JAARVERSLAG. BDO Holding B.V. Omdat mensen tellen

JAARVERSLAG en jaarrekening 2012

BDO Holding B.V.

Omdat mensen tellen.

02 Jaarverslag 2012

BDO Holding B.V. 03

INHOUD

01 02 03

Over BDO 03

Verslag van de Raad van Bestuur 10

Profiel 03

Marktomstandigheden en strategie 10

Ambitie 04 Kernwaarden 04 Onze klanten 04 Onze mensen 04 Onze dienstverlening 05 Organisatie 06 Kengetallen 2012 08

Klantonderzoek 11 Omzet en resultaat 11 Medewerkers 11 Investeringen 11 Financiële instrumenten 11 Ontwikkelingen ­ per Line of Service 11 Familiebedrijven 18 Branchegroepen 18 Kwaliteit en compliance 19 Duurzaamheid 20 Vooruitzichten 21

jaarrekening 2012 22

01

OVER BDO Profiel BDO behoort wereldwijd tot de top 5 van accountants- en advieskantoren. Bijna 2.000 BDO’ers ondersteunen en adviseren onze klanten vanuit 27 vestigingen (2012) verspreid over heel Nederland. De klanten van BDO zijn divers. Van mkb, directeur-grootaandeelhouders en vermogende particulieren tot grotere (inter-)nationale en beursgenoteerde ondernemingen. Dit vraagt om de combinatie van enerzijds brede kennis en flexibiliteit en anderzijds het bieden van maatwerk - in de vorm van specialistische expertise - waar dat nodig is.

werk gaat. Er is ruimte voor een menselijke benadering en wij zijn ons bewust van onze eigen verantwoordelijkheid. BDO richt zich op de ontwikkeling van medewerkers tot adviseurs die zich verbinden aan hun klant, zowel inhoudelijk als relationeel. Met de volledige inzet van hun talenten.

BDO maakt deel uit van het wereldwijde BDO-netwerk van zelfstandige en onafhankelijke organisaties die onder de merknaam BDO actief zijn op het gebied van zakelijke dienstverlening.

BDO bestaat bij de gratie van de langetermijnrelaties die wij opbouwen met onze klanten. BDO is niet alleen fysiek dichtbij door onze medewerkers in 27 vestigingen (2012), maar ook heel bereikbaar voor onze klanten. Met een vast aanspreekpunt op partnerniveau en een vast team van medewerkers voor het overnemen van knellende lasten bij de ondernemer. Zodat die zich kan richten op het ondernemerschap.

BDO is een informele, toegankelijke en transparante organisatie, die pragmatisch en met een no-nonsense mentaliteit te

BDO staat ondernemers terzijde met de juiste adviezen, waar en wanneer zij dit willen.

04 Jaarverslag 2012

BDO Holding B.V. 05

Ambitie

Kernwaarden

Onze klanten

Onze dienstverlening

BDO heeft de ambitie om de rol van vertrouwde adviseur en onafhankelijke accountant te vervullen voor klanten en het maatschappelijk verkeer.

Onze kernwaarden geven de manier aan waarop wij invulling geven aan onze ambitie. Ze vormen ons DNA en geven richting aan ons dagelijks handelen. Niet alleen naar onze klanten, maar ook intern en op maatschappelijk terrein.

Wij geloven in sterke relaties met klanten en persoonlijke, op maat gesneden oplossingen. Geen twee bedrijven zijn hetzelfde, maar allen hebben ze te maken met financiële en bedrijfseconomische vraagstukken. Wij bieden daarvoor oplossingen, zodat de ondernemer zich kan richten op het ondernemerschap.

Binnen de zakelijke dienstverlening zijn wij actief op vier gebieden:

BDO wil zich onderscheiden door het bieden van: • de allerbeste service aan onze klanten én het leveren van de beste kwaliteit; • professionele uitdaging en verdiepingsmogelijkheden voor zijn partners en medewerkers.

Persoonlijk Wij voelen ons persoonlijk verbonden met onze organisatie, onze klanten en de omgeving waarin wij leven. Wij tonen ons persoonlijk verantwoordelijk voor ons handelen. Door onze oprechte betrokkenheid scheppen wij vertrouwen. Passie Wij ervaren passie voor ons vak, onze relaties en onze organisatie. Wij zijn intrinsiek gemotiveerd om het beste uit onszelf en anderen te halen. Dat geeft ons de energie en de motivatie om de allerbeste service en de beste kwaliteit te leveren. Professioneel Wij zijn professionals en wij staan voor de beste kwaliteit. Ieder op zijn vakgebied gedraagt zich professioneel, objectief en integer. Wij handelen zorgvuldig en discreet, met aandacht voor de mens en de situatie. Pragmatisch Wij werken pragmatisch. Dit betekent dat wij praktische oplossingen bieden, afgestemd op de situatie. Helder en direct communiceren. Complexiteit terugbrengen tot de essentie. Bedrijfscode In de bedrijfscode hebben wij onze principes vastgelegd en vertaald naar deze vier kernwaarden: ze vormen voor ons de spiegel, die wij onszelf en elkaar dagelijks voorhouden. De BDO-bedrijfscode is het gemeenschappelijke referentiekader voor zowel onze medewerkers, onze klanten als de maatschappij. Iedere BDO’er geeft hier op zijn of haar persoonlijke wijze invulling aan. Dit past bij onze organisatie, waar iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt. De gemeenschappelijke deler blijft de BDO-manier: persoonlijk, met passie, professioneel en pragmatisch.

AUDIT & ASSURANCE Een ondernemer moet kunnen vertrouwen op de cijfers. De regels moeten juist zijn toegepast en aan de wettelijke verplichtingen moet zijn voldaan; dat wil de ondernemer ook duidelijk maken aan zijn aandeelhouders, investeerders, leveranciers en klanten. BDO Audit & Assurance biedt dit vertrouwen. Naast controle en certificering biedt deze Line of Service advies bij de bedrijfsvoering. Duidelijk en helder, afgestemd op de organisatie en branche. Voor een onderneming met buitenlandse dochters zorgt ons internationale netwerk voor een efficiënte en naadloze audit voor de hele groep.

Onze dienstverlening is primair gericht op het ontzorgen van de klant. Dat vraagt van ons niet alleen kennis, maar ook inlevingsvermogen. Zo proberen wij elke ondernemer en onderneming de accountant en ­adviseur te bieden die past bij de cultuur van de klant. Elke klant heeft vanaf het ­begin een vast aanspreekpunt, die regelmatig het contact onderhoudt. Het maakt niet uit op welk gebied de klant met vragen zit, zijn of haar vaste aanspreekpunt bij BDO pakt het op. Dankzij ons landelijke en internationale netwerk hebben wij veel kennis in huis. Dit stelt ons in staat om de problemen van ondernemers adequaat op te lossen. Kenmerkend in de BDO-dienstverlening is onze no-nonsense mentaliteit. Wij komen direct tot de kern en benaderen zaken onomwonden en duidelijk. Wij kennen de bedrijven van onze klanten, maar ook hun persoonlijke overwegingen. In het afgelopen jaar ondervonden wij dat onze klanten dit waarderen en trouw aan BDO blijven. En dat waarderen wij op onze beurt bijzonder.

Onze mensen Wij zijn een organisatie van professionals. De kwaliteit van onze medewerkers is doorslaggevend voor onze dienstverlening, ontwikkeling en groei. ‘Doen waar je goed in bent’ is ons motto. Geen van onze mensen is hetzelfde, net als onze klanten dat niet zijn. Onze dienstverlening is een afgeleide hiervan: persoonlijk en op maat. Daarom vinden wij persoonlijke talentontwikkeling belangrijk. Wanneer onze mensen zich kunnen toeleggen op waar zij goed in zijn, daarin kunnen groeien, uitdagingen aangaan en carrière maken, leidt dit tot optimale inzet van ieders talent bij de dienstverlening aan onze klanten.

Onze bedrijfs­ adviseurs ­kijken ­samen met de ­ondernemer voor­ uit. Zij adviseren proactief over ­vraagstukken ­zoals DGA- en familie­ bedrijf­problematiek, rendements­ verbetering, financiering, ­herstructurering en ­groeibegeleiding.

ACCOUNTANCY & BEDRIJFSADVIES De accountants en bedrijfsadviseurs van BDO begeleiden ondernemers bij het verzorgen van hun financiële verantwoording. Onze bedrijfsadviseurs kijken samen met de ondernemer vooruit. Zij adviseren proactief over vraagstukken zoals DGA- en familiebedrijfproblematiek, rendementsverbetering, financiering, herstructurering en groeibegeleiding. Daarnaast stellen onze accountants de jaarrekening en managementinformatie samen en verzorgen de financiële en salaris­ administratie met behulp van hoogwaardige (online) applicaties. Een persoonlijke ‘Mijn BDO’-omgeving maakt het mogelijk om - volledig veilig - gegevens uit te wisselen en voorziet de ondernemer op efficiënte wijze van rapportages, fiscale aangiften en (branche-)specifiek nieuws. Ook de rapportering via SBR/XBRL zal hiermee mogelijk worden. BELASTINGADVIES Onze Line of Service Belastingadvies behartigt de fiscale belangen van de ondernemer praktisch en proactief. BDO is een gids in de doolhof van continu veranderende fiscale wet- en regelgeving. Onze fiscalisten kijken met de ondernemer vooruit en voorzien hem/haar van pragmatisch advies om fiscale valkuilen te vermijden en kansen optimaal te benutten. Het fiscale team van BDO bestaat uit generalisten en specialisten. De generalisten

zorgen voor fiscale en juridische oplossingen vanuit het brede perspectief van de bedrijfseconomische of privaatvermogensrechtelijke behoeften. De oplossingen zijn werkbaar en efficiënt: geen kant-en-klaarproducten, maar oplossingen op maat van de klant en in overleg met zijn accountant en eventueel andere partners. Vanwege de complexiteit van de wetgeving heeft BDO ook verschillende specialisten, die zich uitsluitend bezighouden met één bepaald deeldomein: • loon- en premieheffing; • btw-advies; • International Tax Services; • estate planning; • procesvoering. CONSULTANCY BDO beschikt over bijna 118 specialisten die ondernemers ondersteunen bij het oplossen van complexe problemen. De adviezen en interventies hebben als doel het rendement en de prestaties van de onderneming te optimaliseren. De consultants van BDO staan voor een persoonlijke benadering met op maat gemaakte oplossingen. Deze Line of Service omvat een breed scala aan dienstverlening. Zo bieden wij diensten aan op het gebied van: • Corporate Finance; • Business Restructuring; • HR Consultants en Arbeidsjuristen; • Organisation & Control; • Risk Advisory Services; • Transaction Advisory Services; • Forensics & Litigation support; • IT Consultancy. Ondanks de verschillende professionele achtergronden van onze adviseurs, acteren zij vanuit één gezamenlijk uitgangspunt: de gerichtheid op het rendement van de klant.

06 Jaarverslag 2012

BDO Holding B.V. 07

Structuur BDO per 1-1-2013

BDO Holding BV

BDO Facility ­ Services BV

BDO A&B Groep BV

BDO Consultancy Groep BV

BDO Global IT Mana­­­gement & Support BV

BDO Accountants & Belastingadviseurs BV

BDO Consultants BV

BDO Audit & Assurance BV

BDO Corporate Finance BV

Beheer- en Administratie Maatschappij Nederland BV

BDO Online ­ Services BV

BDO IT Consultants BV

BDO Arbeidsjuristen BV

BDO Investigations BV

BDO Interim & Recruitment BV

BDO Pensioen­­­consul­tants BV

Organisatie BEDRIJFSSTRUCTUUR BDO Holding B.V. staat aan het hoofd van een groep van met elkaar verbonden besloten vennootschappen (hierna: de ‘BDO groep’) die actief zijn op het gebied van professionele dienstverlening. De BDO groep werkt via vier soorten dienstverlening (‘Lines of Service’): ‘audit & assurance’, ‘accountancy & bedrijfsadvies’, ‘belastingadvies’ en ‘consultancy’. De activiteiten op het gebied van ‘audit & assurance’ zijn ondergebracht in BDO Audit & Assurance B.V., die een vergunning heeft voor het verrichten van wettelijke controles (onder meer bij Organisaties van Openbaar Belang) als bedoeld in de Wet toezicht ­accountantsorganisaties.

De activiteiten op het gebied van ‘accountancy & bedrijfsadvies’ en ‘belastingadvies’ worden verricht vanuit BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V., omdat die activiteiten in veel gevallen als ‘totaalpakket’ worden aangeboden of afgenomen. De activiteiten op het gebied van ‘consultancy’ zijn verspreid over verschillende vennootschappen die vallen onder de subholding BDO Consultancy Groep B.V. Daarnaast biedt de BDO groep online diensten op administratief gebied aan. Deze diensten worden verleend vanuit BDO Online Services B.V. onder de naam ‘BDO Direct’.

Bepaalde activiteiten zijn in een aparte is een gevolg van het feit dat het bestuur vennootschap ondergebracht vanwege spe- van elke groepsmaatschappij bestaat uit de cifieke risico’s of wettelijke bepalingen. enig aandeelhouder daarvan, terwijl tussen het bestuur van Stichting Aandelenbeheer Het groepsonderdeel dat wordt gevormd BDO (de Raad van Bestuur) en het bestuur door BDO Facility Services B.V. en haar van BDO Holding B.V. een personele unie deelneming verleent alleen f­ acilitaire bestaat. Feitelijk bestaat het bestuur van ­diensten ten behoeve van de overige boven naar beneden in de vennootschap­onder­d elen van de BDO groep en ten pelijke structuur van de BDO groep steeds ­behoeve van BDO International Ltd. uit de leden van de Raad van Bestuur, zij het dat zij daarbij steeds in een andere De aandelen van BDO Holding B.V. worden hoedanigheid optreden. via een vijftal houdstervennootschappen gehouden door Stichting Aandelenbeheer Binnen elke groepsmaatschappij is het BDO. Deze stichting kent een Vergadering dagelijks beleid met betrekking tot de acvan Partner-aandeelhouders, waarvan alle tiviteiten van die groepsmaatschappij (per houders van certificaten van aandelen beroepsgroep) opgedragen aan een daartoe in het kapitaal van de hiervoor bedoelde aangewezen lid van de Raad van Bestuur, houdstervennootschappen deel uitmaken. die daarin wordt bijgestaan door een maDie certificaathouders - binnen de BDO nagementteam. Zowel het lid van de Raad groep ‘participanten’ geheten - zijn (via van Bestuur als de leden van het managehun praktijkvennootschap) werkzaam ten mentteam behoren tot de beroepsgroep behoeve van een of meer tot de BDO groep die binnen de desbetreffende groepsmaatbehorende vennootschappen op basis schappij de activiteiten verricht waarover van een met BDO Holding B.V. gesloten het dagelijks beleid zich uitstrekt. managementovereenkomst. De partners hebben recht op een resultaatafhankelijke De leden van de Raad van Bestuur (het managementvergoeding. ­bestuur van Stichting Aandelenbeheer BDO) worden uit en door de Vergadering Op 1 januari 2013 heeft BDO de praktijk van Partner-aandeelhouders benoemd. van HLB Schippers overgenomen, met inbegrip van een vennootschap waaraan De Raad van Bestuur bestond in 2012 uit een vergunning is verleend voor het advide volgende leden: seren over en het bemiddelen in financiële • R.W. (Reinder) Brummelman RA, producten als bedoeld in artikel 2:75 van ­voorzitter, verantwoordelijk voor de Wet op het financieel toezicht. Deze ­s trategie, internationale aangelegen­ vennootschap zal onder de naam BDO heden en de Line of Service Consultancy; Pensioenconsultants B.V. (verdere) activi- • J.F.G.G. (Jeannot) Evers RA, teiten op het gebied van pensioenadvisering verantwoordelijk voor de Line of Service ontwikkelen. Audit & Assurance en compliance- en riskmanagement (tot 12 oktober 2012); De praktijk van HLB Schippers, met uitzon- • J.C. (Jouke) Jelgerhuis Swildens RA, dering van de activiteiten op het gebied van verantwoordelijk voor de Line of Service pensioenadvisering, zal geleidelijk worAudit & Assurance en compliance- en den geïntegreerd in de praktijk van BDO. riskmanagement (vanaf 12 oktober 2012); Gedurende de periode van integratie zal de • R.H. (Ron) van Eijk RA, praktijk van HLB Schippers voor rekening verantwoordelijk voor de Line of Service en risico van BDO Schippers B.V. worden Accountancy & Bedrijfsadvies (ziek vanaf uitgeoefend. 13 augustus 2012); • mr. P.J.M. (Pim) Perquin, BESTUUR verantwoordelijk voor de Line of Service Binnen de BDO groep bestaat een onBelastingadvies (tot 12 april 2012); onderbroken bestuurslijn, lopend vanaf • drs. B.C.H. (Bob) Marks, Stichting Aandelenbeheer BDO tot en verantwoordelijk voor de Line of Service met de groepsmaatschappijen, waarbinBelastingadvies (vanaf 12 april 2012) nen de activiteiten daadwerkelijk worden • J.H. (Hans) Renckens RA, COO/CFO, verricht. Die ononderbroken bestuurslijn ­verantwoordelijk voor de centrale staf.

