JAARVERSLAG 2013 Zorg dragen in Brussel

JAARVERSLAG 2013 Zorg dragen in Brussel

1

INHOUD Voorwoord 5 Visie en missie

7

Expertisedomeinen en kernfuncties

8

Brussel en de Rand

9

DE EERSTE LIJN ONDERSTEUNEN Thuisverpleging

10

Andere initiatieven

10

NETWERKEN Gezondheidsmeeting: zorgen voor zorgverleners in welzijn en gezondheid

11

Architectuurtour voor huisartsen

11

MULTIDISCIPLINAIRE SAMENWERKING Verwijzer: werken aan een kwalitatief verwijsnetwerk

12

In de prijzen!

13

Kwalitatief overleg tussen huisartsen en apothekers

14

ICT in de zorg

15

Eén Lijn

15

Samenwerken rond diabetes type 2

16

TOEGANG TOT ZORG Een vaste huisarts en Globaal Medisch Dossier promoten

18

Specifieke vorming voor etnisch-culturele minderheden

19

Het Omnio-statuut beter bekendmaken

19

Mantelzorg in Brussel

20

TALENT AANTREKKEN Ik ga ervoor!

21

Mensen met een migratieachtergrond warm maken voor zorgberoepen

21

H-team (voor ASO, TSO en BSO)

22

V-team (voor BSO)

22

Zorgberoepenrally (H-team op pad)

23

Meer kwaliteitsvolle Brusselse stages verpleegkunde

24

Meer studenten geneeskunde warm maken voor brussel

25

Stagecongres ‘Arts worden in Brussel’

26

Netwerkstages 26 Aanbod voor HAiO’s en ASO’s

27

Omvorming van eerstelijnspraktijken ondersteunen

TAAL IN DE ZORGSECTOR Sensibiliseren

28

Medisch Nederlands voor Franstalige huisartsen

28

ZORGZOEKER Zorgzoeker 3.0: nu ook voor Vlaanderen

29

VOORWOORD 2013 is het 4e werkingsjaar van het Huis voor Gezondheid dat op 1 januari 2010 het licht zag. Ook dit jaar zijn we er opnieuw volledig voor gegaan. Naast het continueren van wat goed liep, hebben we ook tal van nieuwe werkingen en activiteiten ontplooid. Dit jaarverslag wil u graag wegwijs maken in de werking en activiteiten van het Huis voor Gezondheid in 2013. We starten met een korte toelichting van onze missie en visie, doelpubliek, expertisedomeinen en kernfuncties. Het hoofdstuk Brussel en de Rand wil duidelijk stellen hoe het Huis voor Gezondheid zich verhoudt tot de organisaties uit de Rand van Brussel en welke activiteiten we ontplooien in de Rand. Vervolgens overlopen we al onze diensten en activiteiten die we in 2013 uitbouwden, onderverdeeld in 7 grote thema’s: De eerste lijn ondersteunen, netwerken, multidisciplinaire samenwerking, toegang tot zorg, talent aantrekken, taal in de zorgsector en Zorgzoeker. Daarnaast krijgt u ook een beknopt overzicht van de globale acties, ondersteund door het ganse Huis voor Gezondheid-team. Wij hopen dat dit jaarverslag onze werking voor 2013 verduidelijkt, inspirerend werkt voor onze medewerkers, de Brusselse zorgverleners en hun organisaties enthousiast maakt zodat we samen ultiem de Brusselse patiënt een antwoord kunnen bieden op de behoeften die hij kent. Prof Dr. Jan Peers Dr. Caroline Verlinde

ANNABEL

BRUNO

ELENA

JAKOB

TOM

SAMIRA

DEMIR NADIYA

VISIE EN MISSIE VISIE Het Huis voor Gezondheid streeft naar een efficiënte zorgorganisatie met het oog op een kwalitatief zorgaanbod in Brussel, in het bijzonder voor de Nederlandstalige patiënt in Brussel. Hiertoe biedt het Huis voor Gezondheid ondersteuning aan zorgverleners en organisaties van zorgverleners die in de context van een multiculturele hoofdstad toegankelijke en kwalitatieve zorg willen bieden, gesteund op de globale benadering van de patiënt/cliënt.

MISSIE Het Huis voor Gezondheid wil zich profileren als de ‘consultant’ in de Brusselse zorg: het Huis voor Gezondheid is een organisatie die dankzij het delen van haar kennis van het Brusselse zorglandschap samenwerking en netwerking tussen organisaties en zorgverleners faciliteert/initieert, met als doel het verbeteren van de toegang en de kwaliteit van de gezondheidszorg voor personen die een beroep willen doen op Nederlandskundige zorg in Brussel.

Ontdek samen met enkele zorgverleners, studenten en patiënten onze verwezen­lijkingen van het voorbije jaar. 1. Bruno is huisarts in een groepspraktijk in Evere. Hij krijgt er geregeld allochtone patiënten over de vloer. 2. Annabel werkt als thuisverpleegkundige en diabeteseducator. 3. Tom en Samira zijn broer en zus. Tom zit in zijn eerste jaar verpleegkunde, Samira wil zorgkundige worden. 4. Jakob is een laatstejaarsstudent geneeskunde aan de KU Leuven. Hij loopt stage in de Europaziekenhuizen in Ukkel.

5. Demir is een Turkse man van 64 met diabetes type 2. Hij is patiënt van Bruno en wordt ook begeleid door Annabel. 6. Nadiya is een alleenstaande Marokkaanse vrouw met een zoontje van 3 jaar. Ze heeft het niet breed en is manisch-depressief. Ook zij is sinds kort patiënte van Bruno.

JAARVERSLAG 2013

7

EXPERTISEDOMEINEN EN KERNFUNCTIES EXPERTISEDOMEINEN Netwerking: samenbrengen van professionals uit de gezondheidssector, uit de gezondheids- en welzijnssector: thematische werkgroepen, gezondheidsmeetings en -debatten. Samenwerking: het faciliteren en organiseren van processen tussen verschillende zorgverleners op een systematische manier. Dit houdt in dat taakafspraken vastliggen en dat zorg planbaar en voorspelbaar wordt. Dit vereenvoudigt de communicatie en verhoogt de efficiëntie bij complexe zorg. Toegang: wegwerken van financiële en culturele drempels tot zorg door het informeren van zorg- en hulpverleners en het bekend maken en ter beschikking stellen van laagdrempelige instrumenten en tools voor hun patiënten/cliënten. Nieuwe zorginitiatieven initiëren die drempelverlagend werken. Talent: scholieren en studenten warm voor de zorgberoepen, H-team, V-team, kwalitatieve stages in de zorg, inleefmomenten, praktijkondersteuning in de eerste lijn… Zorgzoeker: inventarisatie en laagdrempelige ontsluiting van en communicatie met het Nederlandskundige welzijns- en gezondheidsaanbod uit Brussel en de Vlaamse Rand.

KERNFUNCTIES Aanspreekpunt voor de Brusselse zorgvragers, zorgverleners en hun organisaties, voor de overheid Het Huis voor Gezondheid ontplooit zijn activiteiten in nauwe samenspraak met het werkveld en het beleid, wat de gedragenheid en uitvoerbaarheid van onze activiteiten vergroot. Het Huis voor Gezondheid wil een laagdrempelig aanspreekpunt zijn voor de Brusselse zorgvragers, zorgverleners en hun organisaties. Het Huis

8

HUIS VOOR GEZONDHEID

voor Gezondheid is een ondersteunende organisatie en wil zijn activiteiten in nauw overleg met het werkveld ontwikkelen. Signaalfunctie Het Huis voor Gezondheid wil hiaten en problemen in de zorg detecteren en signaleren aan de overheid en vertalen in concrete en bruikbare aanbevelingen. Het Huis voor Gezondheid wil de tussenschakel zijn tussen de Brusselse gezondheidswereld en het beleid. Het Huis voor Gezondheid wil een onafhankelijk forum bieden aan de gezondheidssector voor overleg en samenwerking en hierbij de nodige links leggen naar belendende sectoren, in het bijzonder de welzijnssector. Expertisecentrum over en voor de Brusselse zorg Het Huis voor Gezondheid wil expertise opbouwen en delen over het Brusselse medische netwerk, de medische sociale kaart van Brussel: we beschikken over kennis van de zorgvraag en het -aanbod. Om deze expertisefunctie te vervullen verzamelen we de beschikbare kennis over de Brusselse zorg, doen we gericht onderzoek daar waar kennis ontbreekt. We stellen onze kennis ter beschikking van partners en externen (via de website, infosessies…). Onderzoek Daar waar onvoldoende informatie beschikbaar is, zal het Huis voor Gezondheid ook gericht onderzoek verrichten.

BRUSSEL EN DE RAND Brussel en de Rand worden beleidsmatig opgedeeld, maar op het vlak van gezondheidsnoden en -dienstverlening hebben ze veel gemeen en kennen ze gelijkaardige problemen: overconsumptie van de tweede lijn, ondergebruik van de eerste lijn, armoede, verfransing, allochtone aanwezigheid… Zorgvragers uit de Vlaamse Rand zijn vaak op Brussel aangewezen voor specialistische zorg. Ongeveer een derde van de Brusselse ziekenhuispatiënten komt uit de Rand. Het waarborgen van tweetalige zorg in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dus evenzeer in het belang van de Vlaamse patiënten uit de Rand. Het Huis voor Gezondheid waakt erover zijn activiteiten te ontplooien mede voor en in samenwerking met de Rand. Brusselse zorgvragers zijn vaak op de Rand aangewezen voor bepaalde Nederlandstalige eerstelijnszorg (logopedie, diëtetiek, psychologie…). Zorgverleners die werken in de Brusselse gezondheidszorg wonen vaak in de Rand. Het werkingsgebied van een zorgverlener is niet gebonden aan gewestgrenzen. Een zorgverlener uit de Rand/Brussel heeft patiënten van zowel binnen als buiten Brussel. Het Huis voor Gezondheid richt zich daarom op Brussel maar daar waar het functioneel is ook op de Rand en werkt nauw samen met partners uit de Rand. Dit betekent dat het Huis voor Gezondheid complementair werkt aan bestaande organisaties uit de Rand en zo veel mogelijk tracht samen te werken om een geïntegreerd en globaal gezondheidsbeleid voor Brussel en de Rand te bewerkstelligen.

9

DE EERSTE LIJN ONDERSTEUNEN THUISVERPLEGING In 2013 kreeg Bzorgt, de Brusselse kring van thuisverpleegkundigen, opnieuw inhoudelijke en administratieve ondersteuning van het Huis voor Gezondheid voor vergaderingen en vormingsmomenten doorheen het jaar. Zo werden informatiesessies georganiseerd over palliatieve zorg, samenwerking tussen thuisverpleegkundigen en thuiszorgorganisaties, en actuele ontwikkelingen in de RIZIV-nomenclatuur voor thuisverpleegkundigen. Daarnaast werden structurele samenwerkingsperspectieven verkend met het Wit-Gele Kruis, Familiehulp, Solidariteit voor het Gezin, VBZV, Mederi en andere spelers actief in de Brusselse thuisverpleegkunde en thuiszorg.

