JAARVERSLAG 2014

Correspondentie-adres Ring 22 4455 AE Nieuwdorp Tel. 0113-613680 na 17.00 uur [email protected] www.dekaloot.nl [email protected]

NIEUWSBRIEF / JAARVERSLAG 2014 Nieuwdorp, februari 2015 Beste leden, Allereerst willen wij al onze trouwe leden een heel goed en gezond 2015 toewensen. Op 21 februari 2015 willen wij weer de jaarlijkse ledenvergadering houden. Aanvang 14.00 uur in De Jeugdhoeve in ’s-Heerenhoek. Wij hebben een zaal gehuurd op de benedenverdieping, prettig voor minder valide mensen, want er is daar geen lift. Op 12 februari 2014 hebben wij de jaarlijkse ledenvergadering gehouden in de Stenge in Heinkenszand. De activiteiten van de vereniging staan een beetje op een laag pitje, omdat de aanleg van de Westerschelde Container Terminal in de koel/vrieskast is gezet. Wij volgen het nieuws nauwlettend. Er moet nu volgens de provincie een ondernemer opstaan die het dan maar zelf allemaal moet realiseren. Gezien de recessie, de nieuwe Maasvlakte en andere havenactiviteiten zien wij nog niet zo snel iemand zijn nek daarvoor uitsteken. Wij moeten echter waakzaam blijven en daarom blijven wij als vereniging bestaan. Als we ons opheffen, kunnen we geen bezwaar meer maken en de instanties weten inmiddels (door schade en schande wijzer geworden) dat ze aan ons een geduchte tegenstander hebben. Bovendien hebben wij een groot netwerk en veel sympathie van invloedrijke personen. Teleurstellend vinden wij het dat het informatiebord van Redt de Kaloot weer door iemand ontvreemd is. Nu vervangen wij het niet meer. We hebben weer meegedaan met de jaarlijkse Hollandsche Hoevedag in Goes. Zie bijgaand verslag van Lex Kattenwinkel. Het is altijd zo leuk om te doen, dat we deze er in houden. Het enthousiasme van de kinderen en ook ouderen is werkelijk hartverwarmend. In 2015 is de Hollandsche Hoevedag op zaterdag 16 mei van 13.00 tot 17.00 uur. Diverse malen hebben wij een schoonmaakactie op het strand gehouden op initiatief van “Doe Mee, Verlos de Zee” en ook de ANWB heeft zijn steentje bijgedragen. Zie bijlage. Verder zijn er diverse excursies door Freddy gegeven, zie bijgaande foto’s. We hebben wel weer zin om in de zomer iets leuks op het strand te organiseren. Wij houden u hiervan op de hoogte. In de bijlagen treft u verslagen/foto’s van de diverse activiteiten. Mochten er gegadigden zijn voor de voorzitter van onze Vereniging, meldt u dan aan. Freddy is inmiddels 73 jaar en heeft ook vele andere interesses, altijd druk met de Werkgroep Geologie, fossielenatlas, excursies etc. Door uw steun heeft Redt de Kaloot steeds weer kunnen voorkomen dat een uniek Schelde strand voor goed verdwijnt. Dat we samen weer kunnen blijven genieten van een strand waar je nog vrij kunt parkeren.

Let wel parkeren aan de Walcherse stranden kost al gauw € 5 tot € 10 per dag. We rekenen weer op jullie steun! Ditmaal geen acceptgirokaart, gelieve uw bijdrage te storten op rekeningnummer NL24RABO0303857943 t.n.v. Vereniging Redt de Kaloot. Wij willen jullie ook verzoeken eventueel gewijzigde post- en e-mailadressen aan het secretariaat door te geven ([email protected] of 0113 613680 na 17.00 uur / 0619502421). Wij hopen jullie te verwelkomen op de ledenvergadering op 21 februari! Vriendelijke groet, Vereniging Redt de Kaloot Freddy van Nieulande Riaan Rijken Frieda Weers Kees Steketee Teunie van Nieulande

voorzitter penningmeester secretaris bestuurslid ass. bestuur

tel. 0118-601729 tel. 0118-636488/0118-552400 overdag tel. 0113-613680/06-19502421 na 17.00 uur tel. 06-53380677 tel. 0118-601729

