Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen

Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen

April 2014

Share your talent. Move the world.

Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

2

INHOUD 1 Algemeen 5 Voorwoord van het College van Bestuur Verslag van de Raad van Toezicht De organisatie in 2013 Governance en horizontale verantwoording

7 9 14 22

2 Strategisch beleid 27 Missie en strategie Zwaartepunten Energie en Healthy Ageing Excellentie Ondernemerschap Samenwerking

29 31 33 36 37

3 Prestatieafspraken 39 Prestatieafspraken Resultaten prestatie-indicatoren Toelichting prestatie-indicatoren

41 42 43

4 Onderwijs 47 Visie op onderwijs Resultaten onderwijs Onderwijs op het gebied van de zwaartepunten Ontwikkeling onderwijsaanbod De juiste student op de juiste plaats Ondersteuning en faciliteiten voor studenten Internationalisering van onderwijs Kennisoverdracht en ontwikkelingssamenwerking

49 50 53 56 58 60 63 66

5 Praktijkgericht onderzoek 67 Kennisvalorisatie Resultaten praktijkgericht onderzoek Onderzoek op het gebied van de zwaartepunten Resultaten kenniscentra Internationalisering van onderzoek

69 70 74 77 85

6 Kwaliteit 87 Kwaliteitscultuur Tevredenheid van studenten en werkveld Kwaliteitszorg en accreditatie

89 90 92

7 Bedrijfsvoering 95 Financieel beleid Continuïteit Helderheid Personeel ICT en informatiemanagement Huisvesting

97 100 103 104 109 110


3

8 Jaarrekening 111 Balans Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting algemeen Grondslagen voor waardering van activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het resultaat. Toelichting op de balans Niet in de balans opgenomen verplichtingen Toelichting op de staat van baten en lasten Overige gegevens

113 114 115 116 117 119 120 125 126 130

BIJLAGEN (deel 2 Jaarverslag) I. Valorisatie II. Prijzen en beurzen III. Honourstrajecten IV. Promotietrajecten V. Horizontale verantwoording VI. Buitenlandse partnerinstellingen


Vier korte cases die maatschappelijke valorisatie bij de Hanzehogeschool Groningen in beeld brengen.  Excellentie – Linda Tijsma

blz. 33

 Healthy Ageing – Petrie Roodbol

blz. 52

 Ondernemerschap – Patrick van der Meulen

blz. 71

 Energie - Wouter Swart Ranshuysen

blz. 79


4

1. Algemeen Voorwoord van het College van Bestuur Verslag van de Raad van Toezicht De organisatie in 2013 Governance en horizontale verantwoording


6

1

Algemeen

VOORWOORD VAN HET COLLEGE VAN BESTUUR Het jaar 2013 was het eerste jaar waarin we gewerkt hebben aan de prestatieafspraken die de Hanzehogeschool Groningen eind 2012 met de minister van OCW maakte. We hebben onze afspraken vertaald in prestatie-indicatoren die zichtbaar maken in hoeverre we die prestaties ook daadwerkelijk waarmaken. In dit jaarverslag gaan we daar beknopt op in. Het afgelopen jaar hebben we belangrijke stappen kunnen zetten op weg naar de realisatie van de afspraken. Bijvoorbeeld bij het terugdringen van de indirecte kosten en de overhead met het project Balans. Ook met de afspraken rond de versterking van ons onderzoek en de inbedding daarvan in ons onderwijs liggen we goed op koers. Op een aantal indicatoren hebben we in 2013 de streefwaarde al behaald, zoals bijvoorbeeld het aantal promotietrajecten. De minister heeft besloten de masters European Master of Renewable Energy en Sensor System Engineering te bekostigen. Onze Centres of Expertise op de zwaartepunten Energie en Healthy Ageing zijn voortvarend van start gegaan. Over beide Centres bracht de Reviewcommissie in 2013 een positief advies uit aan de minister. Met de Centres of Expertise verbinden we onderwijs en praktijkgericht onderzoek met instellingen en bedrijven in Noord-Nederland. Door die samenwerking met het bedrijfsleven komen kennis en onderzoek sneller tot valorisatie terwijl docenten, studenten en onderzoekers in en met het bedrijfsleven waardevolle ervaringen opdoen. In hoofdstuk vijf van dit jaarverslag geven we een aantal voorbeelden van kennisvalorisatie op de zwaartepunten van de Hanzehogeschool Groningen. Vanuit het Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap startten vorig jaar bijna driehonderd studenten als zelfstandig ondernemer. We inventariseren systematisch de interesse van studenten voor het ondernemerschap en bieden waar nodig ondersteuning in de vorm van begeleiding en faciliteiten.Naast het accent op ondernemerschap is onze focus op excellentie een belangrijk thema: ruim zes procent van onze studenten neemt deel aan één of meer excellentietrajecten. Ook met de afspraken uit het sectorplan Kunsten zijn we stevig opgeschoten. Eind 2013 besloot de minister om bekostiging toe te kennen aan de Master of Music van het Prins Claus Conservatorium. De afgesproken veranderingen in het master-aanbod zijn ter hand genomen. Het aantal bachelorstudenten in de kunsten daalt, zoals afgesproken. In 2013 heeft onze hogeschool de instellingstoets kwaliteitszorg behaald. Dit keurmerk brengt tot uitdrukking dat de interne kwaliteitszorg en de inzet tot verbetering van de kwaliteit van de opleidingen door NVAO positief is beoordeeld. En ten slotte: in 2013 bestond de Hanzehogeschool Groningen 215 jaar. We hebben dat lustrum onder meer gevierd met een fundraisingcampagne voor een campus in Kenia waar artsen en verpleegkundigen worden opgeleid. Deze actie bracht in totaal € 101.000 op. Mooie resultaten, waar we met veel genoegen op terugzien. We danken alle docenten, andere medewerkers, de medezeggenschapsraad en al die anderen voor wat zij in 2013 hebben gedaan voor onze studenten, voor ons onderwijs en onderzoek en voor bedrijven en instellingen in onze regio. Groningen, maart 2014 Drs. H. J. Pijlman, voorzitter Drs. M.C.J. van Os, vice-voorzitter Dr. J.H. de Ruiter MBA, collegelid College van Bestuur Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

7

VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT De Raad van Toezicht heeft in 2013 acht maal vergaderd. In de samenstelling van de Raad is in 2013 geen verandering gekomen. Per 16 december 2013 is de heer H. van der Burg herbenoemd voor een periode van vier jaar. Herbenoeming vond plaats conform de vigerende wetgeving. De gegevens over de samenstelling van de Raad van Toezicht en over de bezoldiging van de leden van de Raad zijn opgenomen in de Jaarrekening, hoofdstuk 8 van dit jaarverslag. De documenten met deze gegevens zijn ook te vinden op de website van Hanzehogeschool Groningen, www.hanze.nl/governance. De leden van de Raad van Toezicht verklaren allen een onafhankelijke positie in te nemen ten opzichte van de Hanzehogeschool Groningen en hun toezicht belangeloos uit te oefenen. Op geen van de leden van Raad is de ’melding van strijdige belangen’ van toepassing, noch zijn er transacties verricht waarbij tegenstrijdige belangen van leden van het College van Bestuur hebben gespeeld naar het oordeel van de Raad van Toezicht. De voorzitter van de Raad van Toezicht voerde maandelijks overleg met de voorzitter van het College van Bestuur. De leden van de Raad die zijn belast met auditzaken hebben specifiek overleg gevoerd met de concerncontroller van de Hanzehogeschool Groningen en met de externe accountant. De rapportages over de werkzaamheden van de drie Raadscommissies zijn als bijlage toegevoegd aan het eind van dit verslag van de Raad van Toezicht. Zowel in het voor- als in het najaar hebben twee leden van de Raad van Toezicht een vergadering van de Hogeschoolmedezeggenschapsraad (HMR) bijgewoond. Tevens heeft de remuneratiecommissie van de Raad van Toezicht een overleg gehad met het dagelijks bestuur van de HMR. Leden van de Raad waren aanwezig bij de opening van het hogeschooljaar, lectorinstallaties, de jaarlijkse relatieavond van de hogeschool, de afsluiting van het Hanzehogeschool Lustrum en concerten van het Prins Claus Conservatorium. In de acht vergaderingen van de Raad van Toezicht in 2013 stonden onderwerpen op de agenda als het goedkeuren van de jaarrekening 2011-2012, de jaarrekening 2012, het jaarverslag 2012, de begroting 2013, de begroting 2013-2014, de 12-maands MO-rapportage (Management Overeenkomsten met directeuren en deans) en overige zaken van groot financieel belang. Het Strategisch Huisvestingsplan en masterplan en de investeringen voor zowel de verbouwing van het Wiebengacomplex en de nieuw aangekochte panden van het Prins Claus Conservatorium zijn besproken en goedgekeurd door de Raad. Van het professionaliseringsplan naar aanleiding van de modernisering van de CAO voor het Hoger Onderwijs heeft de Raad met instemming kennis genomen. Het HBO vraagt om betere scholing en meer vakinhoudelijke deskundigheid en meer competenties op het gebied van onderzoek. Op basis hiervan is het professionaliseringsplan tot stand gekomen. De resultaten van het plan komen terug via de accreditaties en de afspraken in het prestatiecontract. De tweede meting van de prestatieindicatoren heeft plaatsgevonden, de resultaten zijn in de Raad besproken. De Raad van Toezicht heeft aan de hand van een tussenmeting van de overeengekomen prestatieindicatoren met het CvB besproken in hoeverre de Hanzehogeschool de uitwerking van de prestatieafspraken ter hand heeft genomen. Daarbij ging het om de voortgang van de prestaties rond studiesucces, onderwijskwaliteit, profilering, zwaartepuntvorming en valorisatie. Als terugkerend onderwerp is het hogeschoolbrede project Balans in de Raad besproken. Met het Balansproject maakt de hogeschool middelen vrij om meer te investeren in onderwijs en onderzoek. Hierdoor vindt een verschuiving plaats van minder ondersteunend personeel naar


8

meer onderwijzend personeel. Het Balansproject is mede richtinggevend in het prestatieakkoord. Vrijwillige mobiliteit blijft het uitgangspunt voor het realiseren van de balansdoelstellingen. Elke vergadering van de Raad van Toezicht begint met een thema dat wordt toegelicht door een dean of directeur, waarna discussie plaats vindt. Thema’s in 2013 waren onder meer: Kwaliteitszorg, de nieuwe Onderwijsvisie, het Lange Termijn Huisvestingsplan, het Medewerkers Tevredenheids Onderzoek, stand van zaken op gebied van Onderzoek binnen de Hanzehogeschool en de IT-Strategie. Hogeschool brede onderwerpen waarover de Raad werd geïnformeerd betroffen verder de afronding van de instellingsaccreditatie; de voortgang van de Centres of Expertise Energie en Healthy Aging; het Sectorplan Techniek; de Nationale Studentenenquête 2013; Governance en Risicoregister; Voortgang en voortzetting Sectorplan Noord, partner- en samenwerking overeenkomsten die de hogeschool heeft afgesloten met bedrijven en organisaties in met name Noord-Nederland (Samenwerking Noord, DUO, IBM, Martini Ziekenhuis en andere) en de Herijking internationalisering en tweetaligheid Hanzehogeschool. Elk jaar laat de Raad zich door een aantal deans informeren over hun school. In 2012 betrof dat het Instituut voor Sportstudies, Institute of Engineering (locatie Assen) en de Academie voor Sociale Studies. Zoals elk jaar heeft de Raad van Toezicht ook in 2013 zijn eigen functioneren geëvalueerd. Bij deze zelfevaluatie constateerde de Raad dat hij specifieke onderwijsexpertise mist. Bij een volgende vacature in de Raad wordt hier rekening mee gehouden. De Raad benadrukt dat voor goed toezicht zijn onafhankelijke positie ten opzichte van het bestuur, de organisatie en het management noodzakelijk is. Wel is de Raad toegankelijk voor medewerkers en studenten uit de hogeschool maar het bewustzijn van de rol van toezichthouder is essentieel. Daarbij heeft de Raad een controlefunctie bij klachtencommissies; de Raad ontvangt de jaarverslagen van de diverse commissies. In 2013 is de Branchecode Goed Bestuur Hogescholen herzien en opnieuw vastgesteld. De Hanzehogeschool Groningen heeft de relevante reglementen aangepast aan deze gewijzigde code. De Raad van Toezicht streeft ernaar deze code integraal na te leven. In dat licht is de jaarlijkse zelfevaluatie van de Raad in januari 2014 voor het eerst gedaan onder externe begeleiding. De voorzitter van de Raad van Toezicht was in 2013 juryvoorzitter voor de Hannie Schaftprijs, de tweejaarlijkse studentenprijs van de hogeschool voor een excellent, maatschappelijk relevant afstudeerproject dat resulteerde in een innovatieve oplossing voor het werkveld. De voorzitter heeft de Hannie Schaftprijs 2013 uitgereikt bij de opening van het hogeschooljaar aan Joran de Lange, student Electrotechniek van het Instituut voor Engineering. Groningen, maart 2013 Namens de Raad van Toezicht, drs. G.J. Lankhorst, voorzitter


9

Bijlagen bij het Verslag van de Raad van Toezicht 2013  Verslag van de remuneratiecommissie De remuneratiecommissie voert elk jaar performance gesprekken met de leden van het College van Bestuur. Deze gesprekken vinden aan het begin van het studiejaar plaats waarbij de individuele doelstellingen worden afgesproken voor het komende studiejaar. Deze worden aan het einde van het jaar geëvalueerd en besproken en leiden, voor zover van toepassing, tot een beloningsbeslissing. De Wet normering topinkomens (WNT) stelt grenzen aan de beloning van bestuurders die lager liggen dan het salaris waarop de bestuurders recht hebben op grond van hun arbeidscontract. De leden van het College van Bestuur hebben aangegeven dat zij de WNT willen respecteren. Om dat te bereiken is hun beloning voor het jaar 2013 neerwaarts aangepast tot het maximum dat de wet mogelijk maakt. Daarover is een separate afspraak gemaakt, die de arbeidscontracten in stand laat. De remuneratiecommissie bestaat uit twee leden van de Raad van Toezicht: de heer G.J. Lankhorst en mevrouw A.M.C. Kuks.  Verslag van de auditcommissie Governance binnen de Hanzehogeschool Groningen. Sinds 2012 loopt er bij de Hanzehogeschool het programmaplan ‘HG Good Governance’. Doel van dit plan is om de governance binnen de Hanzehogeschool zodanig in te richten dat de Hanzehogeschool een ‘in control statement’ kan afgeven. In 2012 heeft de Vereniging Hogescholen een onderzoek uitgevoerd naar de naleving van de zogenaamde governance code bij hogescholen in Nederland. Naar aanleiding hiervan is stilgestaan bij de werking van deze code bij de Hanzehogeschool en tevens geconstateerd dat de naleving bij de hogeschool in orde is. Een aandachtspunt is de aanwezigheid van een actueel risicoregister en op basis daarvan de versterking van de interne auditfunctie. In 2013 is dit opgepakt. De eind 2012 opgestelde nieuwe regels voor bestuur en toezicht gaven geen aanleiding tot het doen van wijzigingen in de structuur van de governance van de Hanzehogeschool. Kalenderjaarrekening, hogeschool jaarrekening, begroting en meerjarenbegroting Deze betreffende stukken zijn besproken; bij de bespreking van de kalenderjaarrekening was de accountant aanwezig. De financiële positie van de Hanzehogeschool is goed. De effecten van het meerjarig investeringsplan voor de huisvesting op de meerjarenbegroting zijn in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat deze niet voor onaanvaardbare risico’s zorgen. Wel is afgesproken dat er tussentijds bijgestuurd kan worden in de investeringsplannen als dit op basis van de financiële situatie nodig is. Een kleine bestemmingsreserve is gevormd indien de kosten van de investeringsplannen de komende jaren de structurele ruimte in de meerjarenbegroting overstijgen. Dit is mogelijk door de ontstane overschotten de afgelopen jaren. Overige onderwerpen De Raad nam kennis van een, door een externe belastingadviseur uitgevoerde, inventarisatie naar de fiscale risico’s voor de Hanzehogeschool. Daar waar nodig zijn acties in gang gezet om deze fiscale risico’s verder te beperken. Ook is het jaarlijkse treasuryverslag besproken, hieruit volgden geen bijzondere aandachtspunten. Dit komt mede doordat de Hanzehogeschool zich beperkt tot het zogenoemde schatkist bankieren. Eind 2013 besprak de Audit Commissie een eerste Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

10

rapportage in zake het verloop van de grotere IT projecten. Deze structurele rapportages kwamen tot stand mede naar aanleiding van de moeilijkheden binnen het “Triple” project in 2013. De auditcommissie heeft in 2013 vier maal vergaderd. Naast de reguliere management rapportages zijn de onderwerpen governance, jaarrekeningen, begrotingen en overige onderwerpen behandeld. Twee leden van de Raad van Toezicht hebben zitting in de auditcommissie: de heer R. Bakker en de heer H. van der Burg.  Verslag van de commissie Onderwijs & Onderzoek De commissie Onderwijs & Onderzoek (O&O) is in oktober 2012 van start gegaan naar aanleiding van de zelfevaluatie van de Raad. Het doel van deze commissie is om beter inzicht te verwerven in de complexiteit en diversiteit van de kernactiviteiten van de hogeschool in relatie tot de toezichthoudende taken van de Raad, gelet op de hogere eisen die intern en extern aan toezicht gesteld worden. De commissie O&O bepaalt de stand van zaken rond accreditaties en de interne risicoscreeningen als vaste agendapunten. Daarnaast stond bij vrijwel iedere bijeenkomst een specifiek thema centraal: kwaliteitszorg van onderzoek (met veel aandacht voor de kenniscentra), professionalisering van docenten, kwaliteit van toetsen en beoordelen en het lectoratenbeleid. De voltallige Raad van Toezicht wordt tijdens de plenaire bijeenkomsten met de verslagen van de commissie O&O op de hoogte gesteld van de besproken agendapunten en thema’s. De commissieleden brachten in 2013 werkbezoeken aan de Academie voor Gezondheidsstudies en het Prins Claus Conservatorium. De beide Raad van Toezicht leden ervaren bijdrage van de commissie O&O als positief. De commissie bevordert het verkrijgen van een scherper beeld van de primaire processen van de hogeschool en de - niet zelden complexe - beleidsthema’s die spelen. In de commissie kan wat dieper op inhoudelijke thema’s worden ingegaan en ook de werkbezoeken helpen om het beeld van de hogeschool bij de Raad nader in te kleuren. De commissie O&O bestaat uit twee leden van de Raad van Toezicht: mevrouw J.M. Hiddema en de heer A.A. Rietveld.


11

DE ORGANISATIE IN 2013 Kerngegevens Hanzehogeschool Groningen

2013

2012

2011

inschrijvingen

26.233

25.246

25.374

Studenten

instroom

7.082

6.106

6.197

afgestudeerden

3.789

4.315

4.101

buitenlandse studenten

1.969

2.072

2.008

uitwisseling naar Nederland

600

588

497

uitwisseling naar buitenland

495

523

478

deeltijd en duale trajecten

2.490

2.542

2.907

contractonderwijs

1423

1.261

1.214

maatwerktrajecten

613

599

991

in aantal

2.947

2.860

2.775

in fte

2.089

2.042

1.994

baten

230.593

221.456

209.397

lasten

228.205

211.872

200.859

resultaat

2.388

9.584

8.538

Medewerkers

Financiële resultaten alle bedragen * 1.000 €

Kerngegevens schools 2013

studenten

afgestudeerden

instromers

buitenlandse studenten

Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek

694

148

178

30

Academie voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Popcultuur Minerva

723

146

184

107

Academie voor Gezondheidsstudies

3.006

555

784

155

Academie voor Sociale Studies

2.543

409

677

35

Academie voor Verpleegkunde

1.487

273

467

25

Instituut voor Bedrijfskunde

2.075

372

440

9

Instituut voor Communicatie, Media & IT

2.451

367

640

276

Instituut voor Engineering

1.699

230

493

80

Instituut voor Facility Management Instituut voor Financieel Economisch Management

1.045

130

300

40

1.631

137

422

4

718

68

235

15

Instituut voor Marketing Management

1.976

214

467

25

Instituut voor Rechtenstudies

1.773

165

497

4

Instituut voor Sportstudies

1.627

232

454

25

International Business School

1.393

240

453

995

Pedagogische Academie

786

123

239

3

School of Performing Arts

596

119

152

141

26.223

3.928

7.082

1.969

Instituut voor Life Science & Technology

totaal


12

Overzicht schools en opleidingen Hanzehogeschool Groningen Ad = Associate degree; B = bachelor; M = master

Naam school Academie voor Architectuur, Bouwkunde & Civiele Techniek Academie voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Popcultuur Minerva - Beeldende Kunst en Vormgeving - Minerva Academie voor Popcultuur - FMI Masters Academie voor Gezondheidsstudies

Academie voor Sociale Studies

Academie voor Verpleegkunde Instituut voor Bedrijfskunde

Naam opleiding B Bouwkunde B Civiele Techniek M Architectuur M Kunsteducatie (joint degree) B Autonome Beeldende Kunst B Docent Beeldende Kunst en Vormgeving B Vormgeving B Muziek B Vormgeving M MFA Interactive Media and Environments M MFA Schilderkunst M MFA Theatervormgeving/Beeldregie Ad Management in de Zorg B Fysiotherapie B Logopedie B Management in de Zorg B Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken B Mondzorgkunde B Voeding & Diëtetiek M Fysiotherapie / Oefentherapie bij Mensen met Chronische Ziekten M Physician Assistant Ad Ervaringsdeskundige in de zorg B Maatschappelijk Werk en Dienstverlening B Sociaal Pedagogische Hulpverlening B Toegepaste Psychologie M European Master in Social Work M Rehabilitation Counselor M Social Work (joint degree) Ad Praktijkondersteuner in de Zorg B Verpleegkunde HBO-V M Advanced Nursing Practice Ad Human Resource Management B Bedrijfskunde MER B Human Resource Management B Vastgoed en Makelaardij M Leiderschap M Real Estate


13

Instituut voor Communicatie, Media & IT B Communicatie B International Communication B Communicatiesystemen B Informatiedienstverlening en -management B Business IT & Management B Informatica B Technische Informatica M International Communication Instituut voor Engineering Ad Projectleider Techniek B Advanced Sensor Applications B Elektrotechniek B Human Technology B Technische Bedrijfskunde B Werktuigbouwkunde M European Master in Renewable Energy, MSc Instituut voor Facility Management B Facility Management B International Facility Management Instituut voor Financieel Economisch B Accountancy Management B Bedrijfseconomie B Financial Services Management B Fiscaal Recht en Economie Instituut voor Life Science & Technology B Bio-informatica B Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek B Chemie B Chemische Technologie Instituut voor Marketing Management B Commerciële Economie B International Business & Languages B Small Business and Retail Management B Food and Business Instituut voor Rechtenstudies B HBO-Rechten B Sociaal Juridische Dienstverlening Instituut voor Sportstudies Ad Operationeel Sportmanagement B Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding B Sport, Gezondheid en Management International Business School B International Business and Management Studies B Internationale Betriebswirtschaft M Master of Business Administration M Master in EurAsian Business and Management M Master of Business Administration in International Business and Management Pedagogische Academie B Opleiding tot Leraar Basisonderwijs M Pedagogiek i.s.m. NHL Hogeschool School of Performing Arts - Dansacademie Lucia Marthas Ad Dans B Docent Dans B Dans - Prins Claus Conservatorium Ad Muziek (dirigent Hafabra) B Docent Muziek B Muziek M Master of Music Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

14

Kerngegevens kenniscentra per 31 december 2013

Lectoraten

Betrokken schools

Lectoraten

Betrokken schools

Kenniscentrum Arbeid  Flexicurity, dr. Harm van Lieshout  Arbeidsparticipatie, dr. Louis Polstra  Arbeidsorganisatie en -productiviteit, dr. Jac. Christis  Duurzaam HRM, dr. Leni Beukema  Juridische aspecten van de arbeidsmarkt, dr. Petra Oden  Instituut voor Rechtenstudies  Instituut voor Bedrijfskunde  Academie voor Sociale Studies

Kenniscentrum CaRES (Care Rehabilitatie Educatie & Sport)  Integraal Jeugdbeleid, dr. Jeannette Doornenbal  Leren en gedrag, dr. Henderien Steenbeek  Praktijkgerichte Sportwetenschap, vacature  Healthy Lifestyle, Sports and Physical Activity, dr. Johan de Jong  Transparante Zorgverlening, prof. dr. Cees van der Schans  Paramedische Ouderenzorg, dr. Mathieu de Greef  Participatie en gezondheid van mensen met een verstandelijke en visuele beperking, dr. Aly Waninge  Healthy lifestyle, Ageing and Health Care, dr. Hans Hobbelen  Functionele Voedingsingrediënten en Gezondheid, dr. Doede Binnema  Analyse Technieken voor Praktijkgericht Onderzoek, dr. Wim Krijnen  Kind, Taal en Ontwikkeling, dr. Margreet Luinge  Rehabilitatie, dr. Lies Korevaar  Herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid, vacature  Rehabilitation & Recovery, prof. dr. Marian Farkas  Verpleegkundige Innovatie & Positionering, prof. dr. Petrie Roodbol  Academie voor Gezondheidsstudies  Academie voor Sociale Studies  Academie voor Verpleegkunde  Instituut voor Sportstudies  Pedagogische Academie  Instituut voor Life Science & Technology


15

Kenniscentrum Energie Lectoraten

Betrokken schools

Lectoraten

Betrokken schools

            

Kenniscentrum Kunst & Samenleving  Image in Context, dr. Anke Coumans  Lifelong Learning in Music, dr. Rineke Smilde  Popular Culture, Sustainability & Innovation, dr. Anne Nigten  

Lectoraten

Betrokken schools

Communication & the Sustainable Society, dr. Annette Klarenbeek Duurzame Energie, dr. ir. Jan-Peter Nap Energie & Management, dr. Koos Lok EUR ING, MBA Energie & Recht, mr. Bert de Jonge Energietoepassingen, vacant Energietransitie, dr. ir. Wim van Gemert Netintegratie, dr. Martien Visser New Business Development, dr. Monique Schoondorp Instituut voor Engineering Instituut voor Life Science & Technology Academie voor Architectuur, Bouwkunde & Civiele Techniek Communicatie, Media & IT Instituut voor Rechtenstudies

School of Performing Arts (Prins Claus Conservatorium en Dansacademie Lucia Marthas) Academie voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Popcultuur Minerva

Kenniscentrum NoorderRuimte  Facility Management, dr. Mark Mobach  Krimp & Leefomgeving, dr. ir. Sabine Meier  Maatschappelijk Vastgoed, ing. Jan Veuger FRICS  Mariene Wetlands Studies, drs. Hans Revier  Ruimtelijke Transformaties, dr. ir. Mieke Oostra, ir. Floris Bogaard  Smart Mobility, dr. ir. Niels van Steenis  Vastgoed, dr. Martin Stijnenbosch  Academie voor Architectuur, Bouwkunde & Civiele Techniek  Instituut voor Bedrijfskunde  Instituut voor Engineering  Instituut voor Facility Management


16

Lectoraten

Betrokken schools

Kenniscentrum Ondernemerschap  Asian Business Strategies, dr. Rien Segers  Duurzaam Financieel Management, dr. Margreet Boersma  Inkoopmanagement, Gert Walhof MBA  International Business, vacature  Leiderschap, dr. Adriaan Bekman  Marketing / Marktgericht Ondernemen, dr. Karel Jan Alsem  New Business & ICT, dr. Hugo Velthuijsen  Regisseren van Ondernemende Netwerken, Frank Willems  User Experience/User Centered Design, dr. ir. Wouter van den Hoogen Instituut voor Marketing Management International Business School Instituut voor Communicatie, Media en IT Instituut voor Financieel Economisch Management Instituut voor Facility Management

Er zijn verder nog drie zelfstandige lectoraten:  Computer Science & Sensor Technology, dr. Marco de Vos, Hans Appel.  Excellentie in hoger onderwijs en samenleving, dr. Marca Wolfensberger.  Life Sciences, dr. ir. Jan-Peter Nap (verbonden met Kenniscentrum Energie).