ANDERE INITIATIEVEN Het Huis voor Gezondheid vertegenwoordigt de eerstelijnszorg in een aantal beleidsorganen. Ook daar werden dit jaar een aantal concrete resultaten geboekt. –– VINO (Vlaams Initiatief Netwerkondersteuning): Alle Vlaamse Lokale Multidisciplinaire Netwerken werken samen met Domus Medica en de Vlaamse huisartsenopleidingen aan de integratie van de elektronische administratie rond zorgtrajecten in het

10

HUIS VOOR GEZONDHEID

EMD, visiedocumenten voor chronische zorg in Vlaanderen en de voorbereiding van de staatshervorming. –– ICT-Vitalink: Brusselse zorgverleners en patiënten zullen gegevens kunnen delen via Vitalink, geïntegreerd in hun communicatie met het EMD. Er wordt een koppeling gemaakt met andere eHealth-initiatieven zoals het Brusselse Gezondheidsnetwerk (Abrumet). –– Werkgroep Transmurale Zorg: Een aantal structurele partners (o.a. Huisartsenkring, Lokaal Multidisciplinair Netwerk en Samenwerkingsinitiatief thuiszorg) worden voortaan betrokken bij de uitwerking van de contracten patiëntveiligheid die de Belgische ziekenhuizen afsluiten met de FOD Volksgezondheid. –– Expertenpanel federaal kenniscentrum Chronische Zorg: Het Huis voor Gezondheid werkte mee aan de ‘White Paper’ en bracht expertise in over multidisciplinariteit, coördinatie, digitalisering en de nood aan ondersteuning van zorgverleners bij nieuwe zorguitdagingen. –– Het Huis voor Gezondheid zorgde voor (digitale) communicatie en ontsluiting in het kader van de Ronde Tafel eHealth, een federaal initiatief van minister Onkelinx, georganiseerd door het RIZIV.

NETWERKEN GEZONDHEIDSMEETING: ZORGEN VOOR ZORGVERLENERS IN WELZIJN EN GEZONDHEID Onze jaarlijkse Gezondheidsmeeting is stilaan een vaste waarde voor de Brusselse gezondheids- en welzijnssector. De zevende editie vond plaats op 28 maart 2013, met als centraal thema ‘zorg dragen voor zorgverleners’. De deelnemers konden kiezen uit deze vier workshops: –– Het belang van een stage in het kader van rekrutering: over de functie van een goed stagebeleid en de meerwaarde van stages bij de aanwerving. –– Puzzelen met talent: over hoe jobzoekers en laaggeschoolde werknemers zich kunnen opwaarderen op de arbeidsmarkt. –– Werknemer en werkgever: de ideale match via dialoog: over de voorwaarden voor een goed gesprek tussen werkgever en werknemer. –– Omgaan met stress, uitdagingen, burn-out… bij jezelf en je cliënten: over manieren om als zorg- en hulpverlener om te gaan met je eigen mentale gezondheid.

ARCHITECTUURTOUR VOOR HUISARTSEN Op zaterdag 5 oktober 2013 kregen huisartsen en HAIO’s de kans om vier interessante huisartsenpraktijken in Brussel en de Rand te bezoeken. De vier deelnemende praktijken zijn elk op hun manier vernieuwend of verrijkend op het gebied van architectuur, ligging en inrichting. Bovendien hebben ze een boeiende visie op huisartsgeneeskunde die ze doortrekken in hun praktijkvoering. Het startschot werd gegeven aan de campus huisartsen­ geneeskunde van de VUB in Jette. Van daaruit namen de deelnemers de bus van praktijk tot praktijk. Bij een hapje en een drankje werden ze door de huisartsen rondgeleid in hun praktijk. Tussen de bezoeken door werden op de bus vernieuwende thema’s aangesneden in verband met het management van een huisartsenpraktijk. Als extraatje kregen de deelnemers de mogelijkheid om hun eigen (ver)bouwplannen te bespreken met meereizende architecten. ’s Middags hield de bus halt voor een kruidige lunch in hartje Brussel.

BEZOEKERS VAN DE GEZONDHEIDSMEETING DOOR DE JAREN HEEN JAAR

LOCATIE

THEMA’S

AANWEZIGEN

VERDELING

2007

De Markten

Eerstelijns­meeting

95

50% gezondheid 19% welzijn

2008

KBC

Eerste gezondheidsmeeting

74

51% gezondheid 16% welzijn

2009

VUB Jette

Toegang tot de gezondheidszorg

124

30% welzijn 59% gezondheid 11% beleid

2010

EHB – Rits

Huis voor Gezondheid

185

30% welzijn 47% gezondheid 23% beleid

2011

Terranova

Armoede

109

53% welzijn 39% gezondheid 9% beleid

2012

Terranova

Communicatie in de zorg

110

20% welzijn 54% gezondheid 26% beleid

2013

VGC Jacqmainlaan

Zorgen voor zorgverleners in welzijn en gezondheid

102

6% welzijn 43% gezondheid 20% tewerkstelling 18% onderwijs 4% beleid

GEZONDHEIDSMEETING 2013 IN CIJFERS →→ Voor 64 van de 102 aanwezigen was dit hun eerste deelname aan de gezondheidsmeeting. We stellen met plezier vast dat het concept nieuwe bezoekers blijft aanspreken. →→ Heel wat nieuwe deelnemers kwamen uit de sectoren onderwijs (18%) en tewerkstelling (20%), twee doelgroepen die voorheen niet of nauwelijks vertegenwoordigd waren. →→ Het merendeel van de aanwezigen komt echter nog steeds uit de gezondheidssector zelf. De welzijnssector was voor het eerst opvallend minder vertegenwoordigd (6%). →→ De meerderheid van de bezoekers was tevreden: 86% van de aanwezigen evalueerde de meeting en de workshops als goed (43%) of zeer goed (43%). De netwerkmogelijkheden en het aanbod van stands scoorden even hoog.

JAARVERSLAG 2013

11

MULTIDISCIPLINAIRE SAMENWERKING VERWIJZER: WERKEN AAN EEN KWALITATIEF VERWIJSNETWERK Verwijzer is een overlegmoment tussen huisartsen en specialisten, met als doel praktische afspraken te maken tijdens vier scharniermomenten in de zorg voor een patiënt: de consultatie, de opname, het verblijf en het ontslag. Want meer uitwisseling en samenwerking tussen zorgverleners kan de kwaliteit van de zorg alleen maar ten goede komen. In 2012 organiseerde het Huis voor Gezondheid een Verwijzer voor de specialismen nefrologie, cardiologie, pneumologie en orthopedie. In het voorjaar van 2013 werden de resultaten van die overlegmomenten teruggekoppeld naar de directies van de Brusselse ziekenhuizen, de Brusselse Huisartsenkring en het Brussels Overleg Thuiszorg. Daarnaast hebben we dit jaar de organisatie van nieuwe Verwijzer-momenten voorbereid in de Brusselse ziekenhuizen (UZ Brussel, Kliniek Sint-Anne, Sint-Remi en Kliniek Sint-Jan) en zijn we een samenwerking aangegaan met de Franstalige huisartsenkring FAMGB.

12

HUIS VOOR GEZONDHEID

Afspraken die tijdens de Verwijzer-avonden werden gemaakt, worden samen met andere nuttige informatie en de rechtstreekse contactgegevens van alle aanwezige specialisten op een afgesloten deel van onze nieuwe website geplaatst, zodat ook artsen die niet aanwezig waren op een Verwijzer-avond deze informatie kunnen raadplegen.

Annabel is nog niet zo lang opnieuw aan de slag na haar moederschapsverlof, maar wilde de Gezondheidsmeeting zeker niet missen. Met een baby van vijf maanden is haar leven een pak drukker geworden. Het is dan ook een hele uitdaging om een goede balans te vinden tussen haar werk als thuisverpleegkundige, haar nevenactiviteit als diabeteseducator en haar gezin. Ze wil er zijn voor haar patiënten, maar dat vergt heel wat van haar energie, en natuurlijk mag haar familie daar niet het slachtoffer van worden. Tijdens de workshop ‘Omgaan met stress, uitdagingen en burn-out’ kreeg ze een aantal handige tips om prioriteiten te leren stellen en de nodige emotionele afstand te bewaren tegenover haar cliënten. Want nu ze mama is, lijkt de moeilijke thuissituatie van sommige patiënten haar nog meer te raken dan vroeger. Op de receptie achteraf raakte ze nog aan de praat met een collega die zich vorig jaar in ongeveer dezelfde situatie bevond, maar die intussen een gezond nieuw ritme heeft gevonden voor zichzelf. Annabel hoopt dat ze over enkele maanden hetzelfde kan zeggen.

IN DE PRIJZEN!

Het project Verwijzer werd in 2013 genomineerd voor de Prijs Klinische Paden die werd uitgereikt in Utrecht. Het Huis voor Gezondheid kreeg complimenten voor het innovatieve karakter, de doorgedreven methodiek en de exhaustieve evaluatie van het project.

CONTINUÏTEIT & VERWIJZER VERHOOGT SELSE PATIËNTEN COÖRDINATIE BRUS ezondheid.be ndheid – ulrike@huisvoorg Verlinde, Huis voor Gezo reugel, Dr. Caroline

on, Evelyn Van Cleynenb

Daan Aeyels, Ulrike Drag

Inleiding

Methode

leg Ontwikkeling standaard zorgpad iplinair en transmuraal over Verwijzer staat voor interdisc doel als met sel ialisten in Brus bouwd zorgpad tussen huisartsen en spec • Generiek & modulair opge ren. eerde patiëntenzorg te creë om continue en gecoördin nisatorische sleutelmomenten orga en sche • Algemene, klini enteerd zorgaanbod agm gefr + lking bevo e Contactgegevens • Brussel: arm in Verwijzer-map: lijk zake nood zorg Consultatie • Efficiëntere organisatie • Zorgpaden: ↑ continuïteit

en coördinatie

Opname Verblijf

à Zorgpad Verwijzer

Ontslag

che afspraken •  Klinische en organisatoris isspecialisten enhu ziek en n artse huis tussen e groepen •  Modulair, snel en voor grot

Resultaten

p

door expertengroe • Validatie standaard zorgpad l zorgpad

Ontwikkeling operationee

ijzer

Operationeel zorgpad Verw

:

in 2012 •  4 Verwijzer-momenten • 

Nefrologie

• 

Cardiologie

• 

Pneumologie

• 

Orthopedie

• Elektronisch beschikbaar Opvolging

sel en Rand

ten •  30 aanwezige specialis specialisten

vertegenwoordigden 74

•  9 Brusselse ziekenhuizen

deelgenomen

Conclusie

231 huisartsen Zorgpaden beschikbaar voor

Evaluatie

euw deelnemen

•  90% aanwezigen zou opni

n

uiken tijdens praktijkvoere

gebr •  90% zal Verwijzer-map •  Na 3 maanden: meer werkwijze aangepast

+ kwalitatieve communicatie

oep

rsgr eel zorgpad door gebruike • Evaluatie proces en operation nden • Evaluatie outcome na 3 maa g isdirecties en huisartsenkrin enhu ziek : men roble emp yste • S vens • Jaarlijkse actualisatie gege thodiek -me ijzer Verw t ajec tertr • Verbe

uit Brus •  46 huisartsen aanwezig

• 

ialist

bij speeddates huisarts – spec • Verwijzer-map = leidraad focus op transmurale zorg • Specialismespecifiek met twerk ijsne • Rond ziekenhuis & verw oment erkm • Ruimte voor informeel netw

rale zorg el voor kwalitatievere transmu •  Verwijzer is adequaat midd n artse en organisatorisch handelen •  Positief effect op klinisch punten in samenwerking en •  Onthult en bespreekt knel oplossingen communicatie + zorgt voor g verwacht in 2013 door erkin •  Meer transmurale samenw en uitbreiding doelgroep implementatie eHealthbox

