centraal bureau levensmiddelenhandel
Jaarverslag
1 centraal bureau levensmiddelenhandel
Het CBL is de belangenbehartiger en spreekbuis van de supermarkten en food service bedrijven in ons land. Aangesloten leden: Albert Heijn Aldi Boni-Markten Boon Sliedrecht
Jaarverslag
C1000 Coop Supermarkten Deen Supermarkten Deli XL Detailresult EM-TÉ Supermarkten Hoogvliet
Inhoud
Jan Linders Jumbo Supermarkten De Kweker Kruidenier Foodservices Lekkerland
3
Lidl Nederland Metro Nederland
de consument centraal
Nettorama
het product,
PLUS Retail
de medewerker
Poiesz Supermarkten
9
en de supermarkt
Servex Sligro Spar Vakcentrum
15
op weg naar de supermarkt over samenwerking in de keten
Groothandel in Levensmiddelen Van Tol Vomar Voordeelmarkt
juni 2012
3
de consument centraal Wie in de supermarkt of in de
Nederland kent met zo’n 4300 supermarkten de unieke situatie dat iedereen op korte afstand
zelfbedieningsgroothandel zijn
boodschappen kan doen. Daarnaast heeft de supermarkt ook een belangrijke sociale functie. Ze bieden gevarieerd en afwisselend werk aan
boodschappenwagen vult, kan al
260.000 mensen en hebben een spilfunctie in dorpen en wijken. In en om supermarkten is het zeer levendig; ze zijn de wereld in het klein.
snel uit meer dan 20.000 producten kiezen.
Bovendien zorgt de supermarkt er voor dat eten en drinken betaalbaar blijven voor de consument. Uit ConsumentenTrends 2012 blijkt dat 34% van de consumenten vindt dat supermarkten hun
Deze producten komen uiteraard niet vanzelf in de schappen
best doen om levensmiddelen betaalbaar te hou-
terecht. Elk product doorloopt diverse schakels van productie,
den. Het marktaandeel van supermarkten binnen
verwerking en distributie, om uiteindelijk via de supermarkt bij
de totale consumentenuitgaven aan eten en drin-
de consument op de eettafel te belanden. Voor ons in de levens-
ken is in 2011 met 0,6 procentpunt toegenomen
middelenbranche begint de keten bij de consument. In vereen-
tot 49%. Momenteel besteedt de Nederlandse con-
voudigde vorm ziet de levensmiddelenketen er dan ook als volgt
sument dus bijna de helft van elke ‘foodeuro’ in
uit: eerst komt de consument, vervolgens de supermarkt, groot-
de supermarkt. In 2011 steeg de supermarktomzet
handels en de fabrikanten en tenslotte de land- en tuinbouw-
met 2,7% naar ruim € 33 miljard. De supermarkt
sectoren en hun toeleveranciers.
krijgt een gemiddeld rapportcijfer van 7,5.
De levensmiddelenketen wordt steeds meer vraaggestuurd en dat
Consumenten vinden gezondheid een steeds
is volgens het CBL een goede zaak. Het is tenslotte de consument
belangrijker criterium bij de keuze van hun
die betaalt voor alle activiteiten van alle spelers in de keten wan-
voeding. Het CBL vindt het belangrijk dat con-
neer hij of zij de margarine of het vlees afrekent aan de kassa.
sumenten in de supermarkt voldoende gezonde
Voor supermarkten en zelfbedieningsgroothandels is bij iedere
producten vinden en door het ruime aanbod
discussie in de levensmiddelenketen de consument leidend.
ook gestimuleerd worden een gezonde leefstijl aan te houden. 64% geeft aan voordelig een gezonde maaltijd te kunnen samenstellen in de supermarkt, zo blijkt uit ConsumentenTrends 2012. Consumenten worden hierbij op verschillende manieren geholpen. Enerzijds door goede informatievoorziening, anderzijds door een steeds groter aanbod gezondere of bewustere producten.
4
de consument centraal
de consument centraal
Nieuwe Winkeltijdenwet maakt zondagopening niet makkelijk
5
Een grote groep consumenten doet graag op zondag boodschappen. De nieuwe Winkeltijdenwet, die op 1 januari 2011 inging, maakt het voor gemeenten moeilijker om zondagopening van winkels toe te staan.
Zondag
De criteria voor openstelling van winkels
Het nieuwe etiket
op zondag zijn aangescherpt en de ‘tombolaregeling’ voor
De levensmiddelenhandel in 2011 De Nederlandse supermarkten hebben 2011 succesvol afgesloten. Ondanks de gevolgen van de economische crisis wisten de supermarkten
supermarkten is in tact gebleven: op 15.000 inwoners mag de
Keuzevrijheid voor de consument is het centrale uitgangspunt
gemeente één supermarkt op zondag toestemming geven open
voor supermarkten. De consument moet zelf besluiten wat hij
te zijn. Kortom, een wet die finaal indruist tegen de wens van
koopt en een keuze in de winkel kunnen maken. Het CBL is voor-
de consument en de flexibilisering van de samenleving. De wet
stander van heldere en eenduidige informatie op het etiket, om
had een overgangstermijn van een jaar. Dat betekent dat per
de consument te ondersteunen in de keuzes die hij maakt. Steeds
1 januari 2012 alle gemeenten hun verordening voor de
meer etiketteringsvoorschriften worden door Europa vastgesteld.
zondagsopenstelling aangepast moesten hebben aan de
Na meer dan drie jaar discussie is de nieuwe etiketteringsveror-
nieuwe criteria. Vanaf die datum is in veel gemeenteraden de
dening aangenomen die in 2014 van toepassing wordt. Levens-
discussie over de zondagsopenstelling losgebarsten. Dit leidt
middelenbedrijven hebben tot dan de tijd om de etiketten aan te
in nogal wat gevallen tot bezwaarschriften en rechtszaken.
passen. Belangrijke wijzigingen zijn de verplichte lettergrootte en
Hieruit blijkt dat de zondagsopening een belangrijk maat-
manier van vermelden van allergenen. Herkomstetikettering is nu
schappelijk thema is dat ook in de komende jaren onderwerp
al verplicht voor groente en fruit, honing, olijfolie en rundvlees
van discussie zal blijven.
en wordt uitgebreid voor varkensvlees, lamsvlees en pluimveevlees. De Europese Commissie voert nog wel onderzoek uit naar de impact van de herkomstetikettering. Ook voor verkoop via in-
Openbaarmaking gegevens
ternet zijn er belangrijke wijzigingen. Zo moet er meer informatie
overheidscontroles leidt
een handleiding voor de leden waarin voor een aantal etikette-
niet tot meer duidelijkheid
kunnen worden toegepast.
beschikbaar zijn voorafgaand aan de verkoop. Het CBL werkt aan ringseisen op een praktische manier wordt aangegeven hoe deze
Aankoop zelfzorgmiddelen in de supermarkt Het kopen van zelfzorgmiddelen in de supermarkt is helemaal ingeburgerd. De omzet van zelfzorgmiddelen in de supermarkt stijgt jaarlijks. In 2011 bedroeg de
in 2011 een omzetstijging te behalen. In 2011 bedroeg de omzet in de supermarktbranche ruim
Supermarkten zijn voorstander van transparantie. De
omzet 67,7 miljoen euro, dat is 10,8% meer
€ 33 miljard. Dit is een omzetgroei van 2,7% ten op-
consument moet op de juiste wijze geïnformeerd worden
dan in 2010.
zichte van 2010, toen de omzet € 32,14 miljard was.
over voedselveiligheid door een onafhankelijke instantie,
Natuurlijk blijven de gevolgen van de slechte
de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). Het
economische tijden ook voor de supermarkt-
CBL wil in gevallen dat de voedselveiligheid in het ge-
branche niet onopgemerkt. Consumenten letten
ding is en de consument geïnformeerd moet worden, dat
kritisch op hun uitgaven en kiezen in de super-
zoveel mogelijk gegevens openbaar worden gemaakt.
markt bijvoorbeeld vaker voor aanbiedingen.