17


18

Samenstelling bestuurlijke organisatie per 31 december 2013 Raad van Toezicht drs. G.J. Lankhorst (voorzitter) drs. A.A. Rietveld drs. L.P. Middel A.M.C. Kuks drs. R. Bakker J.M. Hiddema drs. H. van den Burg Stafbureaus en Facilitair Bedrijf Facilitair Bedrijf Stafbureau Financieel Economische Zaken Stafbureau Marketing & Communicatie Stafbureau Onderwijs & Onderzoek Stafbureau Personeel & Organisatie

Schools

Academie voor Architectuur, Bouwkunde & Civiele Techniek Academie voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Popcultuur Minerva Academie voor Gezondheidsstudies Academie voor Sociale Studies Academie voor Verpleegkunde Instituut voor Bedrijfskunde Instituut voor Communicatie, Media & IT Instituut voor Engineering Instituut voor Facility Management Instituut voor Financieel Economisch Management Instituut voor Life Science & Technology Instituut voor Marketing Management Instituut voor Rechtenstudies Instituut voor Sportstudies International Business School Pedagogische Academie School of Performing Arts Hanze Honours College


College van Bestuur drs. H.J. Pijlman, voorzitter drs. M.C.J. van Os, vicevoorzitter dr. J.H. de Ruiter MBA, lid

Directeuren drs. M.J. Oving P. Tuil F.V.M.G. Oor drs. L.J.M. Verhofstad drs. B.E. Hendriks Deans dr. P.J. van Eijk D.F.L. van der Meulen drs. A. Nimis mr. drs. M.A.M. Garnier drs. L.J.M. Hobert drs. R.J. van Linschoten mr. T. Faber-Remmelts dr. ir. J. Aué mr. drs. R.M.D. van der Weerd mr. J.W.M. Gomashie dr. V.B. de Graaf-Peters drs. P.N. Ganzeboom mr. G.R. van Lingen drs. J.R. Janssens drs. B.A. ten Kate drs. P. de Vries H. van den Elsen drs. P. de Vries

19

GOVERNANCE EN HORIZONTALE VERANTWOORDING Medezeggenschap In mei 2013 vonden verkiezingen plaats voor de personeelsgeleding van de Dienstenraad en voor de studenten- en de personeelsgeleding van de School-medezeggenschapsraden (SMR’en) en de Hogeschoolmedezeggenschapsraad (HMR). In 2013 waren ruim tachtig studenten actief in medezeggenschap. Zij krijgen vacatiegeld en hebben daarnaast de mogelijkheid een bestuursbeurs aan te vragen. De HMR oefende als gesprekspartner van het College van Bestuur (CvB) onder meer invloed uit op het instellingscollegegeld en het strategisch huisvestingsplan van de Hanzehogeschool Groningen. Bovendien legde het CvB de begroting voor aan de HMR, die ermee instemde. Bij de Hanzehogeschool Groningen heeft de HMR daarmee relatief veel invloed; lang niet alle hogescholen leggen hun begroting ter instemming voor aan de HMR. In oktober 2013 vond een hogeschoolbrede scholingsdag rond medezeggenschap plaats. Er werd aandacht besteed aan onder meer inspirerend en motiverend vergaderen, rollen en relaties binnen de medezeggenschap en financiën. Leden van de HMR per Medewerkers Vladimir Bartelds Chuck Bellink Els Bijlholt Jan Haijer Roel Hoving Richard van der Kamp Siemen van der Meulen Theo Miljoen Derwin Schorren

31-12-2013 Lijst De Realisten AOb/Abvakabo FNV OPL AOb/Abvakabo FNV AOb/AbvaKabo FNV De Realisten OPL

Werkzaam bij: Instituut voor Communicatie, Media & IT Instituut voor Marketing Management Facilitair Bedrijf Academie voor Verpleegkunde Instituut voor Communicatie, Media & IT Pedagogische Academie Academie voor Verpleegkunde

AOb/AbvakaboFNV OPL

Instituut voor Communicatie, Media & IT Instituut voor Life Science & Technology

Studenten Marten Dubbelboer Bart Hansma Rogier Koopmans

Lijst HSV HSV HSV

Gerjan van der Laan Sior Lang Mathijs Slager Zyar Saleh Lonne Stegeman Kasper Tjapkes

HSV OSR M. Slager OSR OSR HSV

Studeert aan: International Business School Instituut voor Communicatie Media & IT Instituut voor Financieel Economisch Management Instituut voor Communicatie, Media en IT Academie voor Sociale Studies Instituut voor Facility Management International Business School Instituut voor Bedrijfskunde Instituut voor Communicatie Media & IT

OPL = Onafhankelijke Personeels Lijst HSV = Hanze Studentenbelangen Vereniging OSR = Onafhankelijke Studenten Raad

Kwaliteitsborging onderwijs De Hanzehogeschool Groningen behaalde in mei 2013 de Instellingstoets Kwaliteitszorg van de NVAO, geldig tot mei 2018. De NVAO stelt in haar besluit dat de hogeschool een duidelijke visie heeft op de kwaliteit van haar onderwijs en beschikt over adequaat beleid om die te realiseren. Ook heeft de hogeschool Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

20

volgens het besluit zicht op de mate waarin de visie wordt gerealiseerd aangezien er regelmatig wordt geëvalueerd en gemeten, waarbij verschillende stakeholders worden betrokken. Jaarlijks spreekt een van de leden van het CvB met de dean en de voorzitter van de examencommissie van elke school over het functioneren van de examencommissie. In 2013 kwam in deze gesprekken onder meer de kwaliteit van het examendossier aan de orde, met aandacht voor het belang van transparante en werkbare documenten zoals de afstudeerhandleiding en het beoordelingsformulier. Ook het aantal beroepszaken werd besproken, met name in het licht van het Bindend Studie Advies. De Hanzehogeschool Groningen borgt de kwaliteitszorg in opleidingen en schools met interne EFQM-audits en accreditatiepreviews. Ook houdt de hogeschool risicoscreeningen van het eindniveau van opleidingen, die worden uitgevoerd door een intern team van experts. De interne audits vinden plaats tussen twee visitatietrajecten in (midterm), de accreditatiepreviews vinden plaats voorafgaand aan een visitatietraject. In 2013 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een nieuw instrument voor de midterm review bij schools en kenniscentra. Bij het kenniscentrum CaRES is inmiddels de eerste midterm review uitgevoerd; in de loop van 2014 worden ook pilots gehouden bij schools en opleidingen. De EFQM-audits zijn in 2013 in verband hiermee (tijdelijk) stopgezet. EFQM-audits In 2013 zijn EFQM-audits gehouden bij de volgende opleidingen en organisatieonderdelen:  master International Communication  bachelor Bouwkunde  bachelor Civiele Techniek  bachelor Bedrijfskunde MER  bachelor Human Resource Management  Master of Business Administration  Master of Business Administration in International Business & Management  bachelor Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken  bachelor International Business & Languages  bachelor Mondzorgkunde  bachelor Facility Management  stafbureau Onderwijs & Onderzoek Accreditatiepreviews De accreditatiepreview gaat vooraf aan een visitatietraject. Het accreditatiekader vormt het uitgangspunt. Opleidingen bereiden zich voor door onder meer het uitvoeren van een startbijeenkomst waar ambities, sterke punten en verbeterpunten aan de orde komen, een documentencheck en een check met behulp van inhoudsdeskundigen ten aanzien van het (afstudeer)niveau van de opleiding. De resultaten vormen input voor het schrijven van een Kritische Reflectie die als basis dient voor de commissies die de opleidingen visiteren. In 2013 zijn bij de volgende opleidingen accreditatiepreviews gehouden: 1. bachelor Elektrotechniek 2. bachelor Technische Bedrijfskunde 3. bachelor Logopedie 4. bachelor HBO-Rechten 5. bachelor Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding 6. bachelor Sport, Gezondheid en Management 7. associate degree Sport, Gezondheid en Management 8. bachelor Lerarenopleiding Basisonderwijs 9. master Architectuur


21

Risicoscreening eindniveau In de risicoscreening eindniveau worden de kwaliteit, aanpak en beoordeling van afstudeerwerken beoordeeld door een intern team van experts. In 2013 zijn bij diverse opleidingen dergelijke screenings uitgevoerd. De risicoscreening eindniveau resulteert voor elke opleiding in een rapportage aan het College van Bestuur en aan de dean die de bevindingen bespreekt binnen de opleiding en met andere deans. Externe validering Instellingsoverstijgende toetsing Vijf opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen deden in 2013 mee aan een pilot op het gebied van instellingsoverstijgend toetsen. Zij werken samen met vergelijkbare opleidingen van minimaal twee andere instellingen. Bij vier opleidingen is een gezamenlijke databank ontwikkeld. Eén opleiding heeft al meerdere instellingsoverstijgende toetsen afgenomen en geanalyseerd. Overige activiteiten op het gebied van externe validering Er zijn in het kader van het project Toetsen en Beoordelen trajecten ontwikkeld voor Basiskwalificatie Examinering (BKE) en Senior-kwalificatie Examinering (SKE). De Hanzehogeschool Groningen nam deel aan de landelijke expertgroep BKE/SKE. De trajecten worden extern gevalideerd door de hogescholen Zuyd en Fontys. Kandidaten maken van een toets in de eigen opleiding een portfolio en ondergaan daarna een assessment. In 2013 volgde een eerste groep van 31 kandidaten het BKE-traject, 28 van hen zijn geslaagd. Met de NHL Hogeschool en Stenden loopt er bovendien een pilot waarin examencommissies voor technische opleidingen leden uitwisselen. Ook hebben diverse opleidingen al een extern lid opgenomen in de examencommissie. Governance Goed bestuur is voor de Hanzehogeschool Groningen een belangrijk uitgangspunt. Het College van Bestuur (CvB) van de hogeschool onderschrijft de Branchecode en volgt de voorschriften nauwgezet. Het CvB geeft reeds enige jaren directe sturing aan het programma ‘Good Governance’ om het beleid op het gebied van governance verder aan te scherpen en dit ook daadwerkelijk te implementeren. Onder dit programma vallen drie projecten:  het implementeren van een toetsbaar hogeschoolbreed governance-model waarin bestaande instrumenten worden opgenomen;  het bevorderen van de integriteitscultuur;  het verbeteren van de interne auditfunctie. Het CvB heeft de instrumenten op het gebied van governance geïnventariseerd en leemtes ingevuld. Daarbij is gekeken naar alle geledingen van de organisatie. Een belangrijk aandacht aandachtspunt is de inrichting en waar mogelijk de verdere versterking van het interne Control Framework, alsmede het geheel van stuur- en beheersinstrumenten. Verder liet het CvB in 2013 een verkennend onderzoek uitvoeren naar de bestaande integriteitscultuur. Naar aanleiding daarvan is besloten een plan uit te werken om de integriteit te bevorderen onder meer door implementatie van daarop toegesneden processen in de diverse organisatieonderdelen. In 2013 besteedde het CvB veel aandacht aan het verbeteren van de interne auditfunctie. Belangrijke focus van de interne auditfunctie is het versterken van de interne sturing en


22

beheersing zodat het op termijn mogelijk wordt om jaarlijks een zogeheten In Control Statement af te leggen. Het College van Bestuur legt het Jaarverslag van de hogeschool aan de Raad van Toezicht voor ter goedkeuring. Het verslag van de werkzaamheden van de Raad van Toezicht maakt deel uit van dit jaarverslag. Daar horen ook de onafhankelijkheidsverklaring van de leden van de Raad van Toezicht bij, evenals verslagen van de auditcommissie, de remuneratiecommissie en de nieuwe commissie Onderwijs & Onderzoek. De gegevens over de samenstelling van de Raad van Toezicht en over de bezoldiging van de leden van de Raad zijn opgenomen in de Jaarrekening, hoofdstuk 8 van dit Jaarverslag. De documenten met deze gegevens zijn ook te vinden op de website van de Hanzehogeschool Groningen, www.hanze.nl/governance. Risicobeheersing Het bestuur van de Hanzehogeschool Groningen bewaakt risico’s op bestuurlijk niveau met behulp van het HG-risicoregister. Het CvB heeft dit register is in 2013 herijkt. De effecten van de maatregelen ten aanzien van de in 2012 opgenomen risico’s zijn beoordeeld en besproken met het College van Bestuur en de Audit Commissie. Het HG-Risicoregister onderkent een aantal belangrijks risico’s die hieronder nader zijn uitgewerkt. Daarbij is per risico –voor zover mogelijk- tevens aangegeven in welke beheermaatregelen is voorzien. 







Het externe omgevingsrisico van teruglopende studenten aantallen en de gevolgen daarvoor voor de beschikbare financiële middelen. Ter beheersing is een meerjarenbegrotingsmodel ontwikkeld dat rekening houdt met dit effect en inzicht geeft in mogelijke kosten, cash flow, enzovoort. Mogelijke scenario’s kunnen daarin gesimuleerd worden. Het interne bedrijfsvoeringsrisico ten aanzien van de voortgang en het resultaat van ICTprojecten. Ter beheersing is zowel de interne projectbeheersing als de rapportagelijn naar het CvB verbeterd. Ook zal de afdeling Internal Auditing directer bij een aantal grote en risicovolle projecten betrokken worden. Daarbij zal er op worden toegezien dat de nieuw te implementeren systemen ook de daadwerkelijke (instrumentele) meerwaarde zullen bieden die de Hanzehogeschool Groningen ervan verwacht. Het interne bedrijfsvoeringsrisico ten aanzien van het bereiken en waar mogelijk overtreffen van de gestelde prestatieafspraken. Ter beheersing is tot in detail uitgewerkt wat de indicatoren precies inhouden en welke systematiek er moet worden gevolgd bij het meten. De verantwoordelijkheid voor het daadwerkelijke meet- en verbeterproces is nadrukkelijk binnen de organisatie belegd. Bij dit verbeterproces speelt de versterking van de internal control frameworks een belangrijke rol. Vanuit de interne audit functie wordt tevens ondersteuning en toezicht geboden. De voortgang van het onderliggende veranderen verbeterproces ligt op schema en op onderdelen zelfs voor op de vastgestelde (tussentijdse) doelstellingen. Het interne bedijfsvoeringsrisico ten aanzien van de besturing en beheersing van nieuwe initiatieven zoals Centres of Expertise en grootschalige projecten. Ter beheersing is de bestaande aansturings- en management rapportage structuur verder aangescherpt. Daarnaast wordt ernst gemaakt met de visieontwikkeling op gebied van projecten programmasturing en worden de bijbehorende cultuuraspecten geadresseerd binnen de stuurgroep governance. Ook zal de interne besturing en beheersing van kenniscentra worden versterkt door de implementatie en/of versterking van een zogenaamd risk-based control frameworks.


23



Het interne onderwijsrisico waarbij sprake zou zijn van een onvoldoende kwaliteitsniveau van het onderwijsproces en het daardoor op termijn verliezen van de accreditatie. Ter beheersing kent de hogeschool een uitgebreid systeem van interne kwaliteitsborging, dat onlangs nog verder is aangescherpt.

Naast de risicobeheersing op corporate niveau, streeft de Hanzehogeschool Groningen er nadrukkelijk naar om de systematiek van risicoanalyse en -beheersing in alle geledingen van de organisatie te laten doorwerken. Control Framework Risicoanalyse speelt eveneens een belangrijke rol bij versterking van de interne sturing en beheersing van het management op tactisch niveau. Op verzoek van het management zal het komende jaar bij een reeks van schools en andere organisatieonderdelen begonnen worden met het versterken van het interne risk-based control framework. Daarvoor is een standaard managementcontrol-aanpak ontwikkeld die begint met een risico- en beleidsdoelstellingenanalyse, gevolgd door het vormgeven van een procesmodel inclusief het benoemen van de belangrijkste beheersmaatregelen. Als direct gevolg hiervan zal het beter dan voorheen mogelijk worden om belangrijke risico’s te onderkennen en vermijden. Daarnaast zal het ook beter mogelijk worden om de gestelde beleidsdoelstellingen op een effectieve wijze te realiseren en daarmee beter invulling te geven aan de taakuitoefening die door de samenleving en de politiek van de Hanzehogeschool Groningen wordt verwacht. Klachten en beroepszaken  Bij het College van Beroep voor Studenten kwamen in 2013 288 beroepszaken binnen. In 2012 waren dat er 292.  In 2013 zijn er vier beroepszaken bij het College van Beroep voor Hoger Onderwijs in Den Haag aanhangig gemaakt. Ook is er in één beroepszaak om een voorlopige voorziening verzocht. In deze beroepszaak is het verzoek om een voorlopige voorziening afgewezen en het beroep in hoofdzaak ongegrond verklaard. Eén van de vier beroepszaken is ingetrokken, de overige zijn nog in behandeling.  De Commissie van Advies voor Beroep- en Bezwaarschriften kreeg in 2013 geen verzoeken ter advisering voorgelegd. In 2012 adviseerde deze commissie in 5 zaken.  De Klachtencommissie Ongewenste Omgangsvormen ontving in 2013 één klacht. In 2012 waren dat er 7.  De Commissie Klokkenluidersregeling kreeg in 2013 geen melding van misstanden, net als als in 2012.  Op 1 april 2013 trad de regeling Klachtenprocedure bij aanbesteden in werking. Het daartoe ingerichte Klachtenmeldpunt Aanbestedingen ontving 1 klacht.  Het Bureau Klachten en Geschillen ontving 23 overige klachten en geschillen. Deze speelt het Bureau door aan het daarvoor verantwoordelijke orgaan (in beginsel de dean of directeur van degene tegen wie de klacht gericht is). In 2012 waren er 30 overige klachten en geschillen. Bescherming Persoonsgegevens De Hanzehogeschool Groningen droeg in 2013 twee medewerkers voor bij het College Bescherming Persoonsgegevens als Functionaris voor de Gegevensbescherming (FG). In het openbare register van FG’s zijn E.M. Middel en M.P. Van Heumen als zodanig opgenomen. De hogeschool verstrekte in 2013 bovendien aan Duthler Associates opdracht een inventariserend onderzoek uit te voeren naar de persoonsregistraties. Dit onderzoek moet in 2014 afgerond zijn.


24

Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid zijn al lange tijd belangrijke speerpunten van de Hanzehogeschool Groningen. Dat geldt voor het onderwijs, maar ook voor onderzoek en de hogeschool als werkgever. De opleidingen Bedrijfskunde MER en Vastgoed en Makelaardij van het Instituut voor Bedrijfskunde hebben momenteel het bijzonder kenmerk duurzaam hoger onderwijs van de NVAO. Overige resultaten op het gebied van duurzaamheid:  De Hanzehogeschool Groningen installeerde in 2013 tien oplaadpunten voor elektrische fietsen.  De Hanzehogeschool Groningen besloot in 2013 om de CO2-uitstoot van zakelijke reizen te compenseren. Daartoe is een contract afgesloten met de Climate Neutral Group (CNG), een organisatie die investeert in duurzame energieprojecten. De uitstoot wordt tijdens het boeken automatisch berekend zodat de compensatiekosten direct worden meegenomen.  Medewerkers van de Hanzehogeschool Groningen deden in het voorjaar mee aan een proef met het gebruik van elektrische auto’s voor stagebezoeken en andere dienstreizen. Studenten Human Technology stelden vast dat het haalbaar is een elektrische auto aan te schaffen voor reizen in de omgeving van Groningen.  De Hanzehogeschool Groningen doet mee aan de MeerJarenAfspraak Energie-efficiëncy die gemeenten en instellingen kunnen sluiten met de overheid. In dit convenant is afgesproken een energiebesparing te realiseren van 2 procent per jaar gedurende een periode van tien jaar. Dat komt neer op 20 procent besparing ten opzichte van het referentiejaar 2009. De hogeschool streeft dit na met een eigen Energie Efficiency Plan (EEP). De Hanzehogeschool Groningen zat in 2012 al op een daling van ongeveer 9 procent ten opzichte van 2009, aanzienlijk meer dan de doelstelling van 6 procent voor 2012.  In 2013 is in het kader van het EEP een energiemonitoringsysteem geïnstalleerd voor alle eigen gebouwen van de hogeschool. Ook werd in diverse gebouwen/gebouwdelen de luchtbehandeling vernieuwd en duurzamer gemaakt.  De Hanzehogeschool Groningen deed met vele workshops, lezingen en activiteiten mee aan de landelijke Duurzaamheidsdag op 10 oktober. Bezoekers konden zich per elektrische fietstuktuk laten vervoeren tussen de locaties. Verschillende kenniscentra hielden workshops over uiteenlopende aspecten van duurzaamheid.  De Hanzehogeschool Groningen won in 2013 een Zilveren SustainaBul. De SustainaBuls worden elk jaar uitgereikt door het landelijke studentennetwerk voor duurzaamheid. Fairtrade 2013 is het derde jaar op rij dat de Hanzehogeschool Groningen zich Fair Trade Hogeschool mag noemen. Ook dit jaar kende weer veel fairtrade activiteiten en acties, die worden gecoördineerd door de werkgroep Fairtrade in nauwe samenwerking met studenten van het team Student&Innovatie van het Facilitair Bedrijf. Er was aandacht voor fairtrade bij de jaarlijkse Kick off voor nieuwe studenten en de open dagen voor aankomende studenten; de Hanzehogeschool Groningen nam deel aan de Duurzaamheidsdag en de Fairtrade week en er konden Fairtrade chocoladeletters voor Sinterklaas worden besteld. In de Hanzeshop is een Wereldwinkel gevestigd waarvan de omzet in 2013 toenam. Een greep uit de fairtrade-activiteiten in 2013:  Studenten deelden fairtrade-bananen uit bij de NK Veldloop van meer dan 4000 gemeenteambtenaren en gaven informatie over fairtrade in het algemeen. Activiteit in samenwerking met Fairtrade Gemeente Groningen.  2800 medewerkers van de Hanzehogeschool Groningen kregen een fairtrade kerstpakket.


25

  

Twee honoursstudenten van de opleiding Human Resource Management maakten een ‘Fairtrade lespakket’ voor docenten. Aandacht voor fairtrade tijdens een bezoek van de Jade Hochschule uit Wilhelmshaven. Acties vanuit de werkgroep Fairtrade voor Hanze Request, de actie waarmee de Hanzehogeschool Groningen bijdraagt aan de landelijke inzamelingsactie Serious Request.


26

2. Strategisch beleid Missie en strategie Zwaartepunten Energie en Healthy Ageing Excellentie Ondernemerschap Samenwerking


28

2 Strategisch beleid MISSIE EN STRATEGIE De Hanzehogeschool Groningen heeft haar missie en strategie voor de periode 2010-2015 vastgelegd in het beleidsplan ‘Koers op Kwaliteit’. In 2012 werd deze koers aangescherpt in het kader van de prestatiebekostiging die het kabinet heeft ingevoerd. Dit resulteerde in het prestatieakkoord tussen de hogeschool en het ministerie van OCW van november 2012. De prestatieafspraken, prestatie-indicatoren en de prestaties van de Hanzehogeschool Groningen zijn te vinden in hoofdstuk 3, Prestatieafspraken. Missie van de Hanzehogeschool Groningen De Hanzehogeschool Groningen wil een bijdrage leveren aan het stimuleren van de (Noord-) Nederlandse kennissamenleving vanuit een Europees perspectief. Dat doet de hogeschool door studenten op te leiden tot innovatieve professionals, door het beroepsniveau van werkenden te verhogen, door bedrijven en instellingen te helpen met praktijkgericht onderzoek, door aan te sluiten bij de sterke punten van de regio en door samenwerking te zoeken met internationale partnerinstellingen. De ambitie van de hogeschool is in Koers op Kwaliteit samengevat in de missie: De Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences, wil vanuit een Europees perspectief op hoger onderwijs de belangrijkste partner van de bedrijven en instellingen in Noord-Nederland zijn op het gebied van het opleiden van professionals en het ontwikkelen van toepasbare, praktijkgerichte kennis. De Hanzehogeschool Groningen biedt complete opleidingen in vier domeinen: het technische domein, het domein van de kunsten, het domein mens en maatschappij (gezondheidszorg, welzijn, sport en educatie) en het economische domein. Zij focust daarbij op twee zwaartepunten: Energie en Healthy Ageing. Onderwijs en onderzoek in de vier domeinen worden zo veel mogelijk verbonden met die twee strategische thema’s. De focus op excellentie en ondernemerschap versterken dit profiel. Noord-Nederland is een regio die zich kenmerkt door een relatief kwetsbare economie met een hogere werkloosheid en een lager scholingsniveau. Hogeropgeleiden vinden vaak een baan elders in het land en de regio heeft te maken met aardbevingen, krimp, ontgroening en vergrijzing. De regio kiest als antwoord daarop voor de ontwikkeling naar een kenniseconomie met als speerpunten Energie, Healthy Ageing, Water, Sensortechnologie en Agribusiness. De Hanzehogeschool Groningen ondersteunt de ontwikkeling naar een vitale en aantrekkelijke regio door in te zetten op kwaliteit van onderwijs en onderzoek. Internationaal wil de Hanzehogeschool Groningen herkend en erkend worden als vooraanstaande aanbieder van professioneel gericht hoger onderwijs in Europa. Het overkoepelende strategische doel van de hogeschool luidt: De Hanzehogeschool Groningen ontwikkelt zich tot een gerespecteerde Europese University of Applied Sciences. Voor de positionering in Europees perspectief zijn doorontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijsaanbod en versterking en uitbreiding van het praktijkgericht onderzoek cruciaal. Daarbij gaat de aandacht uit naar zowel een sterke band met de beroepspraktijk en de regio als naar de internationale oriëntatie van de hogeschool. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

29

ZWAARTEPUNTEN ENERGIE EN HEALTHY AGEING De Hanzehogeschool Groningen focust op de zwaartepunten Energie en Healthy Ageing en sluit daarmee aan bij de strategische thema’s van Noord-Nederland. Bijzondere aandacht voor excellentie en ondernemerschap versterken dit profiel. Zwaartepunt Energie De Hanzehogeschool Groningen profileert zich nationaal en internationaal als belangrijke speler als het gaat om kennis en innovatie op het gebied van energie. Energie als strategisch thema kreeg de afgelopen jaren steeds meer gewicht binnen de hogeschool, onder meer met het oprichten van de Energy Academy Europe, het Centre of Expertise Energy en energieproeftuin EnTrance. Koning Willem-Alexander – toen nog kroonprins – bezocht begin april 2013 EnTrance en werd ter plekke geïnformeerd over de ambities en ontwikkelingen van de Hanzehogeschool Groningen op energiegebied. De hogeschool was het afgelopen jaar bovendien sterk aanwezig in Brussel. Zes studenten van de European Master of Renewable Energy presenteerden hun visie op energie in Europa in 2050 tijdens de jaarlijkse Innovation Summit van Knowledge for Innovation (K4I) in het Europese parlement. De studenten gingen daarbij in discussie met EU-commissarissen, vertegenwoordigers van de energieindustrie en deskundigen. K4I hield later dat jaar ook een zogeheten dinner debate over energie. Daaraan nam een grote Groninger delegatie deel, onder wie CdK Max van den Berg, CEO van de Gasunie Geert Graaf en vanuit de Hanzehogeschool Groningen lector Energietransitie Wim van Gemert en CvB-voorzitter Henk Pijlman. Energy Academy Europe De Hanzehogeschool Groningen is een van de medeoprichters van de Energy Academy Europe (EAE) waarin al het lopende energieonderzoek en alle energieopleidingen en -afstudeerrichtingen van de hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen zijn samengebracht. Het instituut maakt Groningen tot het belangrijkste centrum op het gebied van energieonderwijs in Nederland. De EAE wordt gesteund door het bedrijfsleven, waaronder GasTerra, door Energy Valley en door de provincie Groningen en de gemeente Groningen. De Hanzehogeschool Groningen maakt zich in EAE-verband sterk voor innovatie op het gebied van energieproductie, -distributie en –transport en werkt daaraan op de onderzoeksfaciliteit EnTranCe. In 2013 is gewerkt aan een ontwerp voor de huisvesting van de EAE. Centre of Expertise Energy De inbreng van de Hanzehogeschool Groningen in de EAE is gebundeld in het Centre of Expertise Energy (CoE Energy). De hogeschool werkt hierin samen met de grote bedrijven BAM, GasTerra, Gasunie en Imtech. Het doel van het CoE Energy is een efficiënte verbinding tussen het energieonderwijs en -onderzoek waarbij het bedrijfsleven een grote rol speelt én profiteert doordat er concrete oplossingen voor problemen worden ontwikkeld. Het CoE Energy maakt deel uit van de prestatieafspraken die de Hanzehogeschool Groningen heeft gemaakt met het ministerie van OCW (zie ook hoofdstuk 3, Prestatieafspraken). EnTranCe De kern van het Center of Expertise Energie is het Energy Transition Center (EnTranCe), een energieproeftuin die in 2013 verder is uitgebreid. In EnTranCe worden fysieke energietransitieprojecten uitgevoerd op (middel)kleine schaal. Dat gebeurt met behulp van een zogeheten ringleiding waarin verschillende energievormen met elkaar uitgewisseld worden. Bedrijven kunnen daar hun eigen installaties op aansluiten voor onderzoek, experimenten en demonstraties. Ook wordt er bij EnTranCe gewerkt met ICT zoals sensortechnologie, dataverbindingen en databestanden om onderzoek aan energiesystemen mogelijk te maken. De proeftuin biedt plaats aan praktische activiteiten waaraan mbo-leerlingen, hbo- en wo-studenten Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

30

gezamenlijk werken. Op deze manier ontstaat er een geïntegreerde keten van mbo–hbo–wo in nauwe samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. De Hanzehogeschool Groningen speelt hiermee in op de vraag van het bedrijfsleven naar goed geschoold personeel. Dit is niet alleen van belang omdat de vraag naar goed geschoold (technisch) personeel in de regio de komende jaren substantieel toeneemt, maar ook om het innovatiepotentieel van de noordelijke energiesector optimaal te benutten. De European Master of Renewable Energy speelt hierbij een belangrijke rol. Samenwerking rond het thema Energie  De Hanzehogeschool Groningen maakt deel uit van EUREC, Europees consortium van gerenommeerde hogescholen en universiteiten die actief zijn in het onderzoek naar duurzame energie.  De hogeschool is lid van GERG, de European Gas Research Group, een netwerk van grote bedrijven en kennisinstellingen in de gasindustrie dat zich richt op Research & Development in de gassector. Diverse internationale partners in dit netwerk zijn in 2013 bezocht en geïnformeerd over EnTranCe.  De noordelijke hogescholen werken samen aan de ontwikkeling en versterking van onderzoek en onderwijs rond het thema Energie in het kader van Sectorplan Noord.  De hogeschool is partner in Knowledge 4 Innovation (K4I). Dit Europese platform heeft tot doel om innovatie te stimuleren.  De hogeschool is partner in onderzoeksfaciliteit RenQi, met TNO en DNV Kema.  De hogeschool is founding partner van het noordelijk energienetwerk Energy Valley. Zwaartepunt Healthy Ageing De Hanzehogeschool Groningen heeft zich afgelopen jaren sterk geprofileerd op het thema Healthy Ageing. Landelijk wordt de hogeschool gezien als voorloper als het gaat om profilering op dit thema. Binnen het thema Healthy Ageing focust de Hanzehogeschool Groningen op de aspecten bewegen, voeding, arbeid en wonen. Daarbij leggen we steeds verband met eHealth, het benutten van de mogelijkheden van ICT en technologie. Uiteraard gaat er ook veel aandacht uit naar ondernemerschap in relatie tot Healthy Ageing. In november trok een groot symposium over Healthy Ageing rond de 250 deelnemers. Centre of Expertise Healthy Ageing In januari 2013 ging het Centre of Expertise Healthy Ageing (CoE HA) van start. Het CoE HA kende een zeer succesvol eerste jaar en heeft inmiddels ruim tachtig partners waaronder de NHL Hogeschool, Van Hall Larenstein, Stenden, de noordelijke ROC’s, het UMCG en andere zorgen welzijnsinstellingen (onder meer ziekenhuizen, Timpaan Groep, Tinten Welzijnsgroep, ZuidOostZorg Friesland, GGD, GGZ) en bedrijven (onder meer Ordina, VitalinQ). De Hanzehogeschool Groningen is penvoerder van het CoE HA en daarmee eindverantwoordelijk. Het CoE HA maakt deel uit van de prestatieafspraken die de Hanzehogeschool Groningen heeft gemaakt met het ministerie van OCW (zie ook hoofdstuk 3, Prestatieafspraken). Het CoE HA heeft vijf samenhangende hoofdfuncties, te weten: praktijkgericht onderzoek, innovatie, onderwijsontwikkeling, business development en informatievoorziening en communicatie. Het doel is dat er na vier jaar een netwerk van ruim 25 innovatiewerkplaatsen (IWP’s) bestaat waar gewerkt wordt aan praktijkgericht onderzoek en implementatie van nieuwe zorgen preventie-oplossingen. Innovatiewerkplaatsen De eerste veertien IWP’s gingen in 2013 van start en kwamen zes nieuwe aanvragen binnen. De IWP’s zijn onder te brengen in verschillende thema’s: Bewegen en sport; Voeding; Wonen, vrije Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