Leerpunten

n te maken rond specifieke ntengroepen heen afsprake • Het is mogelijk om over patië pad zorg transfermomenten: generiek de ziekenhuis door gestructureer van standaardzorgpaden per • Efficiënt operationaliseren voorbereiding en overleg ntatie en afspraken = betere impleme is- en specialismegebonden • Onderscheiden van ziekenhu evaluatie actualisatie en evaluatie e = eenvoudige verspreiding, • Elektronische implementati e grootste patiëntengroepen relevanter zorgpad door keuz • Groter volume patiënten +

13

KWALITATIEF OVERLEG TUSSEN HUISARTSEN EN APOTHEKERS Huisartsen en apothekers die in dezelfde wijk werken hebben een gezamenlijk doel voor ogen: hun patiënt de beste zorg bieden. Toch blijven het overleg en de samenwerking tussen beide beroepsgroepen vandaag nog te beperkt. Vraag naar meer overleg Het Huis voor Gezondheid nam samen met Apothekers van Brussel (UPB-AVB) en Réseau Multidisciplinaire Local Bruxelles (RML-B) een enquête af bij Brusselse huisartsen en apothekers. Daaruit bleek dat zij de collega’s uit hun wijk wel kennen, maar dat ze weinig contact hebben, vaak vanwege tijdsgebrek. Driekwart van de huisartsen en meer dan de helft van de apothekers wil echter graag meer overleg. Huisartsen zien daarbij voornamelijk een medische meerwaarde, terwijl voor de apothekers de administratieve meerwaarde primeert. Contactkaarten en een handleiding Het Huis voor Gezondheid besloot samen met de twee andere organisaties tegemoet te komen aan hun vraag en bezorgde alle Brusselse huisartsen en apothekers (Nederlandstalig en Franstalig) een contactkaartje. Daarmee kunnen ze snel en eenvoudig een ontmoeting of overleg aanvragen met collega’s uit hun buurt. Daarnaast ontvingen ze een handleiding die kan dienen als concrete leidraad bij zo’n overleg. De handleiding bevat informatie (een korte toelichting, relevante wetgeving en een aantal suggestievragen) over de volgende thema’s: –– Bereikbaarheid en communicatie –– Algemene afspraken over het voorschrift –– Verslaving en misbruik –– Magistrale bereidingen –– Voorschrift op stofnaam en substitutie –– Wachtdienstregeling –– Zorgtrajecten

14

HUIS VOOR GEZONDHEID

De voorbije maanden moest Bruno een paar keer vaststellen dat een van zijn patiënten medicatie slikte waar hij geen voorschrift voor afgeleverd had. Andere patiënten bleken dan weer substituten te slikken zonder dat Bruno daarvan op de hoogte was. Toen hij het probleem aankaartte bij zijn collega’s van de groepspraktijk, klonk dat voor hen bijzonder herkenbaar. Omdat het probleem grotendeels terug te voeren valt tot een gebrekkige communicatie tussen beide groepen zorgverleners, hebben een aantal huisartsen en apothekers uit de wijk een overleg gepland, met de handleiding van het Huis voor Gezondheid als houvast. De vergadering resulteerde in duidelijke afspraken en procedures voor een optimale samenwerking. De apothekers weten nu bijvoorbeeld op welk moment ze Bruno en zijn collega’s telefonisch kunnen bereiken met vragen over voorschriften, en de huisartsen zullen er voortaan op letten dat hun voorschriften eenduidig zijn en niet vatbaar voor interpretatie. Dat kan de patiënten alleen maar ten goede komen.

ICT IN DE ZORG

ÉÉN LIJN

Het Huis voor Gezondheid en de Brusselse Huisartsenkring zijn overtuigd van het belang van informatisering in de huisartsenpraktijk. We willen de huisartsen daar dus de nodige ondersteuning in bieden. Het Huis voor Gezondheid participeert actief aan de werkgroep ICT van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid en de Ronde Tafel eHealth van het RIZIV, de FOD Sociale Zaken en de FOD Volksgezondheid. Daarnaast werken we zelf een aantal projecten uit.

Het project ‘Eén Lijn’ biedt een totaaloplossing aan voor ICT-ondersteuning in de eerstelijnsgezondheidszorg. In 2013 werd hiervoor een consortium van partners opgericht met Syntra West, Huis voor Gezondheid, Domus Medica, Vlaams Apothekersnetwerk, PraktijkCoach en Health Connect. Het project krijgt steun van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Het doel is zo veel mogelijk zorgverstrekkers in de eerste lijn te laten samenwerken door optimaal gebruik te maken van eHealth-basisdiensten en andere diensten als Vitalink, eHealth Box, MyCareNet, Recip-e… De bijscholingen gaan in 2014 van start. De ICT-ondersteuning wordt eerst aangeboden aan multidisciplinaire groepen van zorgverleners. Daarna volgt e-learning en in laatste instantie ondersteuning in de vorm van individuele begeleiding.

EMD: goed idee of weg ermee? Op donderdag 19 september 2013 organiseerde het Huis voor Gezondheid de druk bijgewoonde navorming ‘EMD: goed idee of weg ermee?’ In het voorjaar hebben we de huisartsen gevraagd naar hun specifieke noden in verband met het EMD (Elektronisch Medisch Dossier), en we hebben het programma van de navorming daar op afgestemd. Daarnaast vinden huisartsen op onze website voortaan allerlei handleidingen, tutorials, en filmpjes voor de meest gebruikte EMD-pakketten. Het Huis voor Gezondheid stelde ook een standaard verwijsbrief op die gecodeerd werd voor de drie meest gebruikte EMD-pakketten in Brussel. In 2014 wordt de navorming voortgezet in de vorm van gebruikersgroepen voor deze drie EMD-pakketten.

Een paar maanden geleden liep Demir een vrij onschuldig wondje op aan zijn grote teen, maar het heeft weken geduurd voor dat genezen was. Demirs huisarts Bruno verwees hem door naar het Regiohuis voor een infosessie over diabetes en voetverzorging. Dankzij de concrete tips van diabeteseducator Annabel weten Demir en zijn dochter nu wat te doen om problemen zo veel mogelijk te vermijden: zeker niet op blote voeten lopen, teennagels kort en recht knippen, geen knellende schoenen dragen, zelf regelmatig Demirs voeten checken op kleine wondjes, en alert zijn als zijn voeten koud of tintelend aanvoelen.

JAARVERSLAG 2013

15

SAMENWERKEN ROND DIABETES TYPE 2 Multidisciplinair samenwerken rond diabetes blijft een belangrijk thema voor het Huis voor Gezondheid. Ook in 2013 hebben we een aantal projecten uitgewerkt en ondersteund. Regiohuis Anderlecht Sinds 2012 bevindt zich een ‘regiohuis diabetes’ in het gezondheidscentrum van Anderlecht. Het is een plek waar huisartsen, paramedici, thuiszorg en sociale dienstverlening kunnen samenwerken om diabetespatiënten te helpen hun levensstijl aan te passen. Het centrum biedt onderdak aan drie soorten activiteiten in verband met diabetes: –– infosessies voor het grote publiek (in 2013: 4 sessies ‘De zomer en diabetes’ en ‘Gezonde voeding en beweging’, 29 aanwezigen); –– groepssessies voor patiënten met diabetes type 2 op doorverwijzing van de huisarts (in 2013: 4 sessies ‘Diabetes en de zorg voor uw voeten’ en ‘Gezonde voeding en beweging’, 20 aanwezigen); –– individuele sessies in het kader van diabetes op doorverwijzing van de huisarts.

Diabetes-i-punten In 2012 gingen de diabetesinfopunten van start, een samenwerking tussen het Brussels Overleg Dienstencentra (BOD), de Vlaamse Diabetes Liga (VDL) en het Huis voor Gezondheid. De infopunten zijn ingebed in de Brusselse lokale dienstencentra (LDC) en willen de burger op een zeer laagdrempelige manier gratis informatie aanbieden over diabetes. Brusselse diabetici kunnen er ook terecht om lokale zorgverleners uit hun buurt te vinden. Het Huis voor Gezondheid zorgde voor: –– een ruim aanbod informatiefolders over diabetes; –– het dispatchen van diabetesvragen naar de juiste instanties of zorgverleners; –– een lijst van lokale zorgverleners; –– de organisatie van infosessies over diabetes en gezonde voeding.

Het project werd positief geëvalueerd en wordt in 2014 opengesteld voor alle huisartsen uit de regio Anderlecht.

Eind 2013 werd een enquête afgenomen bij de centrumleiders van de dienstencentra om het gebruik van de diabetes-i-punten te evalueren. Daaruit bleek dat de infopunten hun doel soms wat voorbijschieten. Bezoekers nemen weinig folders mee en stellen zelden vragen over diabetes. De lijst met zorgverleners werd aanvankelijk beschouwd als een handig instrument, maar wordt in de praktijk nauwelijks gebruikt. We kunnen concluderen dat een infopunt wellicht een te passief medium is. In 2014 bekijken we op welke manier we dat beter kunnen aanpakken.

Nog voor haar bevalling woonde Annabel het intervisiemoment voor diabeteseducatoren bij. Ze vindt het belangrijk om op de hoogte te blijven van de laatste wetenschappelijke tendensen en bovendien is het een ideaal moment om in beperkte kring te overleggen met collega-educatoren. De aanwezigen waren in het bijzonder te spreken over de werking van het Regiohuis, de gebruiksvriendelijke steekkaarten voor diabeteseducatoren en het ruime aanbod aan ander ondersteuningsmateriaal voor patiënteneducatie.

Steekkaarten voor diabeteseducatoren Vorig jaar ontwikkelde het Lokaal Multidisciplinair Netwerk (LMN) Brussel twintig steekkaarten over diabetes die diabeteseducatoren kunnen gebruiken bij hun patiënten. De steekkaarten zijn gratis digitaal beschikbaar op www.huisvoorgezondheid.be, de website van de Vlaamse Diabetes Liga en de websites van de zorgtrajectpromotoren. De educatoren kunnen de kaarten gemakkelijk aanpassen, personaliseren, up-to-date houden, afdrukken… Er werd over de steekkaarten gecommuniceerd op een terugkomdag en een intervisiemoment voor diabeteseducatoren, tijdens een les voor diabeteseducatoren in opleiding aan de Erasmushogeschool, via de Zorgzoeker-nieuwsbrief en via de LMN-nieuwsbrief. Alleen al op de website van het Huis voor Gezondheid werden de steekkaarten in 2013 meer dan honderd keer gedownload. In 2014 worden ze geactualiseerd waar nodig.

16

HUIS VOOR GEZONDHEID

Intervisie voor diabeteseducatoren In 2013 organiseerde het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brussel één intervisiemoment voor diabeteseducatoren. Het wetenschappelijk onderzoek dat het RIZIV liet uitvoeren in het kader van de zorgtrajecten werd besproken en de steekkaarten en de activiteiten in het regiohuis in Anderlecht werden bekendgemaakt. Een farmaceutische firma kreeg de gelegenheid om een nieuw product voor diabetespatiënten voor te stellen. Er waren vier diabeteseducatoren aanwezig. Permanente vorming voor diabeteseducatoren Het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brussel heeft in samenwerking met de Erasmushogeschool Brussel een pakket permanente vorming en coaching ontwikkeld zodat diabeteseducatoren minstens vijftien uur verplichte vorming per kalenderjaar kunnen volgen. In 2013 werden twee bijscholingen georganiseerd, een over nier- en urologische problemen en een andere over diabetes en voeding. Daarnaast was er een beurs met standen van farmaceutische firma’s. Er waren respectievelijk veertien, vijf en vijfentwintig diabeteseducatoren aanwezig.