TOEZICHT Het toezicht op de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de BDO groep is opgedragen aan de Raad van Toezicht, waarvan de leden worden benoemd door de Vergadering van Partneraandeelhouders. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat wordt voldaan aan de eisen van onafhankelijkheid, onpartijdigheid en deskundigheid. Ultimo 2012 behoorden twee van de vijf leden van de Raad van Toezicht niet tot de kring van de participanten. De Raad van Toezicht bestond in 2012 uit de volgende leden: • ir. T. (Tom) Rusting, voorzitter en extern lid (tot 28 juni 2012); • M. (Mariëtte) Doornekamp-Rijkers, ­voorzitter en extern lid (vanaf 1 mei 2012); • dr. ir. M.J. (Marcel) Wanrooy, extern lid (tot 13 december 2012); • P.A.M. (Paul) Thijssen RA, extern lid (vanaf 1 mei 2012); • H.M.Th.G. (Huub) Gijsbers AA FB, ­partner–aandeelhouder BDO; • mr. drs. H.P.W.M. (Erik) Peeters, ­partner-aandeelhouder BDO; • B.J. (Bert) Scholten RA, partner-aandeelhouder BDO.

08 Jaarverslag 2012

BDO Holding B.V. 09

Kengetallen 2012

omzet (x € 1.000.000)

medewerkers naar geslacht in aantallen (ultimo) 213,1 212,9

2012 2011

Omzetontwikkeling +0,1% Omzetontwikkeling -1,0%

2012 2011

1.093 mannen 1.964 1.095 mannen 1.995

871 vrouwen 900 vrouwen

14,3

142,1 56,6 14,2 212,9

Current ratio

1,33

1,27

Langlopende schulden in % balanstotaal (exclusief langlopende leningen participanten)

16,9%

16,7%

2011

35,7

35,1

1.826

1.851

75

78

117.000

115.000

personeelsverloop in

11,3%

14,2%

Accountancy Belastingadvies Overige advisering Ondersteuning

personeelsverloop uit

12,8%

14,6%

2012 15.753

2011 14.669

4.153

4.484

Interne opleiding en training (in dagen)

4,5

4,4

Externe opleiding en training (in dagen)

5,0

5,3

Gemiddelde bezetting (in fte) Gemiddelde bezetting partners (in fte) Gemiddelde omzet (in € per fte)

12 20 11

142,0 56,8 14,3 213,1

49,7%

20

2011

2012 620

Gemiddelde leeftijd (jaren)

430 415

2012

47,9%

29,3%

kengetallen medewerkers Parttime dienstverband

652

(aantal)

105 118

Accountancy Belastingadvies Overige advisering

Debiteuren/Nog te factureren bedragen aan klanten in % balanstotaal

2011

329 331

142,0

2012 28,8%

1.131 1.100

Financiering participanten in % balanstotaal (exclusief certificaten)



12 20 11 20 12 20 11 20 12 20 11

FINANCIële ratio’s

omzet per discipline (x € 1.000.000)

20

56,8

medewerkers per discipline in aantallen (ultimo)

opleidingskosten Geldwaarde uren (x € 1.000)



‘out of pocket’ kosten (x € 1.000)

10

Jaarverslag 2012

BDO Holding B.V.

02

is aan het veranderen van iemand die naar binnen en terugkijkt, naar iemand die ook samen met de ondernemer naar buiten en vooruitkijkt. Een rol waaraan wij graag invulling willen geven.

VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR

Marktomstandig­heden en strategie MARKTOMSTANDIGHEDEN In 2012 bleef een sterke economische tegenwind van kracht. De Nederlandse economie kromp harder dan gedacht en het consumentenvertrouwen is naar een ongekend dieptepunt gedaald. Het vertrouwen in de overheid staat zwaar onder druk. Er is sprake van oplopende werkloosheid, dalende huizenprijzen, onzekerheid over toekomstige pensioenuitkeringen en ingrijpende bezuinigingen en hervormingen. De politiek, nationaal en internationaal, worstelt met de huidige situatie. Steeds opnieuw blijkt dat redelijk recente plannen ingrijpend moeten worden bijgesteld als gevolg van veranderende inzichten of naar aanleiding van onrust onder grote groepen van de bevolking. Er is behoefte aan stabiliteit en rust, aan het nakomen van gedane beloftes en een duidelijke koers. Gelijktijdig met de huidige economische tegenwind en vertrouwenscrisis voltrekken zich ook fundamentele veranderingen in

het accountantsberoep. Ook onze branche kampt met een gebrek aan vertrouwen. Kritische vragen worden gesteld bij de rol van accountants en toezichthouders, daar waar financiële onregelmatigheden bij grote ondernemingen spelen. Er is sprake van nieuwe regelgeving op het gebied van scheiding van advies en controle, kantoorroulatie en een betere kwaliteitscontrole. Overheden en toezichthouders zijn al langere tijd ontevreden over de structuur van de markt voor accountancydiensten en de dominantie van een beperkt aantal marktpartijen. Het traditionele controlewerk van jaarrekeningen heeft te maken met afnemende volumes. De oorzaken hiervoor liggen in een dalend aantal klanten (faillissementen, overnames) en standaardisering van het werk (automatisering, online dienstverlening). Ook is er sprake van toenemende concurrentie- en prijsdruk. De combinatie van economische tegenwind en veranderingen in het beroep resulteert in een complexe marktdynamiek. Naast grote uitdagingen ontstaan nieuwe kansen en mogelijkheden. De rol van accountant

STRATEGIE In 2011 hebben wij een strategische visie ontwikkeld, rekening houdend met de ontwikkelingen, maar vooral uitgaande van onze eigen kracht. Wij menen hiermee, ook in de komende tijd, onverminderd toegevoegde waarde te kunnen leveren aan onze klanten. Wij willen ons onderscheiden door het bieden van de allerbeste service aan onze klanten én het leveren van de beste kwaliteit als professioneel kantoor van auditors, accountants, belastingadviseurs en consultants. Bepalend voor kwaliteit en service zijn onze mensen. Wij investeren in de professionele uitdaging en verdieping van onze partners en medewerkers en hun ontwikkeling tot sterk presterende mensen, die hun capaciteiten ten volle en met passie inzetten om ondernemers te helpen bij de uitdagingen waarvoor zij staan.

Klantonderzoek Het doel van BDO is om binnen ons vakgebied de absolute nummer één te zijn als het gaat om het leveren van excellente service. Dat kan alleen maar als wij weten waar de klant behoefte aan heeft en hoe deze onze dienstverlening ervaart. In 2012 zijn wij met een programma gestart om de klant nadrukkelijk hiernaar te vragen. Wij hebben gekozen voor een persoonlijke aanpak, omdat wij vinden dat dit het beste bij BDO past. In 2012 zijn in totaal 348 interviews met klanten afgenomen. Het leverde een helder beeld op van enerzijds de verwachtingen van onze klanten en anderzijds de wijze waarop en de mate waarin wij deze verwachtingen invullen. De geïnterviewde klanten hebben onze dienstverlening gemiddeld met een 8,2 gewaardeerd, een cijfer waar wij trots op zijn. Het klantenonderzoek leert ons dat wij op de goede weg zitten en legt tegelijkertijd ook een aantal ontwikkelpunten bloot. Die nemen wij serieus en wij zullen in 2013 hard werken aan verbetering. Daarnaast zal het klantenonderzoek in 2013 worden voortgezet bij andere klanten.

Omzet en resultaat De omzet van BDO steeg in het verslagjaar met 0,1%, van € 212,9 miljoen in 2011 naar € 213,1 miljoen in 2012. Bij de accountants bedroeg de omzet € 142,0 miljoen en daalde hiermee licht ten opzichte van 2011 (-0,1%). De belastingadviseurs realiseerden een omzet van € 56,8 miljoen, een lichte stijging ten opzichte van 2011 van 0,4%. De consultants realiseerden een omzetstijging van 0,7%, naar € 14,3 miljoen in 2012. Het resultaat voor belastingen daalde van € 18,2 miljoen in 2011 naar € 15,6 miljoen in 2012. Deze daling is met name het gevolg van een stijging van de kosten voor lonen en salarissen en sociale lasten.

Medewerkers Ultimo 2012 bedroeg het aantal mede­ werkers inclusief partners 1.964 ten opzichte van 1.995 ultimo 2011, dat is een afname van 31 medewerkers (-1,6%). De gemiddelde bezetting in fulltime equivalenten (fte’s) nam in 2012 met 25 fte af naar 1.826 fte. De gemiddelde omzet per fte steeg van € 115.000 in 2011 naar € 117.000 in 2012. Het aantrekken en behouden van talentvolle medewerkers blijft een belangrijk speerpunt voor de komende jaren. De crisis heeft ook invloed op de natuurlijke doorstroom van onze mensen, die hierdoor achterblijft. Ook dit is een beleidsmatig aandachtspunt voor het komende jaar.

Investeringen Materiële vaste activa In 2012 is € 2,9 miljoen geïnvesteerd. Hiervan is € 1,7 miljoen voor verbouwingen van gehuurde panden en € 0,8 miljoen voor investeringen in hardware. Het overig gedeelte betreft de aanschaf van kantoorinventaris. Opleidingen en trainingen BDO investeert voortdurend in de ontwik-

11

keling, coaching en opleiding van haar ­medewerkers. De kosten van opleidingen en trainingen van onze medewerkers ­bedroegen totaal € 19,9 miljoen, waarvan € 4,2 miljoen out-of-pocket kosten (in 2011 respectievelijk € 19,2 en € 4,5 miljoen). Financiering BDO heeft ter financiering van haar bedrijfsactiviteiten overeenkomsten gesloten met diverse kredietinstellingen. Voorts stellen de partners, naast hun aandelenparticipatie, een financiering beschikbaar. De totale financiering door partners per 31 december 2012 bedroeg € 25,6 miljoen (28,8% van het balanstotaal).

Financiële instrumenten Ons beleid is erop gericht om het valutarisico, renterisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico tot een aanvaardbaar niveau te beperken en waar nodig gebruik te maken van financiële instrumenten.

Ontwikkelingen per Line of Service AUDIT & ASSURANCE In het verslagjaar steeg de Audit & Assurance-­dienstverlening met 2,5% van € 60,3 miljoen in 2011 naar € 61,8 miljoen in 2012. Dit vertegenwoordigt 43,5% (2011: 42,4%) van de omzet in de accountancydiscipline. Vaktechnische bekwaamheid gecombineerd met een heldere pragmatische aanpak bleken ook het afgelopen jaar weer hun vruchten af te werpen bij de bediening van bestaande en nieuwe klanten. Wij zien in toenemende mate een herkenning van en waardering voor onze invulling van de rol van de accountant bij middelgrote en grote ondernemingen. In 2012 heeft een aantal mooie nieuwe klanten in dit segment voor onze dienstverlening gekozen. Ondanks de prijsdruk die zich in dit segment onverminderd voordoet,

12 Jaarverslag 2012

heeft dit geleid tot een blijvende positieve ontwikkeling van onze omzet van de Audit & Assurance-dienstverlening. Kwaliteit van de accountantscontrole Onze inspanningen zijn er op gericht de kwaliteit van de accountantscontrole nog verder te verhogen. De strengere regelgeving en de steeds complexer wordende wetgevingen stellen hoge eisen aan onze medewerkers en partners in de Audit & Assurance-dienstverlening en vraagt om een voortdurende focus op de ontwikkeling van de professionele kennis en de toepassing daarvan in de praktijk. Professioneel Kritische Instelling (PKI) Bij het leveren van professionele kwaliteit is de cultuur binnen de organisatie van doorslaggevend belang. Aandacht voor vaktechnische zaken, het professioneel kritisch gehalte bij auditwerkzaamheden en de ‘tone at the top’. In 2012 hebben alle medewerkers van junior manager tot partner binnen de accountancydiscipline een PKI-training gevolgd. De focus hierbij is met name gelegd op het gedrag en de borging van PKI in onze dagelijkse praktijk. Gericht aandacht is besteed aan de dilemma’s die wij in de praktijk tegenkomen en het belang van het tijdig adresseren hiervan. Roadmap Kwaliteit Het AFM-onderzoek in het kader van het doorlopende toezicht en het themaonderzoek ‘Prikkels voor kwaliteit’ en onze eigen interne onderzoeken hebben in het afgelopen jaar duidelijk gemaakt dat er nog een verdere kwaliteitsslag gemaakt moet worden. In onze ‘Roadmap Kwaliteit’ is een aantal concrete acties voor de korte- en (middel-)langetermijn geformuleerd. Eén van de kortetermijnacties is een integrale kwaliteitsmeting waarmee bepaald kan worden welke specifieke schakels in het controleproces moeten worden versterkt. Participatie in het debat Niet alleen binnen de eigen organisatie maar ook daarbuiten willen wij bijdragen aan de verhoging van de kwaliteit en de verbetering van de beeldvorming ten aanzien van de wettelijke controle. Inhoudelijk met alle betrokken partijen van gedachten wisselen over de rol en het functioneren van de (controlerend) accountant achten wij uitermate waardevol. Debat en

BDO Holding B.V.

reflectie komen de kwaliteit van ons vak en van onze dienstverlening ten goede. Ook in het afgelopen jaar is hieraan actief inhoud gegeven. In 2012 is door de overheid ingestemd met een aantal strikte regels rondom de controle van Organisaties van Openbaar Belang (OOB’s). Zo mogen accountants van OOB’s geen aanvullende diensten verrichten, op een gelimiteerd aantal zaken na. Daarnaast moeten accountantsorganisaties bij OOB’s verplicht na acht jaar rouleren. De voorgestelde scheiding van controle en advies bij OOB’s is in lijn met de visie van BDO en de wijze waarop wij op de voorgenomen wijzigingen hebben gereageerd. Wij steunen voorstellen die van vitaal belang zijn voor het verbeteren van de kwaliteit van de controle en het herwinnen van het vertrouwen in ons beroep. Deze ingrepen hebben alleen betrekking op de dienstverlening aan OOB’s, maar hebben geen gevolgen voor de dienstverlening aan het mkb en familiebedrijven. Het bieden van full service dienstverlening buiten het OOB-segment blijft gehandhaafd. In het debat heeft BDO benadrukt dat het mkb gebaat is bij een accountant die een brede, adviserende rol kan vervullen. Een langdurige relatie tussen de klant en de accountant is cruciaal om de rol van vertrouwde adviseur optimaal in te kunnen vullen. Het is goed dat deze visie ook vanuit overheidswege wordt gedeeld. Ook is in het afgelopen jaar vanuit ons Bureau Vaktechniek de discussie gestart om een transparantere en op maat gesneden controleverklaring te leveren. Code Accountantsorganisaties Op 28 juni 2012 heeft BDO samen met tien andere accountantsorganisaties de Code Accountantsorganisaties ondertekend. De code eist dat de accountantsorganisaties een commissie Publiek Belang instellen die in meerderheid bestaat uit onafhankelijke derden. Ook een transparante communicatie met interne en externe partijen is een belangrijk aspect. De deelnemende partijen hebben zich er toe verplicht een aantal voorgeschreven zaken in het transparantieverslag op te nemen.

