Jaarbericht 2013
Centraal Bureau Drogisterijbedrijven
“Rol van drogist in zorgketen versterken” Beste lezer, Met plezier presenteer ik u dit jaaroverzicht 2013. Het CBD kijkt terug op een roerig jaar waarin belangrijke stappen zijn gezet, met als doel de positie van de drogist in de zorgketen te versterken. Zelfzorg moet een volwaardige schakel in de gezondheidszorg worden en we willen dat de rol van de drogist hierin ook echt wordt erkend. Er zou meer gebruik gemaakt kunnen worden van de deskundigheid van de drogist, helemaal nu in tijden van bezuinigingen op de gezondheidszorg. Erkenning is er niet zomaar van de ene op de andere dag. Allereerst moet het natuurlijk waargemaakt worden op de winkelvloer. En daar wordt hard aan gewerkt. De drogisterijen hebben ook in 2013, ondanks het economische klimaat, volop aandacht besteed aan kwaliteitszorg: ruim driekwart van de drogisterijen voert inmiddels het keurmerk Erkend Specialist in Zelfzorg. In september stond het keurmerk volop in the picture bij de landelijke lancering van het nieuwe logo. De aanvragen blijven binnenkomen en we verwachten begin 2014 een mijlpaal te kunnen bereiken: de 2000e Erkend Specialist in Zelfzorg! Goed nieuws voor de consument, die in steeds meer winkels kan rekenen op deskundig advies. 2013 was ook het jaar van samenwerking en meer naar buiten treden. In september startte het CBD met een aantal landelijke campagnes om consumenten voor te lichten over het veilig gebruik van zelfzorggeneesmiddelen waarmee tegelijkertijd de meerwaarde van de drogist voor het voetlicht werd gebracht Zo was er een campagne met Bijwerkingencentrum Lareb waarmee we de drogisterijen een rol te gaven in bewaking van de veiligheid van geneesmiddelen door klanten te stimuleren om bijwerkingen te melden over bijwerkingen. November stond in het teken van veilig pijnstillergebruik, tijdens een succesvolle campagne i.s.m. het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik. Daarnaast is het CBD betrokken bij diverse projecten die bijdragen aan goede voorlichting over zelfzorg en betere samenwerking tussen de verschillende zorgdomeinen. In 2014 gaan wij graag door met dit soort initiatieven die helpen om de positie van de drogisterijbranche verder te versterken. U hoort van ons! Marten Hummel directeur Centraal Bureau Drogisterijbedrijven
Kwaliteitszorg Keurmerk voor verantwoorde zorg De consument in de drogisterij moet kunnen rekenen op verantwoorde zorg bij de aankoop van een zelfzorggeneesmiddel. Dat is een belangrijk speerpunt in onze branche. Om die reden werken wij als branche met een keurmerk. Hiermee willen we een goede invulling geven aan de wettelijke verplichte verantwoorde zorg bij de verkoop van UAD-geneesmiddelen. Dit kwaliteitssysteem is goedgekeurd door de Raad voor Accreditatie. Deze organisatie keurt elk jaar of het CBD zich houdt aan de eisen waar een certificerende organisatie aan moet voldoen. Het CBD heeft het systeem inhoudelijk laten toetsen door het IVM als een onafhankelijke en deskundige partij en de belangrijkste conclusies waren: • Certificering is een gedegen en professionele invulling van de wettelijke eis verantwoorde zorg. De instrumenten van de auditoren van het CBD zijn geschikt en betrouwbaar om de naleving van • de kwaliteitseisen te meten. • De kassacheck is een onmisbaar instrument bij zelfzorgadvisering en kan nog verder geoptimaliseerd worden. Voor de branche een bevestiging dat we op de juiste weg zitten met de manier waarop wij invulling geven aan verantwoorde zorg bij de verkoop van zelfzorggeneesmiddelen. Het CBD vindt het belangrijk dat er sprake is van een level playing field: ook andere aanbieders van geneesmiddelen moeten aan de wet voldoen en hierop gecontroleerd worden. De Inspectie voor de Gezondheidszorg zou op dat punt vaker handhavend mogen optreden.
