Jaarverslag 2012 Bureau de Helling Wetenschappelijk Bureau GroenLinks
1
Kerngegevens Bureau de Helling, Wetenschappelijk Bureau GroenLinks Bezoekadres: Oudegracht 312, 3511 PK Utrecht. Postadres: Postbus 8008, 3503 RA Utrecht. Telefoon: 030 – 23 999 00 Fax: 030 – 23 003 42 E-mail:
[email protected] Website: http://bureaudehelling.nl/ Formatie Directeur/bestuurder: Dick Pels, 32 uur per week (tot 1 februari 2013). Stafmedewerkers - Katinka Eikelenboom, stafmedewerker, 32 uur. - Erica Meijers, hoofdredacteur tijdschrift de Helling, 32 uur. - Simon Otjes, stafmedewerker, vanaf 1 september 2011 tot 1 september 2012, 24 uur. - Gerrit Pas, stafmedewerker/chef de bureau, 30 uur. - Noortje Thijssen, stafmedewerker, 16 uur (tot 1 februari 2013). - Pepijn Vloemans, stafmedewerker, 32 uur vanaf 1 november 2011 (tot 1 juni 2013). - Anne de Boer, stafmedewerker, 32 uur, draagt zorg voor het programma waarmee vormings- en scholingsactiviteiten ten behoeve van zusterpartijen worden opgezet in toetredings- en buurlanden van de Europese Unie (MATRA-project). Stagiaires - Pepijn van Eeden (student geschiedenis, UvA), van 1 februari 2011 t/m 31 maart 2012, 32 uur per week. - Arne Pronk (student milieu- en maatschappijwetenschappen, RUN), van 7 februari t/m 5 augustus 2012), 32 uur per week. - Willem de Gelder (student politicologie, Universiteit Leiden), van 1 mei 2012 t/m 12 september 2012. - Susan Curvers (student Universiteit voor Humanistiek, Utrecht), van 1 september 2012 t/m 28 februari 2013. - Marloes Daling (student Duitslandstudies, Universiteit van Amsterdam), van 11 september 2012 t/m 28 februari 2013. Raad van Advies De Raad van Advies bestaat uit minimaal vijf personen en wordt door de directeur benoemd. Zij heeft een beleidsadviserende functie en adviseert (gevraagd enongevraagd) over de algemene gang van zaken binnen de stichting (art. 10.1 Statuten Stichting WB). Voorzitter - Tof Thissen, directeur Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) en voorzitter GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer. Leden - Dirk Holemans, coördinator Oikos (denktank voor sociaal-ecologische verandering) en hoofdredacteur van het tijdschrift Oikos, gelieerd aan Groen! (België). - Lot van Hooijdonk, adjunct-directeur Natuur- en Milieufederatie Utrecht. - Henrieke Karreman, programmamanager bij het ministerie van Justitie. - Thomas Mertens, hoogleraar rechtsfilosofie Radboud Universiteit Nijmegen en tevens hoogleraar Mensenrechten en Mensenplichten bij de Faculteit Wijsbegeerte van de Universiteit Leiden. Redactie Jaarverslag 2012: Gerrit Pas (mei 2013)
2
Inleiding De Stichting Wetenschappelijk Bureau GroenLinks (WB) is een onafhankelijke denktank die zich tot doel stelt om de meningsvorming en het debat over het GroenLinkse gedachtegoed te stimuleren. Het wil een agenderend en opiniemakend instituut zijn, dat een actieve makelaarsrol speelt tussen de intellectueel-politieke buitenwereld en GroenLinks als partij. We leveren ideeën aan en stimuleren het debat binnen GroenLinks, maar kijken ook naar buiten om een bijdrage te leveren aan het bredere maatschappelijke debat over progressieve, groene en sociale denkbeelden en idealen. Om die onafhankelijk positie te markeren is in 2011 gekozen voor de naam Bureau de Helling – een naam die aansluit op ons tijdschrift de Helling. Dit jaarverslag beschrijft de activiteiten waarmee in 2012 is getracht bovenstaande doelstellingen te realiseren. Toch stond 2012 voor het bureau vooral in het teken van de verkiezingen en de gevolgen van het dramatisch zetelverlies voor GroenLinks. Na de val van het VVD/CDA-kabinet op 21 april trad binnen GroenLinks de zogeheten ‘code rood’ in werking: de voorbereiding van de verkiezingen. Bureau de Helling werd daarin belast met het verkiezingsprogramma. Als gevolg hiervan werd een aantal geplande activiteiten vertraagd, uitgesteld of definitief afgelast. De verkiezingsnederlaag op 12 september had grote gevolgen voor de financiële positie van Bureau de Helling. De fikse korting van de subsidie van Binnenlandse Zaken en van de bijdrage van de vereniging GroenLinks noodzaakten tot een forse vermindering van het aantal medewerkers. Gelukkig kon dit via natuurlijk verloop worden gerealiseerd. Zo kreeg Simon Otjes per 1 september een aanstelling bij het DNPP en Noortje Thijssen per 1 februari 2013 een uitbreiding van haar aanstelling bij de Tweede Kamerfractie. Dick Pels zou per 1 februari 2013 met pensioen gaan (zijn opvolger treedt per 1 juni 2013 in dienst). Ook Pepijn Vloemans zou in de loop van 2013 ontslag nemen om naar het buitenland te vertrekken. Op deze wijze konden weliswaar gedwongen ontslagen worden voorkomen, maar slonk de personele bezetting van 6,2 fte naar 3,7 fte. De beperkte capaciteit van ons bureau zal in 2013 moeten leiden tot een scherpe prioriteitsstelling bij projecten en een (nog) grotere inzet van stagiaires en vrijwilligers. Gerrit Pas, waarnemend directeur Bureau de Helling, Wetenschappelijk Bureau GroenLinks (tot 1 juni 2013)
3
I. Algemeen jaarverslag 2012 I.1 Projecten 2012 Groene vrijheid Stafmedewerkers: Dick Pels, Katinka Eikelenboom en Pepijn Vloemans Als vervolg op het boekproject Vrijzinnig paternalisme (Amsterdam: Bert Bakker, 2011, red. Dick Pels & Anna van Dijk) ontwikkelden we voor 2012 een nieuw speerpunt van onderzoek onder de werktitel´Groene vrijheid´.´Groene vrijheid’ betekent allereerst dat iedereen recht heeft op een leven met voldoende kansen op werk, onderwijs en huisvesting, maar ook in goede gezondheid, in goede verhouding met andere mensen, met voldoende ontspanning, rust en ruimte, met frisse lucht en schoon water, met toegang tot de natuur, het landschap en vrij levende dieren. Niet alleen in het hier en nu: onze mede wereldburgers en nakomelingen moeten kunnen genieten van dezelfde welvaarts- en vrijheidskansen. Vrijheid wordt daarmee onmiddellijk gekoppeld aan een rechtvaardige verdeling van levenskansen en aan verantwoordelijkheid voor de sociale gemeenschap en het natuurlijk milieu. De vrijheid van de maximale groei, de losgeslagen hebzucht, het mateloze consumentisme, de hufterigheid van ‘dikke ikken’, de crisis van de opvoeding en de publieke moraal: zij roepen om een nieuw beschavingsproject op vrijzinnige grondslag. ‘Groene vrijheid’ impliceert een ethiek van matiging, bescheidenheid en ‘rechtvaardigheid in de tijd’. Zij stuurt aan op een economie van de lange termijn en het ‘goed genoeg’, die zich keert tegen de groeidwang, de hebzucht en het winstbejag. Daarom past zij goed bij de vrijzinnigheid, die op vergelijkbare wijze oproept tot zelfrelativering, matiging van toon en tolerantie jegens andersdenkenden. Het ‘groen’ in ‘groene vrijheid’ betekent daarom ook dat de vrijheid meteen wordt gekwalificeerd en moreel begrensd. Deze gedachten vormden de uitgangspunten van een boekproject waarin we een state of the art wilden geven van het groene politieke denken en de verschillende benaderingen daarbinnen. Hoe kan het (in Nederland, ook bij GroenLinks) stagnerende denken over de Green New Deal en de groene economie nieuw leven worden ingeblazen? Wat kunnen we leren van de gelukseconomie? Hoe kunnen we de kritiek op de stressmaatschappij verder ontwikkelen en gestalte geven aan een ethiek van matiging, zelfbeheersing en onthaasting? Een en ander zou in 2012 moeten resulteren in een bundel, met hoofdstukken over de consumptiemaatschappij, klimaatscepcis, groene democratie, energietransitie, en voedselveiligheid. Door de val van het kabinet en de inzet van de betrokken medewerkers voor het verkiezingsprogramma (zie hierna) is dit boek er niet gekomen. De thema’s zijn en worden deels op andere wijze gepubliceerd: - Katinka Eikelenboom schreef over klimaatscepsis op de Hellingsite en Joop.nl. Dick Pels op Trouw.nl en Joop.nl over hetzelfde onderwerp (zie I.4). - Pepijn Vloemans publiceerde in verschillende media over groene thema’s (zie I.4). Hij werd door uitgeverij Querido gevraagd een boek te schrijven over de consumptiemaatschappij: zijn bijdragen zullen in 2013 door Querido worden gepubliceerd onder de titel ‘Survivalgids voor het consumptieparadijs’. - Dick Pels zal over het groene denken een boek uitbrengen bij uitgeverij De Bezige Bij (waarschijnlijk in 2014). Kiezersonderzoek Stafmedewerker: Simon Otjes In 2012 is een uitgebreid kiezersonderzoek verricht. Simon Otjes begeleidde het zogeheten ‘waardeonderzoek’ dat is uitgevoerd door TNS-NIPO. Centrale vraag hierin: welke kernwaarden van GroenLinks sluiten aan bij de waarden van (potentiële) GroenLinks-kiezers? Het doel van het onderzoek was om te bepalen welke waarden een centrale rol moeten innemen in de 4
communicatie van GroenLinks met haar kiezers. Ook deed Simon Otjes onderzoek naar de periode 2006-2011, met name naar de manier waarop kiezers twijfelen en kiezen. De resultaten van diverse onderzoeken werden gepresenteerd op bijeenkomsten van GroenLinks, zoals ‘Zin in 2014’ op 10 maart en de ledendag op 17 november. In de verkiezingscampagne is aan dit onderzoek meteen een praktische uitvoering gegeven in de kernboodschap en de stijl van de campagne. Op 1 september 2012 verliet Simon Otjes Bureau de Helling en werd het kiezersonderzoek overgenomen door het Landelijk Bureau van GroenLinks. Programmacommissie Tweede Kamerverkiezingen 2012 Stafmedewerkers: Dick Pels, Katinka Eikelenboom, Pepijn Vloemans en Simon Otjes. Bureau de Helling verzorgde het secretariaat van de programmacommissie die het GroenLinks verkiezingsprogramma moest schrijven voor de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012. Dick Pels was vanuit Code Rood projectleider Verkiezingsprogramma en tevens lid van de commissie, Katinka Eikelenboom was secretaris en penvoerder, dat laatste samen met Pepijn Vloemans. Simon Otjes, ten slotte, begeleidde samen met Katinka Eikelenboom het amenderingsproces. Vanwege de val van het kabinet in april 2012 werd - net als in 2010 - een versnelde procedure in gang gezet. De commissie stond wederom onder leiding van voormalig Europarlementariër Kathalijne Buitenweg. De ondersteuning van Bureau de Helling bestond uit het meedenken over de opzet en werkwijze van de commissie, het plannen en organiseren van de vergaderingen, het maken van notulen en verslagen, het informeren en betrekken van andere gremia van GroenLinks bij het werk van de commissie, zoals de Partijraad en werkgroepen, het daadwerkelijk schrijven van het programma, het schrijven van (pre)adviezen over amendementen en het meedenken met de commissieleden over de verdediging van het programma op het congres. Bovendien leverden Katinka Eikelenboom en vooral Simon Otjes input voor de verschillende stemwijzers. Het verkiezingsprogramma Groene kansen voor NL werd op 30 juni 2012 vastgesteld door het congres van GroenLinks. De jaren zestig herinnerd Stafmedewerker: Noortje Thijssen Dit promotieonderzoek van medewerker Noortje Thijssen is een zoektocht naar het collectieve geheugen van de jaren zestig. Dit decennium speelt nog altijd een belangrijke rol in het publieke debat. In het onderzoek zijn de herinneringen aan de jaren zestig geanalyseerd aan de hand van standpunten van opiniemakers. Daarvoor zijn de afgelopen jaren honderden artikelen bestudeerd, die van 1994 tot en met 2009 zijn verschenen in De Groene Amsterdammer, Vrij Nederland, HP/De Tijd en Elsevier. Het onderzoek laat zien dat de waarden en idealen van de jaren zestig nu door de meerderheid worden omarmd, al beweren veel opiniemakers het tegendeel. De jaren zestig zijn niet uitsluitend ‘links’ meer: de waarden van toen zijn de waarden van de meerderheid geworden. Ook de stijlveranderingen die deze periode met zich heeft meegebracht, zijn nu gemeengoed geworden: eensgezind wordt er gepolariseerd. Op 6 juni verdedigde Thijssen haar proefschrift De jaren zestig herinnerd. Over gedeelde idealen uit een linkse periode. Promotor was Prof. dr. Jan Willem Duyvendak (hoogleraar Sociologie, Universiteit van Amsterdam) en copromotor Christian Bröer (universitair docent aan de UvA). Het proefschrift heeft geresulteerd in een reeks eigen publicaties en aandacht in de media (zie I.4).
