JAARVERSLAG 2014 SHOP
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 2
INHOUDSOPGAVE 1.
Inleiding
4
2.
Ontwikkelingen GGZ
5
3.
Groei SHOP
6
4. 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
Inzet flexibele gelden POH GGZ Inleiding De SPEC module Screeningsinstrument Mirro Preventie Het e-health warenhuis Consultatie
7
5.
Communicatie
9
6.
Werkgeverschap SHOP
9
7.
Kwaliteitsbeleid SHOP
10
8. 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5
Verwachtingen voor 2015 Inleiding Samenwerking Parnassia Groep POH GGZ in dienst van de SHOP SPEC module Modulair aanbod
11
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 3
1
INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag 2014 van de Stichting Huisartsen Ondersteuning Praktijkorganisatie (SHOP). Het jaar 2014 markeerde de formele start van een vernieuwd GGZ beleid waarvan de gevolgen in de loop van het jaar merkbaar zijn geworden. Van de SHOP werd niet alleen voortzetting van de bestaande dienstverlening gevraagd maar even zozeer het innovatieve vermogen om in te spelen op de omstandigheden van de nieuwe situatie. In het vervolg van dit document wordt gerapporteerd over de inzet van de SHOP in het afgelopen jaar. Allereerst wordt ingegaan op de veranderingen die zich in de GGZ hebben voorgedaan en de gevolgen die dit heeft gehad voor de betrokken partijen binnen de GGZ. Tegen deze achtergrond wordt vervolgens ingegaan op de inzet die de SHOP heeft gepleegd en de mogelijkheden en kansen die de SHOP daarin heeft weten te creëren en benutten.
Mei 2015
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 4
2
ONTWIKKELINGEN GGZ In 2014 heeft zich een aantal ontwikkelingen afgespeeld in de GGZ. 1 januari 2014 was de datum waarop het vernieuwde GGZ beleid formeel in werking is getreden. Hierin werd de huisarts gepositioneerd als onderdeel van wat de generalistische basis GGZ is genoemd. De rol van de huisarts ten aanzien van de GGZ werd in het nieuwe beleid geformaliseerd en hier kwamen nieuwe taken en verantwoordelijkheden bij kijken. Uitgangspunt van het beleid is om de GGZ naar voren te schuiven in de keten. De bedoeling is om meer patiënten voorin de keten te behandelen, in de oorspronkelijke eerstelijn, en minder in de tweede lijn. De huisarts zag zich op voor-
hand geconfronteerd met een grotere caseload op het GGZ terrein. Omdat beleidsveranderingen niet van de ene op de andere dag hun weerslag krijgen zijn in de loop van 2014 de veranderingen langzaamaan zichtbaar geworden. Zo is een verwijzing van patiënten vanuit de huisartspraktijk naar een vervolgbehandeling in de GGZ minder vanzelfsprekend geworden. Dit wordt mede veroorzaakt doordat niet alle patiënten nog in behandeling genomen kunnen worden in het vervolg van de GGZ keten. Alleen patiënten met een vermoeden van een DSM IV stoornis en waarbij bovendien sprake is van een bepaalde mate van complexiteit en ernst kunnen worden
doorverwezen. Een groter gedeelte van de GGZ patiënten is dan ook voor behandeling op de huisarts aangewezen. Het belang van de praktijkondersteuner GGZ (POH GGZ) is hierdoor verder toegenomen. Met de geschetste ontwikkeling zijn de mogelijkheden voor behandeling van GGZ patiënten in de huisartspraktijk in 2014 verder uitgebreid. Naast de inzet van uren POH GGZ zijn mogelijkheden gecreëerd om ook e-health, consultatie en screeningsinstrumenten in te zetten. Binnen de zogeheten flexibele uren POH GGZ zijn mogelijkheden ontstaan om voor deze inzet aanvullende middelen aan te vragen bij de zorgverzekeraars.