Bijdrage aan de organisatie van Corporate Governance De in 2011 gestarte ­ rondetafelgesprekken met commissarissen, bestuurders en weten­schappers zijn ook in 2012 voortgezet. In variërende samenstelling is gesproken over onderwerpen zoals ‘toezicht op ­belonen’, ‘de commissaris en de accountant’ en ‘de commissaris en de OR’. Een weergave van deze gesprekken wordt opgenomen in ons magazine De Dialoog dat wordt verspreid onder commissarissen, toezichthouders en bestuurders. Waar mogelijk worden rond elk thema hulpmiddelen ontwikkeld die beschikbaar worden gesteld op onze site voor commissarissen. Met de Dialoog en praktische ondersteuning aan commissarissen, toezichthouders en bestuurders bij de uitvoering van en verantwoording over hun toezichtstaak, willen wij een bijdrage leveren aan een versterking van de Corporate Governance. CFO/Controllers Circles In het kader van het bevorderen van kennisdeling en het van gedachten wisselen met belangrijke stakeholders is in het afgelopen jaar wederom een aantal CFO/Controllers Circles georganiseerd. Het doel is om voor CFO’s, controllers en finance managers van grote en middelgrote bedrijven een platform te creëren om van gedachten te wisselen over specifieke problemen en praktische ervaringen uit te wisselen. Naast het netwerkaspect speelt ook het aanbieden van kwalitatief goede en actuele informatie door externe sprekers een belangrijke rol. Audit Tool In 2012 is verder inhoud gegeven aan het optimaliseren van de Audit Process Tool voor controle van de financiële verslaglegging. De BDO Audit Process Tool verkleint de complexiteit, verhoogt de efficiëntie en borgt op een heldere wijze de toepassing van de IAASB Internationale Standaarden voor Auditing. In 2012 is de Audit Process Tool (APT) door de redactie van het blad Computable genomineerd voor de Partner van het Jaar Award. De Partner van het Jaar Award is een award voor ICT-projecten waarbij verschillende partijen uit de ICTbranche met elkaar hebben samengewerkt om een project tot een succes te maken. Het project APT heeft veel zichtbaarheid gecreëerd in de markt door de omvang,

De BDO Audit Process Tool verkleint de complexiteit, verhoogt de efficiëntie en borgt op een heldere wijze de toepassing van de IAASB Internationale Standaarden voor Auditing.

complexiteit en doel van het project. Wij zien deze nominatie als een bevestiging van het innovatieve karakter van BDO en de professionele wijze waarop BDO ICT inzet. IT Integrated Audit Approach In het kader van jaarrekeningcontroles is het essentieel om IT-auditors in te zetten om risico’s en controles in geautomatiseerde systemen echt te kunnen doorgronden. De BDO Audit Process Tool versterkt de inzet van IT-audit. Met het oog op een kwalitatief betere audit, maar ook voor een zeer efficiënte audit. In 2012 is daarom besloten om de IT-auditpraktijk van de Consultancy Line of Service over te laten gaan naar Audit & Assurance. Op deze wijze wordt de samenwerking tussen onze IT-auditors en accountants verder verankerd. In 2012 zijn methoden ontwikkeld om op praktische wijze bestandsanalyses uit te kunnen voeren. Op basis hiervan kan worden vastgesteld wanneer mogelijke risico’s zich hebben voorgedaan en wat de consequenties hiervan waren, waardoor een bredere blik op relevante beheersaspecten wordt geboden. Risico’s waar het echt om gaat krijgen op deze wijze de noodzakelijke aandacht. Door het meerdere keren per jaar uitvoeren van deze controle kan een betere interne beheersing van de bedrijfsprocessen worden gerealiseerd. Uiteindelijk kan er zelfs sprake zijn van een continu geautomatiseerd testen van transacties binnen een bedrijfsproces. IFRS In toenemende mate baseren ook nietbeursgenoteerde ondernemingen hun jaarrekening op IFRS. De IFRS-verslaggeving is echter complex, vooral bij ingewikkelde financiële transacties, zoals outsourcingcontracten, overnames, aanpassingen in pensioen- of optieregelingen. BDO volgt de ontwikkelingen rond IFRS op de voet in regelmatig verschijnende IFR Bulletins en IFRS Alerts. Ten behoeve van de klant werden voorbeeld-jaarrekeningen ontwikkeld en presentaties op maat verzorgd over IFRS. BDO Nederland is vertegenwoordigd in de internationale expertisegroep die IFRS-kennis en ervaring bundelt en verspreidt. Deze expertisegroep neemt ook deel in de internationale discussies inzake nieuwe internationale

13

standaarden. In het afgelopen jaar zijn diverse praktijkgevallen gebundeld in een internationale IFRS-database. Het doel van deze database is het stimuleren van een eenduidige interpretatie van IFRS binnen het BDO-netwerk, met name van belang voor internationaal georiënteerde klanten die door BDO-kantoren uit verschillende landen worden bediend.

ACCOUNTANCY & BEDRIJFSADVIES In 2012 daalde de omzet Accountancy & Bedrijfsadvies-dienstverlening met 2% van € 81,8 miljoen in 2011 naar € 80,2 miljoen in 2012. Dit vertegenwoordigt 56,5% (2011: 57,6%) van de omzet in de accountancydiscipline. Ook in 2012 hebben de achterblijvende economische ontwikkelingen en de verdere digitalisering van standaardprocessen invloed gehad op het volume van onze dienstverlening in Accountancy & Bedrijfsadvies, hetgeen ons noodzaakt om adequaat op deze ontwikkelingen in te spelen. Veranderend bedrijfsmodel De huidige ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en standaardisering van de basisprocessen door SBR/XBRL hebben gevolgen voor het bedrijfsmodel van onze Accountancy & Bedrijfsadvies-­ dienstverlening. De klantbehoeften blijven, maar het proces verandert. De verandering in onze branche vraagt om een structureel andere opzet, waarbij steeds meer een ­scheiding tussen frontoffice en backoffice zal ontstaan. In de backoffice worden informatiestromen georganiseerd, geanalyseerd en verwerkt tot concrete informatie. Deze informatie wordt via tussentijdse rapportages, prognoses en analyses weer verstrekt aan de klant. Bij voorkeur vindt hierbij in­ sourcing van de administraties van klanten plaats. Betrouwbaarheid van brongegevens zijn essentieel voor het kunnen verlenen van zekerheid over de juistheid van de informatie. Ook wordt hierdoor de klant optimaal ontzorgd en wordt zicht verkregen op alle aspecten die van belang zijn bij het breed adviseren van de klant vanuit de frontoffice. De businesscoach Door de geschetste ontwikkelingen in de Accountancy & Bedrijfsadvies-dienstverle-

14 Jaarverslag 2012

ning zullen de werkzaamheden die samenhangen met administratieve dienstverlening en samenstellen afnemen, terwijl de vraag naar bredere advisering zal toenemen. De competenties voor de toekomst komen meer te liggen op het vlak van goed relatiebeheer, innovatief zijn en proactieve marktbenadering. Kansen liggen er op het gebied van bedrijfseconomische advisering in verschillende vormen en het ontzorgen van de ondernemer. Met de BDO opleiding tot Master SME rusten wij onze medewerkers hiervoor optimaal uit. Op dit moment volgt een derde lichting BDO’ers deze opleiding tot businesscoach op de TiasNimbas Business School in Tilburg. Door deze opleiding leren onze medewerkers om verder te kijken dan alleen accountancy en actief mee te denken over zaken zoals strategie, personeelsbeleid, innovatie en risicomanagement. Maar ook binnen het opleidingsprogramma van onze reguliere Talent Academie is naast opleiding van medewerkers op vaktechnisch gebied, aandacht voor brede advisering en communicatievaardigheden. Dicht bij de ondernemer Fysiek om de hoek, of virtueel dichtbij op het internet, onze accountants en adviseurs willen de klant zoveel mogelijk terzijde staan door het bieden van de juiste advisering, tijd en aandacht. Om te weten wat er regionaal of lokaal speelt zoeken wij de ondernemers zoveel mogelijk op, in ondernemersnetwerken en bij andere lokale of regionale evenementen. Ook in 2012 is gebleken dat de ‘Week van de Ondernemer’ een goed platform is om in contact te komen met ondernemers uit het mkb-segment. Vanuit de waardering die BDO heeft voor ondernemerschap is, in samenwerking met Sympact, in 2012 de Prestatie Award ontwikkeld. De award is speciaal in het leven geroepen voor die ondernemers die een bijzondere prestatie hebben geleverd. Om deze ondernemers te vinden, heeft BDO er meer dan honderd geïnterviewd. Aan de hand van een prestatiescan werden zij beoordeeld op onder andere innovatie, financiën en strategie. Tijdens de ‘Week van de Ondernemer’ is de ‘BDO Prestatie Award’ aan vijf ondernemers uit verschillende branches uitgereikt.

BDO Holding B.V.

Ondersteunende adviestools In de afgelopen periode zijn adviestools ontwikkeld voor de advisering ten aanzien van specifieke issues, gebruikmakend van diverse analysemogelijkheden. In toenemende mate worden deze tools ook multidisciplinair ontwikkeld en ingezet, om zo veel mogelijk expertise van verschillende kanten in te brengen. Zo worden met het online en ­interactieve Focusdashboard tussentijdse cijfers ­gepresenteerd. Het dashboard bevat onder meer een resultatenrekening, balans, ‘what if’-scenario’s, kasstroomoverzicht en ­margeoverzicht. Met de pensioen-APK wordt voor de DGA gekeken naar vragen ten aanzien van de aanwezigheid van voldoende kapitaal, dividenduitkeringen, commerciële verplichtingen, enzovoorts. Rendementsverbetering Gezien de economische omstandigheden zijn ondernemers meer dan voorheen gedwongen om naar hun rendement te kijken. Grote belangstelling vanuit klanten was er in 2012 dan ook voor de advisering ten aanzien van rendementsverbetering, waarvoor ook specifieke tools zijn ontwikkeld. Om het verbeterpotentieel van onze klanten op een eenvoudige manier kwalitatief en kwantitatief in beeld te brengen heeft BDO de rendementsmonitor ontwikkeld. Samen met de klant wordt een vragenlijst ingevuld gebaseerd op negen prestatievelden. Het verbeterpotentieel wordt direct gekoppeld aan de resultatenrekening en op deze manier kan een inschatting gemaakt worden van het verbeterpotentieel in harde euro’s. De rendementsanalyse gaat nog een stap verder dan de rendementsmonitor waarbij nog meer financiële details betrokken worden, zoals toerekening van kosten en opbrengsten aan locaties, diensten, ­afdelingen, et cetera. Medewerkers in de Accountancy & Bedrijfsadviespraktijk hebben in 2012 een training ‘Strategie & Rendement’ gevolgd om klanten met behulp van genoemde tools nog beter te kunnen adviseren.

Vanuit de waardering die BDO heeft voor ondernemerschap is, in samenwerking met Sympact, in 2012 de Prestatie Award ontwikkeld.

Optimalisering inzet automatisering In het afgelopen jaar is onderzocht of de ervaringen met digitalisering van basisinformatiestromen uit onze Online Services, toe te passen zijn in de reguliere accountants­ praktijk. Op dit moment is met name de diversiteit in de gegevensstromen van onze klanten nog een punt van aandacht. De verwachting is dat met de invoering van SBR/ XBRL hier een belangrijke stap voorwaarts gezet kan worden.

BELASTINGADVIES In het verslagjaar steeg de omzet van Belastingadvies van € 56,6 miljoen in 2011 naar € 56,8 miljoen in 2012. Dit vertegenwoordigt een aandeel van 26,7% (2011: 26,6%) van de totale omzet van BDO. Daar waar vorig jaar een daling van 3,7% in onze fiscale advisering zichtbaar was als gevolg van de afname van bedrijvigheid bij onze klanten, is dit jaar een lichte stijging van 0,4% gerealiseerd. Alleen op het gebied van aangiftes is sprake van krimp door de toenemende digitalisering van de verwerking. Een team van vertrouwde adviseurs en specialisten De generalistische hands-on aanpak van BDO gecombineerd met specialistische kennis op verschillende gebieden werd ook in 2012 door onze klanten gewaardeerd. De moderne ondernemer ziet fiscaliteit niet als een losstaand onderwerp maar als een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Het is een onderdeel van het risicomanagement, verweven met het bedrijfseconomische en juridische beleid van een onderneming. De ondernemer verwacht dat de fiscalist een topper is in zijn vak die de nodige specialismen tot zijn beschikking heeft. Maar de ondernemer verwacht ook dat de fiscalist geen verkokerde blik heeft en oog heeft voor de onderneming als geheel. Onze generalisten zijn de vertrouwde adviseurs van onze klanten waarmee zij veelal een duurzame relatie opbouwen. Door het direct contact met de klant weten de adviseurs wat er speelt, kunnen zij de juiste informatie vergaren, goed doorvragen, alle relevante factoren meewegen en waar nodig de juiste specialisten inschakelen. Met een proactieve benadering en het tijdig

15

onderkennen van alle fiscale aspecten kan belastingheffing worden vermeden en de fiscale positie van de onderneming worden geoptimaliseerd.

singen voor knelpunten. Voor ondernemers is het in de huidige crisis pure noodzaak om zich terdege voor te bereiden op zakelijke tegenslagen.

Specialistische dienstverlening De laatste jaren zien wij een trend dat het aandeel van gespecialiseerde dienstverlening toeneemt. Deze trend zet zich verder door. Het fiscale vak is in de afgelopen jaren steeds kennisintensiever geworden. De nationale en Europese fiscale wet- en regelgeving verandert continu en maakt dat ondernemers meer moeite hebben met de groeiende complexiteit van fiscale regels over de hele wereld. Het werkterrein van de belastingadviseur is zo breed als de belastingheffing zelf. De materie is complex en de ontwikkelingen gaan snel, dus specialisatie is een must. In 2012 hebben wij ons gericht op de verdere uitbouw en ontwikkeling van deze dienstverlening. Deze omvat de volgende specialismen: • btw-advisering; • loon- en premieheffing; • Internationaal Belastingrecht; • estate planning; • procesvoering.

Internationaal Belastingrecht Door de toenemende globalisering ondernemen steeds meer klanten over de grens. BDO biedt internationaal opererende ondernemingen ondersteuning bij een breed scala aan vraagstukken, variërend van het opstarten van een onderneming in het buitenland, het overnemen van een buitenlands bedrijf, fiscale vraagstukken zoals Transfer Pricing of het uitvoeren van jaarrekeningcontroles voor verschillende entiteiten over de grens.