GroenLinks over internationale veiligheid Stafmedewerker: Gerrit Pas 5
Hoewel GroenLinks geen pacifistische partij is, is het geven van steun aan militair ingrijpen bij GroenLinks nooit zonder slag of stoot gegaan: die steun werd altijd aan voorwaarden gekoppeld en leidde vervolgens steeds tot felle interne discussies. Het steunen van de politiemissie in Kunduz door de Tweede Kamerfractie en de heisa die daarna met de achterban ontstond, is daar het meest recente voorbeeld van. Ten behoeve van een partijdebat over militaire missies heeft Gerrit Pas de standpuntontwikkeling van GroenLinks op het terrein van vrede en veiligheid in de periode 1989-2012 onderzocht, tegen de achtergrond van de internationale ontwikkelingen. Het onderzoek is gebaseerd van congresverslagen, verkiezingsprogramma’s en andere partijdocumenten. De studie zal in 2013 wordt gepubliceerd (omvang circa 50 pagina’s), met een aantal aanbevelingen voor het voeren van het partijinterne debat over dit ‘explosieve thema’ voor GroenLinks. Basisprogramma gemeenteraadsverkiezingen 2014 Stafmedewerker: Gerrit Pas Bureau de Helling is gevraagd een bijdrage te leveren aan de programmatische voorbereiding van de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014, in de vorm van een zogeheten Basisprogramma: een basistekst die afdelingen van GroenLinks kunnen gebruiken bij het schrijven van hun lokale verkiezingsprogramma. Daarbij moest optimaal gebruik worden gemaakt van de deskundigheid binnen GroenLinks. Gerrit Pas was projectleider. In de zomer van 2012 zijn de voorbereidingen hiervoor gestart: via de GLweb is een oproep gedaan voor redactieleden, zijn de landelijke werkgroepen, het bestuurdersnetwerk en de afdelingen van GroenLinks om input gevraagd. In oktober is de redactie met haar werk begonnen: eind maart 2013 moet het document beschikbaar zijn. De indeling van het Basisprogramma is gebaseerd op de drie kernwaarden van GroenLinks: een groene gemeente, een sociale gemeente, en een open gemeente - met per hoofdstuk concrete programmapunten, vaak een toelichting en verwijzingen naar praktijkvoorbeelden. Samenstelling redactiegroep: Monique Benneker (Amsterdam), Axel Boomgaars (Amstelveen), Freek Compagne (Sint-Oedenrode), Paul Friedel (Amsterdam), Mattias Gijsbertsen (Groningen), Jakobien Groeneveld (Zoetermeer), Sebastiaan Hol (Hoorn), Sake Holkema (Groningen), Mike van der Kolk (Beuningen), Gert-Jan Krabbendam (Itteren), Louis de Mast (Nijmegen), Gerrit Pas (Huizen), Mart van der Poel (Heusden), Ester Punte (Den Haag), Patrick Rijke (Zwolle), Marjo Stevens (Heusden), John Swelsen (Arnhem), Noël Vergunst (Nijmegen), Maria Wiebosch (Hardixveld-Giessendam). Collegereeks ‘Gedachtegoed GroenLinks’ Stafmedewerker: Katinka Eikelenboom In het voorjaar van 2012 heeft Bureau de Helling in samenwerking met de GroenLinks Academie voor de tweede keer een collegereeks over het gedachtegoed van GroenLinks georganiseerd. De cursus besloeg zes maandagavonden in maart en april. Programma - 5 maart: De totstandkoming van GroenLinks: wat zien we nu nog terug van de voorlopers van de partij? Wim de Boer (PPR), Herman Meijer (CPN), Alexander de Roo (PSP) en Cor Ofman (EVP) o.l.v. Erica Meijers - 12 maart: Een sociaal land, door Tof Thissen - 19 maart: Een open cultuur, door Andrée van Es - 26 maart: Een grote wereld, door Joost Lagendijk - 2 april: Een groene wereld, door Bas Eickhout en Marijke Vos - 16 april: Een democratische samenleving, door Dick Pels (+afsluiting reeks) De sprekers hielden een inleiding over een van de centrale uitgangspunten binnen het ideologisch gedachtegoed van de partij en plaatsten deze in een historisch perspectief. 6
Gemiddeld waren er circa 120 deelnemers per avond. Zij lazen ter voorbereiding onder andere de beginselprogramma's van GroenLinks en het boek Van de straat naar de staat? GroenLinks 1990-2010 dat onder redactie van het Documentatie Centrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP) in november 2010 is gepubliceerd naar aanleiding van het 20-jarige bestaan van de partij. De collegereeks werd, net als in 2011, overwegend zeer positief gewaardeerd, zoals blijkt uit de volgende opmerkingen uit de evaluatie: - De collegereeks gaf een goed overzicht van de kernwaarden van GroenLinks in historisch perspectief. Competente en gedreven sprekers maakten ieder college levendig en aantrekkelijk. - Interessante sprekers en een aantal leuke 'colleges'. De eerste sessie met vier oudgedienden was zelfs fantastisch! (leuk onderling gekibbel). - Het is goed om te weten waar de partij waar je lid van bent vandaan komt. Waar ideeën van nu op gebaseerd zijn of wat er zich aan ontwikkelingen heeft voorgedaan - Ik vond het erg veel informatie en vooral de openheid en ook de interne discussie binnen GroenLinks, die men gewoon voert, vond ik erg positief. Locatie: Cursus- en vergadercentrum Domstad, Utrecht. Aantal deelnemers: 120. Op de Helling-website verschenen verslagen van enkele colleges, geschreven door Simon Otjes. Op basis van de lezingen zal in 2013 een publicatie worden uitgebracht over de ideologische ontwikkeling van GroenLinks. Hellingproef (Jong WB GroenLinks) Hellingproef is het Jong Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. Het is in 2011 door exstagiaires opgericht om een netwerk te bieden aan studenten en starters die geïnteresseerd zijn in wetenschap, politiek en ideologie. Er is een bestuur gevormd met René Vonk, Rik Smeets en Imre Tijse Claessen. Imre is tussentijds afgetreden en opgevolgd door Renske van Geffen. Het bestuur wordt bijgestaan door een klankbordgroep. Stafmedewerker Katinka Eikelenboom is contactpersoon. In 2012 werden de volgende themabijeenkomsten georganiseerd: - 23 februari: Een economie zonder groei Bas Eickhout en Jeroen van der Linden gingen in debat over het vormgeven van een economie zonder groei. Locatie: Kargadoor, Utrecht. Aantal deelnemers: 53 - 17 maart: Rechtvaardigheidscongres Congres georganiseerd samen met het Jong WBS (PvdA) en de JongTeldersstichting over rechtvaardigheid. Locatie: Pro-Demos, Den Haag. Aantal deelnemers: 60 - 26 april: Promovendibijeenkomst Verschillende promovendi presenteerden hun onderzoek. Locatie: Landelijk Bureau GroenLinks, Utrecht. Aantal deelnemers: 13 - 14 juni: Wat gaat er gebeuren met onze pensioenen? Uitleg over wat er met onze pensioenen gaat gebeuren vanuit het perspectief van de FNV en het Alternatief voor Vakbond (Martin Pikaart, auteur van De Pensioen Mythe) . Locatie: Hogeschool Utrecht, Utrecht. Aantal deelnemers: 11 - 8 december: Ontwikkelingssamenwerking in fragiele staten Bram van Ojik en Dik Bol gaven hun visie over ontwikkelingssamenwerking in fragiele staten. Locatie: Landelijk bureau GroenLinks, Utrecht. Aantal deelnemers: 27 - 11 december: Politiek diner met Ineke van Gent 7