Andere initiatieven –– De website www.zorgtrajectbrussel.be werd geïntegreerd in de website www.huisvoorgezondheid.be en uitgebreid met handige tools voor huisartsen, specialisten, apothekers, diëtisten, diabeteseducatoren en podologen. –– Er werden in 2013 behoorlijk wat info- en kooksessies gegeven over diabetes en gezonde voeding: aan de poets- en gezinshulpen die werken voor de socialistische mutualiteit, aan bezoekers van verschillende Brusselse lokale dienstencentra, aan de Brusselaar via onze stand tijdens het openingsweekend van Muntpunt… –– Samen met de tweedejaarsstudenten voedingsen dieetleer werden vijf diabetesreceptenfiches gemaakt. Het is de bedoeling dat die gebruikt kunnen worden door diëtistes in wijkgezondheidscentra en door diabeteseducatoren tijdens patiënteneducatie. –– De diabeteseducatoren in opleiding aan de Erasmushogeschool in Jette kregen twee lessen over de zorgtrajecten en de eerstelijnsgezondheidszorg in Brussel. –– Er werd een intervisie- en vormingsmoment voor diëtistes georganiseerd. Centraal stond het debat rond de voedselzandloper en de voedingsdriehoek. Zes diëtistes woonden de bijscholing bij. –– Het Huis voor Gezondheid zetelde in de jury tijdens de eindwerkverdediging van bachelorstudenten voedings- en dieetkunde.

JAARVERSLAG 2013

17

TOEGANG TOT ZORG EEN VASTE HUISARTS EN GLOBAAL MEDISCH DOSSIER PROMOTEN Nog steeds worden huisartsenwachtdiensten onderbenut en spoedgevallendiensten van ziekenhuizen overstelpt. Daarom willen we patiënten overtuigen om te kiezen voor één vaste huisarts die hun GMD beheert en die de centrale figuur is in de zorg voor hun gezondheid. Informatiemap ‘Help ik ben ziek, wat nu?’ Eind 2012 ontwikkelde het Huis voor Gezondheid een informatiemap (gebaseerd op een concept van het OCMW Antwerpen) met acht overzichtelijke fiches die aan de hand van fotomateriaal en korte, heldere zinnen een aantal basisconcepten van het Belgische gezondheidszorgsysteem toelichten: –– de vaste huisdokter –– een afspraak maken bij de vaste huisdokter –– het Globaal Medisch Dossier (GMD) –– de regeling sociale derdebetaler –– het systeem van forfaitaire betaling –– de doorverwijzing naar de specialist –– het Omnio-statuut –– de sociale maximumfactuur De fiches zijn beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels en zijn specifiek gericht op kwetsbare doelgroepen.

18

HUIS VOOR GEZONDHEID

In aanwezigheid van Brigitte Grouwels, VGC-Collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid en Gezin, werd de map ‘Help ik ben ziek, wat nu?’ op 19 april 2013 officieel aan de pers voorgesteld. Daarna werd de map verder verspreid op beurzen en andere evenementen. In de loop van 2013 werden nieuwe themafiches uitgewerkt over de mutualiteit, de apotheek, de wachtdienst/ wachtpost, de spoeddienst, de vertrouwenspersoon/ vertegenwoordiger, en de procedure dringende medische hulp. We peilden bij de gebruikers naar de tevredenheid over de informatiemap en gaan in 2014 aan de slag met de resultaten.

Nadiya ontving een sms’je via de moskee Al Amal, met de aankondiging dat er binnenkort een infosessie werd georganiseerd over het Belgische systeem van tegemoetkomingen voor eerstelijnsgezondheidszorg. Aangezien zij moet rondkomen met een klein budget komt zij zeker in aanmerking voor het Omnio-statuut. Haar ziekenfonds had dat al gemeld per brief, maar door de taalbarrière had Nadiya de brief niet helemaal begrepen en weggegooid. Na de sessie georganiseerd door het Huis voor Gezondheid in samenwerking met de moskee Al Amal weet Nadiya wat te doen om dit statuut in orde te krijgen, zodat gezondheidszorg voor haar en haar zoontje voortaan minder kost.

gezondh

n ziek! Help ik be ill! de! Help, I’m ala m is t, je su ？

Zu

stayim Imdat Ha i sëmur

怎么办

我病了，

eidsfich

Vormingspakket ! bin krank Hilfe, ich я болен Помогите, ‘Help ik ben ziek, wat nu?’ te estou doen e -m da Aju Naast de map met fiches werd rond tem chory Pomocy jes dezelfde thema’s ook een interactieve vorming uitgewerkt. De vorming vertrekt vanuit eids gezondh tien voorbeeldsituaties waarin de deelnefiches mers moeten aangeven of ze bij de huisarts, de wachtdienst, de spoeddienst of de specialist zouden gaan. Dat is het startpunt voor een gesprek. Eerst wordt het belang van een vaste huisarts en een Globaal Medisch Dossier benadrukt, daarna komen de verschillende betalingssystemen aan bod. In 2012 werd de vorming getest bij de doelgroep zelf, onder andere in samenwerking met de intercultureel bemiddelaars van Foyer vzw. De opgedane ervaring leidde tot een verdere verfijning van het vormingspakket. In de loop van 2013 werd dit pakket voorgesteld aan intermediairs. Dit was bijvoorbeeld het geval op de VGC-taaldag ‘Taal Centraal’ van 8 oktober. Interesse was er vooral bij mensen mogelijke tegemoetkomingen binnen de Belgische eertewerkgesteld in de sociaal-culturele sector. stelijnsgezondheidszorg en worden gegeven door een SPECIFIEKE VORMING VOOR ETNISCH-CULTURELE diëtiste die Arabisch, Nederlands en Frans spreekt. Het Huis voor Gezondheid bood haar zowel inhoudelijke MINDERHEDEN als logistieke ondersteuning tijdens haar voorbereiding. In 2013 ging het Huis voor Gezondheid actief op zoek Er kwamen 97 deelnemers op af, allemaal vrouwelijke naar sleutelfiguren binnen etnisch-culturele minderhebezoekers van de moskee. den, omdat zij deel uitmaken van de meest kwetsbare HET OMNIO-STATUUT BETER BEKENDMAKEN doelgroepen als het gaat over een correct gebruik van ons gezondheidszorgsysteem. Ziekenfondsen informeren hun cliënten als ze recht hebben op interessante tegemoetkomingen. Maar de huidige Infosessies in de moskee manier van communiceren – veelal in het Nederlands en We kozen ervoor om deze personen specifiek te benaderen via moskeeën. Uit praktische overwegingen startper brief – blijkt niet altijd efficiënt te zijn voor kwetsbare ten we ons project in de moskee ‘Al Amal’ in Anderdoelgroepen, met als gevolg dat heel wat cliënten een lecht, in de wijk waarin ook het regiohuis voor diabetes potentiële verhoogde tegemoetkoming mislopen. is ingebed. Op die manier kunnen we voortbouwen Het Huis voor Gezondheid wilde in 2013 een project uitop de samenwerking met de Helixnetwerkpraktijk, de werken om meer cliënten te bereiken, bijvoorbeeld door gemeente Anderlecht, de zorgverleners die reeds infoface-to-face contacten op het kantoor van het ziekenfonds te bevorderen. Voor we aan de slag gingen, versessies geven in het regiohuis en het gezondheidscentrum Aumale. Het Huis voor Gezondheid stelde zijn diepten we ons in het Omnio-statuut. We raadpleegden werking voor en de voorzitter van de moskee gaf aan in bestaande studies en contacteerden juristen van de ziekenfondsen. Omdat het Omnio-statuut in 2014 grondig welke projecten zijn moskee interesse had. hervormd wordt, gingen we voorlopig echter niet van start Vorming door een sleutelfiguur met een project. De naam ‘Omnio’ zal verdwijnen en het statuut wordt geïntegreerd in de verhoogde tegemoetIn overleg met de voorzitter van de moskee stelden we een vormingspakket samen van acht infosessies van één koming. De ziekenfondsen nemen zich voor om meer uur. De sessies spitsen zich vooral toe op diabetes en de aanklampend te werken. Ndihmë Jam

Segítség,

o! toy enferm ¡Ayuda, es

k!

beteg vagyo

ize ngiyagula

Ngicela ungis

Thusa, ke

Unisaidia!

wa.

Mimi ngonj

Pomoc, som

chorý!

es

Na sengeli

a lwala

o malato

Ajutami son

po na na lisalisi

zo bela

Ajutor sunt

bolnav

id vzw Gezondhe Huis voor 7 at 76 bus Lakensestra el  1000 Bruss 31 65 Tel 02 412 31 69 Fax 02 412 eid.be  oorgezondh info@huisv eid.be oorgezondh www.huisv

JAARVERSLAG 2013

19

Het Huis voor Gezondheid blijft de evolutie op de voet volgen en zal evalueren of het aantal rechttrekkenden effectief stijgt door de bovenstaande ingrepen. Zo niet, zullen we alsnog een project op poten zetten.

MANTELZORG IN BRUSSEL In opdracht van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie nam het Huis voor Gezondheid in 2013 de Brusselse mantelzorg onder de loep. Wie zijn de mantelzorgers? Waar bevinden ze zich? Wat zijn hun noden? Na overleg met onder andere BOT, het Kenniscentrum Woonzorg Brussel, Home-info, BrOes en de zes Vlaamse mantelzorgverenigingen gingen we op verkenning. Belangrijkste vaststellingen –– Hoewel er bijna geen georganiseerde mantelzorg is in Brussel, telt het gewest wel degelijk veel mantelzorgers. Volgens het Observatorium Welzijn en Gezondheid gaat het om zo’n 9% van de bevolking, een cijfer dat vergelijkbaar is met het Belgische gemiddelde. –– De Brusselse mantelzorg wordt gekenmerkt door een grote buurtgerichtheid, al zijn er ook wijken (bv. de Brabantwijk) waar mantelzorgtaken vooral door familie worden opgenomen. –– Heel wat organisaties bereiken wel mantelzorgers, maar hebben geen specifiek mantelzorgbeleid. –– Over het algemeen wordt de draagkracht van mantelzorgers overschat.

20

HUIS VOOR GEZONDHEID

Met deze fenomenen in het achterhoofd richtte het Huis voor Gezondheid de stuurgroep ‘Mantelzorg in Brussel’ op, met vertegenwoordigers van onderzoeksinstellingen, organisaties die met mantelzorgers in contact komen, zorgorganisaties… In 2013 kwam de stuurgroep vier keer samen. Er werden een aantal voorstellen gelanceerd, bijvoorbeeld de introductie van een Brusselse Week van de Mantelzorg en een colloquium Mantelzorg voor hulpverleners. Het is in elk geval duidelijk dat er nood is aan een Brusselse mantelzorgstructuur. De deelnemers zijn alvast bijzonder gemotiveerd om dit alles in 2014 concreet vorm te geven.