31

tijd en zorg; Welzijn en zorg; eHealth en technologie; Jeugd en leefstijl; en Arbeid en zorg. Bij de IWP’s zijn 42 bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen betrokken en 18 onderwijs- en/of kennisinstellingen. Thema Bewegen & Sport  Active Ageing Ouderen heeft tot doel nieuwe, innovatieve diensten en producten te ontwikkelen die ouderen helpen zo lang mogelijk gezond en actief te blijven. Trekker is de Hanzehogeschool Groningen, Kenniscentrum CaRES. Partners zijn onder anderen BAG/Paramedics, Bethesda Diabetes Research Center, GGD Drenthe, Sense Observation Systems, VitalinQ en ZuidOostZorg.  Active Ageing voor mensen met een verstandelijke beperking richt zich op de combinatie van preventie en zorg en welzijn, om mensen met een verstandelijke beperking zo lang mogelijk gezond en actief te houden. Trekker is de Hanzehogeschool Groningen, Kenniscentrum CaRES. Partners zijn onder meer Alliade Zorggroep, De Zijlen, ‘s Heeren Loo, Koninklijke Visio, NOVO, Philadelphia, Promens Care, Sprank, De Trans en Vanboeijen.  Active Ageing Diabetes ontwikkelt nieuwe leefstijlinterventies met gebruik van nieuwe technologie (smartphone-applicaties en draagbare sensortechnologie), gericht op verbetering van beweeg- en voedingsgedrag van mensen met diabetes (type 2). Trekker is de Hanzehogeschool Groningen, Kenniscentrum CaRES. Partners zijn onder meer Alfacollege, Bethesda Diabetes Research Center, Kwadrantgroep, Target Holding, Tizin, eVitality Thema Jeugd & Leefstijl  Kind In Wijk levert een bijdrage aan de gezondheid en participatie van kinderen en jongeren in de wijk op fysiek, sociaal-emotioneel en cognitief gebied. De aandacht gaat daarbij uit naar actieve leefstijl (bewegen, sport en voeding), taal en communicatie (taalontwikkeling en -achterstand) en talent (zelfontplooiing). Trekker is de Hanzehogeschool Groningen, Kenniscentrum CaRES. Partners zijn onder meer gemeente Groningen, Lode Groep Lavoisier bv, Nijestee, Noorderlink, Universiteit Utrecht. Thema Arbeid & Zorg  Zorgarbeidsinnovatie richt zich op innovatie van het arbeids- en organisatiearrangement rond de zorgprofessionals, zodat deze met de juiste competenties en zoveel mogelijk zelfregie adequate zorgen dienstverlening aan hun cliënten/patiënten kunnen verlenen. Wat hebben de zorgprofessional én de zorg-organisatie daarvoor nodig? Trekker is het Zorg Innovatie Forum. Partners zijn onder meer De Noorderbrug, Eyescan, Hanzehogeschool Groningen - Kenniscentrum Arbeid, Netwerk Zorg- en Welzijnsopleidingen Noord-Nederland. Thema Welzijn & Zorg  Maatschappelijke participatie van mensen met een psychische beperking combineert praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek met implementatie van nieuwe interventies en scholing van professionals, zodat er meer inzicht ontstaat in de succesfactoren en belemmeringen die de doelgroep ervaart wanneer zij (gaan) participeren in de samenleving. Trekker is GGZ-Friesland. Partners zijn onder meer GGZ Friesland, Gemeente Leeuwarden, Hanzehogeschool Groningen - lectoraat Rehabilitatie, NHL Hogeschool, UMCG - Rob Giel Onderzoekscentrum.  Welzijn en Zorg Ouderen: innoveren door leren zet middels co-makership een learning community op. Vanuit zorgpraktijk, onderwijs en onderzoek wordt gewerkt aan het realiseren van excellente zorg aan oudere cliënten, door de ontwikkeling van kennis en Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

32

vaardigheden van huidige en toekomstige professionals. Trekker is NHL Hogeschool, Talmalectoraat Wonen, welzijn en zorg op hoge leeftijd. Partners zijn onder meer Burg. Harmsmaschool VMBO, Friesland College, Hanzehogeschool Groningen, NHL Hogeschool, Singelland VMBO, ZuidOostZorg. Thema Wonen, vrije tijd & Zorg  Healthy Lifestyle Hospitality ontwikkelt nieuwe vormen van recreëren in instellingen die gastvrijheid bieden in combinatie met het bevorderen van een gezonde levensstijl en care & cure-voorzieningen. Trekker is Stenden Hogeschool. Partners zijn onder meer Alfa-college, Beter Thuis Wonen, Calibris, Centre Parcs - Parc Sandur, Friesland College, Hampshire Hotel Zuid-Drenthe, Kenteq, Landal Orveltermarke, Open Universiteit, Recreatiecentrum Zandpol, Stenden Hogeschool, VitalinQ, ZorgVilla, Zorgpalet.  Kwaliteit van leefomgeving bij zorg, wonen en vrije tijd richt zich op innovaties die de kwaliteit van de leefomgeving van ouderen waarborgen dan wel versterken. Daarvoor zijn nieuwe combinaties nodig van zorg, welzijn en wonen, logeren en verblijven. Trekker is Stenden Hogeschool. Partners zijn onder meer Alfa-college, Calibri, Centre Parcs - Parc Sandur, Coresta, Domus Magnus, HANNN, Open Universiteit, Stenden Hogeschool.  Health Space Design ontwikkelt kennis die leidt tot het ontwerp van een betere ruimtelijke omgeving in samenhang met betere organisatie van de zorg in zorginstellingen. Daarmee kunnen zorginstellingen gezondheid, welzijn en/of gedrag van patiënten positief beïnvloeden. Trekker is de Hanzehogeschool Groningen, Lectoraat Facility Management. Partners zijn onder meer CEAN, Coresta, Grontmij, 's Heeren Loo, Martini Ziekenhuis, Op ten noort blijdenstein, RUG - Centre for High Performance Computing and Visualisation, Studio dVO, TNO Dutch Centre for Health Assets, UMCG. Thema Voeding  Clinical Malnutrition werkt aan een antwoord op de vraag: ‘Hoe kunnen professionals (vooral diëtisten, fysiotherapeuten en verpleegkundigen) met voeding en beweging de gezondheid en kwaliteit van leven van mensen met (risico op) ondervoeding verbeteren? Trekker is het Universitair Medisch Centrum Groningen. Partners zijn onder meer Alfacollege, Friesland Campina, Hanzehogeschool Groningen - Kenniscentrum CaRES, Mediq Tefa, Ordina.  Health, Food & Technology richt zich op nieuwe vezel- en eiwitbronnen voor toepassing in voeding en op de monitoring van nieuwe toepassingen van zuiveleiwitten. Dit kan verlies aan spiermassa en spierkracht, die vaak samengaan met veroudering, tegengaan. Trekker is Van Hall Larenstein. Partners zijn onder meer BluePort Lauwersoog, Friesland College, Hanzehogeschool Groningen, Koopmans Meelfabrieken, LS&T Leeuwarden, Medisch Centrum Leeuwarden, Ordina, Stenden Hogeschool, Telson. Thema eHealth & Technologie  Exergaming voor kinderen met motorische beperkingen heeft als hoofddoel omde revalidatie van kinderen met een motorische beperking tot in de eigen leefomgeving slimmer en efficiënter te organiseren en te evalueren met inzet van exergaming en moderne media. Trekker is UMCG Centrum voor Revalidatie. Partners zijn onder meer Hanzehogeschool Groningen, KPN, NHL Hogeschool, RUG – Bedrijfskunde, RUG – Bewegingswetenschappen, UMCG Centrum voor Revalidatie.  EHealth & Serious Gaming ontwikkelt ICT-middelen die de dagelijkse activiteiten van oudere mensen ondersteunen, zodat ze langer zelfstandig kunnen blijven wonen. De focus ligt op voeding, mobiliteit en sociale participatie. Trekker is NHL Hogeschool. Partners zijn onder meer Grendel Games, Handen Ineen, Hanzehogeschool Groningen, Lable Care, NHL Hogeschool. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

33

EXCELLENTIE De Hanzehogeschool Groningen geeft vorm aan haar excellentiebeleid door middel van excellentietrajecten voor studenten (het Hanze Honours College) en het praktijkgericht onderzoek vanuit het lectoraat Excellentie in Hoger Onderwijs en Samenleving. Honoursonderwijs Het excellentieonderwijs van de Hanzehogeschool Groningen krijgt vorm in speciale onderwijsprogramma’s op hoog niveau in of naast de reguliere bacheloropleidingen onder regie van het Hanze Honours College. Dit is onderwijs waarmee een geselecteerde groep getalenteerde studenten wordt uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen en dat hen opleidt tot innovatieve, ondernemende en internationaal georiënteerde beroepsbeoefenaars. Creating smart people is een belangrijk doel voor deze honoursprogramma’s - dat wil zeggen dat het excellentieonderwijs zich richt op het kweken van kritische, creatieve denkers die out of the box kunnen denken omdat ze breed zijn onderlegd en hun professionele handelen in een bredere, maatschappelijke context kunnen plaatsen. Zij beschikken over leiderschapsvaardigheden en zijn bereid met hun talent verantwoordelijkheid te nemen voor de wereld om hen heen. Share your talent, move the World. Van deze studenten wordt verwacht dat ze zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid en hun maatschappelijke rol als professional. Daarmee legt het excellentieonderwijs een basis voor leiderschap en (wereld)burgerschap. Praktijkgericht onderzoek In de zomer van 2013 is de koers voor het lectoraat Excellentie in Hoger Onderwijs en Samenleving voor de komende vier jaar (2013-2017) vastgesteld. Het lectoraat levert met praktijkgericht onderzoek een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van honoursonderwijs binnen de Hanzehogeschool Groningen maar ook nationaal en internationaal. A Teacher’s Road to Excellence: professionalisering van honoursdocenten Docenten spelen een cruciale rol in het honoursonderwijs. Het lectoraat ontwikkelde voor hen in 2012 de leergang A Teacher’s Road to Excellence. In februari 2013 ging de leergang van start met negen docenten. In september 2013 is een nieuwe groep van dertien deelnemers begonnen. Hanze Talents Leading the Change: profielen van excellente professionals Het honoursonderwijs leidt getalenteerde en ambitieuze jonge mensen op om excellente professionals te worden. De Hanzehogeschool Groningen ontwikkelt in samenspraak met vertegenwoordigers uit het werkveld domein- of beroepsspecifieke profielen van die excellente professionals. Inmiddels zijn er vier profielen beschreven: voor de opleidingen van de International Business School, Sportstudies, Informatie- en Communicatietechnologie en Gezondheidsstudies. In 2013 is begonnen met dergelijke profielen voor Facility Management, Verpleegkunde, Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek, Life Science and Technology, Rechtenstudies, Communicatie, Media & IT en de opleiding(en) van de Pedagogische Academie. Excellentie in de keten De Hanzehogeschool Groningen ontwikkelt samen met de Rijksuniversiteit Groningen verschillende activiteiten voor en met het noordelijke netwerk van VO-partners. Drie belangrijke pijlers in die samenwerking zijn: pre-honoursprogramma’s voor geselecteerde en getalenteerde leerlingen (bovenbouw havo en vwo), een cursus voor VO-docenten voor het herkennen, erkennen en stimuleren van talent en activiteiten rond talentoriëntatie op studie en beroep. Excellentie in de etalage Studenten en medewerkers van de Hanzehogeschool Groningen winnen jaar op jaar bijzondere prijzen en beurzen,. BIJLAGE II bij dit Jaarverslag bevat een overzicht daarvan. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

34


Excellentie

Talentontwikkeling bij kinderen

“Houd die verwondering vast” Als leraar of educatief medewerker moet je niet altijd op zoek zijn naar het juiste antwoord, maar vooral kinderen zelf laten bedenken waarom iets zo is, stelt Linda Tijsma. In 2013 studeerde ze – zelf een talent – af aan de Pedagogische Academie (PA). Nu gebruikt ze haar kennis over het aanwakkeren van talent bijvoorbeeld in lesmateriaal dat ze ontwikkelt bij het Universiteitsmuseum Groningen, en als begeleider van PA-studenten die onderzoek doen. “Hoe komt een kind tot een gedachte? Daarvoor moet je luisteren, pas dan zie je de talentmomenten en kan je ze benutten.” Linda wilde tijdens haar studie niet alleen kennis vergaren, maar ook zelf ontdekken ‘waarom iets is zoals het is’. Binnen het excellentietraject Talentenkracht deed ze onderzoek en ontwikkelde een programma dat leerkrachten en begeleiders leert leerlingen op een andere manier te bevragen. “Een kind van drie jaar vraagt altijd naar het waarom. Rond zes-zeven jaar gaat een kind aan de slag met rekenen, spelling en taal en de nieuwsgierigheid valt weg. In groep zeven-acht verwachten we dat een kind weer belangstelling krijgt voor natuur, wetenschap en techniek en eigenlijk wil Talentenkracht zeggen: die verwondering is er, houd die vast en breid die uit. Dat kan je doen door materiaal aan te bieden dat het kind uitdaagt, zodat het gaat nadenken. En door de juiste vragen te stellen.” Luisteren Leerkrachten, maar ook educatieve medewerkers in musea hebben vaak de neiging om veel te vertellen. Ze kunnen beter vragen stellen, vindt Tijsma. “Het gaat er om dat je de tijd neemt voor een kind om te luisteren. Dat je een talentmoment herkent.” Tijsma werkt af en toe als invaller op een basisschool, om voeling te houden met de praktijk. Wat heeft zij zelf aan Talentenkracht? “Als ik voor de klas sta, kan ik de verwondering van de kinderen nu beter interpreteren. Ik weet dat ik niet alleen op zoek moet gaan naar het goede antwoord maar het denken kan stimuleren met doorvragen. De stiltes die vallen, moet je leren accepteren.”


35

ONDERNEMERSCHAP De Hanzehogeschool Groningen vindt het belangrijk om al haar studenten op te leiden tot ondernemende professionals. Professionals die op hun werkplek actief, creatief en innoverend zijn. Ook stimuleert en ondersteunt de hogeschool studenten om zich te ontwikkelen tot zelfstandig ondernemer. Ondernemende professionals en professionele ondernemers die een stevige bijdrage leveren aan de economische en maatschappelijke ontwikkeling van NoordNederland. De hogeschool wil zich hierin uitdrukkelijk onderscheiden en is daarom in 2013 gestart met de voorbereidingen voor het NVAO Bijzonder Kwaliteitskenmerk Ondernemerschap. Ondernemerschapscentrum Value050 Het Groningen Center of Entrepreneurship Value050 ontwikkelt en adviseert over ondernemerschapsonderwijs en -ondersteuning. Het is onderdeel van het Consortium voor Valorisatie en Ondernemerschap van hogeschool, RUG en UMCG. De Hanzehogeschool Groningen voert de regie over Value050. Centraal in de aanpak staan het Groninger Model en de Gouden Route. Deze maken het voor elke student mogelijk om 'op maat' zijn of haar route uit te stippelen richting ondernemende professional of professionele ondernemer. Intracurriculair via bijvoorbeeld student companies, leerbedrijven, minoren en specialisaties en extracurriculair via workshops, coaching en (pre-)incubatie. Incubator Cube050 De incubator Cube050 faciliteert en ondersteunt sinds 2009 startende kennisintensieve ondernemingen van hogeschool en universiteit. Er zijn inmiddels meer dan 120 ondernemingen vanuit Cube050 gestart, waaronder een aantal zeer succesvolle. Twee bedrijven zijn in 2013 overgenomen voor in totaal meer dan 8 miljoen euro. De top-10 biedt inmiddels werk aan meer dan 300 vaste en meer dan 5000 freelance medewerkers. In 2013 waren er 32 ondernemingen, 52 ondernemers en in totaal 72 mensen actief in Cube050. Volgsysteem Monitor050 Sinds 2011 doet de Hanzehogeschool periodiek onderzoek onder studenten naar hun interesse in ondernemerschap en hun voorbereidingen voor de start van een eigen bedrijf. Van alle eerstejaars blijkt 10 tot 15 procent serieus geïnteresseerd. Van de derde- en vierdejaars start 3 tot 5 procent daadwerkelijk een eigen onderneming. Wanneer we daar ook de zzp'ers bijtellen is dat 8 tot 12 procent. Daarbij gaat het dus om vele honderden nieuwe arbeidsplaatsen. In 2013 zijn vanuit de Hanzehogeschool Groningen 284 ondernemingen gestart. Het aantal studenten dat als zelfstandig ondernemer start (exclusief zzp'ers), is een van de indicatoren die zijn opgenomen in de prestatieafspraken met OC&W (zie hoofdstuk 3). Enkele aansprekende voorbeelden van student-ondernemers uit 2013:  Online Dorp ontwikkelt een e-business platform voor kleine retailers en draagt zo bij aan het tegengaan van de leegloop in kleine binnensteden. Dit is een technisch en organisatorisch complexe innovatie en een oplossing voor een substantieel economisch en maatschappelijk probleem. Online Dorp is gestart door een alumnus Communicatiesystemen, winnaar van de Anner Award 2013.  USB Cycle heeft als ‘student company’ een fietsoplader voor onder meer smartphone, tablet en luidsprekers ontwikkeld: een mooie technische en 'groene' innovatie. De ‘student company’ bestond uit acht studenten Technische Bedrijfskunde en won in 2013 de Hyundai Innovation Award tijdens de landelijke finale van de Jong Ondernemen Prijs. Ook hebben de studenten het product aan het koninklijk paar mogen tonen tijdens hun bezoek aan Groningen.  Enie.nl is in 2013 gestart door een alumnus Commerciële Economie en honoursminor Da Vinci. De startup werkt vanuit Cube050 en is een snel groeiende en innovatiegerichte Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

36



onderneming voor verkoop van en advisering over zonnepanelen. Vanaf 1 januari 2014 levert Enie.nl ook groene elektriciteit. De onderneming groeit zeer snel en heeft al meer dan twintig medewerkers. Conversion Heroes is een in 2013 gestarte en snel groeiende onderneming. Het is een online marketingbureau dat volledig gespecialiseerd is in optimalisatie van conversie, persuasief webdesign en ‘usability research’. Het is gestart door studenten Small Business & Retail Management die ook de minoren Da Vinci en Business Class Ondernemerschap hebben gevolgd. De onderneming heeft inmiddels acht medewerkers.

Samenwerking rond het thema Ondernemerschap Het Groningen Center for Entrepreneurship Value050 werkt nauw samen met overheden en bedrijven, de kennis- en expertisecentra van hogeschool en universiteit en met de landelijke ondernemerschapscentra. Het is verder actief voor het Sectorplan Noord, de samenwerkende noordelijke hogescholen. In 2013 is in dit verband onder regie van de Hanzehogeschool Groningen de topminor De Noorderlingen van start gegaan. Value050 ondersteunt ook ontwikkelingen in vo en mbo zoals de Ondernemersacademie, het Entreprenasium en het International Business College. Dit betreft onder meer het Hondsrug College Emmen, het Dingstede College in Meppel, het Noorderpoort College, Alfa College en Reitdiep College in Groningen en Sevenwolden in Heerenveen.

SAMENWERKING De Hanzehogeschool Groningen werkt actief samen met andere onderwijsinstellingen, overheidsinstellingen en bedrijven. Er zijn samenwerkingsverbanden op het gebied van kennisontwikkeling en internationalisering, maar ook waar het gaat om de aansluiting van het eigen onderwijs in de hogeschool op voorafgaand én vervolgonderwijs. Dat gebeurt op hogeschoolniveau en binnen schools en opleidingen. In bijlage IV staat onder de titel ‘Horizontale verantwoording’ een overzicht van stakeholders met wie de schools van de Hanzehogeschool Groningen samenwerken. Akkoord van Groningen 2.0 De Hanzehogeschool Groningen werkt samen met de gemeente Groningen, de RUG en het UMCG in het strategisch samenwerkingsverband Het Akkoord van Groningen. Ook de provincie Groningen schuift aan bij het Akkoord. Vanuit een gemeenschappelijke visie en agenda werken de Akkoordpartners aan de ontwikkeling van Groningen als dé kennis- en innovatiestad van Noord-Nederland: City of Talent. Het brede scala aan activiteiten is gebundeld in twee speerpunten: Energie en Healthy Ageing. Onderdeel van het Akkoord zijn afspraken over de voorwaarden voor een optimaal vestigingsklimaat, zoals jongerenhuisvesting, bevorderen van de toepassing van ICT/sensortechnologie, de ZernikeCampus, ondernemerschap, internationalisering, arbeidsmarktbeleid en de kenniscampagne City of Talent. Samenwerkingsverband UHG De Hanzehogeschool Groningen opereert met de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) binnen het samenwerkingsverband Universiteit en Hogeschool Groningen (UHG). De UHG richt zich op onderwijsontwikkeling, studentenvoorzieningen en infrastructurele voorzieningen. De Hanzehogeschool Groningen en de RUG hebben in dit kader een overeenkomst met betrekking tot promoties van hogeschoolmedewerkers bij de RUG. Twintig medewerkers van de Hanzehogeschool Groningen profiteren hiervan.


37

Een ander onderdeel van de UHG, ‘De Groninger Schakelgarantie’, bestaat uit afspraken die ervoor moeten zorgen dat studenten met een minimum aan barrières en tijdsverlies van de ene naar de andere instelling kunnen overstappen. In 2013 maakte de UHG een tussenrapportage over de doorstroom in de periode 2003-2010. Ook werd de stand van zaken in de schakelprogramma’s op papier gezet en is eind 2013 een definitieve rapportage over de periode 2003-2011 uitgebracht. De Colleges van Bestuur hebben besloten het UHG-project ‘Wederzijdse Doorstroming’ in 2013-2014 en 2014-2015 te continueren en daarbij de volgende doelen na te streven:  voortzetting van de jaarlijkse kwantitatieve analyses van de wederzijdse doorstroom;  uitvoering van de schakelprogramma’s op de vakgebieden ruimtelijke wetenschappen, rechtsgeleerdheid en economie & bedrijfskunde;  eventueel verbreding van het project naar andere vakgebieden;  verbetering van de voorlichting aan studenten over de doorstroomroutes. Sectorplan Noord: samenwerking vier noordelijke hogescholen De Hanzehogeschool Groningen, NHL Hogeschool, Stenden hogeschool en Hogeschool Van Hall Larenstein werken sinds 2010 gezamenlijk aan de bevordering van de kenniseconomie in NoordNederland. De vier hogescholen zien het als hun gezamenlijke missie om bij te dragen aan het versterken van de Noord-Nederlandse kenniseconomie en samenleving door onderzoek en onderwijs te verzorgen dat gericht is op innovatie, ondernemerschap en kennisvalorisatie. Ze werken daarbij nauw samen met bedrijven en andere instellingen in de regio. Ze bouwen aan een opleidings- en kennisinfrastructuur waarin zij in samenwerking en/of onderlinge afstemming onderwijs aanbieden en ontwikkelen en praktijkgericht onderzoek uitvoeren. De vier hogescholen koppelen hun activiteiten aan zes thema’s: Ondernemerschap, Energie, Watertechnologie, Educatie, Healthy Ageing en Toerisme. De Hanzehogeschool Groningen coördineert in dit verband de thema’s Ondernemerschap en Healthy Ageing. Op het gebied van Healthy Ageing gaven de vier hogescholen groen licht aan de Hanzehogeschool Groningen om het voortouw te nemen in het Centre of Expertise Healthy Ageing. Onder de paraplu van het Sectorplan Noord ontwikkelen de vier hogescholen opminoren zoals ‘Vrije Tijd Noord-Nederland’ (toerisme) en ‘De Noorderlingen’ (ondernemerschap) en topminoren op het gebied van Energie en Healthy Ageing. De overheid heeft nog geen middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het Sectorplan Noord. Samenwerkingsverband Noord-Nederland Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland wordt gevormd door de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. Collegevoorzitter Henk Pijlman maakt namens de Hanzehogeschool Groningen deel uit van de Programmaraad waarin bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid samen inhoud geven aan de kenniseconomie in Noord-Nederland in Europees perspectief. De Programmaraad zet zich in voor gezamenlijke uitvoering van beleid en projecten, maar ook voor profilering en een gezamenlijke lobby.


38

3. Prestatieafspraken Prestatieafspraken Resultaten prestatie-indicatoren en toelichting


40

3 Prestatieafspraken PRESTATIEAFSPRAKEN De Hanzehogeschool Groningen sloot eind 2012 zoals alle hogescholen een prestatiecontract met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De afspraken gaan over onderwijskwaliteit en studiesucces, profilering van het onderwijs, zwaartepuntvorming en valorisatie. Een deel van de financiering van de hogeschool is met ingang van 2013 voorwaardelijk beschikbaar gesteld. De Hanzehogeschool Groningen kreeg in 2013 een bedrag aan voorwaardelijke financiering van 7 miljoen euro. Wanneer in 2015 de resultaten op het gebied van onderwijskwaliteit en studiesucces niet conform de afgesproken waarden zijn, wordt het budget vanaf 2017 gekort met dat bedrag. Een ander deel van de financiering, het selectieve budget, is in competitie verdeeld over de hogescholen. Daarbij gaat het om profilering en om de mate waarin hogescholen bijdragen aan zwaartepuntvorming en differentiatie van het onderwijs. De Hanzehogeschool Groningen scoorde met haar voorstellen in de categorie excellent. Zij ontvangt op grond daarvan een relatief hoog selectief budget, namelijk 4,6 miljoen euro per jaar. Daarvan is 2 miljoen bestemd voor de expertisecentra, het Centre of Expertise Energie en het Centre of Expertise Healthy Ageing, die beide in 2013 van start gingen. Voortzetting van het selectieve budget is afhankelijk van een beoordeling door de Reviewcommissie in 2014. Landelijke en aanvullende indicatoren De staatssecretaris stelt in het kader van de prestatieafspraken met alle hogescholen nauwkeurig gedefinieerde indicatoren voor onderwijskwaliteit en studiesucces verplicht. Hiermee ontstaat een landelijk uniforme en vergelijkbare meetsystematiek. Aanvullende indicatoren meten voor elke hogeschool de eigen profilering en zwaartepuntvorming. De landelijke indicatoren voor studiesucces en onderwijskwaliteit zijn:  Studiesucces (uitval, switch en bachelorrendement);  Deelname aan excellentietrajecten;  Docentkwaliteit (percentage docenten met mastergraad en/of doctorstitel);  Onderwijsintensiteit (contacturen);  Verhouding onderwijzend personeel/onderwijsondersteunend personeel. De aanvullende indicatoren voor de Hanzehogeschool Groningen zijn:  Inbedding onderzoek in onderwijs;  Aantal beeldbepalende bekostigde masters op het gebied van Energie, Healthy Ageing en Sensor Applications;  Verhouding eigen en extern verworven onderzoeksmiddelen;  Omvang onderzoek (aantallen lectoren, docent-onderzoekers en promotietrajecten);  Onderzoekskwaliteit en valorisatie;  Valorisatie en ondernemerschap;  Werkveldervaring docenten;  Onderzoeksvaardigheden docenten;  Onderzoeksoutput (aantallen presentaties en publicaties). Deze indicatoren zijn een aanscherping en aanvulling van de indicatoren die de hogeschool tot nu toe hanteerde op basis van het strategische beleidsplan 2010-2015 ‘Koers op Kwaliteit’. De indicatoren zijn uitgewerkt tot meetinstrumenten binnen de besturingssystematiek van de hogeschool. Ze komen voor in de strategische plannen en jaarplannen van de schools, in de managementovereenkomsten met de deans en directeuren en in de hogeschoolbrede managementrapportages. Hieronder zijn de resultaten van de Hanzehogeschool Groningen op de verschillende prestatie-indicatoren in tabelvorm weergegeven. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

41

RESULTATEN PRESTATIE-INDICATOREN EN TOELICHTING Prestatie-indicatoren 2012

2013

1. Studiesucces: uitval

2011 nulmeting 23%

23,4%

23,8%

streefwaarde 2015 ≤25%

2. Studiesucces: switch

11,7%

12,1%

12,7%

≤12%

3. Studiesucces: bachelorrendement

62,1%

64,3%

61,4%

≥62%

4. Kwaliteit/excellentie: deelname aan excellentie trajecten 5. Maatregelen: docentkwaliteit docenten/lectoren met master/PhD exclusief de kunstopleidingen 6. Maatregelen: onderwijsintensiteit aandeel opleidingen met minder dan 12 geprogrammeerde contacturen/week 7. a. Maatregelen: indirecte kosten: fte OP/fte OOP 7. b. Indirecte kosten: zuivere overhead volgens HBO-raadsystematiek 8. Inbedding onderzoek in onderwijs

4,2%

6,1%

6,7%

≥6,0%

59% 64%

62,4% 69,5%

69,9% 77,1%

≥70% ≥75%

0%

0%

0%

0%

1,44 22,8%

1,6 22,3%

1,71 20,52%

≥1,70 ≤20,0%

goed 65% redelijk30% beperkt 5%

alle opl.