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 5
3
GROEI SHOP Omdat de bovengenoemde beleidswijzigingen zich in 2013 al aankondigden is de SHOP in 2013 al gestart met het informeren van huisartsen hierover. Dit heeft de SHOP gedaan door alle huisartsen in de regio Haaglanden aan te schrijven waar nog geen POH GGZ werkzaam was. Naast het informeren ten aanzien van de aangekondigde ontwikkelingen deed de SHOP hierin het aanbod gebruik te maken van haar dienstverlening. Hoewel deze inzet van de SHOP in 2013 heeft plaatsgevonden zijn de resultaten hiervan grotendeels in 2014 zichtbaar geworden. Naar aanleiding van het schrijven van de SHOP heeft een flink aantal huisartsen ervoor gekozen zich bij de SHOP aan te sluiten, hetgeen in de eerste helft van 2014 een flinke groei voor de SHOP tot gevolg heeft gehad. In onderstaand schema is de groei van de SHOP, uitgedrukt in het aantal ingezette uren POH GGZ, weergegeven.
Kwartaal
Aantal uren POH GGZ (per week)
Q4 2013
258
Q1 2014
328,5
+ 70,5
27%
Q2 2014
388,5
+ 60
18%
Q3 2014
402,5
+ 14
4%
Q4 2014
435
+ 32,5
8%
Relevant in dit verband is eveneens hoe de inzet van POH GGZ via de SHOP zich verhoudt tot de maximaal toegestane inzet. Volgend uit het landelijke beleid staat de zorgverzekeraar in 2014 per normpraktijk een maximaal aantal van 9 uur POH GGZ per week toe. In onderstaand overzicht is de inzet van uren POH GGZ via de SHOP afgezet tegen het aantal uren dat maximaal ingezet had mogen worden. Uit deze gegevens blijkt dat, alhoewel het percentage langzaam stijgt, de inzet van POH GGZ in de bij de SHOP aangesloten huisartspraktijken ver achterblijft bij de maximale inzet.
Kwartaal
Aantal patiënten
Maximale inzet POH GGZ (uren per week)
Daadwerkelijke inzet POH GGZ (uren per week)
Percentage van maximale inzet
Q1 2014
167.938
643
328,5
51 %
Q2 2014
194.996
747
388,5
52 %
Q3 2014
196.913
754
402,5
53 %
Q4 2014
204.737
784
435
55 %
Wijzigingen in aantal uren Procentuele wijziging (t.o.v. vorig kwartaal) (t.o.v. vorig kwartaal)
Schema 1: groei SHOP 2013 – 2014
Schema 2: inzet uren POH GGZ ten opzicht van de maximaal toegestane inzet
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 6
4 INZET FLEXIBELE GELDEN POH GGZ 4.1 - INLEIDING
4.3 - SCREENINGSINSTRUMENT MIRRO
Zoals eerder vermeld ontstonden in 2014 met het nieuwe POH GGZ beleid mogelijkheden tot de inzet van flexibele gelden POH GGZ. Hiermee was niet langer alleen vergoeding mogelijk voor de inzet van de POH GGZ in de huisartspraktijk ten aanzien van de behandeling van patiënten via een direct patiëntencontact, maar werd tevens vergoeding mogelijk voor inzet van e-health, consultatie van een psychiater of GZ psycholoog en het gebruik van screeningsinstrumenten. De SHOP heeft in 2014 een start gemaakt met de inzet van deze verschillende onderdelen.
De SHOP heeft in 2014 gekozen het gebruik van het screeningsinstrument Mirro aan te bieden. Hoewel het gebruik van dit instrument onderdeel was van een landelijke discussie, niet overal werd het instrument als even betrouwbaar beoordeeld, heeft de SHOP hiervoor gekozen. Een rol hierbij speelde dat de POH GGZ functionarissen die via Indigo voor de SHOP werkzaam waren, reeds bekend waren met het instrument en hiermee konden werken.
Daarnaast heeft de SHOP ook de inzet van preventie voortgezet. Formeel is dit geen onderdeel van de flexibele POH GGZ middelen. Omdat het echter eveneens een aanvulling betreft op de reguliere POH GGZ inzet, heeft de SHOP dit ook meegenomen in de ontwikkeling van GGZ in de huisartspraktijk.
4.2 - DE SPEC MODULE Teneinde de inzet van deze instrumenten in samenhang met elkaar te kunnen aanbieden heeft de SHOP in samenwerking met Calculus Software, de partij die voor de SHOP verantwoordelijk is voor het declareren van het moduletarief en de geregistreerde consulten, geïnvesteerd in het ontwikkelen van de zogeheten SPEC module. De module, genoemd naar de onderdelen Screening, Preventie, E-health en Consultatie, heeft als doel de huisarts en POH GGZ te faciliteren in het inzetten van de genoemde instrumenten. De SPEC module is een geïntegreerd onderdeel geworden van VIPLive, de omgeving waar de POH GGZ voor het registreren van consulten reeds op ingelogd dient te zijn. In 2014 is de SPEC module opgeleverd en kunnen de POH GGZ vanuit VIPLive hier ook daadwerkelijk gebruik van maken.
