JAARVERSLAG
2008200920102011 2012 20132 Jaarbeurs Holding
Jaarverslag 2012
Jaarbeurs Holding Jaarverslag 2012
MISSIE De missie van Jaarbeurs is het creëren van inspirerende en waardevolle ontmoetingen, in fysieke en virtuele marktplaatsen waar kennis- en informatieoverdracht plaatsvindt, ervaringen worden gedeeld en transacties tot stand komen.
S T R AT E G I E • Onze basis ligt in een marktleidend portfolio van landelijke vak- en consumentenbeurzen in Utrecht en Azië. Daarnaast ontwikkelen we voor en met onze stakeholders ook andere vormen van events zoals zeer exclusieve besloten bijeenkomsten voor topmanagement en beurzen op andere locaties. • Voor klanten die op zoek zijn naar de beste partner en locatie voor hun event accommoderen en faciliteren wij beurzen, congressen, vergaderingen en leisure activiteiten in Utrecht. Onze cateringbedrijven doen dit voor hun klanten op diverse inspirerende locaties door heel Nederland. • Wij onderscheiden ons door het verhogen van klantwaarde waarbij service, relevante contacten en content in een gastvrije uitdagende omgeving centraal staan. • Live communicatie is voor onze klanten een belangrijk onderdeel van hun totale marketingcommunicatieaanpak en oriëntatiegedrag. Het internet en de inzet van sociale media spelen voor hen een groeiende rol. Om onze klanten optimaal te kunnen bedienen bouwen we, complementair aan onze events, aan expertise en producten op dit vlak. • We werken aan de transformatie van het Jaarbeurscomplex en omgeving in Utrecht en bouwen zo aan de ontmoetingen van de toekomst.
1
2
3
Inhoud Kerngegevens
5
Bericht van de Raad van Commissarissen
7
Verslag van de Directie
11
VNU Exhibitions Europe
17
Jaarbeurs Utrecht
21
Jaarbeurs Catering Services
25
Overzicht activiteiten 2012 VNU Exhibitions Europe
29
Overzicht activiteiten 2012 Jaarbeurs Utrecht
33
Geconsolideerde jaarrekening 2012
37
Geconsolideerde balans
38
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
39
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
40
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
41
Toelichting op de geconsolideerde balans
49
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
56
Vennootschappelijke jaarrekening
58
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening
59
Overige gegevens
62
Concernsamenstelling
65
Vijf jaren Jaarbeurs Holding B.V.
66
Personalia
68
4
“Voor minder ga ik niet!” ‘Als regionaal samenwerkingsverband organiseren wij regelmatig netwerkactiviteiten, met als doel buitenlandse bedrijven aan te trekken en de al gevestigde bedrijven te behouden en te faciliteren bij uitbreidingen. Een bijzonder evenement vorig jaar was “Walking Dinner”, dat in november plaatsvond in het heropende Stedelijk Museum. Bijzonder, vanwege de omvang (ruim 450 mensen) en het niveau (uitsluitend CEO-level) van het gezelschap. In combinatie met de uiterst geringe ombouwtijd tussen sluitingstijd van het museum en aanvangstijdstip van het event, werd het vooral een logistieke uitdaging. Daarbij was het een primeur: voor het eerst bood het vernieuwde Stedelijk weer onderdak aan een dergelijk zakenevent. Een compliment voor alle betrokkenen is op zijn plaats, en dan met name voor Verhaaf Party Catering. Ik werk al langer met hen samen, omdat ze de beste kwaliteit bieden. Alles is tiptop: de voorbereiding, uitvoering en evaluatie. Dat moet ook wel, want voor minder ga ik niet.’
Lilian Aarts, Projectmanager amsterdam inbusiness
5
Kerngegevens in € mln. tenzij anders aangegeven
2012 2011
Netto-omzet
149,2
152,9
Bedrijfsresultaat
16,0
18,3
Idem t.o.v. de netto-omzet
10,8 %
12,0 %
Nettoresultaat Idem t.o.v. de netto-omzet
11,6
12,6
7,8 %
8,2 %
Kasstroom uit operationele activiteiten
33,7
15,9
Netto-investeringen in vaste activa
11,1
7,0
Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
14,8
16,2
Eigen vermogen
135,3
124,2
Balanstotaal
219,0
203,7
Solvabiliteit
61.8 %
61.0 %
Gemiddeld aantal medewerkers (FTE)
846
804
6
7
Bericht van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft de door de directie geconsoli-
houden omdat onder andere de bouwwereld in Nederland harde
deerde jaarrekening, jaarverslag en bijbehorende toelichtingen over
klappen heeft gekregen, een sector waarin VNU Exhibitions actief
2012, evenals de vooruitzichten voor 2013 met inbegrip van de
is. Gelukkig heeft de Raad begrepen dat de klantenkring van VNU
resultaatbestemming besproken en in zijn rol als bestuur van de
Exhibitions de waarde van het face-to-face contact belangrijk blijft
Stichting Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs, zijnde de Algemene
vinden en dat de druk op omzet meer een resultante is van het
Vergadering van Aandeelhouders, goedgekeurd en vastgesteld.
minder afnemen van meters standruimte.
De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende verklaring van
Daartegenover is het verheugend te constateren dat de ontwikkelingen
KPMG Accountants.
in Azië naar tevredenheid blijven stemmen. Niet alleen de vestiging in China draagt zeer positief bij aan het volume en resultaat, ook de
Als afzonderlijk agendapunt stelt het Stichtingsbestuur in de Alge-
nieuwe vestiging VNU Exhibitions Asia Pacific in Bangkok heeft een
mene Vergadering van Aandeelhouders voor de Raad van Commissa-
uitstekend jaar achter de rug met de lancering van nieuwe vakbeurzen
rissen en de directie van Jaarbeurs Holding BV decharge te verlenen
in samenwerking met de Thaise brancheorganisaties.
voor hun taakuitoefening in 2012, voor zover dat blijkt uit de jaarrekening en het jaarverslag met de daarop gegeven toelichting.
Ook bij Jaarbeurs Utrecht staat de omzet onder druk, onder andere door de toenemende concurrentie op de congressen- en vergader-
De Raad van Commissarissen heeft geconstateerd dat door de
markt, door de invoering van de werkkostenregeling en het door de
economische crisis de omzet van de onderneming onder druk
overheid verder terugschroeven van de beschikbare budgetten. Toch
staat omdat haar klanten in zwaar weer zitten en beursdeelname
slaagt Jaarbeurs Utrecht erin om, ondanks het al jaren niet verhogen
beperken, resulterend in minder bezoekers en daardoor ook minder
van haar tarieven, de dreiging van een omzetdaling te beperken door
cateringvolumes. Ondanks dit sombere beeld heeft de Jaarbeurs
extra diensten te verkopen en haar kwalitatief hoogstaande locatie en
Groep het jaar goed afgesloten met een beperkte achteruitgang in
faciliteiten aan te prijzen.
omzet en resultaat. De Raad stelt vast dat Jaarbeurs Catering Services zich aanpast aan In reactie daarop en tevens inhakend op de stelling dat het resultaat
het fenomeen ‘last minute boekingen’ door transparant naar haar
van de Jaarbeurs Groep als totaal prevaleert, is de onderneming
klanten te zijn, hun de beste deal te bieden, en hen niet te belasten
een project gestart over alle strategische business units heen dat als
met ingewikkelde processen en prijsverhogingen. Echter, het terug-
uitgangspunt heeft het ‘makkelijker & leuker’ te maken voor de klant.
lopen van bezoekersaantallen heeft wel een weerslag gehad op de
De Raad kan zich volledig vinden in het belangrijkste onderdeel van
resultaten maar gelukkig constateert de Raad dat door kostenbeheer-
deze actie, het vormgeven van één digitaal portaal van waaruit de
sing het effect hiervan beperkt is gebleven.
exposant al zijn diensten kan regelen. Voor de modernisering van het complex zijn de voorbereidingen voor De Raad volgt nauwlettend de ontwikkelingen bij VNU Exhibitions
de start van de bouw van de nieuwe Entree-Oost en de geplande
Europe dat het moeilijk heeft om omzet en rendement op peil te
congres-, vergader- en partycapaciteit voor 1.500 personen in een
8
“Als je binnenkomt, verlies je meteen je hart” ‘In 2012 was de primeur van ons educatief dance-event voor mensen uit de elektronische muziekindustrie, zoals dj’s, producers, fotografen, softwareontwikkelaars, etc. Dancefair bestaat uit seminars én een beurs en werd in februari met 4500 bezoekers een groot succes. Om zo’n spektakel te huisvesten, heb je diversiteit in ruimtes nodig en uitstraling. Media Plaza is wat dat betreft volstrekt uniek. Als je daar binnenkomt, verlies je meteen je hart. De entourage is zo gevarieerd, maar ook inspirerend, dynamisch en swingend; als beursorganisator hoef je daar helemaal niets meer aan te doen, laat staan aan te veranderen. En dat bespaart tijd en geld. En dan zijn er nog de mensen van de Jaarbeurs, die hebben ons met tips en adviezen behoed voor grote fouten, die je onherroepelijk maakt bij zo’n eerste keer. Daar ben ik hun erg dankbaar voor. Nee, ik weet nu al dat Dancefair voor eeuwig verbonden blijft met Media Plaza!’
Norman Soares, Founder/organisator Dancefair
zeer vergevorderd stadium en zijn de bouwvergunningen aangevraagd. Ook de renovatie van het hallencomplex wordt volop besproken en in plannen omgezet. Gesprekken erover met de belangrijkste partner – de gemeente Utrecht – vinden voortdurend plaats. Daarnaast is het goed te constateren dat de daaraan gekoppelde geplande ontwikkeling van het voorterrein van Jaarbeurs, nl. het deel ‘Kop Jaarbeurs’, met de bouw van de megabioscoop in 2013 zal starten. De overeenkomsten met de bioscoopexploitant zijn inmiddels bijna afgerond.
De Raad geeft de personele unie tussen Stichting Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs en Jaarbeurs Holding BV de volle aandacht. Tijdens de strategiesessie van de Raad van Commissarissen medio 2012 heeft dit onderwerp op de agenda gestaan en is dit uitgebreid behandeld. Er is geconstateerd dat deze structuur een verklaarbare historische achtergrond heeft. Bovendien lopen de belangen van de Stichting en van de Holding parallel. Op dit moment ziet de Raad dan ook geen aanleiding om de huidige governancestructuur aan te passen.
Per 1 januari 2012 is, zoals in het vorige jaarverslag aangekondigd, de heer P.C. Klaver uitgetreden en is het voorzitterschap per die datum overgedragen aan de heer H.W. Broeders en is mevrouw I.G.C. Faber benoemd tot vicevoorzitter.
9
De Raad is in het verslagjaar vijfmaal bij elkaar geweest, viermaal regulier en eenmaal om de strategie te bespreken. In de vergaderingen is stilgestaan bij het beleid en de beleidsuitvoering van de onderneming. Daarnaast zijn governance-aspecten, risico-inzicht en risicobeheer aandachtspunten geweest en zijn ook de jaarrekening, de tussentijdse resultaten, en de vooruitzichten voor 2013 behandeld. Tijdens een besloten bespreking zijn het functioneren en de honorering van de directie aan de orde geweest.
De Raad wil ten slotte stilstaan bij de geleverde prestatie van alle medewerkers van de onderneming. Zij hebben ervoor gezorgd dat in dit moeilijke economisch klimaat de resultaten redelijk op peil zijn gebleven. De Raad is hun dan ook veel dank verschuldigd en moedigt allen aan om op deze positieve wijze verder te blijven bijdragen aan een gezonde resultaatontwikkeling.
Utrecht, 21 maart 2013 Raad van Commissarissen
H.W. Broeders, Voorzitter Mevrouw I.G.C. Faber, vicevoorzitter (sinds 1 juli 2012) Mevrouw Drs. P.G. Boumeester Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker R.G. van Ingen Mr. Drs. J.G. Wijn
10
11
Verslag van de Directie Als gevolg van de economische crisis zien we dat de omzet onder
ment transparant te maken. Daarin slagen we steeds beter. We bieden
druk staat. Onze Nederlandse klanten hebben het moeilijk, onze
de klant een reeks van instrumenten, gekoppeld aan statistieken en
activiteiten in Azië doen het daarentegen dusdanig goed dat we
leadbeheer, waaraan hij zijn succes kan afmeten.
begin 2012 met VNU Exhibitions Asia Pacific een eigen kantoor in Bangkok hebben geopend. De grootte van de organisatie is in lijn
Tien jaar geleden hebben we ons bedrijf gesplitst in drie werkmaat-
gebracht met de verwachtingen. In het verslagjaar is de discussie
schappijen, die konden excelleren in hun eigen discipline: VNU
gestart over de onderlinge samenhang van de Jaarbeursbedrijven en
Exhibitions als organisator van beurzen, Jaarbeurs Utrecht als
de daaraan gelieerde labels. De Jaarbeurs Groep heeft het jaar 2012
complexexploitant en Jaarbeurs Catering Services die het overgrote
acceptabel afgesloten met een omzet van 149,2 miljoen euro en een
deel van de omzet al lang niet meer haalt uit het Jaarbeurscomplex.
nettoresultaat van 11,6 miljoen euro.
Deze ontwikkeling heeft ons financieel geen windeieren gelegd. Elk bedrijf voor zich streefde naar winstmaximalisatie, en om dit te
Over drie jaar viert de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs dat ze
bereiken zijn op verschillende niveaus scherpe concepten ontwikkeld
honderd jaar geleden is opgericht, dit gebeurde in een tijd dat het
en zijn we letterlijk buiten onze eigen grenzen getreden.