Btw-advisering Onze fiscale specialisten binnen de Adviesgroep Btw adviseren over nationale en internationale btw-vraagstukken. Zij voeren onder meer btw-controles uit om btw-aspecten van een onderneming in kaart te brengen en zo de btw-positie te optimaliseren. Ook verstrekken zij advies over vraagstukken op het gebied van overdrachtsbelasting voor op in Nederland gelegen onroerend goed. In 2012 is met name ook aandacht besteed aan btw-vraagstukken van verschillende branches zoals de Zorg, waar de Btw Quickscan Zorg is ingezet. Loon- en premieheffing (ALP) De ALP-specialisten van BDO hebben ruime ervaring met alle fiscale wetenswaardigheden rond personeel. De specialisten die hier werken bieden allround dienstverlening. Ten behoeve van de werkkostenregeling zijn speciale tools ontwikkeld zoals de werkkostenscan. Maar ook maatwerk is nodig. De experts van BDO brengen gedetailleerd de effecten van nieuwe personeelsregelingen in kaart en bieden waar mogelijk oplos-

• Global Outsourcing Een sterk groeiend onderdeel van onze dienstverlening over de grens heen betreft werkzaamheden op het gebied van compliance. Een aantal mooie grote klanten heeft in het afgelopen jaar voor deze BDO-dienstverlening gekozen. Compliance is voor bedrijven in toenemende mate belangrijk, want de wet- en regelgeving wordt steeds strenger en de risico’s van onvolledige of ontijdige aangifte kunnen groot zijn. In toenemende mate wordt gekozen voor een centraal geregelde naleving van de belastingwetgeving. Door het centraal beheren en coördineren van de dienstverlening op het gebied van fiscale advisering en accountancyvraagstukken vermindert het risico van niet-naleving, ontstaan schaalvoordelen en bovenal, wordt de ondernemer ontlast bij het voldoen aan de tax compliance verplichting. De lokale werkzaamheden bij onze internationale klanten worden direct verzorgd door onze BDO-collega’s in het buitenland. Deze werkzaamheden worden centraal gecoördineerd en gemonitord door BDO Nederland met behulp van een BDO Sharepoint Portal. • European China Desk Gelet op de toegenomen activiteiten gericht op China, is een European China Desk opgezet, bestaande uit een combinatie van Europese en Chinese collega’s die veel ervaring hebben met zakendoen in China. In samenwerking met de BDO-kantoren in China en zijn buurlanden biedt de European China Desk alle ondersteuning die nodig is bij het doen van zaken in de regio China.

16

Jaarverslag 2012

Estate planning De wet- en regelgeving is de afgelopen jaren sterk veranderd op het terrein van successie- en schenkingsrecht. Dit leidt bij veel particulieren en ondernemers tot aanpassing van bestaande testamenten, schenkingsplannen, huwelijkse voorwaarden en levensverzekeringen. Ook het aantal ondernemers dat binnen nu en vijf jaar hun bedrijf wil verkopen of overdragen groeit. Een goed estateplan biedt zekerheid en continuïteit voor de ondernemer, zowel zakelijk als privé. Het neemt zorgen weg en kan aanzienlijke besparingen opleveren. De Adviesgroep Estate planning heeft ook in 2012 klanten geadviseerd op het gebied van onder andere vermogensbehoud en -overdracht bij huwelijkse voorwaarden, erfrecht, -belastingen en testamenten, en andere vormen van vermogensoverheveling bij leven. Procesvoering Voor het voeren van een fiscale procedure is naast grondige vakinhoudelijke kennis ervaring erg belangrijk om een procedure succesvol te kunnen voeren. De specialisten van de Vakgroep Fiscale procesvoering en Formeel belastingrecht beschikken over deze kennis en ervaring. Deze ondersteuning is altijd op maat. Dit kan variëren van het inschatten van de kans op succes, het geven van een second opinion en het namens de klant voeren van de procedure. In 2012 hebben wij verdere invulling gegeven aan de ontwikkeling van deze dienstverlening. Tax Risk Management (TRM) De vraag naar risicobeheersing neemt toe. Vooral bij de grotere ondernemingen en (semi-)publieke organisaties. Fiscale risicobeheersing, oftewel Tax Risk Management (TRM), is daarom een belangrijk aandachtspunt geworden voor ondernemingen. Een onderneming die onvoldoende beheersmaatregelen heeft geïmplementeerd voldoet mogelijk niet aan de fiscale vereisten zonder dit vaak zelf te beseffen. Fiscale risicobeheersing verbetert de interne controle op fiscaal terrein binnen de onderneming en kan een onderneming aanzienlijke en waardevolle tijdwinst opleveren. In 2012 is de kennis van de verschillende aspecten van fiscale risicobeheersing gebundeld, waardoor efficiënt projecten kunnen worden uitgevoerd om de

BDO Holding B.V.

fiscale risicobeheersing bij klanten in kaart te brengen en te verbeteren. Onze Tax Risk Management-dienstverlening bestaat uit drie subcategorieën: horizontaal toezicht, fiscale (proces) due diligence en tax assurance. Fiscaal onderzoek In 2012 heeft het BDO Private Wealth Tax Fund - een samenwerkingsverband tussen BDO Accountants & Adviseurs en het Fiscaal Instituut van Tilburg University onderzoek gedaan naar de bekendheid bij en het gebruik van culturele instellingen van de mogelijkheden van de Geefwet. Deze biedt sinds 1 januari 2012 meer fiscale faciliteiten om culturele instellingen te steunen. De uitkomsten van dit onderzoek zijn in 2012 gepresenteerd tijdens een congres. Investeren in kwaliteit en opleiding Investeren in kwaliteit en opleiding is ­investeren in onze toekomst. Met alle ­nieuwe ontwikkelingen en veranderingen is het belangrijk dat onze fiscalisten optimaal zijn opgeleid. In 2012 lag bij de opleidingen het accent op de combinatie van theoretische kennis en praktijk. De relatie en communicatie met de klant staan hierbij centraal. Ook is er training-on-the-job vanaf de start van de opleiding. In 2012 is een traject gestart om nog meer grip te krijgen op de kwaliteit van de advisering. Fiscale adviesdossiers worden door fiscalisten van andere locaties bekeken op inhoud, kwaliteit en efficiency. Hierover wordt met elkaar een gesprek aangegaan om over en weer van elkaar te leren en te komen tot een verdere optimalisatie van de advisering. Ook vindt kennisdeling ten aanzien van advisering plaats door het bundelen van adviezen en het plaatsen hiervan op het BDO-intranet.

CONSULTANCY In 2012 steeg de Consultancyomzet met € 0,1 miljoen naar € 14,3 miljoen. Dit is een aandeel van 6,7% (2011: 6,7%) van de totale omzet. De verschillende disciplines binnen BDO Consultants hebben de onderlinge samenwerking in 2012 verder voortgezet. Deze nauwe samenwerking komt met name tot uiting rondom het centrale thema ‘Rendement’. Vanuit elke discipline zijn wij

dagelijks bezig met het verbeteren van het rendement van onze klanten. Deze gezamenlijke activiteit wordt door middel van rendementsverbeteringstrajecten bijeen gebracht. Hoewel de consultants zich met name richten op de mkb-markt en woningcorporaties, hebben wij ook stevig geïnvesteerd in de verdere uitbouw van onze consultancy-activiteiten in de zorgbranche. Dit alles heeft er onder andere toe geleid dat BDO volgens INCOMPANY de snelste stijger is in de top 10 van beste organisatiebureaus van 2012. De omzetdaling van de Consultancy-discipline is in het afgelopen jaar omgebogen in een lichte omzetstijging. In 2012 zijn daarnaast veel zaken neergezet als fundament voor verdere groei in de komende jaren. HR Consultants en Arbeidsjuristen De dienstverlening door onze HR-consultants en arbeidsjuristen blijft een stabiele factor binnen onze Consultancy-dienstverlening. Deze advisering vormt een hoog gewaardeerd onderdeel van onze full-service dienstverlening. In 2012 is door onze arbeidsjuristen verder geïnvesteerd in twee nieuwe rechtsgebieden; pensioenadvisering en ondernemingsrecht. BDO Arbeidsjuristen heeft verder in 2012 wederom de Arbeidswijzer uitgegeven. Ook is samen met Exact het softwaresysteem HRM Solutions gelanceerd. Dit is een helder en efficiënt personeelsadministratiesysteem dat standaardprocessen rond in-, door- en uitstroom van personeel overzichtelijk weergeeft in één systeem. HRM Solutions is een mooi voorbeeld van de wijze waarop BDO advies combineert met hands-on tools en oplossingen voor de klant. Ook onze Consultancy-diensten Risk Advisory Services en Transaction Advisory Services blijven verder groeien. In 2012 zijn talentvolle specialisten op dit gebied aangetrokken om deze adviestakken nog verder te versterken. Risk Advisory Services Risk Advisory Services richt zich op vraagstukken op het gebied van Risicomanagement, Compliance, Internal Audit, Forensics en Financieel Management. In multidisciplinaire teams wordt gewerkt voor (middel-) grote nationale en internationale onder-

BDO Transaction Advisory Services adviseert klanten om voorafgaand aan elke overname nadrukkelijk stil te staan bij alle factoren die een succesvolle integratie kunnen bevorderen.

17

nemingen. In 2012 werden onze klanten ondersteund op het gebied van groei en optimalisatie. Zo werd met de ‘Ready for Growth Assessment’ beoordeeld of de groeiambities passen bij de volwassenheid van de interne organisatie en werden kansen en aandachtspunten in kaart gebracht. Met het ‘Cost of Control Optimalisatie Programma’ werden cost drivers geïdentificeerd en kosten van interne beheersing gekwantificeerd. Tot slot helpt de ‘Multi Compliance Methodiek’ de klant integraal om te gaan met de grote variëteit aan interne en externe regelgeving en het optimaal daarop aanpassen van processen.

Control ondersteunen de ondernemer bij allerhande organisatievraagstukken. Daarbij staat steeds de continuïteit van de organisatie op langere termijn centraal. Onderwerpen zijn onder andere: reorganisaties en organisatieveranderingen, rendementsverbeteringsprojecten, opvolgingsvraagstukken en directiebegeleiding en -advisering. Kortom, vraagstukken waar ondernemers dagelijks tegenaan lopen en die in belangrijke mate het succes van een onderneming kunnen bepalen. De adviseurs brengen niet alleen advies uit, maar zijn veelal ook nauw betrokken bij de uitvoering ervan.

Transaction Advisory Services BDO Transaction Advisory Services (TAS) richt zich op het verlenen van ondersteuning bij fusies en overnames aan: • (internationale) ondernemingen; • private equity; • ‘not for profit’ instellingen zoals zorgverleners en woningcorporaties.

Op al deze terreinen wordt nauw samengewerkt met andere consultants om zo een brede expertise in te brengen. Met name op het gebied van rendementsverbetering levert O&C een belangrijke inspanning op het gebied van productontwikkeling en een belangrijk aandeel in de expertise bij klantvraagstukken.

Zowel tijdens als na transacties biedt BDO ondersteuning, waarbij de mate van begeleiding tijdens de verschillende onderdelen van de transactie kan verschillen. In samenwerking met andere consultants wordt nauw samengewerkt op het gebied van proces- en transactieoptimalisatie, financiering, integratie en optimalisatie.

Corporate Finance De markt voor onze Corporate Financediensten op het gebied van transacties en waarderingen blijft onverminderd zeer volatiel. Doorlooptijden van koop- en verkoopopdrachten blijven toenemen. Ondernemers zijn huiverig om hun onderneming in de verkoop te zetten en kopende partijen zijn voorzichtiger geworden.

In 2012 is specifiek aandacht besteed aan optimalisering van onze dienstverlening na het moment van overname. Direct na een transactie blijken ondernemers namelijk vaak minder prioriteit en aandacht te geven aan factoren die de verdere integratie in de weg kunnen staan. BDO Transaction Advisory Services adviseert klanten om voorafgaand aan elke overname nadrukkelijk stil te staan bij alle factoren die een succesvolle integratie kunnen bevorderen. Met deze Post Deal Support verlenen wij assistentie bij het opstellen van een gedegen voorbereiding en integratieplan. Ook wordt ondersteuning gegeven bij de uitvoering van het integratieproces. Aandacht is er voor financiële, operationele en strategische issues om verrassingen te voorkomen en een ongestoorde doorgang van het bedrijfsproces te bevorderen. Organisation & Control De adviseurs van BDO Organisation &

In 2012 zijn stappen gezet op het gebied van Business Restructuring (BR) door een versterking van het huidige team. Ook onze diensten omtrent Financiering zijn op de kaart gezet. Voorbeelden hiervan zijn Debt advisory, Treasury en cashmanagement. Met Debt advisory adviseren wij onze relaties hoe ze hun onderneming op een gezonde manier kunnen (blijven) financieren. Hierbij assisteren wij zowel bij heronderhandelingen van de bestaande afspraken met de huisbank, als bij het aantrekken van groei- en acquisitiefinancieringen. Met Treasury en cashmanagement richten wij ons meer op de beschikbaarheid van financiële middelen en de adequate sturing hiervan. IT IT is de bloedsomloop van een organisatie en dus onmisbaar voor optimale prestaties. Trends in de informatietechnologie volgen elkaar in rap tempo op en dat maakt het

18

Jaarverslag 2012

vaak lastig om de juiste (toekomstvaste) keuzes te maken ten aanzien van de ITstrategie. De IT-adviseurs zijn de ondernemer daarbij behulpzaam. Bij het maken van keuzes voor het juiste softwarepakket, de daadwerkelijke implementatie en hosting van IT-oplossingen of op Forensics-gebied bij het vergaren van feitenmateriaal in fraude­onderzoek, waar IT Forensics vaak een cruciale rol speelt. Zo is in 2012 F-Actual ontwikkeld. Dit is een geautomatiseerde tool die in systemen op zoek gaat naar fraude-indicatoren. F-Actual is binnen verschillende typen organisaties in te zetten en eenvoudig op verschillende databases toe te passen. De resultaten worden gepresenteerd in een heldere dashboardomgeving. Het dashboard geeft inzicht in de opzet, het bestaan en de werking van processen, de betrouwbaarheid van stuur- en verantwoordingsinformatie en fraudegevoelige gebieden. Forensics & Litigation support Het bovengenoemde F-Actual is onder andere ontwikkeld met inbreng van onze forensische specialisten. Deze specialisten helpen ondernemers specifiek risicofactoren die kunnen leiden tot fraude te identificeren, kwantificeren en beheersen. De behoefte aan een pragmatische en heldere begeleiding op dit gebied is in 2012 verder toegenomen. Branches en adviesthema’s In het afgelopen jaar zijn onze consultants weer bijzonder actief geweest in tal van verschillende branchegroepen en adviesthema’s. Zo is veel expertise opgebouwd in de ‘Woningcorporatie- en de Afvalbranche’. Ook de ‘Zorgbranche’ is een groeiend expertisegebied waarbij wij de betreffende branchegroep in 2012 verder hebben uitgebreid. Kennissessies BDO Consultants houdt zich ook actief bezig met kennisdeling. Zo zijn er in 2012 diverse kennissessies gehouden op het gebied van ‘Toezicht Beheerst Beloningsbeleid’, het ‘Directieplatform’, HR-bijeenkomsten zoals ‘Strategisch Personeelsmanagement’, ‘Masterclass voor externe bestuurders in familiebedrijven’, ‘Familiebedrijvendiners’, ‘Beste Familiebedrijf Award’ en een groots opgezet ‘Familiebedrijvenseminar’.

BDO Holding B.V.