Uitgangspunt voor de SHOP is dat het gebruik van het instrument geen verplichting is. Het kan gebruikt worden ter ondersteuning. Van de uitkomst van het instrument, een advies ten aanzien van de behandeling van de patiënt, kan ook worden afgeweken.
4.4 - PREVENTIE De SHOP heeft in 2014 het aanbod aan preventietrainingen flink uitgebouwd. De SHOP heeft in 2014 een zevental preventietrainingen gecontracteerd, te weten: Assertiviteit, Omgaan met stress, Minder piekeren, Mindfullness, Voluit Leven, In de put, uit de put, en Aan de slag met angst en paniek. De trainingen bestonden, afhankelijk van de soort training, uit een vijf,- tot achttal groepsbijeenkomsten waaraan maximaal twaalf patiënten konden deelnemen. Aanvankelijk verliepen de inschrijvingen uitsluitend via de huisarts of de POH GGZ. In de loop van 2014 heeft de SHOP aanvullend de mogelijkheid gecreëerd voor patiënten om zichzelf aan te melden. Hiervoor heeft de SHOP de website www.zelfaandeslag.info laten ontwikkelen. Patiënten konden zich via deze weg zelf aanmelden waarna zij door een POH GGZ benaderd werden om er zeker van te zijn dat vraag en aanbod goed op elkaar aansloten.
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 7
4.5 - HET E-HEALTH WARENHUIS
4.6 - CONSULTATIE
De keuze voor het e-health warenhuis is eveneens beïnvloed door de omstandigheid dat Indigo en de POH GGZ functionarissen die via Indigo voor de SHOP werkzaam waren, reeds met dit instrument werkten. De keuze om ook voor de POH GGZ functionarissen die niet via Indigo werkzaam waren dit instrument beschikbaar te stellen was dan ook een logische.
Binnen de GGZ consultatie kan de huisarts of POH GGZ aan een GGZ specialist een vraag stellen over een individuele patiënt betreffende diagnostiek, behandeling of verwijzing. De uitkomst daarvan is een medisch advies van consultatiegever aan de consultatievrager. Het betreft geen medebehandeling. Er zijn vier consultatievormen beschikbaar te weten: telefonisch, per e-mail, face-to-face consultatie en casuïstiekbespreking. Ter consultatie kan een psychiater of een GZ psycholoog geraadpleegd worden.
De SHOP heeft een aantal begeleide zelfhulp modules gecontracteerd uit het E- health warenhuis. Het betreft de modules: alcohol, cannabis, gezond slapen, stoppen met piekeren, mijn dagboek, ontspanning en opkomen voor jezelf. Deze programma’s zijn bedoeld als aanvulling op de face-to-face behandeling door de huisarts of POH GGZ.
De mogelijkheden die de SHOP heeft gecreëerd voor de inzet van consultatie zijn breed. De SPEC module maakt het mogelijk dat de SHOP een breed scala een psychiaters en GZ psychologen kan contracteren welke voor de bij de SHOP aange-
sloten huisartsen en POH GGZ te raadplegen zijn. Hiermee is voorgesorteerd op de verwachtte vraag van de huisarts om gebruik te willen maken van consultatie van specifieke zorgverleners in de omgeving van de huisartspraktijk, als onderdeel van het zogenaamde wijkgericht werken. In 2014 heeft de SHOP de eerste stappen gezet in het contracteren van consultatiegevers waarbij de nadruk lag op het contracteren van de grote GGZ instellingen in de regio. De SHOP heeft in eerste instantie een beperkt aantal psychiaters en GZ psychologen gecontracteerd als consultatiegever teneinde ervaring op te doen. De kaders zijn hiermee gereed om, in aansluiting op de vraag van huisarts, ook het consulteren van andere zorgverleners te faciliteren.