0 0 0 66/34

1 0 1 62,3/37,7

1 2 1 60/40

37 202 69

44

45/25,7 244/59,8 94

50/25 fte 300/60 fte 90 Positief oordeel relevante stakeholders op output, outcome en impact

ca 50

78

294 22 76%

ca 150 25 100%

69%

100%

9. Beeldbepalende bekostigde masters Energie Healthy Ageing Sensor Applications 10. Verhouding eigen onderzoeksmiddelen – extern verworven middelen 11. Omvang onderzoek Lectoren Docent/onderzoekers Promotietrajecten 12. Onderzoekskwaliteit en valorisatie

13. Valorisatie en ondernemerschap Studenten starten onderneming Kwalitatieve start-ups 14. Werkveldervaring docenten

84

15. Onderzoeksvaardigheden docenten 16. Onderzoeksoutput, aantallen onderzoekspresentaties beroepspraktijk publicaties voor de beroepspraktijk 17. a internationalisering: uitgaande mobiliteit 17. b internationalisering: inkomende mobiliteit 18. aantal culturele projecten aantal festivals

179 98

21 2

28 196

23 2


568 290 27,1%

290 of: 388 163 of: 251 (≥20%)

7,5%

(≥8%)

34 4

42

TOELICHTING PRESTATIE-INDICATOREN PI 1, 2 en 3 Studiesucces: uitval, switch en bachelorrendement De percentages zijn bepaald op basis van cijfers van DUO. De waarden voor switch en bachelorrendement zijn ten opzichte van de waarden van 31 december 2012 verslechterd, na een verbetering in het voorgaande jaar. Die verbetering leek het gevolg van de dreigende langstudeermaatregel. Die dreiging is verdwenen en het kennelijk gunstige effect ook. Alleen de uitval ligt op koers van de prestatieafspraak. PI 4 Kwaliteit/excellentie: deelname aan excellentietrajecten De meting telt het aantal studenten dat in de periode februari 2013 – februari 2014 aan een honourstraject deelneemt ten opzichte van het totaal aantal studenten. Met een waarde van 6,7 procent ligt de huidige meting 0,7 procentpunt boven de streefwaarde. PI 5 Maatregelen: docentkwaliteit We hebben in de prestatieafspraken twee streefwaarden gegeven. Eén zonder de kunsten en één met de kunsten. Bij de kunstenopleidingen werken namelijk vaak docenten op vakgebieden waar tot voor kort nog geen masteropleidingen waren. Op basis van personeelsinformatiesysteem DAX-P hebben we geconstateerd dat de streefwaarde van 70 procent voor het hele docentenbestand bijna is bereikt. Wanneer we de kunstopleidingen buiten beschouwing laten, is de streefwaarde al behaald. Op docentfuncties stellen we alleen docenten met tenminste een mastergraad aan. Een groot aantal (252) medewerkers volgt op dit moment een masteropleiding. PI 6 Maatregelen: onderwijsintensiteit Deze waarde wordt eenmaal per jaar gemeten. De hier gegeven waarde is van de meting van 30 april 2013. Geen van de opleidingen binnen de definitie heeft minder dan twaalf geprogrammeerde contacturen. Hiermee voldoen we aan de prestatieafspraak. PI 7a Maatregelen: indirecte kosten, ratio Onderwijzend Personeel (OP)/Ondersteunend en Beheerpersoneel (OBP) Deze ratio staat voor de verhouding tussen het aantal fte in het primaire proces ten opzichte van het aantal fte in het ondersteunende proces. Op verslagdatum was deze verhouding 1,71. Daarmee is de streefwaarde op verslagdatum gehaald. Het beeld is iets te gunstig omdat we een aantal docenten extra in dienst hebben om andere docenten tijdens het volgen van hun masteropleiding te vervangen. Niettemin is de trendmatige ontwikkeling goed. PI 7b Indirecte kosten: zuivere overhead Dit betreft de verhouding tussen het aantal fte van de zuivere overhead (niet behorende tot de onderwijs- en onderzoeksondersteuning en het primaire proces) en het totaal aantal fte. Dit percentage is vanaf de eerste meting van 22,8 procent gedaald tot 20,52 procent. Ook hier is het beeld iets te gunstig door de extra formatie OP. We continueren ons ingezette beleid op dit punt. PI 8 Inbedding onderzoek in onderwijs In 2015 hebben alle bacheloropleidingen onderzoeksvaardigheden geïntegreerd in hun leerplan. Deze indicator meten we eenmaal per jaar aan de hand van een door het CvB vastgesteld screeningsinstrument. Op dit moment heeft 65 procent van de opleidingen vijf of zes van de zes deelindicatoren gerealiseerd (de categorie ‘goed’), 30 procent heeft er twee, drie of vier gerealiseerd (‘redelijk’) en 5 procent (dat zijn drie opleidingen) heeft nog maar één indicator behaald (‘beperkt’). Alle opleidingen werken aan de nog te realiseren punten en we verwachten volgend jaar geen opleidingen meer in de categorie ‘beperkt’. Alle opleidingen zullen uiterlijk januari 2015 twee documenten aanleveren waaruit blijkt dat de onderzoeksleerlijn daadwerkelijk Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

43

aanwezig is: een visie op onderzoek (onderzoek in het beroepsdomein, leeruitkomsten op programmaniveau, opbouw en samenhang leerlijn) en een overzicht van de onderdelen van de leerlijn in het curriculum. PI 9 Beeldbepalende bekostigde masters We hebben in onze prestatieafspraken aangegeven in september 2016 minimaal twee bekostigde masters op het zwaartepunt Healthy Ageing, één master op energiegebied en een bekostigde master Sensortechnologie te willen hebben. De minister heeft in 2013 besloten de European Master in Renewable Energy (waar een Master of Science-graad aan is verbonden) en de master Advanced Sensor System Engineering te bekostigen. We hebben in het verslagjaar de ontwikkeling van de twee masters Healthy Ageing ter hand genomen; één op het terrein van Gezond ouder worden en één rond Gezond opgroeien. Eind 2013 heeft de minister besloten om de Master of Music onder de bekostiging te brengen. Ook dit stond in onze prestatieafspraken. Verder hebben we in de prestatieafspraken opgenomen dat we onze master Scenografie overdragen aan de HKU. In het verslagjaar hebben we die overdracht verregaand voorbereid. Door de uitvoering van het Sectorplan Kunsten is bij de kunsten het aantal studenten in de bachelorfase gedaald en het aantal masterstudenten gestegen. PI 10 Verhouding eigen onderzoeksmiddelen en extern verworven middelen In 2013 hebben we 14 miljoen euro aan onderzoek besteed. Daarvan was 5,3 miljoen afkomstig van externe bronnen of betrof in competitie verworven middelen. Daarmee komen we uit op 37,7 procent, dat is minder dan de afgesproken 40 procent. In vergelijking met de waarde over 2012 is er sprake van een verbetering, ten opzichte van de meting in april van een lichte terugloop. We zullen gerichte actie ondernemen om de streefwaarde te halen. PI 11 Omvang onderzoek Het aantal lectoren op verslagdatum was 45, met een totale aanstelling van 25,7 fte. Op dat moment lagen er bovendien vier aanvragen voor een nieuw lectoraat. Met deze ontwikkeling zullen we het overeengekomen aantal van vijftig lectoren halen, maar dan moeten de aanvragen wel leiden tot nieuwe lectoraten en mogen de evaluaties van bestaande lectoraten niet te veel mutaties tot gevolg hebben. We hebben als streefwaarde voor docent/onderzoekers in het prestatiecontract het aantal van driehonderd opgenomen, bij een totale omvang van zestig fte. Onze waarde op verslagdatum bedraagt 244 met een omvang van 59,8 fte. We constateren dat we het aantal fte dus bijna behaald hebben, maar dat het aantal docent/onderzoekers nog niet de afgesproken waarde haalt. De verklaring hiervoor is dat eerst kleine aanstellingen worden uitgebreid, waarmee het aantal docent/onderzoekers minder snel stijgt dan het aantal fte dat daarmee gemoeid is. De intentie, het vergroten van de omvang van het onderzoek, realiseren we wel. We zullen in overleg met de Reviewcommissie kijken of we hier tot een bijstelling kunnen komen. Eind 2013 was het aantal promotietrajecten 94. Daarmee hebben we onze prestatieafspraak van negentig al behaald. Ons beleid om het promoveren te stimuleren – we hebben onder meer een structurele voorziening waarmee jaarlijks tien promovendi een promotietraject kunnen starten heeft meer en sneller vruchten afgeworpen dan verwacht. Omdat in 2014 een deel van de 94 die nu in het traject zitten, zal promoveren, daalt het aantal promovendi tot minder dan 90 maar neemt het aantal gepromoveerden toe. Ook via het aannamebeleid houden we aandacht voor het verhogen van het aantal gepromoveerden. We zullen met de Reviewcommissie overleggen om te bekijken hoe we met het oog op deze ontwikkelingen onze prestatieafspraak kunnen aanpassen.


44

PI 12 Onderzoekskwaliteit en valorisatie We willen de kwaliteit van valorisatie zichtbaar maken in termen van outcome en output, gekoppeld aan innovatie van processen, producten en/of diensten. Het gaat dus niet alleen om het aantal innovaties, maar ook en vooral om het werkelijk vernieuwende karakter ervan en om de meerwaarde voor beroepspraktijk en maatschappij. We hebben het afgelopen jaar gewerkt aan een koppeling van verschillende systemen tot een Current Research Information System (CRIS) en aan een valorisator: een digitale, onderzoek ondersteunende omgeving. Op die manier kunnen we twee doelen bereiken: een systeem om onderzoeksinformatie op te slaan, zichtbaar te maken en hierover rapportages te leveren en een systeem om kennisvalorisatie te monitoren. PI 13 Valorisatie en ondernemerschap We meten het aantal startende ondernemingen eens per kalenderjaar. De stand voor 2013 geeft aan dat het aantal startups bij de Hanzehogeschool Groningen eind 2013 in totaal 294 is. De prestatieafspraak voor 2015 is 150. Met kwalitatieve startups doelen we op startups op het gebied van onze zwaartepunten Healthy Ageing en Energie. Het aantal in 2013 is in totaal 22 (bij een target van 25 in 2015). Deze zijn als volgt verdeeld: Healthy Ageing 14, Energie 8. De metingen zijn gebaseerd op inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel en gegevens uit eigen onderzoek. We volgen alle studenten die geïnteresseerd zijn in ondernemerschap of van plan zijn een eigen onderneming te starten. Van alle studenten geeft één op de vijf aan daar belangstelling voor te hebben. PI 14 Werkveldervaring docenten Van de zeventien schools hebben er dertien (76 procent) in hun jaarplan of met een verwijzing naar hun deskundigheidsbevorderingsplan concrete activiteiten benoemd gericht op het opdoen van werkveldervaring door docenten. Vier schools hebben dat niet. Twee daarvan zijn de beide schools in de kunsten. Zij vormen een uitzondering; bijna alle docenten van die schools hebben een kleine aanstelling en zijn daarnaast als kunstenaar of musicus actief. De twee anders schools zullen voor volgend studiejaar concrete activiteiten benoemen. PI 15 Onderzoeksvaardigheden van docenten Op 8 april 2013 stelde het College van Bestuur het Plan van aanpak onderzoeksvaardigheden docenten vast. Met een digitale vragenlijst hebben we vervolgens in beeld gebracht hoeveel docenten op basisniveau gekwalificeerd zijn op het gebied van onderzoeksvaardigheden. We meten één keer per jaar. Op dit moment heeft 69 procent van de docenten volgens de meting van april tenminste het basisniveau. Omdat we op basis van een latere meting hebben kunnen vaststellen dat 69,9 procent van de docenten inmiddels mastergeschoold is, zal het percentage op verslagdatum hoger hebben gelegen. Inmiddels zijn we gestart met korte cursussen onderzoeksvaardigheden voor docenten die op dit punt nog geen kwalificaties hebben. PI 16 Onderzoeksoutput We hebben in onze prestatieafspraken een onderscheid gemaakt tussen wetenschappelijke publicaties en presentaties en publicaties en presentaties die op de beroepspraktijk zijn gericht. Het afgelopen jaar hebben we geconstateerd dat bij een op de beroepspraktijk gerichte hogeschool een dergelijk onderscheid niet mogelijk en ook niet wenselijk is. Onze wetenschappelijke publicaties zijn immers per definitie ook voor de beroepspraktijk bedoeld. Omdat het onderscheid niet te maken is, tellen we alles als beroepspraktijkgerichte publicatie of presentatie. De Reviewcommissie koos uit onze prestatieafspraken de beroepsgerichte publicaties en presentaties als indicator. We stellen voor de wetenschappelijke publicaties en de publicaties voor de beroepspraktijk samen te voegen en na overleg met de Reviewcomissie de indicator op deze wijze definitief in te vullen. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

45

Dat betekent dus dat de indicator Onderzoeksoutput aangepast zou worden op de volgende wijze: We namen ons voor om 163 beroepsgerichte publicaties te verzorgen en 88 wetenschappelijke. Samenvoeging levert een nieuwe streefwaarde op van 251 beroepspraktijkgerichte publicaties. Bij de presentaties komen we door de dezelfde optelling tot 388 presentaties voor de beroepspraktijk. Presentaties Publicaties

streefwaarde 2015 388 251

realisatie 31-12-2013 568 290

In het verslagjaar hebben de kenniscentra een begin gemaakt met het opnemen van de publicaties en presentaties in een repository. Via deze repository worden de publicaties en presentaties - voor zover dat auteursrechtelijk mogelijk is - in de hbo-kennisbank ontsloten. PI 17 Internationalisering Met de uitgaande mobiliteit brengen we in beeld welk percentage van de afgestudeerden op enig moment tijdens de opleiding fysiek in het buitenland is geweest voor studie of stage (beide minimaal drie maanden). Onze doelstelling is 20 procent of meer. Op verslagdatum noteerden we 27,1 procent. Met inkomende mobiliteit doelen we op het percentage aanwezige buitenlandse reguliere studenten. Onze streefwaarde is hier 8 procent of meer. Hier zitten we met 7,5 procent een half procentpunt onder. We werken aan het versterken van onze aantrekkelijkheid voor buitenlandse studenten. PI 18 Culturele projecten In het verslag jaar verzorgde de Hanzehogeschool Groningen 34 openbaar toegankelijke culturele evenementen zoals tentoonstellingen, concerten, lezingen en filmvertoningen. Daarnaast organiseerden we zelfstandig of in samenwerking vier culturele festivals: De Nacht van Kunst en Wetenschap, Swingin’ Groningen, het Peter de Grote-festival en het Energize-festival. Het jaarlijkse aantal projecten en festivals stijgt gestaag.


46

4. Onderwijs Visie op onderwijs Resultaten onderwijs Onderwijs op het gebied van de zwaartepunten Ontwikkeling onderwijsaanbod De juiste student op de juiste plaats Ondersteuning en faciliteiten voor studenten Internationalisering van onderwijs Kennisoverdracht en ontwikkelingssamenwerking


48

4 Onderwijs VISIE OP ONDERWIJS De Hanzehogeschool Groningen werkte in 2013 aan de ontwikkeling van een nieuwe onderwijsvisie. Deze visie kwam tot stand door samenwerking van alle stakeholders van de hogeschool en zal in 2014 officieel worden vastgesteld. Kernbegrip in de onderwijsvisie is de leergemeenschap: De Hanzehogeschool Groningen is een leergemeenschap van onderzoekende professionals. Studenten, docent-onderzoekers en werkveldpartners ontwikkelen zich in een veilig en ambitieus leerklimaat en werken vanuit gedeelde waarden samen aan vragen die in de regio en (inter)nationaal spelen. Onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk versterken elkaar in professionele leeromgevingen. Onderzoekende, ondernemende en innovatieve professionals zetten de wereld in beweging. Share your talent. Move the world. Het begrip leergemeenschap wordt uitgewerkt in alle onderwerpen die in dit hoofdstuk worden beschreven. De Hanzehogeschool Groningen profileert zich op diverse strategische thema’s (Energie, Healthy Ageing, excellentie, ondernemerschap). Het onderwijsaanbod (bachelors, maar ook Ad’s, masters, minoren, deeltijdopleidingen enzovoort) wordt afgestemd op de strategische thema’s, zoals ook verwoord in de prestatieafspraken met het ministerie van OCW. De hogeschool heeft een sterke regiofunctie en streeft ernaar een aanbod te realiseren waarin een sterke match bestaat tussen student, opleiding en werkveld. De hogeschool heeft een eigen, structurele aanpak ten behoeve van verbetering van het studiesucces ontwikkeld. Het werkveld is steeds zichtbaarder in het onderwijs. Praktijkgericht onderzoek en onderwijs raken steeds nauwer verweven. Elke opleiding ontwikkelt een eigen leerlijn onderzoek. In 2013 sloten hogeschool en vier verschillende bedrijven brede convenanten waarin afspraken zijn vastgelegd over samenwerking.


49

RESULTATEN ONDERWIJS Marktaandeel inschrijvingen Bachelor - Voltijd - Deeltijd - Duaal Master Totaal Hanzehogeschool Groningen

Ontwikkeling inschrijvingen Bachelor - Voltijd - Deeltijd - Duaal Master Totaal

Vooropleiding (instroom) Havo Mbo Vwo Hoger Onderwijs Overig

2013 aantal 25.951 23.713 1.820 418 272 26.223

2013 aandeel 45,6% 27,7% 8,7% 7,0% 11,0%

groei 1,3% 4,6% 0,3% 39,8% -11,7%

% 3,8 4,6 -5,1 6,4 6,3 3,9

2013 6,0% 6,2% 4,2% 4,3% 2,3% 6,0%

2012 aantal 24.990 22.679 1.918 393 256 25.246

2012 aandeel 46,1% 27,1% 8,9% 5,2% 12,8%

2012 6,1% 6,4% 4,3% 3,8% 2,3% 6,0%

% -0,8 0,9 -14,8 -11,5 8,5 -0,7

groei 6,3% -4,6% -8,1% -11,9% -3,3%

2011 aantal 25.180 22.486 2.250 444 236 25.416

2011 aandeel 43,2% 28,2% 9,6% 5,8% 13,1%

2011 6,1% 6,4% 4,4% 3,9% 1,9% 6,0%

% 1,0 1,1 -0,5 0,7 4,4 1,0

groei -0,1% 1,0% -3,5% -6,7% 41,3%

De categorie overig heeft betrekking op studenten die in het jaar daarvoor niet stonden ingeschreven in het hoger onderwijs.


50

Instroom schools Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek Academie voor Beeldende Kunst en Vormgeving en popcultuur MINERVA Academie voor Gezondheidsstudies Academie voor Sociale Studies Academie voor Verpleegkunde Instituut voor Bedrijfskunde Instituut voor Communicatie, Media & IT Instituut voor Engineering Instituut voor Facility Management Instituut voor Financieel Economisch Management Instituut voor Life Science & Technology Instituut voor Marketing Management Instituut voor Rechtenstudies Instituut voor Sportstudies International Business School Pedagogische Academie School of Performing Arts Totaal

2013

groei

2012

groei

2011

groei

178

-16,0%

212

-8,2%

231

-15,4%

184 784 677 467 440

15,0% 4,8% -16,6% 4,0% -3,5%

160 748 812 449 456

-3,0% -5,7% 18,7% -7,8% -11,6%

165 793 684 487 516

-14,5% -0,1% 12,5% 0,4% -14,7%

640 493 300

7,7% 13,1% 22,0%

594 436 246

1,5% 1,2% -10,5%

585 431 275

-14,5% -12,0% 56,3%

422

-4,1%

440

-2,9%

453

20,8%

235

10,3%

213

0,0%

213

36,5%

467 497 454 453 239 152 7082

1,3% 10,0% 12,1% -1,5% 13,8% -3,8% 2,5%

461 452 405 460 210 158 6912

3,6% -6,8% 17,4% -6,1% -5,0% 24,4% -0,5%

445 485 345 490 221 127 6946

12,9% 0,8% -18,4% 23,7% -22,2% -21,1% -0,5%

Toelating Fixus-opleidingen B Toegepaste Psychologie B Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken B Fysiotherapie B Mondzorgkunde B Verpleegkunde B Maatschappelijk Werk en Dienstverlening B Sociaal Pedagogische Hulpverlening Ad Operationeel Sportmanagement

Gegadigden 254

Geplaatst 175

Numerus Fixus 192

195 496 141 422 322 364 22

144 285 55 289 225 232 12

160 285 55 300 240 240 60


51

Kerngegevens masteropleidingen

instroom

inschrijvingen

afgestudeerden

2013

2012

2013

2012

2013

2012

10

15

39

45

5

2

4 3 2 15 25 28 35

3 4 3 14 24 28 35

7 9 4 34 71 66 70

7 11 7 31 65 52 62

3 4 2 7 17 6 24

1 3 2 8 22

Rehabilitation Counseler European Master in Social Work Fysiotherapie/Oefentherapie bij Mensen met Chronische Ziekten Real Estate Master of Business Administration deeltijd Master of EurAsian Business and Management MBA in International Business and Management Master of Business Administration voltijd M International Communication Master of Music M Leiderschap European Master in Renewable Energy

1 14

16

19 14

18

0 0

0 0

5 12

10 20

5 5

2

19

4

0

Totaal

bekostigde masters: M Architectuur M MFA Interactive media and environments M MFA Schilderkunst M MFA Theatervormgeving/beeldregie M Kunsteducatie (joint degree) M Physician Assistant M Social Work (joint degree) M Advanced Nursing Practice

31

onbekostigde masters:

2

8

0

0

0

0

0

0

23

13

42

34

9

37

8 17 22 12 8

9 16 23

22 48 34

11 22 8

26 5

7

29 36 37 12 15

227

212

521

492

132

147

7

De Master of EurAsian Business and Management heeft de afgelopen jaren geen studenten getrokken en zal in 2014 worden opgeheven.


52

ONDERWIJS OP HET GEBIED VAN DE ZWAARTEPUNTEN Onderwijs op het gebied van Energie in 2013 Energie is een aspect in verschillende opleidingen in diverse schools van de Hanzehogeschool Groningen. In 2013 is vanuit meerdere lectoraten van het Kenniscentrum Energie gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe master System Management of Sustainable Energy. De hogeschool leverde in 2013 ruim vijftig studenten af met een compleet energieprofiel. Dat zijn vooral studenten van de volgende opleidingen:  Werktuigbouwkunde: specialisatie Flexible Energy Technology  Elektrotechniek: specialisatie Design & Engineering Building Services;  Chemische Technologie: specialisatie Duurzame Energie;  Technische Bedrijfskunde: minor Energy Transition Models;  Technische Informatica: minor ICT & Energy.  Technische Bedrijfskunde: minor Energy & Society  European Master in Renewable Energy Onderwijs op het gebied van Healthy Ageing in 2012 Het thema Healthy Ageing speelt in ten minste twintig opleidingen van de hogeschool een belangrijke rol. Het gaat hierbij niet uitsluitend om opleidingen op het gebied van de gezondheidszorg maar ook om opleidingen op het gebied van welzijn, sport, ICT/sensortechnologie, life science & technology, bouwkunde, engineering en ondernemerschap. De hogeschool werkt aan het actualiseren van alle onderwijsprogramma’s op het punt van Healthy Ageing. Andere ontwikkelingen op dit gebied in 2013:  Er is gewerkt aan de ontwikkeling van drie nieuwe masteropleidingen waarin Healthy Ageing het centrale thema is.  De driejarige bachelor Physical Activity & Lifestyle Counseling ging van start. Dit programma op het gebied van Healthy Ageing is ontwikkeld door de Hanzehogeschool Groningen als leading partner met zes partners uit andere landen.  De vier noordelijke hogescholen hebben een begin gemaakt met de minor Toekomst in Gezondheid. Zij ontwikkelen deze minor gezamenlijk in het kader van het Sectorplan Noord. De minor maakt deel uit van het excellentieonderwijs.  Er zijn voor verschillende opleidingen gastcolleges gegeven over het onderwerp Healthy Ageing.  Studenten werkten in multidisciplinaire setting aan opdrachten rond het thema Healthy Ageing voor externe opdrachtgevers. Dit gebeurde in verschillende minoren, waaronder Gezond opgroeien, gezond ouder worden; Sport, gezondheid en leefstijl; Zorg en Technologie en Gezondheidszorg en samenleving.  Het Instituut voor Financieel Economisch Management is begonnen met de ontwikkeling van een minor rond financiering in de zorg.


53


Zwaartepunt Healthy Ageing Op de bres voor het vak

“De verpleegkundige is niet het knechtje van de dokter” “De verpleegkundige is een zelfstandige professional met een eigen verantwoordelijkheid: dát wil ik verpleegkundigen, artsen, zorgmanagers en eigenlijk iedereen in de samenleving duidelijk maken. Pak die autonomie en verschuil je niet achter anderen, zeg ik tegen de beroepsgroep”, stelt Petrie Roodbol, lector Verpleegkundige Innovatie en Positionering. Het gaat haar niet alleen om waardering voor het vak maar vooral om meer kwaliteit van leven voor de patiënt. “Verpleegkundigen zijn de spil in de zorg als het gaat om een zo goed mogelijk herstel.” “Verpleegkundige zorg gaat om de vraag ‘wat kan ik doen om ervoor te zorgen dat deze meneer of mevrouw zich weer zelfstandig kan redden en de draad weer kan oppakken’. Dat is veel breder dan het medische domein, dat uitgaat van ziekte en niet van gezondheid. De dokter kan voorschrijven dat de patiënt veel moet bewegen, maar als die pijnlijke voeten heeft, zul je eerst dat moeten aanpakken. Zoiets signaleert een verpleegkundige, ook als die op de hartbewaking of op de orthopedieafdeling werkt. Het is aan de verpleging om dat totale beeld van de patiënt in de gaten te houden, dat is hun bijdrage aan Healthy Ageing.” Gezond is meer dan ‘niet ziek’ Roodbol vindt dat niet alleen artsen en zorgmanagers maar vooral ook de verpleegkundigen zélf dit beter op het netvlies moeten krijgen. “Ze mogen hier wel wat zelfbewuster in worden.” Ze pleit hiervoor binnen de beroepsgroep en ze geeft het ook mee aan eerstejaars verpleegkundestudenten in haar college over de profilering van het vak. “Florence Nightingale zag de verpleegkundige echt niet als knechtje van de dokter. De verpleegkundige is jarenlang wél gezien als de verlengde arm van de arts en daar zie je op de werkvloer nog trekjes van terug.” Onderzoek naar verpleegkundige interventies helpt om eigenheid van het vak te verankeren, stelt Roodbol. Zelf leidt ze onder meer een onderzoekslijn naar de gevolgen van ziekte. “Na een transplantatie ben je misschien niet ziek meer, maar als je worstelt met posttraumatische stress, kan je je leven nog niet oppakken en je partner of kinderen ook niet. Gezond zijn houdt meer in dan ‘niet ziek zijn’ en het verpleegkundig domein gaat over het bevorderen van die gezondheid.”


54

Onderwijs op het gebied van Excellentie in 2013 Het honoursonderwijs van de Hanzehogeschool Groningen bestaat uit verschillende programma’s die onder de verantwoordelijkheid van de schools worden ontwikkeld en aangeboden. Het profiel van de honoursstudent als een ambitieuze, kritische en maatschappelijk bewuste denker is bepalend voor de inhoud, de vorm en de richting van het honoursonderwijs. Alle schools bieden één of meer honoursprogramma’s aan. Het Hanze Honours College bewaakt de kwaliteit ervan en in 2013 is een traject gestart om te komen tot certificering van alle honoursprogramma’s in een periode van twee jaar. De Hanzehogeschool Groningen biedt in totaal 55 verschillende honoursprogramma’s aan:  Honoursopleiding. De Hanzehogeschool Groningen biedt één volledige honoursopleiding aan, namelijk de internationale, Engelstalige bacheloropleiding Advanced Sensor Applications.  Honours talentprogramma. De Hanzehogeschool Groningen biedt zestien honours talentprogramma’s aan naast een reguliere bachelor. Multidisciplinariteit en communityvorming zijn kernprincipes van de honours talentprogramma’s. De honoursstudenten uit verschillende opleidingen werken in multidisciplinair verband aan uitdagende opdrachten. Themacolleges vormen een interdisciplinaire leerlijn waar de studenten van verschillende bachelors bijelkaar komen en een gemeenschap gaan vormen.  Honoursspecialisatie. De Hanzehogeschool Groningen biedt twaalf honoursspecialisaties aan als deel van een bachelor.  Honoursminor. De Hanzehogeschool Groningen biedt twee honoursminoren aan als deel van een bachelor.  Individuele honoursroute. De Hanzehogeschool Groningen biedt studenten de kans om via een individuele route een honourstraject te doorlopen. BIJLAGE III geeft een overzicht van alle honoursprogramma’s die in 2013 werden aangeboden. Onderwijs op het gebied van Ondernemerschap in 2013 Voor de versterking van ondernemerschapsgericht onderwijs binnen alle opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen is het Groninger Model voor Ondernemerschaponderwijs en Ondersteuning ontwikkeld. In 2013 stelde elke school een plan van aanpak op om de aandacht voor ondernemerschap in het onderwijs te versterken. Studenten ontwikkelen ondernemerschap via de volgende vier stappen: 1. ontwikkeling tot ondernemende persoon (via bewustwordingssessies en workshops); 2. ontwikkeling tot ondernemende professional (via onderdelen in de curricula en student companies); 3. ontwikkeling tot professionele ondernemer (via minoren en specialisaties); 4. ontwikkeling van innovatieve onderneming (via minoren, afstudeerprojecten en Cube050). Belangrijk onderdeel van het Groninger model is de ‘Gouden Route’ die het voor elke opleiding en student mogelijk maakt om op maat een route uit te stippelen richting ondernemende houding en zelfstandig ondernemerschap. Voor docenten die zich willen bekwamen in ondernemerschaponderwijs organiseert het Groningen Centre of Entrepreneurship het programma ‘Teach the Teacher Ondernemerschap’. Docenten worden ondersteund bij het ontwikkelen en aanbieden van onderwijs voor en over ondernemerschap. In het programma maken zij kennis met state of the art modellen op het gebied van ondernemerschap en ondernemend gedrag en leren zij hoe deze modellen kunnen worden ingezet in het onderwijs. Deelnemers die het volledige programma van zeven workshops afronden, ontvangen een certificaat dat wordt opgenomen in het docentenregister van de Hanzehogeschool Groningen. In 2013 namen 53 docenten deel aan het programma.