De NVWA maakt nu alleen van formulebedrijven, waaronder supermarkten,
Het huismerk is ongekend populair. Supermark-
allerlei gegevens openbaar zonder
ten verkopen steeds meer eigen merken, ook wel
dat dit noodzakelijk is uit oogpunt
private labels genoemd. De kracht van het eigen
van volksgezondheid. Dit schept
merk is dat het in de regel 20 tot 30% goedkoper
verwarring bij de consument en
is dan fabrikanten merken, terwijl de kwaliteit
leidt tot rechtsongelijkheid. Het
vergelijkbaar of beter is. In 2011 realiseren
noemen van bedrijfsnamen zonder
supermarkten gemiddeld ruim 27% van hun
noodzaak en zonder handelings-
omzet met huismerken. In 2000 was dat nog geen
perspectief voor de consument
20%. De opkomst van eigen merken weerspiegelt
wijst het CBL af. Het ministerie
de professionalisering van de supermarkten. Ze
van VWS werkt momenteel
hebben de afgelopen jaren de competentie
aan wetgeving om nog meer
ontwikkeld om zelf producten te ontwikkelen.
controleresultaten van de NVWA
Daarbij profiteren ze ervan de consument dage-
openbaar te maken. Het CBL
lijks over de winkelvloer te hebben. Veranderen-
maakt zich hier ernstig zorgen over
de consumptiepatronen en consumentenwensen kunnen als gevolg daarvan snel worden opgepikt. Bij eigen merken neemt de supermarkt de
omdat openbaar maken van veel gegevens zonder aanleiding en noodzaak alleen maar zal leiden
volledige verantwoordelijkheid voor de product-
tot veel vragen en onrust en niet
kwaliteit, terwijl de daadwerkelijke productie
tot oplossingen.
vaak wordt uitbesteed.
Onder de 20 legitimatie verplicht!
De meeste supermarkten verkopen zelfzorgmiddelen. Daarnaast groeit het aantal supermarkten dat UAD-zelfzorggenees-
In de supermarkt moet iedereen onder de 20 jaar verplicht zijn ID
middelen (Uitsluitend Apotheek of Drogist)
laten zien bij de aankoop van alcohol en tabak. Deze maatregel is
verkoopt. Hiervoor is het verplicht een
herkenbaar aan bordjes bij het schap en de kassa’s. Om te voorko-
gediplomeerd drogist in dienst te hebben.
men dat jongeren onder de 16 jaar aan alcohol en tabak kunnen
Verder moet er tijdens de openingsuren
komen, moet het legitimeren de normaalste zaak van de wereld
minimaal een (assistent)drogist aanwezig
worden. Verantwoorde verkoop van alcohol en tabak is een speer-
zijn om vragen van consumenten te beant-
punt van de supermarktbranche. Supermarkten spannen zich stuk
woorden. Het CBL stelde richtlijnen op voor
voor stuk in om het correct naleven van de leeftijdsgrens stevig
verantwoorde verkoop van zelfzorgmid-
in te bedden in de bedrijfsvoering. Hiervoor is een waterdichte
delen.
“ketenaanpak” onontbeerlijk. Vanaf het hoofdkantoor tot aan de kassamedewerker moet de naleving van de leeftijdsgrenzen bij
Sinds de minister van VWS naast Pharma-
alcohol en tabak geborgd zijn. Belangrijke schakel is natuurlijk de
con ook het Drogisterijcollege erkende tot
kassamedewerker. Alle supermarktorganisaties en het CBL bieden
examenbevoegd instituut voor de oplei-
middelen om de kassamedewerkers te ondersteunen bij het vra-
ding (assistent)Drogist, is het opleiden van
gen om legitimatie en het berekenen van de leeftijd.
medewerkers gemakkelijker geworden. Het CBL werkt samen met het CBD, Nepro-
Het CBL organiseert regelmatig werkbezoeken voor kamerleden
farm en het ministerie van VWS aan een
om te laten zien hoe de alcoholcontrole in de praktijk werkt. Zo
beleidskader op basis waarvan meer op-
bezochten CDA-, PvdA-, SP-
leidingsinstituten een erkenning kunnen
en VVD-kamerleden het af-
krijgen tot examenbevoegd instituut. Meer
gelopen jaar de supermarkt.
marktwerking betekent bredere en kwalitatief betere opleidingsmogelijkheden.
6
de consument centraal
Gezonde supermarktspeurtocht voor kinderen
Het Vinkje maakt kiezen voor gezond makkelijk
Samen met het Voedingscentrum heeft het CBL hard gewerkt aan de ontwik-
In 2011 is de door de minister van VWS zo gewenste harmonisatie van het IKB-logo en het Gezonde Keuze Klavertje afgerond. Deze logo’s gaan nu samen verder in duale vorm: het Vinkje. Dit is het eerste duale gezondheidslogo in Europa. Het groene Vinkje staat voor de gezondere keuze (schijf van vijfproducten als brood en groente). Het blauwe Vinkje duidt de bewuste keuze aan (de extra’s als soep of snacks). Het nieuwe logo stroomt dit jaar in.
keling van de SuperShopperrondleiding: een educatieve speurtocht in de supermarkt voor kinderen uit groep 7 en 8. Tijdens deze rondleiding leren de kinderen spelenderwijs hoe een gezond voedingspatroon eruit ziet, het maken van bewuste keuzes en hoe zij etiketten moeten lezen. Het Voedingscentrum
Tegelijk met de harmonisatie zijn ook de criteria aangescherpt. Per 1 maart 2012 voldoen alle producten met het Vinkje aan de nieuwe criteria. In het najaar van 2012 zal een publiekscampagne een nieuwe impuls geven aan de bekendheid van het Vinkje en het verschil tussen de twee kleuren. Met de aanscherping van de normen en het onderscheid tussen de gezondere (groen) en bewuste keuze (blauw) wordt gehoor gegeven aan de wens van de Minister en het advies van de Gezondheidsraad. Het logo is een prikkel voor fabrikanten om producten steeds gezonder te maken. Bovendien maakt één logo het voor de consumenten nog makkelijker om voor een gezonder eetpatroon te kiezen. Ongeveer 7.000 producten hebben een gezondheidslogo.
heeft een pilot uitgevoerd waarbij de rondleiding niet door een diëtiste werd begeleid, maar door een getrainde supermarktmanager. De kennisoverdracht blijkt hierbij minstens zo effectief te zijn en supermarktmanagers zijn zeer enthousiast om op deze manier kinderen
de consument centraal
7
Duurzame vis, mag het een logootje minder zijn? Kweekvissoorten als zalm, pangasius, tilapia en garnalen zijn erg populair bij de consument. Daarom werken supermarkten nu aan het verduurzamen van hun assortiment kweekvis. In de retail en foodservice is 85 à 90% van de wildgevangen vis al duurzaam, volgens de criteria van het Marine Stewardship Council (MSC) of gelijkwaardig. Het Aquaculture Stewardship Council (ASC) heeft criteria ontwikkeld waaraan duurzame productie van kweekvis moet voldoen. Het CBL is blij met de komst van een standaard voor duurzame kweekvis en hoopt dat er snel voldoen-
Gezamenlijke lancering van de nieuwe website: duurzamereten.nl
de aanbod aan ASC-gecertificeerde kweekvis beschikbaar is.
bekend te maken met voeding. Voldoende kennis over gezonde voeding en het
Verduurzaming transparant op website
maken van een bewuste keuze levert een belangrijke bijdrage aan een gezonder
Een steeds grotere groep consumenten is geïnteresseerd
Nederland.
in informatie over het duurzaamheidsbeleid van de bedrijven in de voedselketen. Het verduurzamen van producten en processen in de levensmiddelenhandel is een integraal onderdeel geworden van de bedrijfsvoering van supermarkten en foodservicebedrijven. De maatschappelijke druk is hoog en de mogelijkheden om te werken
Hoe dierenwelzijn een vlucht neemt
aan verbeteringen zijn vrijwel onbeperkt. Daarom maken bedrijven keuzes. Ook verbeteren bedrijven de logistieke processen en realiseert men efficiencyverbeteringen in de bedrijfsvoering zoals energiebesparing in de koelketen en met ledverlichting in de winkels. Het CBL heeft samen met de andere ketenschakels FNLI, Veneca, KHN en LTO
De initiatieven om producten te verkopen van dieren
Nederland, de Stichting Ketensamenwerking Verduurza-
die een beter leven hebben gehad dan het wettelijk
ming Voedsel opgericht. Deze Stichting beheert de website
minimum schieten als paddenstoelen uit de grond. De consument komt het Beter Leven-kenmerk van de
Supermarkten en foodservicebedrijven koesteren
Dierenbescherming vaak tegen in de supermarkt.
daarnaast de diepe wens voor maximaal één
De Dierenbescherming vindt men een betrouwbare
logo voor duurzame vis, ongeacht of deze vis
organisatie en supermarkten en foodservicebedrij-
afkomstig is van vangst of kweek. Dit maakt het
ven waarderen de constructieve samenwerking. De
duidelijker voor de consument, die vaak het on-
markt voor producten van dieren met een plus op
derscheid tussen wildgevangen en kweekvis niet
dierwelzijn is groter dan het huidige aanbod. Het CBL
maakt. Bovendien wil de branche voorkomen dat
verwacht dat supermarkten de komende jaren volop
de consument in het woud van keurmerken het
ruimte zullen geven aan aanbie-
spoor bijster raakt. Het CBL roept de organisaties
ders van welzijnsvriendelijke
achter MSC en ASC op om de markt vanuit het
concepten om in te sprin-
oogpunt van de consument te benaderen en niet
gen op de wens van de
vanuit de eigen belangen.
consument.
duurzamereten.nl waar de ondernemingen in de voedselketen alle inspanningen voor verduurzaming van de keten zichtbaar kunnen maken. Een mooi platform waar de consument alle bovenwettelijke inspanningen voor verduurzaming van de foodbranche terug kan vinden.
het product. de medewerker en de supermarkt
9
Gemiddeld doet de consument 2,7 keer per week boodschappen in
Via de website passievoorfood.nl brengt het CBL de informatie over de initiatieven van de levens-
de supermarkt. Dat komt neer op
middelenbranche op het gebied van duurzaamheid en gezondheid op een laagdrempelige manier onder de aandacht. De digitale nieuwsbrief
140 supermarktbezoeken per jaar.