Redt de Kaloot op Hollandsche Hoevedag Op 17 mei is Vereniging Redt de Kaloot, zoals elk jaar, met een kraampje aanwezig op de Hollandsche Hoevedag. Op deze dag bij recreatiepark/kinderboerderij De Hollandsche Hoeve in Goes worden allerlei activiteiten gehouden die met natuur of dieren te maken hebben, en kunnen verenigingen zich presenteren. Mede dankzij het uitbundige voorjaarsweer is het enorm druk – er is voortdurend aanloop bij de kraam. Maar met vijf ‘Kalooters’ hebben we een stevige bezetting, meer dan genoeg om alle bezoekers te woord te staan. Het is dan ook geen probleem om er beurtelings even tussenuit te knijpen en een kijkje te nemen bij de andere activiteiten – je wilt tenslotte ook wel even zien wat er op zo’n dag nog meer te doen is. De meeste bezoekers, onder wie de burgemeester van Goes, tonen zich geïnteresseerd in de activiteiten van Redt de Kaloot. Aan de hand van de uitgestalde fossiele schelpen (met dank aan Freddy) krijgen ze een goede indruk van de grote verscheidenheid aan fossielen die op de Kaloot is te vinden. De jongere bezoekers maken gretig gebruik van het aanbod om uit het koektrommeltje met haaientanden er eentje te kiezen – sommigen zijn meerdere keren langs geweest. Veel van de bezoekers zijn al bekend met Redt de Kaloot en weten dat er aan de Westerschelde vlakbij de Sloehaven een door havenuitbreiding bedreigd fossielenstrand ligt. We kunnen ze vertellen dat het strand weliswaar nog niet definitief gered is, maar dat het vermaledijde WCT-plan van tafel is en waarschijnlijk nooit meer uit de diepe la komt waar het in is beland.

Melde en ganzenvoet op het strand van de Kaloot Door: Harry Raad Een wandeling over het strand kan allerlei verrassingen opleveren. Het vloedmerk, bijvoorbeeld, is vaak vol met resten van biologische en menselijke activiteit. Dat laatste was een reden om op 19 april een schoonmaakactie te organiseren op de Kaloot, waarover in ‘t Heelblaadje, nr. 3 (2014) is gerapporteerd. Ik kwam als vuilnisman te laat en verzamelde vervolgens maar wat fossielen en schelpengruis, omdat dat mijn speciale aandacht heeft. In het gruis zaten hele leuke minischelpjes, maar ook wat plantenzaden. Vloedmerk Het strand heeft zijn eigen levensgemeenschappen, met op het natte strand een zeeaspect en op het droge deel een landaspect. Dat zijn twee verschillende werelden, die beide weer sterk verschillen van enerzijds de zilte zee en anderzijds het land buiten de invloed van zilt en nat. De vloedmerken voegen daar nog wat aan toe door het rijke aanbod van organische stof; dat kan het zware, resistente vloedmerk van een springtij zijn, maar ook een vers afgezet, tijdelijk lijntje van een gewone vloed. Restanten biologisch materiaal worden er geconsumeerd en verteerd door een actieve levensgemeenschap. Heel fraai wordt dit rijke leven beschreven door Cadée (2014). Hij wijst ook op de ernstige verstoring van deze levensgemeenschap met beachcleaners door de recreatiesector. De zwaarste schelpen blijven in het vloedmerk hangen, maar het fijnere materiaal spoelt een stuk terug richting zee. Daar ligt het aanspoelsel in de vorm van schelpen- en schelpengruisbanken. Op luwe plekken van het natte strand liggen brokjes klei en veen. Schelpengruis Schelpenverzamelaars zoeken niet alleen objecten op het strand, ze nemen op goed geluk ook schelpengruis mee om thuis zorgvuldig de kleinste schelpjes te ontdekken. Daar zijn soorten van 1 à 2 mm bij. In die gruisfractie zitten ook plantenzaden. Op de Kaloot zie je veel zaden van biezen, russen en meldes. Dat is ook niet verwonderlijk als je de vegetaties op nabijgelegen dijktaluds en schorren kent. Soms komen er zaden vanuit open