Familiebedrijven BDO heeft een lange historie van dienstverlening aan het familiebedrijf. In 2012 bestond onze Adviesgroep Familiebedrijven twintig jaar. Gebleken is dat onze multidisciplinaire dienstverlening goed aansluit bij de vragen en ontwikkelingen die hier spelen. Het bouwen van langdurige zakelijke relaties waarin de kernwaarden persoonlijk, passie, professioneel en pragmatisch centraal staan blijkt een succesfactor. Samenwerking Onze marktpositie wordt versterkt door een nauwe samenwerking met de Universiteit Nyenrode en het Centrum van het Familiebedrijf (CFB). Het CFB, in 1997 mede door BDO opgericht, is hét kennisplatform voor familiebedrijven in Nederland. Het centrum richt zich door kennisontwikkeling en -verspreiding op het verbeteren van de positie van de onderneming in het algemeen en die van het familiebedrijf in het bijzonder. In 2012 is in opdracht van BDO een onderzoek uitgevoerd naar de toegevoegde waarde van het familiestatuut. Het familiestatuut De noodzaak van family governance neemt toe. Het familiebedrijf staat voor een generatiewisseling: de komende decennia dragen babyboombestuurders duizenden familiebedrijven over aan een nieuwe generatie of een externe directie. Het familiestatuut kan dan een prachtig middel vormen om te bouwen aan governance, harmonie en continuïteit. Het onderzoeksrapport ‘Het familiestatuut, bouwen aan familie, harmonie en continuïteit’ is op 28 november uitgereikt tijdens een seminar voor familiebedrijven met als thema ‘Modern Rentmeesterschap’. Stilgestaan werd bij de vraag hoe ondernemers in het familiebedrijf hieraan handen en voeten moeten geven in de huidige tijd.

Branchegroepen Branche-expertise Een goed advies is niet alleen gebaseerd op kennis van (financiële) organisaties en weten regelgeving, maar is ook afhankelijk van de kennis van de branche. Iedere branche kent haar eigen problematiek en uitda-

ne ziekenhuizen. Met de ‘BDO BenchmarkTool Ziekenhuizen’ kunnen online analyses gemaakt worden van individuele cijfers per ziekenhuis ten opzichte van andere door de gebruiker geselecteerde ziekenhuizen. Ook is in 2012 succesvol de ‘BDO Rendementsmonitor Zorg’ ingezet, waarmee zorginstellingen heel gericht zicht kunnen krijgen op het verbeterpotentieel binnen de prestatievelden en de verschillende delen van hun bedrijfsvoering. Speciaal voor zorgbestuurders is ook het BDO Strategie Assessment ontwikkeld, een kort en doelgericht programma om de strategie van de zorginstellingen te ijken en waar nodig aan te scherpen.

gingen. BDO heeft daarom specialisten in huis die zich in specifieke branches hebben verdiept. Behalve dat zij deskundig zijn op hun vakgebied, weten zij wat er speelt in de branche. Hierdoor kunnen zij proactief adviseren en ondersteunen. Branchegroepen De branche-expertise is gebundeld in branchegroepen waarin alle disciplines vertegen­ woordigd zijn. De adviseurs in deze branchegroepen ondersteunen de ondernemer bij complexe vraagstukken waarmee de branche te maken krijgt. Hierbij kan gedacht worden aan strategische heroriëntatie en het focussen op de core business, maar ook aan het voeren van de juiste financiële administratie en het beoordelen van de fiscale positie. Met name in de branches Zorg en Woningcorporaties neemt onze advisering sterk toe. Een overzicht van alle branchegroepen is terug te vinden op onze site: www.bdo.nl. Zorg De zorgsector is een sector die met veranderende omstandigheden te maken heeft. BDO merkt dat hier behoefte is aan deskundige en pragmatische ondersteuning bij de complexe vraagstukken waarmee zorginstellingen te maken krijgen. De Branchegroep Zorg verzorgt controleopdrachten bij diverse zorginstellingen zoals ziekenhuizen, privéklinieken, AWBZ-instellingen en eerstelijns zorgverleners. Ook in 2012 is ons aandeel in de dienstverlening aan deze sector gegroeid, zowel in aantal klanten als in een vergroting van het aantal diensten wat afgenomen wordt. Zorginstellingen vragen steeds meer om goed advies op verschillende gebieden. In 2012 hebben wij daarom onze groep adviseurs uitgebreid met zes experts op zorggebied, elk met een eigen specialisme. Onze klanten zien in ons een partner die niet wegloopt voor serieuze uitdagingen. Gezamenlijk staan wij voor de taak om het werk in de branche anders te organiseren, goede en betaalbare zorg. Met de combinatie tussen de diverse vakgebieden en de lokale betrokkenheid vanuit onze vestigingen kan optimaal invulling worden gegeven aan deze ondersteuning. In 2012 is de ‘Benchmark Ziekenhuizen 2011’ verschenen. In dit rapport presenteert BDO de resultaten van het onderzoek naar de financiële performance van alle algeme-

Woningcorporaties De Branchegroep Woningcorporaties van BDO heeft in 2012 veel woningcorporaties bijgestaan met deskundig advies ten aanzien van financiële, fiscale en organisatorische vraagstukken. Onze dienstverlening in deze branche is in 2012 verder gegroeid. De woningcorporatiesector staat aan de vooravond van een uitdagende tijd. Door de ontwikkelingen in de markt en de financiële druk vanuit de overheid staan de financiële prestaties van corporaties onder druk en zijn zij gedwongen hun verdien- en bedrijfsmodellen aan te passen. Naast besparingen op onderhoud, is het terugdringen van de bedrijfslasten een belangrijke mogelijkheid, mede omdat deze lasten de afgelopen jaren bij veel corporaties fors zijn gestegen.

Het familiebedrijf staat voor een generatiewisse­ ling: de komende ­d ecennia dragen baby­ boombestuurders ­duizenden ­familiebedrijven over aan een ­nieuwe generatie of een externe directie.

De BDO-accountants en -adviseurs denken vanuit een breed perspectief met de corporaties mee en voeren projecten uit op diverse gebieden. In 2012 is zo bijvoorbeeld een mooie opdracht verkregen om te onderzoeken welke kostencomponenten van invloed zijn bij de stijging van de bedrijfslasten, welke oorzaken deze toenames hebben en te adviseren op welke wijze een stabilisatie of een afname van de bedrijfslasten te bewerkstelligen is.

Kwaliteit en ­compliance Het leveren van de hoogst mogelijke kwaliteit ligt voor ons aan de basis van onze

19

dienstverlening en de vertrouwensrelatie die wij met onze klanten opbouwen. Het kwaliteitsbeleid van BDO is afgeleid van het strategisch beleid en in overeenstemming met de afspraken binnen het internationale BDO-netwerk. De doelen van dit algemene kwaliteitsbeleid zijn: • voldoen aan legitieme verwachtingen en behoeften van klanten en mede­ werkers; • voldoen aan relevante wet- en ­regelgeving; • beheersing van significante en materiële risico’s. Om deze doelen te realiseren heeft BDO een stelsel van kwaliteitsbeheersing ingericht. Wij maken hierbij onderscheid tussen kwaliteitsbevordering en kwaliteitsbewaking. Quality & Riskmanagement (QRM) oefent namens de Raad van Bestuur (RvB) onafhankelijk toezicht uit op het kwaliteitsbeleid en het stelsel van kwaliteitsbeheersing. Hoewel het kwaliteitsbeleid zich uitstrekt over de gehele organisatie is het toezicht van de afdeling QRM primair gericht op het voldoen aan wet- en regelgeving (compliance). Dit betreft regelgeving die de organisatie in zijn geheel treft, zoals de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Zowel het inrichten van een adequaat stelsel van kwaliteitsbeheersing als het toezien op naleving van wet- en regelgeving valt onder de zorgplicht zoals verwoord in de Wet toezicht accountantsorganisaties. Het toezicht van QRM is primair gericht op het functioneren van de accountants en minder op andere beroepsbeoefenaren, zoals de fiscalisten. Vanwege het multidisciplinaire karakter van de BDO-organisatie strekt het toezicht van QRM op naleving van de beroepsregelgeving van de accountant zich – op deelterreinen – tevens uit tot fiscalisten en consultants. Het gaat hierbij dan voornamelijk om onafhankelijkheids­ regelgeving. Voldoen aan relevante wet- en regelgeving Ten aanzien van het voldoen aan relevante wet- en regelgeving geldt dat wij als accountants- en adviesorganisatie gebonden zijn aan strenge regels en wettelijke bepa-

20 Jaarverslag 2012

lingen om onze rol in het maatschappelijke verkeer te waarborgen. Dit geldt het sterkst voor onze Line of Service Audit & Assurance. BDO conformeert zich aan de strenge normen die hier nodig zijn om onze maatschappelijke rol te kunnen waarborgen. Onderzoek in het kader van het doorlopend toezicht De AFM heeft in de periode september 2011 tot en met januari 2012 onderzoek uitgevoerd bij BDO. Het onderzoek was gericht op het verkrijgen van een oordeel over de kwaliteit van de door BDO uitgevoerde ­accountantswerkzaamheden. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek constateert de AFM dat bij alle door haar onderzochte accountantsorganisaties, zijnde OOB-vergunninghouders, de controles op belangrijke onderdelen ernstige tekort­komingen bevatten, waardoor de kwaliteit van de accountantscontrole als geheel tekortschiet. In zijn algemeenheid stelt de AFM vast dat de opzet van het stelsel van kwaliteitsbeheersing en -bewaking toereikend is, maar dat er wel een aantal verbeteringen noodzakelijk is. De AFM stelt dat bij de meerderheid van de onderzochte controledossiers uit 2010 tekortkomingen zijn gesignaleerd. BDO is met de AFM van mening dat de uitvoering van de onderzochte controles in een aantal gevallen uitbreiding en/of verdieping behoeft. Wij onderkennen onze publieke verantwoordelijkheid als accountantsorganisatie en realiseren ons dat we deze functie alleen kunnen blijven vervullen als we kwalitatief goede en voor het publiek belang relevante accountantscontroles uitvoeren. Het onderzoek door de AFM is een signaal dat de kwaliteit van onze controlewerkzaamheden nog verder moet worden versterkt en dat iedereen – Raad van Bestuur, partners en medewerkers – daaraan een bijdrage moet leveren. Alhoewel wij al veel maatregelen hebben genomen zijn wij er ons van bewust dat wij er nog niet zijn en dat de nodige stappen nog te zetten zijn. Naar aanleiding van de voorlopige bevindingen van het onderzoek van de AFM en een interne evaluatie zijn in 2012 reeds aanpassingen gerealiseerd in het stelsel van

BDO Holding B.V.

kwaliteitsbewaking en de (interne) kwaliteitsreviews van onze controledossiers. De al eerder in dit verslag genoemde Roadmap Kwaliteit is ontwikkeld met daarin korte- en (middel-)langetermijnacties gericht op verdere kwaliteitsverbetering. Daarnaast heeft BDO zich gecommitteerd om invulling te geven aan de (ver)nieuw(d)e Code Accountantsorganisaties van de beroepsorganisatie NBA. Professioneel Kritische Instelling Het interne kwaliteitssysteem moet ­k loppen, maar ook de mentaliteit moet juist zijn. Het besef dat onze accountants een maatschappelijke taak hebben is hierbij allesbepalend. De regels moeten tussen de oren zitten, zodat hier ook naar wordt gehandeld. Integriteit is geen systeem maar een attitude. De omgeving waar ondernemingen en andere organisaties zich bevinden zijn vaak complex en hoe een accountant daarin moet acteren is niet in regels te vangen. Iedere situatie vraagt om maatwerk. Zonder voldoende kennis van de bedrijfsvoering is geen goede risico­analyse en toegespitste advisering mogelijk. Er moet dus minstens evenveel geïnvesteerd worden in de bewustwording als in de systemen op zich. Ethiek, onafhankelijkheid en integriteit zijn belangrijke onderwerpen in het opleidingsprogramma van BDO. De in 2012 gevolgde training ‘Professioneel Kritische Instelling’ is hierop heel specifiek gericht. Ook in de dagelijkse praktijk zullen wij de gedragsnormen binnen onze organisatie veel meer met elkaar bespreken, doorlopend met elkaar, klant en collega, reflecteren waarom wij de dingen doen zoals wij ze doen. Beheersing van significante ­ en materiële risico’s Eén van de meest belangrijke procedures in het kader van risicomanagement is de centrale cliënt- en opdrachtacceptatieprocedure. Hierin worden risico’s van opdrachten beoordeeld en - zo nodig - maatregelen getroffen om claim- en aansprakelijkheidsrisico’s te verkleinen. Ook wordt in deze procedure aandacht besteed aan de integriteit van de (nieuwe) klanten waaraan BDO zich verbindt. De wijze waarop BDO omgaat met integriteit is een aangelegenheid die de gehele

organisatie treft. QRM vervult hierbij een belangrijke rol als helpdesk voor de praktijk. Meer informatie over ons systeem van kwaliteitsbeheersing en risicomanagement vindt u in ons Transparantieverslag 2012. Voldoen aan legitieme verwachtingen en behoeften van klanten en medewerkers Als het gaat om de verbetering van onze kwaliteit en service richting onze klanten, blijven wij voortdurend alert en houden wij regelmatig kritisch onze eigen kwaliteit onder de loep. BDO’ers staan open voor kwaliteitsimpulsen die vanuit de organisatie of extern op hen af komen. Onze waarden, zoals vastgelegd in de Gedragscode, bieden een duidelijk kader en dienen voor al onze medewerkers als leidraad voor het kwaliteitsbesef bij de uitvoering van werkzaamheden. In 2012 zijn de Bedrijfscode, de Gedragscode en de Klantcode herzien. De Bedrijfscode maakt duidelijk wat klanten, medewerkers en de maatschappij van BDO mogen verwachten en waarop zij BDO mogen aanspreken. In de Gedragscode wordt het gewenste gedrag van onze partners en medewerkers beschreven. Elke BDO’er heeft de verantwoordelijkheid de Gedragscode na te leven. Deze verantwoordelijkheid is mede gebaseerd op het reglement beroeps- en praktijkuitoefening. De vier kernwaarden van BDO: persoonlijk, passie, professioneel en pragmatisch zijn in de Gedragscode uitgewerkt in algemene uitgangspunten voor ons gedrag.

project in Ethiopië en gaan BDO’ers mee op reis om partnerorganisaties van Edukans ter plaatse meer kennis te geven van financieel- en projectmanagement. In 2012 is besloten de overeenkomst met Edukans met drie jaar te verlengen. Daarnaast kunnen medewerkers van BDO via Stichting BDO Fonds in aanmerking komen voor een financiële bijdrage, die zij mogen inzetten voor een goed doel waarbij zij zelf actief betrokken zijn. Ook in 2012 zijn weer diverse van deze goede doelen ondersteund. MVO gaat, naast maatschappelijke betrokkenheid, echter ook over duurzaamheid. Ook op dit vlak heeft BDO de afgelopen jaren niet stilgezeten. De focus ligt met name op het gebied van energie, mobiliteit en papierverbruik. Wij ondernemen allerlei acties om op dit vlak ‘groener’ te worden. Een aantal panden waarin BDO gehuisvest is, maakt gebruik van groene stroom. Als het om mobiliteit gaat, hebben wij ons leasewagenpark onder de loep genomen en waar mogelijk zuinigere auto’s voorgeschreven en ingezet. Ook op het gebied van papierverbruik zijn de nodige maatregelen genomen. Zo is gekozen voor lichter papier, ontvangen medewerkers hun loonstrook en jaaropgave digitaal en worden documenten automatisch dubbelzijdig geprint. Ook neemt het papierverbruik binnen BDO drastisch af door verdere digitalisering van documenten ten behoeve van klanten, bijvoorbeeld met het online platform ‘Mijn BDO’. De komende jaren willen wij bovenstaande maatregelen nog verder benutten en ook nieuwe duurzame oplossingen ontwikkelen en inzetten.