Passie voor Food Update trekt de lezers naar de website. Passievoorfood.nl hanteert het CBL ook als portal voor politiek Den Haag om de initiatie-
Zo’n supermarktbezoek duurt (volgens de shoppers zelf) gemiddeld ruim 26 minuten. Elk jaar brengt de consument dus meer dan 55 uur in de supermarkt door. Bij zijn aankopen stemt hij soms met zijn voeten, soms met zijn hoofd en soms met zijn hart. En dat allemaal binnen gemiddeld 7 seconden als hij of zij voor het schap staat. De consument wikt en beschikt dus over de hele keten. En gaat er daarbij van uit dat de producten in het schap voldoen aan zijn hoge eisen op het gebied van kwaliteit, smaak en natuurlijk voedselveiligheid. Voedselveiligheid vraagt een gezamenlijke aanpak en blijft een speerpunt voor het CBL. Voor veel mensen zijn duurzaamheid en dierenwelzijn een belangrijk onderdeel van het aspect kwaliteit. Ook speelt gezondheid een belangrijke rol in het keuzeproces. Met de CBL duurzaamheidsagenda en het Klimaatplan als onderdeel daarvan, legt de supermarkt- en foodservicebranche de lat voor zichzelf steeds hoger.
ven uit de branche voor het voetlicht te brengen. Ook voor ngo’s en kritische burgers is actuele informatie op deze wijze beschikbaar. De consument heeft ook hoge verwachtingen van de medewerkers in de supermarkt. Klantvriendelijk en deskundig personeel staan altijd hoog in het lijstje met criteria voor de supermarktkeuze. De supermarktbranche biedt volop kansen voor iedereen die het leuk vindt om te werken met foodproducten, met klanten en met een team van leuke collega’s. Meer dan 260.000 enthousiaste medewerkers zetten zich in de supermarkten in om hun klanten deskundig en vooral vriendelijk te helpen zodat zij de winkel tevreden verlaten. De supermarkt biedt daarbij werk voor HBOgeschoolde leidinggevenden, MBO-geschoolde vakspecialisten en vele jongeren en andere flexwerkers die hun scholing krijgen van de supermarkt zelf. Daarnaast staan supermarkten ook open om mensen met een arbeidshandicap een kans te bieden. Zo nodig met extra begeleiding om normaal mee te werken in de winkel. De meeste supermarkten bieden plek aan één of meer arbeidsgehandicapte medewerkers per winkel.
10
het product. de medewerker en de supermarkt
het product. de medewerker en de supermarkt
‘Voedselveiligheid heb je zelf in de hand’
11
Aandacht voor hygiëne, de juiste behandeling van producten en de controle hierop moet een vast onderdeel van het
Wijziging Drank- en Horecawet
‘Weest zuinig!’
dagelijks werk van supermarktmedewerkers zijn. Opleidingen en regelmatige trainingen van de medewerkers en de supermarktmanager zijn hiervoor noodzakelijk. Het CBL heeft hiervoor de e-learningmodule ‘Voedselveiligheid
Het terugdringen van voedselverspilling en verhogen
heb je zelf in de hand’ ontwikkeld, die aansluit bij de CBL-
van efficiency in de keten staan hoog op de agenda van
Op de laatste dag voor het zomerreces van 2011
Hygiënecode waarmee supermarkten werken. Het enthousi-
supermarkten en foodservicebedrijven. Het CBL heeft
heeft de Tweede Kamer het wijzigingsvoorstel voor
asme bij de CBL-leden voor de cursus is groot en groeit nog
samen met de FNLI, verenigd in het Consumer Goods
de Drank- en Horecawet goedgekeurd. Het vergun-
steeds. Op supermarkt.nl
Forum Nederland, een onderzoek laten doen door PwC
ningenstelsel is definitief geschrapt. Ook het experi-
worden de behaalde
naar alle publicaties over voedselverspilling. De con-
menteerartikel, dat gemeenten toe wilde staan met
e-learningcertificaten in
de leeftijdsgrens te variëren, is van de baan.
een persoonlijk opleidin-
Tevens is de verplichting voor de burgemeester om
genpaspoort opgeslagen
de alcoholafdeling van de supermarkt na drie over-
en kan de medewerker
tredingen in een jaar te sluiten, komen te vervallen.
via Facebook, Hyves en
De burgemeester houdt wel de mogelijkheid hiertoe.
Twitter laten weten dat hij
De jongere die op straat alcohol in het bezit heeft,
geslaagd is.
Voedselveiligheid
clusie is dat alleen de hoeveelheid voedsel die mensen
heb je zelf in de hand!
thuis weggooien echt gemeten is. Voor voedselverspilling in de retail, industrie en out of home zijn schattingen en
CBL duurzaamheidsagenda bevat nu ook klimaatplan
aannames gemaakt. Bovendien verschillen de definities, metingen en eenheden per onderzoek. Toch worden deze gegevens vaak bij elkaar opgeteld of onterecht aan elkaar verbonden. Het CBL wil echt gaan meten in welke productcategorieën de meeste derving plaatsvindt en
wordt in de toekomst strafbaar. Een goede zaak.
welke oorzaken dat heeft. Daarmee kunnen supermarkDe CBL-Hygiënecode is vernieuwd:
Met de goedkeuring door de Eerste Kamer is de
haal je CBL-certificaat
nieuwe Drank- en Horecawet, na bijna tien jaar op
op www.supermarkt.nl
de politieke agenda te hebben gestaan, een feit.
centraal bureau levensmiddelenhandel
Steeds meer consumenten vinden duurzaamheid
ten en foodservicebedrijven ook gaan werken aan het te-
belangrijk bij het maken van keuzes, ook in de
rugdringen van voedselverspilling waar deze het grootst
supermarkt. Deze handschoen pakt de branche
is. Via de website passievoorfood.nl geeft het CBL ook tips
zonder aarzelen op. Het CBL heeft een dynamische
om thuis voedselverspilling aan te pakken.
duurzaamheidsagenda waar steeds nieuwe onderwerpen aan toegevoegd worden. Deze onderwerpen worden op de website passievoorfood.nl onder de aandacht gebracht van de kritische
CBL-Gids Goede Praktijken
burger. Een belangrijk punt op de duurzaamheidsagenda is het CBL Klimaatplan. Onder drie pijlers: klimaat-
Voor vlees, vis en andere levensmiddelen van dierlijke oorsprong of levensmiddelen met dierlijke ingrediënten die niet (meer) voor menselijke consumptie bestemd worden, gelden wettelijke bepalingen. Levensmiddelen kunnen om verschillende redenen niet (meer) voor menselijke consumptie worden bestemd, bijvoorbeeld wanneer de verpakking kapot
Bereikt de THT zijn THT?
is of de houdbaarheidsdatum is verstreken. Om aan de wet te voldoen heeft het CBL de CBL-Gids voor Goede Praktijken retourstromen van dierlijke oorsprong opgesteld. De CBL-Gids beschrijft een tweetal
In de strijd tegen voedselverspilling vindt de
methoden waarmee
laatste tijd veel discussie plaats over de rol van de THT-en de TGT- aanduiding op het etiket. Ook de politiek en de media storten zich op dit onderwerp. Het vermelden van een houdbaarheidstermijn is
de supermarkt- en
CBL-Gids Goede Praktijken
foodservice-branche
retourstromen van dierlijke oorsprong
kunnen werken om veterinaire en voed-
voor de meeste levensmiddelen verplicht vanuit
selveiligheid risico’s
de Europese Etiketteringswetgeving en voedselvei-
uit te sluiten. De Gids
ligheidswetgeving. Het ministerie van EL&I geeft
voor Goede Praktijken
aangegeven naar verbetermogelijkheden te zoeken binnen de reikwijdte van de huidige regelgeving die de Warenwet voorschrijft. Daarvoor wordt thans onderzoek uitgevoerd door de WUR en zullen
sluit goed aan op de
CAT.3
praktijk en de CBLHygiënecode 2011.
gesprekken worden gevoerd met stakeholders. Het selveiligheid en de informatiebehoefte moeten Postbus 262 2260 AG Leidschendam
volgens het CBL leidend zijn in de discussie over houdbaarheidstermijnen voor voedsel.
