Jaarverslag 2010 Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost

Jaarverslag 2010

Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost

Jaarverslag 2010


Inhoud 1. 2. 3.

4. 5. 6.

blz.

Inleiding Werkgebied, doelstelling en werkwijze Resultaten weidevogelbescherming in 2010 3.1. Algemeen 3.2. Bescherming van nesten en jongen 3.2.1. Bescherming van nesten met eieren 3.2.2. Bescherming van jonge weidevogels 3.3. Invloed van predatie en agrarische werkzaamheden Samenwerking met andere partijen in het veld Voorlichting en publiciteit Conclusie en vooruitblik

1 3 4 4 5 5 7 8 10 12 13

Bijlagen: Bijlage 1. Deelnemende vrijwilligers Bijlage 2. Deelnemende bedrijven Bijlage 3. Resultaten per bedrijf Bijlage 4. Overzichtstabel resultaten 1992-20109 Bijlage 5. Vogellogboek voorjaar 2010 Bijlage 6. Projecten in het Binnenveld Bijlage 7. Eerste kievitsei van Ede (persbericht) Bijlage 8. Met faunaranden meer jongen en meer biodiversiteit (persbericht)

15 16 19 29 30 32 34 35

COLOFON: Tekst en lay-out: Henk van Paassen Foto's: Henk van Paassen, Hans Spits en Harm Roseboom Sponsors: • Advocatenkantoor Blokland • Bakkerij Joop ten Veen • Bomenland Schiphorst b.v. • Dierenkliniek Kortenoord • Gemeente Ede • Gemeente Wageningen • Landgoed De Lieskamp • Loonbedrijf VOF Van Haren • Loonbedrijf Jan Rauw & Zn. B.V. • Postservice - stads-/streekpostdienst • Proef- en leerbedrijf Droevendaal • Veevoederhandel Jan van Haren Ede, februari 2011. Jaarverslag 2010


Ochtendgloren langs de Grift bij de Werftweg, met witte kwikstaart op de paal

Jaarverslag 2010


1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2010 van de Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost (WBO). Het geeft een overzicht van de resultaten van de weidevogelbescherming van het uitzonderlijk goede broedseizoen 2010. Wij zien een jaarverslag als een goede methode om bekendheid te geven aan ons beschermingswerk, dat al sinds 1992 door boeren, loonwerkers en vrijwilligers van de WBO in het Binnenveld-Oost gezamenlijk wordt verricht. In 2010 is officieel gestart met de uitvoering van het Weidevogelplan Binnenveld, dat een nadere uitwerking is van het Landschapsontwikkelingsplan Binnenveld. Weidevogelbescherming houdt in het zoeken en beschermen van nesten van weidevogels om te voorkomen dat deze nesten voortijdig sneuvelen door landbouwkundige werkzaamheden. In toenemende mate wordt onze inzet ook nodig geacht voor de bescherming van de jongen, tot ze vliegvlug zijn. Dit beschermingswerk is in 1992 gestart als project van de Agrarische Natuurvereniging De Kraats i.o., die op 18 januari 2011 als Agrarische Natuurvereniging Het Binnenveld een nieuwe start heeft gekregen (zie website www.anvhetbinnenveld.nl ). Het succes van dit Weidevogelproject is te danken aan de brede steun onder agrarische bedrijven voor het werk van de vrijwilligers van de weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost (WBO). Dit jaarverslag geeft aan waar, wat, wanneer en hoeveel weidevogelnesten door nauwe samenwerking tussen boeren, loonwerkers en vrijwilligers van de WBO in 2010 zijn beschermd (bijlage 1 en 2). Ook dit jaar zijn de broedgegevens verwerkt met een speciaal computerprogramma van Landschapsbeheer Nederland (LBN) Met dank aan Volkert de Graaf uit Wageningen, die ook dit keer alle cijfers van de WBO heeft ingevoerd. Op basis van die cijfers zijn heldere overzichtstabellen tot stand gekomen, waarbij de broedresultaten over het afgelopen jaar per bedrijf in beeld komen. De resultaten per bedrijf en van het werkgebied van de WBO zijn opgenomen in bijlage 3. Onze meerjarige cijfers vanaf 1992 tot heden vindt u terug in bijlage 4. Bijlage 5 biedt u een logboek van allerhande vogel- en veldwaarnemingen uit het voorjaar van 2010. In bijlage 6 treft u een overzicht van projecten, waar de WBO aan deelneemt of zelf het initiatief heeft. Bijlage 7 tenslotte bevat het persbericht van het eerste kievitsei van de gemeente Ede (Gelderland). Graag wil ik namens de WBO alle boeren, loonwerkers en vrijwilligers bedanken voor hun inzet en medewerking in het afgelopen jaar! Tegelijkertijd spreek ik de wens en hoop uit dat wij met elkaar de weidevogels in het Binnenveld ook in 2011 weer de minimaal noodzakelijke bescherming kunnen bieden. De meegestuurde gloednieuwe brochure “Weidevogels voor nu en later” kan daarbij behulpzaam zijn. Henk van Paassen algemeen coördinator WBO tel. 0318-301920 (06-13685805) e-mail: [email protected] website: www.inhetbinnenveld.nl

Werkgebied van Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost (WBO) en Binnenveld-West (WBW).

Jaarverslag 2010

2


2. Werkgebied, doelstelling en werkwijze De Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost (WBO) is een vrijwilligersgroep die voortkomt uit de IVNVogelwerkgroep Ede. De groep bestaat uit 15 enthousiaste vrijwilligers uit Ede, Bennekom en Wageningen. Ten westen van de Grift is de weidevogelbeschermingsgroep Binnenveld-West (WBW) actief. Het werkgebied van de WBO beslaat een oppervlakte van circa 1.250 hectare. Het gebied ligt globaal tussen de A12 in het noorden, Bennekom / Dreeslaan in het oosten, de Nederrijn/Rijndijk in het zuiden en de Grift / Valleikanaal in het westen. Het werkgebied van de WBO omvat het grondgebied van de gemeenten Ede en Wageningen, voorzover gelegen in het Binnenveld. De doelstelling van de WBO is, dat zij door haar werk en via nauwe samenwerking met de boeren probeert te bereiken dat de bestaande weidevogelpopulatie van kievit, grutto, scholekster, wulp en tureluur op peil blijft en zo mogelijk in aantal en soorten verder toeneemt. Hoe gaat de WBO te werk? De WBO doet dit door samen met boeren en loonwerkers de nesten van deze akker- en weidevogels voor of tijdens landbouwkundige activiteiten op te sporen, te markeren en te beschermen. Het gaat om grondbewerkingen, zoals bemesten, beweiden, maaien, ploegen, eggen, inzaaien, onkruid wieden en aanaarden. Boeren die meedoen zijn aan dit bord te herkennen

Door de nesten van weidevogels te markeren kunnen boeren en loonwerkers deze nesten eerder zien liggen en kunnen zij er tijdens hun werkzaamheden rekening mee houden. Dit gebeurt door tijdens de bewerkingen om het nest heen te rijden, door de nesten af te dekken of de nesten te verplaatsen. Als de boer daarvoor zelf geen tijd heeft, kunnen zij de hulp inroepen van de vrijwilligers van onze werkgroep. De meeste boeren hebben in het voorjaar weinig tijd om de nesten zelf te zoeken. Daarom helpen onze vrijwilligers hen om ze op te sporen, te markeren en de resultaten van de nesten te noteren. Dit helpt hen om ook eventueel ingehuurde loonwerkers tijdig in te seinen over de exacte ligging van de nesten. De WBO maakt daarbij nog geen gebruik van moderne technieken, zoals GPS (Global Position System), maar als de mogelijkheid zich voordoet zal de WBO dit systeem graag als ‘pilot’ willen opstarten. Al onze resultaten worden zorgvuldig vastgelegd in een door Landschapsbeheer Nederland (LBN) ontwikkeld computerprogramma. Aan het einde van het seizoen worden de resultaten doorgegeven aan de provinciale coördinator van Landschapsbeheer Gelderland. De provinciale gegevens worden door verwerkt tot een landelijk jaarverslag. Met al deze cijfers wordt onder meer sturing gegeven aan het landelijke weidevogelbeleid. De homepage van LBN te bereiken via: www.weidevogelbescherming.nl

Jaarverslag 2010

3


3. Resultaten weidevogelbescherming 2010 Echte weidevogelbescherming bestaat uit twee onderdelen: nestbescherming en de bescherming van jongen. De WBO heeft ruime ervaring met nestbescherming (bescherming van eieren), maar de bescherming van jongen staat nog altijd in de kinderschoenen. Gepoogd wordt deze de komende jaren met gerichte voorbeeldprojecten meer handen en voeten te geven. Het in 2009 door Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) in opdracht van de WERV-gemeenten ontwikkelde “Weidevogelplan Binnenveld” kan hierbij een belangrijke rol spelen.