55

ONTWIKKELING ONDERWIJSAANBOD De ontwikkeling van het onderwijsaanbod wordt sterk gestuurd door de prestatieafspraken met het ministerie van OCW. Het gekozen profiel van de Hanzehogeschool Groningen moet ook in het onderwijsaanbod tot uitdrukking komen. De zwaartepunten Energie en Healthy Ageing en speciale aandacht voor talentontwikkeling en ondernemerschap vormen daarom belangrijke uitgangspunten bij het ontwikkelen van het onderwijsaanbod van de hogeschool. Vanwege de nieuwe wet Kwaliteit in Verscheidenheid die in 2013 van kracht werd, vindt op landelijk niveau een herordening van het onderwijsaanbod plaats. Op 1 december 2013 heeft de Hanzehogeschool Groningen een zogeheten conversietabel ingeleverd bij de NVAO voor de dertien techniekopleidingen die de hogeschool op dit moment aanbiedt. Deze conversietabel laat zien dat een aantal opleidingen van naam zal veranderen en dat andere opleidingen worden samengevoegd, met als uiteindelijk resultaat (naar verwachting in 2015) dat het opleidingsaanbod van de Hanzehogeschool Groningen teruggebracht wordt naar tien techniekopleidingen. Masters  Voor de nieuwe master Advanced Sensor System Engineering is in 2013 bekostiging als voltijdopleiding toegekend door de minister. De aanvraag voor accreditatie (Toets Nieuwe Opleiding) is ingediend bij de NVAO, besluitvorming vindt plaats in 2014.  De masters Healthy Lifestyle, Active Ageing en Talentkracht zijn in 2013 verder ontwikkeld. In de loop van 2014 wordt bekostiging en accreditatie aangevraagd voor deze nieuwe masters. Waar mogelijk worden deze masters in twee varianten ontwikkeld: als deeltijdopleiding voor werkende professionals en als voltijdopleiding als vervolg op een bachelor. Er is ook gewerkt aan een speciale variant voor studenten met een vwo-diploma.  De tot dan toe onbekostigde Master of Music en de European Master in Renewable Energy zijn eind 2013 door de minister bekostigd.  In 2013 is begonnen met het actualiseren van de Master Interactive Media & Environments.  De onbekostigde master Leiderschap is in 2013 geaccrediteerd en van start gegaan.  In september 2013 ging de European Master in Social Work van start. Het betreft een zogenaamd joint programme, aangeboden door op dit moment vier Europese universiteiten, met de Hanzehogeschool als penvoerder/voorzitter van het consortium dat verder bestaat uit universiteiten in Malága (Spanje), Vilnius (Litouwen), Freiburg (Duitsland), en Odense (Denemarken). Minoren De Hanzehogeschool Groningen bood in 2013 69 verschillende minoren aan, waar circa 1300 studenten aan deelnamen. De kwaliteit van de minoren is beter gewaarborgd door kwaliteitstoetsen op basis van drie NVAO-standaarden, te weten Beoogde Eindkwalificaties, Onderwijsleeromgeving en Toetsing en Gerealiseerde Eindkwalificaties. De hogeschool is aangesloten bij Kies Op Maat, een landelijk platform van instellingen voor hoger onderwijs. Dit platform telde in 2013 twintig hogescholen en twee universiteiten, die zich inzetten om de onderlinge mobiliteit van studenten te bevorderen. Studenten van de deelnemende instellingen kunnen zonder extra kosten onderwijs volgen bij een andere Kies Op Maat-instelling. De Hanzehogeschool Groningen stelde binnen dit platform 64 minoren/specialisaties (30 ects) open voor studenten van andere instellingen. 85 studenten van de Hanzehogeschool Groningen volgden elders een minor. Associate degree In september 2013 is op verzoek van het bedrijfsleven de Associate degree opleiding ‘Projectleider Techniek’ gestart binnen de bachelor Werktuigbouwkunde. In totaal biedt de Hanzehogeschool Groningen nu acht Associate degree’s aan. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

56

HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN PROFESSIONALS EN BEDRIJVEN De Hanzehogeschool Groningen biedt onder de naam Hanzehogeschool Groningen Professionals en Bedrijven programma’s voor werkenden en werkzoekenden die worden ontwikkeld en uitgevoerd in de schools. In 2013 werd de missie en ambitie van Professionals en Bedrijven vastgesteld: De Hanzehogeschool Groningen wil de belangrijkste hoger-onderwijsinstelling voor professionals en bedrijven in Noord-Nederland zijn. Ze wil dit met name op de speerpunten Healthy Ageing en Energie en daarnaast op de domeinen Leiderschap/management en ICT. Leven Lang Leren (LLL) zorgt ervoor dat werkenden (en dus hun werkgevers) en werkzoekenden continu beschikken over de competenties die zij nodig hebben om goed te kunnen functioneren. Dat gebeurt zowel via initiële deeltijdopleidingen als via bij- en nascholingsmodules die naadloos aansluiten op de (toekomstige) behoeften van het werkveld. Professionals en Bedrijven biedt een groot portfolio aan cursussen, trainingen, maatwerktrajecten, deeltijd associate degrees (Ad’s) en deeltijd-bachelors, die deels via co-makerships en convenanten met bedrijven vorm krijgen. Professionals komen naar de hogeschool voor bij- en omscholing op hoog niveau. Zij hebben een duidelijk doel voor ogen wat betreft loopbaan of persoonlijke ontwikkeling. Tegelijkertijd hebben zij behoefte aan opleidingen die zij op een zelfgekozen tijd en plaats kunnen volgen. Dat vraagt flexibilisering van het onderwijs, zowel door modulaire opbouw als in vorm (online). Professionals en Bedrijven werkt daarom toe naar de situatie waarin het aanbod bestaat uit kwalitatief hoogwaardige modules die gestapeld kunnen worden tot een diploma. Ontmoeting, samenwerking en netwerkvorming zijn anderzijds belangrijke aspecten van een leergemeenschap voor professionals. Beide vormen komen samen in blended learning. In 2013 zijn drie pilots opgezet waarin docenten verschillende elementen van flexibilisering uitwerken. Convenanten met grote noordelijke organisaties Meerdere grote organisaties in Noord-Nederland hebben zich verbonden met de Hanzehogeschool Groningen in veelomvattende samenwerkingsverbanden. De Hanzehogeschool Groningen verzorgt onderwijs voor medewerkers van de partnerorganisaties en de partners bieden gelegenheid voor het opdoen van praktijkervaring door docenten en leveren gastdocenten. Ook zijn er afspraken over de inzet van stagiaires en bijdragen aan honourstrajecten. In 2013 zijn vier van dergelijke convenanten getekend met de volgende partners: SamenwerkingNoord, Tinten welzijnsgroep, Martini Ziekenhuis en DUO. Bij deze convenanten zijn nagenoeg alle schools van de Hanzehogeschool Groningen betrokken. Er zijn vier convenanten met andere partners in ontwikkeling.


57

DE JUISTE STUDENT OP DE JUISTE PLAATS De Hanzehogeschool Groningen geeft op allerlei manieren voorlichting en advies aan toekomstige studenten, hun ouders en intermediairs. De hogeschool streeft daarnaast naar een goede aansluiting van voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs op de hboopleidingen. Zo onderhoudt zij contact met scholen voor voortgezet onderwijs en ROC’s in de regio. Noordelijke samenwerking hbo en mbo Alle hogescholen en alle mbo-instellingen in het Noorden van Nederland werken samen om de doorstroom van mbo naar hbo te versterken. Noord-Nederland is de eerste regio in Nederland waar alle elf betrokken instellingen een convenant hieromtrent hebben ondertekend. In 2013 is daaruit voortvloeiend het project ‘Succesvolle doorstroom van mbo naar hbo’ gestart. In dat project staan de toelating tot het hbo, de verbetering van studievaardigheden en actieve keuzebegeleiding centraal. Het project heeft tot doel om de uitval van mbo’ers in het hbo te verlagen door actieve keuzebegeleiding te geven, studievaardigheden in het doorstroomonderwijs in te bedden en om toelatingseisen te gaan stellen waar de wet de ruimte biedt. Aansluiting vo-hbo en aansluiting mbo-hbo Het platform Aansluiting vo-hbo is een regionaal samenwerkingsverband van de Hanzehogeschool Groningen en twintig regionale scholen voor voortgezet onderwijs. Het platform stimuleert kennisdeling op allerlei wijzen. Bijna dertig mentoren, decanen en docenten van de bij het platform Aansluiting aangesloten scholen volgden de tweedaagse training het Voeren van Loopbaanreflectiegesprekken. Ook werden docentontwikkelteams voor economie, Engels en Nederlands opgericht. Daarnaast is het platform betrokken bij het project Excellentie en Bèta & techniek. Het platform Aansluiting mbo-hbo is een samenwerkingsverband van de Hanzehogeschool Groningen en drie grote regionale opleidingscentra (roc’s). Het platform heeft in 2013 sterk ingezet op kennisuitwisseling tussen de roc’s en de Hanzehogeschool in verband met veranderingen die in het mbo en hbo in voorbereiding zijn. Verder is het platform betrokken in het project ‘Succesvolle doorstroom van mbo naar hbo’ in Noord-Nederland. In 2013 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met een vierde roc in het Noorden. Doel is de doorstroom en aansluiting tussen opleidingen van beide instellingen te optimaliseren. De platforms vo-hbo en mbo-hbo hebben gezamenlijk een studiemiddag Aansluiting georganiseerd voor medewerkers van de betrokken vo-scholen, roc’s en de Hanzehogeschool Groningen. HanzeXperience De Hanzehogeschool Groningen organiseert een aantal evenementen in het kader van de studiekeuze. Daaronder vallen de open dagen en ook HanzeXperience. De afgelopen jaren is dit evenement uitgegroeid tot een evenement waar 2800 leerlingen gedurende vier dagen kennismaken met het hbo in het algemeen en de Hanzehogeschool Groningen in het bijzonder. Doel van HanzeXperience, met name gericht op havo-4-leerlingen, is  actieve oriëntatie op vervolgonderwijs;  actief bezig zijn met een thema / beroepsgroep / vakgebied;  sfeer proeven. Meestal komen leerlingen groepsgewijs, maar ook individuele belangstellenden kunnen deelnemen aan één van 17 workshops gegeven door de 19 schools van de Hanzehogeschool Groningen.


58

Schooldossiers en rapportage HBO-Aansluitingsmonitor De scholen die bij bovengenoemde platforms zijn aangesloten ontvingen in 2013 een zogeheten schooldossier met informatie over de studieresultaten van hun oud-leerlingen. Ook ontvingen de scholen een rapportage over hoe studenten de aansluiting tussen vooropleiding en hbo-opleiding hebben ervaren. Hiervoor neemt de Hanzehogeschool Groningen samen met vier andere hogescholen de HBO-Aansluitingsmonitor af onder eerstejaarsstudenten. Eerlijke voorlichting Een juiste studiekeuze is in het belang van de student én de hogeschool. Objectieve en vergelijkbare informatie helpt daarbij. De scholier wordt geattendeerd op informatie die van belang is bij de studiekeuze en ziet of bepaalde aspecten van een opleiding boven of beneden het landelijk gemiddelde scoren. De Hanzehogeschool Groningen was om die reden in 2012 initiatiefnemer van Studie in Cijfers, een landelijk systeem met objectieve studie-informatie over arbeidsmarktperspectief, diplomarendement, contacttijd enzovoort. Dit systeem is inmiddels ingevoerd bij de meeste hogescholen. Om de voorlichting verder te verbeteren stemt de Hanzehogeschool Groningen regelmatig af met de Landelijke Studenten Vakbond. Dit resulteerde in aanpassingen in het brochuremateriaal. In het jaarlijkse onderzoek van de LSVb naar eerlijke voorlichting stond de Hanzehogeschool Groningen in 2013 op nummer 1 als ‘eerlijkste hogeschool’. Samen werken aan Techniek De schools in het technische domein zetten in 2013 programma ‘Samen werken aan Techniek’ voort, gericht op het vergroten en verbeteren van de instroom in technische opleidingen. Ook wordt het werkveld meer betrokken bij de aansluitingsactiviteiten. De schools in het technische domein werken samen met de Pedagogische Academie. Ongeveer 2000 basisschoolkinderen maakten in 2013 kennis met techniek in de technische belevingsruimte De Magneet. Verder maakten ongeveer 220 mbo-leerlingen kennis met de technische en ICT-opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen via de driedaagse HanzeXperience mbo.


59

ONDERSTEUNING EN FACILITEITEN VOOR STUDENTEN Ondersteuning en begeleiding in 2013  De Hanzehogeschool Groningen bereidt anderstalige hoogopgeleide cursisten samen met de Rijksuniversiteit Groningen en het Alfa-college voor op een studie in het hoger onderwijs. In 2013 voltooiden 11 van hen de cursus en zijn er 9 doorgestroomd naar het hoger onderwijs.  Studentendecanen hadden 6545 contacten met voornamelijk eerste- en tweedejaarsstudenten, zowel persoonlijk als per e-mail. Zij zetten studenten die een verkeerde keuze hebben gemaakt zo snel mogelijk op het goede spoor en ze helpen studenten met persoonlijke problemen en verwijzen hen zonodig door, zodat ze zo min mogelijk vertraging oplopen. Ook bewaken ze de toegankelijkheid van het onderwijs voor studenten met een functiebeperking.  Het Hanze Success Centre bood 48 trainingen en cursussen aan voor studenten. In totaal hebben 503 studenten een cursus gevolgd. Voor studieloopbaanbegeleiders waren er twee cursussen over relevante weten regelgeving, verzorgd door de studentendecanen. In deze bijeenkomsten stond ook de samenwerking tussen slb-ers en studentendecanen op het programma. Verder waren er twee bijeenkomsten over het begeleiden van studenten met een functiebeperking.  De Hanzehogeschool Groningen werkt samen met de regionale zorgorganisatie Lentis om te zorgen dat studenten met psychische problemen snel geholpen worden.  De Permanente Adviescommissie voor het College van Bestuur inzake studeren met een functiebeperking heeft in 2013 adviezen uitgebracht over de volgende onderwerpen: - de communicatie over aanpassingen bij tentamens; - het verzamelen en beschikbaarstellen van expertise over dyslexie aan studenten met dyslexie. Ook opleidingen en docenten moeten gebruik kunnen maken van de expertise. - de niet-vrijblijvendheid van de aandachtsfunctionaris bij schools; - het informeren van stageverlenende organisaties over de functiebeperking van een student en de mogelijkheid om gebruik te maken van de 5%-regeling binnen de nieuwe Participatiewet.  De werkgroep SES (Signo Ergo Sum, ik gebaar dus ik besta) van dove studenten adviseert de Hanzehogeschool Groningen hoe het onderwijs zo toegankelijk mogelijk te maken voor studenten met een auditieve beperking. De werkgroep publiceert informatie voor studenten met een auditieve beperking en organiseert onder meer workshops en lezingen. SES ondersteunt en adviseert bovendien in specifieke gevallen studenten, studieloopbaanbegeleiders en docenten als een auditief beperkte student begint met een opleiding aan de Hanzehogeschool Groningen.  De Hanzehogeschool Groningen werkt samen met de vo- en mbo-instellingen in het noorden aan ‘warme overdracht’ van studenten met een functiebeperking. Het betreft met name studenten met een beperking in het autistisch spectrum. Topsportregeling De Hanzehogeschool Groningen heeft een goede topsportregeling die het de topsporters onder de studenten van de hogeschool makkelijker maakt sport en studie te combineren. Zij kunnen bijvoorbeeld hun studierooster aanpassen en hebben toegang tot de sportaccommodaties van de hogeschool. Ook kunnen de sporters een beroep doen op het lectoraat Sportwetenschap en het SportsFieldLab bij het optimaliseren van hun sportprestaties. Ze kunnen bovendien financiële ondersteuning aanvragen vanuit een speciaal daarvoor bedoeld fonds (Profileringsfonds, zie hieronder).


60

De hogeschool werkt op dit gebied samen met de Rijksuniversiteit Groningen en de ondersteuningsorganisatie TopsportNOORD. De Hanzehogeschool Groningen ondertekende in 2013 bovendien het Actieplan FLOT (Flexibel Onderwijs Topsporters). Dit plan van NOC*NSF en een aantal universiteiten en hogescholen behelst diverse maatregelen om de combinatie van sport en studie mogelijk te maken. Het is voor een belangrijk deel gebaseerd op de topsportregeling van de Hanzehogeschool Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen. In het actieplan wordt deze regeling en de samenwerking van beide Groningse instellingen meerdere malen als good practice aangehaald. Het afgelopen jaar maakten 97 studenten van de topsportregeling gebruik. Zij studeerden aan 34 verschillende opleidingen en beoefenden 23 verschillende sportdiciplines. Veertien topsporters studeerden in 2013 af, allen binnen vijf jaar. Twaalf topsporters zijn gestopt met hun sport of voldeden niet meer aan de sportieve criteria, zes stopten met hun studie en twee topsporters vertrokken voor hun sport naar elders. Financiële hulp aan studenten De Hanzehogeschool Groningen kent verschillende regelingen voor financiële ondersteuning van studenten. Daarmee geeft de hogeschool invulling aan het wettelijk verplichte profileringsfonds. In 2013 zijn in totaal 308 aanvragen voor financiële ondersteuning binnengekomen. Ook is er een noodfonds dat geld beschikbaar stelt aan studenten in financiële nood. In 2013 zijn 9 aanvragen voor financiële ondersteuning uit het Noodfonds binnengekomen. Verdeling van de toekenningen over de verschillende fondsen 2013 2012 aantal bedrag aantal 37 Profileringsfonds I* 41 131.182 279 Profileringsfonds II** 231 265.660 41 Profileringsfonds III*** 36 76.348

bedrag 70.096 263.648 106.673

* Profileringsfonds I: fonds voor studenten die als gevolg van overmacht studievertraging hebben opgelopen. ** Profileringsfonds II: fonds voor studenten die bestuurlijke activiteiten verrichten en daar een financiële ondersteuning voor hebben aangevraagd. *** Profileringsfonds III: fonds voor studenten die een erkende tak van topsport uitoefenen en daar een financiële ondersteuning voor hebben aangevraagd. In alle gevallen betreft het studenten uit de Europese Economische Ruimte (EER), die de 27 EU-landen plus IJsland, Liechtenstein en Noorwegen omvat.

Faciliteiten Sportcentrum De Hanzehogeschool Groningen heeft met de Rijksuniversiteit Groningen een gezamenlijk sportcentrum. Het aantal personeelsleden van beide instellingen dat daarvan gebruikmaakte, groeide in 2013 van 1850 naar 1950; het aantal studenten van beide instellingen van 18.500 naar 18.900. HanzeMediatheek De HanzeMediatheek stelt een uitgebreide digitale en papieren collectie ter beschikking en maakt de publicaties van studenten en kenniscentra zowel intern als extern toegankelijk. De HanzeMediatheek biedt daarnaast practica informatievaardigheden als onderdeel van de training onderzoeksvaardigheden voor docenten; inloopspreekuren voor informatie en advies en ondersteuning bij het publiceren van onderzoeksoutput en scripties. In 2013 is de


61

dienstverlening uitgebreid met een informatie- en adviespunt Auteursrechten voor studenten en medewerkers. De CAST Naast de reguliere lunchconcerten van het Prins Claus Conservatorium en de Academie voor Popcultuur en dansdemo’s van dansacademie Lucia Marthas waren er in 2013 de volgende highlights:  een Instagramfoto-expositie, georganiseerd door studenten van de (multidisciplinaire) minor Eventmanagement;  een cultuurnacht in het vroege voorjaar in samenwerking met USVA en de culturele studentenorganisaties;  deelname aan de Campus4Kenia met de Kick-off van BroadCAST: bandjes/dj’s – oproep via Facebook;  deelname aan de culturele programmering van Diversity Day met bijdragen van diverse culturele studentenorganisaties (onder meer het orkest van Mira en Noctua, de nieuwe studievereniging van de opleiding Vormgeving van Academie Minerva).


62

INTERNATIONALISERING VAN ONDERWIJS De Hanzehogeschool Groningen stelt zich ten doel internationaal herkend en erkend te worden als vooraanstaande aanbieder van praktijkgericht hoger onderwijs en een toonaangevend instituut voor toegepast onderzoek. De Hanzehogeschool Groningen richt zich met haar internationaliseringsbeleid op het bieden van onderwijs dat studenten voorbereidt op het goed functioneren in een internationale omgeving. Daarnaast streven de kenniscentra naar versterkte deelname aan internationale projecten. Internationalisering van onderwijs in 2013  De Hanzehogeschool Groningen stelde twee beleidsnotities vast waarin richting wordt gegeven aan de internationalisering van onderwijs en onderzoek. De notitie Herijking HGinternationaliseringsbeleid geeft aan hoe de structurele verankering van internationalisering in het onderwijs en onderzoek kan bijdragen aan de doelstelling om zowel nationaal als internationaal een gerespecteerde European University of Applied Sciences te zijn en te blijven. De notitie Koers op Tweetaligheid: Het gebruik van talen binnen de HG als onderdeel van het strategisch beleid geeft aan dat de Hanzehogeschool Groningen ernaar streeft zich te ontwikkelen tot een tweetalige instelling, dat wil zeggen een instelling waar zowel het Nederlands als het Engels als werken instructietalen gebruikelijk en volledig geaccepteerd zijn. Medewerkers zijn in werkconferenties uitgenodigd om na te denken over de consequenties van beide notities voor onderwijs en onderzoek.  De Hanzehogeschool Groningen organiseerde vier zogeheten Intensive Programmes: The Island Festival (Academie voor Popcultuur), Healthy Ageing in Europe (Academie voor Verpleegkunde en Academie voor Sociale Studies), Future for Authentic and Creative Europreneurs (FACE, Instituut voor Engineering), en European Entrepreneur in a Digital World (Instituut Communicatie, Media & IT). Er werden in 2013 drie nieuwe succesvolle aanvragen ingediend voor Erasmus IP’s, die in 2014 zullen worden georganiseerd. De hogeschool participeerde ook in IP’s die werden gecoördineerd door Europese partnerinstellingen. Een voorbeeld hiervan is het Instituut voor Financieel Economisch Management, dat deelnam aan een door een Vlaamse partner gecoördineerde IP op het gebied van Cross Border Health Care.  Voor de vijfde keer werd een Erasmus non-teaching staff week georganiseerd. Het thema van 2013 was kennismanagement.  Door een aantal schools in het economische domein werd voor de derde keer de Summer School Doing Business in Europe georganiseerd. De doelgroep bestond wederom uit studenten van Amerikaanse en Canadese partners, die traditioneel minder geneigd zijn om te kiezen voor een langere studieperiode in het buitenland. In 2013 namen vijftien studenten deel aan het programma. De Hanzehogeschool Groningen beoogt met dit programma de samenwerkingsrelaties met Amerikaanse en Canadese partnerinstellingen te versterken.  Ter afsluiting van het lustrumjaar organiseerde de Hanzehogeschool Groningen in november 2013 een International Partner University Event. Tijdens dit tweedaagse symposium werden verschillende workshops aangeboden rond het thema Preparing Professionals for the Global Workplace. Er waren 136 deelnemers van 46 partnerinstellingen uit 20 landen.  De Hanzehogeschool Groningen bezocht in 2013 de Belgorod State University en tekende een samenwerkingsovereenkomst met die instelling.  De NVAO kende in 2013 aan de International Business School het Bijzonder Kwaliteitskenmerk Internationalisering toe.  Het Europese project Supported Education for People with Psychiatric Disabilities, gecoördineerd door het Lectoraat Rehabilitatie, ging van start. Het was een van de vier door Nederlandse instellingen ingediende projecten die in 2013 onder het Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

63







Erasmusprogramma voor multilaterale projecten zijn toegekend. Het project richt zich op het ontwikkelen van een toolkit om mensen met psychische beperkingen/problemen beter in staat te stellen met succes een opleiding te volgen. De partners zijn (begeleidings)instellingen in Noorwegen, Tsjechië en Portugal. In september 2013 ging de European Master in Social Work van start. Het betreft een zogenaamd joint programme, aangeboden door op dit moment vier Europese universiteiten, met de Hanzehogeschool Groningen als penvoerder/voorzitter van het consortium. Een andere nieuwe internationale opleiding is de bachelor in Physical Activity and Lifestyle die wordt aangeboden binnen de opleiding Sport, Gezondheid en Management van het Instituut voor Sportstudies. Het programma is ontwikkeld in Europees verband en ook gestart in Portugal (Rio Maior). Vanaf september 2014 zal het eveneens worden aangeboden door de Lithuanian Sports University in Litouwen (Kaunas). Daarnaast zal een aantal andere partners onderdelen van het programma aanbieden. De Hanzehogeschool Groningen was gastheer van de jaarlijkse conferentie van het European Network of Sport Science, Education & Employment, een breed overkoepelend Europees netwerk van organisaties en instellingen op het terrein van sport en sportontwikkeling.

Buitenlandse studenten In 2013 stonden 1969 buitenlandse bachelor- en masterstudenten ingeschreven bij de Hanzehogeschool Groningen, 7,5 procent van de totale studentenpopulatie. De instroom uit Duitsland is in 2013 gedaald. Dit is een trend bij alle Nederlandse hogescholen en universiteiten. In Duitsland wordt fors geïnvesteerd om internationaal onderwijs te stimuleren. Ook is het aanbod van bacheloronderwijs in Duitsland toegenomen. De Hanzehogeschool Groningen richt zich in haar internationale werving op een aantal focusgebieden. In 2013 waren dat Duitsland, Oekraïne, Bulgarije, Roemenië (inclusief Moldavië), de Baltische staten, Groot-Brittannië, Indonesië en China. Herkomst buitenlandse studenten Duitsland China Oekraïne Bulgarije Roemenië (incl. Moldavië) Rusland Letland (Baltische Staten) Litouwen (Baltische Staten) Indonesië Groot-Brittannië Overig (circa 100 nationaliteiten) Totaal

2013 aantal 989 173 74 71 73 32 32 41 21 28 435 1969

2012 % 50,2% 8,8% 3,8% 3,6% 3,7% 1,6% 1,6% 2,1% 1,1% 1,4% 22,1% 100,0%

aantal 1144 192 77 59 66 34 30 28 19 19 404 2072

2011 % 55,2% 9,3% 3,7% 2,8% 3,2% 1,6% 1,4% 1,4% 0,9% 0,9% 19,5% 100,0%

aantal 1176 166 77 64 36 36 21 18 17 11 386 2008

% 58,6% 8,3% 3,8% 3,2% 1,8% 1,8% 1,0% 0,9% 0,8% 0,5% 19,2% 100,0%

Voor instromende internationale studenten zijn zoals gebruikelijk twee hogeschoolbrede Welcoming Days gehouden.


64

De marketing wordt ondersteund door het Hanze Scholarship programma, waarbij instromende studenten kans maken op een beurs van €3500 per jaar gedurende vier jaar. De toekenning van de beurs is afhankelijk van behaalde studieresultaten. Een International Student Team versterkt de werving door contact te houden met aspirant-studenten onder meer via social media. Online was de Hanzehogeschool Groningen in 2012 te vinden via diverse relevante portals en directories, via de eigen website met onder meer een Chinees, een Russisch en een nieuw Bulgaars gedeelte, en via bijvoorbeeld Twitter, Facebook, VKontakta, en RenRen. De social media zijn in 2013 uitgebreid met de platforms Pinterest en Instagram. De online middelen worden steeds meer ingezet om de offline activiteiten in de verschillende focuslanden te ondersteunen en te versterken. Verder heeft de hogeschool een sterk netwerk van agenten die in de focuslanden studenten werven en begeleiden.


65

KENNISOVERDRACHT EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING De Hanzehogeschool Groningen ondersteunt onderwijsinstellingen in ontwikkelingslanden volgens het beleidsplan Ontwikkelingssamenwerking 2012 – 2015. De focus ligt op extern gefinancierde projecten en op de Hanze University Foundation. Daarnaast geeft het aandacht aan de stimulering van ontwikkelingssamenwerking in onderwijs, onderzoek en personeelsbeleid. In juni 2013 is het eerste jaar van het beleidsplan geëvalueerd. Hanze Centre for Development Cooperation Het Hanze Centre for Development Cooperation is het expertisecentrum van de hogeschool op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Het afgelopen jaar ondersteunde dit centrum projecten in Tanzania, Mozambique, Zuid Afrika en Benin, onder meer door:  Versterken van een exportorganisatie in Tanzania, opgezet door alumni van de Dar-es-Salaam University, door middel van trainingen en coaching;  Implementatie van masteropleidingen op het gebied van Energie, Water en Gezondheidszorg, inrichten van bijbehorende laboratoria en het opstarten van gender-beleid bij de Zambeze University in Mozambique;  Ontwikkelen en implementeren van opleidingen op het gebied van water bij de Walter Sisulu University in Zuid-Afrika;  Ontwikkelen van bacheloropleidingen op het gebied van plantaardig en dierlijk voedsel, introductie van ondernemerschap in het onderwijs en het schrijven van strategische plannen bij de Université Agriculture Kétou in Benin. In 2013 volgden 15 studenten van de Hanzehogeschool Groningen de minor International Aid and Development. Na een theoretische basis van twaalf weken gaan studenten acht weken naar een van de landen waar de hogeschool actief is. Behalve deze minorstudenten reisden er het afgelopen jaar ongeveer 200 studenten af voor een stage of om een studieonderdeel te volgen in Zuid-Afrika, Suriname, Indonesië, India of Tanzania. Ook verwelkomt de hogeschool ieder jaar studenten uit ontwikkelingslanden. Acht studenten ontvingen in 2013 een volledige beurs van de Nederlandse overheid voor een masterstudie aan de Hanzehogeschool Groningen. De Hanze University Foundation De Hanze University Foundation richt zich op het bevorderen van beroepsonderwijs in ontwikkelingslanden door het sponsoren van organisaties en individuen. Het afgelopen jaar werden fondsen geworven bij bestuurders, medewerkers en studenten van de hogeschool en bij het Noord-Nederlands bedrijfsleven. In totaal kwam er een bedrag van €115.000 binnen waarmee aan docenten en studenten uit ontwikkelingslanden een extra kans geboden kon worden. De Hanze University Foundation financierde in 2013 twee projecten:  Cursus ziekenhuismanagement, inclusief het opzetten en verder uitbouwen van een interne opleiding verpleegkunde aan de Hanzehogeschool Groningen voor vijf medewerkers van het Kabanga Hospital en Turiani Hospital in Tanzania;  Ondersteuning van het North Coast Medical Training college in Kenia met financiering voor de inrichting van leslokalen, ICT-voorzieningen en gratis medische zorg aan buurtbewoners.


66

5. Praktijkgericht onderzoek Kennisvalorisatie Resultaten praktijkgericht onderzoek Internationalisering van onderzoek


68

5 Praktijkgericht onderzoek KENNISVALORISATIE De Hanzehogeschool Groningen wil de belangrijkste partner zijn van bedrijven in NoordNederland op het gebied van praktijkgerichte kennis en daarmee fundamenteel bijdragen aan de regionale kenniseconomie. Praktijkgericht onderzoek is intensief verbonden met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in de regio; onderzoeksprojecten zijn gebaseerd op concrete vragen uit de beroepspraktijk. Kennisvalorisatie is het belangrijkste doel van het praktijkgerichte onderzoek: het creëren van maatschappelijke waarde uit kennis die vorm krijgt in innovatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen. Deze oplossingen leiden tot vernieuwing in de beroepspraktijk en tot nieuwe producten en diensten. Energie en Healthy Ageing zijn in Noord-Nederland en in toenemende mate ook internationaal inhoudelijke speerpunten waaraan bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen zich verbinden. De Hanzehogeschool Groningen koos deze thema’s als zwaartepunten in haar praktijkgericht onderzoek. Alle kenniscentra leveren hieraan een bijdrage. De zwaartepunten worden versterkt door het accent op ondernemerschap en excellentie.