In de groepspraktijk van Bruno werkt sinds enkele maanden Elena, een verpleegkundige met Tsjetsjeense roots. Elena heeft eerst verpleegkunde gestudeerd en haalde nadien een diploma huisartsengeneeskunde aan de universiteit van Sint-Petersburg. Ze kwam eind jaren negentig in België terecht als vluchteling. Haar diploma’s werden hier niet als gelijkwaardig aanvaard, dus moest ze opnieuw gaan studeren als ze in de gezondheidssector aan de slag wilde. Maar intussen had ze ook een inkomen nodig, dus begon ze te werken als sociaal vertaler/tolk en volgde ze een opleiding verpleegkunde in avondonderwijs. Ergens heeft Elena het er nog steeds moeilijk mee dat ze hier geen arts is, maar intussen heeft ze een nieuw leven opgebouwd. Ze hoopt dat haar verhaal andere nieuwkomers kan motiveren en kan hen heel wat relevante tips geven.

vzw asbl

FE.BI

Oriën ta zorgop tiegids Ned leidin gen in erlandstal Oriënta Guide tiegids Nederla ndstalig Bruss e ige d’oatio el rienns zorgopl form tatiBrussel in nendesnéeidingen tatio on er rien o la d’ e nd Guid ais àsB des form à Bruxelle Orienta rlandaistion atiocare née guide ruxe nguage en s Dutch-la soin ns de de uage care lles soins training ang s in ch-l Brussels Dut e Orientation guid s ssel trainings in Bru

vzw asbl VORMING

FE.BI

NDHE ID STEU N VAN VOOR GEZO ERD MET DE TIEF VAN HUIS T GERE ALISE EEN INITIA NDHE ID WORD VOOR GEZO HET HUIS

Oriëntatiegids zorgopleidingen in Brussel Een aantal organisaties uit de Brusselse social profiten inschakelingssector, waaronder Tracé Brussel, de VDAB en Actiris, heeft onder coördinatie van Huis voor Gezondheid de handen in elkaar geslagen om een toegankelijke Oriëntatiegids te maken over Nederlandstalige zorgopleidingen in Brussel. Naast een overzichtelijk aanbod van zorgopleidingen en werkervaringsprojecten bevat de gids informatie over Nederlands leren en oefenen, financiële ondersteuning van de VDAB tijdens de opleiding, kinderopvangmogelijkheden tijdens de lesuren, de combinatie leren en werken, diplomagelijkwaardigheid en inleefmomenten in de Brusselse zorgsector. De gids is gericht op volwassen studiekiezers: mensen die instromen in zorgopleidingen, maar niet rechtstreeks doorstromen uit het secundair onderwijs. Het gaat om werkzoekenden, mensen die van sector willen veranderen, maar vooral om kansengroepen van wie de moe-

MENSEN MET EEN MIGRATIEACHTERGROND WARM MAKEN VOOR ZORGBEROEPEN Het Brusselse publiek is multicultureel samengesteld. Jammer genoeg is dat vandaag nog te weinig het geval voor het personeel van zorginstellingen. Nochtans kunnen mensen met een migratieachtergrond heel wat meerwaarde bieden: ze spreken vaak de moedertaal van de zorgvrager en hebben vaak een goed inzicht in de leefwereld van zorgvragers uit andere culturen.

VERSPREIDING CAMPAGNEMATERIAAL ‘IK GA ERVOOR’ IN BRUSSEL →→ 1000 affiches ‘Waarom ik verpleegkundige werd?’ ‘Waarom ik opvoeder werd?’ ‘Waarom ik verzorgende werd?’ bij meer dan 700 zorg- en opleidingsinstellingen, tewerkstellingsorganisaties, zorgverleners, gemeenschapscentra… →→ Advertentie van drie affiches in Brussel Deze Week i.s.m. de VGC. →→ Promotieactie op Facebook: De beste quote met ‘waarom ik graag zorgverlener ben’ won een etentje met Minister Jo Vandeurzen. →→ Impact: in 2013 zijn er dubbel zoveel studenten verpleegkunde in Brussel als tien jaar geleden.

GUIDE D’

GEMA

UNE INITIATIVE DE HUIS VOOR GEZONDHE ID VZW HUIS VOOR GEZONDHE ID EST RÉALISÉE AVEC LE SOUTIEN DE

ORIENTATION ORIE NTA TION GUID E

MOGE LIJK

AKT DOOR

DES FORMATION S DE

ICATI E IS MEDE

DES FORMATIONS DE

DEZE PUBL

vzw asbl

FE.BI

BRU SSE L

In 2013 zette het BOPZ (Brussels Overleg Promotie Zorgberoepen) onder leiding van het Huis voor Gezondheid voor het derde jaar op rij in op de campagne ‘Ik ga ervoor’, een Vlaams initiatief om zorgberoepen te promoten. Het Huis voor Gezondheid vertegenwoordigt de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) in het IPOZ (Interprovinciaal Overleg Promotie Zorgberoepen), met als doel de verschillende acties in de provincies en Brussel beter op elkaar af te stemmen. Het Huis zetelt ook in het overkoepelende Vlaamse overleg (Vlaams Overleg Promotie Zorgberoepen). Er werden vijf nieuwe affiches en een Facebookpagina (‘Een zorgjob: ik ga ervoor’) gelanceerd om de campagne weer in de kijker te zetten. In samenwerking met de provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie werd een eerste aanzet gegeven om de impact van de campagne structureel op te volgen.

VORMING

IDIN GEN IN

vzw asbl

s en Engels.

nds, Fran

het Nederla

SOINS EN NÉERLAND AIS DU TC CA RE H- LA NG À BRUXELLES TR AI UA GE BR US NI NG S SE LS IN

ais et en anglais.

FE.BI

hikbaar in

is besc Deze gids

ZOR GO PLE

IK GA ERVOOR!

SOINS EN NÉERL ANDAI

DS TAL IGE

nt disponible en néerland

À ÉTÉ RÉALISÉE PAR

TALIG E NEDE RLAN DS GEN ZORG OPLE IDIN IN BRUS SEL

NED ERL AN

S À BRUXE LLES GUI

IEG IDS 

Ce guide est égaleme CETTE PUBLICATIO N

IEGIDS ORIËNTAT

DE D’ORI ENTAT ION

OR IËN TAT

TALENT AANTREKKEN

Evolutie van het aantal studenten NL verpleegkunde ( HBO5 en bachelor) in Brussel 800 600 400 200 0 2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Aantal NL studenten verpleegkunde

JAARVERSLAG 2013

21

dertaal niet het Nederlands is. De gids wordt in februari 2014 in boekuitgave en digitaal gepubliceerd in het Nederlands, Frans en Engels. Nieuwkomers en rolmodellen: het project ‘Gevluchte artsen’ Vluchtelingenwerk Vlaanderen lanceerde in 2013 een bijzonder project door en voor gevluchte artsen. De ngo probeert de maatschappelijke en professionele positie van gevluchte artsen te versterken, zodat zij er beter in slagen hun loopbaan uit te bouwen in de Belgische zorgsector. Het Huis voor Gezondheid ondersteunt dit project op Brussels niveau. Zo organiseerden we een ronde tafel met NARIC Vlaanderen, VLIR en de doelgroep gevluchte artsen zelf. In mei werd een vervolgbijeenkomst georganiseerd, specifiek gericht op gevluchte artsen. We brachten hen in contact met oud-vluchtelingen die intussen hun weg naar de Belgische zorgsector hebben gevonden. In 2014 wordt het project in onderlinge samenwerking voortgezet. Opleidingsbeurzen Het Huis voor Gezondheid nam deel aan een aantal opleidingsbeurzen, waaronder de opleidingsmarkt van Tracé voor werkzoekenden met een migratieachtergrond. We zorgden er ook voor dat Paramedin Jette en het Sint-Guido-Instituut aanwezig waren, twee opleidingsinstellingen die HBO5-programma’s Verpleegkunde aanbieden in Brussel. Tot slot fungeerde het Huis voor Gezondheid tijdens de Tracébeurs als doorverwijzer richting het aanwezige aanbod van VDAB, Actiris, Groep Intro, Huis van het Nederlands, NARIC Vlaanderen en andere actoren die volwassen studiekiezers begeleiden.

De zorgsector is wel erg populair in de familie van Tom en Samira: sinds hun dertienjarige nichtje Elise aan de zorgberoepenrally deelnam, staat haar besluit vast: ze moet en zal orthopediste worden. Ze vond het zó leuk om de arm van haar beste vriendin in het gips te steken. Benieuwd of ze er over vijf jaar nog steeds zo over denkt, wanneer ze een studierichting moet kiezen…

22

HUIS VOOR GEZONDHEID

Bruno heeft zich dit jaar aangemeld als gids voor het H-team. Als jonge huisarts in een wijk­ gezondheidscentrum kent hij het reilen en zeilen binnen de Brusselse gezondheidssector maar al te goed. Hij vertelde de vijfde- en zesdejaars van een Brusselse school over zijn ervaringen in de groepspraktijk en legde uit met welke andere zorgverleners hij samenwerkt. Bruno viel in de smaak bij de leerlingen, en zijn uiteenzetting ook. Toen hij vroeg wie erover denkt een zorgrichting te gaan studeren, stak een tiental leerlingen de hand op. Zelf vond Bruno het trouwens ook een bijzonder fijne namiddag. Als het aan hem ligt, gaat hij volgend jaar zeker weer op pad als ambassadeur van het H-team.

H-TEAM (VOOR ASO, TSO EN BSO) Het H-team (H van ‘Health’) is een promoteam van geestdriftige gidsen uit de Brusselse zorgorganisaties die leerlingen uit het vijfde en zesde jaar ASO, TSO en BSO willen prikkelen voor een job in de zorgsector. Ze gaan spreken in klassen en laten hen binnenkijken in de opleiding, het werkveld en de toekomstperspectieven van een leven als zorgverlener. Nieuw in het schooljaar 2012-2013 –– Het H-team werd verder uitgebreid met gidsen uit ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg, wijkgezondheidscentra, de eerste lijn en met andere zorgberoepen (diëtisten, artsen…). –– Inhoudelijke update van de sessies. –– De website van het H-team werd vernieuwd en geïntegreerd in de website van het Huis voor Gezondheid. –– Verdere bekendmaking van het H-team bij directies van de scholengemeenschap Brussel (GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap), op de lerarendag aan de VUB, in de nieuwsbrief Brussel-direct.

V-TEAM (VOOR BSO) Naar analogie met het H-team bestaat sinds 2012 ook een V-team, verzorgenden die sessies geven in het eerste en tweede jaar BSO, om tegemoet te komen aan het tekort aan (kwalitatieve) verzorgenden en zorgkundigen in Brussel en de Rand. We willen de leerlingen een positieve keuze laten maken voor de richting personenzorg.

HET H-TEAM IN CIJFERS →→ Sinds 2007: 118 sessies, voor 1953 leerlingen, in 35 secundaire scholen in Brussel en de Rand (= 58% van alle scholen in deze regio) →→ 2012-2013: 25 sessies (11 in ASO, 8 in TSO, 4 in BSO, 2 BSO/TSO), voor 440 leerlingen, in 16 scholen: 13 sessies in Brusselse scholen en 12 in de Vlaamse Rand en net buiten de Rand →→ 6 klassikale inleefmomenten in een zorginstelling →→ 11 nieuwe gidsen actief (4 verpleegkundigen, 3 studenten geneeskunde, 1 arts en 3 diëtisten) →→ 9 nieuwe gidsen aangetrokken voor het schooljaar 2013-2014 HET V-TEAM IN CIJFERS →→ 2012–2013: 12 sessies, voor 160 leerlingen, in 6 scholen (van de 8 beoogde scholen in Brussel) →→ 6 actieve gidsen: 2 uit een woonzorgcentrum, 2 uit de thuiszorg, 1 uit de buitenschoolse kinderopvang en 1 kinderoppas voor zieke kinderen →→ 1 nieuwe gids aangetrokken voor het schooljaar 2013-2014 →→ De 6 scholen nodigen het V-team dit jaar opnieuw uit!