Lancering van de Erkend Specialist in Zelfzorg Nu ruim 75% van de drogisterijen het keurmerk voert en de branche heeft laten zien dat er echt werk gemaakt wordt van kwaliteitszorg, kan het CBD naar buiten gaan treden met het keurmerk: belangrijke stakeholders en de consumenten moeten weten wat het keurmerk inhoudt en dat het beste advies gegeven wordt in deze drogisterijen. In september 2013 werd een nieuwe naam en nieuw logo geïntroduceerd om het keurmerk naar buiten toe beter communiceerbaar te maken: De Erkend Specialist in Zelfzorg. De lancering vormt een kick-off van een serie pr-acties waarmee het CBD de meerwaarde van het keurmerk en het belang van de drogist in de zorgketen onder de aandacht brengt van consumenten en stakeholders.
Kwaliteitszorg in vogelvlucht • Ruim 75% van de drogisterijen is Erkend specialist in Zelfzorg. • Het CBD organiseerde in 2013 met Mons Media de Gouden Gaper verkiezing om de beste zelfzorgadviseur van 2013 in het zonnetje te zetten en goede advisering te stimuleren. Onbetwiste winnares was Cristina Knollema, Trekpleister Groningen. • Herziening van Zelfzorgstandaarden en advieskaarten: Het CBD is bezig om de zelfzorgstandaarden steeds verder te verbeteren en aansluiting te zoeken bij andere organisaties in de zorg, om te zorgen dat de standaarden van bijvoorbeeld apothekers en drogisten met elkaar in 1 lijn zijn. • Naar aanleiding van het IVM-rapport over certificering, werkt het CBD aan een doorontwikkeling van de kassacheck, zodat ook de belangrijkste risicowaarschuwingen hierin meegenomen kunnen worden. Om zo een bijdrage te kunnen leveren aan veilig gebruik van zelfzorggeneesmiddelen. • Het mystery shop bezoek is een vast onderdeel van de audit geworden: het vormt een extra controle op de juiste uitvoering van advisering in de drogisterijen die het keurmerk voeren. Hierbij wordt samengewerkt met Universiteit Twente. • Het CBD organiseerde ook in 2013 de workshop zelfzorgadvisering om medewerkers in hun adviesrol te ondersteunen. De deelnemers waren positief en keken terug op een praktische en zinvolle avond.
Projecten: de drogist in de zorgketen Het CBD initieert diverse projecten die als doel hebben de rol van de drogist in de zorgketen verder te ontwikkelen en te versterken. Belangrijk, nu het huidige overheidsbeleid in de gezondheidszorg steeds meer het accent legt op meer zelfzorg en de consument als manager van de eigen gezondheid. Zelfzorg draagt op een positieve manier bij aan het voorkomen van concrete (volks)gezondheidsproblemen en aan ontlasting van onder andere de huisartsen, vindt minister Schippers. De consument krijgt hiermee een meer zelfstandige rol. De drogist kan de consument hierbij ondersteunen door ervoor te zorgen dat de consument in de drogisterij altijd kan rekenen op verantwoorde zorg. Samenwerking met andere partijen in de zorgketen kan in belangrijke mate bijdragen aan een optimaal functionerende nuldelijnszorg als schakel in de zorgketen.
Drogist en eerstelijnszorg Veel vragen over kwalen die mensen zelf kunnen oplossen, komen nu bij de huisarts terecht. De huisarts is een uur per dag bezig met het beantwoorden van vragen van mensen (bron: brancheanalyse GfK 2012) die door zelfzorg opgelost zouden kunnen worden. Er is dus veel te winnen door burgers te helpen een juiste keuze te maken wanneer zij gebruik maken van reguliere zorg of zelfzorg en zo de trend te keren dat mensen steeds sneller een beroep doen op het medisch circuit. Daartoe richt het CBD nu een proeftuin in met eerstelijnszorgverleners, het Julius Centrum als onderzoeksinstituut en Consumentenbond. Vraag die in deze proeftuin beantwoord gaat worden, is welke overwegingen mensen maken bij de keuze om gebruik te maken van de zorg en welke informatie burgers nodig hebben om zelf een afgewogen keuze te maken.