tie en klimaatvriendelijke logistiek, wordt gewerkt aan concrete doelstellingen, zoals 20% minder CO 2 -uitstoot in transport en 20% verbetering van de
centraal bureau levensmiddelenhandel
www.cbl.nl
Najaar 2011 zijn de onderhandelingen gestart over de
energie efficiency in 2020. In de winkels worden
nieuwe Raamovereenkomst Verpakkingen. De huidige
energiebesparende maatregelen genomen als ge-
overeenkomst loopt af per 31 december 2012. Belang-
bruik van ledverlichting, terugwinning van warmte
rijk onderdeel is de toekomstige inzamelstructuur van
die vrijkomt bij de koelmeubels, en het gebruik van
kunststof verpakkingen. Het CBL wil met de overheid en
energiezuinige koel- en vriesmeubels. In 2011 is de
de gemeenten komen tot één effectieve inzamelstructuur
doelstelling van 2% verbetering van de energie-
voor kunststof verpakkingen, waarmee veel milieuwinst
efficiency per jaar gehaald. Ook het gebruik van
te halen is. Inclusief grote petflessen, die nu nog met
klimaatvriendelijke koudemiddelen draagt bij aan
statiegeld door de winkels worden ingezameld. In 2011
een kleinere CO 2 footprint van de supermarktbran-
heeft de inzameling van kunststof verpakkingen via
che.
Plastic Heroes een enorme vlucht genomen. Burgers en gemeenten hebben hard gewerkt om de inzame-
Binnen de pijler klimaatvriendelijke consumptie
ling tot een succes te maken. Staatssecre-
wordt vanuit verschillende invalshoeken gewerkt
taris Atsma van I&M heeft bedrijfsleven,
aan het terugdringen van de CO 2 footprint van de
burgers en gemeenten hiermee gecom-
branche. Eén van de invalshoeken is om keten-
plimenteerd. In het voorjaar van 2012
breed de omvang van voedselverspilling en waar
heeft de Tweede Kamer ingestemd
deze plaatsvindt in kaart te brengen. Met de inzet
met de nieuwe Raamovereenkomst
van zuinigere vrachtwagens, slimmere retourlo-
Verpakkingen, welke loopt tot eind
gistiek en de uitbreiding van gemeenten waar
2022.
leveren buiten de lokale venstertijden toegestaan
belang van de consument op gebied van voedcentraal bureau levensmiddelenhandel
www.cbl.nl
vriendelijke winkels, klimaatvriendelijke consump-
Hergebruik kunststof verpakkingen
is, is er ook binnen de pijler logistiek veel brandstof en uitstoot van CO 2 bespaard.
12
het product. de medewerker en de supermarkt
het product. de medewerker en de supermarkt
Supermanagerworden.nl De supermarkt vraagt steeds meer van de mede-
13
werkers, en met name op leidinggevend niveau wordt de lat steeds hoger gelegd. Grotere winkels en grotere assortimenten, langere openingstijden, meer
Transparantie
medewerkers per winkel, dit alles leidt ertoe dat
Stuurgroep CAO Winkels
steeds meer wordt gevraagd van het management op de winkelvloer. Om in de vraag naar HBO-
Tegenwoordig zijn er steeds meer mogelijkheden
geschoolde medewerkers te voorzien, heeft het CBL
om de consument al winkelend te informeren. Zo
de imagocampagne Supermanager Worden op de
zijn er steeds meer apps voor de mobiele telefoon
havo en in het mbo. Op de website supermanager-
zoals streepjescodes en QR-code scannen, aanbie-
worden.nl krijgen leerlingen van het 4e jaar havo
dingen en recepten zoeken, allergenen checken,
en 3e jaar mbo praktijkgericht onderwijs in hoe mar-
boodschappenlijstjes maken, betalen, etc. Ook op
keting, communicatie, personeelsbeleid en logistiek
internet wordt steeds meer informatie ontsloten
in de supermarkt werken, aangevuld met cases die
voor de consument. Met de komst van de nieuwe
actuele thema’s behandelen. De eerste casus gaat
etiketteringsverordening wordt het interessanter
over verantwoorde verkoop van alcoholhoudende
om de informatie die verplicht op het etiket ver-
drank in de supermarkt. In meer dan een derde van
meld moet worden centraal in een database vast
alle havo’s en op meer dan de helft van alle mbo-
te leggen. Uitwisseling van algemene informatie
opleidingen wordt Supermanager ingezet tijdens de
over producten tussen leveranciers en afnemers,
lessen.
zoals bijvoorbeeld logistieke informatie, wordt in
De supermarktbranche kent diverse CAO’s. Twee grote,
Een CBL Nationale Fooddag voor foodambassadeurs
te weten de VGL CAO en de CAO Levensmiddelenbedrijf, worden met de vakbonden afgesloten in het Georganiseerd Overleg Levensmiddelen. De stuurgroep CAO Win-
Om de levensmiddelenbranche als werkgever te promoten onderhoudt het CBL een netwerk van CBL foodambassadeurs in het MBO en het HBO. Foodambassadeurs zijn docenten en decanen die binnen de school ambassadeur zijn voor onze branche wanneer leerlingen voor beroepskeuzes staan. Alle foodambassadeurs worden door het CBL op de hoogte gehouden van de actualiteit, trends, ontwikkelingen en rapporten in en over de branche. Jaarlijks nodigt het CBL haar foodambassadeurs uit voor een blik achter de schermen bij één van de
Nederland voornamelijk via GS1 gedaan. Samen
kels is het klankbord voor de onderhandelingsdelegatie van werkgevers in de CAO-besprekingen en bespreekt alle aan de CAO gerelateerde onderwerpen. In de CAO zijn ook afspraken gemaakt om een breed onderzoek te doen naar de inzet van medewerkers in de supermarkt, inclusief leeftijdsbewust personeelsbeleid, flexibiliteit in de inroostering van medewerkers, het langer doorwerken van medewerkers (vitaliteit). Voor dit branchebrede onderzoek is een paritaire onderzoekscommissie ingesteld onder leiding van een onafhankelijk voorzitter.
CBL-leden tijdens de Nationale Fooddag. Dit is een jaar-
met GS1 en de FNLI werkt het CBL aan de mogelijk-
lijkse kans voor de branche en het beroepsonderwijs
heden om uitwisseling van etiketteringsinformatie
om de onderlinge banden nauwer aan te halen. In 2011
via GS1 te realiseren.
Liever pin dan contant
organiseerde het Vakcentrum de Nationale Fooddag en Betalen met pin in de supermarkt is gemakke-
stond het zelfstandig ondernemerschap centraal.
lijker, sneller en veiliger. Daarom promoot de supermarktbranche pinbetaling aan de kassa.
Opleidingenpaspoort voor iedere supermarktmedewerker
De supermarkten hebben ook ervaring opge-
Week van de Veiligheid De supermarkt is helaas niet alleen geliefd bij de consu-
Naast interne (huis)regels van de supermarkt zelf,
ment. Ook criminelen hebben de winkel in het vizier om
moeten supermarktmedewerkers zich houden
geld of goederen afhandig te maken. Winkeldiefstal, in-
aan (wettelijke) brancheregels. Aan de kassa
braken en zelfs overvallen worden hiervoor niet geschuwd.
over verantwoorde verkoop van alcoholhoudende
Naast de materiële schade kan dit bij medewerkers die te
drank, op een versafdeling over hygiëne- en tem-
maken krijgen met agressie en geweld een enorme emoti-
peratuurvoorschriften en iedere supermarkt heeft
onele schade veroorzaken. Daarom stelt de branche alles
veiligheidsregels die moeten worden nageleefd. trainingen voor al deze basiskennis. Supermarkt-
betaald met pin. Gebleken is dat veel klanten het gemak en de snelheid daarvan positief
Werken in de supermarkt kun je niet zo maar.