Een zeer openhartig gesprek met Ineke van Gent over haar tijd in de Kamer en haar toekomstplannen. Locatie: Café Otje, Utrecht. Aantal deelnemers: 12 Collegereeks ‘Waardevolle economie’ Naast deze bijeenkomsten is in 2012 gestart met een projectgroep 'Waardevolle economie’ die wil komen tot een nieuwe visie op de economie. Hoe zorgen we ervoor dat wat van waarde is ook weer op waarde wordt geschat? Dit initiatief leidde tot de organisatie van de lezingenreeks ‘waardevolle economie’ in samenwerking met Bureau de Helling (Simon Otjes) en de GroenLinks Academie. De projectgroep bereidde de lezingen steeds inhoudelijk voor. Daarnaast is er op initiatief van leden van de projectgroep een samenwerking tot stand gekomen met een groot aantal werkgroepen binnen GroenLinks op dit thema. In 2013 moet dit leiden tot een visie op de financiële sector. Programma: - 29 oktober: Ewald Engelen (hoogleraar financiële geografie, UvA) over een duurzaam financieel stelsel. - 5 november: Alfred Kleinknecht (hoogleraar economische innovatie, TU Delft) over Europese solidariteit. - 12 november: Rens van Tilburg (onderzoeker Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen) over een economie zonder groei. - 19 november: Herman Meijer (oud-voorzitter GroenLinks) over de morele grenzen van de markt. - 26 november: Jesse Klaver (Tweede Kamerlid) over het GroenLinks antwoord op de crisis. - 3 december: Wrap-up/afsluiting door Hellingproef, met debat over alle voorstellen en ideeën die de colleges hebben opgeleverd Gespreksleider: Erica Meijers (Dick Pels was voorzitter op 26 november). Locatie: Cursus- en vergadercentrum Domstad, Utrecht (laatste bijeenkomst in Instituut Cervantes, Utrecht). Aantal deelnemers: circa 100 (laatste bijeenkomst: 40). Wie we zijn en wat we willen Na de nederlaag bij de Tweede Kamerverkiezingen van september ontstond binnen GroenLinks een debat over de toekomstige koers. Om het politiek-inhoudelijke debat binnen GroenLinks te voeden publiceerde Bureau de Helling in december het pamflet Wie we zijn en wat we willen; Een politieke plaatsbepaling voor GroenLinks, geschreven door voormalig Tweede Kamerlid Wijnand Duyvendak. Redactionele adviezen: Gerrit Pas Oplage: 200 exemplaren (omvang 48 pagina's). Op de website werd het debat hierover gevoerd (zie I.3) Werkgroepen en partijbijeenkomsten Bureau de Helling onderhield ook in 2012 regelmatige contacten met actieve GroenLinkswerkgroepen, zoals De Linker Wang, Milieunetwerk, Kunst, Cultuur en Media, Arbeidsverhoudingen, Europa, Exact, de Onderwijswerkgroep en het Bestuurdersnetwerk. Daarnaast zijn inhoudelijke bijdragen geleverd aan verschillende partijbijeenkomsten: ‘Zin in 2014’ Tijdens de bijeenkomst 'Zin in 2014' op 13 maart 2012 ter voorbereiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 organiseerde Bureau de Helling workshops over de volgende thema’s: -
Moet GroenLinks campagnevoeren op zijn Amerikaans? Met welke bril kijken Republikeinse én Democratische campagnestrategen, journalisten, 8
mediawetenschappers, stafmedewerkers en vrijwilligers naar verkiezingen? Wat kunnen we leren van de Amerikaanse manier van campagnevoeren? Presentatie: Paul Smeulders. Gespreksleider: Jasper Groen. -
Wat wil je weten over de GroenLinks-kiezers, maar durfde je nooit eerder te vragen? Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 stemde 6.7% van alle kiezers GroenLinks. Bij de Tweede Kamerverkiezingen was dat ook 6.7%. Toch stemde maar 55% van de mensen die bij de gemeenteraadsverkiezingen GroenLinks had gestemd ook bij de Tweede Kamerverkiezingen GroenLinks. Waarom stemmen mensen voor de gemeenteraad wèl GroenLinks, maar bij landelijke verkiezingen niet? Deze workshop ging over het GroenLinks-electoraat: over de achtergrond en hun overwegingen om GroenLinks te stemmen. Presentatie: Simon Otjes.
-
Wat kan GroenLinks leren van andere groene partijen? De Duitse groenen staan al tijden hoog in de peilingen. In Denemarken zit onze zusterpartij SF in de regering. Hoe zijn hun successen te verklaren? Wat kan GroenLinks van ze leren? Annie van de Pas deed in 2011 voor GroenLinks onderzoek naar de groene partijen en kwam met een aantal aanbevelingen, met ook tips voor de afdelingen van GroenLinks. Presentatie: Annie van de Pas. Gespreksleiding: Katinka Eikelenboom.
-
Elke gemeente zijn eigen duurzame energie-opwekking? Lokaal schoon energiebeleid begint met een heldere en ambitieuze doelstelling. Maar de gemeente kan die niet alleen realiseren. Hoe creëer je als gemeente een stevig draagvlak bij bedrijven en inwoners? Hoe zorg je ervoor dat zij zich verantwoordelijk gaan voelen voor hun energievoorziening? Hoe kan GroenLinks hiermee aan de slag en zich hierop profileren? We bespraken dit aan de hand van het praktijkvoorbeeld Lochem, met wethouder Thijs de la Court en Tonnie Tekelenburg van de lokale duurzame energiecoöperatie LochemEnergie. De GroenLinks Statenfractie in NoordHolland heeft alle lokale initiatieven in haar provincie geïnventariseerd en sprak over de ondersteunende rol die provincie kan spelen. Inleiders: Thijs de la Court en Tonnie Tekelenburg (GroenLinks Lochem), Titia van Leeuwen (Statenfractie Noord-Holland). Gespreksleider: Kees Diepenveen, wethouder deelgemeente Amsterdam Noord.
-
Hoe ziet duurzame mobiliteit er in 2040 uit? Welke technologische ontwikkelingen, nieuwe mobiliteitsconcepten, nieuwe diensten en andere ruimtelijke ordening zien we dan voor ons en wat kunnen we nú doen om daar te komen? De werkgroep Exact presenteerde een visiedocument en deed concrete suggesties waar ook raads- en statenleden nu al mee aan de slag kunnen. Inleider: Huib van Essen, werkgroep Exact.
-
Lokaal mondiaal actief: hoe kan dat? GroenLinksers kijken verder dan de gemeentegrens. We willen ook op lokaal niveau bijdragen aan een sociaal, economisch en ecologisch duurzame wereld. Hoe geef je lokaal vorm aan internationaal beleid? Tijdens de workshop die werd georganiseerd i.s.m. de werkgroep Mondiaal van GroenLinks, stonden millenniumgemeenten, fairtrade gemeenten en stedenbanden centraal, met concrete voorbeelden en tips voor lokale afdelingen en fracties. Daarbij ging het niet alleen om succesverhalen, maar juist ook om de problemen die je onderweg tegenkomt (bijv. de komende bezuinigingen) en hoe daarmee om te gaan. Inleiders: Inge Vianen (raadslid Millenniumgemeente Den Haag), Miranda van der Klaauw (coördinator stedenband Tilburg) en Thirza Monster (coördinator Fair Trade Gemeente Dordrecht) Gespreksleider: Ruard Ganzevoort (lid Eerste Kamer). 9
-
Hoe om te gaan met rechtspopulisten in raden en staten? Waarschijnlijk zal de PVV vanaf 2014 in veel gemeenteraden vertegenwoordigd zijn. Nu zit de partij al in de raad van Almere en Den Haag en in alle Provinciale Staten. PVV’ers profileren zich nogal verschillend, afhankelijk van hun positie: in Limburg zitten ze bijvoorbeeld in GS en in Noord-Holland niet. Wat zijn de ervaringen van GroenLinksers en welke tips hebben zij voor elkaar: ertegenin gaan of negeren? Bijdragen van: David Rietveld (raadslid Den Haag), Titia van Leeuwen (statenfractie Noord-Holland), Gert Jan Krabbendam (Statenfractie Limburg). Gespreksleider: Ruud Pet, fractievoorzitter GroenLinks in Almere.
Coördinatie bijdrage Bureau de Helling: Gerrit Pas Na afloop zijn de deelnemers van ‘Zin in 2014’ gevraagd naar hun waardering van het programma: de bovenstaande sessies kregen allemaal een hoge waardering (goed tot zeer goed). Ledendag Op 17 november 2012 organiseerde GroenLinks een Ledendag. Bureau de Helling verzorgde twee onderdelen van het programma (beide twee keer): -
Groene kansen in tijden van krimp? Hoe ziet een groene economie eruit? En: wat is de relatie tussen groen en links/sociale rechtvaardigheid? Pepijn Vloemans van Bureau de Helling interviewde hierover Europarlementariër Bas Eickhout (nr. 5 in top Duurzame 100). Met verder informatie over de rol van Bureau de Helling door Dick Pels (directeur) en René Vonk (Hellingproef).
-
Feiten en fictie over GroenLinks-kiezers GroenLinks is een jongerenpartij. GroenLinks-kiezers vinden inhoud heel belangrijk. GroenLinks kiezers zijn groen. GroenLinks vist met name in dezelfde vijver als D66. Kiezersonderzoeker Simon Otjes presenteerde uitkomsten van zijn onderzoek naar de GroenLinks-kiezer. Sommige mythes zijn waar, maar veel andere clichés kloppen niet.
