Jaarverslag 2014 Opvoedingswinkel Mortsel
Inleiding De opvoedingswinkel in Mortsel ging in 2013 van start maar 2014 was ons eerste volledige werkingsjaar. We kijken terug op een boeiend werkjaar met nieuwe samenwerkingen, uitdagingen en de omvorming van de 3 Antwerpse CAW's naar CAW Antwerpen. Het decreet preventieve gezinsondersteuning ging in voege en de Huizen van het Kind kregen verder vorm. Na het indienen van alle dossiers is nu duidelijk welke plannen er op stapel staan voor de komende periode. Als Opvoedingswinkel blijven we ons verder inzetten om deel uit te maken van deze nieuwe ontwikkelingen. We organiseerden rond de Huizen van het Kind in 2014 een info avond waar verschillende partners aanwezig waren, waaronder afgevaardigden van stad en gemeenten van de regio, provincie Antwerpen. De informatie werd gegeven door mensen van Kind & Gezin. Voor de stad Mortsel zijn de gesprekken lopende over het opstarten van een fysiek Huis van het Kind. Daarnaast heeft stad Mortsel ook een duidelijke keuze gemaakt om een kinderarmoede coördinator aan te werven en rond dit thema intensief te gaan werken in de komende periode. De gemeente Edegem maakte eveneens de keuze voor een fysiek huis en ook hier blijven we actief betrokken in het denkproces dat aan de opstart vooraf gaat. In Kontich werd dezelfde keuze gemaakt en zijn de gesprekken lopende. Vanuit het regionaal overleg, zijn er contacten met de andere gemeenten van de regio en gemeente Boechout kiest voor een digitaal Huis van het Kind. We organiseerden rond de Huizen van het Kind in 2014 een info avond waar verschillende partners aanwezig waren, waaronder afgevaardigden van stad en gemeenten van de regio, provincie Antwerpen en deze avond werd voorgezeten door mensen van Kind & Gezin. We verwijzen nog graag naar de samenwerking tussen CAW Antwerpen en OLO (Diensten- en Begeleidingscentrum Openluchtopvoeding) in de uitbouw van de opvoedingswinkels. Naast de winkels in Antwerpen, Brasschaat, Mortsel en Zoersel verwelkomen we binnen dit verband nu ook de collega's van de winkel in Hoogstraten. Voor 2015 kijken we dus ook verder uit naar de ontwikkelingen op al deze gebieden en de nieuwe kansen die dit zal bieden op vlak van samenwerking. Opvoedingswinkel Mortsel.
De Opvoedingswinkel Mortsel is een samenwerking van volgende partners:
Inleiding cijfers 2014 In wat volgt kan u alle cijfers vinden van de winkel in Mortsel en de Opvoedingspunten in Borsbeek, Edegem en Kontich. Cijfergegevens van de de opvoedingswinkel in Brasschaat en Zoersel vind je terug op hun website www.opvoedingswinkelbrasschaat.be onder publicaties/jaarverslagen. We focussen in deze cijfers op 3 belangrijke opdrachten: • Verlenen van informatie • Pedagogisch adviseren • Organiseren van vormingsavonden Als laatste punt geven we ook weer welke acties we hebben ondernomen rond overleg en bekendmaking. Achtereenvolgend kan u volgende items vinden: • • • • • • •
Aantal mail / telefoon / afspraak / onthaal (mensen komen binnen in de winkel zonder afspraak) Aantal gesprekken per vraag (bij een nieuwe vraag is dit een nieuw contact) Wie neemt contact met ons op Leeftijd en geslacht van de kinderen Samenstelling en grootte van het gezin Woonplaats van de gezinnen Aard van de vraag
• Naar waar verwijzen wij eventueel door • Via welke weg komen mensen tot bij ons • Soms zijn bovenstaande gegevens onbekend, gezien de contactnamen via mail of er geen navraag is gedaan om de anonimiteit te kunnen waarborgen. 1. Pedagogisch advies en informatieverstrekking Locatie
19 5
148
6
Mortsel Borsbeek Edegem Kontich
Grafiek 1: aantal contacten Mortsel en Opvoedingspunten
Totaal: 178 contacten over 12 maanden. 148 contacten voor Mortsel en 30 contacten voor de Opvoedingspunten. Ter vergelijking in 2013 waren er 147 contacten over een periode van 10 maanden (opening 1 maart 2013). 100 contacten voor Mortsel en 47 contacten voor de Opvoedingspunten.