3.1. Algemeen Het seizoen 2010 begon traditioneel met onze jaarlijkse startavond op 25 februari op onze vaste vergaderplek: het biologisch proef- en leerbedrijf Droevendaal, Kielekampsteeg 32 te Wageningen. Tijdens deze startavond zijn afspraken gemaakt over het nieuwe broedseizoen. Deze startdatum is afgestemd op de e mogelijk vroege vondst van het 1 kievitsei, dat nog altijd gezien wordt als een van de eerste lentebodes. e

Het 1 kievitsei in het Binnenveld kwam in 2010 op naam van Volkert de Graaf, die op 20 maart 2010 een nestje van 2 eieren vond op de Hoge Born (zie foto). Daarmee waren de kieviten in e het Binnenveld slechts enkele dagen later dan het 1 kievitsei van Nederland, dat dit jaar op 16 maart in Eemnes (Utrecht) e wed gevonden. Het 1 Gelderse kievitsei is gevonden op 17 maart. Overigens werd het eerste Edese kievitsei ook op dinsdagmiddag17 maart gevonden door Bram Koudijs op bedrijventerrein de Kievitsmeent te Ede (zie bijlage 7). e Het moment nadert dat het 1 kievitsei van Nederland in het Binnenveld gevonden gaat worden. Wethouder Mariëtte Kroes met vrijwilliger Volkert de Graaf. Het beschermen van nesten gebeurt met hulp van circa 15 vrijwilligers van de WBO. De WBO heeft in 2010 enkele vrijwilligers om persoonlijke redenen zien vertrekken. Daarom zijn nieuwe ervaren “aisikkers” ook in 2011 van harte welkom bij de WBO. Aanmelden kan bij WBO-coördinator Henk van Paassen: zie e bijlage 1. In deze bijlage is ook aangegeven wie in 2010 het 1 ei van de vijf meest bekende weidevogelsoorten heeft gevonden. Het gaat dan met name om Grutto, Kievit, Scholekster, Tureluur en Wulp. Het broedseizoen begint rond half maart en eindigt pas begin juli, omdat de laatste vervolglegsels van kievit en scholekster op maïsland pas in de eerste helft van juli uitkomen. Het aantal agrarische en loonbedrijven dat mee doet neemt nog elk jaar toe. De in 2010 gevonden weidevogelnesten lagen dit jaar op de gronden van meer dan 32 bedrijven. Dit is maar een deel van alle deelnemende bedrijven. De lijst van alle deelnemende boeren en loonwerkers staat vermeld in bijlage 2. De WBO heeft in 2010 13 weidevogelnesten minder gevonden dan in 2009 (288 om 301). Niet alleen het aantal, maar ook de spreiding is afgenomen. Maïspercelen blijven echter favoriet bij kieviten en scholeksters: 75% van de nesten van deze beide soorten wordt gevonden op akkerland. Grasland daarentegen is vooral favoriet bij grutto, tureluur en wulp (zie legsels per landtype in bijlage 3 en 4). Weidevogels lijken zich ook in het Binnenveld steeds meer op steeds minder percelen te concentreren. Steeds meer percelen zijn minder geschikt als broedplaats. Concentratie heeft voor de vogels wel als voordeel dat zij zich samen beter kunnen verdedigen tegen indringers c.q. predatoren. De recente bomenkap langs de Veensteeg en de Werftweg (en daarmee samenhangende grotere openheid ter plekke) heeft duidelijk positieve gevolgen gehad op het aantal en de diversiteit van de weidevogelnesten in de hoek Werftweg-Veensteeg. De goedbezochte slotavond vond plaats op 9 september 2010 op Droevendaal. De concrete resultaten van het broedseizoen 2010 staan hieronder vermeld. Let op de tendens, die vooral voor de grutto zorgelijke vormen begint aan te nemen.

Jaarverslag 2010

4


3.2. Bescherming van nesten en jongen 3.2.1. Bescherming van nesten met eieren Zoals gezegd is de WBO tot nu toe vooral druk geweest met nestbescherming, oftewel de bescherming van de nesten met eieren van weidevogels. In bijgaande tabel vindt u de jaarcijfers van de WBO over de afgelopen vijf jaar (2002-2008). De SBB-natuurgebieden langs de Grift zijn ook nu buiten beschouwing gelaten.

Beschermde hectares Beschermde soorten: • Bergeend • Dodaars • Fazant • Gele Kwikstaart • Grutto • Kievit • Kleine Plevier • Patrijs • Scholekster • Tureluur • Veldleeuwerik • Wilde eend • Wulp Totaal aantal nesten Resultaat bekend Wel uitgekomen % wel uitgekomen Niet uitgekomen % niet uitgekomen

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

660

450

750

750

750

750

800

850

900

Tendens 2009-2010 toename

? ? 10 222 ? 7 2 ? 4 245 216 114 53 % 102 47%

? ? 7 240 ? 0 (?) 2 ? 1 250 227 43 19% 184 81%

1 1 7 245 1 5 2 4 1 267 256 50 20% 206 80%

2 194 1 5 1 1 3 1 208 175 25 14% 150 86%

1 5 218 2 6 2 1 5 240 221 114 52% 107 48%

? 2 5 196 ? 9 2 ? ? 3 217 211 75 35% 136 65%

? ? 4 249 1 8 4 ? 1 4 271 253 142 56% 111 44%

? ? 1 276 1 2 9 6 ? ? 6 301 286 215 75% 71 25%

1 ? ? 2 259 1 ? 3 (?) 4 ? 4 10 288 287 191 66% 96 34%

onbekend nieuwe soort onbekend onbekend bijna weg afname nieuwe soort onbekend afname afname onbekend toename toename afname stabiel afname afname toename toename

Uit de resultaten over 2010 kan worden geconcludeerd, dat: • er minder weidevogelnesten gevonden zijn dan vorig jaar; • de kievit met 259 nesten (90%) verreweg de belangrijkste weidevogel van het Binnenveld is; • steeds minder kievitsnesten (11%) op grasland liggen; op bouwland of maïsland 72,5%; overig 13,5%. • de grutto op boerenland (2) bijna is verdwenen! Op Gelders SBB-terreinen zitten nog circa 10 paar; • de wulp (10) daarentegen enorm in aantal vooruit zijn gegaan; • de tureluur (4) op boerenland iets is teruggelopen, maar op SBB-terreinen is toegenomen. • de scholekster (3) om onduidelijke redenen is gekelderd (vermoedelijk niet goed is geteld). • de meeste nesten van grutto, wulp en tureluur op nat kruidenrijk grasland langs de Grift liggen; • de veldleeuwerik zich mogelijk opnieuw in het Binnenveld heeft gevestigd (in faunaranden); • van de gele kwikstaart dit jaar geen nesten zijn gevonden, maar wel verscheidene territoria zijn geteld; • de patrijs zich definitief heeft gevestigd; op diverse plaatsen zijn paartjes en soms ook jongen gezien; • de kwartel dit jaar op meerdere plaatsen (Plassteeg, Slagsteeg, Kooiweg) roepend is waargenomen; • de kleine plevier zich definitief heeft gevestigd langs de Egelsteeg (landgoed De Lieskamp); • ruim 66% van alle gevonden nesten zijn uitgekomen; hoogste score na 2009! • de resultaten van het afgelopen broedseizoen 2010 na topjaar 2009 de beste zijn tot nu toe.

Jaarverslag 2010

5


De mogelijke oorzaken van dit redelijk goede resultaat in 2010 moeten vooral gezocht worden in: • het grotere gebied dat door de WBO-vrijwilligers met nog grotere inspanning is afgezocht; • de langere periode waarover de nesten zijn gezocht en gecontroleerd (tot begin juli); • een nog grotere bereidheid van boeren en loonwerkers om mee te werken aan een goede score; • het opstarten van het Weidevogelplan Binnenveld, waardoor nog meer boeren actiever meewerken; • het wildbeheer (afschot van vossen en kraaien). Meer gedetailleerde informatie over de resultaten per bedrijf over het afgelopen jaar: zie bijlage 3. De meerjarige cijfers van onze weidevogelwerkgroep over de periode 1992-2010 staan in bijlage 4.

Grutto met lange rechte snavel.

Wulp met kromme snavel omlaag.

Tapuit regelmatige gast (en broeder?) in Binnenveld

Grauwe gors vaak ook in grote groepen te zien.