Nederland economisch tegenzat. De eerste Jaarbeurs werd in 1917 gehouden, in het centrum van Utrecht. Het uitgangspunt was heel
Tien jaar later hebben we de uitgangspunten opnieuw gedefinieerd.
simpel: handel drijven. Er mag veel veranderd zijn, dit uitgangspunt
We zijn overtuigd van de juistheid van onze keuzes van destijds,
staat nog steeds als een huis. Anno 2012 drukken we dit uit in
tegelijkertijd hebben we nu de overtuiging dat het van verstandig beleid
‘return on investment’. Bedrijven en organisaties die investeren in
getuigt de koers te verleggen. We hebben geformuleerd dat het
een beursdeelname, marketingevent of seminar, willen daarvoor
resultaat van de Jaarbeurs Groep als totaal prevaleert. Kozen we tien
resultaat terugzien in harde euro’s of in het behalen van concrete
jaar geleden voor een duidelijke merkprofilering van de bedrijven, de
doelstellingen.
komende jaren zullen we ons steeds nadrukkelijker als ‘Jaarbeurs Groep’ profileren.
Communicatie is een industrie geworden. In 2012 keken YouTubegebruikers vier miljard uur video per maand, de Financial Times
In het verlengde van deze nieuwe koers zijn we intern een project
kondigde aan dat de papieren krant op het tweede plan komt en
gestart over alle bedrijven heen, dat als uitgangspunt heeft het
social media zijn gemeengoed geworden. De handelsreiziger die in
‘makkelijker & leuker’ te maken voor onze klanten. Deelname aan
1917 per trein naar Utrecht afreisde is vervangen door de marketeer
een beurs van VNU Exhibitions in het complex van Jaarbeurs krijgt
die via Skype communiceert met bedrijven aan de andere kant van
weer één gezicht. Dit zal het duidelijkst tot uitdrukking komen in één
de wereld. De enige grens die er nog is, is de tijdgrens.
digitaal portaal, van waaruit de exposant al zijn diensten kan regelen. Waar we de klant nu nog voorzien van meerde login’s om diensten
De klant kijkt terecht kritisch naar zijn investeringen. Het is aan ons
af te nemen, wordt dat er één. De wijze waarop de Jaarbeurs Groep
om te bewijzen dat face-to-face een ongekend krachtig instrument
is georganiseerd mag geen onnodige hinder en rompslomp opleveren
voor transactie is en blijft. Het is aan de sector om return on invest-
voor onze klant, lees de exposant. Zijn return on investment wordt
12
“Een ideaal verlengstuk van de vakbeurs” ‘VNU Exhibitions is in 2012 gestart met www.elektrotechniek365.nl. Alles op deze portal draait om elektrotechniek, 365 dagen per jaar. Daarmee is het een ideaal en essentieel verlengstuk van de tweejaarlijkse vakbeurs, want als exposant informeer je je klanten niet 1 x per 2 jaar, maar continu. Door deze portal te gebruiken, benut je de vakbeurs Elektrotechniek in feite het hele jaar door en is het een doorlopend vehikel om relaties te informeren en je bedrijf te promoten. Natuurlijk zijn er vergelijkbare initiatieven, maar die leggen het toch af op naamsbekendheid, uitstraling, aantallen bezoekers en actualiteit. Voor dat laatste is content nodig, bijvoorbeeld columns. Toen ik door VNU hiervoor gevraagd werd, hapte ik meteen toe. Ik schrijf graag; over het vakgebied, maar ook over ondernemerschap. De reacties zijn meer dan leuk. En zolang ik geen gebrek heb aan onderwerpen, ga ik nog wel even door.’
Reinier Kok, Directeur Maskate
deels bepaald door het aantal uren dat hij in de organisatie van het evenement steekt. Wat ons betreft wordt dat tot het minimum beperkt. Niet alleen de opbrengst moet transparant zijn, dit geldt evenzeer voor de organisatie waarmee hij werkt. Sleutelwoorden zijn: makkelijk, transparant, toegankelijk, snel en flexibel.
VNU Exhibitions Het beursbedrijf moet er hard aan trekken om omzet en rendement op peil te houden. In Nederland zijn harde klappen gevallen in de sectoren Bouw en Industrie. Dit heeft gevolgen gehad voor de grootte van een aantal beurzen in dit segment. Het is geruststellend dat het aantal bedrijven dat overtuigd is van de waarde van face-to-face contact in de vorm van een beurs stabiel is, wel zien we dat bedrijven gemiddeld minder vierkante meters afnemen en eenzelfde ontwikkeling zien we bij het bezoek.
Onze bedrijven VNU Exhibitions Asia en VNU Exhibitions Asia Pacific, dat begin 2012 van start ging, doen het uitstekend. Zij grijpen hun kansen in de nog steeds groeiende ZuidAziatische economie. In Bangkok hebben we in 2012 nieuwe vakbeurzen gelanceerd op het gebied van tuinbouw, laboratoriuminstrumenten en diergeneeskunde. In alle gevallen in nauwe samenwerking met Thaise brancheorganisaties.
Het geloof in online ontwikkelingen is onderstreept door het omzetten van het partnership met Quel in een volledige overname van het bedrijf. We kunnen nu het gehele jaar door onze klanten van leads voorzien met dit business-to-business medium dat meer dan honderdduizend bezoekers per maand telt. In ons continue streven om vraag en aanbod steeds beter en intelligenter te koppelen, zijn we met de overname van Quel weer een fase verder.
13
Alle nieuwe initiatieven worden langs de meetlat van relevantie
dan ook: het afrekenmodel is steeds vaker mede gebaseerd op het
gelegd. Geen relevantie, geen beurs of event. Niet voor niets was
aantal bezoekers dat een beurs naar zich toe weet te trekken. Een groot
de eerste editie van de vakbeurs Renovatie een succes. Een niche
succes is het concept High Five, een kant-en-klaar met stands ingerichte
in de bouwsector, die het renoveren van de bestaande woningvoor-
beurshal om nieuwe ondernemers de gelegenheid te geven tegen
raad als (enige) groeimarkt definieert. Met het Vakman Event voor de
minimale kosten een beurs te lanceren. Jaarbeurs Utrecht ontwikkelt
zzp’er geven we de zelfstandige in de bouw & installatie een eigen
zich steeds meer in de richting van een traffic-exploitant.
identiteit; met MetaalExpo bieden we de Federatie Productie Technologie dicht bij het hart van de maakindustrie een eigen platform om
De (feestelijke) evenementenmarkt heeft het moeilijk. Deze is zo
te praten over nieuwe ontwikkelingen in de vorm van een congres,
goed als stilgevallen, in tegenstelling tot het segment brand-events.
ondersteund met stands.
Daarin blijven bedrijven investeren.
Jaarbeurs Utrecht
Jaarbeurs Catering Services
Jaarbeurs Utrecht heeft het in het verslagjaar goed gedaan. De omzet
De markt kenmerkt zich door ‘last minute’. Organisatoren wachten
is licht gedaald maar het rendement is licht gestegen. Voor de vierde
tot het allerlaatste moment voordat zij een optie bevestigen. Werd
jaar op rij zijn de prijzen niet verhoogd en de organisatie is verder
vroeger een optie maanden van tevoren omgezet in een bevestiging,
gestroomlijnd. Daarnaast slaagt Jaarbeurs Utrecht erin extra diensten
tegenwoordig gaat het om dagen. De organisatie heeft zich hierop
te verkopen aan de klant.
aangepast, ‘last minute’ is een kerncompetentie geworden. Om de klant maximaal te bedienen wordt er niet meer gewerkt met vaste
Jaarbeurs Utrecht is op drie vlakken actief: het accommoderen van
prijslijsten. Op basis van beschikbaar budget doet het salesteam van
beurzen en het ondersteunen van exposanten, congressen en verga-
Jaarbeurs Catering Services een aanbod. De klant krijgt ‘de beste
deringen en bedrijfsevenementen. De markten laten een wisselend
deal die hij kan sluiten’. Dit is het antwoord richting de concurrentie.
beeld zien. Die van congressen en vergaderingen kenmerkt zich door moordende concurrentie. De overheid heeft budgetten teruggeschroefd
Met het teruglopen van bezoekersaantallen neemt ook de catering-
naar zo goed als nul en voor elke klant moet keihard worden gevochten,
omzet af. De partycatering aan exposanten ontwikkelt zich stabiel.
waarbij de standaard prijslijsten tot het verleden behoren. Per klant
Deelnemende bedrijven beknibbelen hier niet op. Jaarbeurs Catering
een maatwerkdeal. Jaarbeurs Utrecht kan weliswaar marktleider
Services rekent op stabilisatie in dit segment.
zijn in dit segment, maar dat biedt geen garantie voor morgen en overmorgen. De locatie gecombineerd met een kwalitatief hoogstaand
Onderdeel van Jaarbeurs Catering Services zijn de labels Grand
congrescentrum zijn vooralsnog unique selling points.
Catering, Taat & De Regt, Verhaaf Party Catering, evenementenorganisator Arjan van Dijk en On Board On Shore, de cateraar van het ss
De markt voor beurzen en tentoonstellingen staat qua vierkante
Rotterdam. Door logistiek en productiekeuken te centraliseren zijn de
meters onder druk. Beursorganisatoren verwachten in toenemende
kosten flink teruggebracht. Begonnen als partycateraars hebben de
mate dat Jaarbeurs Utrecht participeert in de risico’s. Dat gebeurt
labels zich ontwikkeld tot bedrijven die ruim 140 locaties
14
“Service met een Smile” ‘De Logistica is elke drie jaar voor ons hét beursevenement. Dan presenteren we ons bedrijf en ons leveringsprogramma en verwelkomen we onze relaties. Daar hoort vanzelfsprekend een uitstekende catering bij. Op basis van onze ervaring met Jaarbeurs Catering in 2009, hebben we in 2012 wederom voor hen gekozen. En ook nu zijn we bijzonder te spreken over hen, vooral over hun betrokkenheid en proactieve houding. Dat zag je terug in alles, ook in de logistiek. Zo toverden ze de beursstand voor onze personeelsavond in no-time om tot een speelse omgeving, inclusief bars, een springkussen, clowns en een dj. Snelheid was geboden, want om 17.30 uur sloot de beurs en druppelden de eerste gasten van de 450 al binnen. Al met al waren de vier dagen een groot succes, ook dankzij de ‘service met een smile’, die ik kenmerkend vond voor de totale bediening.’
Ada de Vries, Directiesecretaresse Jungheinrich Nederland BV
exploiteren, waarvan twintig als preferred supplier. Hierin onderscheidt men zich in de cateringmarkt. Jaarbeurs Catering Services gelooft in de combinatie locatie, wijze van faciliteren en verzorging. Alles in één hand.
Complexontwikkeling In 2006 hebben de gemeente Utrecht en Jaarbeurs een contract ondertekend over de herontwikkeling van het Jaarbeursterrein. In 2011 is gezamenlijk uitgesproken hier vaart achter te zetten. De plannen passen in de visie van Jaarbeurs Utrecht om Het Dorpsplein van Nederland te worden. In de plannen zal het Jaarbeurscomplex met zo’n vijftien tot twintig procent worden ingekrompen, eenzelfde percentage grond zal worden overgedragen aan de gemeente Utrecht, waarbij tevens het erfpachtregime zal worden geharmoniseerd. We stellen ons op het standpunt dat juist in het centrum van de stad Utrecht grond maximaal gebruikt moet worden.
In 2012 is de principekeuze voor het Masterplan Nieuwbouw Hallencomplex gemaakt. Zowel de nieuwbouw en renovatie van het hallencomplex met een nieuw ontvangstgebouw, als een bioscoop die tevens als congreslocatie zal dienen en een hotel, vormen onderdeel van dit Masterplan. De gemeente heeft in eerste instantie dit Masterplan afgewezen. De zogenaamde Oost-West variant heeft de voorkeur van Jaarbeurs Groep en het overleg hierover zal dan ook doorgaan. Wij hebben de plannen klaar en het geld beschikbaar om te gaan investeren.
Wezenlijk onderdeel van dit Masterplan is een goede bereikbaarheid, op alle mogelijke manieren. Met name voor de autobereikbaarheid is hierbij de verbreding van de Van Zijstweg (met een separate HOV-baan) van groot belang. Na het “knippen” van de Croeselaan is dit namelijk onze enige toegangsweg.
“Grote zaal met huiskamergevoel”
15
‘Onze zakelijke opleidingen en trainingen zijn concreet en gericht op vaardigheden in de dagelijkse praktijk. De gratis Inspiratie Seminars, zoals we die sinds 2012 organiseren, zijn als aanvulling bedoeld om extra te inspireren en te prikkelen. De sprekers zetten je aan om op een andere manier naar je dagelijkse realiteit te kijken. Ze geven onze cursisten daarmee nieuwe energie, nieuwe inzichten en nieuwe perspectieven. Bij zo’n event past een ambiance die ook grenzen verlegt, stimuleert en activeert. Wij zijn heel blij met het Auditorium van Media Plaza. Deze grote zaal met het kenmerkende huiskamergevoel sluit naadloos aan bij de uitstraling van ons concept en ademt uitsluitend beleving, ervaring en sensatie. De eerste drie Inspiratie Seminars waren vorig jaar mede hierdoor een groot succes. Inmiddels staat de organisatie als een huis, ook door de inbreng van de Jaarbeurs, en ervaren we de toegevoegde waarde ervan voor onze cursisten.’
Michiel Hoogstraten, Manager Resources ISBW Opleiding & Training
De directie van de Jaarbeurs Groep spreekt geen verwachting uit voor 2013 over omzet en rendement. Daarvoor zijn de economische factoren te onzeker.