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 8
5
COMMUNICATIE
6
WERKGEVERSCHAP SHOP Met de start van de SHOP is gekozen gebruik te maken van een constructie waarbij de POH GGZ in dienst is bij een GGZ instelling en wordt gedetacheerd. Deze vorm liet de mogelijkheid om de medewerkers die in het kader van het SPV programma reeds bij de huisarts gedetacheerd waren te behouden maar dan via de POH GGZ constructie. Voordeel van deze constructie voor de SHOP was dat GGZ instellingen verantwoordelijk bleven voor een gedeelte van de werkgeverslasten. Daarnaast boden de GGZ instellingen de SHOP een ruime poule aan medewerkers, zonder dat de SHOP contractueel aan de GGZ medewerkers vast zou zitten.
De SHOP heeft in 2014 de communicatie richting de aangesloten huisartsen uitgebreid. Zo heeft de SHOP periodiek een nieuwsbrief verstuurd. Hierin kwamen een aantal onderwerpen structureel aan bod, te weten: ontwikkelingen SHOP, ontwikkelingen GGZ en praktijkervaringen van zowel de huisarts als de POH GGZ. Daarnaast heeft de SHOP de jaarlijkse praktijkbezoeken aan alle aangesloten huisartspraktijken voortgezet. Hierin kwamen, in het bijzijn van de POH GGZ, zaken als samenwerking, verwijzing en productie aan bod.
In de loop der tijd werd echter duidelijk dat de aansturing en plaatsing van POH GGZ binnen deze constructie niet altijd even soepel verliep. De mogelijkheden tot directe aansturing van medewerkers door SHOP was beperkt en indirect. Deze verliep veelal via het management van de GGZ instelling. Daarnaast ging het steeds meer een rol spelen dat de POH GGZ zich geconfronteerd zag met tegengestelde belangen. De belangen van de SHOP (actief namens en in het belang van de huisarts) en de belangen van de GGZ instelling waarvoor de POH GGZ in feite werkzaam was, kwamen met het nieuwe GGZ beleid op gespannen voet met elkaar te staan. Onderzoek naar de kostprijs van de POH GGZ leerde daarnaast dat het mogelijk is om POH GGZ in dienst te nemen tegen een tarief dat voordeliger is dan het tarief dat de GGZ instellingen van de SHOP vragen.
Tegen deze achtergrond is de SHOP in 2014 gestart met het zelf in dienst nemen van POH GGZ en is daarmee een traject gestart naar een meer onafhankelijke positie waarin het belang van de huisarts gegarandeerd voorop staat. Teneinde zelf POH GGZ in dienst te nemen heeft de SHOP het nodige intern gerealiseerd om als werkgever op te treden en ook concrete invulling te geven aan de mogelijkheden ten aanzien van aansturing en scholing die hierbij komen kijken. Ten behoeve van een nieuwe bij de SHOP aangesloten huisartspraktijk is de SHOP in samenwerking met de betreffende huisartsen een werving,- en selectietraject gestart. Uit het grote aantal sollicitanten is een geschikte kandidaat gekomen welke met ingang van oktober 2014 met succes in de huisartspraktijk is geplaatst. De eerste POH GGZ in dienst van de SHOP was een feit! De benodigde infrastructuur voor de SHOP is met de eerste succesvolle implementatie gerealiseerd en het aanbieden van POH GGZ in eigen dienst is hiermee gestart.
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 9
7
KWALITEITSBELEID SHOP Met het oog op het hierboven genoemde werkgeverschap van de SHOP is de SHOP in 2014 gestart met het (verder) vormgeven van een SHOP kwaliteitskader. Waar formeel de kaders voor de inzet van POH GGZ gevormd worden door het landelijk POH GGZ beleid en hetgeen hierover in de afspraken met de zorgverzekeraars is vastgelegd, heeft de SHOP in het belang van de huisarts altijd hogere eisen gesteld aan de POH GGZ. Tegen deze achtergrond, alsook met het oog op het begeleiden en aansturen van POH GGZ in dienst van de SHOP, is het kwaliteitskader opgesteld. Hierin zijn niet alleen praktische zaken vastgelegd zoals waar de verantwoordelijkheden voor aansturing liggen, maar ook inhoudelijk wat de SHOP van de POH GGZ vraagt. Het kwaliteitskader is de leidraad voor de SHOP waar het gaat om werven, selecteren en vervolgens begeleiden en aansturen van POH GGZ.