Jonge Wulp Jaarverslag 2010

Jonge Scholekster 6


3.2.2. Bescherming van jonge weidevogels Minder jonge weidevogels? Hoewel wij dit jaar bijna 300 weidevogelnesten hebben gevonden, weten wij niets over het aantal jongen dat vliegvlug wordt. Nestbescherming is aardig op orde, maar de bescherming van jonge weidevogels staat ook in het Binnenveld nog altijd in de kinderschoenen. Mozaïekbeheer, grutto- en weidevogelboerderijen komen (nog) niet voor in de zuidelijke Gelderse Vallei, mede doordat het Binnenveld niet behoort tot de bijzondere weidevogelgebieden, waarvoor aparte subsidiepakketten voor beschikbaar zijn. Ook al is de WBO zich bewust van het feit dat het Binnenveld geen topgebied is, dan nog zou een aangepast beheer in de percelen ten westen van de Veensteeg de moeite waard zijn. Om daar jonge grutto’s, wulpen en tureluurs meer overlevingskansen te bieden, verdient aanbeveling om aangepast beheer via het Weidevogelplan Binnenveld als pilot mogelijk te maken. Vluchtstroken zijn al subsidiabel via het genoemde plan. Kievitenstand loopt terug Omdat ook de kievitenstand in het Binnenveld afneemt is ook voor deze soort een aangepast beheer op met name maïspercelen wenselijk. Middels het Weidevogelplan is o.a. ook randenbeheer gestimuleerd. Om de kievit als soort in gelijke aantallen te laten voortbestaan is het nodig dat 0,5 jong per legsel vliegvlug wordt. Nu kan een kievit per seizoen meerdere keren opnieuw met broeden beginnen (= vervolglegsels). Recent e onderzoek toont echter aan dat 1 legsels de meeste sterke kieviten voortbrengt. Reden te meer om het rapen en verhandelen van kievitseieren overal te verbieden! Ook de handhaving van het raapverbod in het Binnenveld verdient extra politie aandacht. In 2010 zijn minde jonge kieviten groot geworden Gruttostand op een dieptepunt Het gaat niet goed met de grutto in het Binnenveld. In 2010 heeft de WBO slechts 2 gruttonesten op boerenland gevonden, terwijl op Staatsbosbeheerpercelen nog slechts een 10-20-tal gruttoparen broeden. Bij de grutto is ongeveer 1,0 jong per legsel nodig om de soort te laten voortbestaan. In tegenstelling tot een kievit is een grutto niet in staat om na e verlies van het 1e legsel aan een 2 legsel te beginnen. Het vroeg maaien van grasland waar grutto’s broeden is slecht voor het voortbestaan van de grutto! Vandaar dat de WBO voorstander is van verlaat/uitgesteld maaien voor percelen met gruttonesten. Deze percelen bevinden zich vooral op percelen aan weerszijden van de Grift. Jonge grutto’s hebben hoog gras met veel insecten nodig om te groeien. Dit vinden zij in kruidenrijk hooiland. Grutto’s broeden alleen in kruidenrijk grasland. De WERV-gemeenten hebben niet voor niets de kievit en de grutto benoemd tot de belangrijkste doelsoorten van het Weidevogelplan Binnenveld. Met extra vergoedingen voor maatregelen, zoals uitgesteld of verlaat maaien en vluchtstroken komt de redding hopelijk nog op tijd om de met grutto voor het Binnenveld te behouden. Ringen van weidevogels Net als in voorgaande jaren zijn door Gijs van Tol ook in 2010 een aantal jonge kieviten geringd voor wetenschappelijke doeleinden. De jonge kieviten hebben een ring gekregen aan de linkerpoot, boven het loopbeen. Als iemand een geringde kievit (dood of levend) tegenkomt, dan graag even melden bij: Gijs van Tol, Prinsenlaan 21, Bennekom (tel. 0318-414252). Door het ringen van kieviten komen wij meer te weten over het wel en wee Jonge kievit wordt geringd, gemeten en gewogen. van deze fraaie weidevogel. Jaarverslag 2010

7


3.3. Invloed van predatie en agrarische werkzaamheden Wat is predatie? Predatie is het opeten van de eieren en/of de jongen van weidevogels door dieren zoals kraaien, vossen, marterachtigen, roofvogels, reigers, ooievaars, etc. Uit recentelijk landelijk onderzoek komt naar voren dat weidevogels te maken hebben met een grote diversiteit aan predatoren. De predatie van nesten / eieren wordt niet alleen veroorzaakt door vossen en kraaien, maar ook door o.a. wezels, hermelijnen en wilde katten. De predatie van jonge weidevogels komt vooral op rekening van roofvogels, reigers en in toenemende mate ook ooievaars (zie foto). Predatie verder terugdringen Mede doordat de jacht op kraaien en vossen sinds een paar jaar opengesteld is, is de predatie van eieren teruggedrongen. In 2007 hadden wij in het Binnenveld nog 85-95% predatie. In 2008 is de predatie verminderd tot 15-35% en in 2009 kende ons werkgebied nog slechts 3% predatie. Helaas is de predatie in 2010 wee toegenomen tot meer dan 30%! Vastgesteld is dat 8x een kraai, 3x een vos en 2x een hermelijn/wezel en 1x de mens de oorzaak van predatie is geweest. Van 53 nesten is niet bekend wat de predatieoorzaak is. Verlies door werkzaamheden weer gedaald Het verlies door agrarische werkzaamheden is in 2010 weer gedaald van 14 naar 10 nesten (3,5% van het verlies). Opmerkelijk is dat van 53 verloren nesten geen oorzaak bekend is. Voor meer details zie bijlage 3 + 4. Op bouwland sneuvelen niet alleen nesten, maar ook opvallend veel jongen. Vaak is het een combinatie van werkzaamheden en predatie. Tijdens of na de bewerking komen kraaien en meeuwen en soms ook ooievaars en reigers langs om hun kostje te halen, waaronder veel jonge weidevogels. Vraag: Hoe kunnen boeren de weidevogels op akker-/maïsland helpen? Antwoord: Door uitstel van de ploegen zaaidatum, door om de nesten heen te ploegen of te zaaien, door het verplaatsen van nesten en door de aanleg van faunaranden. Dit laatste kan met steun van het Weidevogelplan. Op vers geploegde akkers en vers gemaaide graslanden zijn jonge vogels (pullen) een makkelijke prooi voor kraaien, meeuwen, reigers en ooievaars! Vraag: Hoe kunnen boeren de weidevogels op grasland helpen? Antwoord: Door het niet maaien van stroken grasland. Hoe groter de strook, hoe groter de kans op overleving van de jonge vogels. Boeren die hieraan willen meewerken, kunnen zich aanmelden bij de coördinator van de WBO. Zij die meedoen komen in aanmerking voor een vergoeding via het Weidevogelplan (zie bijlage 1). Faunaranden als vluchtheuvel In diverse provincies is reeds ervaring opgedaan met vluchtstroken voor jonge weidevogels. Ook op Droevendaal wordt op verschillende percelen al met zulke faunaranden gewerkt. Met steun van de gemeente Wageningen is in 2008/2009 in het Binnenveld een proef gestart om meer ervaring op te doen met dergelijke faunaranden als vluchtheuvel en foerageergebied voor jonge weidevogels. In faunaranden kunnen jonge weidevogels foerageren en zich verbergen. Tegelijkertijd met de weidevogels profiteren ook rode lijstsoorten, zoals patrijs, gele kwikstaart en veldleeuwerik, van deze faunaranden. Op percelen in gebruik bij Jan van Haren en Gerard Derksen (Unifarm) is een faunarand aangelegd aan de zuidzijde van de Bennekomsesteeg. In 2009 en 2010 is duidelijk geworden dat deze proef succesvol is geJaarverslag 2010

8


weest en voortgezet kan worden. Op 18 juni 2010 is via een presentatie in het veld en via een persbericht in alle locale bladen ruchtbaarheid gegeven aan dit succesvolle project (zie bijlage 8). Ook het nieuwe Weidevogelplan Binnenveld-Oost biedt boeren de mogelijkheid om - tegen vergoeding – een faunarand (op maïsland), of een brede vluchtstrook (op grasland) aan te leggen. Geïnteresseerde boeren kunnen contact opnemen met vrijwilligers van de WBO, of coördinator Henk van Paassen (zie bijlage 1). Medewerking aan Weidevogelplan Binnenveld essentieel Naast nestbescherming zal ook de bescherming van jonge weidevogels een onderdeel moeten gaan worden van de integrale weidevogelbescherming. Om te komen tot goede bescherming van nesten en jongen is de actieve medewerking van de boer en loonwerker essentieel. Door landbouwkundige werkzaamheden gaan nog steeds teveel weidevogelnesten verloren. Door het geven van extra voorlichting aan boeren en loonwerkers wil de WBO meer aandacht voor dit aspect. In het kader van het Weidevogelplan Binnenveld (CLM) zijn boeren gepolst of zij mee willen werken aan bepaalde beheervormen. In het voorjaar van 2010 zal dit plan openbaar worden gemaakt. De WBO hoopt dat veel boeren na 2010 met een of meerdere beheervormen aan de slag zullen gaan. Uiteraard wel tegen een redelijke vergoeding (via de WERV).

Medewerking van boer en loonwerker is onontbeerlijk bij het sparen van nesten en jongen van weidevogels. Behalve laat maaien is ook het laten staan van stroken gras essentieel om jonge vogels te laten overleven. Het Weidevogelplan Binnenveld biedt boeren, die hieraan willen meewerken, extra vergoedingen.