1.1 Aantal mails, telefoons en bezoekers In volgend schema wordt een vergelijking gemaakt van het totaal aantal contacten: rechtstreeks (onthaal = binnenloper tijdens opening, afspraak = eerst afspraak gemaakt), telefonisch en via mail. 90 78
80 70 60
Onthaal Mail Afspraak Telefoon
50 40 29
30
28
20
13
10 0
Grafiek 1a: aantal afspraken, mails, telefoons Mortsel
12
11
10 8
8 6
6 5
Onthaal Mail Afspraak Telefoon
4 2 0
Grafiek 1b: aantal afspraken, mails, telefoons Opvoedingspunten
De contacten in Borsbeek bestonden uit onthaal en afspraak. Voor Kontich zowel afspraak als mail en in Edegem kwamen de vragen via mail en telefoon.
1.2 Aantal gesprekken per vraag In deze grafieken is af te lezen hoeveel gesprekken er per vraag nodig waren. Van de geregistreerde gesprekken zijn er 18 vervolggesprekken voor Mortsel. Voor de Opvoedingspunten zijn dit 2 vervolggesprekken
120 107 100 80
1 contact 2 contacten 3 contacten 4 contacten
60 40 20
13 4
1
0 Grafiek 2a: aantal gesprekken per vraag Mortsel
30 25
25
20 1 contact 2 contacten 3 contacten
15 10 5 1
1
0
Grafiek 2b: aantal gesprekken per vraag Opvoedingspunten
De meeste ouders hebben voldoende aan één gesprek. Er waren nooit meer dan 4 gesprekken nodig per opvoedingsvraag. Kijken we terug naar 2013 zien we dat ook toen ouders voldoende hadden aan één gesprek. Nota: Indien dezelfde persoon opnieuw een vraag stelt maar rond een ander thema werd dit niet geregistreerd als een vervolggesprek maar als een nieuwe vraag.
1.3 Opvoedingsverantwoordelijke Onderstaande grafiek geeft weer wie de opvoedingsvraag of de vraag naar informatie heeft gesteld. 80
73
70
Mama Opvoedingondersteuners Beide ouders Papa Studenten Ouder en plusouder Andere familieleden CLB Onbekend/NVT OCMW
60 50 40 30 20 10
18
17
15 10
6
4
2
0
2
1
Grafiek 3a: opvoedingsverantwoordelijke Mortsel
Het merendeel van de vragen aan de opvoedingswinkel worden door moeders gesteld. De term 'opvoedingsondersteuner' staat voor alle professionelen die een vraag stellen aan de opvoedingswinkel zoals bv. Onthaalmoeders, opvoeders van een instelling, e.d.
18
17
16 14 12
Mama Papa Opvoedingondersteuners Beide ouders Onbekend/NVT
10 8 6
5
5
4 2
2
1
0 Grafiek 3b: opvoedingsverantwoordelijke Opvoedingspunten.
1.4 Leeftijd van de kinderen Onderstaande grafieken geven de leeftijd van het kind weer waarop de vraag betrekking had. 45
42
40 35
31
30 25 20
0-3 jaar 3-6 jaar 6-12 jaar 12-18 jaar Ouder dan 18 jaar Onbekend/NVT
29
23 20
15 10
7
5 0
Grafiek 4a: leeftijd van de kinderen Mortsel
De meeste vragen hebben betrekking op lagere school kinderen en kinderen tussen de 12 en 18 jaar.
12
11 10
10 8
8
0-3 jaar 3-6 jaar 6-12 jaar 12-18 jaar Onbekend/NVT
6 4
4 3
2 0 Grafiek 4b: leeftijd van de kinderen Opvoedingspunten
In Borsbeek hebben de meeste vragen betrekking op kinderen tussen de 3 en 6 jaar. Voor Edegem ligt de leeftijd tussen 0 en 3 en voor Kontich werden de meeste vragen gesteld voor kinderen tussen 0 en 3 jaar, 12 en 18 jaar en 6 en 12 jaar. In deze grafiek werd er geen onderscheid gemaakt tussen eerste gesprekken en vervolggesprekken. Dit kan de cijfers beïnvloeden.