zee aandrijven, of uit de Schelde en de havens. Bij planten als zeevenkel (grindstranden, rotskusten), oeverstekelnoot (rivierstranden) zonnebloem (handelsgewas) kan dat het geval zijn. De aangevoerde zaden zullen niet op het natte strand kiemen, dagelijkse onderdompeling houdt dat tegen. Kieming en verdere ontwikkeling gebeurt op een hoge, oude vloedlijn of hoger, in het duin. De zaden van het natte strand zullen dus nog naar die plekken getransporteerd moeten worden door zee en wind. Kiemen Na het uitzoeken van het schelpengruis heb ik de fijne fractie, voornamelijk zand, in een oude fotobak gedaan om thuis een vloedmerkflora te ontwikkelen. Eigenlijk was ik stom dat ik alleen die fractie had genomen, misschien daarmee de grotere zaden te hebben weggesmeten. Maar goed, ik droomde van kiemende zeekool, gele hoornpapaver, zeedistel et cetera. Wie schetst mijn verbazing, de bak vulde zich moeizaam met wat melde en ganzenvoet. Er kwamen drie plantjes van een klaver bij en twee van een gras. Dat resultaat was wellicht ook te verwachten bij een hap zand van een willekeurige zandhoop of uit een zandbak? Daarnaast was ik niet echt zeker van insluipers van eigen erf. Gelukkig ontwikkelde een tweetal meldes zich tot herkenbare strandmelde (Atripex littoralis), wat in ieder geval duidde op de Kaloot als herkomst. Littoralis betekent strand- of

oeverbewonend (HHT, 1965). Ik nam aan dat de ganzenvoeten ook wel van het strand kwamen. Het bleek melganzenvoet (Chenopodium album) te zijn, een plantje of wat. Het is een soort die met strandmelde deels samen

Strandmelde, vruchten

Vrucht Melde en ganzenvoet worden door leken beide voor melde aangezien, vermoedelijk omdat de planten sterk op elkaar lijken en de naam ganzenvoet relatief onbekend is. De naam melganzenvoet heeft iets van beide, maar het blijft evengoed een ganzenvoet. In het najaar is het onderscheid makkelijk te zien aan het vruchtje. De ‘vruchten’ van melde zijn een soort theebeurs, twee driehoekige steelblaadjes omklemmen de vrucht, waarin een enkel zaad is ontwikkeld. Die blaadjes, ook vruchtkleppen genoemd, hebben vaak wonderlijke, ellipsoïde knobbels. Bij de ganzenvoeten is de vrucht uiteindelijk als een taart, een krans van bloemdekbladen met daarbinnen de zaden als partjes gerangschikt. Slot Deze exercitie met schelpengruis van het strand was weinig spectaculair. De gebruikte fotobak was een mislukking omdat hij regelmatig volliep met regenwater, anderzijds kon het dunne laagje zand ook sterk uitdrogen. De plantjes groeiden zeer slecht op het strandzand; ik had de zaailingen

optreedt, maar binnendijks vooral bekend is van akkerland, ruderale terreinen en erven. Strandmelde zie je nauwelijks binnendijks. De klaver en het gras bleven vegetatief en ik heb ze nog niet op naam gebracht.

Melganzenvoet, vruchten

eigenlijk in een pot met goede, voedselrijke grond moeten zetten. Vervolgens moest de kweek steeds beschermd worden tegen kippen, die in dit product een smakelijke aanvulling op hun dieet zagen. Dan had ik nog de omstanders, die verbaasd keken naar het ‘meldebakje’. Aan de Bevelandse tuinclub ‘Groene Wuven’ heb ik uitgelegd dat het een proef was rondom het fenomeen vloedmerkplanten. Slechts even was er schuchter belangstelling voor melde en ganzenvoet. Met dat alles lijkt zo’n experiment niet echt een aanrader. Zo wil ik nu ook weer niet eindigen: het gaf voldoening en was, mede door de reactie van de omstanders (de kippen incluis), verrassend amusant.