Jaarverslag 2010

9


4. Samenwerking met andere partijen in het veld De WBO werkt al 18 jaar nauw samen met boeren en loonwerkers in het gebied. Deze contacten worden elk jaar verder aangehaald en geïntensiveerd. Dit gebeurt via voorlichtingsbijeenkomsten, cursussen, gesprekken aan de koffietafel, een startavond in het voorjaar en een slotavond in het najaar. Bij de slotavond worden de resultaten van het broedseizoen geëvalueerd en worden nieuwe ideeën voor het nieuwe jaar besproken. Gedurende het hele jaar is er in en buiten het veld regelmatig telefonisch en emailcontact tussen boeren en loonwerkers. In 2010 zijn initiatieven gestart voor de oprichting van een agrarische natuurvereniging. De WBO steunt dit initiatief van harte en hoopt op een daadwerkelijke start in 2011. De WBO werkt ook al vele jaren op prettige wijze samen met de Weidevogelbeschermingsgroep Binnenveld-West (WBW). Samen met de WBW proberen wij de weidevogelstand van het Binnenveld voor verdere terugval te behoeden. Ook proberen wij samen de deskundigheid van onze vrijwilligers verder te vergroten. Een opfriscursus samen met personeel van alle in het veld actieve loonwerkbedrijven lijkt nuttig. De WBO en de WBW werken sinds 2009 samen aan de uitvoering van het Weidevogelplan Binnenveld. Verder onderhoudt de WBO nauwe banden met locale natuur- en milieugroepen, zoals de Vogelwerkgroepen van IVN-Ede en KNNVWageningen, het Wageningse Milieuoverleg (ecologische verbindingszone), Mooi Wageningen, de Werkgroep Milieubeheer Rhenen, Stichting tot Behoud van de Veluwse Beken en Sprengen (IJsvogelproject) en het Steenuilenplatform Gelderse Vallei / Midden Betuwe. Samen met deze werkgroepen maakt de WBO zich elk jaar weer sterk voor promotie van de kernkwaliteiten van het Binnenveld. Ook heeft de WBO ook het afgelopen jaar overleg gehad met de Wildbeheereenheid De Vallei (WBE) over de afschot van predatoren. Bij aantoonbare predatieoverlast wordt de WBE ingeschakeld. Meerjarige predatiecijfers dragen ertoe bij dat er inzicht is in de feitelijke predatie. Op basis daarvan besluiten overheden over het al of niet vrijgeven van de jacht op vossen. De kraaienjacht is sinds 2005 vrij, de vossenjacht sinds 2007. Beide vormen van beheer blijken nodig om deze predatoren tot aanvaardbare aantallen terug te dringen. Mede daardoor is de predatie van weidevogelnesten in Binnenveld in 2009 aanzienlijk teruggedrongen. Zoals elk jaar heeft de WBO ook het afgelopen jaar contact gehad met Staatsbosbeheer (SBB) over het beheer van de Bennekomse Hooilanden en andere terreinen langs de Grift. In september 2010 heeft de WBO een overleg gehad op het kantoor van de Directie Oost te Deventer. Daarbij is onder meer gesproken over predatie en de mogelijkheden om de weidevogels en met name de Grutto, Tureluur en Wulp meer kansen te bieden. SBB blijft overigens tegen de jacht op vossen, tenzij dit de weidevogelstand ernstig bedreigd. Afgesproken is dat bekeken gaat worden of de SBB-percelen twee keer per jaar (in zomer en najaar) gemaaid kunnen worden en daardoor meer geschikt gemaakt worden voor weidevogels. De Bennekomse Hooilanden zijn in 2010 beweid geweest met een grote kudde schapen; bovendien is het natuurgebied in de zomer gemaaid en het maaisel is afgevoerd. Verder onderhoudt de WBO nauwe contacten met de WERV-gemeenten en de Gebiedscommissie Binnenveld-Oost. Het opstellen en uitvoeren van het Weidevogelplan Binnenveld als uitwerking van het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) is daar een voorbeeld van. Ook het IJsvogelproject komt uit dit LOP voort. Jaarverslag 2010

10


De WBO is voorstander van een Agrarische Natuurvereniging voor het Binnenveld en reële vergoedingen voor aangepast agrarisch beheer, bij voorkeur gefinancierd uit een gebiedsfonds (Binnenveldfonds). In het voorjaar van 2010 heeft de WBO een werkbezoek verzorgd voor ex-WERV bestuursleden. Daarbij zijn alle WBO-projecten en doelen voor het voetlicht gekomen. Het bezoek aan het veld werd besloten met het plaatsen van een steenuilenkast in de boomgaard van Minicamping Van den Berg aan de Zwartesteeg. Daarnaast is er ook in het afgelopen jaar contact geweest met het Waterschap Vallei en Eem (kanovoorzieningen langs de Grift), met de gemeenten Ede en Rhenen (Vogelobservatiepunt bij de Hooilanden), met de gemeente Wageningen (presentatie faunarandenproject langs Bennekomse Steeg, zie onder), met de Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei (Binnenveldfonds, Uitzichtgarantie) en met Landschapsbeheer Gelderland (aanschaf van een telescoopkijker en voorbereiden aanleg van een klompenpad, het Harsloërpad). Tenslotte mag ook het afscheid van de provinciaal coördinator van Landschapsbeheer Gelderland, Rowan Koster, niet onvermeld blijven. Zijn adviezen en deskundigheid zijn de afgelopen jaren van groot belang geweest voor ons vrijwilligerswerk. In de persoon van Karin Hinkamp heeft de SLG een waardig opvolger gevonden voor Rowan Koster, die in het najaar een waardig afscheid heeft gekregen van de SLG. De WBO heeft in 2010 steun verleend aan de actie tegen bezuinigingen van de provincie Gelderland. De steunactie voor de SLG heeft geleid tot het grotendeels terugdringen van de bezuinigingen op de subsidie van de SLG. Voor vrijwilligersorganisaties zoals de WBO is de SLG een onmisbare steun bij ons veldwerk.

De faunarand langs de Bennekomsesteeg is in 2010 met 3 meter uitgebreid naar 6 meter. Jaarverslag 2010

11


5. Voorlichting en publiciteit Binnenveldpromotie pur sang! De WBO heeft ook in 2010 haar doelen via voorlichting en publiciteit e verder inhoud en vorm gegeven. Te beginnen bij de vondst van 1 kievitseieren op 20 maart 2010. Dit keer met de Wageningse wethouder Mariëtte Kroes erbij. Via het benutten van de voorlichtingspanelen langs de Kraatsroute heeft de WBO samen met de Buurtvereniging De Kraats een belangrijke stap gezet op de doelen en activiteiten van de WBO. WBO-fietstochten: grote belangstelling bij mooi weer Ook door middel van fietstochten doet de WBO aan Binnenveldpromotie. Gesteund door vooraankondigingen in de locale pers ging de WBO In de maanden april, mei en juni in totaal 5x per fiets op pad door het Binnenveld. Met name de eerste drie daarvan vielen letterlijk in het water, maar de andere twee zijn zeer goed bezocht geweest (gemiddeld 25 deelnemers per keer). Ook in 2011 wil de WBO weer op pad (2x in april, 2x in mei en 2x in juni). Het gaat ons daarbij niet alleen om de weide- en erfvogels, maar ook om de andere kernkwaliteiten van deze groene long van de WERV-gemeenten. Voor startlocatie, data en adres: zie WBO-website onder ‘Activiteiten’, of let op de aankondiging in de locale kranten. WBO-website blijft veel bezoekers trekken De WBO-website heeft net als in 2009 ook in 2010 ruim 2500 afzonderlijke bezoekers getrokken. De WBO is nog steeds de enige weidevogelwerkgroep in Gelderland met een eigen website, waarop naast actueel nieuws en fraaie veldfoto’s ook dagelijkse vogelwaarnemingen uit het hele Binnenveld zijn te volgen. Onze website is een regelmatig bezoekje meer dan waard! Sinds februari 2010 kunnen geïnteresseerden ook voor een download van het rapport en/of brochure van het Weidevogelplan Binnenveld terecht op de website onder “downloads”. Bij de Homepage is ook een informatiefolder over de WBO te downloaden. Oo de veldgids uit 2003 voorziet nog steeds in een grote behoefte. Boeren en loonwerkers die deze veldgids nog niet hebben kunnen deze veldgids downloaden van de website www.weidevogelbescherming.nl . Veldbezoek Prins Alexanderschool Leerlingen van groep 7 van de Prins Alexanderschool uit Bennekom hebben dit voorjaar een veldbezoek gebracht aan de Bennekomse Hooilanden onder leiding van een vrijwilliger van de WBO (zie foto). De Hoge Born = nieuwe voorlichtingslocatie WBO Sinds 2005 heeft de WBO een vaste vergaderplek gehad op het biologisch proef- en leerbedrijf Droevendaal. Omdat de landbouwschuur niet meer voor voorlichtingsdoelen beschikbaar is, is de WBO op zoek gegaan naar een nieuwe plek voor haar informatiepanelen en voorlichtingsmateriaal over weide- / erfvogelbescherming (uilen en zwaluwen). Met in gang van 2011 wordt zorgboerderij De Hoge Born de nieuwe voorlichtingslocatie van de WBO. Droevendaal blijft de thuisbasis voor de Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost én het Steenuilenplatform Gelderse Vallei - Midden-Betuwe. Brochures over weidevogels en erfvogels In 2007 is de landelijke brochure ‘Steenuil onder de pannen’ als bijlage met het jaarverslag aan alle deelnemende bedrijven en vrijwilligers toegestuurd. Voor meer info en een download: www.steenuil.nl In 2008 is de brochure over Boerenzwaluwen, Acrobaat op het erf’ meegestuurd met het jaarverslag. In deze fraaie brochure geeft Vogelbescherming adviezen aan boeren, burgers en buitenlui hoe de boerenzwaluw ondersteund kan worden op het eigen erf. In 2009 is de nieuwe folder over het Weidevogelplan Binnenveld als bijlage meegestuurd. Dit jaar wordt de nieuwe brochure ‘Weidevogels, voor nu en later meegestuurd met het jaarverslag, en een poster met informatie over 2011, Jaar van de Boerenzwaluw. Voor meer info: www.boerenzwaluw.nl. Jaarverslag 2010