1.5 Geslacht van de kinderen Onderstaande grafieken geven een beeld van de verhouding jongens/ meisjes. In Mortsel zien we dat de vragen die gesteld werden zowel betrekking hadden op meisjes als jongens. In de opvoedingspunten werden er meer vragen gesteld over meisjes.
70 60
59
58
50 41 40 30
Jongen Meisje Onbekend/NVT
20 10 0 Grafiek 5a: geslacht van de kinderen Mortsel
20 18
18
16 14
13
12
Meisje Jongen Onbekend/NVT
10 8 6 4
4
2 0 Grafiek 5b: geslacht van de kinderen Opvoedingspunten
1.6 Aard van het gezin Onderstaande grafieken geven een beeld van de samenstelling van het gezin dat contact opneemt met de opvoedingswinkel.
45 40
42 39
37
35 30
26
25 20 15
Samenwonend Alleenstaand Alleenstaand en gescheiden NSG Onbekend/NVT
10 5
4
0 Grafiek 6a: aard van het gezin Mortsel
De meeste vragen werden gesteld door ouders uit een kern gezin (samenwonende ouders) en alleenstaande ouders die gescheiden zijn. Aanvullend kunnen we meegeven dat 56 gezinnen maatschappelijk kwetsbaar zijn. Volgens de definitie van Kind en Gezin spreekt men van een maatschappelijk kwetsbaar gezin als het ofwel bedreigd is met uitsluiting vanwege culturele of taalbarrière, ofwel bedreigd is omdat het gebrekkig toegang heeft tot maatschappelijk hooggewaardeerde goederen zoals werk, onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg. Van de 148 contacten in Mortsel werden er 18 vragen gesteld door allochtone gezinnen.
12 10
10 8
8 6
5
5
4 2
Samenwonend Alleenstaand Alleenstaand en gescheiden NSG Onbekend/NVT
2
0 Grafiek 6b: aard van het gezin Opvoedingspunten
In de opvoedingspunten zien we eveneens dat de meeste vragen gesteld werden door een ouder uit een kerngezin (samenwonende ouder). Van de 30 contacten in de opvoedingspunten werden er 13 vragen gesteld door maatschappelijk kwetsbare gezinnen. 2 vragen kwamen van allochtone gezinnen. Zowel in de grafiek van Mortsel als in de grafiek van de Opvoedingspunten zien we een hoge score voor 'onbekend' wat de cijfers zeker zal beïnvloeden.
1.7 Gezinsgrootte In de volgende grafieken worden de aantal kinderen binnen een gezin weergeven. 60 48
50
45
40
1 kind 2 kinderen 3 kinderen 4 of meer kinderen Onbekend/NVT
34 30 20 9
10
12
0 Grafiek 7a: aantal kinderen in een gezin Mortsel
14
13
12 10 8 6
6 4
4
4
1 kind 2 kinderen 3 kinderen 4 of meer kinderen Onbekend/NVT
3
2 0 Grafiek 7b: aantal kinderen in een gezin Opvoedingspunten
Zowel in Borsbeek als in Kontich werden de meeste vragen gesteld door gezinnen met 2 kinderen. De vragen vanuit Edegem werden gesteld door gezinnen met 1 kind. Ook hier kan het aantal 'onbekende' gegevens invloed hebben op de relevantie van de cijfers.
1.8 Woonplaats van de gezinnen 80 70
69 Mortsel Edegem Berchem Onbekend Borsbeek Vremde Borgerhout Brasschaat Keerbergen Lint
60 50 40 30 20 10 0
20 10
Boechout Antwerpen Kontich Wilrijk Hove Wommelgem Deurne Hoboken Lier Mechelen
6 6 6 5 4 3 3 3 3 2 2 1 1 1 1 1 1
Grafiek 8a: woonplaats gezinnen Mortsel
In de winkel van Mortsel zien we dat de meeste vragen komen van gezinnen die in Mortsel zelf wonen. 18
17
16 14 12
Kontich Edegem Borsbeek Lint Wommelgem
10 8 6
6 5
4 2
1
1
0 Grafiek 8b: woonplaats gezinnen Opvoedingspunten
In elk opvoedingspunt is de hoogste score voor de inwoners van de eigen gemeente.