Het V-team is een samenwerking van het Huis voor Gezondheid, Familiehulp, Solidariteit voor het Gezin, twee woonzorgcentra (Susanna Maria en Ter Kameren), Sint Guido, KTA Jette en VIVO. Nieuw in het schooljaar 2012-2013 –– De website van het V-team werd vernieuwd en geïntegreerd in de website van het Huis voor Gezondheid. –– Verdere bekendmaking van het V-team bij directies van de scholengemeenschap Brussel (GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap) en in de nieuwsbrief Brussel-direct.

ZORGBEROEPENRALLY (H-TEAM OP PAD) In oktober 2013 konden zeventig leerlingen uit de eerste graad van drie Brusselse scholen kennismaken met zeven zorgberoepen. Dit evenement was een initiatief van het Huis voor Gezondheid in samenwerking met Het Beroepenhuis en met medewerking van Dagcentrum Terranova, Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), Kinderdagverblijf De Ketjes en Kliniek Sint-Jan. De leerlingen maakten kennis met de beroepen verpleegkundige, ergotherapeut, kinderbegeleider, technoloog medische beeldvorming, opticien/optometrist, orthopedist en biotechnicus. Van elk beroep voerden de jongeren één deeltaak uit: als ergotherapeut fruit snijden met hulpmiddelen, als orthopedist een arm ingipsen, als kinderbegeleider luiers verversen… Op die manier konden de leerlingen ontdekken of ze de juiste talenten hebben om later een beroep uit de sector te kiezen.

JAARVERSLAG 2013

23

MEER KWALITEITSVOLLE BRUSSELSE STAGES VERPLEEGKUNDE Stagementoraat Brussel Nu het aantal studenten verpleegkunde stijgt en Europa meer stage-uren oplegt, groeit de nood aan (kwaliteitsvolle) stageplaatsen. Het Stagementoraat Brussel, in 2012 opgericht om de stagebegeleiding van Nederlandstalige stagiairs verpleegkunde in Brusselse ziekenhuizen te optimaliseren, groeide onder leiding van het Huis voor Gezondheid in 2013 uit tot een belangrijk en zeer dynamisch platform waar scholen en ziekenhuizen samen de stageproblematiek aanpakken en ervaringen uitwisselen. Franstalige scholen voor verpleegkunde werden betrokken bij het overleg en de elf Brusselse scholen voor verpleegkunde zaten voor het eerst samen aan tafel. Meer stageplaatsen voor Nederlandstaligen Het lobbywerk van het Huis voor Gezondheid resulteerde in 2013 in meer stageplaatsen voor Nederlandstalige scholen verpleegkunde in de Brusselse ziekenhuizen. Zowel de scholen als de zorginstellingen leveren voortaan meer inspanningen om Nederlandstalige studenten verpleegkunde een kwaliteitsvolle stageplek te bieden. We zetten ook ons netwerk van gastgezinnen in om studenten verpleegkunde desgewenst logies aan te bieden tijdens hun stage. Meer dan dertig studenten maakten daar in 2013 gebruik van. Brussellessen Veel studenten in zorgopleidingen hebben drempelvrees en kennen Brussel onvoldoende. Om ze warm te maken voor een stage en later een job in Brussel, gaven we acht introductielessen over Brussel en de Brusselse gezondheidszorg in het eerste jaar verpleegkunde van alle Nederlandstalige scholen in Brussel en enkele in de bredere Rand. Daarmee bereikten we in totaal 510 studenten. Alle studenten kregen ook een ‘Zak voor Gezondheid’ met nuttige info, onder andere het boekje Welkom in Brussel voor starters in de zorg. De lessen werden in 2013 volledig vernieuwd: beter aangepast aan de interesses van de studenten en meer gericht op Brussel leren kennen en vooroordelen over Brussel wegwerken. In het derde jaar verpleegkunde gaven we lessen over ‘werken in Brussel’.

24

HUIS VOOR GEZONDHEID

VERWEZENLIJKINGEN STAGEMENTORAAT IN 2013 →→ Uitbreiding met nieuwe leden →→ Ontwikkeling van een competentieprofiel voor stagementoren →→ Ontwikkeling van een gemeenschappelijk sjabloon voor een onthaal­brochure en een dienstbrochure voor stagiairs in de Brusselse ziekenhuizen →→ Folder met het Nederlands- en Franstalige opleidingsaanbod voor stagementoren in Brussel →→ Workshop over stages op de gezondheidsmeeting →→ Overleg over het tekort aan stageplaatsen met alle scholen voor verpleegkunde en de ziekenhuizen in Brussel en met de bevoegde overheden

Jobhoppen in Brussel Om het imago van Brussel bij de studenten verpleegkunde te verruimen organiseerden Muntpunt, Br(ik en het Huis voor Gezondheid op 15 mei 2013 opnieuw een dag ‘Jobhoppen in Brussel’. We namen 141 tweedejaarsstudenten verpleegkunde uit de Brusselse Nederlandstalige scholen mee door de stad, van de ene zorglocatie naar de andere. Het initiatief werd positief geëvalueerd: 51% van de studenten heeft zijn mening over Brussel herzien, 75% wil stage lopen in Brussel en 51% overweegt om er te komen werken (10% misschien).

Tom studeert wel in Brussel, maar eigenlijk was het zijn bedoeling om na zijn opleiding ergens aan de slag te gaan in de Rand. Want wonen en werken in Brussel-stad, dat is levensgevaarlijk, veel te druk, je krijgt er alleen maar te maken met probleemgevallen en niemand verstaat je als Nederlandstalige. Of niet soms? Gelukkig is Tom ruimdenkend genoeg om zijn mening te herzien na een paar maanden als student in Brussel. Op café bij Sint-Goriks, met een boekje in het park, heerlijk en betaalbaar eten uit alle hoeken van de wereld, een paar topmusea op een steenworp van elkaar, bijna elke dag ergens een goed concert… Dat is lang niet slecht. En ook het jobaanbod ziet er veelbelovend uit, als hij de mensen van het Huis voor Gezondheid mag geloven. De brochures uit hun ‘Zak voor Gezondheid’ kwamen al vaak van pas en de ‘Brussellessen’ hebben niet alleen zijn ogen helpen openen, maar ook die van veel klasgenoten. En volgend jaar mogen ze mee om een dag te jobhoppen door de stad! Tom kijkt er al naar uit. Misschien gaat hij zelfs voor een stageplek in de hoofdstad.

n e p p o Jobh sel s in Bru rueidsszorgsineBrulssel! inin deBgezo om ndh Wgidsevoolk en starters r studenten Info

MEER STUDENTEN GENEESKUNDE WARM MAKEN VOOR BRUSSEL Onbekend is vaak onbemind, dus doet het Huis voor Gezondheid er alles aan om het soms negatieve imago van Brussel op zijn minst bij te sturen, ook bij studenten geneeskunde. En dat werpt zijn vruchten af: we stellen vast dat de interesse voor Brussel bij de studenten geneeskunde groeit en dat de vraag naar stageplaatsen toeneemt, vooral voor huisartsenstages. We blijven ons lobbywerk voortzetten, zodat we jaarlijks voldoende stageplaatsen kunnen aanbieden.

Nu Jakob bijna afgestudeerd is en binnenkort op zoek moet naar een job, vindt hij het belangrijk om alvast te investeren in zijn netwerk in de Brusselse gezondheidssector. Sinds zijn stage in het Europaziekenhuis in Ukkel is hij ervan overtuigd dat werken in Brussel echt iets voor hem is. Dankzij het Huis voor Gezondheid kreeg hij tijdens zijn stage een peter toegewezen waarbij hij terecht kon met al zijn vragen, zowel over puur praktische dingen (bv. zorgen voor een introductie bij de collega-artsen op de dienst) als inhoudelijk. Hij woonde samen met zijn peter Marc het stagecongres bij, volgde de workshop over de Brusselse opportuniteiten en knelpunten in de zorg en legde achteraf een paar interessante contacten. Hopelijk kan hij binnenkort ook echt aan de slag in een van de Brusselse ziekenhuizen!

KU Leuven en UGent We zijn aanwezig op introductiedagen om de Leuvense en Gentse studenten die in Brussel stage lopen te informeren over de vele mogelijkheden die de hoofdstad te bieden heeft. We overhandigen hen ook een ‘Zak voor Gezondheid’. Daarna kunnen ze bij ons terecht voor al hun vragen over Brussel, gaande van het samen zoeken naar een extra stageplaats of logeerplaats, praktische informatie over het ziekenhuis waar ze stage lopen tot de begeleiding van hun thesis. VUB Met de studenten van de Vrije Universiteit Brussel maken we reeds kennis op infodagen en onthaalmomenten. We stellen ons nogmaals voor tijdens de Witte Jassen-ceremonie en zijn aanwezig op het symposium ‘Welkom in de Medische Wereld’. We participeerden aan de stuurgroep van het onderzoek door de vakgroep sociologie van de VUB naar de toelatingsproef geneeskunde. De resultaten van dit onderzoek werden in primeur voorgesteld op ons congres ‘arts worden in Brussel’. Dit resulteerde in een betere bekendmaking van de studies geneeskunde via het H-team, inleefmomenten voor scholieren en de verspreiding van onze brochure ‘Welkom in Brussel’ op de infodagen van de faculteit Geneeskunde. Universiteit Antwerpen In 2013 was ook de Universiteit Antwerpen vragende partij voor extra stageplaatsen geneeskunde in Brussel. Samen met prof. dr. Kristin Hendrickx en prof. dr. Louis Ferrant gingen we op zoek naar extra stageplaatsen bij de Vlaamse huisartsen in Brussel.

JAARVERSLAG 2013

25

De jonge huisarts Bruno is ontzettend gemotiveerd om andere mensen ook warm te maken voor een job in de Brusselse gezondheidszorg. Na zijn deelname aan het H-team denkt hij er ook over na om praktijkopleider voor HAIO’s te worden. Dankzij een infosessie van het Huis voor Gezondheid weet hij nu precies wat dat inhoudt. Hij was bang dat het een heleboel administratieve rompslomp met zich mee zou brengen, maar beseft nu dat de frisse blik van een HAIO alleen maar een verrijking voor je praktijk is.

en word ArtsBrussel in Cong

l, de Brusse

ideale

res

plek om

en te lopen stage

arts te

worden

12 ber 20 novem 80 Brussel dag 10 10 Zater laan 2, Haven KBC Met de

In sam

enwerki

ng met

steun

van:

Het Huis voor Gezondheid organiseerde in 2013 opnieuw gepersonaliseerde netwerkstages voor zevende jaarsstudenten huisartsgeneeskunde van de KU Leuven en de VUB. Tijdens één of twee weken maakten een twintigtal studenten kennis met het Brusselse Nederlandstalige aanbod van gezondheids- en welzijnsvoorzieningen. Deze netwerkstages zijn heel arbeidsintensief, maar bijzonder relevant als voorbereiding op de periode als huisarts in opleiding (HAIO). Hoewel alle studenten keer op keer heel enthousiast zijn over hun Brusselse netwerkstage, besloten we in 2013 na overleg met de vakgroepen om ons in de toekomst vooral te focussen op studenten met reële ambities om in Brussel te komen werken als arts.