Duurzaamheid Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een breed begrip. Dat BDO zich maatschappelijk betrokken toont, wordt duidelijk uit de vele initiatieven die vanuit de BDO-vestigingen worden ondernomen, zoals sponsoring op zowel maatschappelijk als sportief vlak. Daarnaast is in 2009 Stichting BDO Fonds opgericht van waaruit onder andere BDO Stichting Edukans steunt. Deze stichting maakt onderwijs mogelijk voor de armsten in ontwikkelingslanden. Op deze manier steunt BDO bijvoorbeeld een onderwijs-

Vooruitzichten De economische omstandigheden voor het komende jaar blijven onzeker. De verwachtingen over de conjunctuur zijn voor 2013 met een groeiprognose van 0,2 procent zeer gematigd. De verwachting is dat de aangekondigde sanering van de Nederlandse overheidsfinanciën, deels door lagere uitgaven en deels door lastenverzwaringen, niet zal leiden tot het zo broodnodige consumentenvertrouwen. Door de onzekerheid over de economische toekomst zullen veel

consumenten terughoudend blijven in hun bestedingen en ondernemingen in hun investeringen. Ook voor onze beroepsgroep blijven bestaande uitdagingen onverminderd van kracht; de tarieven komen verder onder druk te staan, concurrentie is hevig en de markt blijft lastig. Dat onze dienstverlening gaat veranderen staat vast. Die beweging is ingezet door de crisis, de automatisering en de verdergaande globalisering. Maar hoe dit precies verloopt en binnen welke tijdspanne is toekomstmuziek. Wij zijn echter van mening dat BDO succesvol op de veranderingen kan inspelen, zolang wij als professionals nauw contact houden met de markt en zolang wij initiatieven nemen. Zelf onze toekomst beïnvloeden door op een creatieve en nuchtere manier de markt actief te benaderen. Onze traditionele manier van denken inruilen en plaatsmaken voor de nieuwe mogelijkheden die op ons af komen. Meedenken ten aanzien van betaalbare en creatieve oplossingen die van deze tijd zijn. Onze cultuur, kantoorprocedures en declaratiestructuur op dit nieuwe denken aansluiten. Er is één onderdeel in ons vak dat niet zal veranderen. Dat is de vraag van de klant om persoonlijke aandacht, oprechte interesse in zijn of haar onderneming en toegevoegde waarde van de adviseur. Dat is waarom wij onze strategie rondom relatie en kwaliteit hebben opgebouwd. Door die goede relatie weten wij waar de behoefte ligt en kunnen wij hierop inspelen. Onze klanten zijn onze beste ambassadeurs. BDO wil ervoor blijven zorgen dat zij op ons kunnen vertrouwen. De doelstelling voor de komende jaren is dan ook om anderen te laten zeggen dat wij voor kwaliteit en een goede relatie staan. Wij kunnen ons namelijk pas echt onderscheiden als wij daadwerkelijk inhoud aan die boodschap geven. Integriteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn essentieel om in de huidige complexe en transparante wereld zaken te doen. Vertrouwen van klanten, medewerkers en de maatschappij is een absolute voorwaarde om op lange termijn succesvol te blijven.

21

Om dit vertrouwen te verdienen, dienen wij ons te gedragen volgens heldere normen en waarden. Bij BDO werken wij al ruim 75 jaar volgens een aantal gemeenschappelijke principes, normen en waarden. Ze zitten in ons DNA en bepalen ons dagelijkse doen en laten, binnen én buiten de organisatie. Het is onze specifieke BDO-manier van werken. Het is belangrijk dat wij binnen BDO elkaar hierop scherp houden, geholpen door het externe toezicht van buitenaf. Wij hebben in het afgelopen jaar wederom gemerkt dat het vertrouwen en de loyaliteit van onze klanten groot is en blijft, iets waarvoor wij graag onze dank en waardering willen uitspreken. Ook in 2013 willen wij bouwen aan waardevolle en langdurige relaties met onze klanten, door hen te ondersteunen bij de uitdagingen die voor hen liggen. Het zijn onze medewerkers die zich elke dag weer maximaal inzetten om dit waar te maken. Wij realiseren ons dat in de huidige tijd veel van onze mensen wordt gevraagd. Gelukkig merken wij dat ondanks de nog steeds toenemende complexiteit en vereisten vanuit wet- en regelgeving en de toenemende tariefdruk, onze medewerkers gepassioneerd blijven om als professional de klant een hoge service en kwaliteit te bieden. Wij zijn onze medewerkers zeer erkentelijk voor hun inzet en loyaliteit aan onze organisatie en kijken ernaar uit met hen gezamenlijk verder invulling te geven aan onze strategie. De ambitie van BDO laat zich helder omschrijven: wij willen onze klanten of die nou alleen in Nederland actief zijn, of zaken doen ver over de grens, de allerbeste service en beste kwaliteit bieden, elke dag weer. Daar mogen wij op aangesproken worden. Het is de ambitie van alle BDO’ers om ervoor te zorgen dat onze klanten en de maatschappij dat ook zo ervaren. Dat is ons doel, ook in 2013. En daar zullen wij de komende jaren volop in investeren. Eindhoven, 11 april 2013 De Raad van Bestuur: R.W. (Reinder) Brummelman RA R.H. (Ron) van Eijk RA* J.C. (Jouke) Jelgerhuis Swildens RA drs. B.C.H. (Bob) Marks J.H. (Hans) Renckens RA * ziek vanaf 13 augustus 2012

22 Jaarrekening 2012

03

jaar­ rekening 2012

BDO Holding B.V. 23

INHOUD Geconsolideerde ­balans per 31 december 2012 23

Vennootschappelijke winst- en verlies­ rekening over 2012 39

Geconsolideerde ­­ ­­winst- en verlies­ rekening over 2012 24

Toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december 2012 en de vennootschappelijke winst- en verlies­ rekening over 2012 40

Geconsolideerd ­kasstroomoverzicht 2012 25 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 26 Grondslagen voor de financiële verslaggeving 27 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde winst- en verlies­ rekening over 2012 29 Vennootschappelijke balans per 31 december 2012 38

Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 46 Statutaire bepalingen omtrent de winstverdeling 47

Geconsolideerde balans per 31 december 2012 (vóór resultaatbestemming)

(bedragen x € 1.000)

Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

31 december 2012

1 2 3

480 13.356 26.254

31 december 2011

1.002 15.032 24.336 40.090

Vlottende activa Debiteuren Nog te factureren bedragen aan klanten Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

4 5

31.520 10.979 4.032 2.163

40.370

32.743 11.768 4.604 74 48.694

49.189

88.784

89.559

6

9.000

9.000

7

7.096

5.957

Totaal activa

Passiva Groepsvermogen Voorzieningen Langlopende schulden Leningen partners Overige leningen

8 9

21.000 15.000

21.000 15.000 36.000

Gebeurtenissen na balansdatum 47 Overzicht van kapitaalbelangen 47

Kortlopende schulden Partners Overige kortlopende schulden

Totaal passiva

8 10

4.573 32.115

36.000

5.231 33.371 36.688

38.602

88.784

89.559

24 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 25

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2012

(1 januari tot en met 31 december)

(1 januari tot en met 31 december)

(bedragen x € 1.000)

(bedragen x € 1.000)

2012 Netto omzet Overige bedrijfsopbrengsten

11

213.113 2.932

Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten 12 Lonen en salarissen Sociale lasten 13 Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa 14 Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat 15

2012 Bedrijfsresultaat

212.943 1.904 216.045

Totaal bedrijfsopbrengsten

Financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Belastingen Vergoedingen aan partners op grond van de Algemene Bepalingen Resultaat na belastingen

2011

6.488 103.062 23.432 522 4.534 61.211

214.847 5.945 101.728 21.382 522 5.360 60.485

Aanpassingen voor: • Afschrijvingen • Mutatie voorzieningen

2011 16.796

5.056 1.139

19.425

5.882 -69

6.195 Veranderingen in werkkapitaal: • Mutatie vorderingen • Mutatie kortlopende schulden

199.249

195.422

16.796

19.425

-1.172

-1.270

15.624

18.155

-

-

2.584 -1.256

Kasstroom uit bedrijfsoperaties • Ontvangen rente • Betaalde rente

15.624

18.155

0

0

• Investeringen in materiële vaste activa • Desinvesteringen in materiële vaste activa • Verstrekking financiële vaste activa

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Saldo liquide middelen begin boekjaar Liquide middelen eind boekjaar

1.328

2.567

24.319

27.805 865 -2.135

-1.172

-1.270

23.147

26.535

-2.885 27 -1.918

Kasstroom uit investeringsactiviteiten • Afname vergoedingen aan partners op grond van de Algemene Bepalingen • Aflossing/opname overige financiering partners • Aflossing langlopende schulden

-1.111 3.678

892 -2.064

Kasstroom uit operationele activiteiten

5.813

-3.825 85 -3.559 -4.776

-15.624 -658 -

-7.299

-18.155 579 -2.400 -16.282

-19.976

2.089

-740

74

814

2.163

74

26 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 27

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Grondslagen voor de financiële verslaggeving

Activiteiten BDO Holding B.V., statutair gevestigd te Eindhoven, en de met haar verbonden groepsmaatschappijen verrichten activiteiten op het gebied van wettelijke en vrijwillige controles, beoordelings- en samenstelopdrachten, adviesdiensten inzake belastingen en overige adviezen onder andere op het gebied van Personeel & Organisatie, Business Control, ­Corporate Finance en IT. De activiteiten worden uitgevoerd door en voor rekening van de groepsmaatschappijen van BDO Holding B.V. De laatstgenoemde vennootschap voert zelf geen activiteiten uit op het gebied van financiële dienstverlening en fungeert als holdingmaatschappij.

Algemeen

Internationaal ­samenwerkingsverband BDO Holding B.V. is als ‘member firm’ aangesloten bij BDO International. Bij deze organisatie zijn wereldwijd accountantsen adviesorganisaties aangesloten. Iedere member firm is een juridisch zelfstandige entiteit die opereert onder de (merk)naam ‘BDO’ of aanverwante aanduiding. BDO Holding B.V. kan niet, enkel omdat zij als member firm deel uitmaakt van BDO International, aansprakelijk worden gesteld voor de handelingen en verplichtingen van andere member firms. De kostenbijdrage aan BDO International is opgenomen onder de overige bedrijfskosten. Groepsverhoudingen De Stichting Aandelenbeheer BDO Groep beheert de aandelen van BDO Holding B.V. Deze Stichting geeft certificaten van aandelen uit aan de praktijkvennootschappen van beroepsbeoefenaren die een managementovereenkomst hebben gesloten met BDO Holding B.V. Deze managementovereenkomst houdt in dat de praktijkvennootschap de beroepsbeoefenaar ter beschikking stelt aan de door BDO Holding B.V. aan te wijzen groepsmaatschappijen. De hiervoor bedoelde beroepsbeoefenaren worden verder aangeduid als partners. Stichting GESdE Tot 1 januari 2005 bestond binnen de rechtsvoorganger van BDO Holding B.V. een systeem van goodwillverrekening bij toe- en uittreding. Dit systeem is afgeschaft. In het kader daarvan is de Stichting GESdE opgericht, die ten doel heeft de nog bestaande

goodwillaanspraken af te wikkelen. Met het oog daarop is BDO Holding B.V. een vergoeding verschuldigd aan de Stichting GESdE voor de financiering van de goodwill­ aanspraken. De nog te betalen toekomstige vergoeding over de bestaande en uitgekeerde goodwillaanspraken bedraagt, contant gemaakt tegen 4%, bij benadering € 128 miljoen. Stichting GESdE wordt niet meegeconsolideerd, aangezien de zeggenschap over de Stichting bij de goodwillgerechtigde partners berust en niet bij BDO Holding B.V. Stichting Aandelenbeheer BDO Groep De Stichting Aandelenbeheer BDO Groep oefent op eigen naam, maar ten behoeve van de partners, de aan de aandelen in het kapitaal van BDO Holding B.V. verbonden stem-, vorderings- en overige rechten uit. Het doel van de Stichting is de continuïteit in het bestuur en het beleid van BDO Holding B.V. te verzekeren en de belangen van al degenen die bij BDO Holding B.V. en de met haar verbonden ondernemingen betrokken zijn, te behartigen. Stichting Aandelenbeheer BDO Groep oefent geen andere (economische) activiteiten uit en is geen dochter- of groepsmaatschappij van BDO Holding B.V. en wordt om die reden niet opgenomen in de consolidatie.

Algemene waarderingsgrondslag De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de geconsolideerde ­jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Tenzij anders vermeld, worden de activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde. De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten. Alle bedragen in de jaarrekening zijn vermeld in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld. Gebruik van schattingen Bij het opstellen van de jaarrekening dient de leiding van de huishouding overeenkomstig algemeen aanvaarde grondslagen voor de financiële verslaggeving bepaalde schattingen en veronderstellingen te doen die mede bepalend zijn voor de opgenomen bedragen. De feitelijke resultaten kunnen van deze schattingen afwijken. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Vergelijkende cijfers Ter bevordering van het inzicht zijn enkele vergelijkende cijfers aangepast, zonder dat deze aanpassingen effect hebben op het vermogen en het resultaat. Vreemde valuta’s Kosten en opbrengsten in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koersen op transactiedatum. Vorderingen en schulden worden omgerekend tegen de koersen per balansdatum. De hieruit resulterende koerswinsten en -verliezen zijn in de resultatenrekening verwerkt. Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden de financiële gegevens opgenomen van BDO Holding B.V. met die van haar groepsmaatschappijen, waarin de vennootschap direct of indirect een meerderheidsbelang heeft of op andere wijze overwegende ­zeggenschap kan uitoefenen. In overeenstemming met artikel 414 Titel 9 Boek 2

BW wordt op pagina 47 van dit verslag een overzicht gegeven van alle rechtspersonen die in de consolidatie zijn betrokken.

per onderdeel opgenomen. Er wordt geen gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten (derivaten).

De financiële gegevens van de betreffende groepsmaatschappijen zijn volledig opgenomen in de consolidatie, onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Hierbij zijn de in de volgende hoofdstukken toegelichte grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling toegepast. De resultaten van nieuw verworven en afgestoten ondernemingen worden in de geconsolideerde resultaten verwerkt vanaf het moment van de verwerving respectievelijk tot het moment van vervreemding. Omdat de financiële gegevens van BDO Holding B.V. zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening is de vennootschappelijke winst- en verliesrekening beknopt gehouden conform artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW.

Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa betreffen de kosten van ontwikkelde unieke software die door BDO Holding B.V. en haar groepsmaatschappijen wordt gebruikt, tevens wordt hieronder de betaalde goodwill voor van derden overgenomen ­praktijken ­o pgenomen. De geactiveerde kosten w ­ orden verantwoord tegen kostprijs ­verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Afschrijvingen op software vinden lineair plaats op basis van de verwachte gebruiksduur vanaf het moment van ingebruikname. Onder de geactiveerde kosten zijn ­begrepen de door derden in rekening gebrachte kosten ten behoeve van de ontwikkeling van de software. De goodwill wordt lineair afgeschreven en, indien van toepassing, verminderd met aanpassingen uit hoofde van bijzondere waardeverminderingen.

Kasstroomoverzicht Het geconsolideerde kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Liquide middelen in het kasstroomoverzicht zijn de vorderingen in rekening-courant bij kredietinstellingen. De mutaties in schulden bij kredietinstellingen zijn verwerkt bij de kortlopende schulden.