69

RESULTATEN PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK Het praktijkgerichte onderzoek van de Hanzehogeschool Groningen vindt plaats vanuit zes kenniscentra, waarin de krachten van de lectoraten en de schools zijn gebundeld: 1. Kenniscentrum Arbeid 2. Kenniscentrum CaRES (Care, Rehabilitatie Educatie en Sport) 3. Kenniscentrum Energie 4. Kenniscentrum Kunst & Samenleving 5. Kenniscentrum NoorderRuimte 6. Kenniscentrum Ondernemerschap In 2013 werden drie nieuwe lectoraten ingesteld:  Communication & the Sustainable Society, bij het Kenniscentrum Energie;  Asian Business Strategies bij het Kenniscentrum Ondernemerschap;  Leiderschap bij het Kenniscentrum Ondernemerschap. Hanze Research Dag In 2013 is een begin gemaakt met een nieuwe traditie: de Hanze Research Dag. Dit is een evenement waar onderzoekers elkaar kunnen ontmoeten. Ruim tachtig belangstellenden namen deel aan de eerste Hanze Research Dag. Zij kregen presentaties over valorisatie, met name over het aspect van de samenwerking met het bedrijfsleven. Daarna ging een panel van lectoren in gesprek met het publiek over wat valorisatie voor de Hanzehogeschool Groningen betekent. Promovendi presenteerden hun onderzoek op posters en dongen mee naar de Posterprijs. ’s Middags waren er workshops over impactmeting van onderzoeksprojecten en over twee verschillende promotieonderzoeken. Promotieonderzoek door docenten De Hanzehogeschool Groningen stimuleert dat haar docenten onderzoek doen. Jaarlijks kunnen structureel tien docenten een beroep doen op de interne subsidieregeling die hen in staat stelt om gedurende vier jaar twee dagen per week aan een promotieonderzoek te werken. In 2013 maakten 76 docenten van deze interne subsidieregeling gebruik. Van hen zijn er in 2013 twee gestopt en zes gepromoveerd. De Hanzehogeschool Groningen biedt hiernaast jonge talentvolle onderzoekers de gelegenheid om te promoveren door middel van een arbeidsovereenkomst voor de duur van het promotieonderzoek met de intentie dat zij na hun promotie doorstromen naar een onderwijsfunctie. Hiervan maakten acht jonge onderzoekers in 2013 gebruik. Ook zijn er docenten die gebruikmaken van externe financiering (17 in 2013).

Promotietrajecten moeten passen in de onderzoekslijnen van de lectoraten en de kenniscentra en aansluiten op de strategische speerpunten van de hogeschool. De promovendus wordt vaak begeleid door een promotor van de Rijksuniversiteit Groningen; een lector van de Hanzehogeschool Groningen doet de dagelijkse begeleiding. Promotietrajecten passen in de onderzoekslijnen van de lectoraten en de kenniscentra en sluiten aan op de zwaartepunten van de hogeschool. In 2013 is een oriënterende periode ingevoerd, die een promovendus in spe doorbrengt bij een kenniskring/lectoraat voorafgaande aan de aanvraag voor een bijdrage uit de interne subsidieregeling. In deze periode toont de kandidaat-promovendus dat hij of zij over voldoende onderzoekskwaliteiten beschikt en wordt het promotievoorstel samen met de lector en de betreffende graduate school van de universiteit voorbereid. In BIJLAGE IV vindt u een overzicht van in 2013 lopende promotieonderzoeken die vanuit bovengenoemde regelingen mogelijk worden gemaakt.


70

De betrokkenheid van studenten bij de kenniscentra Kenniscentrum Arbeid Studenten participeren op diverse manieren in onderzoeken van het Kenniscentrum Arbeid. Studenten, docenten, onderzoekers en lectoren werken in zogeheten leerateliers samen aan praktijkgerichte vraagstukken. De studenten werken zelfstandig aan hun individuele onderzoek en maken tegelijkertijd deel uit van een onderzoeksteam. De onderzoeken van de studenten sluiten aan bij de onderzoeksthema’s en -projecten van het betreffende lectoraat. Bij het lectoraat Juridische aspecten van de Arbeidsmarkt wordt bijvoorbeeld samengewerkt door docent-onderzoekers en studenten uit verschillende rechtsgebieden zoals publiekrecht, privaatrecht en Europees recht en uit andere disciplines, denk aan sociale studies en bedrijfskunde. In het onderzoeksproject ‘Sociaal in het bestek’ doen studenten deelonderzoeken naar social return in aanbestedingen. Een ander voorbeeld is dat van studenten die de minor Slim Produceren van de opleiding Technische Bedrijfskunde volgen. Zij participeren in het SIA-RAAK project ‘Van weten naar verwezenlijken’ van het lectoraat Arbeidsorganisatie en arbeidsproductiviteit en doen onderzoek bij MKB’ers die deelnemen aan het project. Dit onderzoek richt zich op het optimaliseren van de werkprocessen waardoor efficiënter gewerkt kan worden. Tijdens de jaarlijkse Slim Produceren Beurs worden de onderzoeksresultaten gepresenteerd en kunnen deelnemende bedrijven verdere kennis uitwisselen. Kenniscentrum CaRES Kenniscentrum CaRES begeleidt honderden studenten bij hun stage- en/of afstudeeropdracht. De betrokken schools hebben een leerlijn onderzoeksvaardigheden of maken goede vorderingen met de ontwikkeling daarvan, veelal aangestuurd door (senior-)onderzoekers uit een van de lectoraten. Het kenniscentrum is trekker van vijf innovatiewerkplaatsen binnen het Centre of Expertise Healthy Ageing. Daar werken studenten, docent/onderzoekers en partners uit het bedrijfsleven samen aan vraagstukken uit de praktijk. Door het Instituut voor Sportstudies zijn meerdere kenniswerkplaatsen opgericht waarbij het kenniscentrum nauw betrokken is. Studenten, onderzoekers, docenten en professionals onderzoeken in deze werkplaatsen samen multidisciplinaire vraagstukken op gebied van actieve leefstijl. De Academies voor Gezondheidsstudies, Sociale Studies en Verpleegkunde hebben samen de Active Ageing Academy (AAA) opgericht. Ook de AAA werkt vanuit multidisciplinaire kenniswerkplaatsen op het gebied van welzijn en zorg waarin studenten deelnemen. Ook hierbij is Kenniscentrum CaRES uiteraard nauw betrokken. Het lectoraat Rehabilitatie heeft een Handboek Rehabilitatie opgeleverd dat als leerboek gebruikt wordt bij meerdere opleidingen in twaalf hogescholen. Kenniscentrum Energie Veel studenten doen mee aan aan praktijkgericht onderzoek op hoog niveau binnen het Kenniscentrum Energie en het Centre of Expertise Energy (CoE Energy). Bedrijven geven opdrachten aan studenten, docenten en onderzoekers die in multidisciplinaire teams samen met experts uit het bedrijfsleven aan de slag gaan met de praktijkproblemen. Dit is zeer motiverend voor studenten. Zij werken binnen onderzoekslab RenQi en energieproeftuin EnTranCe aan concrete oplossingen voor vragen vanuit het bedrijfsleven en zien de toepassing van hun kennis in de praktijk. Tien studenten Technische Bedrijfskunde werkten bij RenQi bijvoorbeeld aan het EDGaR-project ‘Mapping the contextual conditions of resilient decentralized energy systems’, dat gaat over de mogelijkheden en problemen van nieuwe energiesystemen. De masterstudenten van de European Master of Renewable Energy werkten bij EnTranCe aan vraagstukken rond


71

energieopslag. Docent/onderzoekers van het Kenniscentrum Energie betrekken hun studenten in de schools uiteraard ook in hun lessen bij het onderzoek. Kenniscentrum Kunst & Samenleving Meerdere studenten vervullen een studentassistentschap bij het lectoraat Life Long Learning in Music en doen mee aan lopend onderzoek bij dat lectoraat. Dit lectoraat begeleidt bovendien masterstudenten bij hun afstuderen op het gebied van onderzoek en onderzoeksmethodiek. Studenten van Academie Minerva verdiepten zich in 2013 onder begeleiding van het lectoraat Popular Culture, Sustainability and Innovation in duurzame kunstconcepten. De uitkomsten werden gepresenteerd op het Energize Festival. Studenten participeerden in diverse fotoprojecten van het Lectoraat Image in Context. Verder leveren de lectoraten inhoudelijke input voor projectweken van diverse opleidingen van de betrokken schools. Kenniscentrum Noorderruimte In 2013 ging bureau NoorderRuimte (bNR) van start. Dit is de leerwerkomgeving van het Kenniscentrum NoorderRuimte. Hier werken partners uit het werkveld, onderwijs en onderzoek samen aan multidisciplinaire vraagstukken. Studenten van diverse schools zijn als juniormedewerker een halfjaar werkzaam bij bNR. In bNR worden behalve langlopende onderzoeken ook kortere opdrachten uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld een brainstormsessie over een gebiedsconcept voor Groningen Airport Eelde en het ontwikkelen van vier scenario’s voor het natuurbeleidsplan van de provincie Drenthe. Naast aandacht voor onderzoeksresultaten is er binnen bNR ook aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van zowel de betrokken studenten als andere participanten. Kenniscentrum Ondernemerschap Het Kenniscentrum Ondernemerschap betrekt jaarlijks honderden studenten bij onderzoek. Dit gebeurt onder meer door het verstrekken van projectactiviteiten als opdracht aan stagiaires en afstudeerders. Studenten doen literatuuronderzoek en enquêtes, organiseren workshops, ontwikkelen nieuwe interventies, prototypes en software, doen effectmetingen enzovoort. Ook treden de lectoraten op als opdrachtgever voor onderzoeksopdrachten voor afstudeerders en voor groepen minorstudenten uit bijvoorbeeld de minoren Inkoopmanagement, Zorg & Technologie, Healthy Ageing en Energie & ICT. In sommige gevallen treden lectoren op als formele opdrachtgever en coach wanneer studenten willen afstuderen op een eigen bedrijf. Ten slotte leveren de lectoraten in toenemende mate relevante cases aan waar studenten in hun reguliere onderwijs aan kunnen werken. In die gevallen werken studenten aan echte praktijkproblemen en kunnen de lectoraten de resultaten gebruiken in hun onderzoek. Het Kenniscentrum Ondernemerschap betrekt de studenten van de Hanzehogeschool Groningen ook nog op een heel andere manier bij het onderwerp. Jaarlijks worden alle eerstejaars studenten bevraagd over hun ideeën, wensen en plannen betreffende ondernemerschap. Dit gebeurde ook in 2013 weer met het door Value050 ontwikkelde scouting-, screening- en volgsysteem Monitor050. Ruim 11 procent van de vijfduizend ondervraagden gaven aan serieus geïnteresseerd te zijn in ondernemerschap en zich in die richting te willen ontwikkelen. Verder hebben alle ouderejaarsstudenten een korte vragenlijst ontvangen waarin naar hun ontwikkeling richting ondernemende professional en zelfstandig ondernemerschap is gevraagd. In Monitor050 zijn inmiddels meer dan 2000 studenten, docenten en ondernemers opgenomen die de kern vormen van de ‘entrepreneurship community’ van de hogeschool.


72

Share your talent. Move the world. Bedrijf in zonnepanelen en energiebesparing heeft al twintig medewerkers

“Ik ben gegrepen door duurzame energie en innovatie.” De startup Enie.nl begon als onderneming voor de verkoop van zonnepanelen en groene elektriciteit. “We zijn een klein en duurzaam energiebedrijf’’, zegt oprichter Patrick van der Meulen. “Stel dat je bij een woning niet genoeg panelen kunt plaatsen om alle benodigde energie te produceren, dan kan de eigenaar de overige groene elektriciteit via ons krijgen.’’ De geboren Leeuwarder rondde in 2013 zijn studie Commerciële Economie aan de Hanzehogeschool Groningen af. Hij behoort tot de groeiende groep studenten die al tijdens de opleiding aan de slag gaat met ondernemerschap. Hij maakte gebruik van de ‘preincubator’ binnen de muren van het Instituut voor Marketing Management. ,,Op een gegeven moment werd ik gegrepen door duurzame energie en innovatie. Duurzaamheid en een schoon milieu, dat interesseert me. Ik wil graag iets betekenen voor zo veel mogelijk consumenten.’’ Tijdens de honoursminor Da Vinci, die hij volgde als onderdeel van zijn studie, verzorgde Van der Meulen met een medestudent de introductie van de Franse elektrische auto Mia op de Nederlandse markt. ,,We hebben bekeken of we een leasemaatschappij voor elektrische auto’s konden beginnen. Daar bleken we nog te vroeg mee. De markt was te klein.’’ Nieuwe concepten “Ondernemen is een proces van vallen en opstaan. Het is belangrijk om oog op de lange termijn te houden.” Op een beurs in Brussel trof hij een Spaanse fabrikant van zonnepanelen. ,,We claimden dat we er in Nederland wel een paar duizend van konden verkopen. En we kregen het alleenrecht.’’ De Spanjaard kreeg de distributie echter niet voor elkaar en Enie.nl verbrak de samenwerking. Inmiddels ligt Enie.nl weer op koers, ditmaal met een Sloveense leverancier van zonnepanelen. Van der Meulen werkt vanuit Cube050, de Groningse incubator voor studenten en alumni die een bedrijf zijn begonnen. Ondernemen tussen en met andere ondernemers: ”Een ideale plek. Met de kennisinstellingen, EnTranCe en de Energy Academy in de buurt, zitten we bovenop de nieuwste kennis en innovaties. Het is onze droom om continu nieuwe concepten te ontwikkelen en in de markt te zetten.’’ Minder verbruiken, meer zelf opwekken De nieuwste ontwikkeling voor Enie.nl is de start van Epron, een consortium van vier samenwerkende bedrijven, die de klant een totaaloplossing bieden voor een zo efficient mogelijk energieverbruik. Het bedrijf Relighted - ook gevestigd in de incubator - zorgt samen met Westra Dak en Gevel en de Smit Isolatiegroep dat, door goede isolatie en door de inzet van duurzame en energiezuinige LED-verlichting, het energieverbruik bij klanten zo ver mogelijk omlaag wordt gebracht. Enie.nl zorgt vervolgens voor een zo hoog mogelijke opbrengst van eigen energie door de inzet van zonnepanelen, waar nodig aangevuld met elders opgewekte groene energie. “Op deze manier zijn wij in staat om ons in een competitieve markt op een onderscheidende manier te positioneren.”


73

ONDERZOEK OP HET GEBIED VAN DE ZWAARTEPUNTEN Praktijkgericht onderzoek op het gebied van Energie in 2013 Het Kenniscentrum Energie is het brandpunt van onderzoek naar duurzame energie binnen de Hanzehogeschool Groningen. Elf promovendi zijn bezig met energie-gerelateerde onderzoeken. Ook in andere kenniscentra (met name het Kenniscentrum NoorderRuimte en het Kenniscentrum Ondernemerschap) lopen onderzoeken waarin het thema duurzame energie een rol speelt. De Hanzehogeschool Groningen werkte in 2013 aan vier grote onderzoeksprojecten.  I-Balance richt zich op het decentraal in evenwicht brengen van vraag en aanbod van energie met speciale aandacht voor de inzet van hernieuwbare vormen van energie. Gericht op marktrijp maken van resultaten.  I-Share legt de nadruk op het betrekken van de maatschappij bij de energiesector.  Flexiheat draait om de vraag hoe warmte goed in te zetten in verschillende omgevingen met warmteaanbod en -behoefte, zoals Eemshaven, Attero Wijster en de stad Groningen.  EdGaR (Energy Delta Gas Research) is een onderzoek naar diverse aspecten van de inzet van gas in de energievraag. Samen met onder meer ECN en de Rijksuniversiteit Groningen werkt de Hanzehogeschool Groningen aan gasopslagtechnieken, synthetisch methaan en de zuivering van CO2.  Flexigas is een onderzoek naar de vraag hoe biogas ingezet kan worden in het energiesysteem. Daarnaast vindt er toegepast kleinschalig onderzoek plaats zoals het project ‘1000 slimme huishoudens’, waar in een pilot wordt gekeken naar apps die informatie geven over energieverbruik. In 2013 begon ook fase 2 van het project PowerMatching City. Zes bedrijven, drie kennisinstellingen en veertig huishoudens doen een proef in Groningen en Hoogkerk, waarbij consumenten innovatieve, slimme energiediensten op het gebied van duurzame energiekeuze en kostenbesparing testen. Het doel is om te onderzoeken welke slimme energiediensten het beste aansluiten bij de wensen van de consument teneinde een duurzame en kosteneffectieve energievoorziening te realiseren. Praktijkgericht onderzoek op het gebied van Healthy Ageing in 2013 De omvang van het praktijkgericht onderzoek op het gebied van Healthy Ageing is in 2013 opnieuw toegenomen. Binnen de Hanzehogeschool Groningen zijn er nu vijf kenniscentra en zevenentwintig lectoraten waar Healthy Ageing een belangrijk thema is. Er lopen zesentwintig promotietrajecten met Healthy Ageing als onderwerp en er zijn ruim 75 onderzoekers actief op dit gebied. Het onderzoek kent verschillende invalshoeken, onder meer zorg, welzijn, sport, voeding, eHealth, arbeid, wonen, kunsten, medische technologie en ondernemerschap. De Hanzehogeschool Groningen werkte in 2013 aan de volgende grote onderzoeksprojecten op het gebied van Healthy Ageing:  het project Food Circle for Healthy Ageing, samen met Hogeschool Van Hall Larenstein dat zich richt op het ontwikkelen van nieuwe, gezondheidsbevorderende voedingsmiddelen en voedingsconcepten;  verschillende projecten gericht op het vergroten van zelfkennis door het meten van allerlei persoonlijke gegevens zoals eetpatroon, bewegen, bloeddruk, hartslag, etcetera vanuit het Quantified Self Institute. Eind 2013 is de SNN-tender Wearable Technologies goedgekeurd;  het project ‘Intervention Research on Health Literacy among the Ageing Population’ (IROHLA) van. Dit is een internationaal KP7-project gericht op het verspreiden van kennis over gezondheid en een gezonde leefstijl. Andere partners zijn onder meer het Nationaal Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

74

 



Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie NIGZ, het Universitair Medisch Centrum Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen en partners uit andere Europese landen; een aantal RAAK-projecten op gebied van Healthy Ageing, waaronder Tailored Care for Optimizing the Development of Preterm Infants en Zorg voor het Welzijn van Ouderen. Het project Zorgarbeidsinnovatie is in 2013 afgerond; het programma Determinants of Diet and Physical Activity (DEDIPAC) dat in december 2013 van start ging. Dit is een samenwerking binnen een groot en prestigieus consortium van nationale en internationale partners. Het lectoraat Healthy Lifestyle, Sports and Physical Activity is eindverantwoordelijk voor een van de onderdelen van het project en zal samen met andere lectoraten van Kenniscentrum CaRES interventies ontwikkelen om mensen te helpen bij gezonder gedrag op het gebied van voeding en beweging; het Europese Interreg project iAge. De Hanzehogeschool Groningen levert bijdragen rond de thema’s Labour market en Life Long Living in combinatie met ICT en Ondernemerschap.

Praktijkgericht onderzoek op het gebied van Excellentie in 2013 De Hanzehogeschool Groningen doet praktijkgericht onderzoek op het gebied van Excellentie vanuit het lectoraat Excellentie in hoger onderwijs en samenleving. Het lectoraat verzorgde in 2013 57 publicaties in toonaangevende nationale en internationale vaktijdschriften, hield 23 presentaties op (inter)nationale conferenties en verzorgde tachtig lezingen. Het lectoraat Excellentie in hoger onderwijs en samenleving onderzoekt wat studenten stimuleert tot het leveren van uitmuntende prestaties. Hierbij wordt gekeken naar verschillende variabelen: de ingezette didactische benadering van de docenten en de factoren die een inspirerende leeromgeving bepalen. Ook onderzoekt het lectoraat hoe de arbeidsmarkt het thema excellentie ziet en hoe de samenleving en het onderwijs elkaar kunnen versterken op gebied van talentontwikkeling en -bevordering. Ten slotte wordt op internationaal niveau gekeken naar wat verschillende landen, met name de Verenigde Staten en Europese landen, verstaan onder excellentie. Het lectoraat Excellentie in Hoger Onderwijs en Samenleving werkt langs de volgende vier onderzoekslijnen: 1. Onderwijs en ontmoetingen 2. Gedrag en behoeften van studenten 3. Excellentie in relatie tot beroep en samenleving 4. Excellentie in internationaal perspectief De kennis die het lectoraat genereert wordt zowel binnen de Hanzehogeschool Groningen als daarbuiten overgedragen. Het toegepaste onderzoek is ingebed in het Sirius Programma en vindt plaats binnen een landelijk netwerk van instellingen die werken aan de implementatie van excellentieprogramma’s. Praktijkgericht onderzoek op het gebied van Ondernemerschap in 2013 Het Kenniscentrum Ondernemerschap van de Hanzehogeschool Groningen werkte in 2013 aan meerdere grote onderzoeksprojecten. Het project ‘Versterking Ondernemerschap Toeristische en Recreatieve Sector’ in NoordNederland draait om vernieuwing bij toeristische ondernemingen rond de thema’s ondernemerschap, innovatie, internetmarketing en gebruik van sociale media. Binnen het project ‘Sociaal in het Bestek’, waarin nauw wordt samengewerkt met het Kenniscentrum Arbeid van de hogeschool, zijn richtlijnen ontwikkeld voor het mkb om effectief in te schrijven op aanbestedingen vanuit het principe van social return. Verder nam het Kenniscentrum Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

75

Ondernemerschap onder meer deel aan projecten rond de toepassing van ICT in bedrijfsvoering en innovatie en aan ‘Flexiheat’, waarin samen met Kenniscentrum Energie wordt gewerkt aan innovatieve businessmodellen voor het beheer van warmtenetten. Daarnaast is in 2013 gewerkt aan drie internationale projecten binnen het Interreg IVB North Sea Region Programme: 1. Het project ‘Improving Transport and Accessibility by new Communication Technologies’ (ITRACT) richt zich op efficiënte en gebruiks- en omgevingsvriendelijke transportnetwerken in de Noordzee-regio. Vanuit de Hanzehogeschool Groningen voeren het Instituut voor Informatie- en Communicatietechnologie, het Kenniscentrum Ondernemerschap en het Kenniscentrum NoorderRuimte dit project samen uit. Partners zijn onder meer de Rijksuniversiteit Groningen, University of Stavanger (Noorwegen), University of Karlstad (Zweden), Hochschule Emden Leer (Duitsland), Rogaland County Council (Noorwegen), Värmlandstrafik (Zweden), Streekraad Oost-Groningen; Little Red Bus Company (Engeland), Shuttle Drive en het OV-bureau Groningen Drenthe. 2. 'Opening Up' richt zich op het inzetten van sociale media voor een betere dienstverlening aan burgers. Het betreft een INTERREG-project waarvoor de gemeente Groningen een subsidie heeft ontvangen. Het lectoraat International Business van de Hanzehogeschool Groningen voert een behoefteninventarisatie uit en ontwikkelt de social media-omgeving waarin ondernemers, overheden en onderwijsinstellingen gaan samenwerken. Samenwerking met onder meer Intercommunale Leiedal (België), Høje-Taastrup Municipality (Denemarken), gemeente Groningen, Karlstads Kommun (Zweden), Municipality of Kristiansland (Noorwegen), Porism Ltd (Engeland), Lessius Mechelen (België), Regiopolitie Groningen. 3. ‘Het project ‘e-Inclusion in Ageing Europe’ (iAge) stelt zich ten doel om ouderen zo lang mogelijk actief te houden. ICT speelt hierbij een belangrijke rol. Het Kenniscentrum Ondernemerschap van de Hanzehogeschool Groningen draagt bij aan onderzoeken naar arbeidsparticipatie met ICT-ondersteuning. Partners zijn penvoerder provincie Drenthe, het Zorg Innovatie Forum, de gemeente Hardenberg en kennisinstellingen en overheden in Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Schotland en België.


76

RESULTATEN KENNISCENTRA Kenniscentrum Arbeid Resultaten in 2013 Project

Externe partners

Impact

Zorgarbeidsinnovatie Het vergroten van het handelingsrepertoire van operationele zorgmanagers op het gebied van duurzame inzetbaarheid en overdrachten.

 

Zorg Innovatie Forum Netwerk Zorgarbeidsinnovatie Zorggroep Meander Ommelander Ziekenhuis Groep

Duurzame inzetbaarheid van zorgmedewerkers door het reduceren van werkdruk en het verbeteren van competentiemanagement. Betere overdracht door structurering van het proces.

Arbeidsmarkt-onderzoek ICT Een verkenning van de gemeenschappelijke, actuele en verwachte vragen/knelpunten van de samenwerkende organisaties ten aanzien van hun ICT-personeel. Duurzame inzetbaarheid medisch specialisten Martini Ziekenhuis Groningen Onderzoek naar factoren die duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van medisch specialisten bevorderen.



Samenwerking Noord; samenwerkingsverband van een twintigtal ICTafdelingen van noordelijke (semi-) publieke organisaties



Martini Ziekenhuis

Een overzicht van de ICTfuncties die de deelnemende organisaties onderscheiden plus de huidige en verwachte ontwikkelingen en/of knelpunten bij het bezetten van die functies. De resultaten zijn input voor verdere samenwerking op HR-gebied. Het onderzoek bracht factoren aan het licht die risico op vroegtijdige uitval met zich meebrengen. Werkbelasting is een daarvan. Het Martini Ziekenhuis neemt dit als uitgangspunt voor HR-beleid dat zich richt op duurzame inzetbaarheid.

Klantmanager als vak Onderzoek naar vorm en inhoud van een landelijke standaard voor vakvolwassenheid van klantmanagers of werkconsulenten van sociale diensten.

  

Gemeente Groningen Divosa Beroepsvereniging voor Klantmanagers

Pilot Arbeidsmarktmonitor Eemsdelta 2013 Onderzoek naar een instrument dat zowel op bedrijfsniveau als op regionaal en sectoraal niveau een adequaat beeld geeft van de toekomstige personeelsbehoefte.



Seaports Xpercience Center Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta 9 verschillende bedrijven in de Eemsdelta

 

 


Er is een gemeenschappelijke standaard ontwikkeld waarmee het kennis- en vaardigheidsniveau van de klantmanagers vastgesteld kan worden. Dit is het uitgangspunt bij afwegingen rond professionalisering en beroepsontwikkeling en leidt tot gerichte HR-interventies. Er is een methodiek voor het inschatten van personeelsbehoefte ontwikkeld. Bedrijven gebruiken de resultaten voor hun strategische personeelsplanning en HR-beleid. De methodiek geeft ook inzicht op regionaal niveau als voldoende bedrijven worden onderzocht.

77

Kenniscentrum CaRES Resultaten in 2013 Project

Externe partners

Impact

Bslim Sportstimuleringsproject met meerdere onderdelen waarin Sportstudies/Lectoraat Sportwetenschap participeert. Onderzoek, monitoring en advisering door onderzoekers. Ontwikkeling, innovatie en uitvoering van sportstimuleringsactiviteiten en bewegingsonderwijs door studentensportteams.

Primair:  Gemeente Groningen (opdrachtgever)  Vijf schoolbesturen PO

Kinderen in drie wijken krijgen een verbeterd en vernieuwd sportaanbod Schoolbesturen en gemeente zijn zich sterker bewust geworden van de (toenemende) bewegingsachterstand van kinderen in betreffende buurten. Kennis wordt gedeeld met professionals en beleidsmakers waardoor doelmatiger beleid wordt ontwikkeld en uitgevoerd.

Delfgoud Project binnen het Nationaal programma Ouderenzorg. Richt zich op sociale competentie en gezonde leefstijl van zelfstandig wonende ouderen vanaf 65 jaar die te weinig bewegen. Middel: interventieprogramma gericht op beweging, gezonde voeding en omgaan met somberheid en eenzaamheid. Evaluatie Brugfunctionarissen in de wijk Selwerd/Paddepoel/Tuin wijk De evaluatie en het begeleidende karakter van het onderzoek was gericht op het versterken van de relatie tussen scholen en (kans)arme gezinnen in de wijk.



Netwerk Ouderenzorg Regio Noord (gecoördineerd door UMCG)

  

OBS De Pendinghe KDS Bisschop Bekkers gemeente Groningen

Secundair:  Huis voor de Sport Groningen  Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)


Er is een wijkgerichte aanpak met interventies ontwikkeld, afgestemd op de wensen en behoeften van 240 ouderen in Delfzijl-Noord. De aanpak beïnvloedt meerdere ongezonde aspecten van leefstijl en verbetert langs die weg de kwaliteit van leven van deelnemers. De aanpak is overgenomen door de wijkvereniging zodat de deelnemers onder dezelfde leiding hun activiteiten kunnen voortzetten. De evaluatie leidde tot een heldere conclusie ten aanzien van het functioneren en de taakinvulling van de brugfunctionaris. De brugfunctionaris versterkt ouders in hun rol als partner in het leer- en opvoedingsproces van hun kind(eren) en bevordert de samenwerking tussen de school en haar relevante partners in de buurt.

78

Kenniscentrum Energie Resultaten in 2013 Project

Externe partners

Impact

I-Balance Onderzoek naar het optimaal afstemmen van lokale vraag en aanbod van elektriciteit. Zonnepanelen en kleine windmolens leveren lokale elektriciteit. Een kleine brandstofcel die elektriciteit produceert kan bijspringen als dat nodig is. Verder wordt slimme software ontwikkeld voor de afstemming.

     

Hooghalen Duurzaam GasTerra TNO GasUnie Westland Infra RWE Innogy Windpower Nederland

Er is een database opgebouwd met de verbruiksgegevens van huishoudens in Hooghalen. De allereerste laadpaal voor elektrisch vervoer die rechtstreeks op een brandstofcel werkt is geïnstalleerd op EnTranCe. Op EnTranCe zijn diverse proefopstellingen gebouwd voor onderzoek naar (optimale combinaties van) kleinschalige stroomproductie en buffering van elektriciteit.

1000 Slimme Huishoudens Verminderen van CO2uitstoot door energiebesparing in huishoudens.

 

Gemeente Groningen DNV GL (voorheen KEMA)

25 huishoudens zijn voorzien van slimme apparatuur waarmee ze deels hun eigen energie kunnen opwekken. Er zijn twee manieren uitgewerkt om de resultaten van deze zogenaamde ‘PowerMatching City’ zichtbaar te maken. De eerste is een demonstrator op internet. De tweede is een ‘energiezuil’ die de energiebalans van de woonwijk laat zien.

Flexigas Verminderen van CO2uitstoot met behulp van biogas.

            

Proces Enki DMT Rendo CleanMiles Eneco SIT KEMA Bekaert BioBench TSE TNO Rijksuniversiteit Groningen

Er is een methode ontwikkeld om het effect van biogas op de CO2-uitstoot te meten. Een eerste onderzoek met behulp van deze methode laat zien dat een netwerk van kleinschalige productielocaties minder vervoer vergt en daardoor positiever uitwerkt. Ook is er een planningsinstrument voor biogasproductie gemaakt op basis van Google Maps.