Locatie: Tweede Kamer gebouw, Den Haag Aantal deelnemers per sessie: circa 35. Coördinatie bijdrage Bureau de Helling: Gerrit Pas Discussies in de partijraad Tijdens de vergaderingen van de partijraad wordt over inhoudelijke thema's gediscussieerd. Bureau de Helling in 2012 betrokken geweest bij de voorbereiding van deze bijeenkomsten. Door Gerrit Pas werd naar aanleiding van elk debat een dossier samengesteld waarin teksten van inleiders, een verslag en literatuurverwijzingen zijn opgenomen. De dossiers dienen voor de vervolgdiscussies binnen GroenLinks; - Dossier Groene Economie (PR-vergadering 24 maart 2012); - Dossier Duurzame Mobiliteit (PR-vergadering 15 december 2012). Duurzame mobiliteit De werkgroep Exact werkte in 2012 aan een nieuwe visie op duurzame mobiliteit. Het doel is om een samenvattend overzicht te geven van trends in mobiliteit (transportvolumes, de modal split, ontwikkeling infrastructuur, trends in snelheden en kosten) en de effecten daarvan (economisch, sociaal, ruimtelijk en op het milieu). Hoe kan mobiliteitsgedrag worden begrepen en hoe kan het worden beïnvloed? Als we een toekomstbeeld van duurzame mobiliteit willen schetsen voor 2040/50, welke technologische ontwikkelingen, nieuwe mobiliteitsconcepten, nieuwe diensten en andere ruimtelijke ordening zien we dan voor ons? Via welke stappen komen we daar? Welke aanbevelingen komen hieruit voort voor GroenLinks, zowel op lokaal, provinciaal, landelijk als Europees niveau? Tijdens de bijeenkomst 'Zin in 2014' in maart en de partijraad van december werd hierover 10
met leden gediscussieerd. De opmerkingen zullen worden verwerkt in het definitieve visiedocument dat in 2013 door Bureau de Helling zal worden gepubliceerd. Uitvoerders: Huib van Essen, Lot van Hooijdonk, i.s.m. andere leden van de Werkgroep Exact. Contactpersoon: Dick Pels. Permanente Programma Commissie (PPC) Bureau de Helling was nauw betrokken bij de in 2012 ingestelde Permanente Programmacommissie (PPC). Dit beraad moet de ideologische ontwikkeling van GroenLinks intensiever gaan sturen: vormgeven aan GroenLinks als ‘open debatpartij’. De projecten 'Basisprogramma 2014-2018' en 'GroenLinks en internationale veiligheid' zijn afgestemd met het werk van de PPC. Stafmedewerkers: Dick Pels en Gerrit Pas
I.2 Internationale projecten Samenwerken in Europa: GEF en EnoP Bureau de Helling neemt deel aan twee Europese samenwerkingsverbanden, namelijk de Green European Foundation (GEF) en het European Network of Political Foundations (EnoP): - De Green European Foundation is de onafhankelijke politieke stichting op Europees niveau van de Europese Groenen. Aan het werk van de GEF nemen ongeveer vijftien nationale stichtingen deel. De GEF, in 2008 officieel opgericht, krijgt steeds meer haar plek in de Groene familie en probeert discussies een duidelijk Europees kader en inhoud te geven. Bureau de Helling heeft ook in 2012 nauw met de GEF samengewerkt. Anne de Boer vertegenwoordigt Bureau de Helling in de algemene vergadering en is lid van het bestuur van de GEF. - Het European Network of Political Foundations is de Europese samenwerking van politieke stichtingen van alle Europese politieke families. Dit Europese netwerk onderhoudt de dialoog met Europese instituties over democratiebevordering, ontwikkelingssamenwerking en de politieke dialoog buiten de EU. De EnoP ondersteunt stichtingen bij hun deelname aan programma’s van de EU. Sinds oktober 2011 is Anne de Boer de netwerk coördinator van het netwerk dat inmiddels meer dan zeventig stichtingen uit meer dan twintig landen als leden telt. Seminartour met populismeboek Stafmedewerkers: Erica Meijers en Dick Pels In september 2011 verscheen onder redactie van Erica Meijers de bundel Populism in Europe, het resultaat van een samenwerkingsproject met de GEF. De nieuwe generatie populistische partijen in Europa wordt hierin door auteurs uit verschillende landen geanalyseerd. Ook wordt verkend welke dilemma’s het populisme voor linkse en groene partijen veroorzaakt en welke politieke reacties al dan niet adequaat zijn. De publicatie leidde tot lezingen door Dick Pels en Erica Meijers in verschillende Europese steden: december 2011 in Helsinki en in 2012 in Malta, Nieuwpoort, Warschau, Athene, Cordoba. In september werd de Duitse versie Rechtspopulismus in Europa gepresenteerd op een bijeenkomst in Goldegg/Salzburg. De tekst is vertaald door de Heinrich-Böll-Stifftung, de denktank van de Duitse Groenen en verschenen bij Planet Verlag/Bureau de Helling/Green European Foundation, Wenen, Utrecht en Brussel. Hierna volgden lezingen/debatten in Salzburg en Wenen (zie I.4). Een nieuw verhaal over Europa Stafmedewerkers: Dick Pels en Erica Meijers In aansluiting op het project 'The Future of Europe' van de Heinrich Böll Stiftung hebben we 11
getracht het´grote verhaal´ van Europa als cultuur- en beschavingsproject nieuw leven in te blazen. In het mede door de GEF gefinancierde project´The Soul of Europe. Towards a New Narrative´ gingen we op zoek naar de Europese ziel, die volgens populisten en nationalisten niet bestaat: Europa zou ´zielloos´ zijn, geen eigen volk, cultuur en identiteit hebben, en daardoor nooit een echte democratie kunnen worden. Hiertegenover plaatsten we een nieuwe definitie van Europa als lichte waardengemeenschap met een zwakke culturele identiteit, die niettemin de basis kan zijn voor supranationale trots. Kunnen waarden als diversiteit, vrijzinnigheid, tolerantie, vredelievendheid, solidariteit en groene matiging de inhoud vormen van een nieuwe Europese Leitkultur? Het project heeft geleid tot een themanummer van de Helling over de ‘ziel van Europa’, met onder andere een artikel van Erica Meijers over de Europese ‘ziel’ en van Dick Pels over ‘Europa als beschavingsproject: overwinning van de sociale angst’ (zomernummer 2012 – zie I.3). Green European Journal Stafmedewerker: Erica Meijers De GEF is in 2012 gestart met een Europees online-tijdschrift voor, met het doel om artikelen uit heel Europa die voor de groene familie van belang kunnen zijn beschikbaar te maken voor anderen. Op die manier wil het tijdschrift het politieke debat op Europees niveau stimuleren. De opzet is om maandelijks artikelen online te plaatsen, een keer per kwartaal een online tijdschrift uit te brengen en een keer per jaar een geprinte versie. De website en het eerste nummer kwamen begin januari uit. Voorlopig zijn de artikelen alleen in de oorspronkelijke taal en het Engels beschikbaar, op den duur moeten dat meer talen worden. Naast een redactie is er een netwerk van correspondenten uit (zo mogelijk) alle Europese landen, die artikelen aandragen en af en toe zelf schrijven. Hoofdredacteur: Benoît Lechat (Etopia). Vanuit Bureau de Helling is Erica Meijers lid van de redactie en tevens correspondent voor Nederland. Zij nam namens de GEJ deel aan workshops en debatten tijdens de EGPAssemblees in Kopenhagen en Athene. Zie http://www.greeneuropeanjournal.eu Publicatie: Gemeengoed - delen brengt welvaart Gemeengoed - goederen en hulpbronnen die collectief worden gebruikt en beheerd (de 'commons') - vormen de ruggengraat van een goed functionerende samenleving. Ze zijn van ons allemaal en mogen niet zomaar voor elk doel worden gebruikt, laat staan misbruikt. Veel gemeengoed wordt echter geprivatiseerd, te gelde gemaakt, uitgeput of vernietigd. We moeten ons daarom opnieuw bewust worden van de maatschappelijke waarde ervan. Zonder gemeengoed is er geen echte welvaart mogelijk. Voor GroenLinks en andere progressieve partijen is het denken over deze collectieve goederen van cruciaal belang. De klimaatpolitiek richt zich op de bescherming van lucht, water, grond, bossen, weiden en de stedelijke publieke ruimte. De moderne kennissamenleving maakt traditionele vormen van eigendom steeds meer overbodig en schept nieuwe vormen van universele toegang tot ons gezamenlijke culturele erfgoed en de producten van menselijke creativiteit. Er is een nieuwe economie van delen, ruilen en lenen in opkomst die zich richt tegen de weggooi-economie, het hyperconsumentisme en het bezitterige individualisme. De publicatie Gemeengoed – delen brengt welvaart geeft een overzicht van de geschiedenis, de reikwijdte en de institutionele structuur van het gemeengoed. Het geeft tal van aansprekende voorbeelden van natuurlijke, sociale culturele en digitale hulpbronnen die laten zien dat gemeenschappelijke goederen essentieel zijn voor onze kwaliteit van leven. Wat als openbare ruimten niet langer worden geprivatiseerd door reclame, lawaai, auto's en parkeerplaatsen? Wat als kennis en cultuur gratis ter beschikking staan en commercieel gebruik ervan een uitzondering is? Via welke regels en instituties kunnen we het gemeengoed democratisch beheren? De publicatie is een gezamenlijke uitgave van Bureau de Helling en de Belgische denktank Oikos (Vlaamse Groenen): een Nederlandse vertaling van een brochure van de Heinrich Böll Stiftung, die ook in het Engels en Frans is verschenen. 12
Auteurs: Silke Helfrich, Rainer Kuhlen, Wolfgang Sachs en Christian Siefkes. De presentatie vond plaats tijdens het symposium naar aanleiding van het themanummer van de Helling over ‘Gemeengoed’ op 27 april in Utrecht.
MATRA/ Democratiseringsprojecten Stafmedewerker: Anne de Boer Ook in 2012 nam Bureau de Helling deel aan het zogeheten MATRA-Politieke Partijen Programma. Door middel van dit programma kan op het terrein van training en kennisoverdracht ondersteuning worden geboden aan counter partners van GroenLinks in mogelijke EU- toetredingslanden. In 2012 was GroenLinks actief in Kroatië en in Turkije, waar werd samengewerkt met politieke stichtingen verwant aan Zelena Lista (Groene Lijst) in Kroatië en van Yesiller (Groenen) in Turkije. Daarnaast werd samen met onder andere de Europese Groene Partij een conferentie ondersteund van Groene Partijen op de Balkan en van Groene Partijen rond de Zwarte Zee. Voor het eerst was het mogelijk om in de Zuidelijk Mediterrane landen actief te zijn, mogelijkheden werden onderzocht voor Marokko en Tunesië. In Tunesië werd een conferentie georganiseerd over de rol van oppositie in een parlementaire democratie. Uitvoerder van dit project: Anne de Boer i.s.m. Pepijn van Eeden (stagiair). Over de activiteiten in het kader van het MATRA-project verschijnt een apart jaarverslag.