12


6. Conclusie en vooruitblik Conclusies en aanbevelingen De WBO is meer dan tevreden met de resultaten van het broedseizoen 2010. Niet alleen door het aantal nesten, maar ook het vrij hoge uitkomstpercentage (66%) van de meeste weidevogelnesten. De WBO is echter minder tevreden met de hoge predatie (bijna 25%). Na 2009 heeft 2010 het een na hoogste resultaat. Naast deze positieve geluiden is er ook een negatieve ontwikkeling: de WBO is niet alleen bezorgd over de ontwikkeling van de gruttostand, maar ook de kieviten scholeksterstand loopt sterk terug in het Binnenveld. Met name de afname van het aantal gruttoparen is zorgwekkend te noemen. Mede om die reden is overleg gepleegd met Staatsbosbeheer, omdat op SBB-percelen nog de allerlaatste gruttoparen te vinden zijn. Op deze SBB-percelen zal het beheer mede op weidevogels (lees: grutto’s) afgestemd moeten worden. De WBO hoopt van harte dat het recente Weidevogelplan Binnenveld een nieuwe impuls zal geven aan de gezamenlijke doelstelling van alle betrokken organisaties, overheden en instellingen om de weidevogelstand en vooral ook de gruttostand - op een hoger peil te brengen. Voorkomen moet worden, dat de grutto uit het Binnenveld verdwijnt! Het is van groot belang, dat boeren blijven zoeken naar de juiste beheersvormen. Doel is en blijft om zoveel mogelijk weidevogels ook in de komende jaren succesvol door het broedseizoen heen te helpen. Daarbij gaat het niet alleen om de bescherming van de nesten, maar in toenemende mate ook om de bescherming van de jongen! Alleen wanneer alle betrokken boeren en loonwerkers structureel werk maken van weidevogelbeheer hebben de weidevogels - en met name de grutto - in het Binnenveld een kans om te overleven. Een goede financiële beheerregeling is daarbij onontbeerlijk. Een Agrarische Natuurvereniging en een Binnenveldfonds kunnen daarbij een extra stimulans zijn om het weidevogelbeheer en daarmee ook de weidevogelstand in het Binnenveld op een hoger plan te krijgen. Goede beheermaatregelen zijn uitgesteld of verlaat maaien, aangepast maaien en randenbeheer. Bij uitgesteld of verlaat maaien gaat het om uitstel van het maaien tot juni of juli. Bij aangepast maaien gaat het erom stroken ongemaaid gras als 'vluchtstrook' te laten staan. Bij randenbeheer gaat het om de aanleg van faunaranden op maïsland, waarbij maïsakker omzoomd worden door 3-5 meter brede kruidenranden voor de opvang van jonge weidevogels en tegelijkertijd ook foerageer en broedgelegenheid voor rodelijstsoorten, zoals veldleeuwerik, patrijs en gele kwikstaart. Het faunarandenproject langs de Bennekomsesteeg kan hierbij een voorbeeldwerking vervullen.

Vooruitblik voor 2011 Voor het broedseizoen 2011 werkt de WBO aan de volgende doelen en actiepunten: a. optimale samenwerking met alle boeren en loonwerkers in het veld. b. optimale samenwerking met de Weidevogelwerkgroep Binnenveld-West (WBW). c. optimale samenwerking met de nieuw opgerichte Agrarische Natuurvereniging “Het Binnenveld”. d. optimale uitvoering van het Weidevogelplan Binnenveld met zoveel mogelijk agrariërs/loonwerkers. e. optimale steun aan de totstandkoming van een Binnenveldfonds en van een uitzichtgarantie. f. optimale promotie van de kernkwaliteiten van het Binnenveld via voorlichting en publiciteit. g. optimale samenwerking met alle organisaties en instellingen en gemeenten, die dit doel nastreven. h. optimale samenwerking met locale bedrijven, organisaties en instellingen (incl. SVGV). i. optimale herkenning van vrijwilligers in het veld via petten en bodywarmers. j. goede legitimatie van vrijwilligers via een eigen pasjessysteem. k. goede naleving van de gedragscode door beide weidevogelwerkgroepen. l. goede registratie van weidevogelnesten en mogelijke predatieverliezen. m. opzetten en uitvoeren van een opfriscursus voor loonwerkbedrijven en vrijwilligers van WBO en WBW. n. Optimale en actuele vulling van de informatiepanelen in het Binnenveld. o. uitbreiden van de website www.inhetbinnnenveld.nl met informatie van de WBW. De WBO roept alle deelnemende boeren, loonwerkers en vrijwilligers op om zich ook in 2011 optimaal in te zetten voor verbetering van de weidevogelstand en vogelvriendelijke akkerranden in het Binnenveld! Jaarverslag 2010

13


Blauwe reiger zit in vroege ochtendlicht te midden van Wilde Eenden in een sloot langs de Dijkgraaf.

Jaarverslag 2010

14


Bijlage 1. Deelnemende vrijwilligers WBO Inzetbaarheid van vrijwilligers per deelgebied: 1 = deelgebied Noord 2 = deelgebied Oost 3 = deelgebied Zuid 0 = beperkt inzetbaar

Naam

Adres

Postcode/plaats

Telefoonnummer (mobiel)

=1

Lindelaan 56

6711 MV Ede

0318-301920(06-13685805)

=1

Papenpad 31

6705 CN Wageningen 0317-424308

Vinder 1e ei (2010)

Algemeen coördinator: Henk van Paassen Deelgebied Noord: Henk Folkerts

1e wulpennest: 5/4

Willem Rienks

= 1 LaantjeV/dSpinSebastiaan16708TJ Wageningen 0317-420080 (06-41558041)

Harm Roseboom

=1

Obrechtlaan 11

6711 EK Ede

0318-611071 (06-13531848) 1e gruttonest: 29/4 + 1e tureluurei: 15/4

Deelgebied Oost: Volkert de Graaf

=2

Tarthorst 238

6708 JG Wageningen 0317-411079 (06-44042466) 1e kievit: 2 ei 20/3

Jan van Niejenhuis

=2

Mendellaan 5

6721 BD Bennekom

0318-415361 (06-12822884)

Jan Bokdam

=2

Heerdlaan 8

6721 GM Bennekom

0318-417695 0318-415959 (06-12256294)

Hans van der Velden

=2

Van Hoffenlaan 50

6721 XG Bennekom

Ron Verkade

=2

Irenestraat 19

6707 CT Wageningen 06-28175946

Henk van der Schee

=2

Wim Sonneveldstraat 7 6708 NA Wageningen 0317-421185

Ardy Rekers

=3

Van Uvenweg 79

6708 AE Wageningen 06-14386614

Hans Spits

=3

Kievitsweide 7

6708 BN Wageningen 0317-411872

Deelgebied Zuid:

Ed Troeleman

=3

Gruttoweide 201

6708 BG Wageningen 0317-420029

Tjerk Terpstra

=1

Bergstaat 18a

6707 AD Wageningen 06-41372136

1escholeksternest: 27/4

Coördinatoren (c) en individuelen (i) in de omgeving: Dirk van Garderen

=i

Buurtdwarsweg 8

Willem Kroodsma

=c

Nw.Veenendaalseweg 188 3911 MP Rhenen

6744 PS Ederveen

Henk de Leeuw

=c

Fluitekruidlaan 49

0318-571542 0317-612259

3925 SC Scherpenzeel 033-2771436

Provinciaal coördinator bij de Stichting Landschapsbeheer Gelderland: Rowan Koster

Postbus 1030

6801 BA Arnhem

026-3537445

Privéadres:

Lennardstraat 2

6533 DL Nijmegen

024-3565685

Jaarverslag 2010

15

(06-51742871)


Bijlage 2. Deelnemende agrarische en loonbedrijven Agrarische bedrijven Binnenveld Bedrijven met weidevogelnesten in 2010 zijn gemarkeerd met $ in Ede (geel) en met # in Wageningen (turkoois); Vet = SBB-pacht

Naam

voornaam

adres

postcode

plaats

telefoon + email @

Achterstraat

Reijer

Slagsteeg 4

6721 NR

Bennekom

0318- 510967

$+ @

Adams

Jan (J.W.)

Dickenesweg 1

6721 MZ

Bennekom

0318- 418476

$+ @

Adams

W. en H.J.

Fransesteeg 7

6718 TX

Ede

0318- 611551

Adams

Peter

Krommesteeg 39

6721 MT

Bennekom

0318- 418406

Adams

Joop (J.H.)

Slagsteeg 10

6721 NR

Bennekom

0318- 415572

$

Beek

Gradus van

Dijkgraaf 2

6721 NK

Bennekom

0318- 637264

$

Beek

Fam. Van

Harsloweg 2

6721 NM

Bennekom

0318- 415818

$

Berg

Mart van de

Zwartesteeg 1

6721 NA

Bennekom

0318- 415048

Beijnum

Wouter van

Meentweg 6

6721 NW

Bennekom

0318-518184

Boon

A.M..

Wolfsdijk 4

6718 PB

Ede

0318- 510939

Boon

R.

Wolfsdijk 11

6718 PB

Ede

0318- 510939

Born

Evert van den

Langesteeg 21

6721 NB

Bennekom

0318- 413911

Braafhart

Dick

Wolfsdijk 6

6718 PB

Ede

0318- 523243

Braafhart

H.