Utrecht, 21 maart 2013 Drs. A Brienen RA
16
‘
’
Alles wat we doen draait om relevantie in de juiste ambiance
17
VNU Exhibitions Europe Om toekomstige groei te verzekeren hebben we in 2012 nadrukkelijk
Het Vakman Event dat we voor het eerst in oktober hebben georgani-
ingezet op het verenigen van belangen en het creëren van relevantie.
seerd is daarvan een voorbeeld. Het event richt zich op de zzp’er in
De relevantie van de thema’s, de samenwerking met sterke ondernemers
de bouw en installatie. Een specifieke groep met specifieke vragen.
en een krachtige vereniging van belangen vormen - samen met een
Een groep die zich uitstekend in databases laat identificeren, maar
flinke dosis creativiteit, lef en ambitie - het fundament voor een
daarmee nog niet beschikt over een eigen identiteit of beter een
grenzeloos perspectief voor onze beurzen en andere activiteiten.
eigen ‘gezicht’. De zzp’er heeft niet voor niets voor een eenmansbedrijf gekozen. Samen met Werkspot.nl, de grootste online partij op dit
De Jaarbeurs is bijna honderd jaar geleden opgericht om de belangen
gebied, hebben wij de zzp’er een eigen event gegeven, waarmee hij
van het Nederlands bedrijfsleven te dienen. Van nature is onze
zich kan identificeren. 365 dagen per jaar in connectie met elkaar
organisatie daarom sterk geworteld in de wereld van ondernemers,
via Werkspot, met het fysieke Vakman Event als ultieme vorm voor
belangenvertegenwoordigers en brancheorganisaties. Als uitgangs-
kennis- en informatie-uitwisseling, en nieuwe contacten in een
punt voor het organiseren van een beurs hanteren we het ‘Rijnlandse
ambiance die past bij de zzp’er en waarin hij zich maximaal op zijn
model’, waarin krachten elkaar versterken: bedrijven, kennisinstituten
gemak voelt.
en overheden. Een beurs is geen optelsom van vierkante meters, maar de resultante van innige samenwerking van de actoren die het
We hebben inmiddels een grote staat van dienst opgebouwd met
verhaal van en over de markt vertellen, trends signaleren, ontwikkelingen
onze Strategie Summits. In 2012 hebben we een nieuwe loot aan
duiden en perspectief bieden.
de boom toegevoegd: Strategie Summit CIO, voor Chief Information Officers, actief bij grote bedrijven. We organiseren Strategie Summits
Bij alles wat we ondernemen wordt gekeken in welke mate de
om leiders in specifieke markten te verbinden en op een krachtige
activiteiten belangen verenigen en relevant zijn voor de markt.
manier ontwikkelingen in de markt te duiden. Summits zijn van
Uitgangspunt is en blijft dat we vraag en aanbod bij elkaar brengen,
strategisch belang voor ons bedrijf. We ‘kleuren’ VNU Exhibitions bij
waarbij we er nog steeds van uitgaan dat het fysieke moment
het topmanagement in specifieke markten, voegen kennis toe door
leidend is. Doelgroepen kun je online en in databases identificeren,
onderzoek en vertalen nieuwe inzichten dóór in onze beursconcepten.
gericht en zéér gedetailleerd informeren en met elkaar in contact
Bovendien geven we bedrijven een nieuwe ingang om met de top
brengen. Het blijft evenwel contact-op-afstand en dat is niet
van het Nederlands bedrijfsleven in contact te komen.
voldoende. De combinatie van de fysieke ontmoeting en online biedt maximale slagkracht.
Hoe relevant is renovatie voor de bouwsector? Het renoveren van het woningbestand is, mede ingegeven door het huidige economische
De crisis is een gegeven en dwingt tot onvermoede creativiteit.
tij, door Bouwend Nederland gedefinieerd als groeisector. Samen
Een crisis leidt ook tot nieuwe kansen, het is aan de ondernemer om
met de markt hebben we daarop een antwoord geformuleerd in de
die te pakken. Die uitdaging gaan wij aan. Dit komt het duidelijkst
vorm van een nieuwe beurs: Renovatie, waarvan de eerste editie
tot uitdrukking via de lancering van een reeks nieuwe activiteiten.
‘Need for speed’ als thema heeft meegekregen. De beurs presenteerde
18
“Uitstekend voorbeeld van samenwerking” ‘De uitreiking van De Nederlandse Bouwprijs tijdens het Gala van de Nederlandse Bouw is een uitstekend moment om innovaties in de bouw voor het voetlicht te brengen. Het gala is het netwerkevent voor iedereen in de bouw die een prominente rol vervult. De Beurs, het Gala, De Nederlandse Bouwprijs, De Bouwpluim, stuk voor stuk evenementen die elkaar aanvullen. Een uitstekend voorbeeld waartoe samenwerking tussen partijen met een gezamenlijk belang kan leiden. Een event voor de hele sector.’
Mr. drs. Elco Brinkman, Voorzitter Bouwend Nederland, fractievoorzitter Eerste Kamer
innovaties en een seminarprogramma waarin ontwikkelingen in breed perspectief werden geplaatst. Voor de komende jaren een groeimarkt, direct na beurs werd al aangekondigd dat de beurs in 2014 fors zal groeien.
We geloven in online ontwikkelingen. Met maandelijks meer dan 100 duizend bezoekers is Quel het grootste online business-to-business platform binnen de maakindustrie in Nederland en België. Sinds 2009 waren Quel en VNU Exhibitions al strategische partners. In het verslagjaar hebben we besloten ons partnership om te zetten in een volledige acquisitie van het bedrijf. Per 1 januari 2013 hebben we Quel Business Information overgenomen. Hierdoor zijn we in staat 365 dagen per jaar leads aan onze klanten uit te leveren. In combinatie met een aantal van onze beurzen bieden we een totaalpakket. Met Quel en Products4industry.nl zijn we in staat de profielen in onze databases verder te verrijken. Het feit dat we aan het roer staan van zowel twee toonaangevende online platforms als een aantal marktleidende beurzen leidt tot verdieping, waardoor we beter in staat zijn vraag en aanbod intelligent te koppelen. Kennis die we online opdoen vertalen we bovendien in onze beursconcepten.
In het verslagjaar hebben we ons samen met de Federatie Productie Technologie (FPT) hard gemaakt om in 2013 in Den Bosch, dicht bij het hart van de Nederlandse maakindustrie, MetaalExpo te organiseren. Het gaat op de eerste plaats om een sterk congresprogramma, ondersteund met stands waar nauwelijks producten worden getoond. FPT en VNU Exhibitions lopen hier gelijk op. FPT onderstreept hiermee nog eens de eigen prominente rol in de sector door activiteiten te organiseren die nauw aansluiten bij de eigen doelstellingen.
Het online platform Beautyspot.nl is in het verslagjaar uitgewerkt en start medio 2013. Beautyspot wordt het focuspunt voor de beautymarkt, dat jaarlijks twee fysieke contactmomenten kent: Beauty Salon dimensions en Beauty Trade special. Van de doelgroep is bekend dat het
19
veelal om kleine ondernemers gaat die de behoefte delen om het
Manufacturing Exhibition (CWIEME) georganiseerd in Shenzhen.
hele jaar door met elkaar te ‘praten’ over nieuwe producten.
Het gaat om een niche waarbij producten en hoogwaardige produc-
Beautyspot.nl biedt toegang tot fysieke beurzen en een totaaloverzicht
tietechnologie worden getoond. De volgende editie vindt plaats in
van aanbieders in de markt, bevat chatfuncties en webshopmogelijk-
2013 in Guangzhou. VNU Exhibitions Asia is een schoolvoorbeeld
heden, signaleert nieuws en geeft informatie over bedrijfsvoering.
van onze visie dat je beurzen alleen succesvol kunt organiseren als je lokaal geworteld bent. Het is van meet af aan ons beleid geweest
In Myanmar zijn we de eerste buitenlandse beursorganisator die in
om VNU Exhibitions Asia een Chinese identiteit te geven.
staat is gesteld een beurs te organiseren: Ildex Myanmar, een beurs
Dat is des te belangrijker omdat we verwachten dat de beurzenwereld
op het gebied van pluimvee en visserij. Ildex Myanmar is georganiseerd
in China in toenemende mate gedomineerd zal worden door de
door ons nieuwe bedrijf VNU Exhibitions Asia Pacific dat sinds januari
machtige Chinese associaties. VNU Exhibitions Asia wordt gezien
2012 vanuit Bangkok opereert. Ildex zal als merk en activiteit met
als een Chinese onderneming, wat in ons voordeel is. We maken
name in de ASEAN-landen worden neergezet. Voor 2013 staan Ildex
het bedrijf gereed om ook na 2015, als in Shanghai het grootste
Hanoi en Ildex Indonesia op het programma. Vanuit Bangkok plannen
beurscomplex ter wereld in gebruik wordt genomen, een blijvende
we een reeks beurzen in de ASEAN-landen, het zullen voornamelijk
relevante rol te spelen.
nichebeurzen zijn. In alle gevallen werken we samen met lokale partijen want ook voor Azië geldt dat beurzen alleen succesvol kunnen worden opgezet als ze zijn verankerd in de economische structuur van het land.
Relevantie voor bezoekers in de juiste ambiance is een doorslaggevende succesfactor. Hoewel de retail onder zware druk staat, doet
“Bij alles wat we ondernemen wordt gekeken in welke mate de activiteiten belangen verenigen en relevant zijn voor de markt.”
Trade Mart Utrecht als het handelscentrum voor de winkelier het goed. Het revitaliseringstraject dat enkele jaren geleden is gestart werpt zijn vruchten af. Om de zelfstandige detaillist een helpende
In het verslagjaar heeft VNU Exhibitions Europe 43 beurzen in
hand toe te steken is besloten Concept Stores op de beursvloer te
Nederland en 27 beurzen in het buitenland georganiseerd, daar-
bouwen. Winkels met de nieuwste snufjes, waarvan de uitvoering
naast exploiteerde zij 9 online platforms. Budgetten voor marketing-
prijstechnisch binnen handbereik ligt van de zelfstandige detaillist.
communicatie en digitale infrastructuur hebben wij vergroot, we ac-
Met de Concept Stores informeren we detaillisten over internetwanden,
cepteren dat dit ten koste is gegaan van het rendement. Belangrijker is
3D-toepassingen, webshops en de toepassingsmogelijkheden van
dat we in alle gevallen evenementen hebben georganiseerd waarbij
een eigen App. Maar ook over de inrichting, presentatievormen,
we onze uitgangspunten recht overeind hebben gehouden: belangen
kleur- en lichtgebruik, etaleren et cetera. Elke store bevat minstens
verenigen en relevantie creëren.
25 direct toepasbare innovaties.
Samen met een Engelse beursorganisator heeft VNU Exhibitions Asia voor het eerst de nichebeurs Coil Winding, Insulations & Electrical
20
‘
Alles wat we doen draait om luisteren naar de klant
’
21
Jaarbeurs Utrecht ‘Goed luisteren naar de klant en precies leveren wat hij vraagt.
Congressen en vergaderingen
Het is aan Jaarbeurs Utrecht om onder alle omstandigheden exact
Jaarbeurs Utrecht is marktleider in het accommoderen en faciliteren
te weten wat de klant drijft en waarin we hem kunnen ondersteunen.’
van congressen en vergaderingen. Het is een lastig jaar geweest.
Dit uitgangspunt is niet nieuw en al enkele jaren geleden gedefi-
De beschikbare budgetten van onze klanten voor activiteiten-buiten-de-
nieerd. We zien nu, dat het belangrijker is dan ooit. De omzet is
deur staan onder druk, deze zijn zeer conjunctuurgevoelig. Daarbij is
weliswaar licht teruggelopen, het rendement is gestegen. Voor het
de concurrentie groot. De markt kenmerkt zich door overcapaciteit,
vierde jaar op rij hebben we onze prijzen niet verhoogd en in enkele
met een felle jacht op de klant als een logisch gevolg. Dat vraagt om
gevallen zelfs verlaagd. Dit prijsbeleid en veel aandacht voor de
ondernemerschap van onze mensen en nog meer inlevingsvermogen.
kwaliteit van onze locaties, producten en services, zorgen ervoor dat
Het acteren hierin als partner vereist handelingsvrijheid van de
Jaarbeurs haar toppositie behoudt.
medewerkers. We zijn gestopt met het afwerken van checklists en het hanteren van standaarden. We bieden onze klanten een heldere
Jaarbeurs Utrecht heeft het in het verslagjaar goed gedaan, zeker
deal aan. Bij die deal kijken we niet alleen naar de zaalhuur, maar
gezien de moeilijke marktomstandigheden. De sleutel tot succes is
vooral naar de traffic die de activiteit teweeg brengt.
het overleg met de klant. Standaardoplossingen zijn passé, geen klant is dezelfde. Wij hebben ons te vormen naar de processen van
Onze attractiviteit is een optelsom van de hoeveelheid aan moge-
de klant en niet omgekeerd. Daarnaast hanteren we al enkele jaren
lijkheden en locaties in één complex, centraal in het land en direct
een zeer gematigd prijsbeleid. De recessie gaat aan niemand voorbij.
naast het centraal station. Met het concept meetingmoods kunnen
We geloven in partnership, daarom delen we de gevolgen van de
we direct inspelen op de vraag vanuit de markt.
recessie met onze klanten, via een gematigd prijsbeleid. Uitgangspunt is en blijft een multi-inzetbare omgeving die de organisator Het is één van de antwoorden op de stevige concurrentie tussen
maximaal ondersteunt in het bereiken van zijn doelstellingen.
aanbieders onderling. Wij bieden een goed product op een toplocatie
Aangevuld met Media Plaza als inspirerende en innovatieve eyecatcher
tegen een alleszins betaalbare prijs. We hebben ons product van alle
biedt Jaarbeurs Utrecht organisatoren een breed spectrum aan mogelijk-
franje ontdaan. We leveren wat de klant van ons vraagt en waarop
heden om te vergaderen en congresseren. Voor dit segment verwachten
hij recht heeft. Niets meer en ook niets minder.
we voor 2013 een moeizaam jaar, waarin we ‘redelijk’ zullen scoren.