I.3 Media: website en tijdschrift Website www.bureaudehelling.nl In 2012 is de website volop ingezet om het politiek-culturele debat binnen en buiten GroenLinks te stimuleren. Daarbij is regelmatig samengewerkt met het tijdschrift de Helling, zoals bij het themanummer over ‘de ziel van Europa’. Op de website werden bezoekers, in de maanden voorafgaande aan het verschijnen van de Europa-special, uitgenodigd om te beschrijven wanneer zij zich Europeaan voelden. Deze oproep leverde vele mooie reacties op, die op de site en enkele ook in het tijdschrift zijn gepubliceerd. Net als in 2011 lukte het in 2012 om iedere werkdag nieuwe content te publiceren. De site trekt nog steeds gemiddeld 200 à 300 unieke bezoekers per dag en 2.000 mensen ontvangen elke maand de nieuwsbrief. Ook op de sociale media is Bureau de Helling vertegenwoordigd. Op twitter volgen ruim 1.300 mensen onze activiteiten en op Facebook wordt regelmatig gereageerd op stukken en zijn er ruim 250 mensen die onze pagina hebben 'geliked'. Rondom de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012 is de site intensief gebruikt om te debatteren over de koers van GroenLinks. Zo zijn er in aanloop naar de verkiezingen prominente denkers benaderd om te reageren op het verkiezingsprogramma. Na de teleurstellende verkiezingen hebben we discussies rondom personen weten te vermijden en de aandacht gericht op de koers van de partij. Moet GroenLinks groener en linkser worden? Om die vraag te beantwoorden zijn door de redactie ook interviews gehouden met de nieuwe Kamerleden, en hebben we bijgedragen aan het tot stand komen van, en het online discussiëren over de publicatie Wie we zijn en wat we willen van Wijnand Duyvendak. Door prominente denkers te vragen hier weer op te reageren was bureaudehelling.nl in 2012 dé plaats waar het debat over de inhoud van GroenLinkse waarden en idealen werd gevoerd. Simon Otjes was tot september 2012 de coördinator van de website, waarna Noortje Thijssen het overnam (tot haar vertrek per 1 februari). De webredactie bestond in 2012 uit: Erica Meijers, Dick Pels, Noortje Thijssen, Pepijn Vloemans, Simon Otjes en Katinka Eikelenboom. Stagiaires die de webredactie verzorgden: Willem de Gelder (1 mei t/m 12 september 2012) en Suzan Curvers (1 september 2012 t/m 28 februari 2013). 13
Tijdschrift de Helling Bureau de Helling is uitgever van het (papieren) tijdschrift de Helling, een opiniërend driemaandelijks magazine over samenleving, politiek, cultuur en wetenschap dat al vanaf 1987 verschijnt. De Helling verscheen in 2012 vier keer met de volgende thema's: − Gemeengoed, over de nieuwe belangstelling voor collectief eigendom en burgerorganisaties (lente 2012), oplage 2200. − De ziel van Europa, over de (culturele) identiteit van Europa (zomer 2012), oplage 2200. − Togadragers in het recht, over debatten en verschuivingen binnen de rechterlijke macht ten opzichte van samenleving en politiek (herfst 2012), oplage 2300. − Eigen verantwoordelijkheid, analyse van een populaire term onder beleidsmakers en politici en de opkomst van meer burgerinitiativen (winter 2012/2013 - verscheen 2 februari 2013), oplage 2550. Medewerkers Erica Meijers (hoofdredacteur), Redactie: Marijntje Denters (verliet de redactie in de zomer), Iris van Domselaar, Bas Eickhout, Marius Ernsting, Heleen de Jonge van Ellemeet, Farid Tabarki, Herman Meijer, Aetzel Griffioen, Marloes Daling (stagiaire van september tot februari 2013) Nieuwe redactieleden: Eline van Nistelrooij (verliet de redactie in de zomer) Rens van Tilburg en Jaïr Schalkwijk. Columnist: Menno Hurenkamp. Illustraties bij columns: Farhad Foroutanian en Eva Hilhorst. Portretfotograaf bij de interviews: Peter Valckx. Overige regelmatig bijdragende fotografen: Bernice Sieuwe en Philippe McIntyre. Ontwerp en beeldredactie: Mark Schalken, De Ruimte ontwerpers. (het herfst nummer is ontworpen door Albert Hennipman). Druk: Drukkerij de Raddraaier. Vanaf 2012 wordt uitsluitend met themanummers gewerkt, waarbij elk themanummer door een van de redacteuren mede wordt opgezet en uitgevoerd: - Gemeengoed: redacteuren: Aetzel Griffioen en Erica Meijers - Europa: Erica Meijers - Togadragers in het recht: Heleen de Jonge-Van Ellemeet, Iris van Domselaar en Erica Meijers - Eigen verantwoordelijkheid: Marloes Daling (stagiare), Jaïr Schalkwijk en Erica Meijers. Abonnees Door de invoering van een nieuw administratief systeem bleek het niet mogelijk een goed inzicht te krijgen in het verloop van het abonneebestand (eind 2011: 1996 abonnees). Er waren in 2012 opzeggers, maar tegelijk kwamen er via de website abonnees bij en heeft ook de jubileumviering een aantal nieuwe abonnees opgeleverd. De verkoop van losse nummers is dit jaar wat lager dan vorig jaar. Wat via de administratie is besteld, is niet na te gaan. Daarom hieronder alleen de aantallen die via de redactie zijn besteld. Die cijfers zijn dus lager dan de werkelijke bestellingen: - Lente, thema gemeengoed: 15 - Zomer, thema Ziel van Europa: 19 - Herfst: togadragers in het recht: 19 - Winter: eigen verantwoordelijkheid: 27 Werving en publiciteit Abonneewerving heeft enkel plaatsgevonden via artikelen in het GroenLinks Magazine bij het verschijnen van nummers. Op het congres van GroenLinks en bij andere activiteiten van Bureau de Helling of GroenLinks worden gratis nummers verspreid. Nieuwe nummers krijgen 14
publiciteit via twitter, LinkedIn en gerichte persberichten in die media die voor het thema van belang zijn, en in de nieuwsbrieven en websites van GroenLinks. Voor sommige nummers zijn persberichten verstuurd naar alle politici van GroenLinks. Financiën Binnen de WB-begroting is het budget voor de Helling de afgelopen jaren verlaagd, terwijl de productiekosten juist zijn gestegen. Was in 2011 voor de Helling nog 56.000 begroot, de inkomsten bedroegen slechts 47.000. Om die reden zijn de abonnementsgelden in 2012 fors verhoogd. Het abonnement ging van 29,50 naar 32,50 (jongerenabonnement 16,50); losse nummers van 7,50 naar 8,50. In 2013 zal bekeken worden of aanvullende maatregelen nodig zijn om de inkomsten en uitgaven in evenwicht te krijgen. Inhoud: thema’s en artikelen Lente 2012: Gemeengoed De financiële en economische crises stimuleren het denken over alternatieven voor het neoliberalisme en de politieke crisis roept vragen op over de relatie tussen overheid en burgers. Er wordt weer gepleit voor meer ruimte voor zelfbeheer, collectief eigendom en gemeenschappelijk bezit. Alle nieuwe initiatieven en ideeën groeperen zich rondom het uit Groot-Brittannië afkomstige begrip commons, in het Nederlands te vertalen als: gemeengoed, het gemene, of de meent. Archetype van dit begrip is het door lokale boeren gemeenschappelijke beheerde weitje, waarop ieder zijn koeien laat grazen en waarvan de opbrengst aan het dorp ten goede komt. Inmiddels is de discussie uitgewaaierd naar veel abstractere publieke en gemeenschapszaken als water, lucht en cyberspace. Naast theoretische artikelen presenteert deze Helling een reeks gemeenschappelijke initiatieven in Utrecht. Inhoud: Aetzel Griffioen en Erica Meijers, Ruimte aan collectiviteit (interview met Tine de Moor). Merijn Oudenamspen, Gemeengoed, voorbij de dualiteit van staat en markt. Aetzel Griffioen, Nieuwe Meentes. Het relationele individu. Pieter Pekelharing, Kennis is kostbaar, over intellectueel eigendom. Rudi Laermans, Creatieve economie, contradicties in innovatie. Ronald Paping en Agnes Verweij, Kooprecht voor huurders. Corporatiewoning of eigen huis. Jan-Willem van der Schans, Gemeengoed als liberaal ideaal, commons als vrijhandel Marius Ernsting, Waterschappen? – if it ain't broke, don't fix it. Aetzel Griffioen en Erica Meijers, Biotechnologie, maar dan anders (interview met Guido Ruivenkamp). Jean-Louis van Gelder en Gustaaf Reerink, Ontwikkeling door gedogen – eigendom in sloppenwijken. Ivana Ivkovic, Terugkeer naar het communisme? – resensie Slavoj Zizek. Beeldbijdragen: Gemeengoed in Utrecht: Peter Valckx, Philippe McIntyre, Marlies Peters, Albert Hennipman, Silvia Stolan en Mark Schalken. Ctho Delat: kunstenaarscollectief uit Rusland. Rubrieken: Verder Lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp. Presentatie Dit nummer werd op 27 april 2012 gepresenteerd tijdens een symposium, met: Tine de Moor, Merijn Oudenampsen, Aetzel Griffioen, Marry Mos, Titus Schlattman en Biba Schoenmaker. Locatie: De nieuwe jutter, Utrecht. Aantal aanwezigen: circa 50. Zomer 2012: De ziel van Europa Er wordt over Europa tegenwoordig meestal gesproken in termen van crises, banken en politieke instituties. Maar Europa roept veel meer op: oude Griekse mythes, prachtige pleinen en kathedralen, vakantieliefdes, volksverhuizingen, oorlog en revolutie. Ergens tussen de 15