:

STAGECONGRES ‘ARTS WORDEN IN BRUSSEL’ Op 23 november 2013 organiseerde het Huis voor Gezondheid voor de tweede keer een stagecongres. Het doel? Brussel promoten als interessante stage- en werkplek (ook voor wetenschappelijk onderzoek) voor masterstudenten geneeskunde, huisartsen in opleiding, assistenten-specialisten in opleiding, stagemeesters en Brusselse ziekenhuizen en artsen. Dat we in ons opzet slagen, bewijst de toenemende interesse voor Brussel en het feit dat de vraag naar stageplaatsen momenteel het aanbod overstijgt. Het Huis voor Gezondheid trok dit initiatief, werkte samen met de vier Vlaamse faculteiten Geneeskunde en kon blijven rekenen op de steun van het kabinet van Minister Grouwels. Ruim 110 deelnemers vonden hun weg naar het congres. De mix van aanwezigen (professoren, artsen, studenten geneeskunde, maar ook andere zorgverleners) blijft de voedingsbodem voor een toekomstig sterk onderbouwd Nederlandstalig netwerk van huisartsen en specialisten. Het programma werd aangepast met liefst vier workshops en een sterke plenaire sessie. Op de vraag ‘zou u het congres willen uitbreiden naar andere zorgberoepen’ antwoordde 70% positief: een mooie erkenning van dit belangrijke netwerkevent.

26

NETWERKSTAGES

HUIS VOOR GEZONDHEID

AANBOD VOOR HAIO’S EN ASO’S Introductiebrochure en onthaalmoment In 2013 ontwikkelde het Huis voor Gezondheid een folder voor (toekomstige) artsen waarin al onze activiteiten worden toegelicht. Deze folder werd verspreid onder de ASO’s (artsen-specialisten in opleiding), stagemeesters en masterstudenten van de VUB, de ASO’s van de KU Leuven, onder de HAIO’s (huisartsen in opleiding) en de praktijkopleiders in Brussel. Diezelfde doelgroep ontving even later een uitnodiging voor een onthaalmoment. Daar lieten we de artsen kennismaken met het aanbod van het Huis voor Gezondheid en Brussel werd er gepromoot als interessante plaats om stage te lopen, te werken én te wonen. Verder was dit onthaalmoment ook een ideaal netwerkmoment. Het aanwezige publiek (15 deelnemers) was zeer divers en multicultureel. Alle aanwezigen kregen ook een ‘Zak voor Gezondheid’ mee. Startersservice In 2013 bouwde het Huis voor Gezondheid een startersservice uit voor pas afgestudeerde huisartsen en specialisten die in Brussel willen werken. Zes toekomstige artsen deden een beroep op onze diensten. We brachten twee afgestudeerde huisartsen die een nieuwe duopraktijk in Brussel wilden opstarten in contact met zorgverleners uit de buurt en verwezen hen door naar experten op het vlak van juridisch advies, premies en teleonthaal. Tot slot hielpen we hen bij de keuze van het meest gepaste EMD-pakket.

We verwezen een arts in opleiding door naar enkele boekhouders die op de hoogte zijn van het statuut van assistenten, en hielpen een masterstudente om een goede opleidingsdienst oftalmologie in Brussel te vinden. Praktijkopleiders Brussel heeft een tekort aan Nederlandstalige huisartsen. Als we dat aantal willen optrekken, moeten we er uiteraard voor zorgen dat huisartsen in spe hun opleiding als HAIO kunnen volgen bij een Brusselse praktijkopleider. Jammer genoeg voelen weinig artsen zich geroepen om als praktijkleider te fungeren. In 2013 organiseerde het Huis voor Gezondheid een infomoment voor drie Brusselse huisartsen die geïnteresseerd waren om praktijkopleider te worden. Tijdens dat infomoment maakten we de kandidaat-praktijkopleiders wegwijs in de stappen die ze moeten nemen om een kandidatuur in te dienen. Verder legden we uit wat de opleiding tot praktijkopleider inhoudt, wat er precies van een praktijkopleider verwacht wordt en wat de meerwaarde is van het begeleiden van HAIO’s. Peterschap voor ASO’s en stagiairs geneeskunde Het Huis voor Gezondheid bouwde in 2013 een netwerk uit van Nederlandskundige artsen die het zien zitten om op te treden als peter/meter voor nieuwe collega’s. We stelden een profiel op waaraan een peter/meter moet beantwoorden en trokken ermee naar verschillende Brusselse ziekenhuizen om peters en meters te rekruteren die ASO’s en stagiairs geneeskunde onder hun hoede willen nemen, hen een introductie willen geven over het ziekenhuis en voor hen willen fungeren als aanspreekpunt. Tot nu toe stelden zes specialisten zich kandidaat.

OMVORMING VAN EERSTELIJNSPRAKTIJKEN ONDERSTEUNEN Opleiding huisartspraktijkassistent Eind februari 2013 schreef de VDAB een bestek uit voor een opleiding tot huisartspraktijkassistent. Na grondig overleg besliste het Huis voor Gezondheid niet op het bestek in te gaan, vanwege een gebrek aan tegemoetkoming van de VDAB in onze werkingsmiddelen en personeelskosten. Bovendien werd van de initiatiefnemer verwacht de stagebegeleiding op zich te nemen. Wij zijn evenwel van mening dat onze expertise niet toerei-

kend is om cursisten en hun stageplaatsen voldoende te ondersteunen. Nadat ook de Erasmushogeschool Brussel besloot om niet in te gaan op het bestek, werd de opleiding toegewezen aan Sint-Guido Anderlecht, een secundaire school die zowel ASO-, TSO- als BSO-richtingen verzorgt. Sint-Guido zal ons op de hoogte houden van de verdere ontwikkelingen van de opleiding, zodat wij geïnteresseerde cursisten en huisartsen steeds correct kunnen informeren. We vinden het in elk geval een positieve evolutie dat de opleiding voortaan wordt ingebed in het reguliere onderwijsaanbod. Eerstelijnspsychologen Het Huis voor Gezondheid trekt sinds 2012 het proefproject ‘Eerstelijnspsychologische functie’ in Brussel: psychologen worden vanuit het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Brussel (CGG) gedetacheerd naar negen huisartsenpraktijken. Het enthousiasme bij zowel de huisartsen, het CGG als de patiënten is zeer groot. Het Huis voor Gezondheid zorgt voor een goede samenwerking tussen de psychologen en de huisartsenpraktijken. In 2013 verspreidden we mee de tevredenheidsenquêtes. Deze werden opgesteld door de KU Leuven, die instaat voor de wetenschappelijke opvolging van het Brussels en de 5 Vlaamse proefprojecten. Zowel professionelen als patiënten werden bevraagd. Het Huis voor Gezondheid volgt de resultaten van deze bevraging op. Op basis daarvan kunnen we inzetten op beleidsaanbevelingen.

JAARVERSLAG 2013

27

WA NN EE R EE

N TO LK ?

TAAL IN DE ZORGSECTOR WA NN EE R EE N IN TE RC ULTU RE LE BE MI DD EL AA R?

WA NN EE R HU LP BIJ CO MM UN ICATIE IN HE T NE DE RL AN DS ?

SENSIBILISEREN

Wordt de commu nicatie met de patiënt bemoeilijkt door zowel de taal als culturele versch illen?

ja, beide

Is er ter plaatse assiste nodig bij het vertale ntie van communicatie n tussen zorgverlener en patiënt?

Neem con tact Brussel Ont op met haal.

neen

RG PE RS ON EE

die je als organ isatie moet zette n

Communicatietip met patiënten s ter bevordering van gesprekke met een migratie-a n chtergrond

ja

Neem con tact op met Vlaamse tolkentelef oon Ba-bel.

neen

ja

Een van onze taken is de overheid en de zorgsector te blijven wijzen op de impact van taal op een kwalitatieve zorgverlening. We willen hen sensibiliseren voor het belang van de tweede taal in zorgopleidingen en informeren over taalpartners en -initiatieven. neen

Initiatieven in 2013 –– Deelname aan de BRIO-studiedag over de derde Brusselse Taalbarometer en de studiedag ‘Taal Centraal’ van de Vlaamse Gemeenschapscommissie –– Bezoek van een delegatie Roemeense parlementsleden. Hun interesse ging naar de Belgische taalwetgeving, de manier waarop Nederlandstaligen en Franstaligen samenleven, de organisatie van het zorglandschap in een biculturele setting en de bijdrage van het Huis voor Gezondheid voor de Nederlandstalige gemeenschap in Brussel. Ze vertrokken tevreden en met heel veel inspiratie huiswaarts. –– Net als de voorbije jaren brachten we de scholen verpleegkunde in contact met het Huis van het Nederlands, werkten we mee aan het taalboekje Operatie N–F Opération F–N en verspreidden we dit boekje zo veel mogelijk onder studenten verpleegkunde en geneeskunde.

HUIS VOOR GEZONDHEID

HO E AL S ZO De eerste stap

L OM GA AN ME

• Denk na over comm unicatiebel • wat zijn eid in eigen de eigen noden organisatie m.b.t. comm ; patiënten; unicatie met anderstalig • welke budge e ttaire moge lijkheden • welke hulpm zijn er voorh iddelen kunne anden n ingezet organisatie worden in ? de eigen

ja

Is snelle telefon ische vertaalassistentie wenselijk tijdens gesprek tussen zorgverlener en patiënt?

Dient juridische of schriftelijke formel e communicatie vertaald te worden?

28

Neem con tact op met Foyer dien st ICB.

neen, enkel taal

• Praat langz aam; • herhaal moeilijke informatie • ga met waar nodig vraagjes na ; of de patiën • werk waar t de inform mogelijk met atie begre pictogramm pen heeft • werk bij ; voorkeur en; met vertal aan ander ingen wann stalige patiën eer thema’s ten moeten herhaaldeli • heb woord jk worden gecom enboeken bij de hand; municeerd; • werk met een vaste herkenbare lay-out.

T TA AL EN CU

Tips i.v.m. de omga met een migratie-a ng met patiënten chtergrond

LT UU R?

• Hecht waard e aan de begro • zie de zorgv eting en afsch rager eerst eid; als individu deze in een met indivi culturele duele noden groep te plaats • patiënten alvorens en; met een migra tie-achterg vertrouwd rond zijn met de West soms minde erse agend tijdsafsprak r acultuur: en, en stuur maak duide bij voorkeur van een consu lijke een remin ltatie; der op voorh • toon respe and ct en begrip ; • neem de tijd voor het opbouwen • probeer van een vertro het eigen culturele uwensrelat de patiën referentieka ie; t beter te der los te kunnen begrij laten om pen.

Huis voor Gezondheid heeft samen met sociaal vertaalbureau Brussel Onthaal en Regionaal Integratiecentrum Foyer  C OM MU NIC ATI EH UL PM IDD ELE N   V OO R 1 LIJ Brussel een brochure uitgebracht met NS ZO RG VE RL EN ER S   IN BR US SEL   in Brussel aanwezige tolkendiensten en diensten voor interculturele bemiddeling voor 1elijns zorgverleners in Brussel. De brochure is fysiek en on-line verspreid onder Brusselse zorgverleners. Ook zijn er aanvullend op de brochure enkele vormingen georganiseerd over communicatiehulpmiddelen voor 1elijns zorgverleners in Brussel. Tips i.v.m. het overb zorgverlener en ruggen van culturele versc hillen tussen patiënt

Neem con tact Brussel Ont op met haal.

