunen, die onze achterbanorganisaties versterken Collectieve belangenbehartiging vindt plaats op gemeentelijk, (sub)regionaal en provinciaal niveau en rond de locaties van instellingen (met name Lentis). Er wordt veelvuldig samengewerkt met Zorgbelang Groningen.
6
Zoals genoemd worden er op het maandelijkse cliëntenoverleg verschillende thema’s besproken die belangrijk zijn voor onze achterban en hier wordt er visie ontwikkeld vanuit het perspectief van de cliënt. In 2009 is het Cliëntenplatform doorgegaan met het stimuleren en ondersteunen van projecten op het gebied van - lotgenotencontact en zelfhulp, - complementaire alternatieve geneeswijzen (CAG), - wonen en woonondersteuning, - lokaal versterken.
Projecten Werkgroep Cheiron In april 2006 is de werkgroep ontstaan die aan het eind van dat jaar de naam Cheiron kreeg. Cheiron was een centaur in de Griekse mythologie, die zich van de andere centaurs onderscheidde door zijn kennis van medicijnen en geneeskunde. De werkgroep Cheiron bestaat momenteel uit 12 leden die allemaal op persoonlijk vlak in aanraking zijn geweest met de reguliere psychiatrie. Zij zijn óf totaal afgeknapt op de reguliere psychiatrie of zijn een stuk geholpen, maar missen iets. Vervolgens hebben ze de weg naar alternatieve zorg gevonden en hebben hier positieve ervaringen in opgedaan. Voor een aantal was het vooral de combinatie van reguliere en alternatieve behandeling. Naar schatting maakt 40% van de cliënten in de GGz gebruik van complementaire en alternatieve geneeswijzen (CAG). Het doel van Cheiron is de alternatieve geneeswijzen in een positiever daglicht te brengen en informatie te geven over effectieve CAG. De werkgroep Cheiron wil graag: • informatie en voorlichting geven over complementaire (=aanvullende ) en alternatieve geneeswijzen aan cliënten door het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten, • ervaringen van cliënten bundelen, • ontwikkelingen op dit gebied volgen, zowel binnen als buiten de GGz. Het gaat dan om onderzoek, de totstandkoming van een kwaliteitskeurmerk (in samenwerking met de federatie complementaire zorg), mogelijke uitbreiding van verzekeringspakket wat betreft de vergoeding van alternatieve en complementaire geneeswijzen, • de belangen behartigen van mensen met psychische klachten en/of verslavingsproblematiek. In de loop van het jaar hebben wij onze visie verder ontwikkeld. Toen de werkgroep startte lag het accent op het toegankelijk maken van effectieve alternatieve geneeswijzen. Nu ligt het accent op het verbeteren van de geestelijke gezondheidszorg in brede zin. Wij willen een bijdrage leveren aan verbetering en vernieuwing van de zorg binnen de reguliere GGz-instellingen en binnen het aanbod van niet-reguliere zorgaanbieders. Wij vinden het belangrijk dat mensen met psychische klachten geïnformeerd worden over de verschillende mogelijkheden om deze positief te beïnvloeden. Dit kan variëren van een goede leefstijl, voeding, beweging, reguliere behandeling, medicatie, psychotherapie tot verschillende vormen van alternatieve geneeswijzen en complementaire zorg, afgestemd op de behoefte en voorkeur van cliënten. In 2009 organiseerde de werkgroep Cheiron haar zesde voorlichtingsbijeenkomst, met als titel “Hart en Hoofd; Wat zit er in je hoofd, wat leeft er in je hart?”. Vragen die centraal stonden waren: in hoeverre is er bij psychische klachten iets mis in de hersenen? In hoeverre zijn de klachten het gevolg van ingrijpende levensgebeurtenissen? Hebben 7