Het CBL biedt hiervoor op supermarkt.nl e-learning
daan met kassa’s waar alleen nog kan worden
in het werk om de supermarkt een veilige plek te maken
Met een CBL opleiding hogerop
medewerkers en winkels kunnen in een persoonlijk
om in te werken en te winkelen. De branche heeft veelvuldig overleg met de politie om daders van criminaliteit te achterhalen. Maar nog belangrijker is preventie: het voor-
opleidingenpaspoort bijhouden welke trainingen met goed gevolg zijn behaald door het CBL-certifi-
Het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) en Hoger Beroepson-
caat te halen. Supermarkten en hun medewerkers
derwijs (HBO) bieden brede detailhandels- en retail manage-
maken hier grif gebruik van. Per jaar worden circa
ment opleidingen aan. Om deze opleidingen supermarktge-
50.000 CBL-certificaten via supermarkt.nl gehaald.
richt te maken, sluit het CBL met HBO-instellingen, ROC’s en vakscholen convenanten. De convenanten zijn een waarborg voor de kwaliteit van de opleiding voor supermarktmedewerkers, inclusief de begeleiding van cursisten op de winkelvloer. Supermarkten investeren veel in het vakmanschap van medewerkers op versafdelingen. Dit is zichtbaar in de groei van het aantal cursisten op de vakscholen. Ook zetten supermarkten zelf trainingen op die zijn gericht op verbetering van de kwaliteit op de versafdelingen. Op verzoek van de CBL-leden erkent de CBL Examencommissie bedrijfstrainingen wanneer deze aan gestelde normen voldoen. Bij een CBL-erkenning door de CBL Examencommissie kan de bedrijfsopleider CBL-Certificaten uitreiken aan medewerkers.
komen van narigheid. Iedere nieuwe medewerker in de supermarkt krijgt via supermarkt.nl of via een introductieprogramma van de supermarkt een veiligheidsinstructie. Maar dit is niet genoeg om alle medewerkers permanent alert te houden op de veiligheidsafspraken in de supermarkt. Daarom organiseert het CBL jaarlijks in week 41 de Nationale Week van de Veiligheid. In deze week wordt in alle supermarkten het thema veiligheid centraal gesteld. Het CBL stelt hiervoor diverse middelen beschikbaar zoals posters en brochures. De week is een groot
Week van de Veiligheid Week 41 (10 tot 16 oktober) is de nationale week van de veiligheid in de supermarkt.
Ken jij jouw rol? Bij geweld of agressie Bij winkeldiefstal Bij binnenkomen en verlaten van de winkel Bij openen en sluiten van de winkel Liever pinnen dan contant Bij de geldprocedures in de winkel Bij ontvangen van de vracht aan de achterdeur Bij brand of een winkelontruiming Bij ontvangst van niet aangemelde personen
Weet je niet wat jouw rol is in deze situaties? Vraag het je leidinggevende.
succes en krijgt inmiddels navolging in de hele detailhandel. www.supermarkt.nl
ervaren. Voorwaarde voor succes is wel dat voor alle klanten duidelijk is bij welke kassa’s niet contant kan worden afgerekend. Na een proef in Nijmegen is gebleken dat een blauwe kassaband heel duidelijk maakt aan klanten dat aan die kassa alleen kan worden gepind. Om het contant geld in de winkel verder terug te dringen werkt de branche hard aan de introductie van een mogelijkheid om retourpinnen (geld met pin terug te krijgen in plaats van te betalen), pre-paid pinpassen met een beperkt saldo en andere betaalinnovaties.
15
op weg naar de supermarkt over samenwerking in de keten
In de levensmiddelenketen hebben
Voorbeelden hiervan zijn genoemd in de CBLBrochure ‘Een Krachtige Levensmiddelenketen’ die is aangeboden aan de prominente Europar-
alle schakels elkaar nodig.
lementariër Anna Maria Corazza Bildt. Met name de opkomst en de populariteit van huismerken hebben ertoe geleid dat kleinere
Er wordt goed samengewerkt op bijvoorbeeld voedselveiligheid, duurzaamheid en efficiency in de keten. Voedselveiligheid is voor supermarkten topprioriteit. Dit bleek medio 2011 ook weer tijdens een grote E-coli-uitbraak in Duitsland. Het ging hier om een bepaalde soort E-coli, een EHEC-soort, waarbij ernstige nierproblemen werden veroorzaakt. Het CBL had tijdens de uitbraak intensief contact met de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) en het Productschap Tuinbouw en informeerde haar leden over de ontwikkelingen. Samen met haar leden brengt het CBL
lokale producenten een kans hebben gekregen een mooie positie te verwerven in de schappen. Huismerken hebben de afgelopen jaren voorop gelopen in het toepassen van innovaties op gebied van gezondheid, gemaksproducten, verduurzaming en smaak. Door de concurrentiekracht die hiervan uitgaat worden alle bedrijven uitgedaagd betere levensmiddelen te produceren en te verkopen.
potentiële risico’s in kaart voor het ontwikkelen en aanscherpen van het protocol voor crisismanagement. Naast (micro)biologische, chemische en fysische risico’s wordt ook aandacht besteed aan bio- en nanotechnologie. Ook voor de verduurzaming van de levensmiddelenketen wordt samengewerkt, bijvoorbeeld in pilots via het Platform Verduurzaming Voedsel en bij de verduurzaming van grondstofstromen als cacao, soja en palmolie. Tegelijkertijd concurreren alle partijen onderling om de gunst van de consument. Dit geldt voor zowel supermarkten onderling als ook voor leveranciers onderling. Die concurrentie is stevig, maar gaat niet om prijs alleen. Ook smaak, hoe het is geproduceerd, professionaliteit van medewerkers, uitstraling van de winkel en andere kwaliteitsaspecten zijn belangrijk. Daarbij woedt er een langdurige discussie: supermarkten zouden te veel macht hebben waardoor fabrikanten en boeren het onderspit delven. De oorzaak van deze discussie ligt in de verschillende benaderingswijzen van de markt. Boeren en fabrikanten benaderen de markt vaak vanuit het product, supermarkten stellen de consument centraal. De keten - van boeren, tuinders, verwerkers en retail heeft namelijk veel te winnen bij het realiseren van toegevoegde waarde voor de consument. Daarvoor moeten partijen samenwerken. In weerwil van wat beweerd wordt, wordt er op vele manieren goed samengewerkt om de consument te bedienen.
Europarlementariër Bildt neemt de CBL-Brochure ‘Een Krachtige Levensmiddelenketen’ in ontvangst.
16
op weg naar de supermarkt
1
Discussie over marktmacht en prijsvorming
Implementatie RFID in de distributie
In Brussel en Den Haag gaan de gesprekken voort over
De introductie van RFID in de supermarktbran-
het reguleren en codificeren van de manier van zaken
che biedt veel mogelijkheden. Goederenstromen
doen en onderhandelen in de levensmiddelenketen. In
worden continu gevolgd, conditionele aspecten
Brussel heeft dit inmiddels geleid tot een lijst met Princi-
van producten worden opgeslagen en bovendien
ples of Good Practice. Consumentenbelang, contractvrijheid en verantwoord zaken doen in goed vertrouwen zijn de hoofdzaken waaraan alle koepelorganisaties van
Wethouder Van Huffelen van Rotterdam ondertekende Intentieverklaring Dagranddistributie
aandacht gegeven aan voorspelbaarheid, naleving van afspraken, vertrouwelijkheid en informatievoorziening binnen de grenzen van de mededingingswetgeving. In 2012 zullen voorstellen worden gedaan voor het vrijwillig invoeren van deze Principles of Good Practice. Ook in Nederland onderzoekt het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie of een vrijwillige gedragscode voor zakendoen in de levensmiddelenketen wenselijk is. Het CBL is betrokken geweest bij de vele overleggen en heeft aangegeven dat er geen noodzaak en wenselijkheid is om een nieuw bureaucratisch orgaan op te richten waar partijen anoniem kunnen klagen over de naleving van contracten of afspraken. Eventuele conflicten tussen handelspartijen worden vrijwel altijd onderling opgelost. Bovendien is het wettelijke instrumentarium afdoende en een rechtsgang laagdrempelig om mogelijke conflicten bij de rechter op te lossen. Bovendien zijn handelsrelaties door branchevervaging en de exportpositie van de Nederlandse producenten en de vele schakels in de keten zeer complex.
kan de technologie worden ingezet om te voldoen aan de klantenwens naar meer informatie over de samenstelling en herkomst van een product.
ketenpartijen hun commitment hebben verleend. Ook is
Bereikbaarheid
Diefstalbeveiliging en zelfscanning behoort eveneens tot de mogelijkheden. RFID heeft als gevolg een transparante keten en kostenbesparingen bij
Logistiek en transport zijn de levensaders van foodservice en supermarktorganisaties. De levensmiddelenbranche is de enige die dagelijks met veel volume de winkels moet bevoorraden. Alle reden voor het CBL om aan het stuur te zitten van de distributielobby. Niet alleen beteugelt het CBL de regelgeving bij de overheden, ook technische oplossingen worden gezocht om knelpunten aan te pakken. De branche blijft investeren in schone en stille distributie als het rijk en de gemeenten een verruiming van de
handel en industrie. Voor grootschalig gebruik moet de prijs van een RFID-chip nog flink dalen. Er wordt
wordt ervaring opgedaan in de logistiek: kratten, pallets en rolcontainers. Er ligt een plan van aanpak om de 23 miljoen kratten in de CBL-versfustpool te voorzien van een RFID-chip. Later zullen ook consumenteneenheden worden voorzien van een RFID-chip.