Het alleen verhuren van de hallen of zalen is verleden tijd, het gaat
Beurzen en evenementen
nu meer om de traffic die de klant daarmee genereert. We zorgen
Bedrijven zien beursdeelname - ook in tijden dat omzet en rendement
ervoor dat de basis klopt. Dit begint met een goed bereikbare
onder druk staan - als een effectieve manier om te communiceren met
parkeerplaats voor de gasten, een vriendelijk welkom en goede
doelgroepen. Wel zijn exposanten kritisch op hun totale besteding.
catering direct bij binnenkomst in het complex. In het verslagjaar
Het aantal bedrijven dat deelneemt blijft nagenoeg gelijk, het aantal
heeft deze aanpak geresulteerd in een toename van de gemiddelde
vierkante meters dat zij afnemen daalt. Bij vakbeurzen mag dan het
besteding per klant en hogere waarderingscijfers.
aantal bezoekers onder druk staan, het aantal bezoekende bedrijven
22
“Ouderen vinden een wachtrij niet prettig” ‘50PlusBeurs is met 50.000 m2 en 100.000 bezoekers ’s werelds grootste evenement voor actieve 50-plussers. Capaciteit en bereikbaarheid zijn belangrijke pijlers onder ons succes. Daarom is Jaarbeurs Utrecht al 21 jaar onze vaste standplaats. Het aantal en de grootte van de hallen, maar ook haar centrale ligging en het netwerk van openbaar vervoer maakt deze locatie ideaal, al moet ik er eerlijk bijzeggen dat het aantal alternatieven uiterst beperkt is. Na ruim twee decennia weet je echter wat je aan elkaar hebt en houd je elkaar scherp. Dat is nodig omdat we altijd de eerste beurs zijn na het zomerreces, maar ook om eventuele sleet na 20 jaar succes te voorkomen. We blijven kritisch op alles, ook als er tijdens lunchtijd een bijna natuurlijke wachtrij ontstaat. Ouderen vinden dat niet prettig, dus zeggen wij: kan dat niet anders? Samen zoeken we dan naar alternatieven, zo hoort het ook.’
Alexander van de Kerkhof, Directeur 50PlusBeurs
blijft stabiel. Beursorganisatoren kiezen voor die complexexploitanten die extra ‘value for money’ leveren. In toenemende mate verwachten onze klanten dat Jaarbeurs Utrecht participeert in de risico’s.
Twee jaar geleden hebben we het High Five concept gelanceerd. Een kant-en-klaar met stands en congresruimte ingerichte beurshal, waar ondernemers tegen lage kosten een beurs kunnen organiseren. Het concept was aanvankelijk bedoeld als lanceerplatform voor nieuwe beurstitels. Kosten zouden ondernemers niet mogen hinderen een nieuw idee te lanceren. Dit uitgangspunt geldt nog steeds. We zien echter dat High Five zo goed bevalt dat ondernemers ook hun tweede en derde editie in deze ruimte willen organiseren. Eind 2012 werd de 25ste verhuring tijdens de horecavakbeurs Gastronomie gevierd. Wij verwachten dat de bezettingsgraad van High Five in 2013 verder zal groeien.
Als trend zien we dat beursorganisatoren steeds vaker een beurs combineren met een congres om bezoekers naast een gedifferentieerd aanbod ook een contentprogramma te kunnen aanbieden. We zien ook een omgekeerde trend. Congressen worden verrijkt met een expositiegedeelte. Enerzijds als bron van inkomsten voor de organisatie, anderzijds om congressen te verrijken met een ander type informatie. Dit stelt bijzondere eisen aan het complex dat zo moet zijn ingericht dat probleemloos extra congres- of exporuimte kan worden toegevoegd. Binnen het complex van Jaarbeurs Utrecht zijn alle configuraties mogelijk.
Beursorganisatoren vragen in toenemende mate om risicoparticipatie. We accommoderen de beurs en leveren services en producten aan de klant. Dit kan heel ver gaan. We kunnen hem zelfs de gehele organisatie uit handen nemen, zodat de klant zich volledig kan richten op de verkoop en marketing van het project. In die zin ontwikkelen we ons als co-maker. In andere situaties bieden wij alleen de hal en de basisfaciliteiten zonder betrokkenheid bij de verdere
23
“Goed luisteren naar de klant en precies leveren wat hij vraagt. Het is aan Jaarbeurs Utrecht om onder alle omstandigheden exact te weten wat de klant drijft en waarin we hem kunnen ondersteunen.”
organisatie. Wij treden hierin flexibel op en acteren naar de wens
in de markt voor appreciatie-evenementen. Deze markt ligt nagenoeg stil.
van de klant. Zo ontstaan er nieuwe samenwerkingen en verdienmo-
Dat ligt overigens anders voor grote marketing- en verkoopevents.
dellen waarin bijvoorbeeld de klant betaalt per bezoeker.
Daarin blijven bedrijven investeren.
Daarbij hebben we in 2012 onze focus aangescherpt. We ontwikkelen
Maximale digitale bereikbaarheid
ons steeds meer van een ruimte-exploitant in de richting van een
Klanten stellen terecht steeds hogere eisen aan het complex, waarbij
traffic-exploitant. In dit veranderende businessmodel is de eurowaarde
digitale bereikbaarheid net zo belangrijk is geworden als fysieke
van de bezoeker belangrijker geworden. In dat kader trekken we
bereikbaarheid. In het verslagjaar is daaraan hard gewerkt. In nauwe
nieuwe activiteiten aan. De semi-permanente en reizende tentoonstelling
samenwerking met KPN is in het complex een zeer innovatieve
NASA ‘A human adventure’ zal in juni 2013 voor een periode van een
internetinfrastructuur aangebracht die nog niet eerder is vertoond op
halfjaar dagelijks te zien zijn bij Jaarbeurs Utrecht. We verwachten dat
een locatie van deze omvang. Met deze nieuwe structuur zijn ook de
de expositie meer dan 200.000 bezoekers zal trekken.
tarieven voor aansluitingen flink verlaagd.
Exposanten willen maximaal rendement uit hun beursparticipatie.
20.000 bezoekers kunnen nu gelijktijdig - drie uur lang en gratis -
Ze willen boter bij de vis. Meer dan een aantal jaren geleden gaat
gebruik maken van het netwerk. Daarbij worden de frequenties zo
het nu op de beursstand om de harde transactie. Exposanten meten
toegepast dat het netwerk en de andere aansluitingen elkaar niet
het succes van beursdeelname af aan het aantal geschreven orders
storen. Dit past dan ook binnen onze visie dat digitale oplossingen
ten tijde van de beurs of direct daarna als uitvloeisel van hun
steeds meer gebruikt zullen worden om de fysieke ontmoeting te
deelname. We zien dat beurzen teruggaan naar hun oorspronkelijke
ondersteunen. Bovendien willen bezoekers van het complex te allen
uitgangspunt: de handelsplaats, met grote kans op transacties.
tijde maximaal bereikbaar zijn.
Deelnames die draaien om imagoversterking, appreciatie en relatiebeheer nemen in omvang en hoeveelheid af. We zien deze trend ook
24
‘
’
Alles wat we doen draait om transparantie
25
Jaarbeurs Catering Services Jaarbeurs Catering Services heeft een redelijk 2012 achter de rug.
Daarom heeft Jaarbeurs Catering Services een aantal jaren geleden
Het was geen makkelijk jaar, de uitdaging was des te groter. Aan
het begrip ‘last minute’ uit het woordenboek geschrapt. Processen zijn
alle kanten werd er gekort op cateringbestedingen. Dit zagen we niet
zo ingericht dat men op elk moment de klantwens kan honoreren.
alleen tijdens beurzen, evenementen en congressen, ook de markt
‘Last minute’ bestaat niet meer. Dit sluit naadloos aan bij de dagelijkse
voor feesten en bedrijfsarrangementen stagneerde. Focus ligt op het
realiteit, waarop de klant besluit met dát bedrijf in zee te gaan, dat
behoud van klanten en het bieden van de beste deal. Eerlijk eten
hem toestaat op het laatste moment een optie om te zetten in een
en drinken tegen een scherpe prijs. Dat betekent relevant zijn voor
bevestiging. Het geeft de klant handelingsvrijheid en beperkt hem
je klant en transparant zijn in wat je biedt. Voorop staat dat we de
maximaal in de financiële risico’s die hij loopt. De bedrijven van
klant niet belasten met prijsverhogingen en ingewikkelde processen.
Jaarbeurs Catering Services hebben geleerd om te gaan met deze onzekerheid. Flexibiliteit is een primaire competentie geworden om
De cateringmarkt is hoe dan ook in beweging. Zeker als we kijken
de concurrentie op afstand te houden.
naar het onderscheid op basis van een breed productassortiment of andere specifieke productkenmerken. Het overgrote deel van onze
Deze flexibiliteit vertaalt zich ook naar het aanbod dat Jaarbeurs
concurrenten biedt eenzelfde type producten. Het begrip unique
Catering Services haar klanten doet. Het gaat op de eerste plaats om
selling point is volgens Jaarbeurs Catering Services in dat opzicht
de wens van de klant en het budget dat hij daarbij voor ogen heeft.
aan erosie onderhevig.
Op basis van wens en budget doet Jaarbeurs Catering Services een gepast voorstel, maar wel op zo’n manier dat de klant eenvoudigweg
De overbekende usp’s zijn inmiddels over de volle breedte van de
niet kan weigeren. Het salesteam heeft alle ondernemersvrijheid om
markt geadopteerd. Dat is de reden waarom Jaarbeurs Catering
de deal dan te sluiten.
Services de focus heeft verlegd naar het begrip rsp; relevant selling point. Naar verwachting zal het daar de komende jaren om gaan.
Onder Jaarbeurs Catering Services vallen een aantal partylabels.
Ziet de klant jouw relevantie niet, dan heb je geen bestaansrecht
Deze labels hebben de rendementspositie van Jaarbeurs Catering
meer.
Services verstevigd. In het verslagjaar zijn twee functies gecentraliseerd. De productiekeuken en het logistiek centrum zijn ondergebracht op
De huidige markt, ingegeven door het economisch klimaat, kenmerkt
één locatie in Raamsdonksveer. Hierdoor is er fors op de kosten
zich door aarzeling. Werden ‘partijen’ vroeger nog maanden van
bespaard. Daarbij is het verhuurbedrijf Trends for Rent, waarin Jaarbeurs
tevoren geboekt en waren ze een vast onderdeel van de activiteiten-
Catering Services een belang heeft, verhuisd naar een gedeelte van
planning of marketingmix, tegenwoordig wacht men zo lang mogelijk
het pand van evenementenorganisator de Arjan van Dijk Groep.
met het bevestigen van een boeking. Deze gaat pas definitief door
Ook hierdoor is een fikse kostenbesparing gerealiseerd.
als de organisator van dat congres, seminar of verkoopevent zekerheid heeft over het minimum aantal participanten. Dat vraagt van
Jaarbeurs Catering
Jaarbeurs Catering Services een flexibele organisatie om daar snel en
Jaarbeurs Catering richt zich specifiek op de catering van alle activiteiten
efficiënt op in te spelen, ongeacht de doorlooptijd.
op het Jaarbeursterrein: beurzen, evenementen, congressen en
26
“Hun passie viel op” ‘Met ons Solar Najaarsevent willen we relaties elke keer op een verrassende manier kennis laten maken met onze product- en serviceconcepten. Daar zoeken we partners bij die deze verwachtingen kunnen inlossen. Grand Catering was voor ons nieuw, maar ze hebben vanaf de eerste gesprekken tot aan de evaluatie, laten zien dat ze over de juiste mensen, middelen en ideeën beschikken om aan dit event - dat thematisch in het teken stond van duurzaamheid op een vernieuwende wijze invulling te geven. Daarbij viel met name de passie van hun medewerkers op: ze gaan ervoor en komen steeds met onverwachte, culinaire oplossingen. Ook hun heldere, vlotte manier van communiceren - en zaken regelen - ervoer ik als bijzonder aangenaam. Al met al zorgde dit voor vier geweldige dagen, waar onze klanten, leveranciers en eigen medewerkers positief op terugkijken.’
Jeroen Bos, Marketingmanager Solar Nederland BV
vergaderingen. Ook in dit segment ‘volgen’ we de marktontwikkelingen. Teruglopende bezoekersaantallen aan beurzen hebben direct gevolgen voor de cateringomzet. Exposanten daarentegen zien catering nog steeds als een belangrijk instrument om hun gastvrijheid te tonen. We verwachten dat exposanten hierop niet gaan beknibbelen.
De cateringomzet vanuit het Congres- en vergadercentrum is gegroeid. Congresorganisatoren kennen waarde toe aan het begrip verzorging. Enerzijds omdat het de netwerkfunctie van een bijeenkomst versterkt, anderzijds is een goede verzorging noodzaak om iedereen optimaal tevreden te houden voor de duur van de bijeenkomst. Het juiste eten en drinken zijn een vast onderdeel van het concept meetingmoods, waarmee organisatoren de juiste ambiance voor hun bijeenkomst kunnen creëren. Dit gaat altijd op maat, er wordt niet meer gewerkt met standaard arrangementen. Met dit maatwerkconcept onderscheidt Jaarbeurs Catering zich van de concurrentie. Het enige wat in dezen nog standaard is, is de vraag: ‘Wat wilt u? Als we dat weten, koken we het voor u.’
Partylabels Tien jaar geleden is ingezet op diversificatie van bedrijfsactiviteiten van Jaarbeurs Catering Services. Met de acquisitie destijds van een aantal regionaal georiënteerde partycateraars, werden de activiteiten gespreid over Utrecht, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Oosterhout. Traditioneel waren deze op afroep beschikbaar om op locatie - veelal bij bedrijven - te cateren. De markt is veranderd en de concurrentie is enorm.