herinneringen en de hoop voor de toekomst bevindt zich de ‘ziel’ van Europa. Die ziel zou tot uiting moeten komen in het politiek-economische project, maar er lijkt eerder sprake van een kloof tussen beide. Of is dat een vergissing en krijgen we als Europeanen gewoon het bestuur dat we verdienen? Het huidige politieke Europa staat in elk geval op een kruispunt. Het gevaar dat het na de Tweede Wereldoorlog begonnen project een historische curiositeit wordt, is niet denkbeeldig. Zelfs linkse partijen verlaten her en der hun klassieke standpunt van internationale samenwerking als remedie tegen naar geweld en uitsluiting neigend nationalisme, als weg naar ‘verzoening tussen de volkeren’ en als opening naar de wereld. In dit nummer zoeken we een bredere blik op Europa en trachten we het Europa van de ziel te verzoenen met het politieke Europa. Inhoud: Erica Meijers, 'Een ziel heb je nu en dan'. Leeswijzer bij deze Helling. Dick Pels, Niet meer bang zijn. Wat bezielt Europa. Daniel Cohn Bendit, De waarheid over Europa. In gesprek met Socrates. Kristóf Szombati, Is Europa te redden? Eigenbelang regeert. Cas Smithuijsen, Eurofonie. Is het Europese ideaal nog hoorbaar? Joost Vormeer, Kwetsbaar en wreed. Drie films uit het hart van Europa. Benoît Lechat, Het meertalige Europa. De vreemde wereld van de ander. Jos van Dijk, Vertrouwen in de burger. Versterk de Europese democratie. Rens van Tilburg, Een munt zonder ziel. Hoe de politiek buiten spel kwam. Wie en waar is de ziel van Europa? Acht korte bijdragen van: Christoph Keller (CH), Eva van de Rakt (D/CZ), Pepijn Vloemans (NL), Oyvind Strømmen (N), Ingeborg Visscher (NL), Kostas Loukeris (GR), Judith Sargentini (NL/B), en Dick Boer (NL). Beeldbijdragen: Hristina Tasheva: Letters to my mother en Statistic figures; kunstenaars op reis door Europa: Esther Kokmeijer, Tjerk Ridder, Bruno van Elshout, Jonmar van Vlijmen; Caribische kunst. Rubrieken: Verder Lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp. Herfst 2012: Togadragers in het recht Advocaten zijn gladde types die in toom gehouden moeten worden, rechters zijn 'wereldvreemd' of juist een politieke stoorzender, en officieren van justitie zijn geen magistraten meer maar crimefighters. De togadrager ligt onder vuur. Incidenten van falende togadragers geven regelmatig aanleiding tot kritiek. Een jonge rechter benadrukt in deze Helling dat het vertrouwen in het recht steeds opnieuw verworven moet worden. Dit herfstnummer levert een bijdrage aan het noodzakelijke onderhoud van het recht. Niet door abstract over de rechtsstaat te filosoferen, maar door de beroepsgroepen onder de loep te nemen die instaan voor een goed verloop van het recht: rechters, officieren van justitie en advocaten. De auteurs van deze Helling onderstrepen het belang van een open communicatie met de wereld en een onafhankelijke advocatuur, bekritiseren de aanname dat Nederland strenger wil straffen en andere zogenaamde vanzelfsprekendheden, en pleiten voor een evenwichtige omgang met autoriteit. Inhoud: Erica Meijers en Peter Valckx, ‘Vertrouwen in het recht onderhouden’. Portret van rechter Berbel de Vos. Joep van der Vliet, De wondere wereld van de togadragers. Ficties ontmanteld. Margreet Ahsmann, Een leven lang leren. De professionaliteit van de togajurist. Wouter Veraart, Door pijn naar waarheid. Voor een Nederlands constitutioneel hof. Stijn Ruiter, Wil Nederland echt zwaarder straffen? Erica Meijers en Peter Valckx, ‘De emotie mag zichtbaar worden’. Portret van officier Willem Jan de Graaf. Floris van Delft, Rechter kan niet. Fragmenten uit een theatervoorstelling over straf. Britta Böhler, De onafhankelijke advocatuur. Erica Meijers en Peter Valckx, 'Ik houd ervan in de forefront te staan’. Portret van advocaat Emiel Jurjens. Bernadette Kester en Nel Ruigrok, Grenzen aan de openbaarheid. Togadragers in de media. Peter Kop, Arbitres muets. Vrijheid van denken en management. Arthur Hartmann, Verbestuurlijking: vloek of zegen? 16
Heleen de Jonge van Ellemeet, Togadragers en olieboeren. Interview met Menno Kamminga. Beeldbijdragen: Raph de Haas, Alberto di Michele, Peter Valckx, Jan Rothuizen, Mimansa Sahay, Eva Hilhorst, Farhad Foroutanian, Philippe McIntyre. Rubrieken: Verder lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp. Presentatie Dit nummer werd op 18 oktober gepresenteerd op een bijeenkomst in de Juridische faculteit van de Universiteit van Amsterdam, met Iris van Domselaar en Heleen de Jong-Van Ellemeet. Aantal aanwezigen: circa 30. Winter 2012: Eigen verantwoordelijkheid (jubileumnummer) Het gedachtegoed van GroenLinks moet op de helling. In 1987 ontstond het tijdschrift de Helling met een vergelijkbare opdracht, als een fusie van de bladen van de wetenschappelijke bureaus van CPN, PPR en PSP. De Helling heeft daarom altijd een onafhankelijke positie gehad ten opzichte van GroenLinks, dat drie jaar na het tijdschrift werd opgericht. Ter ere van haar jubileum stelt de Helling nu de vraag naar de koers van GroenLinks: is de partij links of liberaal, kiest ze voor het individu of het collectief, of is er een werkend evenwicht denkbaar? Het winternummer is een special over een populaire term onder beleidsmakers en politici: 'eigen verantwoordelijkheid', ook bekend als 'eigen kracht', 'eigen regie' en 'zelfredzaamheid. Horen deze termen thuis in een rechtse traditie waarbij de burger juist in crisistijden op zichzelf is aangewezen, of is het onderdeel van de linkse traditie van emancipatie en zelfbeheer? Het debat over deze vragen wordt voortgezet tijdens een live editie van het blad op 9 februari 2013 (organisatie: Marloes Daling). Inhoud: Erica Meijers, Eigen verantwoordelijkheid: links of liberaal? Erica Meijers, ‘Verantwoordelijkheid gaat om de ander’ (Interview met Machiel Karskens). Annemarije Hagen, Eigen verantwoordelijkheid: probleem of panacee. Evelien Tonkens, Help jezelf, SCP-rapport Beroep op de burger. Philippe McIntyre (beeld), Buren. Verantwoordelijkheid voor de aarde. Esther Boukema, Natuur proeven. Hoe krijg je de smaak te pakken. Rogier van Reekum, Democratische ruzie. Pleidooi voor onenigheid als collectief goed Marloes Daling en Erica Meijers, ‘Zet burgers aan het stuur.’ Ronde tafel met GroenLinks wethouders. Evert Verhulp, Niet te vast, maar belast. Eigen verantwoordelijkheid op de arbeidsmarkt. Dick Oudenampsen, Eigen verantwoordelijkheid of eigen regie. Wie regelt de zorg? Erica Meijers, Het Handvest van Wenen. Actieve burgers in Europa Peter Valckx (beeld), Ma kan niet meer thuisblijven. Wie neemt de verantwoordelijkheid. Mark Schalken (beeld en tekst), De zeven werken van barmhartigheid. De fraters van Tilburg. René Cuperus, Raymond Gradus, Frank van Mil, Geert Jan Spijker, Arjan Vliegenthart, Fleur de Beaufort en Patrick van Schie, Links, liberaal of confessioneel. Andere partijen over eigen verantwoordelijkheid. Beeld: Zelfportretten. Eigen verantwoordelijkheid en kunst - door Margerite Luitwieler, Rogelio Nedd, Bernice Siewe. Rubrieken: Verder lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp.
I.4 Publicatielijst medewerkers Publicaties Dick Pels: -
‘De staat moet ons niet willen opvoeden tot betere mensen (bespreking Claassen)´, de Volkskrant; 14 januari; Bureaudehelling.nl, 14 januari 2012. 17
-
´Job op de mestvaalt´, Bureaudehelling.nl, 21 februari; Joop.nl, 22 februari 2012. ´Samsom moet een vrijage aangaan met Sap´, NRC Handelsblad, 2 maart 2012; ´Op naar het linkse midden´, Joop.nl, 3 maart 2012; Bureaudehelling.nl, 5 maart 2012. ´De sociale idee van de Grünen. Antwoorden op een uit elkaar vallende samenleving´, niet gepubliceerde werktekst (samenvatting en vertaling uit het Duits – 11 pagina’s) ´Mijn is dijn: de nieuwe economie van het delen´, Bureaudehelling.nl, 17 maart 2012. ´De Helling Leest: Plenitude´, Bureaudehelling.nl, 20 maart 2012. ´Bordeel Duitsland´, Socialevraagstukken.nl, 21 maart2012; Joop.nl, 23 maart 2012; Bureaudehelling.nl, 26 maart; korte versie Het Parool, 22 maart; `Weg met de liberale pooiervrijheid!´, Tijdschrift voor sociale vraagstukken, 4 april 2012, 20-22. ´Feiten zijn niet heilig. Drie critici over fact free politics´, Bureaudehelling.nl, 26 maart 2012. ´Radicale anarchie in de Hobbitstee. De Transition Towns-beweging als praktische religie´, De Groene Amsterdammer, 5 april 2012; Bureaudehelling.nl, 13 april 2012. Besprekingen Botsman en Helfrich e.a., de Helling, lente 2012. ´Het einde van het driestromenland´, Beleid & Maatschappij, themanummer Tien jaar Fortuyn in de polder, 39/2: 217-218. ´Een marxist in schaapskleren (recensie Kalma)´, Socialisme & Democratie 69(5): 4044. ‘Europa als beschavingsproject: overwinning van de sociale angst´, de Helling, zomer 2012; idem Bureaudehelling.nl, 21 juni 2012; korte versie ´Niet alleen welvaart telt in Europa, het draait ook om beschaving´, de Volkskrant, 23 juni 2012. Besprekingen van de verkiezingsprogramma´s van PvdA, 50Plus en PVV, Bureaudehelling.nl, 2, 15 en 27 september 2012. ´De PVV: van “eigen volk eerst” naar “eigen geld eerst”´, Joop.nl, 25 september 2012. ´Der neue nationale Individualismus´, in Erica Meijers (Hsg.) Rechtspopulismus in Europa. De Helling/GEF, Wien 2012, 31-56. ´Goed verhaal GroenLinks valt moeilijk in crisistijd´ (met Pepijn Vloemans), de Volkskrant, 19 september 2012. `De progressieve herverkaveling is achter de horizon verdwenen´, Socialisme & Democratie 9/10: 32-34; ´Was it the economy, stupid?´, Bureaudehelling.nl, 29 oktober 2012. ´Socialisme in één continent´, Socialevraagstukken, 31 oktober 2012; Joop.nl, 31 oktober 2012; Bureaudehelling, 1 november 2012. ´A Climate of Uncertainty´, Green European Journal, 7 november 2012. ´Burgers optillen naar hun betere ik´, in Simon Knepper & Johan Kortenray (red.) Niet te moeilijk graag. De verkleutering van het publieke debat, Amsterdam 2012: Boom, 148-156. ´Een klimaat van onzekerheid´, Socialevraagstukken.nl, 7 december; Joop.nl, 8 december 2012. ´Nationale identiteit en Europese integratie´, Civis Mundi #15, 19 december.