In 2011 zijn er forse stappen gezet ten aanzien van de regie in de CBL-versfustpool. CBL-leden vragen de industrie saldi te melden bij de pooloperator en voorkomen hiermee dat leeg fust ophoopt. Doelstelling van de Stichting Versfust, een samenwerkingsverband van het CBL met de industrie, is een efficiente inzet van de 23 miljoen zwarte verskratten. Bijkomend voordeel is dat free ridership wordt voorkomen en niet onnodig kratten worden getransporteerd. De CBLversfustpool, een van de snelst roulerende binnen Europa, is hiermee klaar voor de toekomst. Met de invoering van de nieuwe systematiek worden tevens incourante kratmaten uit de pool verwijderd en gerecycled tot een nieuwe variant. Deze nieuwe variant zal worden voorzien van een RFID-chip en in klapuitvoering beschikbaar komen. In 2011 is de digitale marktplaats verder uitgebouwd waar gebruikers van het versfust kratten kunnen (uit)lenen.
Landbouw en Innovatie en ketenpartners werkt het CBL aan het ontwikkelen en realiseren van innovatieve logistieke concepten in de agro-keten. Dit gebeurt in het Platform Agro-logistiek. De agenda gaat over het efficiënt benutten van goederenstromen op het water, de rails en de snelweg. Hierbij is ook de digitale snelweg inbegrepen, het ontwikkelen en invoeren van elektronische gegevensuitwisseling in de AGFketen. Door het invoeren van standaarden kunnen de supermarkten informatie uit deze complexe uitdagende keten optimaal gebruiken ten behoeve van logistiek en kwaliteitsverbetering.
Digitalisering van producent tot consument Nauwkeurige en gestandaardiseerde artikelgegevens zijn onontbeerlijk voor juiste aansturing van de branchedatabank GS1 DAS is dit proces verder geoptimaliseerd en vereenvoudigd. De industrie plaatst via de electronische snelweg haar artikelgegevens in de
Het internationale speelveld
verkeerssituatie. In 2011 heeft het CBL met veel
CBL-versfustpool
Samen met het ministerie van Economische Zaken,
logistiek. Met de inwerkingtreding van de logistieke
efficiënte distributie. Het CBL zet daarbij namens
CO 2 uitstoot, files die afnemen en een veiligere
Agro-logistiek
vereisen een collectieve aanpak. In eerste instantie
een goede bereikbaarheid van winkels en een
leidt naast een efficiëntere distributie tot minder
3
discussie en kennis opgedaan in andere sectoren
heid is in alle opzichten ten zeerste gebaat bij
ruimte in de vroege ochtend en late avonduren
17
nauw samengewerkt met de overheid. De privacy-
bereikbaarheid mogelijk maken. Duurzaam-
de leden fors in op dagrand-distributie: meer
op weg naar de supermarkt
2
gemeenten gesproken over dagrand-distributie.
Logistiek heeft een internationale dimensie.
Dit heeft ertoe geleid dat 55 gemeenten hebben
Inkoop vindt grensoverschrijdend plaats
aangegeven bereid te zijn om mee te werken
en goederenvervoer over lange afstanden
aan dagrand-distributie. Met de gemeente Rot-
stelt nog hogere eisen aan de efficiency.
terdam heeft het CBL in het najaar van 2011 een
Nederlandse initiatieven dienen te worden
intentieverklaring getekend. In 2012 gaat het CBL
afgestemd binnen Europa. GS1 DAS, EDI en
vergelijkbare intentieverklaringen met andere
standaardisatie van ladingdragers vormen
gemeenten afsluiten. Dit gebeurt in samenwer-
slechts enkele agendapunten in het overleg
king met de EVO. Inzet is een landelijke uitrol van
met buitenlandse leveranciers. Het CBL is ac-
stil en schoon transport.
tief binnen Eurocommerce, het Europese platform van retailers, om invloed uit te oefenen op nieuwe Europese richtlijnen. In 2011 is met afgevaardigden van de Europese Commissie gesproken over de logistieke best practices in de levensmiddelenketen. CBL-leden worden op de hoogte gehouden van relevante logistieke informatie uit Europa. Tevens heeft het CBL nauw contact met ECR Europe en het Consumer Goods Forum.
databank, welke vervolgens worden opgehaald door de CBL-leden. Er zijn scherpe doelstellingen voor de datakwaliteit geformuleerd waaraan fabrikanten moeten voldoen alvorens zij hun artikelgegevens in de databank kunnen plaatsen. Hierdoor kunnen CBL-leden stoppen met de eigen controles die nu in de distributiecentra worden uitgevoerd en wordt de overgang naar papierloze informatie-uitwisseling gerealiseerd. Met de Retailmonitor GS1 DAS kunnen CBL-leden snel zien met wie zij zaken kunnen doen. Naast logistieke voordelen biedt de databank een schat aan informatie voor schappenplanmakers en marketeers. In 2011 is de discussie gestart over het uitwisselen van aanvullende gegevens, bijvoorbeeld ingrediënten. De databank wordt gevoed middels Electronic Data Interchange (EDI). EDI maakt het mogelijk dat bestellingen snel en foutloos aan leveranciers worden doorgegeven. In 2011 zijn branchestandaarden verder uitgebreid en geperfectioneerd. De uitdaging ligt de komende jaren op volledige EDI-implementatie binnen de bedrijven. Tevens wordt er gesproken over de nieuwe barcode: de GS1 Databar. Deze nieuwe code kan bijvoorbeeld worden ingezet om te voorkomen dat producten buiten de houdbaarheidsdatum worden verkocht. De code zal de komende jaren internationaal worden ingevoerd.
18
op weg naar de supermarkt
op weg naar de supermarkt
Topsector Agro&Food
19
Het Kabinet Rutte heeft subsidiëring van kennisinstellingen zoals TNO, NWO en de WUR verbonden
Duurzaam vlees, de tijd is rijp Het CBL is van mening dat voedsel veilig moet zijn. Maatschappelijk is er al jaren discussie over antibioticagebruik in de Nederlandse veehouderijsector. Afgelopen jaren is hier nog extra aandacht in de media bijgekomen door de vondst van resistente bacteriën op vlees zoals ESBL’s. De maatschappelijke waardering voor de veehouderij moet verbeteren. Daarvoor is het nodig dat de keten de aanpak van contaminanten zoals ESBL, MRSA, salmonella en campylobacter voortvarend ter hand neemt. Het CBL wil dat de veehouderijsectoren maatregelen nemen om het gebruik van antibiotica terug te brengen. De sector boekt al resultaten, maar de snelheid moet worden opgevoerd. De Gezondheidsraad heeft een advies uitgebracht over antibioticagebruik. Het CBL ondersteunt dit advies en wil dat er alleen nog antibiotica wordt ingezet indien het
aan concrete vragen en samenwerking met het bedrijfsleven. In de negen door het Kabinet benoemde Topsectoren spreken overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen over de onderwerpen waarin
Convenant Gezond Gewicht
geïnvesteerd moet worden om de BV-Nederland verder te brengen. Het CBL is betrokken bij de Topsec-
Het CBL is vanaf het eerste uur partner van het
tor Agro&Food. Voor de retail en foodservice liggen
Convenant Gezond Gewicht. In het convenant zijn
de prioriteiten bij het verregaand terugdringen van
27 partners verenigd die gezamenlijk werken aan
het gebruik van antibiotica in de veehouderij, het
het terugdringen en zo mogelijk voorkomen van
terugdringen van voedselverspilling in de keten tot
overgewicht en obesitas. De nadruk van het Conve-
en met de consument, het werken aan aanpassin-
nant ligt op kinderen en de omgeving van kinde-
gen van de productsamenstelling en gedragsver-
ren. In het kader van het convenant heeft het CBL
andering bij de consument en tenslotte het vermin-
twee inhoudelijke bijeenkomsten georganiseerd
deren van de hoeveelheid verpakkingsmateriaal in
onder de naam ‘Een gezonde portie verleiding’.
de levensmiddelenketen. Verder is het CBL betrok-
Portiegrootte en verleiding tot gezonde keuzes
ken bij het opstellen van de Human Capital Agenda
waren sleutelbegrippen om over te communiceren
(medewerkers met kennis van zaken), Duurzaam-
en consumenten stapsgewijs te laten wennen aan
heid (Meer met Minder) en Maatschappelijke Waar-
andere productsamenstelling.
dering. Het Vakcentrum is actief betrokken bij het
Op passievoorfood.nl wordt bericht over de inspan-
onderdeel MKB/regio. Uitgangspunt voor het CBL is
ningen om bij te dragen aan een gezonde leefstijl.