Meldebakje - Foto’s Harry Raad Bronnen: Cadée, G., 2014. Vloedmerken, bedreigde soortenrijke minimilieus op het strand. - Entomologische Berichten, 74 (1-2): 3-12. Zie op Internet: http://duinenenmensen.nl/wp-content/uploads/2014/04/2014-Cadee-EB-74-1-2-Bijzondere-biotopen-3-12.pdf HHT, 1965. Geïllustreerde flora van Nederland / Heimans, Heinsius & Thijsse. 21e druk, bewerkt door J. Heimans. - Versluys, Amsterdam Antwerpen

2014-06-30 Kaloot excursie Alpha Scholengroep Christelijk Basisonderwijs Zuid-Beveland in Kapelle

2014-10-17 excursie met groep 8 van basisschool ‘t Honk Kapelle de Kaloot. 55 kinderen + begeleiding

Paaszaterdag. Kaloot Oost. 2014_04_19 Paaseieren zoeken? Nee hoor! Schoonmaakactie aan de Kaloot met een aantal vrijwilligers o,a van “Doe mee, Verlos de Zee” en de Vereniging Redt de Kaloot “Doe Mee, Verlos de Zee” benaderde ons voor een schoonmaakactie van het strand De Kaloot. Wij vonden dit natuurlijk een geweldig initiatief. Redt de Kaloot, vertegenwoordigd door Riaan Rijken met echtgenote en Freddy van Nieulande en zijn vrouw deden dan ook heel graag mee. Belangrijk is steeds om vooral plastic, nylon en door verf of creosoot vervuild hout uit het vloedmerk te rapen en af te voeren. Hierbij wordt het natuurlijke vloedmerk zoveel mogelijk in stand gehouden wat dan weer van belang is voor het ontstaan van embryonale duinen en die op zich weer bijdragen aan de versterking van de duinvoet. Bij veel (toeristen)stranden wordt dit meestal op mechanische wijze totaal opgeruimd, wat funest is voor de ontwikkeling van natuurlijke barrières vanwege de zaden van pioniersplanten die zich hierin bevinden. Het strand mag dan wel "schoon" zijn maar het is zeer onnatuurlijk en in feite slecht voor het natuurlijke milieu. Er word door “Doe mee, Verlos de Zee” regelmatig vuil geruimd wat niet aan de Kaloot thuishoort met zorgvuldigheid en respect voor de natuur. Misschien kunnen leden van Redt de Kaloot hier nog een handje bij helpen om gezamenlijk dit strand optimaal als een bijzonder natuurgebied te kunnen behouden. Riaan en Freddy hebben geploeterd om een venijnig probleem uit de weg te ruimen. Er liggen al sinds de jaren kort na de oorlog een aantal staalkabels te verroesten die kennelijk gebruikt werden om de daar ter plaatse gemaakte zinkstukken mee vast te leggen. Deze matten werden op het strand gevlochten en vandaar uitgevaren

naar de gaten in de dijken die toen gedicht moesten worden. De kabels hebben ze kennelijk vergeten op te ruimen. Het nadeel van deze kabelresten is dat ze inmiddels al helemaal verroeste klonten zijn geworden met een zeer gevaarlijke inhoud. Het metaal van de draden zit hier nog in en als die door erosie bloot komen te liggen vormen ze stekels, scherper dan injectienaalden. Vandaar dat we de naar ijzer en zwavel stinkende roestblokken open geklopt hebben, het metaal er uit gehaald hebben en vervolgens per kruiwagen afgevoerd naar de verzamelbak van de stichting “Doe mee, Verlos de Zee” Paaszaterdag. Kaloot Oost. 2014_04_19

ANWB en “Doe mee, Verlos de Zee”

Riaan, Freddy, Teunie