mensen die hulp zoeken in de GGz verdriet en pijn in hun hart? En wat is de relatie tussen hoofd en hart en op welke manier is hier aandacht voor in zowel de reguliere als de alternatieve zorg? De aanleiding voor deze bijeenkomst was de ervaring van een nieuw lid van de werkgroep, Tjerry Steenhuisen, die uit zijn autisme is gekomen, door te hebben geleerd om zijn hart als zintuig te gebruiken en zo weer contact te ervaren met de mensen om hem heen. Op de bijeenkomst deed Tjerry Steenhuisen zijn ervaringsverhaal. Daarnaast gaf een psycholoog van het Centrum van Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis een demonstratie van een behandelmethode, effectief bij verschillende psychische klachten zoals angst, piekeren en depressie: hartcoherentie. Via een computerprogramma leren cliënten hun hartslag regelmatiger te maken met een positief gevolg voor de hersenen en het psychisch welbevinden. Daarnaast was er aandacht voor de ontwikkelingen binnen de psychiatrie in de afgelopen dertig jaar door een lezing van een psychiater. De bijeenkomst werd afgesloten met de visie op de relatie tussen hoofd en hart van een alternatieve therapeut en een hartmeditatie. De bijeenkomst werd door 120 mensen bezocht en de werkgroep Cheiron ontving positieve reacties op de georganiseerde bijeenkomst. Ter voorbereiding aan de bijeenkomst heeft de werkgroep een draaiboek gemaakt die bij volgende bijeenkomsten weer kan worden ingezet. In de loop der jaren heeft de werkgroep Cheiron steeds meer naamsbekendheid gekregen. De belangstelling voor CAG in de geestelijke gezondheidszorg blijkt groot en inmiddels is er een adressenlijst van 300 personen. Onze algemene brochure is verspreid op alle afdelingen van Lentis en het UMCG en de werkgroep heeft een eigen website (www.werkgroepcheiron.nl) met algemene informatie over CAG, waaronder publicaties van wetenschappelijk onderzoek. In samenwerking met de werkgroep Complementaire zorg van Zorgbelang Groningen en Menzis is er een zogenaamde e-panel vragenlijst ontwikkeld waarmee cliënten worden geraadpleegd over hun ervaringen, behoeften en wensen ten aanzien van CAG. De informatie die hiermee wordt verkregen gebruikt de werkgroep voor voorlichting en informatie, belangenbehartiging, bijdragen aan onderzoek en aan een sociale kaart van aanbieders van CAG. Met het CIP is overeengekomen dat de uitkomsten van het e-panel van invloed zijn op vervolgonderzoek naar de effecten van CAG door Integrale Psychiatrie en op het ontwikkelen van een nieuw zorgaanbod. De uitkomsten zullen ook met zorgverzekeraar Menzis besproken worden. Het e-panel blijft ook de komende jaren toegankelijk. Ten aanzien van de belangenbehartiging is er eens in de drie maanden overleg met de medewerkers van het CIP van Lentis. In deze overleggen brengt de werkgroep de behoeften en belangen van mensen met psychische klachten op het gebied van CAG naar voren. Onze inbreng wordt serieus genomen en wij zijn zeer positief over deze samenwerking. Verder is Cheiron vertegenwoordigd in de werkgroep Complementaire zorg van Zorgbelang Groningen en heeft hierdoor de mogelijkheid tot overleg met Zorgverzekeraar Menzis. Via het Cliëntenplatform is er overleg met het Zorgkantoor, Menzis en de Raad van Bestuur van Lentis en kunnen wij het belang van integrale psychiatrie naar voren brengen. In 2009 hebben wij een subsidieaanvraag ingediend bij de gemeente Groningen in het kader van de WMO-gelden, cliëntgestuurde projecten GGz zodat de werkgroep haar activiteiten in 2010 kan uitbreiden.