79

Infrastructuur voor elektrisch vervoer Onderzoek naar de mogelijkheden van elektrisch vervoer in de stad.

 

Gemeente Groningen Gemeente Assen

Uit een onderzoek door studenten blijkt dat kleinschalig taxivervoer in de betrokken steden een goede toepassing van elektrisch vervoer kan zijn. Grootschalige inzet vergt uitbreiding van de infrastructuur.

Flexiheat Onderzoek naar het benutten van restwarmte van industriële processen in een industriële omgeving en aardwarmte in een stad.

                           

RenQi Verkley Groep Waterbedrijf Groningen A. Hak Akzo Nobel Attero DVN KEMA EBN Electrabel Energy Valley Essent Groningen Seaports Holland Malt Rendo Netwerken Rijksuniversiteit Groningen TCN SIG Telehousing TNO Universiteit Twente Warmtenetwerk Gasunie GasTerra Kiwa Enexis Liander Stedin ECN Rijksuniversiteit Groningen Technische Universiteit Delft BAM infratechniek Gemeente Groningen CGI

Er is een inventarisatie gemaakt van bedrijven die restwarmte van afvalverwerker Attero Wijster kunnen gebruiken. Ook in de Eemshaven zijn vraag en aanbod van warmte bij bedrijven geïnventariseerd. In de stad Groningen is begonnen met onderzoek naar de mogelijkheden van aardwarmte en de acceptatie daarvan.

EDGaR Energy Delta Gas Research. Onderzoek naar de mogelijkheden van duurzaam gebruik van aardgas in combinatie met andere soorten gas.

Slim verkeersplein

  


Er is een proefopstelling ontworpen van kleinschalige gasopslag die een rol kan spelen in de lokale energiebalans. Ook is de productie en bruikbaarheid van synthetisch methaan onderzocht.

Er is een ontwerp gemaakt voor een veilig(er) en energiezuinige inrichting van een kruispunt in de stad Groningen.

80

Share your talent. Move the world. Zwaartepunt Energie Slim energie bufferen maakt ‘duurzaam’ betaalbaar “Ik zoek het in de meest eenvoudige oplossing” Zon en wind zijn niet altijd in gelijke mate aanwezig. Om deze duurzame energiebronnen optimaal te gebruiken, moeten we energie opslaan, maar dat is nog niet zo eenvoudig. Landen met grote hoogteverschillen doen het door stuwmeren vol te pompen als de energieprijs laag is en de stuwen open te zetten bij een energietekort op de markt. Hoe kan een vlak land als Nederland slim bufferen? Dat is een van de puzzels die Wouter Swart Ranshuysen aan het oplossen is. Swart Ranshuysen, docent sustainable energy bij Werktuigbouwkunde en onderzoeker van het Kenniscentrum Energie in de proeftuin EnTranCe en het onderzoekslab RenQi, werkt aan een verrassende oplossing op microniveau. Samen met studenten van de wetenschappelijke European Master of Renewable Energy ontwikkelt hij een systeem waarbij een koelkast nog maar één keer per dag aanslaat, en dan liefst op het moment dat er voldoende duurzame energie beschikbaar is. “Gewoon natuurwetten toepassen”, zegt hij. “Ik zoek het in de meest eenvoudige oplossing. IJs dat ontdooit, onttrekt veel warmte aan de omgeving. Als ijs ontdooit in de koelkast, slaat die minder vaak aan om bij te koelen. Ik ontwikkel een thermische buffer, ofwel ijsbatterij, die slim communiceert met het elektriciteitsnet. De crux is om uit te vinden binnen welk tijdsbestek de koelkast stroom van het net nodig heeft om bij te koelen. Als die marge groot genoeg is, kan hij het beste moment kiezen.” Een simpele bak vol water Het systeem is zo oud als de weg naar Rome, maar voor de meeste onderzoekers en het bedrijfsleven kennelijk niet interessant. “Onderzoek naar energieopslag richt zich op dit moment vooral op elektrische batterijen. Daar wordt verschrikkelijk veel geld mee verdiend. Maar als je kijkt naar de functionaliteit van een koelkast – koelen tussen de twee en zeven graden Celsius – dan kun je slim gebruikmaken van het feit dat ijs langzaam smelt in een koele omgeving en het smeltwater bovendien relatief lang rond de nul graden blijft. Naar dit soort toepassingen wordt veel minder onderzoek gedaan. Een simpele bak vol water, hoe kun je daar nou geld aan verdienen? En toch is dat een veel goedkopere oplossing om te bufferen dan een elektrische batterij, en ook nog eens beter voor het milieu.”


81

Kenniscentrum Kunst & Samenleving Resultaten in 2013 Project

Externe partners

Impact

Energize Een festival rondom duurzaamheid, kunst, ontwerp, technologie en lifestyle.

       

Energy Academy Europe Marketing Groningen GasTerra Groninger Forum Green Expo Tschumi paviljoen Eurosonic/Noorderslag CBK Groningen

Energize onderzocht met een festival de rol van de kunst in het maatschappelijke energiebewustwordingsproces en zette aan tot uitwisseling, debat en discussie over nieuwe vormen van ecologische autarkie. Er vond ook een groot symposium plaats over de mogelijkheden van ecologische autarkie.

Priccapractice Onderzoek naar fotografie als artistieke onderzoeksmethode.

      

Groninger Museum BK050 Groningen Noorderlicht Sign MP3 Marmara Academy Istanbul KHIO Oslo

Er is een platform ingesteld voor studenten en docenten die fotografie als onderzoeksvorm gebruiken. Verder is een tentoonstelling gehouden.

Fotoproject Blauwbörgje Artistieke onderzoeksmethode voor de openbare ruimte binnen de context van een instelling. Academy of the people Onderzoek naar ‘stille kunstwerelden’ Muziek in Pekela Asielzoekerscentrum en Pekelders samen aan de slag.



Verpleeghuis Blauwbörgje

Studenten en docenten leerden nieuwe onderzoeksmethode. Blauwbörgje kreeg inzicht in de invloed van ruimte op het welzijn van de bewoners.



Groninger Museum

Symposium Academy of the People in Groninger Museum

  

CMO Gemeente Oude Pekela Stichting De Badde

Met gezamenlijke muziekactiviteiten is de interactie tussen jongere bewoners van het asielzoekerscentrum en de lokale bevolking van de gemeente Pekela bevorderd. Dit leidde tot duurzame relaties tussen organisaties rond het AZC in Pekela. Er is een symposium gehouden over integratie en draagvlak.


82

Kenniscentrum NoorderRuimte Resultaten in 2013 Project

Externe partners

Impact

Energieke Restauratie Onderzoek naar energiezuinige oplossingen bij restauraties van historische gebouwen (vaak monumenten). Ondernemers ontwikkelen samen met studenten stappenplannen en instrumenten die ze in kunnen zetten in hun bedrijf.



Betere advisering en innovatie en (nieuwe) businessmodellen voor bedrijven.

          

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Hogeschool Utrecht Adema Architecten Dokkum Syntens DGMR Drachten Heymans Drachten Adviesbureau 1232 Deerns Nederland RGD Groningen Jurriëns Bouw Groningen OVT Architecten Groningen Diverse architecten bureaus, adviesbureaus en aannemers


In 2013: - goed bezochte netwerkbijeenkomsten; - diverse afgeronde casestudies; - actieve deelname bedrijven in werkgroepen; - presentaties op congressen en symposia; - prijsvraag Energiebewust opdrachtgeverschap. Na twee jaar onderzoek is het project afgesloten met een drukbezochte internationale conferentie op 19 september 2013.

83

Kenniscentrum Ondernemerschap Resultaten in 2013 Project

Externe partners

Impact

DANS Onderzoek naar efficiëntere IToplossingen en gebruik van moderne toegankelijke online diensten in de Noordzeeregio.



Er is een cluster ontstaan van partners die zich bezighouden met creatieve oplossing voor het openbaar vervoer in krimpregio’s.

   

Hamburg University of Applied Sciences (penvoerder) Intercommunale Leiedal, Kortrijk (België) County Administrative Board of Värmland, Karlstad (Zweden) Porism Ltd, London (Groot-Brittannië) Breitbandbüro des Bundes/Agency of Technology and Networking Berlin Crop-R

Crop-R Ontwikkeling van een online informatienetwerk voor akkerbouwers.



Tablets en overdracht in zorgprocessen Onderzoek naar het digitaliseren en optimaliseren van het intakeproces.



Thuiszorg Zuidoost Friesland

Obesitas en eHealth Ontwikkelen van een zogeheten g-schema in combinatie met een eetdagboek op een mobiele telefoon.



PsyQ

CAVE ZINNN fase 2 Binnen dit project wordt het effect onderzocht van een virtuele belevingsruimte op het welzijn van dementerenden.



ZINN, organisatie voor (thuis)zorg, wonen en welzijn


Data van de teelt zijn gekoppeld aan Google Maps. Ook is onderzocht wat de behoeften van agrarische ondernemers zijn op het vlak van sociale media als Twitter en Facebook. Op basis van deze bevindingen zijn diverse prototypen van het Crop-R systeem ontwikkeld. Ambulante medewerkers van de thuiszorg voeren hun nieuwe clienten op locatie in op een iPad en sturen de gegevens door naar kantoor. Resultaten: efficiënter werken, minder kans op fouten, de papieren intakelijst is overbodig geworden. De ontwikkelde digitale hulpmiddelen ondersteunen de cognitieve gedragstherapie. De gebruiker kan deze informatie online delen met zijn therapeut en relaties tussen gebeurtenissen, emoties en eetgedrag herkennen. Bewoners kunnen door middel van beeld, geluid, en eventueel ook geur ervaringen uit het verleden herbeleven. Dit helpt bij het wegnemen van onrust bij dementerenden, verhoogt hun welzijn en kan zorgmedewerkers ontlasten. 84

INTERNATIONALISERING VAN ONDERZOEK De Hanzehogeschool Groningen stelt zich ten doel internationaal herkend en erkend te worden als toonaangevend instituut voor toegepast onderzoek. De kenniscentra van de hogeschool nemen deel aan tal van grote of minder grote internationale onderzoeksprojecten, waarvan er hierboven al vele zijn genoemd. Zie ook BIJLAGE I bij dit jaarverslag. Internationalisering van onderzoek in 2013  De Hanzehogeschool Groningen is als een van de weinige hbo-instellingen lid van EARMA, de European Association of Research Managers and Administrators. EARMA verbindt in internationaal verband ondersteuners in het subsidieverwervingsproces, zowel op strategisch als operationeel niveau. Namens de Hanzehogeschool Groningen namen de stafdirecteur Onderwijs & Onderzoek en de grantwriter deel aan de jaarlijkse conferentie. Een van de concrete resultaten van deze conferentie was een discussiebijeenkomst over de deskundigheidsbevordering met betrekking tot praktijkgericht onderzoek. Deze bijeenkomst heeft geleid tot het besluit dat de Hanzehogeschool Groningen in samenwerking met andere hbo-instellingen een leergang onderzoeksmanagement ontwikkelt.  De Hanzehogeschool Groningen werkte het afgelopen jaar intensief aan voorstellen waarmee zij hoopt te kunnen participeren in Horizon2020, het subsidieprogramma voor onderzoek van de Europese Commissie. De Hanzehogeschool Groningen droeg bij aan de zogeheten Grantsweek, die jaarlijks wordt georganiseerd door de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen en dit jaar in het teken stond van Horizon2020.


85


86

6. Kwaliteit Kwaliteitscultuur Tevredenheid van studenten en werkveld Kwaliteitszorg en accreditatie


88

6 Kwaliteit KWALITEITSCULTUUR De Hanzehogeschool Groningen werkt permanent aan het versterken van de kwaliteitscultuur en focust daarbij op de inhoudelijke onderwijskwaliteit. De hogeschool biedt in dit kader verschillende trainingen, onder andere op het gebied van weten regelgeving, het borgen en tonen van gerealiseerd niveau en diverse toetsgerelateerde onderwerpen. Instellingstoets kwaliteitszorg De Hanzehogeschool Groningen behaalde in mei 2013 de Instellingstoets Kwaliteitszorg van de NVAO. Het positieve besluit van de NVAO volgde na een voortgangsrapportage ten aanzien van de punten die in 2012 naar voren kwamen toen de hogeschool een ‘positief besluit onder voorwaarden’ kreeg. Het besluit geldt tot mei 2018. De NVAO stelt in haar besluit dat de hogeschool een duidelijke visie heeft op de kwaliteit van haar onderwijs en beschikt over adequaat beleid om die te realiseren. Ook heeft de hogeschool volgens het besluit zicht op de mate waarin de visie wordt gerealiseerd aangezien er regelmatig wordt geëvalueerd en gemeten, waarbij verschillende stakeholders worden betrokken. De Hanzehogeschool Groningen is de tweede hogeschool in Nederland die dit keurmerk heeft behaald. Het behalen van de instellingstoets kwaliteitszorg betekent dat bij accreditaties en het toetsen van voorstellen voor nieuwe opleidingen een lichter regime van beoordeling wordt gehanteerd. Dat zorgt voor vermindering van de administratieve lasten bij de trajecten om te komen tot een opleidingsbeoordeling.


89

TEVREDENHEID VAN STUDENTEN EN WERKVELD De tevredenheid van studenten en werkveld over de Hanzehogeschool Groningen wordt op diverse manieren zichtbaar. De hogeschool behaalt in verschillende ranglijsten jaar op jaar goede tot zeer goede scores. Elsevier De Hanzehogeschool Groningen is in 2013 in Elsevier opnieuw uitgeroepen tot de beste hogeschool van Noord-Nederland. Ook landelijk scoort de hogeschool uitstekend. Tien opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen zijn op hun gebied de beste van Nederland, zo blijkt uit de opleidingenranglijst van Elsevier in het themanummer De Beste Studies. De tien beste opleidingen van Nederland zijn:  Toegepaste Psychologie  Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken  Mondzorgkunde  Dans  Docent Dans  Autonome Beeldende Kunst  Communicatiesystemen  Sport, Gezondheid en Management  Muziek (gedeelde eerste plaats)  Human Technology (gedeelde eerste plaats) In het onderzoek De Beste Studies 2013, uitgevoerd door Elsevier in samenwerking met onderzoeksinstituut ResearchNed, zijn 201 bacheloropleidingen van hogescholen vergeleken. Hierbij heeft Elsevier de Nationale Studenten Enquête (NSE) gebruikt die jaarlijks onder alle studenten wordt gehouden. Keuzegids HBO Voltijd 2014 De Keuzegids HBO Voltijd 2014 (gepubliceerd in oktober 2013) zet de Hanzehogeschool Groningen op de eerste plaats in Noord-Nederland. Twaalf opleidingen krijgen het officiële predicaat topopleiding van de Keuzegids:  Dans – Amsterdam  Docent Dans – Groningen  Docent Dans – Amsterdam  Docent Muziek  Bio-Informatica  Dans – Groningen  Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken  Mondzorgkunde  Chemie  Docent Beeldende Kunst en Vormgeving  Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek  Advanced Sensor Technology Keuzegids HBO Deeltijd/Duaal 2013 De Hanzehogeschool Groningen staat op de derde plaats in de Keuzegids Deeltijd/Duaal 2013. De Hanzehogeschool Groningen is met haar deeltijd- en duale opleidingen de beste hogeschool van het Noorden. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

90

De volgende vijf opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen hebben het predicaat topopleiding toegekend gekregen van de Keuzegids:  Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken duaal  Management in de Zorg deeltijd  Management in de Zorg duaal  Human Resource Management deeltijd  Commerciële Economie deeltijd Onderstaande opleidingen staan op nummer 1 in de Keuzegids Deeltijd & Duaal 2013:  Commerciële Economie deeltijd  Commerciële Economie duaal  Facility Management deeltijd  Human Resource Management deeltijd  Management in de Zorg duaal  Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken duaal  Sociaal Juridische Dienstverlening deeltijd Nationale Studentenenquête 2013 De Hanzehogeschool Groningen staat in 2013 in de Nationale Studentenenquête (NSE) op nummer 1 in de ranglijst van noordelijke hogescholen en op nummer 2 in de ranglijst van grote hogescholen. Jaarlijks vullen studenten de NSE in. Bij de Hanzehogeschool Groningen namen in 2013 ruim 11.600 studenten deel en deze respons was met 47 procent opnieuw hoger dan voorgaande jaren en hoger dan de landelijke respons. Studenten geven de Hanzehogeschool Groningen in 2013 als ‘rapportcijfer’ een 7,2 – een tiende punt hoger dan vorig jaar. De tevredenheid van studenten van de hogeschool ging op negen van de vijftien gemeten onderwerpen omhoog, het meest op punten waar de hogeschool de afgelopen tijd veel aandacht heeft besteed, zoals studielast en inhoud van de opleidingen. Ook de algemene waardering voor opleidingen is gegroeid. Op hogeschoolniveau is er een fikse stijging van de tevredenheid over de studiefaciliteiten. Dat is waarschijnlijk het gevolg van het feit dat er meer studentwerkplekken beschikbaar zijn gekomen en dat de capaciteit van het draadloos internet is vergroot. International Student Barometer De International Student Barometer is een tweejaarlijkse wereldwijde enquête onder internationale studenten. In 2013 vulde 24 procent van de totale internationale studentenpopulatie de enquête in. De resultaten komen in 2014 beschikbaar. Eigen evaluaties door studenten en werkveld Alle opleidingen van de Hanzehogeschool Groningen evalueren periodiek hun onderwijs door studenten te vragen naar hun oordeel onder meer in panelgesprekken en enquêtes. Ook stage en afstuderen worden geëvalueerd met behulp van enquêtes. De hogeschoolbrede minor-enquête is een evaluatie van de tevredenheid van studenten over de minoren die zij volgen. Opleidingen evalueren de waardering door het voor hen relevante werkveld via diverse methodes. Enkele opleidingen nemen een digitale enquête af onder werkgevers, praktijkbegeleiders en andere contacten in het werkveld. De enquête richt zich op de tevredenheid van werkgevers over afgestudeerden van de Hanzehogeschool Groningen. Hbo-monitor De Hbo-Monitor is een jaarlijks onderzoek in opdracht van de Vereniging Hogescholen. Het onderzoek betreft arbeidsmarktresultaten en opvattingen van afgestudeerden over de afgeronde opleiding. De Hanzehogeschool Groningen doet eens per twee jaar mee aan dit onderzoek. In 2013 werden de afgestudeerden van cursusjaar 2011-2012 bevraagd. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

91

KWALITEITSZORG EN ACCREDITATIE Externe kwaliteitsbeoordeling onderwijs Elke zes jaar wordt een opleiding gevisiteerd in het kader van accreditatie. Accreditatiekeurmerken In 2013 zijn positieve accreditatiebesluiten ontvangen van de NVAO voor zeven bacheloropleidingen:  bachelor Verpleegkunde  bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening (inclusief Associate degree)  bachelor International Business and Management Studies  bachelor Communicatiesystemen  bachelor Human Technology  bachelor Advanced Sensor Applications  bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening De bacheloropleiding International Business & Management Studies kreeg bovendien een positief oordeel voor het bijzonder kenmerk Internationalisering. Alle criteria van het bijzonder kenmerk zijn met ‘goed’ beoordeeld. De accreditatiebesluiten met bijbehorende visitatierapporten zijn gepubliceerd op de site van de NVAO. Visitaties In 2013 zijn de volgende opleidingen gevisiteerd:  bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening  bachelor Vastgoed & Makelaardij  bachelor Bio-informatica  bachelor Management in de Zorg  associate degree Management in de Zorg  bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening  bachelor Autonome Beeldende Kunst  bachelor Docent Beeldende Kunst en Vormgeving  bachelor Vormgeving (inclusief Popvormgeving)  bachelor Accountancy  bachelor Bedrijfseconomie  bachelor Fiscaal Recht en Economie  bachelor Financial Services Management  bachelor Commerciële Economie  bachelor Small Business en Retail Management  bachelor Dans  associate degree Dans  bachelor Docent Dans  master MFA Theatervormgeving/Beeldregie  master MFA Schilderkunst  master MFA Interactive Media and Environments


92

Hobéon fungeerde als evaluatiebureau, behalve bij de bachelor Vastgoed & Makelaardij waar bureau NQA werd ingezet. Alle visitaties verliepen goed en leidden tot een positief visitatierapport. In de visitatierapporten staan de volgende bijzonderheden:  De bacheloropleiding Advanced Sensor Applications, die in december 2012 is gevisiteerd, heeft geleid tot een positief visitatierapport met eindoordeel Goed.  Bij de bacheloropleiding Verpleegkunde is in 2012 een zogeheten pilot clustervisitatie uitgevoerd die in 2013 resulteerde in een clusterrapportage met analyse.  De bacheloropleiding Dans en de bijbehorende Associate degree zijn in het visitatierapport beoordeeld met Goed op standaard 1 en Excellent op standaard 2 en 3, wat leidt tot een eindoordeel Excellent. De bacheloropleiding Docent Dans heeft eindoordeel Goed met op elke standaard oordeel Goed. Voor 2014 staat een aantal visitaties gepland waarvan de voorbereiding in 2013 is begonnen:  bachelor Elektrotechniek  bachelor Technische Bedrijfskunde  bachelor Logopedie  bachelor HBO-Rechten  bachelor Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding  bachelor Sport, Gezondheid en Management  associate degree Operationeel Sportmanagement  bachelor Opleiding tot leraar basisonderwijs  Master of Music  master Architectuur  master Advanced Nursing Practice Drie masters die begin 2015 zullen worden gevisiteerd zijn in 2013 ook begonnen met de voorbereiding daarop:  Master of Business Administration  master MBA in International Business & Management  master International Communication Externe kwaliteitsbeoordeling en interne kwaliteitsborging onderzoek In 2013 verscheen het rapport van de commissie die in 2012 een externe Onderzoeksevaluatie uitvoerde bij het kenniscentrum NoorderRuimte. De commissie bestond uit vertegenwoordigers van de politiek en het werkveld en enkele hoogleraren. De commissie beoordeelt Kenniscentrum NoorderRuimte als een goed gepositioneerd en goed functionerend kenniscentrum waar de verschillende lectoraten door gezamenlijk op te trekken meerwaarde opleveren. Vooral de multidisciplinaire aanpak krijgt veel waardering. Daarnaast is een midterm review uitgevoerd bij Kenniscentrum CaRES. Externe stakeholders zijn bevraagd over hun waardering van het onderzoek vanuit CaRES en hun inschatting van de impact daarvan. Aandachtspunten voor de toekomst zijn internationalisering, valorisatie en sturing van het kenniscentrum.


93

Hobéon

Voltijd Deeltijd

34616


B = bachelor V = voldoende, G = goed, E = Excellent

NQA

Voltijd

30015

NQA NQA

Voltijd Voltijd

34430 34089

NQA

Hobéon

NQA

G

G

V V

G

G

G

Evaluatie Standaard 1 bureau Beoogde eindkwalificaties

Voltijd

Voltijd Deeltijd Duaal Voltijd Deeltijd

Varianten *

34936

34641

34560

B Verpleegkunde inclusief Associate degree

B Sociaal-Juridische Dienstverlening B International Business & Management Studies B Communicatiesystemen B Human Technology B Advanced Sensor Applications B Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Croho

Opleiding

Visitatieresultaten opleidingen met toegekend accreditatiekeurmerk in 2013

G

G

V V

E

G

V

94

Standaard 2 Onderwijsleeromgeving

V

G

V V

V

V

V

Standaard 3 Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties

V

G

V V

V

V

V

Eindoordeel

-

Internationalisering -

-

-

Bijzonder kenmerk

7. Bedrijfsvoering Financieel beleid Continuïteit Personeel ICT en informatiemanagement Huisvesting


96

7 Bedrijfsvoering FINANCIEEL BELEID De Hanzehogeschool Groningen werkt met een planning- en controlcyclus op studiejaar. Deze cyclus is beleidsmatig opgezet, alle ondersteunende processen zijn hierop ingericht en ze worden vanuit deze gedachte bestuurd. Er kan worden geconcludeerd dat door deze cyclus de onderwijs- en ondersteunende processen elkaar goed ondersteunen. De cyclus geeft voldoende bouwstenen voor de interne beheersing. Dit, aangevuld met goede financiële managementinformatie, zorgt er voor dat de financiële positie van de hogeschool gezond blijft. Financiële positie Het resultaat van de Hanzehogeschool Groningen bedroeg over 2013 € 2,4 miljoen positief en is daarmee € 3,2 miljoen hoger dan de begroting die een tekort van € 0,8 miljoen voorzag. In grote lijnen heeft deze afwijking een aantal oorzaken.  Er is voor € 9,4 miljoen aan extra baten Rijksbijdragen gerealiseerd. De begroting 2013 is opgesteld op met als uitgangspunt de invoering van verhoogd collegegeld bij langstudeerders met als effect een lagere rijksbijdrage. De invoering van deze wet is eind 2012 teruggedraaid met een correctie op de rijksbijdrage als gevolg. Daarnaast is onder de rijksbijdrage een bedrag opgenomen van € 3,9 miljoen als gevolg van vrijval reservering Plasterkmiddelen over de jaren 2011 tm 2013. Deze kunnen door een definitieve toekenning in 2013 als baten worden verantwoord. De personele lasten kennen per saldo een overschrijding ten opzichte van de begroting van € 2,4 miljoen. Per saldo zijn de pensioenlasten als gevolg van een tussentijdse bijstelling van de pensioenpremies € 1,4 miljoen hoger uitgevallen. Tevens is er meer geld uitgegeven aan inhuur derden dan begroot. De overige baten zijn € 1,0 miljoen lager uitgevallen, met name de teruggang van ontvangen subsidies met € 0,8 miljoen is hier debet aan. De baten werk in opdracht van derden zijn € 2,4 miljoen hoger dan verwacht, met name vanuit de mutaties Onderhanden werk.  Het personeelsbestand is ten opzicht van 2012 beperkt toegenomen, van gemiddeld 2017 over 2012 naar gemiddeld 2070 over 2013. Wel zijn als gevolg van CAO-ontwikkelingen de lasten van lonen en salarissen met € 6,8 miljoen gestegen ten opzichte van 2012. Dit is conform begroting met uitzondering van de extra stijging van pensioenlasten.  Een andere belangrijke oorzaak dat de realisatie afwijkt van de begroting ligt in het feit dat gestuurd wordt op studiejaren en niet op kalenderjaren. De begroting voor 2013 is een technische uitwerking op basis van de studiejaarbegroting 2012/2013 waarbij voor de laatste vier maanden (onderdeel van de begroting 2013/2014) een inschatting wordt gemaakt. In de jaarrekening wordt verder ingegaan op de cijfers ten opzichte van de vastgestelde begroting 2013. Treasury Het treasurybeleid dat in 2004 is ingezet, is verder doorgevoerd. Concreet houdt dit in dat ook in 2013 aan ‘schatkistbankieren’ is gedaan. Gedurende 2013 hebben zich geen mutaties voorgedaan op de langlopende schulden. Door het gelijkblijven van de positie op langlopende schulden zijn de financieringslasten in lijn met 2012. De rentebaten zijn over 2013 verder afgenomen ondanks een stijgende voorraad van liquide middelen.


97

Gedurende 2013 heeft de Hanzehogeschool Groningen geen beleggingen uitstaan. Het beleid rond beleggen en belenen is vastgelegd in het treasurystatuut en wordt door het treasurycomité gevolgd. In 2013 is het treasurycomité enkele malen bij elkaar geweest. Huisvesting In 2013 zijn er op het gebied van huisvesting een beperkt aantal grotere projecten geweest. Als gevolg van het samenvoegen van het Instituut voor Communicatie en Media met het Instituut voor Informatie- en Communicatietechnologie heeft op de locaties Marie Kamphuisborg en Van Doornenveste een grote verhuizing plaatsgevonden. In maart 2013 is ingestemd met het Strategisch Huisvestingsplan voor de periode 2013-2020. De concrete vertaling van dit plan is opgenomen in het masterplan en bevat een samenhangend geheel van projecten (nieuwbouw/verhuizing/verbouw) die in het tijdvak 2013-2020 worden uitgevoerd. In totaal wordt er € 68 miljoen geïnvesteerd in de huisvesting van de Hanzehogeschool Groningen en is een bedrag van € 4 miljoen gereserveerd voor onvoorziene zaken. Momenteel wordt onder meer gewerkt aan de voorbereiding van de ver- en nieuwbouw van het Wiebengacomplex, het Prins Claus Conservatorium en de Van Doornenveste. Automatisering De afgelopen jaren richtte de aandacht op het gebied van ICT zich met name op de infrastructuur. Om de strategische ICT-doelen te bereiken is de focus verlegd van infrastructuur (apparatuur en systeemsoftware) naar architectuur. Het primaire doel is zorg te dragen voor een applicatielandschap waarbij voor bepaalde domeinen nieuwe applicaties worden geïmplementeerd, zodanig dat dit bijdraagt aan de strategische doelstellingen van de Hanzehogeschool Groningen. Projecten worden sinds 2011 gestuurd op basis van businesscase-methodiek. Hiertoe is onder meer een portfolioboard geïnstalleerd voor strategische sturing. In 2012 vond een Europese aanbesteding plaats van de upgrade van het financiële systeem en de implementatie van een nieuw human-resource- en salarissysteem. Deze aanbesteding liep in 2013 een vertraging op waardoor de ingebruikname is doorgeschoven naar begin 2014. Verder is in 2013 de eerste fase geïmplementeerd van het nieuwe studentinformatiesysteem. Ten slotte is een begin gemaakt met de implementatie van een nieuw inkoop- en bestelsysteem. Met name het gebruik van de verplichtingenadministratie moet de stuurinformatie binnen de Hanzehogeschool Groningen naar een nog hoger niveau tillen. Alle genoemde systemen zullen naar verwachting in de nabije toekomst bijdragen aan een betere en strakkere interne beheersing. Begroting 2013-2014 De Hanzehogeschool Groningen werkt met een planning- en controlcyclus op studiejaar en daarmee ook met een begroting op studiejaar. Tot voor kort bestond de verplichting om met een kalenderjaarbegroting te werken. Deze verplichting is er sinds 2012 niet meer. In dit jaarverslag wordt daarom een kort resumé gegeven van de begroting over het studiejaar 2013/2014. Het totaal begrote resultaat 2013/2014 komt uit op een tekort van € 1,9 miljoen. In grote lijnen is het resultaat als volgt opgebouwd:    

Tekort initieel onderwijs Uitvoering interne projecten Uitvoering externe projecten Overschot contractactiviteiten

- m€ 1,1 - m€ 1,6 + m€ 0,8

In deze begroting is rekening gehouden met een tweetal incidentele baten, te weten een vrijval voortkomend uit de opheffing van het Waarborgfonds HBO en de vrijval van de in het kader Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

98

van het Convenant LeerKracht opgenomen schuld. Daartegenover staan echter ook een aantal incidentele lasten, waaronder een tekort op strategische gelden, de kosten van het project Balans, extra projectkosten van IT-projecten, kosten in verband met verbetering van de kwaliteit van het onderwijs bij enkele schools en extra lasten in verband met extra tijd om mastertrajecten te volgen. In vergelijking met de begroting van 2012/2013 zijn op hoofdlijnen de volgende punten zichtbaar: Baten Bij de baten zijn de door het ministerie toegekende baten hoger als gevolg van het terugdraaien van de langstudeerdersmaatregel en de extra baten in verband met de positieve beoordeling van de profileringsafspraken. Dat de collegegeldopbrengsten lager zijn komt ook voornamelijk door het terug-draaien van de langstudeerdersmaatregel. De overige baten nemen met name toe door hiervoor al genoemde incidentele baten uit hoofde van vrijval voortkomend uit de opheffing van het Waarborgfonds HBO en vrijval van de in het kader van het Convenant LeerKracht opgenomen schuld, tezamen ruim € 5 miljoen. Personele lasten In de begroting wordt rekening gehouden met een stijging van personele lasten. Schools investeren in onderwijzend personeel, waardoor meer contacttijd kan worden gerealiseerd. Materiële lasten Bij materiële lasten wordt ten opzichte van 2012/2013 een lichte stijging verwacht. Deze stijging zal vooral te zien bij de huisvestingskosten. Hieronder vallen onder meer onderhoud, schoonmaak, energielasten en huurlasten.