Drogist en veiligheid: campagnes In 2013 liepen 2 samenwerkingsprojecten met als doel bij te dragen aan veilig gebruik van zelfzorggeneesmiddelen. Partners waren Bijwerkingencentrum Lareb en het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM).
Bijwerkingen? Melden! Met Lareb sloot het CBD in 2012 een convenant dat in 2013 een weerslag vond in een publiekscampagne. Drogisterijen maakten klanten erop attent dat zij eventuele bijwerkingen bij Lareb kunnen melden. Zowel bijwerkingen bij correct gebruik als bijwerkingen bij verkeerd gebruik. Lareb analyseert deze gegevens, onderneemt waar nodig actie én geeft terugkoppeling aan het CBD over de actuele en relevante bijwerkingen. Dit is waardevolle informatie voor de drogisterijbranche, omdat op die manier nog beter gezorgd kan worden dat medewerkers in drogisterijen met het keurmerk Erkend Specialist in Zelfzorg altijd beschikken over actuele kennis over bijwerkingen en interacties. Het helpt drogisten om hun adviesrol over zelfzorg optimaal te vervullen. Dit project sluit daarnaast goed aan bij de doelstelling van de drogisterijbranche om initiatieven te ontwikkelen die bijdragen aan verantwoord medicijngebruik. Voor Lareb is het door de schaal en omvang waarmee publiek bereikt wordt een waardevolle aanvulling op haar taakstelling; het monitoren en analyseren van meldingen van bijwerkingen op geneesmiddelen.
Pijnstillers: zo gebruik je ze veilig Met het Instituut voor Verantwoord medicijngebruik werd eerder al samengewerkt in het kader van het voorlichtingscampagne over geneesmiddelen in het verkeer. In 2013 werd de samenwerking voortgezet in de vorm van een campagne over veilig gebruik van pijnstillers. Via de drogisterijen werden folders uitgereikt bij aankoop van pijnstillers en op www.erkendspecialistinzelfzorg.nl kon de consument de eigen kennis over pijnstillers testen. Deze test werd bijna 3500 keer gemaakt. De campagne stond op de voorpagina van Metro en werd belicht in het programma Editie NL. Daarnaast besteedden veel online media aandacht aan de campagne. Het drogisterijpersoneel werd voorafgaand aan de campagne extra op de hoogte gebracht d.m.v. een kennis update over pijnstillers, ontwikkeld door deskundigen van het IVM. In 2014 organiseren CBD en IVM opnieuw een gezamenlijke campagne.
Drogist en kwaliteit Een ander speerpunt van het CBD is de afstemming van zelfzorgstandaarden met de aanpalende organisaties in de zorgsector, zoals het Nederlands Huisartsen Genootschap en de KNMG. Beide organisaties hanteren zelfzorgstandaarden met bijbehorende adviezen. Door de zelfzorgstandaarden te synchroniseren, ontvangt de burger bij de verschillende verstrekkers of voorschrijvers van zelfzorggeneesmiddelen hetzelfde advies bij de meest voorkomende kwalen. Bovendien wordt een infrastructuur gecreëerd waarbij de communicatie en voorlichting aan burgers bij eventuele calamiteiten met betrekking tot geneesmiddelen gesynchroniseerd kan worden. Eenduidige voorlichting aan burgers vermindert onrust en vragen die anders bij de reguliere zorg terecht zouden komen.