8
Werkgroep Contact In 2009 is gestart met het project Contact! Het project richt zich op mensen met een psychische of psychiatrische achtergrond en/of verslavingsproblematiek, die behoefte hebben aan (ondersteuning bij) contacten in hun eigen woon- en leefomgeving. Het gaat daarbij in eerste instantie om mensen die zelfstandig en/of begeleid wonen in twee wijken van de stad Groningen, te weten De Oosterpoort en Het Oosterpark. Er bestaat geen recept voor het uit hun eenzaamheid of sociaal isolement halen van zelfstandig of begeleid wonende mensen met psychische beperkingen. Eén ding is wel duidelijk: je moet vooral niet te veel het begrip “eenzaamheid” noemen. Een tweede belangrijke ervaring uit zelfgestuurde projecten van het GGz-cliëntenplatform is: het (mee) organiseren van activiteiten en contacten is leuker, dan het alleen maar gebruik maken van een aanbod dat door anderen is bedacht. De projectgroep Contact! wil de mensen waar het om te doen is, zichtbaar maken, benaderen en bijeen brengen met hulp van alle formele en informele organisaties die reeds in hun wijk actief zijn. Zij worden niet zozeer uitgenodigd om mee te gaan doen aan (door anderen georganiseerde en aangeboden) activiteiten, maar om met elkaar te gaan inventariseren wat zij weten van de activiteiten in en om hun wijk en desgewenst zelf werk te maken van hetgeen zij missen. Zij worden zodoende gestimuleerd vorm te geven aan hun eigen oplossingen. Om dat te doen zullen zij als vanzelf contacten moeten leggen met andere bewoners van hun wijk (lotgenoten, wijkgenoten) of deze uitbreiden. De projectgroep gaat hen daar in ondersteunen. In 2009 bestond de projectgroep uit vier leden van het Cliëntenplatform, een oud bestuurslid wiens dochter in de Oosterpoort woonde, een projectleider van Lentis en een medewerker van Promens Care. Voor dit project werd er subsidie aangevraagd bij de gemeente Groningen, vanuit de Wmo-gelden voor de OGGz. De aanvraag verliep moeizaam doordat er duidelijke doelstellingen moesten worden geformuleerd terwijl juist de basis van het project was dat degenen die mee wilden doen, zelf zouden bepalen wat, hoe en in welk tempo er aan doelstellingen zou worden gewerkt. Hier samen aan werken zorgde al voor contact en liet de regie in de handen van de deelnemers. De aanvraag voor subsidie werd afgewezen, hangende het bezwaar dat tegen deze afwijzing is gemaakt, stelde het Cliëntenplatform de projectgroep toch in staat te starten met het project. De nauwe samenwerking met Lentis zorgde ervoor dat er kon worden geput uit de ervaring van Lentis in het houden van koffieochtenden in de twee wijken en bood Lentis de projectgroep toegang tot de mensen. Wegens het uitblijven van subsidie van de gemeente Groningen heeft Lentis het drukken van posters en flyers voor haar rekening genomen. Er is contact opgenomen met beschermd wonen in de Oosterpoort, waarbij gevraagd werd hun 24 cliënten te mogen benaderen. Ditzelfde gebeurde bij Fact team 5, de ambulante zorg in de Oosterpoort. Tijdens het project werd besloten het breder te trekken en het project toegankelijk te maken voor alle buurtbewoners van de Oosterpoort en niet alleen voor mensen in de psychiatrie. Op een inloopavond, die door acht bewoners werd bezocht, gaven twee personen aan interesse te hebben. Het resultaat van het werven van mensen is één bewoner van de Oosterpoort en één lid van beschermd wonen. De projectgroep heeft besloten om van het project een slapend project te maken. Dit houdt in dat als er een verandering optreedt, bijvoorbeeld meer belangstelling om deel te nemen, vragen uit andere wijken, subsidie voor het project, de projectgroep weer gestart kan worden. Op het moment begeleidt Lenny Tan de twee personen die zich hebben opgegeven als maatje.