Meentweg 2

6721 NW

Bennekom

0318- 523243

$

Breunissen

Wim

Slagsteeg 102

6708 PX

Wageningen

0317- 415347

#

Broek

J. van de

Lange Rijnsteeg 2

6721 NA

Bennekom

0318- 416695 / 410155 $

Craats

M. van der

NwMaanderbrtw. 272

6718 PC

Ede

0318- 438603

Craats

Reijer van der

Maanderdijk 24B

6718 NG

Ede

0318- 637405

Daniels

S.

Lawickse Allee 224

6709 DC

Wageningen

0317- 412373

Dijk

Jochem van

Krommesteeg 15

6718 TV

Ede

06-13287792

$

Ginkel

Jan van

Eemweg 3

6721 NV

Bennekom

0318- 415526

$

Ginkel

Jan van

Veensteeg 2

6721 NT

Bennekom

0318- 415525

$

Groeneveld

(Rini) M.

Wolfsdijk 14

6718 PB

Ede

0318- 512504

$

Groeneveld

H.

Wolfsdijk 29

6718 PB

Ede

0318- 511821

Groeneveld

M

Zuiderkade 39A

6718 PG

Ede

0318- 522398

Grootheest

Wim van

Harnsesteeg 12a

6721 NH

Bennekom

0318- 414027

Hardeman

Bert (A)

Slagsteeg 2A

6721 NR

Bennekom

0318- 510624

Haren

Jan van

Rijnsteeg 74

6708 PK

Wageningen

0317- 424000

Haver

Chris

Slagsteeg 5

6721 NR

Bennekom

0318- 510137

Heemsbergen

P. van

Rijnsteeg 37

6708 PJ

Wageningen

0318- 420147

Hierden

E. van

Kraatsweg 1

6721 NS

Bennekom

0318- 411986

Jochemsen

Evert

Bovenbuurtweg 56

6721 MN

Bennekom

0318- 639662

Jochemsen

Aad

Bovenbuurtweg 58

6721 MN

Bennekom

0318- 417908

Jochemsen

Cees

Egelsteeg 2

6708 PL

Wageningen

0317- 412961

#

Jochemsen

Evert

Langesteeg 18

6721 NC

Bennekom

0318- 414646

$ +@

Jochemsen

Gebr. M.C. en M

Rijnsteeg 14

6721 NP

Bennekom

0318- 415033

+@

Joosten

Arend

Kraatsweg 11

6721 NS

Bennekom

0318- 416040

Joosten

O. (Arjo)

Dijkgraaf 20A

6721 NK

Bennekom

0318-414539/419294$+ @

Kroesbergen

Wim en Jan

Harsloweg 3 / 5

6721 NM

Bennekom

0318- 414594

Kroesbergen

G

Langesteeg 21

6721 NB

Bennekom

0318- 417157

$

Kamp

Richard van de

Langschoterweg 10

6721 MP

Bennekom

0318- 414464

$

Laar

Koos van

Harnsedijkje 1

6721 MX

Bennekom

0318- 414930

$

Overeem

C (Jan)

Hessenweg 168

6741 JR

Lunteren

0318- 493438

$

Ommeren

Jan van

Harnsedijkje 4

6721 MX

Bennekom

0318- 414170

Jaarverslag 2010

16

$+ @

$+ @ $ +@

$

$

Sp+#+ @

$

+@


Agrarische bedrijven Binnenveld (vervolg) Naam

voornaam

adres

postcode

plaats

telefoon + email @

Pol

E.J. van de

Bennekomsekade 5

6721NZ

Bennekom

0318-555664

Pool

Lodewijk en Floortje Slagsteeg 20

6721 NR

Bennekom

0318- 417413

$

Roekel

Henk van

Harnsesteeg 11

6721 NH

Bennekom

0318- 413319

$

Roekel

Jan van

Harnsesteeg 13

6721 NH

Bennekom

0318- 416061

Roekel

Maas van

Harnsedijkje 3A

6721 MX

Bennekom

0318-415363

Rooijen

G.H. van

Grebbedijk 36

6702 PC

Wageningen

0317- 413134

Rooijen

G.J. van

Lawickse Allee 220A

6709 DC

Wageningen

0317- 413217

Roseboom

G

Zuiderkade 30

6718 PG

Ede

0318- 521361

Ruler

D. van

Meentdijk 19a

6721 PA

Bennkom

0318- 511925

$

Scheur

H. van der

Oude Broekdijk2

4041 AR

Kesteren

0488- 481800

#

Scheur

G van der

Noord. Meentsteeg 10 3911 SE

Rhenen

0317-612039

#

Schimmel

B(ert)

Haarwal 2

6709 PC

Wageningen

0317- 411412

Schothorst

Martin

Maanderdijk 23

6721 NE

Bennekom

0318- 622671

$+@

Setten

Herman van

Maanderbroekweg 4

6718 PC

Ede

0318- 510043

$+@

Setten

Marinus van

W. Dreeslaan 3

6721 ND

Bennekom

0318- 417023

Steenbergen

J. W. (Joop) van

Dickenesweg 4

6721 MZ

Bennekom

0318- 430724

Steenbergen

Herman/Teunis van Harnsedijkje 7

6721 MX

Bennekom

0318- 413330 / 414805

Steenbergen

A. van

Langesteeg 31a

6721 NB

Bennekom

0318- 419189

Steenbergen

H. van

Langesteeg 25

6721 NM

Bennekom

0318- 414187

Steenbergen

H.J. (Jan) van

Maanderdijk 1A

6721 NE

Bennekom

0318- 415660

+@

Steenbergen

Evert van

Maanderdijk 3

6721 NE

Bennekom

0318- 417358

+@

Steenbergen

G. van

Rijnsteeg 11

6721 NP

Bennekom

0318- 413428

Steenbergen

Gijs J. van

Harsloweg 1/1A

6721 NM

Bennekom

0318-414789

Steenbergen

Henk van

Rijnsteeg 15

6721 NP

Bennekom

0318- 416068

Steenbergen

A.C.M. van

Rijnsteeg 35

6708 PJ

Wageningen

0317- 414756

Veenendaal

Gemeente

Raadhuisplein 1

3901GA

Veenendaal

Versteeg

W.C.

Kampjesweg 14

3911 ST

Rhenen

0318- 510658

#

Voorst

Wim van

Maanderdijk 10

6718 NG

Ede

0318- 637436

$

Zetten

G.J. van

Lawickse Allee 222

6709 DC

Wageningen

0317- 425170

Zetten

Henk van

Grebbedijk 40

6702 PC

Wageningen

0317- 417206

$ +@

Agrarische bedrijven Ederveen Dijk

Kees (A) van

Oudendijk 31

6744 PT

Ederveen

0318- 572698

Laan

Ton van der

Hoofdweg 68

6744 WN

Ederveen

0318- 573475

Methorst

Nelis

Hoofdweg 99

6744 WH

Ederveen

0318-572671

$ $

Loonwerkbedrijven Binnenveld e.o. naam

adres

postcode

plaats

telefoon + email @

Jan Rauw en Zn BV

Cuneraweg 129

3911 RG

Rhenen

0317-612039

Van den Top

De Venen

6741 PR

Lunteren

0318-571524

VOF van Haren

Halderweg 40

6721 ZK

Bennekom

06-53503750

Sp + @

Herman Joosten

Goorsteeg 4

6718 TA

Ede

0318- 630052

+@

Nap

Kade 15

6718 XG

Ede

0318-571350

Rozeboom

Wolfsdijk 15

6718 PB

Ede

06-12273698

Jaarverslag 2010

17

Sp + @


Proefboerderijen en SBB instantie

contact

adres

postcode

plaats

telefoon + email @

De Hoge Born

Hans Jansen

Bornsesteeg 87

6708 PC

Wageningen

0317- 414977

De Born

Joop Westeneng

Hogekampseweg 170 6871 JW

Renkum

0317- 412446

Droevendaal

Andries Siepel

Kielekampsteeg 32

6708 PC

Wageningen

0317- 481211 Sp+ #+ @

Ossenkampen

Frans Ettema

Haarwal 1

6709 PC

Wageningen

0317- 483013

Staatsbosbeheer

Henk Roke

Postbus 2085

7301 DB

Apeldoorn

055- 5273911

#

Unifarm

G. Derks

Bornsesteeg 48

6708 PE

Wageningen

0317- 482856

#

Steenuil loert naar veldmuis vanaf schuurdak van boerderij langs de Meentweg

Steenuil duikt op veldmuis in naastgelegen weiland en keert met muis terug naar hetzelfde schuurdak.

Huiszwaluwjongen in eigen en kunstnest van het geslaagde verplaatsingsproject bij boer Jan van Ginkel aan de Eemweg.

Jaarverslag 2010

18


#

Bijlage 3. Resultaten 2010 (per soort en per bedrijf)

Jaarverslag 2010

19


Jaarverslag 2010

20


Bijlage 4. Overzichtstabel resultaten Binnenveld-Oost 1992-2010

Beschermdehectares

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

29

120

121

133

481

487

585

610

610

610

660

450

750

750

750

750

800

850

900

1

2

3

4

5

6

Beschermde soorten: •

BergeenDodaars

-

•

Fazant

?