Richtlijn voor online verkoop zelfzorggeneesmiddelen Is het mogelijk om via internet de wettelijk vereiste verantwoorde zorg te garanderen bij de verkoop van UAD-zelfzorggeneesmiddelen? En hoe zouden we dit in de praktijk het beste kunnen invullen? Om die vraag beantwoord te krijgen, nam de Inspectie voor de Gezondheidszorg contact op met het CBD. Intussen werkt een speciale commissie in ons bestuur aan een nieuwe richtlijn voor de online verkoop van zelfzorggeneesmiddelen. In de werkgroep nemen drie drogistenorganisaties deel die zelf ervaring hebben met internetverkoop. Daarnaast is Drogisterij.net als grote speler aangehaakt. De richtlijn moet ervoor gaan zorgen dat de klant straks ook bij een online aankoop van geneesmiddelen voldoende informatie heeft om een goede keuze te kunnen maken. In 2012 is gestart met een pilot bij de DIO drogisterijen en in 2013 is de richtlijn verder doorontwikkeld. In 2014 wordt de richtlijn verder geïmplementeerd en voor alle bedrijven opengesteld.
Informatievoorziening Het CBD is het kenniscentrum voor drogisten en andere partijen die interesse hebben in wat er speelt in onze branche. Belangrijke thema’s zijn verantwoorde (zelf)zorg en de rol van de drogist. Maar ook bijvoorbeeld cijfers over de branche of arbeidszaken komen regelmatig aan bod.
Thema’s Belangrijke thema’s in de afgelopen 2 jaar waren de regels rondom de toegestane claims m.b.t. voedingssupplementen. Ook op het gebied van de homeopathie was het een roerig jaar: de veranderde wetgeving in 2012 zorgde ook nog in 2013 voor de nodige onduidelijkheid en vragen in de branche. Daarnaast speelde de onrust over het onderwerp microplastics in cosmetica, waar ook drogisterijen vanuit hun assortiment mee te maken hadden. Het CBD had over deze en andere thema’s veelvuldig contact met andere organisaties om zo de informatievoorziening aan de eigen branche goed te kunnen vormgeven.
Platformfunctie Het CBD organiseert diverse platformen met als doel de krachten te bundelen en kennis te delen. • • • • •
Platform Elektronisch Zakendoen in de Drogisterijbranche (EZD) Werkgroep Online verkoop van geneesmiddelen Werkgroep Scholing Werkgroep Huismerkregistraties zelfzorggeneesmiddelen Branchebrede Werkgroep Communicatie
Daarnaast vertegenwoordigt het CBD de branche in de volgende organisaties: • Keuringsraad Kennis en Advies Gezondheidsreclame (voorheen KOAG/KAG) • Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR) • Contactcommissie Registratie CBG • Platform Biociden • Klankbordgroep Zelfgemaakte Explosieven • FTOI (Farmaceutisch Technisch Overleg Inspectie) • Regulier Overleg Warenwet
Informatiekanalen Het CBD maakt gebruik van de volgende kanalen om haar doelgroepen te bereiken: Websites • Drogistensite.nl de centrale website van het CBD en spil in onze informatievoorziening. Nieuw in 2013 was de documentenbank waar drogisterijen documenten kunnen downloaden of online kunnen invullen in het kader van het keurmerk Erkend Specialist in Zelfzorg. Ook zijn in 2013 diverse zelfzorgdossiers geactualiseerd. • Werkenindedrogisterij.nl Een website speciaal voor iedereen die een functie als verkoper in de drogisterij of (assistent-)drogist overweegt. De site biedt alle informatie over opleidingen, vacatures en ook arbeidsvoorwaarden. Om meer en zeker ook jonge mensen te bereiken, heeft Werkenindedrogisterij een pagina op Facebook. Daarnaast wordt er geadverteerd met banners op Facebook en staat er elk half jaar een advertentie in de Beroepenkrant. • Erkendspecialistinzelfzorg.nl de campagnewebsite van het keurmerk Erkend Specialist in Zelfzorg, gelanceerd in 2013. Social media • Linkedin Groep Kenniscentrum Drogisterijbranche Een laagdrempelig discussieplatform. Drogisten, leidinggevenden en beslissers in de branche kunnen hier met elkaar klankborden over de dagelijkse praktijk van het drogistenvak. • Facebook groep Werken in de drogisterij Een platform waar drogisterijmedewerkers elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen en nieuws kunnen uitwisselen over hun vak. Ook iedereen die interesse heeft om in een drogisterij te gaan werken, kan de pagina ‘liken’ en zo op de hoogte blijven van wat er speelt en op en makkelijke manier in contact komen met mensen die er al werken. In 2013 nam het aantal volgers van deze pagina verder toe.