9
Werkgroep Wonen – afronding Al lange tijd bestond het idee dat er op het gebied van wonen (en de levensgebieden die met wonen te maken hebben) gemeenschappelijke knelpunten en hiaten zijn. Dit idee was ontstaan door berichten die van verschillende zijden gehoord werden. Na een lange voorbereiding is in 2007 de werkgroep Wonen opgezet. Ervaringsdeskundige vrijwilligers van het Cliëntenplatform hebben samen met het Rob Giel Onderzoekcentrum (RGOc) een onderzoek opgezet en uitgevoerd om in kaart te brengen wat voor de bewoners zelf de gemeenschappelijke problemen op het gebied van wonen, in de brede zin van het woord, zijn. Een onderzoek naar de woonkwaliteit van zelfstandig wonenden met langdurige psychiatrische problematiek, gezien vanuit de ogen van de bewoners zelf, in Groningen. Het Rob Giel Onderzoekcentrum heeft hiervoor een enquête opgesteld. Deze is samen met de vrijwilligers van de werkgroep Wonen doorgenomen en aangepast vanuit de ervaringsdeskundigheid van de vrijwilligers. Voor de enquêtes zijn de leden van Veur Mekander, Anoiksis en betrokkenen van het GGzCliëntenplatform benaderd. Zij konden zich opgeven als ze mee wilden werken. Deze actie leverde een 100-tal adressen op. Twaalf ervaringsdeskundigen volgden een cursus enquêteren die geboden werd vanuit het Rob Giel Onderzoekcentrum. De vrijwilligers hebben de interviews vanaf november 2007 afgenomen. In de loop van 2009 waren alle interviews gehouden. Het RGOc heeft de data geanalyseerd en op 27 november 2009, tijdens het symposium ‘De hoogste tijd voor woonkwaliteit’ werden de resultaten gepresenteerd. Ook zijn de resultaten van het onderzoek verschenen in het boek “Nait soez’n, moar deurbroez’n met elkaar: de psychiatrische woonzorg is nog lang niet klaar”. Het boek is overhandigd aan alle geïnterviewden, interviewers, bezoekers van het symposium, beleidsmedewerkers, betrokken gemeenteraadsleden en ambtenaren en leden van de Raad van Advies. De resultaten zijn ook gepresenteerd bij de Raad van Advies. Lokale Versterking Het Cliëntenplatform wil dat onze mensen meer invloed krijgen op het beleid in de, in 2009 nog, 25 gemeenten in de provincie Groningen, onder andere door inbreng te hebben bij Wmo-raden. Daarom nemen we deel aan het landelijke programma Lokale Versterking GGz om de kwaliteit van het beleid van gemeenten te verbeteren, om meer mensen actief te betrekken bij het beleid, om bij te dragen aan een realistischer beeld van onze mensen en goede cliëntondersteuning in alle gemeenten. Het landelijk programma Lokale Versterking liep van medio 2006 tot medio 2009 en heeft een eerste aanzet gegeven om de belangenbehartiging en participatie van de doelgroepen GGz en OGGz te verbeteren en hen een stem te geven. Het Cliëntenplatform heeft met een projectmedewerker vanuit het landelijke project gewerkt aan versterking van hun positie. Er werd gewerkt met regionale initiatiefgroepen. In hun regio’s hielden de initiatiefgroepen zich bezig met de kern van het programma: het versterken van de lokale belangenbehartiging van en door psychisch kwetsbare mensen. Lokale Versterking schreef niet voor hoe zij dit moesten aanpakken, dit bepaalden de groepen zelf. In de provincie Groningen zijn langere tijd twee initiatiefgroepen actief geweest, namelijk een groep in Winschoten en omgeving gericht op Oost-Groningen, een groep in Groningen Stad, gericht op West-, Noord- en Centraal Groningen. Die laatste groep is nog actief, de groep rond Winschoten is door allerlei factoren, waaronder de aanstaande gemeentelijke herindeling in dit gebied, niet meer als groep actief. Ondanks dat het programma Lokale Versterking landelijk is afgerond gaat de
10