Lezingen en debatten: - 12 januari: ‘Populisme en democratie´, STUK, Leuven (met Johan Vermeersch en Dirk Holemans). - 16 april:´Radicale democratisering tussen links en rechts´, Cursus Gedachtegoed GroenLinks Utrecht. - 6 mei:´De verweesde erfenis van Fortuyn´, De Balie, Amsterdam. - 9 mei: ‘De ziel van Europa´, Europawerkgroep GroenLinks, Utrecht. - 31 mei: ‘Een alternatieve economie´, Humanitas, Rotterdam. - 1 juni:´(Op) weg met de democratie´, De Balie, Amsterdam. - 5 juni:´Vrijzinnig Paternalisme´, GroenLinks afdeling Houten. - 12 juni:´Communicatie politiek-volk´, De Vierde Kamer, Eindhoven. - 3 juni:´Reinventing Europe in the face of the populist challenge´ en ´Closing speech´, seminar Maltese Greens, Ceratonia Foundation, St. Julians, Malta. - 11 juli:´Over het verkiezingsprogramma´, GroenLinks Amsterdam-Oost - 25 augustus: ´Populisme, democratie, Europa´, zomerweekend Groen, Nieuwpoort (België). - 8 september:´A Climate of Uncertainty´, Green Summer School, Carnsore Point, 18
-
Ierland. 12 september: Politiek debat verkiezingsavond, De Unie, Stadhuis Rotterdam. 21 september: Bijdrage panel WB´s, Den Uyl-leergang PvdA, Amsterdam. 25 september:´Vrijzinnige verheffing? (reactie op rapport Teldersstichting over cultuurbeleid), KNAW, Amsterdam. 28 september: Afscheid Wim Couwenberg, Erasmus Universiteit Rotterdam. 4 oktober: ´Ambtelijk-politiek samenspel´, Publiek Domein, ISWV, Leusden. 11 oktober:´Waarheen met GroenLinks?´, GroenLinks afdeling Eindhoven. 22 oktober:´Europe Facing the Populist Challenge´, seminar HBS/GEF, Warschau. 23 oktober:´Populism in the Netherlands´, bijdrage aan panel HBS/GEF, Warschau. 25 oktober:´GroenLinks moet linksaf slaan´, GroenLinks afdeling Gouda. 30 oktober:´Vrijzinnigheid´, Doperscafé, Singelkerk, Amsterdam. 1 november:´Wat is er mis met de meritocratie?´, Jonge Democraten, Rotterdam. 10 november:´The Transition Movement: Critical Remarks´, session GEF, EGP Council, Athene. 13 november:´Waarheen met GroenLinks?´, GroenLinks afdeling Hengelo. 16 nobember:´Recht op Vet´, debat met Paul Frissen in kader Nacht van de Burger, De Balie. 17 november: Presentatie WB (2x) op Ledendag GroenLinks, Tweede Kamer, Den Haag. 20 november:´Waarheen met GroenLinks?´, GroenLinks afdeling Diemen. 26 november: Inleiding bij Jesse Klaver, lezingenserie Waardevolle Economie, Utrecht. 8 december:´Vrijzinnigheid´, Zin in GroenLinks, Amsterdam. 19 december:´What about GroenLinks?´, Australian Greens, Melbourne, Australia.
Publicaties Erica Meijers: Boeken: -
Erica Meijers (red.), Rechtspopulismus in Europa, Wien/ Brussel/ Berlin, Planet Verlag/ Heinrich Böll Stiftung/ GEF, 2012.
Artikelen in tijdschriften, kranten en bundels: -
-
‘Waarin gelooft Ephimenco?’, Trouw, 4 januari 2012, (ingezonden brief, reactie op column van 31 december 2012). Sylvain Ephimenco, ‘Lelijk (2)’, Trouw, 5 januari 2012 (reactie op ingezonden brief van 4 januari 2012). ‘Religie in diskrediet’, Trouw, 12 januari 2012 (ingezonden brief, reactie op Ephimenco van 5 januari 2012). Where would we be without Barbarians? Populism and progressive politics. Published on 12 jan 2012: http://www.greeneuropeanjournal.eu/debate-blog/where-would-we-bewithout-barbarians-2/ and 9 feb. 2102: http://bureaudehelling.nl/artikel/wherewould-we-be-without-barbarians Lezing Helsinki 13 december 2011. Symposium ‘Is populism here to stay?’ georganiseerd door drie denktanks uit Finland en Zweden. ‘GroenLinks heeft moeite met de gemeenschap en religie’ (met Piet de Jong), Nederlands Dagblad 27.1.2012. Ook op http://bureaudehelling.nl/artikel/groenlinkswetenschapper-erica-meijers-groenlinks-heeft-moeite-met-de-gemeenschap-en-religie 'Europe's Identitycrisis', Green European Journal Volume 1 (februari 2012), http://www.greeneuropeanjournal.eu/journal/volume-1/europes-identity-crisis/ ‘Gemeengoed als toekomstmodel. Commons-congres in Brussel op 9 maart’, Gepubliceerd op 19 maart 2012; http://bureaudehelling.nl/artikel/gemeengoed-alstoekomstmodel 'Eigendom is diefstal', de Helling, jrg. 25, nr. 1 (lente 2012), 4-5. Inleiding op thema 'Gemeengoed'. ‘Ruimte aan collectiviteit. Interview met Tine de Moor’ (met Aetzel Griffioen), de Helling, jrg. 25, nr. 1 (lente 2012), 6-8. ‘Biotechnologie, maar dan anders. Interview met Guido Ruivenkamp’ (met Aetzel Griffioen), De Helling, jrg. 25, nr. 1 (lente 2012), 34-35. 19
- 'Schrijf mee over de ziel van Europa', 5 april 2012; http://bureaudehelling.nl/artikel/schrijf-mee-over-de-ziel-van-europa - ‘Gedenk Europees, niet nationaal’, Trouw, 4 mei 2012. - 'Het maken van beelden van mensen doden. Op welk moment word je een vluchteling?', De Linkerwang, mei 2012, nr. 4, 10-11 (tekstbijdrage Vreemdlandfestival 31 maart 2012). - 'Gedenke Europäisch, nicht national', website Grüne Bildungswerkstatt Österreich 9 mei 2012, http://www.gbw.at/home/planet-verlag-populism-in-europe/gedenkeeuropaeisch-nicht-national/ - ’Crrisis in Kopenhagen, de EGP bijeen’, GroenLinks Magazine, juni 2012. - ’Kunst geeft de samenleving inspiratie’, Trouw, 2 juni 2012. - Anita Twaalfhoven, ‘Geef op school de ruimte om onverwachte wegen in te slaan. Interview met Erica Meijers’, Cultuurplein magazine, jrg. 2, nr. 5 (juli 2012), 8-10. - Bevlogen theologen. Recensie van het boek Paul Werkman en Rolf van der Woude (red.), Bevlogen Theologen. Geëngageerde predikanten in de negentiende en twintigste eeuw, Hilversum: Verloren 2012., GroenLinks Magazine, juli 2012. - ‘Een ziel heb je nu en dan. Leeswijzer bij de Helling met thema De ziel van Europa, De Helling, jrg. 25, nr. 2 (zomer 2012), 3-5. - 'L'Europe déraciné', Etopia, Revue d'écologie politique, nr. 10, septembre 2012, 137148. - 'Christelijke politiek valt of staat niet met het CDA' (titel klopt niet met inhoud), Trouw podium, 28 september 2012. - 'Hoop en vertrouwen in tijden van crisis. Over economie en moraal'. In: Ophef, herfst 2012. Hoop en vertrouwen in tijden van crisis. Over economie en moraal. (tekst van een lezing voor de Vereniging voor Theologie en Maatschappij, zaterdag 16 juni 2012 in Utrecht en 18 oktober in de Ark in Amsterdam). - 'Togadragers in het recht', inleiding bij een special van de Helling, jrg. 25, nr. 3 (herfst 2012), 4-5. - 'Vertrouwen in het recht onderhouden’. Portret van rechter Berbel de Vos', de Helling, jrg. 25, nr. 3 (herfst 2012), 6-7. - 'De emotie mag zichtbaar worden’. Portret van officier van justitie Willem Jan de Graaf', de Helling, jrg. 25, nr. 3 (herfst 2012), 20-21. - 'Ik houd ervan in de frontline te staan’. Portret van advocaat Emiel Jurjens, de Helling, jrg. 25, nr. 3 (herfst 2012), 28-29. Vertalingen: - Kostas Loukeris, 'Europeaan zijn en Europeaan worden', Over de ziel van Europa', de Helling, jrg, 25, nr. 2 (zomer 2012), 39 ( uit het Engels). - Eva van de Rakt, 'In de trein van Praag naar Berlijn', Over de ziel van Europa', de Helling, jrg, 25, nr. 2 (zomer 2012), 35 ( uit het Duits). - Christoph Keller, ''s Nachts op het strand'. Over de ziel van Europa', de Helling, jrg, 25, nr. 2 (zomer 2012), 34 (uit het Duits). - Benoît Lechat, 'Het meertalige Europa', de Helling, jrg, 25, nr. 2 (zomer 2012), 26-27 (uit het Frans). - Daniel Cohn Bendit, 'De Waarheid over Europa. In gesprek met Socrates', de Helling, jrg, 25, nr. 2 (zomer 2012), 12-14 (ingekort en vertaald uit het Frans). Lezingen, interviews en bijdragen aan debatten: - 20 februari: Lezing en debat over ‘Links en religie’ van afdeling GroenLinks en plaatselijke kerk in Monnickendam.20 maart: bijdragen aan besloten bijeenkomst KNAW over cultuureducatie in Amsterdam. - 20 februari: Ontvangst Catherine Libeaut, Nederlandse afdeling Franse Ecolo 9 maart: deelname congres over de Commons in Brussel, georganiseerd door Oikos. 17 maart: voorzitten workshop Internationale gerechtigheid: R2P op congres van Hellingproef, Jong Teylders en Jong WBS over gerechtigheid. 31 maart: Column over vreemdelingschap en beeldvorming op het Vreemdlandfestival, festival over vluchtelingen in Amsterdam. 26 april: Debat van Kunsten 92 over de grondslagen van het cultuurbeleid in Singelkerk, Amsterdam. 20
-
-
-
-
27 april: Voorzitten presentatie themanummer de Helling over Gemeengoed en publicatie Gemeengoed –delen van welvaart in de nieuwe Jutter in Utrecht, met Tine de Moor, Merijn Oudenampsen, Aetzel Griffioen, Marry Mos, Titus Schlattman en Biba Schoenmaker. 9 mei: Paneldebat over Scheiding Kerk en Staat, georganiseerd door GroenLinks Amsterdam Oost. Met verder o.a. Ruard Ganzevoort. 12 mei: bijdrage aan workshop Austerity, georganiseerd door GEF/GEJ, tijdens bijeenkomst EGP in Kopenhagen. 24 mei: Lezing en debat Kerkcafe Nassaukerk Amsterdam over politiek en religie. Met Dick Janssen, oud-wethouder GroenLinks stadsdeel Westerpark Amsterdam. 12 juni: Paneldebat ‘Herrie om 4 en 5 mei’ in de Rode Hoed, Amsterdam.16 juni: lezing voor de Vereniging van Theologie en Maatschappij (VTM) in Utrecht; thema: Wat kunnen we leren van de crisis. Titel lezing: ‘Hoop en vertrouwen in tijden van crisis. Over economie en moraal’. 21 juni: ‘Nacht van de theologie’ (nominatie voor de podiumprijs van de theologie. Winnaar was Erik Borgman). Anita Twaalfhoven, ‘Geef op school de ruimte om onverwachte wegen in te slaan (interview met Erica Meijers’, Cultuurplein magazine, jrg. 2, nr. 5 (juli 2012), 8-10. 23-25 augustus: Deelname zomeruniversiteit Oostenrijkse Groenen, georganiseerd door het wetenschappelijk Bureau van de Groenen in Goldegg bij Salzburg. Op 23 augustus lezing en presentatie boek Rechtspopulismus in Europa. Op 24 augustus workshop over populisme. 29 augustus: Villa VPRO (radio) over de rol van de Helling en Bureau de Helling in GroenLinks. 10 september: Televisiedebat voor Family7 (de christelijke televisiezender van Nederland) in Apeldoorn met Van der Staaij (SGP) en Voordewind (CU) over geloof en politiek (uitgezonden via web op 11 september 2012). 4 oktober: Lezing over populisme n.a.v. presentatie Rechtspopulismus in Europa in Salzburg in de Robert Jungk Bibliothek. 5 oktober: Korte lezing en panellid bij debat n.a.v. de presentatie van Rechtspopulismus in Europa en deelname paneldebat over populisme in Wenen (krantenartikel in Der Standard, Wien). 5 oktober: Rondetafeldiscussie Midden-Europa en 's avonds discussie aan de Universiteit van Wenen. 12 oktober Deelname besloten bijeenkomst met wetenschappelijke bureaus verschillende partijen en onderzoeksgroep Cultuur in de Spiegel over 'Ideologie en Cultuuronderwijs', aan de universiteit Groningen. 18 oktober: Lezing over moraal en economie in de Ark, kerk in Amsterdam Noord. 8-10 november: Rondetafeldiscussie over populisme in Griekenland tijdens de EGPbijeenkomst in Athene. 20-23 november: Conferentie in Cordoba van NECE, netwerk van organisaties over burgerschapseducatie, twee workshops op 22 november over populisme en radicale politiek. Thema: Arabische Lente en Europese democratisering. Marcel ten Hooven, 'Van hun sokkel gevallen. De Vaders zijn hun gezag kwijt', De Groene Amsterdammer, 2012 nr. 51/52 (interview met o.a. Erica Meijers).