1.9 Aard van de vraag In deze grafieken geven we een overzicht van de inhoud van de vragen die ouders stellen in de opvoedingswinkel. Van de 148 contacten waren er 96 pedagogische adviesgesprekken. 52 contacten gingen over informatieverstrekking. 90 80
80
70 60
Aanpak opvoeding Emotionele ontwikkeling Info over cursussen/ vorming elders Vraag naar info voor een voorziening Lichamelijke ontwikkeling Sociale ontwikkeling
61 56
50 40 30 20 10
3029 15 988
442
0
Grafiek 9a1: aard van de vraag algemeen Mortsel
Opvallend gedrag Info over opvoedingswinkel Opvang en school Afhalen folders/ brochures Spel en vrije tijd Verstandelijke ontwikkeling
25 22 20
19 17 17 16
15
10
12 11 10 999 77 666
5 33 22222 1111111111111111111 0
Relatie ouder- kind Ongehoorzaamheid Verschil in aanpak beide ouders Agressief gedrag Brutaal woordgebruik Omgangsregeling echtscheiding Opvoedingsaanpak algemeen Relatie kind- grootouder Gamen Aandacht vragen Koppigheid Zindelijkheid Contactproblemen Faalangst Huiswerk Leerprestaties Nachtmerries Puberteitsconflicten Straffen TV kijken Verlegenheid
Grenzen stellen Verwerking echtscheiding Slaapproblemen Problemen op school Driftbuien Anderen Eetproblemen Temperament Stelen Computerspelletjes Relatie broer- zus Angsten Drugs Hoogbegaafdheid Jaloezie Liegen Naschoolse activiteiten Rouwverwerking Taal- en spraakontwikkeling Vakantiebesteding Vrienden
grafiek 9a2: aard van de vraag specifiek Mortsel
14 12 10
13 12
Aanpak opvoeding Opvallend gedrag Vraag naar info voor een voorziening Opvang en school Info over cursussen/ vorming elders
9
8 6 4 2
4 4 2 2 2 1 1
0 Grafiek 9b1: aard van de vraag algemeen Opvoedingspunten
Emotionele ontwikkeling Info over opvoedingswinkel Lichamelijke ontwikkeling Spel en vrije tijd Sociale ontwikkeling
Van de 30 contacten waren er 22 pedagogische adviesgesprekken en 8 contacten over informatieverstrekking. 7 6
6 Relatie ouder- kind Verschil in aanpak beide ouders Overmatig huilen Driftbuien Verwerking echtscheiding Anderen Faalangst Omgangsregeling echtscheiding Niet kunnen samenspelen TV kijken
5 4 3 2 1
44 333 222 1111111111
0 Grafiek 9b2: aard van de vraag specifiek Opvoedingspunten
Brutaal woordgebruik Ongehoorzaamheid Temperament Eetproblemen Agressief gedrag Angsten Jaloezie Problemen op school Slaapproblemen
1.10 Doorverwijzing Onderstaande grafieken geven een beeld van de diensten waar we ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken naar doorverwezen. CAW Eigen vorming Triple P Tejo CLB CKG Therapie privé Kind en gezin Bemiddeling Website Juridisch CGG Bijzondere Jeugdbijstand Advocaat BZW Tiener moeders
14 12
12 10
8
8 6
5 4
4
4
4
4 3
3
3
3 2
2
1
1
0 Grafiek 10a: doorverwijzingen Mortsel
3,5 3
3
3
2,5 2
2
2
2
2
2
1,5 1
1
1
1
1
0,5 0 Grafiek 10b: doorverwijzingen Opvoedingspunten
1
1
1
Kind en gezin CAW Cursussen privé CLB Huisarts Politie Tejo VKA Slachtofferbejegening Psychiater Juridisch advies Therapie privé Bemiddeling UZA
In 2014 hadden we 178 contacten. 69 contacten hiervan hebben wij doorverwezen naar één van boven vernoemde diensten. 41 van deze contacten waren pedagogische adviesgesprekken en bij 28 contacten ging het om informatieverstrekking. Doorverwijzingen naar eigen vormingen zijn hierin niet opgenomen. Onder doorverwijzing zitten zowel contacten die wij vanuit de opvoedingswinkel niet verder konden helpen en effectief hebben doorverwezen naar ander diensten als contacten die wel bij ons terecht konden maar wij hen geïnformeerd hebben over andere diensten voor bijkomende ondersteuning of ondersteuning in de toekomst.