Grondslagen voor de ­waardering van activa en ­passiva Algemeen Een actief wordt in de balans ­o pgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de onderneming zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten ­overige financiële belangen, vorderingen, ­liquide middelen, achtergestelde leningen, schulden aan leveranciers en schulden aan gelieerde partijen. De grondslagen voor de waardering van deze posten zijn hieronder

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. Afschrijvingen vinden lineair plaats op basis van de verwachte economische levensduur en de verwachte restwaarde. In het jaar van investeren wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Op activa in ontwikkeling wordt niet afgeschreven. Financiële vaste activa De financiële vaste activa bestaan uit deelnemingen, vorderingen op deelnemingen en verstrekte geldleningen. Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde. Deelnemingen in maatschappijen waar geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid worden gewaardeerd tegen de verwervingsprijs dan wel de lagere reële waarde. Onder de financiële vaste activa worden tevens leningen opgenomen met een duurzaam karakter. Verstrekte geldleningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid.

28 Jaarrekening 2012

Bijzondere waardeverminderingen vaste activa Jaarlijks wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat immateriële, materiële en financiële vaste activa aan bijzondere waarde­verminderingen onderhevig zijn. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van het actief hoger is dan de realiseerbare waarde ervan. In geval van bijzondere waardevermindering wordt het betreffende actief afgewaardeerd tot de realiseerbare waarde. Het verlies wordt direct als last verwerkt in de winsten verliesrekening. Nog te factureren bedragen aan klanten Nog te factureren bedragen aan klanten betreffen verrichte werkzaamheden ten behoeve van klanten, die nog niet gefactureerd zijn. Deze zijn gewaardeerd tegen de verwachte opbrengstwaarde. Vooruit ­gefactureerde termijnen zijn hierop in mindering gebracht. Winstneming vindt plaats naar rato van verrichte prestaties. Indien noodzakelijk wordt een voorziening gevormd voor verwachte verliezen. Vorderingen Onder de vlottende activa worden de vorderingen opgenomen die naar hun aard een looptijd hebben van korter dan één jaar. Vorderingen worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen de naar verwachting te innen bedragen. Bij de waardering per balansdatum wordt rekening gehouden met eventuele oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen staan, zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de ­vennootschap. Eigen vermogen Financiële instrumenten die op grond van de economische realiteit worden aangemerkt als eigenvermogensinstrumenten worden gepresenteerd onder het eigen vermogen. Uitkeringen aan houders van deze instrumenten worden in mindering op het eigen vermogen gebracht na aftrek van eventueel hiermee verband houdend voordeel uit hoofde van belasting naar de winst. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen, verliezen en risico’s die op balansdatum aanwezig zijn en waarvan de

BDO Holding B.V. 29

omvang onzeker is maar op betrouwbare wijze kan worden geschat. Voorzieningen worden gewaardeerd op nominale waarde, tenzij anders vermeld. Personele voorzieningen De voorziening voor jubileumaanspraken is actuarieel berekend, op basis van een rekenrente van 4%. Overige voorzieningen De voorziening beroepsaansprakelijkheid is gevormd voor de geschatte verplichtingen uit hoofde van ultimo van het jaar verwachte respectievelijk ingediende, nog niet afgewikkelde claims. De voorziening wordt per (potentiële) claim gewaardeerd op de geschatte toekomstige uitgaven, waaronder begrepen de externe verdedigingskosten, met per (potentiële) claim als maximum het niet verzekerde eigen risico. De voorziening leegstand panden is ­gevormd voor panden die geheel of gedeeltelijk leegstaan. De voorziening is bepaald op de aan leegstand toerekenbare huurkosten gedurende de vermoedelijke periode van leegstand onder aftrek van eventuele opbrengsten van onderverhuur. Schulden en overige verplichtingen Dit betreffen schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar. Schulden die binnen één jaar vervallen worden als kortlopend aangemerkt. Onder de langlopende schulden zijn de jegens de bank achtergestelde leningen van partners opgenomen. Deze leningen worden afgelost bij het beëindigen van de managementovereenkomst met BDO Holding B.V.

Grondslagen voor de ­resultaatbepaling Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. ­Realisatie vindt plaats indien baten meetbaar zijn en incasso waarschijnlijk is. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden verwerkt indien en voor zover deze voor het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening bekend zijn geworden.

Netto omzet De netto omzet betreft de opbrengst van de aan derden verleende diensten, inclusief de aan hen in rekening gebrachte kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten, en de mutatie van de nog te factureren diensten, onder aftrek van omzetbelasting. Bedrijfslasten De kosten worden berekend op basis van historische prijzen en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winstbegrip Op grond van de Algemene Bepalingen van BDO worden, voor het bepalen van het resultaat na belastingen, de variabele managementvergoedingen exclusief de vergoeding aan de Stichting GESdE, in mindering gebracht op het resultaat voor belastingen. Voor het noodzakelijke inzicht in de resultaten van BDO Holding B.V. worden deze vergoedingen, in afwijking van het besluit modellen jaarrekening, op grond van artikel 362 lid 4 titel 9 Boek 2 BW, afzonderlijk als laatste post in de winst- en verliesrekening gepresenteerd. Pensioenen BDO kent een beschikbare premiepensioenregeling met het karakter van een premieovereenkomst. De beschikbare premie is afhankelijk van de leeftijd van de medewerkers. De regeling is rechtstreeks afgesloten met een verzekeraar en de pensioenlasten worden verantwoord op basis van de premietoezeggingen. Nog niet betaalde premies worden verantwoord onder de kortlopende schulden. BDO heeft voor deze pensioenregeling geen wettelijke of feitelijke verplichting indien zich een tekort voordoet bij de verzekeraar. Belastingen Het resultaat van BDO Holding B.V. komt, via managementovereenkomsten, toe aan de praktijkvennootschappen van de partners die daarover belasting afdragen. De door de vennootschap zelfstandig af te dragen vennootschapsbelasting is beperkt. Belastingen over het deel van de winst dat is belast in BDO Holding B.V. worden berekend tegen de geldende tarieven.

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 (Alle bedragen zijn x € 1.000, tenzij anders vermeld)

1. Immateriële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt:

31 december 2012 Goodwill Software

31 december 2011

480 -

553 449 480

1.002

Het verloop van de immateriële vaste activa in 2012 is als volgt:

Stand per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Mutaties in het boekjaar Afschrijvingen

Stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Afschrijvingspercentages

Het afschrijvingspercentage van goodwill is gesteld op 10% om verschillen met de fiscale waardering te voorkomen.

goodwill

software

totaal 2012

totaal 2011

738 -185

2.243 -1.794

2.981 -1.979

2.981 -1.457

553

449

1.002

1.524

-73

-449

-522

-522

-73

-449

-522

-522

738 -258

2.243 -2.243

2.981 -2.501

2.981 -1.979

480

-

480

1.002

10%

20%

30 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V.

3. Financiële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt:

2. Materiële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt:

31 december 2012 Verbouwingen Kantoorinventaris Hardware Activa in ontwikkeling

31 december 2012

31 december 2011

7.726 2.993 2.345 292

6.964 3.458 3.889 721 13.356

Lening Stichting GESdE Rekening-courant Stichting GESdE Vordering Stichting Aandelenbeheer BDO Groep Leningen partners Overige vorderingen

31 december 2011

15.000 7.881 2.000 1.313 60

15.000 5.890 2.000 1.383 63

15.032 26.254

Het verloop van de materiële vaste activa in 2012 is als volgt:

Kantoorinventaris

Hardware

19.725 -12.761

13.445 -9.987

14.781 -10.892

6.964

3.458

3.889

Verbouwingen Stand per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve ­afschrijvingen

Activa in ­ontwikkeling

totaal 2012

totaal 2011

721 -

48.672 -33.640

45.579 -28.926

721

15.032

16.653

De lening aan de Stichting GESdE betreft een aflossingsvrije lening die in 2005 is aangegaan voor een periode van 30 jaar. De rente op de lening is vast en bedraagt 5,15% per jaar. De Stichting GESdE heeft met BDO Holding B.V. een rekening-courant faciliteit met een langlopend karakter tot en met uiterlijk 31 december 2034. De rente over de rekeningcourant vordering is variabel en bedroeg in 2012 gemiddeld 2,25% (2011: 2,85%).

De vordering op de Stichting Aandelen­ beheer BDO Groep betreft de financiering van niet uitgegeven certificaten van aandelen in BDO Holding B.V. Dit betreft een renteloze lening.

24.336

Van de leningen aan partners is te verwachten dat een bedrag van € 0,5 miljoen binnen een jaar wordt ontvangen. De gemiddelde rentevoet op de leningen aan partners bedroeg in 2012 5,25% (2011: 5,0%).

Het verloop van de financiële vaste activa in 2012 is als volgt: Mutaties in het boekjaar Investeringen Overboekingen Desinvesteringen tegen ­boekwaarde Afschrijvingen

Stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Afschrijvingspercentages

1.601 782

399 -74

606 -

279 -708

2.885 -

3.825 -

-2 -1.619

-5 -785

-20 -2.130

-

-27 -4.534

-85 -5.360

762

-465

-1.544

-429

-1.676

-1.620

21.483 -13.757

13.431 -10.438

12.716 -10.371

292 -

47.922 -34.566

48.672 -33.640

7.726

2.993

2.345

292

13.356

15.032

10%-20%

10%-20%

20%-33,3%

n.v.t.

Lening Stichting GESdE Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar Verstrekte leningen Aflossingen Boekwaarde 31 december

De boekwaarde van de materiële vaste activa wijkt niet in ­belangrijke mate af van de actuele waarde. Activa in ontwikkeling betreffen voornamelijk investeringen in hardware en verbouwingen van gehuurde panden.

31

Rekeningcourant Stichting GESdE

Vordering Stichting Aandelenbeheer­ BDO Groep

Leningen partners

Overige vorde­ ringen

totaal 2012

totaal 2011

15.000

5.890

2.000

1.383

63

24.336

20.777

-

1.991 -

500 -500

687 -757

-3

3.178 -1.260

4.858 -1.299

15.000

7.881

2.000

1.313

60

26.254

24.336

32 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 33

4. Nog te factureren bedragen aan klanten

Het verloop van de voorzieningen in het boekjaar 2012 is als volgt:

31 december 2012 Verrichte werkzaamheden klanten Vooruit gefactureerde werkzaamheden klanten en voorzieningen

20.791

20.714

-9.812

-8.946 10.979

11.768

5. Overige vorderingen en overlopende activa

31 december 2012 Stichting Pensioenfonds BDO Overige vorderingen Overlopende activa

70 3.962

Personele voorzieningen

31 december 2011

31 december 2011 7 77 4.520

4.032

3.197

2.760

5.957

6.026

Mutaties in het boekjaar Onttrekkingen Dotatie Vrijval

-588 1.546 -199

-441 1.316 -495

-1.029 2.862 -694

-1.982 2.149 -236

Stand per 31 december

3.956

3.140

7.096

5.957

Personele voorzieningen De post personele voorzieningen bevat een voorziening voor jubileumaanspraken en verplichtingen in verband met langdurige ziekte en lijfrente.

7. Voorzieningen

31 december 2011 3.197 2.760

7.096

Overige voorzieningen De post overige voorzieningen betreft een voorziening voor de leegstand van kantoorpanden en een voorziening voor beroepsaansprakelijkheid.

4.604

< 1 jaar 1- 5 jaar ≥ 5 jaar

3.956 3.140

totaal 2011

De verwachte vervaltermijn van de voorzieningen is als volgt:

6. Groepsvermogen Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de ­toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december 2012.

Personele voorzieningen Overige voorzieningen

totaal 2012

Stand per 1 januari

De overige vorderingen en overlopende activa hebben een looptijd van korter dan één jaar. De overlopende activa bestaan voornamelijk uit vooruitbetaalde kosten.

31 december 2012

Overige voorzieningen

5.957

2012

2011

1.560 2.238 3.298

809 2.037 3.111

7.096

5.957

34 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 35

8. Leningen van (oud-)partners De financiering door (oud-)partners is als volgt:

Financiële instrumenten

31 december 2012 Partners Langlopende (achtergestelde) leningen Rekening-courant

21.000 2.534

31 december 2011

21.000 2.762 23.534

Oud-partners Rekening-courant

rentekosten van de Stichting GESdE. Als onderdeel van de financieringsovereenkomst tussen BDO Holding B.V. en de Stichting GESdE heeft de Stichting het renterisico gedeeltelijk afgedekt.

Renterisico Renterisico’s betreffen voornamelijk de voor lange termijn opgenomen vastrentende leningen. Daarnaast draagt BDO Holding B.V. het economische risico ten aanzien van de

Reële waarde De reële waarde van de financiële vaste activa en passiva wijkt niet belangrijk af van de boekwaarde aan het einde van het boekjaar.

23.762 Niet in de balans opgenomen verplichtingen

2.039

(Achtergestelde) leningen partners De partner die een managementovereenkomst sluit met BDO Holding B.V. is verplicht een achtergestelde lening te verstrekken aan de vennootschap. De leningen verstrekt door partners zijn achtergesteld ten opzichte van de huidige en toekom-

stige schulden van de vennootschap aan de huisbankiers. De gemiddelde rentevoet op de achtergestelde leningen van partners bedroeg in 2012 5,25% (2011: 5,0%). De looptijd van deze achtergestelde leningen hangt samen met toe- en uittreden van

2.469 2.039

2.469

25.573

26.231

Rekeningen-courant (oud-)partners De gemiddelde rentevoet op de rekeningencourant bedroeg in 2012 5,25% (2011: 5,0%).

31 december 2012 1.228 3.368 11.960 9.343 219 5.997

31 december 2011 6.410 3.396 10.823 8.662 395 3.685

32.115

De verplichtingen terzake van personeel bestaan uit nog te betalen vakantiedagen, overuren, overige beloningen en een reservering voor afvloeiingskosten.

< 1 jaar 1-5 jaar ≥ 5 jaar

In de overige bedrijfskosten is een bedrag van € 10,4 miljoen (2011: € 10,0 miljoen) gerelateerd aan operationele leasekosten opgenomen.

10. Overige kortlopende schulden

Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Verplichtingen terzake van personeel Overige schulden Overlopende passiva

Lease- en huurverplichtingen Door BDO Holding B.V. zijn langlopende verplichtingen aangegaan voor de huur van panden en operationele leasecontracten voor auto’s. De verplichtingen kunnen als volgt worden weergegeven:

de partners en kan derhalve niet in jaren worden uitgedrukt.

9. Overige langlopende leningen Dit betreft 2 langlopende leningen aangegaan ter financiering van de Stichting GESdE. De rente op lening 1 is vast en bedraagt 5,15% per jaar. De rente op lening 2 is variabel en bedraagt gemiddeld 2,70% (2011: 3,35%). De resterende looptijd van beide leningen is 7 jaar. De leningen zijn aflossingsvrij. Als zekerheid voor deze langlopende leningen is een eerste pandrecht aan de bank verstrekt op de vorderingen op derden van BDO Holding B.V.

De kortlopende schulden inzake belastingen en premies sociale verzekeringen bestaan uit nog te betalen omzetbelasting en loonheffing.

Kredietrisico Om het kredietrisico te beheersen wordt de blootstelling aan kredietrisico’s voortdurend bewaakt en opgevolgd. Er is geen sprake van grote concentraties van kredietrisico’s in de vorderingen op debiteuren. Het kredietrisico wordt niet afgedekt door een kredietverzekering.

Valutarisico Er is geen sprake van valutarisico’s aangezien de operationele kasstromen en financieringsactiviteiten overwegend in euro’s plaatsvinden.

De overlopende passiva bestaan voornamelijk uit nog te betalen kosten die betrekking hebben op het huidige boekjaar.

33.371

Ultimo 2012 wordt voldaan aan de door de huisbankier gestelde eisen inzake solvabiliteit.