SHOP JAARVERSLAG 2014 | 10
8
VERWACHTINGEN VOOR 2015 8.1 - INLEIDING
8.4 - SPEC MODULE
In 2014 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan die zich in 2015 voort zal zetten en waar de SHOP onverminderd op in zal blijven spelen. De ondersteuning van de huisarts in het kader van GGZ zal hierbij het uitgangspunt blijven. Eind 2014 kondigde zich daarnaast een nieuwe omstandigheid aan welke in 2015 voor de SHOP grote gevolgen zal hebben. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de verwachtingen voor 2015 wat betreft de SHOP, uitgaande van deze ontwikkelingen.
De SHOP is in 2014 gestart met de SPEC module. Bij de invulling hiervan wat betreft screening, e-health, preventie en consultatie zijn keuzes gemaakt. In de loop van 2015 zullen deze keuzes geëvalueerd worden. De GGZ in de huisartspraktijk is in dat kader zodanig in ontwikkeling dat periodieke herziening van de ingezette instrumenten erg belangrijk is. In 2015 zal de SHOP dan ook inzetten op de doorontwikkeling van de SPEC module.
8.2 - SAMENWERKING PARNASSIA GROEP
Waar een aantal jaar geleden de vraag aan de SHOP was om huisartsen alles omtrent de inzet van POH GGZ uit handen te nemen, kondigt zich inmiddels een fase aan waarin de huisarts meer zaken zelf ter hand gaat nemen. Een logische volgende stap is dat de huisarts zelf contractant wordt voor POH GGZ. Van de SHOP zal op termijn daarmee in minder gevallen gevraagd worden om de inzet van POH GGZ in zijn totaliteit te verzorgen en zal met name inzet gevraagd worden waar het gaat om kwaliteitontwikkeling en andere GGZ producten. In 2015 zal de SHOP zich richten op deze veranderde vraag. Concreet zal de aandacht gericht zijn op het ontwikkelen van een aantal GGZ producten welke door de SHOP geleverd kunnen worden zonder dat de SHOP daarbij ook de contractering van POH GGZ verzorgt.
In 2014 heeft de SHOP met de Parnassia Groep de mogelijkheden verkend te komen tot een verdergaande samenwerking dan op dat moment het geval was. Eind 2014 heeft de SHOP echter geconcludeerd dat een meer intensieve samenwerking met de Parnassia Groep niet in het belang van de huisarts is en de intentie uitgesproken als zelfstandige organisatie te blijven opereren. In de laatste dagen van 2014 heeft Indigo Haaglanden als reactie hierop aan de SHOP kenbaar gemaakt de uurtarieven voor de inzet van de POH GGZ in 2015 substantieel te verhogen. Bij ongewijzigd beleid zou dit betekenen dat de SHOP er financieel op moet toeleggen en in de rode cijfers belandt. De SHOP ziet zich in 2015 dan ook genoodzaakt de inzet van de POH GGZ via deze detacheringconstructie af te bouwen. De bij de SHOP aangesloten huisartsen waar een POH GGZ van de Parnassia Groep wordt gedetacheerd zullen een keuze moeten maken, ofwel verder met de SHOP hetgeen betekent dat een wisseling van POH GGZ dient plaats te vinden, ofwel de keuze voor behoud van de huidige POH GGZ, dan in een samenwerking direct met de Parnassia Groep. Deze situatie kan voor de SHOP grote gevolgen hebben voor de omvang van de bij de SHOP aangesloten huisartsen.
8.5 - MODULAIR AANBOD
8.3 - POH GGZ IN DIENST VAN DE SHOP De ervaring die de SHOP in 2014 heeft opgedaan met het zelf in dienst nemen van POH GGZ was zodanig positief dat de SHOP in 2015 waar mogelijk meer gebruik zal maken van deze constructie. Relevant in dit kader is natuurlijk ook de veranderende samenwerking met de Parnassia Groep. Niet langer zal het detacheren van POH GGZ van GGZ instellingen de standaard worden, maar veel meer het inzetten van personeel in eigen dienst. De verwachting is dat de POH GGZ, ingezet door de SHOP, in de regel direct in dienst zullen zijn bij de SHOP. SHOP JAARVERSLAG 2014 | 11
Pres.Kennedylaan 15 2517 JK Den Haag Tel: 070-302 9822 www.shop-pohggz.nl