27
“Jaarbeurs Catering richt zich specifiek op de catering van alle activiteiten op het Jaarbeursterrein: beurzen, evenementen, congressen en vergaderingen.”
Daarom hebben de labels het pad van ‘sec cateren’ verlaten. De la-
Jaarbeurs Catering Services is aandeelhouder van On Board On
bels hebben inmiddels de beschikking over zo’n 140 locaties, waarvan
Shore, de cateraar van het ss Rotterdam. Een uniek schip op een
twintig als exclusief cateraar of preferred supplier. Deze lijn sluit nauw
unieke locatie. Desondanks heeft On Board On Shore een lastig jaar
aan bij het begrip relevantie. De combinatie van locatie, wijze van
achter de rug doordat budgetten van klanten onder druk staan. En dit
faciliteren en de verzorging (lees eten en drinken) moet relevant zijn
effect werd nog eens extra versterkt door onduidelijkheid in de markt
voor de organisator.
over de toekomst van het schip.
Relevantie is volgens Jaarbeurs Catering Services het best gediend
Evenementenorganisator Arjan van Dijk heeft een aantal zware
met het aanbieden van het complete product met daarin tal van keu-
jaren achter de rug maar inmiddels is het tij gekeerd. Een deel van
zemogelijkheden, afhankelijk van de gelegenheid.
het bedrijfspand is verhuurd aan het verhuurbedrijf Trends for Rent, daarnaast is de bezetting in lijn gebracht met de bedrijfsactiviteiten.
Bij de labels zien we dat de omzet met name in het laatste kwartaal
Richtte Arjan van Dijk zich primair op de feestelijke markt met
van 2012 is gedaald. Om de concurrentie achter ons te laten is ook
bijvoorbeeld appreciatie-evenementen voor medewerkers, in 2012 is
op de marge ingeleverd. Ondanks sterk partnership en ‘de beste
het roer omgegooid. De Arjan van Dijk Groep probeert in de zakelijke
deal die we onze klanten kunnen bieden’ zijn omzet en rendement
markt een positie te verwerven en de koerswijziging begint vruchten
minimaal teruggelopen.
af te werpen. In 2012 zijn betere resultaten geboekt dan in 2011.
De labels hebben in het verslagjaar naar behoren gepresteerd. Wel is er sprake van onderlinge verschillen. Zo heeft Taat & De Regt een goed jaar achter de rug. Dat ligt anders voor Grand Catering. Dit label verzorgt naast de evenementen in de regio Utrecht ook alle cateringactiviteiten van Stage Entertainment in het Beatrix Theater te Utrecht. In het verslagjaar zien we dat het aantal arrangementen en diners - gekoppeld aan de musical - sterk is afgenomen. De consument kiest vaker voor een avondje uit zonder diner.
28
29
Overzicht activiteiten 2012 VNU Exhibitions Europe Beurzen in Utrecht Beauty Salon dimensions
Second Home Voorjaar
Beauty Trade special
Slavakto
Bike MOTION Benelux
Storage Expo*
De Dagen
Support
E-Fulfilment Expo
Techni-Show
ESEF
Tooling Event
Het Vakman Event
Vakantiebeurs
ICT & Logistiek
Verzamelaarsjaarbeurs Voorjaar
Industrial Automotion & Drives
Verzamelaarsjaarbeurs Najaar
Industrial Processing
VSK
Infosecurity.nl
Zorg & ICT
Kampeer & Caravan Jaarbeurs KreaDoe
Trade Mart Utrecht
Logistica
Voorjaarsbeurs
Macropak
Najaarsbeurs
MOTORbeurs Utrecht
Sla uw Slag Uitverkoopbeurs
Onderwijs & ICT
Trade Mart
Overheid & ICT
30
“Beurstraditie wordt hightech” ‘Beurzen hebben een enorme traditie die teruggaat tot ver in de middeleeuwen. Ik ben ervan overtuigd dat die traditie blijft bestaan. Ook in een toekomst waar informatieoverdracht steeds meer een hightech karakter zal krijgen. Bedrijven blijven altijd behoefte houden aan fysiek klantcontact. De aard van dat contact zal - en veel sneller dan we denken - veranderen. Ik voorzie een integratie van andere media in het beursconcept. Ik stel me een beurspresentatie voor in combinatie met een virtuele rondgang door het bedrijf van de exposant. Ik kan me ook een 3D-presentatie voorstellen waar bezoekers letterlijk in en door het product kunnen lopen.
Het draait om focus. Bezoekers lopen rond met concrete vragen waarop ze zo snel mogelijk antwoord willen hebben. Dat antwoord wordt gegeven op de beurs, waar exposanten, brancheorganisaties, overheden en kennisinstituten samenwerken om ieder vanuit hun eigen rol die antwoorden te formuleren. Die samenwerking maakt het moment - de beurs - uniek. Het is aan exposant en organisator om bezoekers te verleiden deelgenoot te zijn van dat moment.’
Michaël van Straalen, Voorzitter Koninklijke Metaalunie
Beurzen in Den Bosch
Beurzen in China - Beijing
Energie
VIV China
KindVak Milieu
Beurzen in Mexico - Guadalajara
Passief Bouwen Event
VIV FIGAP / Mexico
Paper & Convenience Show Voorjaar Paper & Convenience Show Najaar
Beurzen in Thailand - Bangkok
Renovatie
Horti Asia
Secretary Business Days
ILDEX Bangkok
Surface
Pet Vet Asia Pig,Poultry and Dairy Focus Asia
Beurzen in Rotterdam
Thailand Lab Expo
GEVEL
Beurzen in Vietnam - Ho Chi Minh City Beurzen in België - Brussel
ILDEX Vietnam
Infosecurity.be Storage Expo
Beurzen in Myanmar - Yangon
Tooling Event België
ILDEX Myanmar
“Vakantiebeurs is leadgenerator”
31
‘Als Experience Travel zitten we in een nichemarkt. We zijn gespecialiseerd in maatwerkreizen naar verre bestemmingen, waar het massatoerisme nog niet is geweest. Al onze klanten bezoeken we thuis om hun wensen te inventariseren. Op basis daarvan stellen wij hun vakantie samen. We gaan daarin heel ver. Tot op detailniveau adviseren we ze. We geven aan waarom de ene safari lodge meer kans heeft om wild te spotten dan de andere. Noem ons de wensen, wij komen met voorstellen.
Met ons bedrijf zitten we in het topsegment van de markt. We zijn altijd op zoek naar nieuwe leads om onze jaartargets te halen. Onze klanten oriënteren zich op een podium als de Vakantiebeurs. We hebben twee doelstellingen voor beursdeelname: nieuwe leads scoren en een hernieuwde kennismaking met onze bestaande klanten. Nieuwe leads kwalificeren we aan de hand van een set criteria uit onze eigen databases. Op basis daarvan bepalen we elk jaar weer of de Vakantiebeurs ons voldoende rendement heeft opgeleverd. Het feit dat we al vijftien jaar terugkomen zegt genoeg. Voor ons is de Vakantiebeurs een leadgenerator.’
Harco van Uden, CEO ITG Companies
Beurzen in India - Bangalore
Online beurzen en online portals
VIV / ILDEX India
BeautyVakbeurs.nl Electrotechniek365.nl
Strategie Summits
FitnessVakbeurs.nl
Strategie Summit Bouw
FoodVakbeurs.nl - Foodservice
Strategie Summit CIO
FoodVakbeurs.nl - Retail
Strategie Summit Energie & Utilities
PaperVakbeurs.nl
Strategie Summit HR Directeuren
SupportBeurs.nl
Strategie Summit Industrie
VakbeursWonen.nl
Strategie Summit Onderwijs
VSK365.nl
Strategie Summit Overheid Strategie Summit Supply Chain & Logistiek Strategie Summit Zorg
32
“Vernieuwing verder brengen” ‘De Strategie Summits van VNU Exhibitions bieden een belangrijk platform om in een interessante (besloten) setting onderwerpen te bespreken om de noodzakelijke vernieuwing binnen de sector verder te brengen.’
Rob van Wingerden, Lid raad van bestuur Koninklijke BAM Groep nv
VNU EA / China A@W Busworld Asia CWIEME Shenzhen DOMOTEX Asia / CHINAFLOOR Green Building China Spring Green Building China Autumn Holiday Real Estate Market Spring Holiday Real Estate Market Autumn Money Fair Pet Fair Asia Pet Fair Shanghai R+T Asia Shanghai Spring Real Estate Market World Travel Fair
33
Overzicht activiteiten 2012 Jaarbeurs Utrecht Beurzen
Aantal
Aantal bezoekers
Bruto m²
20
284.656
398.800
Publieksbeurzen VNU Exhibitions Europe
9
373.440
330.435
Vakbeurzen derden (inclusief High Five)
19
58.996
91.114
Publieksbeurzen derden
23
352.681
231.612
3
57.916
54.000
74
1.127.689
1.105.961
Aantal
Aantal bezoekers
Vakbeurzen VNU Exhibitions Europe
Trade Mart Totaal beurzen
Beatrix Theater Voorstellingen
Evenementen
321 308.581
Aantal
Aantal bezoekers
Publieksevenementen
13 235.750
Bedrijfsevenementen
4 26.000
Totaal evenementen
Congressen en vergaderingen Nationale dagcongressen Nationale meerdaagse congressen Internationale meerdaagse congressen
17
261.750
Aantal
Aantal bezoekers
928
167.912
35
12.726
2
240
Dagvergaderingen
5.051 181.522
Totaal Congressen en vergaderingen
6.016
362.400
Totaal Jaarbeurs
6.428 2.060.420
34
“Voelt als ons tweede huis” ‘Wij organiseren een paar keer per jaar een intern event voor verschillende groepen medewerkers. Vaak gaat het dan over beleid, strategie of visie. Door de omvang is het onmogelijk om die bijeenkomsten intern te huisvesten, dus kiezen we voor een externe locatie. Vorig jaar was dat het Auditorium in Media Plaza: ideaal, vanwege de centrale ligging, de faciliteiten en de uitstraling. Wij willen geen loods, achterafzaaltje of feesttent, het moet gewoon professioneel zijn. Dus zochten we een toplocatie met een uitgebalanceerd aanbod aan zalen, inrichtingen en met uitstekende audiovisuele voorzieningen. Die vonden we in Media Plaza. En weet je wat opvallend is? Deze locatie voelt nu al min of meer als ons tweede huis. Iedereen kent hier de weg en met de organisatie spreken we dezelfde taal. Ook dat maakt het bijna vanzelfsprekend en erg professioneel!’
Ramon Renger, Manager Communicatie Imtech Nederland
Beurzen en evenementen derden Vakbeurzen
C2W Career Expo
Beleef Koffie
Christelijk Vakantieplein
CEOB Cultuur en Onderwijsbeurs
Dancefair
De Leveranciersdagen
De Masterbeurs
DermaFair
Diabetes Event
Event
Diversity Works
Festival of Games
Eigen Huis (ver)Bouwen
Gastronomie
Eurospoor
Huisartsbeurs
First Look
ICT Vakdag
Hengelsport- en Visbotenbeurs
Intelligent Energy
Het Careerevent
IPON
KamaSutrA Voorjaar
Management Support
KamaSutrA Najaar
Massagedagen
Love & Marriage Voorjaar
MUA Professionals/Dutch Model Event
Love & Marriage Najaar
Performa
Luikse Markt
PromZ Event
Margriet Winter Fair
RealtieZ
Nationale Gezondheidsbeurs
Vakbeurs Gebouwbeheer
Second Home International
Webwinkel Vakdagen
What Women Want
Publieksbeurzen
Publieksevenementen
50Plus Beurs & Festival
Boekenfestijn
Artantique Utrecht
Disney on Ice Worlds of Fantasy (april)
Beroepskeuzebeurs Midden-Nederland
Disney on Ice Let’s Party (december)
35
EO Nederland Zingt Dag
LogaCom BV
Gullivers Verzamelingen
Lundbeck BV
Holiday on Ice - Speed
National Instruments Netherlands B.V.
Jaarbeurs Utrecht Marathon
Nationale Contact Centre Awards
Max Proms
NCOI
Muziekfestival Maak de Droom Waar
Nederlandse Diabetes Federatie
Thrillogy
Nederlandse Orde van Advocaten
Time Warp
Nederlandse Vereniging van Anesthesiemedewerkers
Wintercircus Utrecht
Nederlandse Vereniging voor Autisme
ZAPP Sinterklaasfeest
Nederlandse Vereniging voor Parodontologie Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen
Congressen en vergaderingen
ParkinsonNet
Ageas
Partij van de Arbeid
AkzoNobel
Pino Evenementen en Congressen
Algemene Onderwijsbond
Raad voor de Rechtspraak
Belastingdienst
Rabobank Nederland
Benecke
Reed Business Events
Congres- en Studiecentrum VNG
Rendement Uitgeverij
CTMM
Rijksgebouwendienst
Deloitte
Rijkswaterstaat Corporate Dienst
Dental Best Practice
Secretariaat NOV
Euroforum
SNS Reaal
Facilicom
SNS Bank
Forum
Springer Media
Gemeente Utrecht
Stichting Rioned
GG&GD
Stichting Venticare
Health Investment
Synpact Project Management
Hersenstichting
TI Pharma
Kamer van Koophandel
Universiteit Utrecht
Kennisnet
UWV
Kerk in Actie Binnenland
Vereniging Balans
Kluwer BV
VNU Exhibitions Europe
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie
Volle Maan
Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie
Wachttorencongres
KVLO
Ziggo B.V.