initiatiefgroep, met ondersteuning van Zorgbelang Groningen, door met de belangenbehartiging op gemeentelijk niveau. Het totale verslag van het project Lokale Versterking in de provincie Groningen is te vinden op de website van Zorgbelang Groningen, www.zorgbelang-groningen.nl. Externe vertegenwoordigingen We hebben een nieuwe vertegenwoordiger in de Raad van Advies van het Zorgkantoor Groningen geleverd, dit is Gerrie Rozeboom. We leveren een bijdrage aan het overleg over de Zorginkoop AWBZ, aan de stuurgroep Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) en aan de adviesgroep van het lectoraat Rehabilitatie van de Hanzehogeschool. Dit laatste ten behoeve van de Groninger Opleiding ErvaringsDeskundigheid (GOED), waar ook een aantal van onze vrijwilligers aan meedoet. In 2009 zijn er tevens overleggen geweest met de centrale cliëntenraad (CCR) van Lentis, de Raad van Bestuur van Lentis, het Zorgkantoor en de Provincie Groningen. Uiteraard hadden we ook dit jaar de nodige contacten met collega-organisaties in andere regio’s en op landelijk niveau. Zo was er meerdere malen overleg met het Landelijk Platform GGz (LPGGZ), de cliëntenbond Voice en landelijke rco’s. Er wordt nog gezocht naar een vertegenwoordiger voor de cliëntenraad van MEE. Het Cliëntenplatform heeft drie vertegenwoordigers in het zogenaamde RAAK-project. Dit project bestaat uit twee onderdelen. Namelijk de inzet van ervaringsdeskundigen binnen de reguliere zorg en het thema herstelondersteunende zorg. In de zogenaamde ‘Community of Practice’ wordt er door ervaringsdeskundige cliënten en zorgverleners uit de drie noordelijke provincies samengewerkt. Door onze deelname aan dit project zijn we geïnformeerd over het HEE-programma. HEE staat voor Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid. Dit programma is ontwikkeld door cliënten uit de langdurige zorg i.s.m. het Trimbosinstituut. De doelstellingen hiervan zijn; het ondersteunen van individuele herstelprocessen, het bevorderen van maatschappelijke participatie en het leveren van en bijdrage aan de verbetering van de kwaliteit van de zorg. Het begrip ‘herstel’ betekent in dit verband een andere visie op en een andere benadering van mensen met langdurige of chronische psychiatrische aandoeningen. Herstel gaat uit van de mogelijkheden die je hebt als persoon. In het najaar van 2009 heeft het GGz-Cliëntenplatform een subsidie aanvraag voor het HEE-project 2010 ingediend bij de gemeente Groningen. Het doel is om het HEEprogramma in de hele provincie uit te voeren. Kwaliteitstoetsing Lentis De Onafhankelijke Periodieke Kwaliteitstoetsing in de GGz (OPK-GGz) is in 2007 als project gestopt omdat hiervoor geen landelijke subsidie meer gegeven wordt. De voormalige projectgroep heeft besloten om als werkgroep te blijven bestaan om zo de ontwikkelingen op het gebied van kwaliteitstoetsing en kwaliteitsverbetering binnen Lentis kritisch te volgen. Hierbij gaat het vooral om de vraag hoe de cliëntenraden en andere cliëntenorganisaties betrokken worden, zowel bij de keuze van de onderdelen die getoetst worden als de inbreng bij de hieruit voortkomende verbetertrajecten. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het GGz-Cliëntenplatform, de Centrale Cliëntenraad van Lentis, de kwaliteitsfunctionaris van Lentis en een medewerker van Zorgbelang Groningen en komt eens in de drie maanden bij elkaar. De werkgroep wil jaarlijks een bijeenkomst organiseren voor alle cliëntenraden en het GGzCliëntenplatform om hen te informeren over de kwaliteitstoetsing, de uitkomsten en verbetertrajecten. Centraal staat de vraag in hoeverre cliëntenraden hierbij betrokken worden. Wegens onvoorziene omstandigheden is een dergelijke bijeenkomst in 2009 niet doorgegaan, voor 2010 wordt dit weer opgepakt.
11
6. INFORMATIEVOORZIENING EN PR Het GGz Cliëntenplatform doet veel om de achterban en haar vele vrijwilligers te informeren en het grote publiek te laten zien wat we doen. Op een aantal punten werken we nauw samen met Zorgbelang Groningen: praktijkervaring en professionaliteit die ons ten goede komt! De PR-activiteiten zijn onder te verdelen in interne en externe PR activiteiten. Hieronder een opsomming van enkele van deze activiteiten. Onze huidige huisbrochure - in de opvallende kleur karmijnviolet - werd in 2008 gedrukt en is in 2009 opnieuw in duizendvoud door de hele provincie verspreid - zoiets wordt ‘retargeting’ genoemd. Het jaar 2009 was het jaar van onze nieuwe posters met de wervende tekst: ‘Versterk jezelf, versterk het GGz Cliëntenplatform’. Een slogan waar we heel veel leuke reacties op kregen. Daar gaan we zeker mee door! In 2009 zijn tekstuele bijdragen geleverd