Duurzame soja, de keten stroomt vol Het CBL is betrokken bij de uitwerking van de intentieverklaring voor de ketentransitie naar verantwoorde soja. Eind 2011 hebben veel retailorganisaties samen met de diervoederindustrie, verwerkende bedrijven, veehouderijsectoren en maatschappelijke organisaties afgesproken om stapsgewijs de hoeveelheid soja in veevoeders te verhogen, zodat in 2015 alle soja die in de Nederlandse levensmiddelenketen wordt gebruikt, geproduceerd is volgens de criteria van de Round Table on Responsible Soy (RTRS) of gelijkwaardig. Het Initiatief Duurzame Handel (IDH) faciliteert dit proces. Het transi-
dat alle activiteiten vanuit de Topsector Agro&Food
tieproces kost tijd en geld en het bedrijfsleven
bekeken worden vanuit de beleving van de consu-
heeft afgesproken dit te financieren, aange-
ment en de burger.
vuld met subsidiering door IDH. De meerkosten zullen voor de retail worden verdisconteerd in
echt nodig is, dus geen preventief gebruik. Ook
de kostprijs van vlees,
moet er onderscheid gemaakt worden in humaan
eieren en zuivelproducten.
en veterinair gebruik van bepaalde antibiotica. Het CBL zet in op het aanscherpen van de private kwaliteitssystemen waarbij een nadruk ligt op de borging van vermindering in het gebruik van antibiotica. Het CBL wil zo samen met de producenten bewerkstelligen dat vlees, eieren en zuivel
De wetenschap achter verduurzaming CBL werkt aan zelfregulering Gezondheidsclaims
afkomstig zijn van antibioticagezonde ketens. Het CBL investeert samen met de FNLI de komende jaren in Vlees is afkomstig van dieren die op het plat-
wetenschappelijk en toepassingsgericht onderzoek voor ver-
teland worden gehouden. De verdergaande
dere verduurzaming van de voedselketen. Met een nieuwe
schaalgrootte en anonimiteit en onzichtbaarheid
aanpak neemt de voedingsmiddelensector de leiding in
van de productie leiden tot gevoelens van onrust
het oplossen van duurzaamheidsissues in de voedselketen.
bij de samenleving. Ook is er kritiek op de inten-
Onder de vlag van het Top Instituut Food
sieve wijze waarop dieren gehouden worden en
and Nutrition (TIFN) bundelt de foodsec-
stroken menselijke percepties en waarden niet
tor de krachten voor onderzoek naar
meer met de praktijk van de vleesketen. Dit alles
efficiënter gebruik van grondstoffen,
is een voedingsbodem voor maatschappelijke or-
verminderen van voedselverspilling en
ganisaties die middels campagnes de negatieve
het sluiten van kringlopen. CBL en FNLI
aspecten van vlees en het houden van dieren on-
werken in het onderzoeksthema Food
der de aandacht brengen. Voor het veilig stellen
Chain Sustainability and Dynamics
van lekker en gezond lapje vlees is het meer dan
van TIFN samenwerken om nieuwe
ooit tijd om de handen ineen te slaan en geza-
technische kennis en inzichten te
menlijk te werken aan oplossingen. Met zichtbare
vergaren. Deze kennis moet leiden
stappen in het terugdringen van het antibiotica-
tot nieuwe technologieën, metho-
gebruik, duurzame grondstoffen voor veevoer en
dieken en standaarden die het
verbeteringen op gebied van dierwelzijn moet
bedrijfsleven ondersteunen in
het vertrouwen van de samenleving in de vlees-
de lange termijn ambitie om te
keten worden teruggewonnen. De supermarkt- en
komen tot een duurzame voedsel-
foodservicebranche zal daar medeverantwoorde-
keten.
lijkheid voor nemen.
Platform Productsamenstelling Samen met de FNLI heeft het CBL in het voorjaar van 2011 het Platform Productsamenstelling opgericht, dat werkt aan de verbetering van de samenstelling van een aantal productgroepen. Vorig jaar is het totale zoutgebruik voor vrijwel alle groenteconserven met tonnen verlaagd. Deze producten voldoen nu minimaal aan de zoutcriteria van het Vinkje voor verwerkte groente. Daarnaast zijn de CBLleden, samen met de bakkersbranche, bezig de hoeveelheid zout in brood te verlagen. Een andere belangrijke productgroep die een grote bijdrage levert aan de inname van zout en verzadigd vet, is vleeswaren. In nauwe samenwerking met de vleeswarenfabrikanten onderzoekt het CBL waar de verbetermogelijkheden liggen. Belangrijk criterium hierbij is altijd dat de smaak en de kwaliteit onveranderd goed blijft.
In de Europese Claimsverordening is onder meer geregeld dat er lijsten komen met toegelaten gezondheidsclaims op producten. De Europese Voedsel en Waren Autoriteit (EFSA) stelt voor de ingediende gezondheidsclaims een advies op, welke na instemming van de Europese Commissie kracht van wet zullen krijgen. Wanneer claims goedgekeurd zijn, zijn de bewoordingen van deze claims flexibel, dat wil zeggen dat producenten hun eigen variant mogen bedenken. De strekking van de claim mag echter niet veranderd worden en moet de geclaimde ”oorzaak – effect” relatie beschrijven. Om dit in Nederland goed te kunnen reguleren werkt het CBL samen met andere stakeholders aan een database met hierin toegestane en niet-toegestane voorbeelden (bewoordingen en/of uitingen) van claims.
21
STUURGROEPEN
LEDEN ERE-VOORZITTER
dr. A. Heijn † ERE-LEDEN
J. van den Broek K.L. van den Doel BESTUUR
B. Roetert , voorzitter H.B.M. ten Have , vice-voorzitter K.M. Slippens , vice-voorzitter C. van Vliet , vice-voorzitter E. Fischer mw. mr. P.E.H. Hoogstraaten J. Kat M. Oosterwijk P. Smit mr. M.J. Roos , adviseur van het bestuur
Stuurgroep Consumentenzaken en Kwaliteit G.M. van Dulmen F.H.M. van Haperen mw. dr. S.A. Hertzberger mw. mr. P.E.H. Hoogstraaten S. Huibers C. Meijer G. van de Velde E.J. Verheul J. Vial Blauw Ral 5002 pms 288 c Geel Ral 1018 pms process yellow c
Deskundigenoverleg Levensmiddelenwetgeving mw. E. van Bemmel mw. I. Cruijssen H. Hendriksen mw. mr. P.E.H. Hoogstraaten P.A.W. van Hooren J.W. Hulleman I. Huntjes F. Spanhak M. Vencken mw. L. Visser
Deskundigenoverleg Vlees en Vleeswaren H. Bakker mw. E. van Bemmel J.C. van Blijderveen R.M. de Bruin L. Bosma L. Dantuma P.A.W. van Hooren J. de Jong T. van den Hoek H. Leferink mw. N. Moonen P. Rensen R. van de Straat M. van de Steeg J. de Vries L. de Wildt
W. van Willigenburg G. van Zalk
Deskundigenoverleg Aardappelen, Groenten en Fruit mw. E. van Bemmel G. van Brenk M. Coulier B. Hauwert T. van den Hoek R. van de Heijden P. Kok A. Peerdeman C.P. Smit R. van der Weele
Deskundigenoverleg Herformulering mw. E. van Bemmel H. Hendriksen P.A.W. van Hooren J.W. Hulleman I. Huntjes F. Spanhak M. Vencken
Werkgroep Duurzaamheid W. Jansen mw. dr. S.A. Hertzberger H. Hendriksen P.A.W. van Hooren mw. C. Kool-Holman D. Klingen mw. C. van Lieshout mw. drs. M.B.E. Somhorst E. Troost
Stuurgroep Medewerkers en Veiligheid H.B.M. ten Have, voorzitter S.C.E. Butter mw. N. van der Horst P. de Jong M. Krah mw. G. Kuipers P. Lindenbergh mw. E. Remerink T.P.M. Urselmann G. Wegh Projectgroep Opleidingen Supermarkt/CBL-examencommissie S.C.E. Butter, voorzitter E. Belderink mw. F. van Beveren mw. J. Gertsen mw. J. Haagsman J.J.M. Hoenselaars mw. M.P.M. Jacobs P. de Jong mw. S. Stavenuiter mw. N. van Tiel mw. M. Verhoeven H. Witsenboer
Werkgroep Veiligheid Y. Aukes H. Baars J. van den Berg E. Breed
T.F.R. de Bruijn G. Entius J. Huisman O. Kuppers H. Mathot R. Rengers mw. I. de Ridder A. Sinnema D. Tegelaar C. van Zwam
Werkgroep Arbeidsmarktcommunicatie J. Bruijn F. Godijn R. Herremans J. Kneppers J. Schiebergen F. Voogt Stuurgroep Arbeidsvoorwaarden J. Kat, voorzitter mw. M. van Amsterdam L.J.A.P.M. de Baets S.C.E. Butter E.A. Bziuk H. ten Have mw. mr. P.E.H. Hoogstraaten mw. L. van den Hoven A. Modderman E.J. Schraa P.J. Verhoog, secretaris G. Wegh A.H.P. Wijnstok E. Zekveld Stuurgroep Supply Chain T. Vendrig, voorzitter K. de Jong P. Lokerse H. Metz J.H. Pot C. de Rooij W.J. Vreezen
Werkgroep Bereikbaarheid R. Brouwer G. Donkervoort L.J. van den Ham R. van Koert P. Leegstraten L. Spierdijk H. Verberk