Neem con tact op met Huis van het Nederla nds Brussel

.

• Probeer beeldspraa k, spreekwoo in de Nede rden en metaf rlandse taal oren voort te vermijden; • probeer komend uitdrukking en, gezeg door de ander den, spree kwoorden stalige patiën die kaderen, al t gebruikt worden inhou dan niet met delijk te hulp van een • heb oog voor de non-v interculture el bemiddelaa erbale de patiën communica r; t; tie van • probeer medische gewoontes patiënten en overtuiging te detecteren en van ander ; • houd reken stalige ing met uiting en die bij achtergron patiënten d afwijkend met een migra kunnen zijn in zelfde situat tievan autoc ies. htone patiën ten

Voorbeelden van

spreuken

• Albanees: Ook in een mooie tuin • Nederland kan een slang s: Ondanks aanwezig een gezon gaan manif zijn. de leefstijl esteren. kan een ziekte zich • Chinees: Er draaien 15 emmers 7 boven en in de water 8 in de water put waarv put. an • Nederland s: De patiën t maakt zich gezondheid zorgen over ssituatie. zijn Hij weet niet of hij er boven • Kinyarwand op zal gerak ees: Ik hoop en. de dag nog • Nederland te zien. s: Ik leef van dag tot dag op de lange en heb geen termijn. zekerheid • Arabisch: Één hand kan niet klapp • Nederland en. s: Als je niet samenwerk t bereik je niets.

e

Voor meer uitleg over omgaan met en zorgver lener en een culturele verschillen oplijsting de publica tussen zorg van spreuke tie Foyer vzw, vrager n en situatie Zeg het met toegevoegde s zie spreuken en waarde bij interculturele zegswijzen. Interpretatie bemiddeling als (Brussel, 2013)

MEDISCH NEDERLANDS VOOR FRANSTALIGE HUISARTSEN In het najaar van 2013 zaten we samen met het Huis van het Nederlands en met la Fédération des Associations de Médecins Généralistes de Bruxelles (FAMGB) om een programma ‘Medisch Nederlands’ uit te werken. Het Huis van het Nederlands werkt nu verschillende mogelijkheden uit en stemt af met de FAMGB. Beide gesprekspartners houden ons op de hoogte van de vorderingen. Wij waken op onze beurt over de follow-up van het project en informeren de FAMGB over de activiteiten van het Huis voor Gezondheid. De geïnteresseerde artsen worden uitgenodigd op onze activiteiten, ze krijgen de Zorgzoekernieuwsbrief toegestuurd en we zullen ervoor zorgen dat ze hun Nederlands verder kunnen blijven oefenen.

ZORGZOEKER Zorgzoeker is een centraal platform dat informatie over Nederlandskundige welzijns- en gezondheidszorg uit Brussel en de Vlaamse Rand integreert. Het is tegelijk een databank en een informatie- en communicatieplatform en richt zich zowel op zorgvragers als zorgverleners. Zorgzoeker wordt ontsloten via drie wegen: online via www.zorgzoeker.be, telefonisch via de Vlaamse Infolijn 1700 en op papier: het Brussels Zakboekje. Concreet houdt dit in dat Zorgzoeker welzijns- en gezondheidsorganisaties uit Brussel en de Rand opneemt en ontsluit. Al deze personen en organisaties ontvangen maandelijks een Zorgzoekernieuwsbrief over een relevant thema. Ook de activiteiten, nieuwsitems en jobs van deze organisaties en personen worden op Zorgzoeker geplaatst.

ZORGZOEKER 3.0: BINNENKORT OOK VOOR VLAANDEREN In 2013 werd gestart met de ontwikkeling van een geïntegreerd platform ‘Welzijn en Gezondheid’, waarvoor het Huis voor Gezondheid nauw samenwerkt met de Vlaamse Provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor Brussel. Via Zorgzoeker zal het volledige welzijns- en gezondheidsaanbod van de Vlaamse Gemeenschap bekendgemaakt worden, naast achtergrondinformatie, jobs en nieuws. De kwaliteit van de gegevens zal gecontroleerd worden door het eHealth-platform en door medewerkers van de Vlaamse provincies, de Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg en het Huis voor Gezondheid. Gelinkt aan de Sociale Kaart De Vlaamse Provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor Brussel ontsluiten het Platform ‘Welzijn en Gezondheid’ via www.desocialekaart.be. De Sociale Kaart is goed bekend in de welzijnssector, maar veel minder in de gezondheidszorg. Door op Zorgzoeker en de Sociale Kaart dezelfde informatie en diensten te ontsluiten, worden beide initiatieven versterkt én aan elkaar gelinkt. Door te werken met zowel Zorgzoeker als de Sociale Kaart kunnen beide websites inspelen op specifieke behoeften van beide sectoren.

ZORGZOEKER IN CIJFERS →→ Zorgzoeker leidt elk jaar ongeveer 300 000 bezoekers naar de juiste zorgverlener. →→ In 2013 waren er 86 615 unieke bezoekers, waarvan ongeveer 74% nieuwe bezoekers. Hoewel er minder unieke bezoekers (4,5%) werden genoteerd in vergelijking met 2012, zien we dat het aandeel nieuwe bezoekers gestegen is (+3,46%). →→ Er werden 51 nieuwsberichten op Zorgzoeker geplaatst. →→ Er werden 243 activiteiten op Zorgzoeker geplaatst. →→ Er werden 47 jobs op Zorgzoeker geplaatst. →→ Er zijn 248 informatiepagina’s die constant worden aangevuld. →→ Er werden 7 Zorgzoekernieuwsbrieven verstuurd. →→ Daarnaast werden via Zorgzoeker uitnodigingen verzonden voor onze eigen evenementen en die van externe organisaties.

Zorgzoeker is al jarenlang een vaste waarde, maar sinds 2013 zit het communicatieplatform in een nieuw jasje. De input wordt steeds breder en het aantal gebruikers blijft toenemen. Ook Bruno en Annabel zijn opgenomen in de databank. Dankzij de maandelijkse nieuwsbrief blijven ze op de hoogte van interessante initiatieven voor de Brusselse gezondheidszorgsector en de meest recente wijzigingen in de wet- en regelgeving. Bruno gebruikt de databank ook om zijn patiënten door te verwijzen. Zo kwam hij bij Annabel terecht om diabetespatiënt Demir en zijn dochter een infosessie te geven over voetverzorging.

JAARVERSLAG 2013

29

IN DE MARGE In 2013 zette het Huis voor Gezondheid in op de bekendmaking van de organisatie en onze verschillende activiteiten en diensten. –– We bezochten partners in de gezondheidszorg: ziekenhuisdirecties, spoeddiensten, sociale diensten… –– Onze nieuwjaarsreceptie is een ideaal netwerkmoment om onze deelwerkingen bekend te maken bij onze achterban. –– In totaal liepen 59 mensen de 20 km van Brussel via het Huis voor Gezondheid. Dankzij twee voorafgaande trainingssessies onder begeleiding van Buurtsport (en ongetwijfeld heel wat individuele trainingen) behaalde iedereen de finish. In 2013 liep het Huis voor de eerste keer voor een goed doel. We zamelden 700 euro in voor Palliatief Dagcentrum Topaz.

–– In 2013 startten we met de ontwikkeling van een nieuwe website die in januari 2014 online zou gaan. Op deze nieuwe website vinden zorgverleners, studenten en patiënten sneller gerichte informatie en documentatie. –– Ons jaarverslag was het eerste document dat gepubliceerd werd in een nieuwe huisstijl. Geleidelijk aan werd deze nieuwe huisstijl op al onze publicaties en communicatie toegepast. Ook op onze nieuwe website werden de sprekende kleuren overgenomen.

Op zoek naar informatie en tools voor... Zorgverleners

Patiënten

Studenten

Zorgtrajecten ICT in de zorg Diabetesdatabank Verwijzer Overleg apotheker-huisarts Regiohuis Cultuur & taal Activiteiten ...

Gezondheidsfiches Zorgtrajecten Mensen zonder papieren Betalingssystemen Infosessies Nuttige links ...

H-team V-team Stagementoraat Studeren in Brussel Startersservice Stages 2de carrière ...

Kijk eens op www.huisvoorgezondheid.be

30

HUIS VOOR GEZONDHEID

Ontdek de nieuwe website van Huis voor Gezondheid

HUIS VOOR GEZONDHEID BESTAAT UIT RAAD VAN BESTUUR

Stafmedewerkers

Prof. Dr. Jan Peers: voorzitter Dr. Marc Bosquet: ondervoorzitter Greta De Geest: ondervoorzitter Dr. Ralph Corbey Prof. Dr. Dirk Devroey Dr. Tine Dusauchoit Prof. Dr. Chris Geens Prof. Dr. Jan Lamote Prof. Dr. Inge Liebaers Johan Martens Olivia Vanmechelen Jan Verhaeghe Dr. Sumio Yoshimi

Eva Leens Stafmedewerker zorg om talent Tel. 02 412 31 68 E-mail [email protected]

Directie Caroline Verlinde Directeur Tel. 02 412 31 67 E-mail [email protected] Daan Aeyels Coördinator Tel. 02 412 31 60 E-mail [email protected] Administratie Gert Van Dycke Administratief medewerker Tel. 02 412 31 65 E-mail [email protected] Soumia Kada Administratief medewerker Tel. 02 412 31 65 E-mail [email protected] Raphaëla Boudewijns Administratief medewerker Tel. 02 412 31 60 E-mail [email protected]

Frie Hermans Stafmedewerker Zorgzoeker Tel. 02 412 31 63 E-mail [email protected] Hanne Vuegen Zorgzoeker Tel. 02 412 31 66 E-mail [email protected] Harm Deleu Stafmedewerker toegang tot zorg Tel. 02 412 31 61 E-mail [email protected] Maurice Pans Stafmedewerker zorg om talent Tel. 02 412 31 68 E-mail [email protected] Melissa Vandersypen Stafmedewerker zorg om talent Tel. 02 412 31 68 E-mail [email protected] Myriam Verkouter Stafmedewerker zorg om talent Tel. 02 412 31 68 E-mail [email protected] Nina Van Roosbroek Stafmedewerker geneeskunde en zorgtrajectpromotor  Tel. 02 412 31 63 E-mail [email protected] Trees Van Cauwenberghe Stafmedewerker toegang tot zorg Tel. 02 412 31 61 E-mail [email protected] Ulrike Dragon Stafmedewerker multidisciplinaire samenwerking Tel. 02 412 31 61 E-mail [email protected]

JAARVERSLAG 2013

31

Foto's in dit jaarverslag door Huis voor Gezondheid en Sigrid Spinnox, in opdracht van Vivo vzw. Grafisch concept: Quick red fox, Gent

PERSONEEL

Evelyn Van Cleynenbreugel Stafmedewerker multidisciplinaire samenwerking en zorgtrajectpromotor Tel. 02 412 31 63 E-mail [email protected]

Huis voor Gezondheid vzw Lakensestraat 76/7, 1000 Brussel  Tel 02 412 31 65 Fax 02 412 31 69 [email protected] www.huisvoorgezondheid.be

Het Huis voor Gezondheid wordt gerealiseerd met de steun van de Vlaamse Overheid en de Vlaamse Gemeenschapscommissie