99

CONTINUÏTEIT Naast de begroting van het eerstvolgende studiejaar streeft de Hanzehogeschool Groningen naar het structureel inbedden in de organisatie van het proces dat zicht biedt op de voornaamste ontwikkelingen in de nabije toekomst en het helder in beeld brengen van de gevolgen hiervan op het resultaat en de vermogenspositie. Onderstaande onderwerpen met betrekking tot de ontwikkeling van personele bezetting, studentenaantallen en de meerjarenbegroting 2014 tot en met 2016 zijn hier onderdeel van. Studentenaantallen Begin 2014 is de verwachte ontwikkeling van de studentenaantallen bepaald. De afgelopen paar jaren had de Hanzehogeschool Groningen een instroom van rond de 7.000 studenten. Op basis van consultatie bij de schools denken we dat de instroom de komende jaren nog kan doorgroeien tot circa 7.400 in 2018. Voor de lange termijn daarna gaan we uit van een daling van de instroom tot rond de 6.500 in 2035. Daarbij is rekening gehouden met de CBS-prognose dat de bevolkingsomvang (15-25 jarigen) in Noord-Nederland zal dalen. Verder is rekening gehouden met een gelijkblijvend marktaandeel. Na 2035 treedt mogelijk een periode van stabilisatie op. De toename van de instroom zal leiden tot een groter aantal studenten. We verwachten dat dit doorgroeit van ruim 26.000 nu naar bijna 28.000 in 2020. We houden daarbij rekening met de bestaande trends met betrekking tot uitval en diplomering. Er is geen rekening gehouden met effecten van eventuele landelijke ontwikkelingen op het gebied van studiefinanciering, begrotingsbeleid en dergelijke. Rond 2040 zou het aantal studenten dan kunnen zijn gedaald naar rond de 25.000. Personele Bezetting De kengetallen met betrekking tot de personeelsgegevens van 2013 zijn gerealiseerde waarden. Op basis van het Prestatiecontract met OCW zijn er afspraken gemaakt over de personele verhouding OP/OBP voor de periode tot eind 2015. Deze afspraken hebben een bindend karakter en zijn derhalve leidend voor de personele bezetting in de komende jaren. Deze afspraken zijn vertaald naar de kengetallen voor 2014 en 2015. De verwachte cijfers voor 2016 zijn hier eveneens van afgeleid. KENGETALLEN

2013

2014

2015

2016

(stand 31 december)

Personele bezetting - Management / Directie

28

28

25

25

- Onderwijsgevend personeel

1.319

1.338

1.360

1.381

- Overige medewerkers

741

736

734

739

Totaal personele bezetting

2.089

2.102

2.119

2.145

Studentenaantallen

26.245

26.523

26.765

26.874


100

Meerjarenbegroting BALANS (in k€) (stand 31 december)

ACTIVA VASTE ACTIVA - Immateriële vaste activa - Materiële vaste activa - Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA

2013

2014

2015

2016

110.747 566 111.313

115.000 1.000 116.000

121.000 121.000

123.000 123.000

46.689

39.000

31.000

27.000

158.002

155.000

152.000

150.000

61.359 16.769 2.497 80.625

61.000 14.000 3.000 78.000

60.000 12.000 3.000 75.000

60.000 10.000 3.000 73.000

3.629

4.000

4.000

4.000

LANGLOPENDE SCHULDEN

25.268

25.000

25.000

25.000

KORTLOPENDE SCHULDEN

48.480

48.000

48.000

48.000

158.002

155.000

152.000

150.000

VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA PASSIVA EIGEN VERMOGEN - Algemene reserve - Bestemmingsreserve publiek - Bestemmingsreserve privaat TOTAAL EIGEN VERMOGEN VOORZIENINGEN

TOTAAL PASSSIVA

De komende jaren wordt er fors geïnvesteerd in materiële vaste activa. In de periode 2014-2016 wordt er naar verwachting € 38 miljoen geïnvesteerd in huisvesting. Daarnaast wordt er in de periode 2014-2016 circa € 21 miljoen geïnvesteerd in inventaris en apparatuur; dit betreft zowel vervangings- als uitbreidingsinvesteringen (onder meer investering in IT-software). Als gevolg van deze investeringen nemen de liquide middelen, begrepen onder de post vlottende activa, af van € 41 miljoen ultimo 2013 tot circa € 21 miljoen ultimo 2016. De komende jaren teert de Hanzehogeschool Groningen in op het beschikbare eigen vermogen. In totaal wordt over de periode 2014-2016 een tekort verwacht van € 8 miljoen. De solvabiliteit van de hogeschool, de verhouding tussen het eigen en totaal vermogen, daalt hiermee beperkt van 0,51 naar 0,49. Onder de langlopende schulden is een tweetal langlopende leningen bij het ministerie van Financiën opgenomen. De leningen van respectievelijk € 13 en € 10 miljoen moeten in december 2020 en december 2025 worden afgelost.


101

STAAT VAN BATEN EN LASTEN (in k€) (stand 31 december)

2013

2014

2015

2016

BATEN - Rijksbijdragen OCW - Collegegelden - Baten werk i.o.v. derden - Overige baten TOTAAL BATEN

161.831 45.388 7.090 16.067 230.376

157.000 51.000 7.000 16.000 231.000

157.000 53.000 7.000 16.000 233.000

158.000 54.000 7.000 16.000 235.000

LASTEN - Personele lasten - Afschrijvingen - Huisvestingslasten - Overige lasten TOTAAL LASTEN

169.798 15.216 12.920 29.279 227.213

174.000 16.000 14.000 30.000 234.000

176.000 16.000 14.000 30.000 236.000

177.000 16.000 14.000 30.000 237.000

3.163

-3.000

-3.000

-2.000

-775

-

-

-

-

-

-

-

RESULTAAT

2.388

-3.000

-3.000

-2.000

Incidentele baten en lasten in totaal resultaat

3.868

-

-

-

SALDO BATEN EN LASTEN FINANCIËLE BATEN EN LASTEN BUITENGEWONE BATEN EN LASTEN

De komende jaren investeert de Hanzehogeschool Groningen onder meer in de kwaliteit en deskundigheid van personeel en in IT-projecten. Dit leidt in de periode 2013-2016 tot tekortbegrotingen. De verwachte ontwikkeling in de periode 2013-2016 van de rijksbijdrage OCW is gebaseerd op de nu bekende ontwikkelingen van studentenaantallen en macro-ontwikkelingen van het beschikbare budget voor het hoger onderwijs. De hoogte van de post collegegeld is gebaseerd op de geprognosticeerde ontwikkeling van de studentenaantallen. Qua lasten is bij de personele lasten, de huisvestingslasten en de overige lasten rekening gehouden met de extra kosten gerelateerd aan de extra investeringen in kwaliteit en deskundigheid van het personeel, de extra exploitatielasten die betrekking hebben op het strategisch huisvestingsplan en de investeringen in IT-projecten.


102

HELDERHEID In het kader van de notitie Helderheid en de aanvulling daarop zijn een aantal extra gegevens opgenomen in het jaarverslag. Voor een deel zijn deze gegevens in de voorgaande tekst beschreven. De overige gegevens worden hier vermeld. Uitbesteding Binnen het initieel onderwijs worden alle opleidingen zelf of onder verantwoordelijkheid van de Hanzehogeschool Groningen verzorgd. Op diverse fronten vindt er samenwerking plaats met andere hogescholen, universiteiten en organisaties, maar daarbij is geen sprake van uitbesteding. Investering in private activiteiten De rijksbijdrage van het ministerie van OCW en het collegegeld van de studenten wordt besteed aan het onderwijs en de ondersteunende activiteiten. Daarnaast is er sprake van een ‘derde geldstroom’. Dit staat voor de financiële bijdrage van bedrijven, instellingen en cursisten voor het contractonderzoek en –onderwijs. De Hanzehogeschool Groningen vindt het belangrijk om deze contractactiviteiten aan te bieden om als kennisinstituut nauwe relaties met het werken beroepenveld te onderhouden. Het bevordert de kennisoverdracht en innovatie en daarmee de kwaliteit van het onderwijs. Sinds 2012 zijn de contractactiviteiten gebundeld onder de naam Hanzehogeschool Groningen Professionals en Bedrijven. Er zijn de nodige stappen gezet om ook in deze nieuwe structuur binnen de financiële vastlegging de scheiding tussen publiek en privaat voldoende te waarborgen. De derde geldstroom is de financieringsbron van de contractactiviteiten waarbij deze activiteiten kostenneutraal moeten worden uitgevoerd. Het totaalresultaat van de private activiteiten over 2013 is negatief, met name door het effect van enkele onbekostigde Masters. Per saldo is het private deel van het eigen vermogen per 31-1-2013 nog positief met € 2,5 miljoen. Ter ondersteuning van regionale en maatschappelijke activiteiten en activiteiten waaraan de Hanzehogeschool Groningen deelneemt is er een budget voor sponsoring en aanverwante activiteiten zoals bijdragen aan jubilea en giften aan instanties en goede doelen. In 2013 is hieraan circa € 260.000 besteed, waarbij naast een grote diversiteit aan kleinere initiatieven, de bijdragen van € 28.000 aan de Stichting Keiweek, € 60.000 aan Studium Generale, € 30.000 aan Confucius en € 75.000 aan de gemeente Groningen voor de Kenniscampagne 2013 specifiek te benoemen zijn. Een belangrijk thema voor de Hanzehogeschool Groningen is internationalisering. Er zijn samenwerkingsverbanden met buitenlandse partnerscholen en elk jaar komen er meer studenten naar Nederland en naar de Hanzehogeschool Groningen om te studeren. Vanwege de huisvestingsproblematiek voor buitenlandse studenten in Groningen hebben de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Groningen een overeenkomst met het Housing Office dat de huisvesting van deze studenten coördineert en regelt. Studenten betalen een marktconforme huur en hogeschool en universiteit dragen bij aan de exploitatie en leegstand. Het bestuur van de stichting bestaat onder andere uit medewerkers van de Hanzehogeschool Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen. De hogeschool heeft in 2013 hieraan geen aanvullende bijdrage geleverd. Maatwerktrajecten Organisaties hebben belang bij goed opgeleid personeel. Kennisinstellingen als de Hanzehogeschool Groningen worden ingeschakeld om medewerkers verder op te leiden of bij te scholen. In de afgelopen jaren is er met een aantal organisaties overeenkomsten afgesloten. Hun medewerkers worden als student ingeschreven, al dan niet met extra faciliteiten. De werkgever voldoet het collegegeld. Met het UMCG is een overeenkomst gesloten over het aanbieden van de opleidingen HBO-V 3 en 4, hieraan nemen in 2013/2014 in totaal 41 studenten deel. In 2013 volgden 45 medewerkers met een vast dienstverband bij de Hanzehogeschool Groningen een opleiding binnen de eigen organisatie. Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences

103

PERSONEEL Kengetallen personeel

Personeel 2013 2947

%

2012 2860

2011 2775

Mannen Vrouwen

1270 1677

43% 57%

1261 1599

1256 1519

Totaal aantal arbeidsplaatsen (fte)

2089

2042

1994

Leeftijdsopbouw 24 jaar en jonger 25 t/m 34 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 t/m 64 jaar 65 jaar en ouder

161 432 723 914 697 20

122 457 691 892 681 17

116 438 713 867 630 11

Totaal aantal medewerkers

5% 15% 25% 31% 24% 1%

De Hanzehogeschool Groningen had aan het einde van het kalenderjaar 2947 medewerkers in dienst die gezamenlijk 2089 arbeidsplaatsen (fte) bezetten. Daarnaast zijn er nog 27 medewerkers (6 fte) die ingezet zijn ten behoeve van de sportvoorzieningen voor studenten en personeel van de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Groningen. Zij zijn formeel in dienst van de hogeschool, maar worden hier buiten beschouwing gelaten. Het aantal personeelsleden is in het verslagjaar met 87 gestegen. Professionaliseringsplan De Hanzehogeschool Groningen stelde na instemming door de hogeschoolmedezeggenschapsraad het Professionaliseringsplan 2014-2016 vast. Het plan is een uitwerking van de professionaliseringsparagraaf in de cao hbo 2012-2013. De hogeschool zet met dit plan stevig in op professionalisering ten behoeve van het versterken van de onderwijskwaliteit. Dat is niet nieuw: de Hanzehogeschool Groningen besteedt al jaren circa 12 procent van het getotaliseerd jaarinkomen aan professionalisering, aanzienlijk meer dan de minimumeis in de cao van 6 procent. De positieve teneur van het HG-professionaliseringsplan 2014-2016 is dat er ruimte is voor initiatief van medewerkers, die gezamenlijk in hun team bespreken wat er aan professionalisering nodig is, rekening houdend met strategische doelen van de organisatie en individuele wensen. De kaders: - Centrale opleidingsprioriteiten staan benoemd: Basiskwalificatie Onderwijs (BKO), masterscholing voor docenten en pedagogisch-didactische vaardigheden. - Facilitering in geld en tijd is uitgewerkt. De belangrijkste concrete wijzigingen die in 2014 ingaan, zijn: - De vrijstelling voor mastertrajecten voor docenten wordt verruimd naar 75 procent van de studielast. - Het basisrecht wordt 40 uur per jaar vanaf 0,4 fte, voor OP èn OBP. - Het Persoonlijk Opleidingsbudget vervalt.


104

Professionele ruimte Ook in 2013 vonden er tal van activiteiten plaats die niet expliciet het label ‘professionele ruimte’ hebben, maar er wel degelijk onder te scharen zijn.  De inhoudelijke sturing door hogeschooldocenten van een deel van het curriculum krijgt steeds beter gestalte.  Het project Mastering Educational Quality verkeert in de implementatiefase. Regisseurs in de schools geven in samenspraak met collega’s invulling aan diverse aspecten van docentkwaliteit.  Zestor, het arbeidsmarkt- en opleidingsfonds van hogescholen, is een landelijk onderzoek gestart op diverse hogescholen naar activiteiten op het gebied van professionele ruimte, met als doel een ‘handreiking professionele ruimte’ te schrijven. De Hanzehogeschool Groningen heeft zitting in de klankbordgroep. Masterscholing Voor mastertrajecten van docenten is sinds september 2008 jaarlijks hogeschoolbreed 1,3 miljoen euro beschikbaar in het HG-Opleidingsfonds. Docenten kunnen daarnaast een aanvraag voor een Lerarenbeurs doen. Sinds september 2008 zijn 267 docenten gestart met een master gefinancierd uit het HGopleidingsfonds. Van deze docenten zijn 14 gestopt met de master. Van de overgebleven 253 docenten hebben 97 hun mastergraad inmiddels behaald en 156 docenten zijn nog bezig. Tot op heden zijn in totaal 66 docenten begonnen met de master Pedagogiek (aangeboden door de NHL Hogeschool) van wie zestien hun mastergraad (MEd) inmiddels hebben behaald. Met ingang van studiejaar 2010-2011 is € 220.000,- begroot ten laste van het managementdevelopment-budget van P&O voor het faciliteren van 22 managementopleidingen op masterniveau voor (onderwijs)teamleiders (maximaal € 10.000,- per traject). Tot op heden zijn twintig teamleiders daadwerkelijk gestart met zo’n traject. Tien van hen hebben de opleiding inmiddels afgerond, tien zijn er nog mee bezig. Besteding decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen De cao-hbo kent de bepaling dat elke hogeschool jaarlijks 1,15% van de bruto loonsom beschikbaar stelt voor afspraken op arbeidsvoorwaardengebied dan wel het verbeteren van bestaande regelingen die in het lokale cao-overleg worden gemaakt. In 2013 was ruim 1,7 miljoen euro beschikbaar. Dat bedrag is volledig benut. Fietsregeling Kinderopvang Regeling betaald ouderschapsverlof OV-regeling Stimuleringsregeling sport Verbetering tegemoetkoming woon-werkverkeer Programma ‘Focus op Ambities’ Gezondheidsbeleid (Hanzefit) Totaal

Uitgaven 2013 in € 72.141 479.642 656.635 203.200 5.000 43.147 281.439 31.000 1.772.204

Uitgaven 2012 in € 78.156 464.624 595.615 187.396 2.070 42.350 398.857 19.471 1.788.539

Het beschikbare budget 2013 voor de decentrale arbeidsvoorwaarden is overschreden met ruim €45.000. Dit wordt verrekend met het resterende budget uit voorgaande jaren. De HRM-gesprekscyclus De jaarlijkse HRM-gesprekscyclus bestaat uit een functioneringsgesprek, optioneel een of meerdere voortgangsgesprekken en een beoordelingsgesprek.


105

In onderstaande tabel wordt weergegeven:  het aantal medewerkers dat op de laatste dag van het cursusjaar 2012-2013 in dienst was;  het aantal en het percentage ontvangen beoordelingsformulieren op 31 december 2013;  het aantal en het percentage medewerkers dat respectievelijk onvoldoende, goed en uitstekend is beoordeeld in de ontvangen beoordelingsformulieren. 2012-2013 Aantal medewerkers

2011-2012

2010-2011

2009-2010

2008-2009

aantal

%

%

%

%

%

2814

100%

100%

100%

100%

100%

67,4%

67,8%

67,1%

76,5%

74,9%

32,6%

32,2%

32,9%

23,5%

25,1%

Gesprekken Beoordelingsformulier 1897 ontvangen Beoordelingsformulier (nog) 917 niet ontvangen Resultaten Onvoldoende

10

0,5%

0,4%

0,2%

0,4%

0,6%

Goed

1794

94,6%

95,8%

94,2%

95,0%

94,1%

Uitstekend

93

4,9%

3,8%

3,8%

3,6%

4,0%

Formatie Vaste en tijdelijke formatie Eind 2013 was 81% van de arbeidsplaatsen vast en 19% tijdelijk. Daarmee is de tijdelijke formatie ten opzichte van vorig jaar hetzelfde gebleven. In- en uitstroom  De Hanzehogeschool Groningen heeft in het verslagjaar 604 medewerkers in dienst genomen. De instroom komt daarmee op 20 procent.  In 2013 zijn 525 medewerkers uit dienst getreden. De uitstroom bedraagt dus 18 procent. In de tabel wordt aangegeven wat de reden was voor de uitstroom. Reden einde dienstverband Afloop tijdelijk dienstverband Arbeidsongeschiktheid (Vroeg)pensioen Met wederzijds goedvinden Ontbinding door kantonrechter Ontslag op staande voet Tijdens proeftijd Op verzoek werknemer Overlijden Totaal

Aantal 412 5 45 4 1 0 1 55 2 525

% 78,5% 1,0% 8,6% 0,8% 0,2% 0,0% 0,2% 10,5% 0,4% 100%

Werving en selectie De procedure Werving & Selectie is van toepassing indien de formatieruimte 0,2 fte of meer bedraagt en drie maanden of langer duurt. In dat geval worden vacatures via een formele vacaturestelling ingevuld. De Hanzehogeschool Groningen werkt op het gebied van werving samen met andere grote werkgevers in Groningen, in het Noorderlink-verband.


106

Vacatures In 2013 zijn in totaal 196 vacatures gepubliceerd met een totale maximale omvang van 149,9 fte. 110 van deze vacatures zijn alleen intern (MijnHanze) gepubliceerd. Daarnaast zijn er 26 vacatures na de interne ronde ook extern (Hanze.nl, Noorderlink.nl en Werkenbijhogescholen.nl) gepubliceerd. 60 vacatures zijn direct zowel intern als extern zijn gepubliceerd. Van alle gepubliceerde vacatures zijn er 172 vervuld. Benoemde sollicitanten In 2013 zijn in totaal 157 sollicitanten benoemd die online hebben gesolliciteerd via www.hanze.nl/werkenbij. Hiervan zijn 77 interne sollicitanten, 20 Noorderlink-sollicitanten en 60 externe sollicitanten benoemd. Bron sollicitanten Van de in totaal 2697 sollicitanten in 2013 zagen 1209 de betreffendevacature van de Hanzehogeschool Groningen als eerste op de website van Noorderlink (45%), 566 op de website van de Hanzehogeschool Groningen (21%) en 329 op MijnHanze (12%). De overige sollicitanten hebben de vacature bij een andere wervingsbron voor het eerst gezien. Diversiteit Het percentage vrouwelijke werknemers is licht gestegen tot 57 procent (in 2012 55 procent). Bij 16 van de in totaal 23 organisatieonderdelen zijn vrouwen in de meerderheid. Het percentage vrouwen in leidinggevende posities (functies op het niveau van schaal 13 en hoger) bedraagt 41 procent, eveneens een lichte stijging ten opzichte van vorig jaar (toen 40 procent). Seniorenregeling Voor medewerkers van 55 jaar en ouder is er een taakverminderingsregeling: de Seniorenregeling Onderwijspersoneel. Eind 2013 namen 209 medewerkers aan de regeling deel. De kosten van de regeling bedroegen €1.648.500 (1,1 procent van de loonkostensom). Beloning Het percentage medewerkers dat werd bezoldigd in schaal 10 of hoger is gedaald van 70 procent in 2012 naar 68 procent eind 2013. 49 medewerkers ontvingen een arbeidsmarkttoelage. In totaal is een bedrag van €116.857 aan arbeidsmarkttoelagen uitbetaald. Arbo- en Gezondheidsbeleid De laatste jaren is steeds sprake geweest van teruglopende verzuimcijfers. Deze trend heeft zich in 2013 voortgezet. Verzuimcijfers Verzuimpercentage (excl. Zwangerschap- en bevallingsverlof verzuimfrequentie

2013 3,6

2012 3,7

2011 3,9

2010 4,4

0,9

0,9

1,0

1,0

Conform het beleid voor risico-inventarisaties en -evaluaties (RI&E) en de bijbehorende planning worden alle locaties jaarlijks bezocht door de arboadviseur en zijn de plannen van aanpak in samenspraak met de arbo-verantwoordelijke (school/ stafbureau of bedrijf) geactualiseerd. In het studiejaar 2012-2013 zijn vijf nieuwe RI&E-onderzoeken gehouden. De RI&E’s zijn conform de Arbowet getoetst en in orde bevonden door een externe arbodeskundige. Tevredenheid medewerkers De Hanzehogeschool Groningen hield in maart en april 2013 haar medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO), voor het eerst hogeschoolbreed. Het nieuwe MTO


107

voldoet aan de huidige inzichten rond tevredenheid en betrokkenheid van medewerkers. De resultaten geven meer informatie en zijn beter bruikbaar. Anonimiteit en onafhankelijkheid zijn vanzelfsprekend gewaarborgd. Bovendien geeft dit landelijke onderzoek de Hanzehogeschool Groningen de mogelijkheid zich te vergelijken met andere instellingen (op dit moment participeren er 19 hogescholen). In 2015 zal het onderzoek weer worden afgenomen. Resultaten medewerkerstevredenheidsonderzoek 2013 Benchmark 6,9 7,5 7,5 7,2 7,3 7,2 7,0 6,9 6,1

Gemiddelde tevredenheid Inhoud van het werk en perspectief Middelen en veiligheid Direct leidinggevende Kwaliteit opleidingsprogramma Werksfeer Arbeidsvoorwaarden Kwaliteit hogeschool en personeel Werkdruk Medezeggenschapsraad (bij HG: HMR)* 6,1 Opleidingsdirectie (MT en CvB)* 6,1 w.o. College van Bestuur 6,0 w.o. MT 6,1 * Resultaten zijn niet één op één te vergelijken met de benchmark.

Hanzehogeschool Groningen 7,1 7,5 7,9 7,6 7,5 7,3 7,6 7,1 6,1

6,1 6,6 6,0

Met deelname van 1710 medewerkers is de respons 61 procent. Dit is als goed te kwalificeren. De Hanzehogeschool Groningen scoort met een algemeen tevredenheidscijfer van 7,1 hoger dan het landelijk gemiddelde (6,9). Het ondersteunend personeel (OBP) geeft een 7,4, docenten (OP) een 6,8. Op alle themagebieden in het MTO scoort de Hanzehogeschool Groningen minimaal gelijk aan de andere hogescholen en op aantal punten beduidend hoger. Medewerkers van de Hanzehogeschool Groningen zijn meer tevreden over:  het College van Bestuur (CvB);  faciliteiten en veiligheid op de werkplek;  de direct leidinggevenden. Opvallend is dat de managementteams (MT’s) bij de Hanzehogeschool Groningen lager scoren dan het CvB. Landelijk is het beeld juist dat leidinggevenden minder positief beoordeeld worden naarmate ze hoger in de hiërarchie staan.


108

ICT EN INFORMATIEMANAGEMENT In 2013 bracht de Hanzehogeschool Groningen alle vernieuwingen van de informatievoorziening onder één noemer: Hanze Innovate. Dit maakt de samenhang van alle ICT-projecten duidelijk: waarom doen we het; hoe en wanneer doen we het; wat is het resultaat voor de gebruikers? Afgelopen jaar is verder een zogeheten sourcingsstrategie opgesteld die uitsluitsel geeft over de vraag welke delen van de informatievoorziening de hogeschool zelf wil ontwikkelen en beheren en welke niet. Dit leidde in 2013 onder meer tot de keuze om de onderwijslogistieke systemen en het digitaal toetsen te outsourcen. De Hanzehogeschool Groningen kreeg in 2013 nieuwe systemen op het gebied van personeel, financiën, onderwijslogistiek en stage- en afstudeerproces. In een aantal gevallen wordt in 2014 nog verder gewerkt aan de oplevering hiervan. Ook nam de hogeschool een nieuwe Sharepointversie in gebruik, werd Windows 7 uitgerold en is een aantal decentrale netwerken geïntegreerd in het hogeschoolbrede netwerk. Tegelijkertijd is er gewerkt aan een vernieuwing van de architectuur van de informatievoorziening en de ICT die tegelijk wendbaarheid en beheersbaarheid mogelijk moet maken. De aandacht voor ondersteuning van het onderwijsproces werd groter met projecten als het opnemen van colleges, nieuwe touchscreens en een pilot voor blended learning. Ten aanzien van werkplekken is een samenwerking totstandgekomen met de Rijksuniversiteit Groningen.


109

HUISVESTING In 2013 stelde de Hanzehogeschool Groningen een strategisch huisvestingsplan vast. Bovendien is een Masterplan opgesteld met een samenhangend overzicht van alle projecten op het gebied van nieuwbouw, verhuizing of verbouw voor de periode 2013-2020. Dit plan is erop gericht om de vastgoedportefeuille toe te snijden op de voorziene ontwikkeling van onderwijs en onderzoek. Het behelst onder meer plannen om ruimten in gebouwen efficiënter te benutten, bepaalde gebouwen te houden en andere af te stoten en en werkomgevingen in te richten volgens de principes van ‘De Nieuwe Hanze Werkomgeving’. Concrete ontwikkelingen in 2013:  In 2013 is er een Programma van Eisen opgesteld en een architect geselecteerd voor de verbouwing van het pand van het Prins Claus Conservatorium.  In de Van DoorenVeste zijn de onderdelen van het door samenvoeging gevormde Instituut voor Communicatie, Media & IT ook fysiek samengebracht. Dat vroeg een aantal bouwtechnische aanpassingen om ruimtes geschikt te maken voor de nieuwe functies. In 2013 is bovendien een plan vastgesteld voor de opwaardering van de Van DoorenVeste.  In het Wiebengacomplex is het Healthy Active Ageing Lab (HAAL) gerealiseerd dat in 2014 officieel in gebruik wordt genomen. Hier kunnen onderzoekers tests doen in het kader van Healthy Ageing.  In 2013 zijn de plannen voor de bouw van de Energy Academy Europe verder ingevuld. Er is een architect geselecteerd en het definitieve ontwerp van het gebouw is gereed. Het wordt een markant en volledig CO2-neutraal gebouw hetgeen goed past goed bij de profilering op het strategisch thema Energie waar Hanzehogeschool Groningen en Rijksuniversiteit Groningen in de EAE samen aan bouwen.  EnTranCe is de proeftuin voor energietransitie. De huidige (tijdelijke) huisvesting is in 2013 uitgebreid met een grote overlegruimte en werk- leerplekken ten behoeve van studenten en onderzoekers van het Centre of Expertise Energy.


110

8. Jaarrekening Balans Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting algemeen Grondslagen voor waardering van activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het resultaat Toelichting op de balans Niet in de balans opgenomen verplichtingen Toelichting op de staat van baten en lasten Overige gegevens


112

BALANS


113

STAAT VAN BATEN EN LASTEN


114

KASSTROOMOVERZICHT


115

TOELICHTING ALGEMEEN


116

GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA


117


118

GRONDSLAGEN VOOR BEPALING VAN HET RESULTAAT


119

TOELICHTING OP DE BALANS


120


121


122


123


124

NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN


125

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN


126


127


128


129

OVERIGE GEGEVENS


130


131


132


133


134


135

BIJLAGEN De bijlagen van dit jaarverslag zijn in een apart deel opgenomen. Dit aparte deel bevat de volgende bijlagen: I. Valorisatie II. Prijzen en beurzen III. Honourstrajecten IV. Promotietrajecten V. Horizontale verantwoording VI. Buitenlandse partnerinstellingen


136

Jaarverslag 2013 Hanzehogeschool Groningen

Recommend Documents