Commissie Fuststandaardisatie P.C.A. Karsten, voorzitter M.J. Kivits W. van Rooijen A. Stumphius
Task Force Casharme Supermarktbranche A.M.A.J. Deen, voorzitter M. Boonstra P. Verbeeten C. van Vliet J.J.M. van Well mba
VERTEGENWOORDIGINGEN
Topsector Agro en Food Topteam C.Meijer Regieteam ir. M.J.B. Jansen Stuurgroep Convenant Gezond Gewicht ir. M.J.B. Jansen Projectgroep Convenant Gezond Gewicht mw. drs. H.J. Crielaard Stuurgroep Verduurzaming Voedsel K.L. van den Doel plv. ir. M.J.B. Jansen
Werkgroep Communicatie mw. M.M.G. Boer
Werkgroep Informatiesysteem Verduurzaming Voedsel mw. M.M.G. Boer Werkgroep Optimalisatie Restromen en Voedselverspilling ir. M.J.B. Jansen
Werkgroep Verduurzaming Voedsel ir. M.J.B. Jansen
Raad voor Dierenaangelegenheden ir. M.J.B. Jansen Strategische Klankbordgroep NVWA ir. M.J.B. Jansen Regulier Overleg Warenwet (ROW) ir. M.J.B. Jansen mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Deskundigenoverleg Levensmiddelen Hygiëne mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Deskundigenoverleg Productwetgeving Levensmiddelen M. Vencken mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Deskundigenoverleg Etikettering Levensmiddelen M. Vencken mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Directeuren Overleg Alcohol R. Roorda Regulier Overleg Alcoholbeleid mw. drs. H.J. Crielaard
Werkgroep Alcohol en Jongeren mw. drs. H.J. Crielaard
Hoofdproductschap Akkerbouw mr. M.J. Roos
Commissie Verantwoord Alcoholgebruik mw. drs. H.J. Crielaard
HPA Certificeringsoverleg mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Samenwerkingsverband voor Sociale Aangelegenheden van de Akkerbouwproductschappen J.J.M. van Well mba
Commissie Marktonderzoek J.J.M. van Well mba
Wijninformatiecentrum E. Fischer Productschap Zuivel ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Sector committee Aquaculture GlobalGAP mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek NTWG GlobalGAP mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Georganiseerd Overleg Levensmiddelen mr. M.J. Roos, voorzitter J.J.M. van Well mba, secretaris
Stichting Kringloop Blik R. Roorda Stichting Ketensamenwerking Verduurzaming Voedsel ir. M.J.B. Jansen Uitvoeringscommissie Varkensvleesketen ir. M.J.B. Jansen
Vaste Commissie CAO Levensmiddelenbedrijf J.J.M. van Well mba, secretaris
Stichting Ik Kies Bewust J. Pietryga T.J.M. Roozen plv. ir. M.J.B. Jansen
Vaste Commissie CAO Grootwinkelbedrijven Levensmiddelen J.J.M. van Well mba, secretaris
Gebruikersraad mw. dr. S.A. Hertzberger P.A.W. van Hooren
Controlebureau Pluimvee, Eieren en Eiproducten (CPE) ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Stichting SKAL ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Stichting Sociaal Fonds Levensmiddelenbedrijf J.J.M. van Well mba, secretaris
CCVD Certificeringsinstellingen/ Kwaliteitsystemen mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
CAO Nalevingsinstrument Supermarkten J.J.M. van Well mba, secretaris
Bestuur St. Certificatie Voedselveiligheid mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Platform Verantwoorde Verkoop Alcoholhoudende Dranken mw. drs. H.J. Crielaard
Productschap Vee en Vlees ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Bestuur QLL (diertransport) mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Platform Verkooppunten Tabak mw. drs. H.J. Crielaard
Adviescommissie Runderen mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Consumer Goods Forum R. Roorda
Adviescommissie Varkens mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
EuroCommerce ir. M.J.B. Jansen R. Roorda
Stichting De Duurzame Levensmiddelenketen K.L. van den Doel, voorzitter J.E. Lagerweij C. Meijer mr. M.J. Roos, directeur
Suikerbegeleidingscommissie ir. M.J.B. Jansen Productschap Akkerbouw ir. M.J.B. Jansen Productschap Margarine, Vetten en Olieën ir. M.J.B. Jansen Productschap Pluimvee en Eieren ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Sectorcommissie Eieren mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Sectorcommissie Pluimveevlees mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Stuurgroep Voedselveiligheid en Kwaliteit Eiersector (PPE) mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Productschap Tuinbouw ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Sectorcommissie voor Bloemkwekerijproducten ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek Sectorcommissie voor Groenten en Fruit mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek plv. ir. M.J.B. Jansen Productschap Wijn E. Fischer H.H. van der Geest mr. M.J. Roos plv. ir. M.J.B. Jansen Commissie Sociale Aangelegenheden J.J.M. van Well mba
Kwaliteitscontrolebureau voor Groenten en Fruit ir. M.J.B. Jansen plv. mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
EuroCommerce Environment & Logistics R. Roorda EuroCommerce Food Policy & Consumers Committee mw. Ing. A.C. Vlaardingerbroek
EuroCommerce Food Supply Chain Working Group ir. M.J.B. Jansen
EuroCommerce Social Affairs J.J.M. van Well mba
Association Internationale des Distributeurs Alimentaires (AIDA) R. Roorda Sector committee Livestock GlobalGAP mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek
Stichting Vrijwillig Vervroegd Uittreden Levensmiddelenbedrijf J.J.M. van Well mba, secretaris
Commissie Communicatie mw. M.M.G. Boer mw. I.V. van Gasselt K.J. van den Hoven
Stichting Weidegang ir. M.J.B. Jansen Stichting Museum voor het Kruideniersbedrijf H.H. van der Geest, voorzitter mr. M.J. Roos, secretaris Sociaal Comité Groothandel In Levensmiddelen (GIL) J.J.M. van Well mba, secretaris Vaste Commissie CAO Groothandel In Levensmiddelen (GIL) J.J.M. van Well mba, secretaris Werkgroep Best Practices GIL J.J.M. van Well mba, voorzitter J. de Bree mw. N. van der Horst M. Krah mw. D. Ng. A Tham mw. V. Wiersma-Huitema
Stichting Afvalfonds R. Roorda
Begeleidingscommissie Raamovereenkomst Verpakkingen mr. M.J. Roos
Stichting Opleidingsfonds Groothandel J.J.M. van Well mba
Stichting NedVang K.L. van den Doel mw. mr. P.E.H. Hoogstraten J.B. de Korte C. Meijer D.J.G. Slootweg
Raad van Advies Retail Management School Leeuwarden J.J.M. van Well mba
Stichting Nederland Schoon K.L. van den Doel C. Meijer
Commissie Beroepsonderwijs VNO-NCW en MKB Nederland J.J.M. van Well mba
Stichting De Duurzame Zuivelketen K.L. van den Doel, voorzitter C. Meijer mr. M.J. Roos, directeur
SVO J.J.M. van Well mba
Veldwerk Adviesraad SBRM Avans J.J.M. van Well mba
Paritaire Commissie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven SVO H. Witsenboer Paritaire Commissie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven KC Handel J.J.M. van Well mba Adviescommissie Examinering KC Handel J.J.M. van Well mba Commissie Sociale Partners Detailhandel J.J.M. van Well mba Stichting Versfust J.A. Heuving, voorzitter mw. J. van den Broek T. Vendrig R. Roorda, secretaris GS1 Nederland R. Roorda
Stuurgroep GS1 DAS drs. G.J. Slik, co-voorzitter J. Eijsten W. Griffioen A. Schins mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek M. Zorn
Stichting Uniforme Broodkrat (Broban) R. Roorda Platform Agrologistiek R. Roorda
Bureau R. Roorda algemeen directeur
ir. M.J.B. Jansen directeur Consumentenzaken en Kwaliteit
mw. M.M.G. Boer hoofd PR en Voorlichting
mw. drs. H.J. Crielaard sr. beleidsmedewerker Public Affairs
mw. R. van Oostveen secretaresse
mw. K. Roman directiesecretaresse
P. Verhoog secretaris Stuurgroep Arbeidsvoorwaarden
mw. ing. A.C. Vlaardingerbroek sr. beleidsmedewerker Voedselveiligheid en Certificering
J.J.M. van Well mba hoofd Medewerkers en Veiligheid
centraal bureau levensmiddelenhandel bezoekadres: Overgoo 13 Postbus 262 2260 AG Leidschendam Tel.: 070 337 62 00 Fax: 070 317 68 87 E-mail:
[email protected]
www.cbl.nl