Publicaties Gerrit Pas: -
‘De Helling kijkt: Aad de Haas in de Kunsthal Rotterdam’, bureaudehelling.nl, 14 februari 2012. Dossier Groene Economie (PR-vergadering 24 maart 2012): http://organisatie.groenlinks.nl/files/Dossier%20PR%20Groene%20economie%2024%2 0maart%202012.pdf Jaarverslag Bureau de Helling 2012, mei 2012 (inhoudelijk activiteiten). Dossier Duurzame Mobiliteit (PR-vergadering 15 december 2012): http://organisatie.groenlinks.nl/files/Verslag%20Duurzame%20Mobiliteit%20Partijraad %2015%20december%202012.pdf
21
Publicaties Katinka Eikelenboom: -
'De Helling leest: Einde aan de groei', Bureaudehelling.nl, 16 februari 2012 'Weg met de angst voor een moreel debat', Bureaudehelling.nl, 11 januari 2012; Liberales, 2 maart 2012. 'De Helling leest: De staat van het klimaat', Bureaudehelling.nl, 7 maart 2012. 'Bernard Lietaer: Weg met het monopolie van één soort geld', Bureaudehelling.nl, 29 maart 2012. 'De Helling spiekt: Iedereen', Bureaudehelling.nl, 6 juli 2012. 'Verziekt klimaatdebat dient verduurzaming niet', Joop.nl, 16 augustus 2012; Bureaudehelling.nl, 5 september 2012.
Publicaties Noortje Thijssen: − − − − − −
‘Narcisme van het kleine verschil; waarom eensgezindheid kan leiden tot polarisatie’, september #KijkSW ‘De consistentie van Wilders’, Internet: Trouw.nl, 9 juni 2012; Socialevraagstukken.nl; Sargasso.nl; Bureaudehelling.nl; Nujij.nl. ‘Veroordeeld tot sissende man’, de Volkskrant, 28 augustus (republiekallochtonië.nl) De jaren zestig herrinnerd. Over gedeelde idealen uit een linkse periode (proefschrift), Amsterdam: Vossiuspers / UvA. ‘GroenLinks is en blijft Modern Links’, sargasso.nl, 1 oktober 2012; Joop.nl ‘Valse bescheidenheid. Een boekrecensie van Duco Hellema's 'Nederland en de jaren zeventig', Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken (13 maart 2013).
Proefschrift in de media: − Sanden, G., Rechts verdedigt linkse idealen, FoliaWeb, 6 juni 2012. − Etty, E. (2012), De voorproef. Een computerspel met veel asfalt; dat is Rome, NRC Handelsblad, 9 juni 2012. − Dekkers, G., Die vermaledijde jaren zestig zijn van ons allemaal, de Volkskrant, 9 juni 2012. − Welgraven, C., Vandaar dit boek, Trouw, 30 juni 2012. − Beerends, H. (2013), Herinneringen aan de protestjaren, ravage-webzine.nl Debatten: − 5 september 2012: OBA Live (radio) met Theodor Holman. − 10 september: ‘Tyfus Hoeren en Vuile Flikkers’, debat over seksisme op straat, De Balie. Publicaties Pepijn Vloemans: -
-
-
‘Het linkse imagoprobleem. Wij willen helemaal niet dat de politiek de werkelijkheid correct beschrijft’, nrc.next, 9 januari 2012: http://bureaudehelling.nl/artikel/hetlinkse-imagoprobleem 'Twee Gucci-tassen, pas de problème. Maar meer dan dat?'; Consumeren. Is het erg? (reportage over het paradoxale geluk van de consumptiemaatschappij), De Groene Amsterdammer, 15 februari 2012; http://bureaudehelling.nl/artikel/het-verhaal-achterde-spullen ‘Geen Iraanse olie maar Hollandse zon en wind’, (met Liesbeth van Tongeren), Volkskrant.nl, 2 maart 2012 (opiniestuk over het nationale belang van duurzame energie): http://bureaudehelling.nl/artikel/geen-iraanse-olie-maar-hollandse-zon-enwind
22
-
-
-
‘Geef Nederlandse kok Marschallhulp’, NRC Handelsblad, 3 april 2012 (opiniestuk over Europa, eten en de groene economie): http://bureaudehelling.nl/artikel/een-hogerculinair-plan ‘Politiek bedrijf heeft wat romantiek nodig’, Trouw, 10 april (opiniestuk over politiek); gebaseerd op blog: http://bureaudehelling.nl/blog/private-rijkdom-politieke-armoede ‘Verlos ons van de cullinaire droefenis’, nrc.next, 14 april 2012. ‘Geen ramp, maar een zegen’, nrc.next, 17 april 2012 (essay over de voordelen van waardenverandering); http://bureaudehelling.nl/artikel/nieuwe-welvaart ‘De andere economie’ (samen met Liesbeth van Tongeren), Joop.nl, 22 juni 2012; http://bureaudehelling.nl/artikel/naar-een-economie-die-we-willen ‘De vonk tussen Merkel en Hollande’ (over Europese energienetwerken), de Helling, jrg. 25, nr. 2 (zomer 2012), 36. ‘Kunst heeft de schoonheid uit het oog verloren’, NRC Handelsblad, 4 augustus. ´Goed verhaal GroenLinks valt moeilijk in crisistijd´ (met Dick Pels), de Volkskrant, 19 september 2012 (opiniestuk over de koers van GroenLinks); http://bureaudehelling.nl/artikel/groenlinks-moet-groener-en-linkser-worden http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/16283_groen_belastingstelsel_onafwendbaar ‘Een experiment in de Hoorn van Afrika’, nrc.next, 25 september 2012. ‘Met noeste arbeid gaat deze crisis echt niet over’ (met Liesbeth van Tongeren), de Volkskrant, 31 oktober 2012 (opiniestuk over minder werken en emancipatie); http://bureaudehelling.nl/artikel/een-ontspannen-leven-is-een-duurzaam-leven ‘Nederland interrailt terwijl de VS studeert’, nrc.next, 1 november 2012. ‘Waar leren wij nog denken’, NRC Handelsblad, 11 december 2012. Interviews voor bureaudehelling.nl met kandidaat-Kamerleden in aanloop van verkiezingen (samen met Noortje Thijssen): - Tofik Dibi: http://bureaudehelling.nl/artikel/tofik-dibi-wij-tegen-de-wereld - Corinne Ellemeet: http://bureaudehelling.nl/artikel/corinne-ellemeet-vechten-voorwat-echt-van-waarde-is - Niels van den Berghe: http://bureaudehelling.nl/artikel/niels-van-den-bergehoofden-en-harten-verbinden - Jesse Klaver: http://bureaudehelling.nl/artikel/jesse-klaver-het-gaat-mij-omgelijke-kansen - Bram van Ojik: http://bureaudehelling.nl/artikel/bram-van-ojik-eigenlijk-ben-ikeen-kruidenier - Linda Voortman: http://bureaudehelling.nl/artikel/linda-voortman-nooit-betuttelenaltijd-blijven-vechten - Rik Grashoff: http://bureaudehelling.nl/artikel/rik-grashoff-ik-wil-helemaal-geenidealist-zijn-0 - Arjan El Fassed: http://bureaudehelling.nl/artikel/arjan-el-fassed-mensen-zijnoveral-hetzelfde - Liesbeth van Tongeren: http://bureaudehelling.nl/artikel/liesbeth-van-tongeren-ikben-op-veel-plekken-de-odd-woman-out-geweest
Lezingen en debatten: - Lid jonge denkers panel BNR radio. - 30 september: ‘Mag het ergens over gaan’ (interview lokale zender Haarlem 105 RTV). - 2 juli: voordracht tijdens ‘de Retoricakamer’, in De Balie, Amsterdam.
23