Garanties De vorderingen op derden zijn belast met een eerste pandrecht ten behoeve van de kredietverstrekkende banken als zekerheid voor de verstrekte leningen aan BDO Holding B.V. Tevens is door BDO Holding B.V. een negatieve pledge verklaring en een pari passu verklaring afgegeven jegens de kredietverstrekkende banken. Tot zekerheid voor de voldoening van haar verplichtingen tegenover de goodwill gerechtigde partners en de Stichting GESdE, heeft BDO Holding B.V. een pandrecht in tweede verband verstrekt aan de Stichting GESdE op alle vorderingen op derden van BDO Holding B.V. De afgegeven bankgaranties bedragen ­ultimo 2012 € 32.000 (2011: € 32.000).

2012

2011

15.605 33.230 5.307

15.470 34.459 6.406

Claims Tegen de rechtspersonen behorend tot de Nederlandse BDO-organisatie zijn claims ingediend wegens beweerlijke tekortschieting in de uitvoering van de werkzaamheden. Tegen deze claims wordt verweer gevoerd. BDO Holding B.V. beschikt over een adequate verzekeringsdekking tegen beroepsaansprakelijkheid. Wanneer noodzakelijk geacht, wordt een voorziening gevormd ten bedrage van het eigen risico. Waardeoverdracht pensioenaanspraken werknemers Tot en met 2011 bestond voor medewerkers die voor 9 juli 2008 in dienst waren getreden een middelloonregeling. Voor de financiering van deze regeling werd een doorsneepremie betaald aan Stichting Pensioenfonds BDO CampsObers Accountants & Adviseurs. Deze middelloonregeling is met ingang van 1 januari 2012 omgezet in een beschikbare premieregeling. Bij de overgang naar de beschikbare premieregeling heeft Stichting Pensioenfonds BDO CampsObers Accountants & Adviseurs de aanspraken van de deelnemers premievrij achtergelaten bij de herverzekeraar. De werkgever heeft hierdoor de plicht gekregen om, indien er sprake is van een tekort in afkoopwaarde ten op-

zichte van de wettelijke overdrachtswaarde, het verschil bij te betalen. Deze situatie kan zich voordoen als een werknemer uit dienst gaat en een beroep doet op zijn wettelijk recht tot waardeoverdracht. De omvang van deze verplichting is redelijkerwijs niet te schatten en derhalve ook niet opgenomen in de balans per 31 december 2012. Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen BDO Holding B.V. heeft een 403-verklaring afgegeven voor BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. en BDO Audit & Assurance B.V.

36 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 37

11. Netto omzet De netto omzet is per segment als volgt te specificeren:

14. Overige bedrijfskosten

2012 Accountancy Belastingadvies Overig advies

2011

142.043 56.762 14.308

67% 26% 7%

142.142 56.625 14.176

67% 26% 7%

213.113

100%

212.943

100%

Huisvestingskosten Overige personeelskosten Kantoorkosten Vervoer-, verblijf- en representatiekosten Automatiseringskosten Overige kosten

2012

2011

12.929 12.242 5.818 15.897 6.244 8.081

13.413 11.343 6.249 15.317 5.988 8.175

61.211

60.485

De netto omzet werd vrijwel geheel in Nederland gerealiseerd. Het honorarium van de accountant inzake de accountantscontrole bedroeg in 2012 € 60.000 (2011: € 60.000) en is ­o pgenomen onder de kantoorkosten.

12. Lonen en salarissen

Salarissen

2012

2011

103.062

101.728

Onder de overige kosten is een bedrag van € 98.000 opgenomen in verband met de eenmalige crisisheffing ten behoeve van de medewerkers.

15. Financiële baten en lasten

Personeelsbestand

Rentebaten Rentelasten

Gemiddelde bezetting (fte) Partners Professionele staf Ondersteunende staf

2012

2011

75 1.410 341

78 1.423 350

1.826

1.851

13. Sociale lasten

Sociale lasten Pensioenen

2012

2011

12.097 11.335

10.894 10.488

23.432

21.382

Managementvergoedingen en andere ­kosten partners De praktijkvennootschappen van de partners die verbonden zijn aan BDO Holding B.V. brengen voor het beschikbaar stellen van de beroepsbeoefenaar een vaste managementvergoeding in rekening. Deze wordt verantwoord onder de post salarissen. De partners dienen uit de managementvergoeding onder meer de kosten van pensioenopbouw en aanvullende verzekeringen te voldoen.

2012

2011

892 -2.064

865 -2.135

-1.172

-1.270

Op grond van de Algemene bepalingen van BDO Holding B.V. zijn de praktijkvennootschappen van de beroepsbeoefenaren gerechtigd tot de volledige winst van BDO Holding B.V. De financiële afwikkeling van de goodwillregeling in de Stichting GESdE wordt gefinancierd vanuit het resultaat dat aan de partners toekomt. De partners van BDO Holding B.V. ontvangen naast hun managementvergoeding een rentevergoeding over de achtergestelde

lening en rekening-courant verhoudingen. Deze lasten zijn opgenomen als rentelasten. Onkostenvergoedingen aan partners zijn opgenomen onder de overige bedrijfskosten.

38 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 39

Vennootschappelijke balans per 31 december 2012

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2012

(vóór resultaatbestemming)

(1 januari tot en met 31 december)

(bedragen x € 1.000)

(bedragen x € 1.000)

Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

31 december 2012

1 2 3

3.509 28.749

31 december 2011

32.258 Vlottende activa Debiteuren Vorderingen groepsmaatschappijen Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

4

Resultaat groepsmaatschappijen Overig resultaat Vergoeding aan partners op grond van de Algemene ­Bepalingen

449 5.055 26.830

419 259 1.761 55.520

32.334

177 23.171 2.684 17.689 57.959

43.721

90.217

76.055

5

9.000

9.000

6

8.384

7.123

Totaal activa

Passiva Eigen vermogen Geplaatst aandelenkapitaal Voorzieningen Langlopende schulden Leningen partners Overige leningen Kortlopende schulden Partners Overige kortlopende schulden

Totaal passiva

21.000 15.000

21.000 15.000 36.000

7

4.573 32.260

36.000

5.231 18.701 36.833

23.932

90.217

76.055

Resultaat na belastingen

2012

2011

14.582 1.042

17.658 497

-15.624

-18.155

0

0

40 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 41

Toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december 2012 en de vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2012 (Alle bedragen zijn x € 1.000, tenzij anders vermeld) De grondslagen voor de waardering van activa en passiva en voor de resultaatbepaling zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening.

1. Immateriële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt:

2. Materiële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt:

31 december 2012 Software

31 december 2011

-

31 december 2012

449 -

449

Verbouwingen Kantoorinventaris Hardware Activa in ontwikkeling

31 december 2011

571 441 2.281 216

740 555 3.760 3.509

5.055

Het verloop van de immateriële vaste activa in 2012 is als volgt:

Het verloop van de materiële vaste activa in 2012 is als volgt:

Stand per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Mutaties in het boekjaar Afschrijvingen

Stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Afschrijvingspercentages

software

totaal 2012

totaal 2011

2.243 -1.794

2.243 -1.794

2.243 -1.346

449

449

897

-449

-449

-448

-449

-449

-448

2.243 -2.243

2.243 -2.243

2.243 -1.794

-

-

449

20%

Kantoorinventaris

Hardware

totaal 2012

totaal 2011

1.915 -1.175

1.232 -677

14.550 -10.790

-

17.697 -12.642

16.837 -10.778

740

555

3.760

-

5.055

6.059

-

4

606

216

826

1.545

-169

-1 -117

-20 -2.065

-

-21 -2.351

-43 -2.506

-169

-114

-1.479

216

-1.546

-1.004

1.915 -1.344

1.221 -780

12.502 -10.221

216 -

15.854 -12.345

17.697 -12.642

571

441

2.281

216

3.509

5.055

10%-20%

10%-20%

20%-33,3%

n.v.t.

Verbouwingen Stand per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve ­afschrijvingen

Mutaties in het boekjaar Investeringen Desinvesteringen tegen ­boekwaarde Afschrijvingen

Stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Afschrijvingspercentages

Activa in ­ontwikkeling

42 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 43

4. Overige vorderingen en overlopende activa

3. Financiële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum is als volgt:

31 december 2012 31 december 2012 Lening Stichting GESdE Rekening-courant Stichting GESdE Vordering Stichting Aandelenbeheer BDO Groep Groepsmaatschappijen Leningen partners Overige vorderingen

15.000 7.881 2.000 2.500 1.313 55

Stichting Pensioenfonds BDO Overige vorderingen Overlopende activa

15.000 5.890 2.000 2.500 1.383 57 28.749

Lening Stichting GESdE

Boekwaarde 1 januari Mutaties in het boekjaar Resultaat groepsmaatschappijen Verrekening met groepsmaatschappijen Verstrekte leningen Aflossingen Boekwaarde 31 december

15.000

5.890

Vordering Stichting AandelenGroepsbeheer­ maat­schapBDO Groep pijen

2.000

2.500

51 1.710

7 84 2.593 1.761

26.830

De overige vorderingen en overlopende activa hebben een looptijd van korter dan één jaar. De overlopende activa bestaan voornamelijk uit vooruitbetaalde kosten.

Leningen partners

1.383

Overige vorde­ ringen

57

totaal 2012

totaal 2011

26.830

23.271

6. Voorzieningen

31 december 2012 -

-

-

14.582

-

-

14.582

17.658

-

1.991 -

500 -500

-14.582 -

687 -757

-2

-14.582 3.178 -1.259

-17.658 4.858 -1.299

15.000

7.881

2.000

2.500

1.313

55

28.749

26.830

Tot zekerheid voor de voldoening van haar verplichtingen tegenover de goodwill gerechtigde partners en de Stichting GESdE, heeft BDO Holding B.V. een eerste pandrecht verstrekt aan de Stichting GESdE op de door BDO Holding B.V. gehouden aandelen in groepsmaatschappijen.

2.684

5. Eigen vermogen Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 25 miljoen en is verdeeld in 25.000 aandelen. BDO kent 3 soorten aandelen, elk met een nominale waarde van € 1.000. De aandelen A geven uitsluitend recht op winst. De aandelen B en C geven recht op de opbrengst bij verkoop. Ultimo 2012 zijn 9.000 aandelen geplaatst en volgestort.

Het verloop van de financiële vaste activa in 2012 is als volgt:

Rekeningcourant Stichting GESdE

31 december 2011

31 december 2011

Voorziening deelneming Personele voorzieningen Overige voorzieningen

31 december 2011 4.056 307 2.760

4.958 286 3.140 8.384

7.123

44 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 45

Het verloop van de voorzieningen in het boekjaar 2012 is als volgt:

Voor­ ziening ­d eelneming

Personele voor­ zieningen

4.056

307

902 4.958

Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar Onttrekkingen Dotatie Vrijval Stand per 31 december

Voorziening deelneming De voorziening deelneming betreft de voorziening voor deelnemingen met een negatieve netto-vermogenswaarde.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

Overige voor­ zieningen

totaal 2012

totaal 2011

2.760

7.123

5.590

-31 24 -14

-441 1.316 -495

-472 2.242 -509

-1.251 2.999 -215

286

3.140

8.384

7.123

Personele voorzieningen De personele voorzieningen bestaan uit een voorziening voor jubileumaanspraken en lijfrente.

Overige voorzieningen De post overige voorzieningen betreft een voorziening voor de leegstand van kantoorpanden en een voorziening voor beroepsaansprakelijkheid.

Fiscale eenheid De vennootschap maakt met haar 100% deelnemingen deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Uit dien hoofde is de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschulden van de fiscale eenheid als geheel. Aantal werkzame personen Gemiddeld waren in 2012 bij BDO Holding B.V. 126 (FTE) (2011: 126) werknemers werkzaam. Beloning bestuurders De vijf bestuursleden hebben in 2012 voor hun bestuurswerkzaamheden de ­volgende beloningen ontvangen:

Bestuurdersbeloning

De verwachte vervaltermijn van de personele en overige voorzieningen is als volgt: Aan de externe leden van de Raad van Toezicht werd in totaal een beloning ­toegekend van € 60.000 (2011: € 40.000).

< 1 jaar 1- 5 jaar ≥ 5 jaar

2012

2011

Eindhoven, 11 april 2013

565 1.099 1.762

215 1.176 1.676

Raad van Bestuur BDO Holding B.V.

3.426

3.067

R.W. Brummelman (voorzitter) R.H. van Eijk* J.C. Jelgerhuis Swildens B.C.H. Marks J.H. Renckens

7. Overige kortlopende schulden * ziek vanaf 13 augustus 2012

31 december 2012 Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Verplichtingen terzake van personeel Schulden groepsmaatschappijen Overige schulden Overlopende passiva

6.257 2.090 9.382 1.851 8.920 157 3.603

4.048 2.257 8.511 1.745 46 330 1.764 32.260

De overlopende passiva bestaan voornamelijk uit nog te betalen kosten die betrekking hebben op het huidige boekjaar.

31 december 2011

18.701

2012

2011

1.318

1.386

46 Jaarrekening 2012

BDO Holding B.V. 47

Overige gegevens Controleverklaring van de ­onafhankelijke accountant

Statutaire bepalingen omtrent de ­winstverdeling

Overzicht van kapitaalbelangen

maken van deze risico-inschattingen neemt de a­ ccountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het inrichten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financië­ le verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Artikel 19 van de statuten van BDO Holding B.V. luidt als volgt: • De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover het eigen vermogen van de vennootschap groter is dan het bedrag van het gestort kapitaal van de vennootschap, vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden. • De winst staat ter vrije beschikking van de aandeelhoudersvergadering.

BDO Holding B.V. heeft een 100% belang, tenzij anders aangegeven, in de volgende deelnemingen welke gezien hun belang zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van BDO Holding B.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Met ingang van 1 januari 2013 is een strategische samenwerking aangegaan met HLB Schippers. Vanaf de aanvang worden onderdelen van HLB Schippers geïntegreerd en wordt onder de naam van BDO geopereerd. Hierdoor krijgt BDO er in 2013 ruim 170 werknemers en twee nieuwe vestigingen in Amersfoort en Den Helder bij. De samenwerking leidt binnen enkele jaren tot de algehele integratie van HLB Schippers in BDO. De baten en lasten als gevolg van de integratie met HLB Schippers worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.

Aan: de Algemene Vergadering van Partners van BDO Holding B.V.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening over 2012 van BDO Holding B.V. te Eindhoven gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de ­geconsolideerde en vennootschappelijke balans per 31 ­d ecember 2012 en de geconsolideerde en vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het/hij/zij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het

Verklaring betreffende overige bij of ­krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Eindhoven, 11 april 2013 KPMG Accountants N.V.

A.J. de Bruin RA

Gebeurtenissen na balansdatum

BDO A&B Groep B.V. BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. Eindhoven BDO Audit & Assurance B.V. Eindhoven Beheer- en Administratiemaatschappij Nederland B.V. Eindhoven

BDO Consultancy Groep B.V. BDO Consultants B.V. Eindhoven BDO Corporate Finance B.V. Eindhoven BDO IT Consultants B.V. Eindhoven BDO Investigations B.V. Eindhoven BDO Arbeidsjuristen B.V. Eindhoven BDO Interim & Recruitment B.V. Eindhoven

BDO Online Services B.V.

Eindhoven

BDO Facility Services B.V. BDO Global IT Management & Support B.V. Eindhoven Petobel I B.V. Eindhoven

BDO HOLDING B.V. [email protected] Telefoon (040) 269 81 11 Kijk voor een overzicht van al onze vestigingen op www.bdo.nl

BDO is een op naam van Stichting BDO te Amsterdam geregistreerd merk. In deze publicatie wordt BDO gebruikt ter aanduiding van de organisatie die onder de merknaam ‘BDO’ actief is op het gebied van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Holding B.V. is lid van BDO International Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die onder de naam ‘BDO’ optreden. BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO member firms.

BJ1328