•

Gele Kwikstaart

•

Grutto

• • •

Scholekster

-

-

6

9

10

13

8

6

7

>7

7

0 (?)

5

5

6

9

8

9

4

•

Tureluur

-

-

-

-

-

1

1

4

3

>1

>2

>2

>2

1

2

2

4

6

4

•

Wilde eend

?

?

?

?

>4

3

1

?

1

-

4

•

Wulp

-

-

-

7

7

1

4

1

>4

4

>1

>1

1

5

3

4

6

10

•

Veldleeuwerik

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

?

?

?

?

Totaal aantal nesten

21

93

126

280

322

381

347

316

292

> 272

245

250

267

208

240

217

271

301

287

Resultaat bekend

?

?

?

280

?

?

?

?

?.

?

216

227

256

175

221

211

253

286

286

Wel uitgekomen

?

?

?

50

208

208

117

130

85

?

114

43

50

25

114

75

142

215

190

% wel uitgekomen

?

?

?

18

65%

55%

34%

41%

29%

?

53 %

19%

20%

14%

52%

35%

56%

75%

66%

Niet uitgekomen

?

?

?

230

144

173

230

186

207

?

102

184

206

150

107

136

111

71

96

% niet uitgekomen

?

?

?

82%

35%

45%

66%

59%

71%

?

47%

81%

80%

86%

48%

65%

44%

25%

34%

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

6

5

13

10

6

Kievit

21

93

120

271

299

355

324

292

275

Patrijs

?

?

?

?

1

-

-

-

-

-

1

?

?

?

>1

-

-

-

?

?

?

1

2

?

?

?

>6

10

>7

>7

2

5

5

4

1

2

> 245

222

240

245

194

218

196

249

276

257

?

?

?

>1

1

2

?

1

2

?

In 2001 was door Mond- en klauwzeer het veldwerk tussen 10 maart en 10 mei verboden; daarom schatting van aantal nesten. In 2002 was er geen beperking aan het zoeken en beschermen, dus is een maximaal aantal hectares beschermd. 3 In 2003 zorgt klassieke vogelpest voor een later en verminderd veldbezoek, waardoor beduidend minder hectares beschermd. In 2003 zijn er beduidend meer percelen zonder nesten, mede door toegenomen aantal kraaien in het veld (invloed F&Fwet?) 4 In 2004 zijn er beduidend meer percelen waarop kievitsnesten zijn gevonden en beschermd, ondanks grote aantallen kraaien. 5 In 2005 zijn er beduidend minder kievitsnesten gevonden en beschermd. Bovendien is een nog groter percentage niet uitgekomen. 6 In 2006 zijn er meer nesten gevonden en beschermd dan in 2005. Bovendien is een veel groter percentage uitgekomen: meer dan 50%. 2

Jaarverslag 2010

Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost 2

Bijlage 5. Vogellogboek voorjaar 2010

JANUARI e 18/1: 1 zingende Merel in Ede-Centrum (bij +5 graden) 23/1: Landelijke Tuinvogeltelling 2010 en Klapekster op Edese Heide 25/1: Startavond Steenuilenwerkgroepen Gelderse Vallei – Midden-Betuwe 29/1: Jaarverslag 2009 gereed voor gratis verzending door Post Service Wageningen (= sponsor) FEBRUARI 1/2: Grote Zilverreiger langs de Kippenlijn tussen Lunteren en Barneveld 10/2: Grote Zilverreiger langs de Maatsteeg te Rhenen 17/2: Lezing over weidevogels van Astrid Kant te Bennekom 21/2: Koppel Patrijzen langs de Werftweg te Ede e 24/2: 1 foeragerende Wulpen in het Binnenveld (bij +8 graden) 25/2: Koppel van 40 Kraanvogels vliegen luidkeels over Binnenveld en Ede-Oost (bij +9 graden) 25/2: Startavond Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost (WBO) te Droevendaal MAART 2/3: WBO-jaarverslag 2009 met erfvogelbrochure naar sponsors 6/3: SLG-natuurwerkdag te Doornenburg met groepen Scholeksters langs de Waal bij Gendt 7/3: Groep van 127 rustende Kieviten langs de Kooiweg. In Bennekomse Hooilanden ruim 20 Kieviten in voorjaarsstemming: veel baltsvluchten, veel kuiltjes draaien, kraaienachtervolging en zelfs al een koppeltje parende Kieviten (bij +4 graden), gezien door Sander Pruiksma 14/2: 27 Kleine Zwanen trekken in vlucht over Binnenveld naar het noorden 15/3: Startavond Weidevogelbeschermingsgroep Binnenveld-West te Achterberg e 16/3: 1 Kievitsei van Nederland gevonden in Bunschoten (ochtend) e 16/3: 1 Kievitsei van Ede op Kievitsmeent gevonden door Bram Koudijs (zie bijlage 7) e 17/3: 1 Kievitsei van Gelderland gevonden in Teuge (officieel gemeld) e 20/3: 1 Kievitsei van Wageningen op de Hoge Born gevonden door Volkert de Graaf e 25/3: 1 Boerenzwaluwen gezien door Sander Pruiksma (bij +20 graden!) APRIL e 1/4: 1 Wulpennest gevonden door Ardy Rekers (bij +8 graden) e 2/4: Groep van 6 Reeën in maïsveld langs Slagsteeg; 1 Tapuit langs noordelijke Veensteeg e e e 3/4: 1 roepende Zwartkop, 1 Middelste Zaagbeek, 1 baltsende Zwanen (foto), e e 1 Dodaars in Grift tijdens 1 WBO-fietstocht door het Binnenveld (bij +8 graden) e e 5/4: 1 baltsende Watersnip op Bennekomse Meent, 1 zingende Veldleeuwerik langs Plassteeg 8/4: 2 Wulpennesten langs zuidelijke Veensteeg gepredeerd door vos (bij +13 graden) e 9/4: 2 zingende Veldleeuwerik en zeker 10 Gruttoparen langs de Grift (oosten westzijde) 10/4: 2x3 straaljagers laag over het Binnenveld scherend Hoe zo “Stiltegebied”??? e 11/4: 1 Witgesterde Blauwborst langs de Slagsteeg (ten noorden van Nieuwesteeg) 12/4: Blauwe Kiekendief in Binnenveld gezien door Ardy Rekers (bij +13 graden) 14/4: Kleine Plevier bij plas langs de Egelsteeg (bij +15 graden) e 17/4: Witgatje, Gele Kwikstaarten, Dodaars, Plevieren en Reeën gezien tijdens 2 WBO-fietstocht e 21/4: 1 Gierzwaluw gezien door Sander Pruiksma; op 29/4 bij +25 graden ook in Ede-Centrum e 22/4: 1 gemaaide graslandpercelen in het Binnenveld (bij +14 graden) e 25/4: 1 Koekoek bij Eendenput langs de Grift (bij +19 graden) MEI e 1/5: Wederom een Veldleeuwerik gehoord tijdens 3 verregende WBO-fietstocht (bij +15 graden) e e 2/5: 1 Scholeksternest gevonden met 2 eieren; 1 Grasmus en 1e Rietgors langs Slagsteeg 7/5: Infopanelen van ANV De Kraats voorzien van informatieposters van de WBO 8/5: Weer Blauwborst gezien langs Slagsteeg (bij +10 graden) 11/5: Paginagroot artikel over Weidevogelplan Binnenveld in EdeStad 13/5: Zeker 20 jonge kieviten gezien in het veld, waar eerste graslandpercelen zijn gemaaid 15/5: Roepende Watersnip op SBB-bord bij de Bennekomse Meent (bij +15 graden)

Jaarverslag 2010


16/5: Paartje kieviten lokken schapen weg bij nest met eieren op Bennekomse Hooilanden (zie foto’s) 17/5: Veel gemaaide percelen in Binnenveld bij nadering warme/zonnige periode (>20 graden) 21/5: WBO-wandelexcursie voor groep 7 van de Alexanderschool uit Bennekom e 22/5: Zeer geslaagde 4 WBO-fietstocht (35-40 deelnemers) met veel zon en +23 graden 24/5: WBO-stand op Open dag Campina-boerderij bij Jan van Ginkel (met circa 2500 bezoekers) 26/5: Faunarandenoverleg met als conclusie dat proef langs Bennekomsesteeg wordt verlengd! 28/5: 3 jonge Steenuilen in nestkast bij familie Koudenberg aan de Meentdijk 2 (bij +17 graden) 30/5: Huiszwaluwenproject bij boer Jan van Ginkel blijkt groot succes: verhuizing geslaagd! JUNI 2/6: 2 jonge Steenuilen in nestkast bij familie Achterstraat aan de Krommesteeg 9/6: Werkbezoek bij IJsvogelplas bij familie Van den Brink aan de Langesteeg (bij +24 graden) e 12/6: Geslaagde 5 WBO-(avond)fietstocht met 20 deelnemers (bij +20 graden) 12/6: WBo-stand op Open dag voor de zorgboerderijen bij De Hoge Born (veel bezoekers). 13/6: Nog verscheidene Kieviten zitten nog te broeden 18/6: Presentatie faunarandenproject aan de pers (zie bijlage 8) 26/6: Dodaars met 4 jongen in plas bij landgoed De Lieskamp aan de Egelsteeg 27/6: Steenuil bij boerderij aan de Meentweg vangt veldmuis JULI 7/7: Werkbezoek Binnenveld ex-WERV-bestuurders, die steenuilenkast ophangen bij Mart v/d B. 14/7: Persbericht met foto van werkbezoek ex-WERV-bestuurders in Edese Post

Parende en baltsende Knobbelzwanen op de Grift.