Landelijke Vereniging Balans
36
37
Jaarrekening 2012
38
Geconsolideerde balans per 31 december 2012 (vóór voorstel resultaatbestemming) Bedragen x € 1.000 2012 2011 Vaste activa Immateriële vaste activa
1
25.343
25.989
Materiële vaste activa
2
89.347
92.379
Financiële vaste activa
3
249
267
114.939 118.635 Vlottende activa
Voorraden 785 904 Vorderingen
4 40.116 42.603
Liquide middelen
5
63.180
41.587
104.081 85.094
Totale activa 219.020 203.729 Groepsvermogen Geplaatst en gestort kapitaal
384
Agio reserve
35.849
Wettelijke reserve
406
Overige reserves
87.089
74.969
Onverdeeld resultaat
11.621
12.598
Eigen vermogen
6
384 35.849 448
135.349
124.248
Minderheidsbelang derden
1.472
1.843
136.821 126.091 Voorzieningen
7 10.016 10.819
Langlopende schulden
8 334 423
Kortlopende schulden
9 71.849 66.396
Totale passiva 219.020 203.729
39
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 Bedragen x € 1.000
2012 2011
Netto-omzet
10
149.233
152.875
Kosten diensten van derden, en overige externe kosten
53.313
53.664
Lonen en salarissen
31.868
30.873
Sociale lasten
5.195
4.489
Pensioenlasten 2.138 1.680
11 39.201 37.042
Overige bedrijfskosten (incl. overige personeelskosten)
25.868
27.634
Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
12
14.803
16.244
Som der bedrijfslasten 133.185 134.584 Bedrijfsresultaat 16.048 18.291
Financiële baten en lasten
13
1.375
243
Resultaat voor belastingen 17.423 18.534 Belastingen
14 4.860 5.336
Aandeel in resultaat niet-geconsolideerde deelnemingen
14
16
4.846 5.320 Resultaat na belastingen 12.577 13.214 Minderheidsbelang derden
15
-956
-616
Nettoresultaat 11.621 12.598
40
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 Bedragen x € 1.000
2012 2011 Kasstroom uit operationele activiteiten Nettoresultaat
11.621 12.598
Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
14.803
16.244
Resultaat voor afschrijvingen en waardeverminderingen
26.424
28.842
Mutaties in werkkapitaal · voorraden en vorderingen
2.606
-4.299
· kortlopende schulden (excl. kredietinstellingen)
5.453
-9.159
8.059 -13.458
Mutaties in voorzieningen
-803
511
Totale kasstroom uit operationele activiteiten
33.680
15.895
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Netto-investeringen in immateriële vaste activa
-2.162
-216
Netto-investeringen in materiële vaste activa
-8.963
-6.540
Netto-investeringen in financiële vaste activa
18
-203
Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten
-11.107
-6.959
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutaties langlopende schulden
-89
-296
Betaald dividend
-454
-454
Mutaties minderheidsbelang derden
-371
-104
Koersverschillen groepsmaatschappijen
-66
267
Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten
-980
-587
Mutatie in liquide middelen 21.593 8.349 Liquide middelen aan het begin van het jaar
41.587
33.238
Liquide middelen aan het eind van het jaar
63.180
41.587
41
Toelichting behorende tot de geconsolideerde jaarrekening 2012
Algemeen Relatie met moedermaatschappij en voornaamste activiteiten De geconsolideerde jaarrekening van Jaarbeurs omvat Jaarbeurs Holding B.V., statutair gevestigd te Utrecht en kantoorhoudende te Jaarbeursplein 3521 AL Utrecht, en haar 100% dochteronderneming Jaarbeurs B.V. met haar dochterondernemingen. De Stichting Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs oefent geen bedrijf uit en is houdster van alle aandelen Jaarbeurs Holding B.V. De onderneming is een holdingmaatschappij. De voornaamste activiteiten van de groep bestaan uit de organisatie van beurzen en evenementen, het stichten en exploiteren van de voor de organisatie van beurzen en evenementen benodigde infrastructuur en facilitaire diensten, en het verzorgen van cateringactiviteiten op diverse locaties.
Verslaggevingsperiode Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van een verslaggevingsperiode van een kalenderjaar.
Toegepaste standaarden De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten.
Toepassing van artikel 402 Boek 2 BW De financiële gegevens van de onderneming zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Daarom vermeldt de enkelvoudige winst- en verliesrekening conform artikel 402 Boek 2 BW slechts het aandeel in het resultaat van vennootschappen waarin wordt deelgenomen na belastingen en het overige resultaat na belastingen.
Continuïteit Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.
Grondslagen voor consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de onderneming en haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend dan wel waarover de centrale leiding bestaat. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin de onderneming een meerderheidsbelang heeft, of waarin op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Bij de bepaling of beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend, worden financiële instrumenten die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden uitgeoefend, betrokken.
42
Nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie betrokken vanaf het tijdstip waarop beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie betrokken tot het tijdstip van beëindiging van deze invloed. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de binnen de groep gemaakte winsten. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Een overzicht van de belangrijkste in de consolidatie meegenomen groepsmaatschappijen en deelnemingen staat op pagina 65.
Grondslagen voor de omrekening van vreemde valuta Transacties in vreemde valuta Transacties luidend in vreemde valuta worden in de betreffende functionele valuta van de groepsmaatschappijen omgerekend tegen de geldende wisselkoers per de transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in de functionele valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. Niet monetaire activa en passiva in vreemde valuta’s die tegen historische kostprijs worden opgenomen, worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoersen per de transactiedatum. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen.
Bedrijfsuitoefening in het buitenland De activa en verplichtingen van bedrijfsuitoefening in het buitenland, met inbegrip van goodwill en bij consolidatie ontstane reële waarde correcties, worden in euro’s omgerekend tegen de geldende koers per verslagdatum. De opbrengsten en kosten van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de gemiddelde wisselkoers van het verslagjaar. Valuta omrekeningsverschillen worden verwerkt in de reserve omrekeningsverschillen. Als een buitenlandse activiteit geheel of gedeeltelijk wordt verkocht, wordt het betreffende bedrag uit de reserve omrekeningsverschillen overgeboekt naar de winst- en verliesrekening.
Afdekking van de netto-investering in buitenlandse activiteiten Valuta koersverschillen die optreden bij de omrekening van een financiële verplichting die wordt aangemerkt als afdekking van de netto-investering in een buitenlandse activiteit, worden direct in het eigen vermogen verwerkt – in de reserve omrekeningsverschillen – voor zover de afdekking effectief is. Het niet-effectieve deel wordt als last in de winst- en verliesrekening opgenomen.
43
Grondslagen voor financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de eerste waardering. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. De onderneming maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten).
Financiële instrumenten die deel uitmaken van een handelsportefeuille Financiële instrumenten (activa en verplichtingen) die worden aangehouden voor handelsdoeleinden worden gewaardeerd tegen reële waarde en wijzigingen in die reële waarde worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. In de eerste periode van waardering worden toerekenbare transactiekosten als last in de winst- en verliesrekening verwerkt.
Verstrekte leningen en overige vorderingen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Overige financiële verplichtingen Financiële verplichtingen die geen deel uitmaken van een handelsportefeuille worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieve rentemethode.
Langlopende en kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen Deze worden na eerste opname gewaardeerd tegen nominale waarde. De aflossingsverplichtingen van de langlopende schulden voor het komend jaar worden opgenomen onder de kortlopende schulden.
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen Voor zover niet anders vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de onderneming zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.
44
Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden en waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de waardebepaling.
De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de onderneming. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond in duizendtal.
Immateriële vaste activa Aangekochte beurstitels en cateringconcepten worden opgenomen tegen de aanschafwaarde verminderd met de lineair berekende afschrijvingen welke zijn gebaseerd op de economische levensduur. Deze bedraagt voor beurstitels 20 jaar en voor cateringconcepten 5 jaar. Goodwill wordt bepaald als het positieve verschil tussen de verkrijgingprijs van de deelnemingen en het belang van de groep in de netto reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa en de ‘voorwaardelijke’ verplichtingen van de overgenomen partij, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Goodwill betaald bij de acquisitie van buitenlandse groepsmaatschappijen en deelnemingen wordt omgerekend tegen de koers op de transactiedatum. De geactiveerde goodwill wordt lineair afgeschreven over de geschatte economische levensduur, met een maximum van twintig jaar.
Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van subsidies, verminderd met lineaire afschrijvingen overeenkomstig de geschatte economische levensduur. Werken in aanbouw worden gewaardeerd tegen kostprijs. Indien sprake is van duurzame waardevermindering worden de materiële vaste activa geherwaardeerd. Materiële vaste activa welke als belegging worden aangehouden worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde. Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd indien zij de gebruiksduur van het object verlengen.
45
Financiële vaste activa Deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatie methode op basis van de nettovermogenswaarde. Bij de bepaling van de nettovermogenswaarde worden de waarderingsgrondslagen van de onderneming gehanteerd. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de onderneming garant staat voor de schulden van de betreffende deelneming wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening wordt primair gevormd ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de onderneming ten behoeve van deze deelneming. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of duurzaam lagere bedrijfswaarde. Leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte waardeverminderingen. Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld. De grondslagen voor overige financiële vaste activa zijn opgenomen onder het hoofd financiële instrumenten.
Bijzondere waardeverminderingen Vaste activa met een lange levensduur dienen te worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de actuele waarde van het actief.
Voorraden De voorraden betreffen voornamelijk food & beverage producten en de waardering ervan geschiedt tegen verkrijgingsprijs, voor zover nodig onder aftrek van een voorziening voor incourantheid.
Vorderingen De grondslagen voor de waardering van vorderingen zijn beschreven onder de rubriek ‘Financiële instrumenten’.
Eigen vermogen Financiële instrumenten die op grond van de economische realiteit worden aangemerkt als eigen vermogen instrumenten, worden gepresenteerd onder het eigen vermogen. Uitkeringen aan houders van deze instrumenten worden in mindering van het eigen vermogen gebracht na aftrek van eventueel hiermee verband houdend voordeel uit hoofde van belasting naar de winst.
46
Minderheidsbelang derden Het minderheidsbelang derden wordt gewaardeerd op het aandeel van derden in de nettovermogenswaarde, zoveel mogelijk bepaald overeenkomstig de waarderingsgrondslagen van de onderneming.
Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen en verliezen af te wikkelen. Een voorziening wordt in de balans opgenomen, wanneer er sprake is van: • een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting die het gevolg is van een gebeurtenis in het verleden; en • waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt; en • dat het waarschijnlijk is dat voor afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is. De voorziening voor het onderhoud van gebouwen en terreinen dient ter egalisatie van de kosten voor het op peil houden van de economische gebruikswaarde van het gehele complex. De voorziening wordt gevormd op basis van de verwachte toekomstige uitgaven gebaseerd op een meerjarenonderhoudsplan. De voorziening voor reorganisatie dient voor het aanpassen van de organisatie.
Langlopende en kortlopende schulden Deze zijn toegelicht onder de rubriek ‘Financiële instrumenten’.
Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.
Netto-omzet en bedrijfslasten De netto-omzet wordt bepaald op basis van de gefactureerde omzet (exclusief belastingen) onder aftrek van toegestane kortingen. De netto-omzet wordt verantwoord in het jaar dat de leveringen plaatsvinden. De kosten diensten van derden, materialen en overige externe kosten worden ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarin de daarmee verband houdende opbrengst is verantwoord. De overige opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Opbrengsten worden verantwoord indien alle belangrijke risico’s met betrekking tot de handelsgoederen en diensten zijn overgedragen aan de koper.
47
Personeelsbeloningen / pensioenen De door Jaarbeurs Holding B.V. aan haar medewerkers aangeboden pensioenregeling betreft voor het merendeel van de medewerkers een zogenaamde collectieve toegezegde bijdrageregeling uitgevoerd door het ondernemingspensioenfonds. Voor de overige medewerkers die vooral werkzaam zijn bij Jaarbeurs Catering Services B.V. en haar groepsmaatschappijen geldt een toegezegde pensioenregeling welke uitgevoerd wordt door de bedrijfstakpensioenfondsen en die in deze jaarrekening verwerkt is als een toegezegde bijdrageregeling. Bij de toegezegde bijdrageregeling zegt de onderneming het personeel toe jaarlijks een overeengekomen premie te betalen en ligt het actuariële en beleggingsrisico niet bij de onderneming. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als last in de winsten verliesrekening opgenomen in de periode dat de bedragen zijn verschuldigd.
Afschrijvingen Afschrijvingen worden lineair berekend over de aanschafwaarde over de verwachte economische levensduur. Op activa in aanbouw wordt niet afgeschreven. De belangrijkste afschrijvingspercentages zijn: - Gebouwen: 3,33% - Immateriële vaste activa: tussen 5% en 20% - Andere vaste bedrijfsmiddelen: tussen 10% en 20% - Overige materiële vaste activa: tussen 10% en 20%
Aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen omvat het aandeel van de groep in de resultaten van deze deelnemingen. Resultaten op transacties, waarbij overdracht van activa en passiva tussen de groep en de niet geconsolideerde deelnemingen en tussen de niet geconsolideerde deelnemingen onderling heeft plaatsgevonden, zijn niet verwerkt voor zover deze als niet gerealiseerd kunnen worden beschouwd. De resultaten van deelnemingen die gedurende het boekjaar zijn verworven of afgestoten worden vanaf het moment van verwerving respectievelijk tot het moment van afstoting verwerkt in het resultaat van de groep.
Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend over het resultaat volgens de jaarrekening, gecorrigeerd voor permanente verschillen. Belastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en latente belastingen. De belastingen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.
48
Voor latente belastingen wordt een voorziening getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Er wordt uitsluitend een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend. Latente belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is afgeleid uit de winst- en verliesrekening en uit overige mutaties tussen de begin- en eindbalans, waarbij het effect van koersverschillen wordt geëlimineerd. Mutaties in de voorzieningen voor specifieke activa worden opgenomen onder de mutatie van de post waarvoor de voorziening is getroffen.