aan sociale media als Fool Color, Wmo Magazine, Nieuwsflits van Zorgbelang Groningen en enkele lokale media. In de zomer van 2009 is, in samenwerking met het Nederlands Stripmuseum, een Open Dag in ons kantoor aan het Hoendiep georganiseerd die alle bezoekers na afloop de gelegenheid gaf gratis de tentoonstelling ‘Sigmund’ te bezoeken. De PR groep is in 2009 gegroeid naar meer dan acht toegewijde mensen: vrijwilligers die elke maand trouw samenkwamen. Het voornemen om onze nieuwsbrief 'Beschreven Blad' met regelmaat uit te brengen is tot onze tevredenheid gelukt! Onze nieuwsbrief ‘Beschreven Blad’ verscheen in 2009 drie keer in full color oplagen van meer dan 2500 stuks per nummer. De PR groep heeft daarnaast de website (www.ggzclientenplatform) dynamisch gekoesterd en alle actualiteit gebruikt om de inhoud interessant en gebruiksvriendelijk te houden. Door wijs gebruik van ons inhoudsnetwerk op de grote zoekmachines is de naamsbekendheid van onze website sterk verbeterd. Het platform wordt gevonden! Het Cliëntenplatform heeft bij diverse manifestaties en congressen informatie verschaft aan bezoekers via een stand, bijvoorbeeld op de Zorgmarkt in november 2009. 7. ONDERSTEUNING VAN ZORGBELANG GRONINGEN Over zowel de financiële boekhouding, het aanleveren van tussentijdse financiële overzichten, als de financiële verantwoording zijn goede afspraken met Zorgbelang Groningen. Zorgbelang Groningen is verantwoordelijk voor het tijdig aan het bestuur beschikbaar stellen van informatie betreffende de financiële stand van zaken en de ureninzet van betaalde medewerkers. Het bestuur van het Cliëntenplatform wordt inhoudelijk, bestuurlijk en secretarieel ondersteund door betaalde medewerkers van Zorgbelang Groningen. Zorgbelang Groningen stelt daarnaast vergader- en werkruimte beschikbaar. Indien gewenst bestaat de mogelijkheid om extra ondersteuning in te kopen bij Zorgbelang Groningen. Alle afspraken op dit gebied staan in een Overeenkomst van Dienstverlening. Deze is in 2008 getekend en zal in het voorjaar van 2010 worden herzien. Ureninzet Aan inhoudelijke en bestuurlijke ondersteuning van het Cliëntenplatform en haar werkgroepen hebben Roos Edens-Voorrips en Andries Kroese dit jaar ruim 195 uur ingezet. De secretariële ondersteuning door Nina de Roos omvatte 35 uur.
12
De inzet van de financiële administratie bestaat uit reeksen kleine handelingen en is niet zo goed uit te splitsen. In 2009 heeft Zorgbelang Groningen om de drie maanden de financiële tussenstand aangeleverd ten behoeve van penningmeester en bestuur. 8. FINANCIËLE VERANTWOORDING 2009 Deze wordt separaat aan de Provincie Groningen verzonden. De Provincie beschikt bovendien sinds begin 2006 over een Meerjarenraming.
13
BIJLAGE
OVERZICHT ACHTERBANORGANISATIES
Het provinciaal GGz-Cliëntenplatform Groningen is de bundeling van de onderstaande organisaties, groepen en personen. • Angst-, dwang- en fobiestichting • Anoiksis, afdeling Groningen, vereniging voor chronisch-psychotische en schizofrene mensen • Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa (SABN), regio Noord-Nederland • Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA), regio Friesland/Groningen/Drenthe • Balans, vereniging voor ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen • Stichting Borderline • Centrale cliëntenraad van Lentis, waaronder locatiegebonden deelraden en -commissies • Cliëntenbond in de GGZ, afdeling Groningen • Cliëntenraad Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) • De stafmedewerker Empowerment van Cenzor, GGz Groningen • Familievereniging GGz Groningen • Werkgroep van mensen met een Incestverleden • Labyrint/In Perspectief, afdeling Groningen/Drenthe, werkgroep voor familieleden en direct-betrokkenen van psychiatrische patiënten • Vereniging voor Manisch-Depressieven en Betrokkenen (VMDB), afdeling Groningen • Stichting Voice i.o., landelijke bundeling van lokale en regionale organisaties van mensen met een psychische handicap, verslavingsproblemen of zonder thuis • Weerklank, vereniging van mensen die stemmen horen • Ypsilon, afdeling Groningen, vereniging van verwanten van mensen met schizofrenie of psychosen
14