Kievit lokt met zijn vleugels schapen weg bij kievitsnest op Bennekomse Hooilanden.

Jaarverslag 2010


Bijlage 6. Projecten in het Binnenveld 1. Beheerplan Natura 2000 Binnenveld in impasse Nadat in najaar 2009 begrenzingvoorstellen zijn voorbereid voor de Natura 2000 gebieden in het Binnenveld is het beheerplan stilgevallen. Het beheerplan heeft betrekking op de Hel, de Blauwe Hel en de Bennekomse Meent. In 2010 is de Klankbordgroep, waar ook de WBO zitting in heeft niet meer bij elkaar gekomen. Reden is het feit dat eerst duidelijkheid moet komen over het aspect stikstof. Daarvoor is het wacht op de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Op basis daarvan zouden concrete maatregelen voorbereid kunnen worden. Vooral de externe werking van Natura 2000 gebieden kan grote gevolgen hebben voor nabijgelegen agrarische bedrijven. Hopelijk brengen de uitkomsten van het landelijk ammoniakonderzoek enige verlichting. Maar inmiddels lijkt ook de Natura 2000 door de bezuinigingen te zijn ingehaald en ligt het plan stil. Nadere informatie bij projectleider Natura 2000 – beheerplan Binnenveld: Henry Potman: 026– 3781577, [email protected] of bij Josha van der Beek: 026-3781393, [email protected]

2. Weidevogelplan Binnenveld in 2010 officieel van start Het Weidevogelplan Binnenveld is in 2010 officieel van start gegaan. Het plan is in nauw overleg met boeren, loonwerkers, weidevogelwerkgroepen en betrokken gemeenten tot stand gekomen. Doel van het plan is om te komen tot een aantal beheersmaatregelen, die de weidevogelstand in het Binnenveld op een hoger plan moeten brengen. De boeren kunnen op vrijwillige basis deelnemen aan dit plan. Afhankelijk van de gekozen beheersvorm(en) en de ingebrachte oppervlakte krijgt de boer een vergoeding voor de overeengekomen beheersmaatregel(en). Het weidevogelplan is in april 2009 goedgekeurd door de betrokken vier WERV-gemeenten en heeft een meerjarige werking. Nadere informatie bij Henk van Paassen (WBO) of Willem Kroodsma WBW) Tel: 0318 - 301920 of 0317 - 612259); Email: [email protected] of [email protected]

3. Faunarand Bennekomsesteeg geslaagd én verlengd De beide gebruikers van de faunarand aan de Bennekomsesteeg zijn medio 2010 akkoord gegaan met een verlenging van de afspraken inzake het beheer. Het gaat om een 3-6 meter brede faunarand langs de zuidzijde van de Bennekomsesteeg en het aansluitende stuk Rijnsteeg. Begin 2009 is dat ingezaaid met een mengsel van bloemen, gras en granen. De proef heef in 2010 uitgewezen dat faunaranden zeer geschikt zijn om extra schuil-, broeden foerageer-gelegenheid te bieden aan zowel weide- als akkervogels (zie elders). Doelsoorten zijn met name Kievit, Scholekster, Patrijs, Veldleeuwerik, Graspieper en Gele Kwikstaart. De faunaranden worden zo extensief mogelijk beheerd en ontzien bij alle reguliere akkerwerkzaamheden. Het proefproject is mogelijk gemaakt door een subsidie van de gemeente Wageningen. Het project geldt als voorbeeld voor faunaranden elders. Het initiatief sluit aan bij het beleid van het ministerie van LNV, dat 30 miljoen voor faunaranden heeft uitgetrokken. Nadere informatie bij Henk van Paassen (WBO), Tel. 0318 - 301920; Email: [email protected]

4. Agrarische Natuurvereniging “HET BINNENVELD” opgericht Een aantal boeren uit het oostelijke deel van het Binnenveld hebben op 18 januari jongstleden bij de notaris getekend voor de oprichting van de ANV “HET BINNENVELD”. Het gaat om een “herstart” van de eerder in oprichting zijnde Agrarische Natuurvereniging De Kraats, die in de jaren ’90 voortijdig een stille dood is gestorven. Met dit nieuwe initiatief willen de betrokken boeren een stevig signaal afgeven naar de politiek en naar iedereen die het Binnenveld een warm hart toedraagt. De WBO juicht de heroprichting van een ANV van harte toe en wil graag samenwerken met de ANV om wederzijdse doelen zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Nadere informatie bij ANV-voorzitter Lodewijk Pool, Tel: 06-2868461; Email: [email protected] of [email protected] Kijk ook op de website www.anvhetbinnenveld.nl Jaarverslag 2010


5. Harsloërpad bijna gereed De Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) is bijna klaar met het plan om in Binnenveld-Oost een klompenpad aan te leggen, het “Harsloërpad”. Het klompenpad loopt deels over bestaande wegen, deels door agrarisch gebied. Voor dit laatste is wel eerst toestemming nodig van de betreffende eigenaar / grondgebruiker. Nu de kavelruil bijna is afgerond worden afrondende gesprekken gevoerd met de desbetreffende eigenaren/gebruikers. De WBO is tussenpersoon bij deze onderhandelingen. Afgesproken is dat het klompenpad tijdens het broedseizoen (van 1 maart tot 1 juli) rekening houdt met de weidevogels. Nadere informatie bij Arianne Doeleman, Tel. 0263537444, [email protected]

6. Voortgang IJsvogelproject Binnenveld Het IJsvogelproject is een uitwerking van het Landschapsontwikkelingsplan (2007). Samen met de Stichting tot Behoud van de Veluwse Sprengen en Beken is de WBO in oktober 2008 gestart met een IJsvogelproject in het Binnenveld. Sinds de aanleg van drukriolering in het Edese deel zijn de beken en waterlopen schoner en visrijker geworden. Daardoor laat de IJsvogel zich weer steeds vaker zien (zie onder Waarnemingen op onze website: www.inhetbinnenveld.nl ). Doel van het project is om samen met boeren, burgers en buitenlui de leef- en broedomstandigheden van de IJsvogel in het Binnenveld te verbeteren door de aanleg van IJsvogelwanden en andere voorzieningen. De eigenaar van Landgoed De Lieskamp aan de Egelsteeg wil op termijn graag meewerken. De eigenaar van het bosje bij de Langesteeg is na een bemoedigend gesprek in 2010 helaas toch afgehaakt. Het bosje bij de Eendenput De Snip langs de Grift biedt mogelijk wel een goede nestlocatie. Nadere informatie bij Henk van Paassen (WBO), Tel 0318 – 301920; Email: [email protected]

7. Vogelobservatiepunt Bennekomse Hooilanden Een aantal natuurwerkgroepen in Ede (waaronder de WBO) hebben van de gemeente Ede groen licht gekregen voor de realisatie van een vogelobservatiepunt bij de Bennekomse Hooilanden. Doel is om geïnteresseerde voorbijgangers (fietsers en wandelaars) nader te informeren over de beoogde natuurontwikkeling op dit door SBB beheerde natuurgebied, gelegen aan de oostzijde de Grift. Vooral de vele bijzondere vogelsoorten gedurende het hele jaar zijn een lust voor het oog. Hopelijk kan dit initiatief in 2011 alsnog worden gerealiseerd. Nadere informatie bij Henk van Paassen (WBO), 0318–301920; Email: [email protected]

8. Binnenveldfonds Het Binnenveldfonds is een gezamenlijk initiatief van de 4 WERV-gemeenten, InnovatieNetwerk, de SVGV, het Nationaal Groenfonds en particuliere partijen en belangenorganisaties uit het Binnenveld. Ook de beide weidevogelwerkgroepen WBO/WBW nemen deel aan dit initiatief. Het doel is de vorming van een landschapsfonds, dat wordt opgebouwd uit private middelen, waarbij de besteding gericht zal worden op duurzaam beheer en instandhouding van doelen en projecten uit het LOP Binnenveld. De realisatie van het LOP gebeurt zoveel mogelijk met reguliere gelden van de WERV-gemeenten, gecombineerd met subsidies (SAN, SN, ILG, etc.). Het Binnenveldfonds is een aanvulling op de publieke middelen van gemeenten voor hun reguliere taken (bijv. aanleg en beheer wegbeplanting) in het geval er geen of ontoereikende subsidies voor LOP projecten zijn (bijv. weidevogelbeheer). Het ligt in de bedoeling om dit fonds inclusief RaboStreekrekening in 2011 operationeel te krijgen. Nadere informatie bij Jac Meter (Nationaal Groenfonds), Tel 06-53 59 21 93; Email: [email protected]

Jaarverslag 2010


Bijlage 7. Eerste kievitsei van Ede (Gelderland)

Jaarverslag 2010


Bijlage 8. Met faunaranden meer jongen en meer biodiversiteit

Jaarverslag 2010


Natuurontwikkeling bij landgoed De Lieskamp langs de Egelsteeg

Jaarverslag 2010


Jaarverslag 2010 Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost

Recommend Documents