49
Toelichting op de geconsolideerde balans Bedragen x € 1.000
1. Immateriële vaste activa
BEURS
TITELS
GOODWILL
CATERING
TOTAAL
CONCEPTEN
2012
TOTAAL 2011
Stand per 1 januari Aanschaffingswaarde
34.003
9.172
52
43.227 43.352
Cumulatieve afschrijvingen
-10.242
-6.968
-28
-17.238
-13.608
Boekwaarde per 1 januari
23.761
2.204
24
25.989
29.744
Verloop in het boekjaar Boekwaarde per 1 januari Investeringen
23.761 2.162
Desinvesteringen
-2.738
Afschrijvingen
-1.563
Terugboeking cumulatieve afschrijving wegens desinvestering Waardeverminderingen Boekwaarde per 31 december
2.204
24
25.989
29.744
-
- 2.162 300
-
- -2.738 -425
-742
-8
-2.313 -2.543
2.738 -495 23.865
-
-
-
-
1.462
16
2.738
345
-495 -1.432 25.343
25.989
Stand per 31 december Aanschaffingswaarde
33.427
9.172
52
42.651 43.227
Cumulatieve afschrijvingen
-9.562
-7.710
-36
-17.308
-17.238
Boekwaarde per 31 december
23.865
1.462
16
25.343
25.989
50
2. Materiële vaste activa
MACHINES,
GEBOUWEN
INSTALLATIES
ICT
TRANSPORT
TOTAAL
EN TERREINEN
EN INVENTARIS
MIDDELEN
MIDDELEN
2012
TOTAAL 2011
Stand per 1 januari Aanschaffingswaarde 203.454
23.123
8.681
988 236.246 231.926
Cumulatieve afschrijvingen -123.507
-13.732
-6.010
-618
Boekwaarde per 1 januari 79.947
9.391
2.671
370
-143.867 -133.814 92.379
98.112
Verloop in het boekjaar Boekwaarde per 1 januari 79.947
9.391
2.671
370
Investeringen 4.293
3.346
1.577
166 9.382 6.747
Desinvesteringen -583
-1.085
Afschrijvingen -7.084
-3.604
Terugboeking cumulatieve afschrijving
-257 -1.165
92.379
98.112
-304 -2.229 -2.427 -142 -11.995 -12.273
wegens desinvestering
340
953
Waardeverminderingen - Overige mutaties
255
-
261
1.809
2.204
-
- - -
-2.102
2.103
-
-
1
16
Boekwaarde per 31 december 74.811
11.104
3.081
351
89.347
92.379
Stand per 31 december Aanschaffingswaarde 205.062
25.384
10.001
850 243.399 236.246
Cumulatieve afschrijvingen -130.251
-14.280
-6.920
-499
Boekwaarde per 31 december 74.811
11.104
3.081
351
-154.052 -143.867 89.347
92.379
51
De boekwaarde van de gebouwen en terreinen is als volgt te specificeren:
2012
2011
Terreinen 12.645 12.645 Expositiegebouwen 45.901 48.304 Parkeervoorzieningen 2.250 2.209 Overige gebouwen en bouwkundige voorzieningen
14.015
16.789
74.811 79.947 Onder de materiële vaste activa is een bedrag ad € 11,3 mln. begrepen voor activa verworven in verband met het Project Ontwikkeling Stationsgebied. Vrijwel alle expositiegebouwen staan op in erfpacht verkregen grond. De looptijd van de erfpachtcontracten is deels tot 2019 en deels tot 2070.
3. Financiële vaste activa
2012
2011
Stand per 1 januari
267
241
Resultaat boekjaar 14 16 Investeringen - 250 Desinvesteringen -32 -240 Stand per 31 december
249
267
4. Vorderingen 2012 2011
Handelsdebiteuren 20.807 19.725 Vooruitbetaalde kosten 5.017 4.155 Latente belastingen 4.454 4.133 Effecten 1.802 6.572 Overige vorderingen 8.036 8.018 40.116 42.603
De vorderingen vervallen binnen 1 jaar. De hoogte van de voorziening voor mogelijke oninbaarheid van handelsdebiteuren is thans € 1,2 mln. (2011: € 1,3 mln.). Deze voorziening is verantwoord onder de handelsdebiteuren. De vooruitbetaalde kosten hebben betrekking op beurzen en activiteiten welke na 31 december 2012 respectievelijk 2011 worden gehouden. De latente belastingen hebben voornamelijk betrekking op een fiscaal afwijkende waardering van de materiële vaste activa, de voorziening onderhoud gebouwen en terreinen, en toekomstige compensabele verliezen en hebben een overwegend langlopend karakter. De effecten betreffen voornamelijk deposito’s in China, zonder vaste looptijd en vaste rentevergoeding.
52
5. Liquide middelen De liquide middelen bestaan voor € 53,5 mln. (2011: € 34,8 mln.) uit deposito’s met termijnen variërend van 4 tot 18 maanden. De overige liquide middelen staan ter vrije beschikking.
6. Eigen vermogen 2012 2011 Stand per 1 januari
124.248
111.837
Dividend -454 -454 Totaal mutaties eigen vermogen in relatie met aandeelhouder
-454
-454
Nettoresultaat 11.621 12.598 Koersverschillen groepsmaatschappijen
-66
267
Totaal resultaat 11.555 12.865
Stand per 31 december
135.349
124.248
7. Voorzieningen
ONDERHOUD OVERIGE
GEBOUWEN
EN TERREINEN
LATENTE
7.373
Toevoeging
1.311
Stand per 31 december
-1.965 6.719
TOTAAL
TOTAAL
BELASTINGEN ZIENINGEN 2012 2011
Stand per 1 januari
Onttrekking
VOOR-
1.537 9 -186 1.360
1.909
10.819
10.308
66 1.386 2.267 -38 -2.189 -1.756 1.937
10.016
10.819
In de ‘Overige voorzieningen’ zijn, naast personele voorzieningen voor jubilea, met name voorzieningen opgenomen voor verplichtingen welke ontstaan uit hoofde van duurzame voortzetting van de bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen hebben een overwegend langlopend karakter.
53
8. Langlopende schulden 2012 2011 Stand per 1 januari
423
720
Verstrekte leningen - 188 Afgelost -89 -485 Stand per 31 december
334
423
De leningen betreffen diverse leningen t.b.v. de cateringorganisatie met een gemiddeld rentepercentage van 5.1%. 2012 2011 9. Kortlopende schulden
Vooruitgefactureerde opbrengsten 35.201 30.681 Handelscrediteuren 11.189 10.692 Vennootschapsbelasting 3.680 3.742 Overige belastingen en premies sociale verzekeringen
5.507
4.913
Pensioenfonds 199 Schulden aan aandeelhouder
5.445
4.992
Overige schulden 10.628 11.376 71.849 66.396
De maximale kredietfaciliteit bij kredietinstellingen bedraagt € 50,3 mln. (2011: € 50,3 mln.). De vooruitgefactureerde opbrengsten hebben betrekking op beurzen en activiteiten welke na 31 december 2012, respectievelijk 2011 worden gehouden.
Financiële instrumenten
Algemeen De onderneming maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de onderneming blootstelt aan marktrisico (inclusief valutarisico en prijsrisico), kredietrisico en liquiditeitsrisico. De met deze financiële instrumenten verbonden risico’s en het beleid om deze risico’s te beperken zijn hieronder toegelicht.
Kredietrisico Het mogelijke kredietrisico ten aanzien van vorderingen in financiële vaste activa en handels- en overige vorderingen wordt voortdurend bewaakt. Indien nodig wordt een voldoende voorziening genomen. Per einde boekjaar is er geen belangrijke concentratie van kredietrisico aanwezig en is de benodigde voorziening gering.
54
Renterisico Omdat er geen noemenswaardige opgenomen leningen zijn is er geen renterisico. Ook niet met betrekking tot de beschikbare liquiditeiten omdat deze tegen een vaste rente en bij kredietwaardige banken worden weggezet.
Valutarisico Als gevolg van de internationale activiteiten loopt de onderneming, uit hoofde van de in de balans opgenomen vorderingen en schulden op buitenlandse ondernemingen en toekomstige transacties, valutarisico met betrekking tot de Chinese renminbi. Het beleid van de onderneming is, gezien de geringe omvang van de buitenlandse activiteiten, om geen van in de balans opgenomen vorderingen en schulden af te dekken middels valutatermijncontracten.
Prijsrisico Als gevolg van beleggingen in niet-beursgenoteerde aandelen loopt de onderneming prijsrisico. Gezien de omvang van deze beleggingen ad € 1,8 miljoen zijn de risico’s echter zeer beperkt en zijn hier geen additionele maatregelen voor getroffen.
Liquiditeitsrisico De onderneming gebruikt geen externe financiering en ziet erop toe dat de aanwezige liquide middelen steeds voldoende beschikbaar zijn door gebruik te maken van deposito’s met een voornamelijk korte looptijd.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Meerjarige financiële verplichtingen Er zijn langlopende onvoorwaardelijke verplichtingen aangegaan ter zake van erfpacht, huur en operationele leasing. Deze verplichtingen kunnen naar aard en looptijd als volgt worden gespecificeerd (in mln. €) :
< 1 Jaar
1-5 Jaar
> 5 jaar
Totaal
Erfpacht
0,1 0,3 2,4 2,8
Huur
3,6 7,1
Operationele leasing
0,7
Onderhoud
0,2
4,6 8,2
0,8 -
1,4 12,1 -
1,5
- 0,2 3,8 16,6
Het merendeel van de terreinen is in erfpacht verkregen, deels tot 2019 en deels tot 2070. De jaarlijkse huurverplichtingen hebben een gemiddelde resterende looptijd van ca. 4,5 jaar en betreffen voornamelijk pandhuur verplichtingen. Van de jaarlijkse operationele leaseverplichtingen betreft het merendeel autoleaseverplichtingen met een gemiddelde resterende looptijd van ca. 2,0 jaar. Onderhoud betreft onderhoudscontracten voor koeling en ICT.
In het kader van het Project Ontwikkeling Stationsgebied zal geïnvesteerd worden in de geplande nieuwe megabioscoop. Hiervoor zullen door andere partijen reeds gemaakte kosten ten bedrage van € 0,6 mln. (2011: nihil) vergoed worden.
55
In 2007 is 75% van de aandelen verworven van de deelneming Arjan van Dijk Holding II. De vennootschap had de verplichting om vóór 2012 de resterende aandelen te kopen. Deze termijn is met 3 jaar opgeschoven naar vóór 1 januari 2015.
Aansprakelijkheid en garanties Op grond van art. 403 boek 2 BW heeft de vennootschap schriftelijk verklaard zich hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de uit de rechtshandelingen voortvloeiende schulden van alle in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen 100% groepsmaatschappijen met uitzondering van JaarbeursCateringJobs B.V.
In het kader van de algehele financiering van Stichting Media Plaza, bedraagt de door Jaarbeurs Utrecht B.V. aan Rabobank Utrecht e.o. afgegeven borg per eind 2012, € 0,30 mln. (2011: € 0,45 mln.).
Belastingen De vennootschap vormt samen met de hierna vermelde groepsmaatschappijen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting en is hoofdelijk aansprakelijk voor de fiscale schulden van de fiscale eenheid als geheel. Deze groepsmaatschappijen zijn: Jaarbeurs B.V., Jaarbeurs Utrecht B.V., Infinity Event B.V., Jaarbeurs Catering Services B.V., Grand Catering B.V., Arjan van Dijk Holding B.V., Frans Kuil Beheer B.V., Frans Kuil Party & Catering Services B.V., Dutch Catering Association B.V., On Board On Shore B.V., Taat & de Regt B.V., Event & Catering Partners 2002 B.V., Verhaaf Party Catering B.V., Sohoreca B.V., Grand Exploitatie B.V., JaarbeursCateringJobs B.V., Fair Online B.V., Jaarbeurs Management B.V., Roggehoek B.V., Jaarbeurspoort B.V., Jaarbeurs Congreszaal N.V., Erotex B.V., Pompshop B.V., Weggebruiker B.V., N.V. Jaarbeurs Servicebureau, ’t Raethuijs N.V.
56
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Bedragen x € 1.000
10. Netto-omzet
2012
2011
Naar activiteiten Beurzen en evenementen
68.833
68.837
Verhuur van accommodaties
30.219
29.507
Catering 50.141 54.491 Overige 40 40 149.233 152.875
Naar geografische gebieden Nederland 134.036 134.470 Overige EU-landen
422
463
Overige landen
14.775
17.942
149.233 152.875
11. Personeelskosten 2012 2011 Lonen en salarissen
31.868
30.873
Sociale lasten
5.195
4.489
Pensioenlasten 2.138 1.680 Overige personeelskosten
4.618
4.898
43.819 41.940
Gemiddeld aantal medewerkers (FTE) Nederland 719 718 Overige landen
127
86
846 804
Het gemiddeld aantal medewerkers in Nederland bestaat voor 71 Fte (2011: 52 Fte) uit medewerkers van Jaarbeurs Catering Jobs met een nulurencontract.
57
12. Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
2012
2011
Afschrijvingen immateriële vaste activa
2.313
2.543
Afschrijvingen materiële vaste activa
11.995
12.273
Waardeverminderingen immateriële vaste activa
495
1.428
14.803 16.244
13. Financiële baten en lasten
2012
2011
Rentebaten 1.811
769
Rentelasten -219 -167 Koersverschillen vreemde valuta
15
-90
Overige financiële baten en lasten
-232
-269
1.375
243
14. Belastingen
Jaarbeurs Holding B.V. en haar Nederlandse 100% dochtermaatschappijen, met uitzondering van VNU Exhibitions Europe B.V., vormen een fiscale eenheid. De effectieve belastingdruk bedraagt 27.9% (2011: 28.8%) en ligt in lijn met het gemiddeld geldend nominale vennootschapsbelastingpercentage in de landen waarin Jaarbeurs Holding B.V. actief is.
15. Minderheidsbelang derden
Dit betreft het minderheidsbelang van derden in de resultaten van groepsmaatschappijen.