1.11 Kennismaking Tijdens gesprekken wordt er aan ouders gevraag hoe zij de opvoedingswinkel hebben leren kennen. Onderstaande grafiek geeft een overzicht. 50 45
43
40 Onbekend Anderen School/CLB
35 30
26
25 20 15 10 5
Folder Kind en Gezin OCMW
18 17 14 9 5 4 3 2 2 1
0 Grafiek 11a: kennismaking Mortsel
Internet CAW Opvoedingwinkel/Eigen vormingen Politie Huisarts Griffie
7 6
6
6
5
Anderen School/CLB OCMW CAW
4 3 2 1
3
3
3
3 2
Folder
2 1
1
0 Grafiek 11b: kennismaking Opvoedingspunten
Onbekend Internet Politie Opvoedingswinkel/Eigen vorming Kind en Gezin
2. Vormingen In samenwerking met stad Mortsel en de Gezinsbond Mortsel organiseerden we ook in 2014 vormingen rond het thema opvoedingsondersteuning. Vanuit het regionaal overleg maken we nog steeds een gezamenlijke folder met alle initiatieven rond dit thema. Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de vormingen die in Mortsel georganiseerd werden en het aantal deelnemers. 40
38
35
32
30 24
25 20
17
18
15 10
Opvoeden met een kwinkslag 21/1 Opvoeden met een kwinkslag 25/2 Hotel mama 24/4 Opvoeden met vertrouwen 02/10 Cyberpesten 04/11 EHBO 18/11
5 0 Grafiek 2: aantal deelnemers vormingen Mortsel
De vorming 'Opvoeden met een kwinkslag' werd opgesplitst in twee groepen wegens grote interesse. Deze vorming en de vorming 'EHBO' werd georganiseerd i.s.m. de Gezinsbond Mortsel De vorming Cyberpesten kon niet doorgaan wegens te weinig inschrijvingen. Voor 2015 gaat er opnieuw een vormingsreeks door 'Samen partner, niet samen ouder'.
3. Overlegstructuren, deelname aan extern overleg en bekendmaking 3.1 Overlegstructuren Het is belangrijk dat onze medewerkers van Opvoedingswinkel Mortsel (2 halftijds equivalenten + teamverantwoordelijke) voldoende ondersteuning krijgen en ingebed zitten in structuren die overleg, samenwerking en intervisie mogelijk maken. Intern is er een wekelijkse teamvergadering en mogelijkheid om casussen te bespreken met de collega's van het team Levens- en Gezinsvragen die in hetzelfde gebouw zitten. Er werden verschillende intervisies gepland met de collega's van Opvoedingswinkel Antwerpen en inhoudelijke bijeenkomsten waar ook de collega's van Brasschaat en Zoersel aanwezig waren. Voor het komende jaar kijken we naar de mogelijkheid om deze intervisie vorm te geven met medewerkers van alle provinciale opvoedingswinkels. Indien nodig kunnen medewerkers ook beroep doen op een interne supervisor. Uiteraard is er opleidingsmogelijkheid. Het voorbije jaar werd o.a. de opleiding pedagogisch adviseren gevolgd en interne opleiding rond de problematiek van intrafamiliaal geweld. 3.2 Extern overleg We zijn op verschillende overlegmomenten aanwezig geweest bij de verschillende partners. Steeds meer zijn deze overlegmomenten in het kader van opstart Huizen van het Kind. Ook het regionaal overleg, provinciaal overleg en sectoroverleg liepen door. 3.3 Bekendmaking Bekendmaking is voor de Opvoedingswinkel cruciaal om in de aandacht te blijven. Steeds meer professionelen kennen ons en verwijzen door maar we moeten ook blijven inzetten om ons bekend te maken bij het brede publiek. Maandelijks schrijven we een opvoedtip die we aan de partners van de regio bezorgen. Op de vormingsavonden in Mortsel is er telkens iemand aanwezig en we gingen ook naar aan vormingsavond van de gemeenten waar we een punt hebben. In Borsbeek maakten we de werking ook bekend op info avonden van de scholen. Het voorbije jaar maakten we verder kennis met de collega's van Kind & Gezin in de regio en legden we contacten met de Welzijnsschakels. We publiceerden onze gegevens ook in het regionaal blad 'Het Periodiekske'.