• Twitter account @CBDdrogisterij Voor drogisten en hun organisaties, relaties van het CBD, vakpers, publiekspers, gezondheidsorganisaties en politiek twitteren wij over alle nieuwtjes en wetenswaardigheden die voor hen van belang zijn. Inmiddels heeft deze twitter account meer dan 400 volgers. Digitale nieuwsbrieven • Digitale nieuwsbrief wet- en regelgeving Thema’s zijn onder meer het geneesmiddelenbeleid van het ministerie van VWS, cosmeticawetgeving, milieuaspecten, cao- en arbeidszaken, maar ook regels m.b.t. online verkoop van geneesmiddelen. Aanmelden kan op www.drogistensite.nl. • Digitale nieuwsbrief Zelfzorg Info dé vakinhoudelijke nieuwsbrief voor de drogist en assistent-drogist, gelanceerd in 2013. Met actuele informatie over nieuwe producten, tips van de werkvloer m.b.t. advisering en zelfzorg, kennistests en meer. Aanmelden kan op www.drogistensite.nl. Informatievoorziening over cao- en arbeidszaken Het CBD is nauw betrokken bij het afsluiten van een cao en geeft voorlichting over de cao. Werkgevers kunnen bij het CBD als vraagbaak terecht voor onder meer juridisch advies en handige tools. In 2013 hebben we circa 350 juridische kwesties en vragen over werkgeverschap beantwoord.
Arbeidszaken Het CBD behartigt de sociaaleconomische belangen op brancheniveau. Zo is het CBD betrokken bij het afsluiten van een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) met de vakbonden FNV en CNV. Bestuursleden van het CBD onderhandelen namens de branche met FNV/CNV over de collectieve arbeidsovereenkomst. Het bureau van het CBD verricht de werkzaamheden die nodig zijn ter voorbereiding en uitvoering van de cao. Ook is het CBD is vraagbaak voor arbeidszaken en geeft werkgevers gericht antwoord op vragen over bepalingen in de cao of andere arbeidsrechtelijke kwesties. Dagelijks beantwoorden we uiteenlopende vragen, bijvoorbeeld over arbeidsovereenkomsten of vakantiewerkregelingen.
Arbocatalogus In de cao hadden werkgevers en werknemers de afspraak gemaakt dat een arbocatalogus zou worden ontwikkeld waarin met name de thema’s veiligheid en werkdruk zouden worden uitgewerkt. Beide thema’s zijn actueel in de branche. Het CBD werkte mee aan de totstandkoming van een arbocatalogus over deze thema’s: de website metplezierwerkenindedrogisterij.nl
2014: Verder uitbouwen In de Geneesmiddelenwet is vastgelegd dat drogisterijen verantwoorde zorg moeten leveren. De branche ziet dit als een kans om zich als branche te onderscheiden van de concurrentie als zelfzorgadviseurs. Adviseren over zelfzorggeneesmiddelen vereist deskundigheid en vakmanschap. Het CBD ondersteunt en faciliteert de branche hierin en behartigt hun gemeenschappelijke belangen. Meer en betere zelfzorg in de toekomst is ook maar zeker niet alleen in belang van onze branche. Er is een groot maatschappelijk belang en noodzaak mee gemoeid. Zelfzorg draagt op een positieve manier bij aan het voorkomen van concrete (volks)gezondheidsproblemen en aan ontlasting van onder andere de huisartsen. Het is dan wel cruciaal dat zelfzorg meer erkenning krijgt als onderdeel van de zorgketen. En dat zelfzorg via de drogist op een goede manier gebeurt. Samenwerking is en blijft daarbij ook in 2014 een leidend thema.
Colofon december 2013 Dit jaarbericht is een uitgave van het Centraal Bureau Drogisterijbedrijven Bisonspoor 332 3605 JT Maarssen tel: 0346-584200 email:
[email protected] www.drogistensite.nl Tekst: Centraal Bureau Drogisterijbedrijven Vormgeving: De Beeldsmederij