58
Vennootschappelijke jaarrekening per 31 december 2012 (vóór voorstel resultaatbestemming) Bedragen x € 1.000 VENNOOTSCHAPPELIJKE BAL ANS 2012 2011
Vaste activa Financiële vaste activa
1
135.349
124.248
Vlottende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen
5.445
4.992
Totale activa 140.794 129.240
Eigen vermogen
2
Geplaatst en gestort kapitaal
384
384
Agio reserve
35.849
35.849
Wettelijke reserve
406
448
Overige reserves
87.089
74.969
Onverdeeld resultaat
11.621
12.598
135.349 124.248
Kortlopende schulden Schulden aan aandeelhouder
5.445
4.992
Totale passiva 140.794 129.240
W I N S T- E N V E R L I E S R E K E N I N G 2 0 1 2 2 0 1 1
Resultaat van groepsmaatschappijen
11.621
12.598
Nettoresultaat 11.621 12.598
59
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening Bedragen x € 1.000
Algemeen Aangezien de financiële gegevens van de vennootschap in de geconsolideerde jaarrekening zijn verwerkt, vermeldt de winst- en verliesrekening slechts het resultaat van de deelneming (art. 402 Boek 2 BW).
1. Financiële vaste activa
2012
Stand per 1 januari
124.248
2011
111.837
Uitgekeerd dividend -454 -454 Resultaat boekjaar 11.621 12.598 Koersverschillen -66 267 Stand per 31 december
135.349
124.248
De lijst met de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen staat vermeld op pagina 65.
2. Eigen vermogen
Stand per 1 januari 2011
GEPLAATST RESERVE OMAANDELEN-
AGIO- WETTELIJKE
KAPITAAL
RESERVE
384
35.849
REKENINGS-
RESERVE VERSCHILLEN
448
100
OVERIGE ONVERDEELD RESERVES
64.484
RESULTAAT
10.572
TOTAAL
111.837
Nettoresultaat 2011
- - - - - 12.598 12.598
Uitgekeerd dividend
- - - - - -454 -454
Ingehouden winst
- - - - 10.118 -10.118 -
Koersverschillen
-
Stand per 1 januari 2012
384
-
35.849
- 266 448
366
1
74.603
- 267
12.598
124.248
Nettoresultaat 2012
- - - - - 11.621 11.621
Uitgekeerd dividend
- - - - - -454 -454
Ingehouden winst
- - - - 12.144 -12.144 -
Overige mutaties
-
-
Koersverschillen
-
-
Stand per 31 december 2012
384
35.849
-42
-
42
- -66 406
300
-
-
86.789
-
- -66
11.621
135.349
Per 31 december 2012 bestaat het maatschappelijk aandelenkapitaal uit 3500 aandelen met ieder een nominale waarde van € 453,78 per aandeel. Hiervan zijn 846 aandelen geplaatst en volgestort.
60
Honoraria van de accountant De volgende honoraria van KPMG Accountants zijn ten laste gebracht van de onderneming, haar dochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zij consolideert, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382a BW.
KPMG ACCOUN- KPMG TANTS N.V. OVERIG TOTAAL
In 2012 Onderzoek van de jaarrekening
195.900
26.818
222.718
Andere controleopdrachten
- - -
Adviesdiensten op fiscaal terrein
-
Andere niet-controlediensten
- 14.275 14.275
Totaal
74.496
74.496
195.900 115.589 311.489
In 2011 Onderzoek van de jaarrekening
200.000
27.000
227.000
Andere controleopdrachten
- - -
Adviesdiensten op fiscaal terrein
-
Andere niet-controlediensten Totaal
87.593
87.593
11.500 34.626 46.126 211.500 149.219 360.719
Bezoldiging bestuurders en commissarissen De in artikel 383 lid 1 titel 9 Boek 2 BW bedoelde bezoldiging van de enige bestuurder is vrijgesteld van vermelding. De bezoldiging van de commissarissen bedraagt: € 96 duizend (2011: € 113 duizend).
61
Aansprakelijkheidsverklaring groepsmaatschappijen Op grond van art. 403 boek 2 BW heeft de vennootschap schriftelijk verklaard zich hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de uit de rechtshandelingen voortvloeiende schulden van alle in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen 100% groepsmaatschappijen.
Utrecht, 21 maart 2013
Directie
Raad van Commissarissen
Drs. A. Brienen RA
H.W. Broeders, voorzitter
Algemeen Directeur
Mevrouw I.G.C. Faber, vicevoorzitter (vanaf 1 juli 2012)
Mevrouw Drs. P.G. Boumeester
Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker
R.G. van Ingen
Mr. Drs. J.G. Wijn
62
Overige gegevens Bedragen x € 1.000
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Jaarbeurs Holding B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag, op pagina 38 tot en met pagina 61, opgenomen jaarrekening 2012 van Jaarbeurs Holding B.V. te Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
63
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Jaarbeurs Holding B.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Utrecht, 29 maart 2013 KPMG ACCOUNTANTS N.V.
J.P. Faber RA
64
Statutaire bepalingen inzake resultaatbestemming
De statuten van de vennootschap bepalen dat het resultaat na belasting ter beschikking staat aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 maart 2012 is besloten het netto resultaat over 2011 als volgt te bestemmen:
Toe te voegen aan de overige reserves Uit te keren dividend
12.144
454
12.598
Voorgestelde resultaatbestemming
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal worden voorgesteld het netto resultaat over 2012 als volgt te verdelen:
Toe te voegen aan de overige reserves Uit te keren dividend
11.167 454
11.621
65
Concernsamenstelling per 31 december 2012 De belangrijkste groepsmaatschappijen staan hieronder vermeld. (100% belang en statutaire zetel in Utrecht tenzij anders aangegeven)
Jaarbeurs B.V.
Jaarbeurs Utrecht B.V.
VNU Exhibitions Europe B.V., 2XPO B.V. (50%, Rosmalen), Jaarbeurs International B.V., VNU Exhibitions Asia Ltd. (70%, Shanghai, China), Quel Business Information B.V. (30%, Rotterdam), VNU Exhibitions Asia Pacific Company Ltd. (49,9%, Bangkok, Thailand)
Jaarbeurs Catering Services B.V., Arjan van Dijk Holding B.V., Arjan van Dijk Holding II B.V. (75%), Arjan van Dijk Groep B.V. (75%, Geertruidenberg), Rogex B.V. (75%, Geertruidenberg), EVE& B.V. (75%, Oosterhout), Bourgondia B.V. (75%, Oosterhout), Frans Kuil Beheer B.V. (Vlaardingen), Dutch Catering Association B.V. (Rotterdam), On Board On Shore B.V. (Rotterdam), Taat & de Regt B.V. (Rotterdam), Grand Catering B.V. (Nieuwegein), Event & Catering Partners 2002 B.V. (Hoofddorp), Verhaaf Party Catering B.V. (Hoofddorp), Trends for Rent B.V. (51%), Grand Exploitatie B.V., JaarbeursCateringJobs B.V.
Jaarbeurspoort B.V.
66
Vijf jaren Jaarbeurs Holding BV Bedragen x € 1 mln.
2012 2011 2010 2009 2008 Geconsolideerde balansen in verkorte vorm
Vaste activa
114,9
118,6
127,9
134,0
132,7
Vlottende activa
104,1
85,1
72,5
42,3
45,4
219,0 203,7 200,4 176,3 178,1 Groepsvermogen 136,8 126,1 113,8 103,4 95,0 Voorzieningen 10,0 10,8 10,3 10,4 6,3 Langlopende schulden
0,3
0,4
0,7
0,8
0,1
Kortlopende schulden
71,9
66,4
75,6
61,7
76,7
219,0 203,7 200,4 176,3 178,1
Verloop groepsvermogen
Stand per 1 januari
126,1
113,8
103,4
95,0
76,0
Resultaat boekjaar
11,6
12,6
10,6
10,5
16,8
Overige mutaties
-0,9
-0,3
-0,2
-2,1
2,2
Stand per 31 december
136,8
126,1
113,8
103,4
95,0
67
Vijf jaren Jaarbeurs Holding BV Bedragen x € 1 mln. tenzij anders aangegeven
2012 2011 2010 2009 2008
Geconsolideerde winst- en verliesrekeningen in verkorte vorm Netto-omzet
149,2 152,9 155,5 152,0 145,7
Kosten diensten van derden, materialen en overige externe kosten
74,6
76,4
84,7
79,4
75,4
Personeelskosten
43,8 42,0 40,0 39,1 33,6
Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
14,8
16,2
15,0
18,2
11,8
Som der bedrijfslasten
133,2
134,6
139,7
136,7
120,8
Bedrijfsresultaat
16,0 18,3 15,8 15,3 24,8
Financiële baten en lasten
1,4
0,2
-
-
-0,7
Resultaat voor belastingen
17,4
18,5
15,8
15,3
24,1
Vennootschapsbelasting
4,9 5,3 4,4 5,4 6,3
Minderheidsbelang derden
-0,9
-0,6
-0,8
0,6
-1,0
Nettoresultaat
11,6 12,6 10,6 10,5 16,8
Kasstroom uit operationele activiteiten
33,7 15,9 36,9 31,3 38,8
Netto-investeringen in vaste activa 11,1 7,0 8,9 19,5 24,1 Gemiddeld aantal medewerkers (FTE)
846 804 760 787 630
68
“Duidelijk” ‘Onderzoeksrapport Strategie Summit Energie & Utilities 2012: goed, kort en duidelijk.’
Drs. ir. Jeroen van der Veer, Voormalig CEO Shell
Personalia Situatie per 1 april 2013
Directie en Management Jaarbeurs Holding B.V. A. Brienen – Algemeen Directeur E.J.M. Missotten J.H. van Staverden A.M. Schouten Mevrouw M.P.J.M. Verkoijen
Directie en Management VNU Exhibitions Europe B.V. A.M.M. Otten – Algemeen Directeur J.W.M. van der Valk – Directeur Beurzen & Cross Media G.W. Leeuwenburgh
Leden Raad van Advies VNU Exhibitions Europe B.V. Mr. R.A. Boske – Directeur – Boorwerk B.V. Voorzitter FPT – Beurs Techni-Show G.J.F. Deen – Directeur Ti-Me B.V. Voorzitter Adviescommissie VSK - Beurs VSK Ir. M.L.A.M. van Hezik – Algemeen Directeur – Stichting STABU Voorzitter Adviescommissie Bouwbeurs – BouwBeurs R.A. Kok – Directeur Maskate B.V. Voorzitter sectie Beurs FEDET – Beurs Elektrotechniek C.E. van der Lande – Directeur – Van Beek Schroeftransport Secretaris Machevo & Bulk Vereniging – Beurs Industrial Processing P.W.M. Sanders - Directeur – Hovuma Magazijnstellingen B.V. Bestuurslid Logistica – Beurs Logistica Ir. J. Snoeij – Principal Business Consultant – CGI Bestuurslid Mesa – Diverse ICT beurzen M.A. van Straalen – Directeur-eigenaar – Heycop Systemen B.V. Voorzitter Koninklijke Metaalunie – o.a. Beurs ESEF Ing. E. Stremmelaar MBA – Director Supply Chain Development – ERIKS Aandrijftechniek bv Voorzitter FEDA – Beurs Industrial Automation & Drives H.H. Verheul – Directeur – Tallpack Bestuurslid Macropak – Beurs Macropak
“Trade Mart Utrecht is waardevol en cruciaal”
69
‘Trade Mart Utrecht is voor ons hèt salesinstrument voor de Benelux. Het is de enige beurs die wij in Nederland en België kennen, waarop onze afnemers op één plek hun inkoopbeslissingen kunnen nemen. Dat maakt het waardevol, maar ook cruciaal, want op de TMU willen we zoveel mogelijk in contact komen met onze dealers. We tonen hun onze nieuwste ontwikkelingen en introduceren daar de nieuwe seizoentrends en nieuwe merken. Wat absoluut een voordeel is van de TMU: het gemak van deze opzet. Omdat we al jarenlang een vaste stand hebben, is deze ieder seizoen snel op- en afgebouwd en weten juweliers en vakzaken de weg naar Utrecht feilloos te vinden. Nadeel van een vaste stand is dat je af en toe beperkt wordt in je vrijheid en flexibiliteit. Voor een vernieuwend merk als Fossil is dit wel eens jammer.’
Petra Reek, Managing Director Fossil Benelux
Directie en Management VNU Exhibitions Asia Ltd.
Commissarissen Jaarbeurs Holding B.V. Bestuur Stichting Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs
D. Zhong – Algemeen Directeur
H.W. Broeders – Voorzitter
D. Mao – Directeur
Mevrouw I.G.C. Faber – Vicevoorzitter Mevrouw Drs. P.G. Boumeester
Directie en Management Jaarbeurs Utrecht B.V.
Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker
G. Zapantoulis – Directeur
Mr. Drs. J.G. Wijn
R.G. van Ingen
R.C.J.M. van der Heijden – Adjunct-directeur C.A. Filius
Ondernemingsraad Jaarbeurs Groep
Mevrouw M.E. Matos
B.J.H. de Leeuw – Voorzitter
A.P.A.A. Molmans
I.D.R. van ‘t Hek – Vicevoorzitter
P.C. Simons
Mevrouw M.I. van Wersch – Secretaris P.C.J. van den Bosch
Directie en management Jaarbeurs Catering Services B.V. G. Zapantoulis – Directeur C.C.T. Aalbers R.S. Boelens R.M. Ernst Mevrouw W. Koning H.J. Kroneberg H. van den Noort
M.A. Nijhuis M.A.C.C. van Ockenburg Mevrouw M.A.M. van Tol
Jaarbeurs Holding • Postbus 8500, 3503 RM Utrecht • Jaarbeursplein, 3521 AL Utrecht Telefoon 030 295 59 11 • Fax 030 295 55 21 •
[email protected] • www.jaarbeurs.nl
