Jaarverslag 2009 van de stichting fADA. Inhoud 1 Doelstelling fADA 2 Samenstelling bestuur 3 Belangrijkste activiteiten in 2009 1 Doelstelling fADA: fADA: Fondation Aide Dentaire Afrique is een Stichting, gevestigd Suezkade 134, 2517CC, Den Haag. fADA heeft als doel het bevorderen van tandheelkundige zorg in Afrika, in het bijzonder in Rwanda. fADA zal haar doel trachten te bereiken door onder meer: • Het verlenen van tandheelkundige hulp, vooral aan de armsten in Rwanda. • Het (doen) opleiden van lokale tandheelkundigen en/of diens assistenten. • Het geven van voorlichting aan overheid, overheidsinstanties en aan de bevolking. • Het uitzenden van deskundigen die bij kennisoverdracht van het voorgaande van belang kunnen zijn. • Het verrichten van alle overige handelingen die bijdragen aan het realiseren van de doelstelling, in het bijzonder het inzamelen van gelden en andere financiële middelen. 2 Samenstelling Bestuur: Joost Korsten, directeur KNMP, Voorzitter en coördinator van de werkgroep Beleid, bestuurslid sinds 14 12 2006. - Bieke De Mol, senior projectleider Haagse Hogeschool, Secretaris en lid van de werkgroep Secretariaat, bestuurslid sinds 14 12 2006. - Ruud Abeln, interim financieel manager, Penningmeester en vertegenwoordiger van het bestuur in de wg.Financiën, bestuurslid sinds 8 12 2008. - Bob Blankwaardt, consultant, Bestuurslid en verantwoordelijk voor Rwandese Zaken, bestuurslid sinds 14 12 2006. - Tanja Verbong, tandarts, Bestuurslid en lid van de werkgroep Hulpverlening en Onderwijs, bestuurslid sinds 14 12 2006. - Marijke Frederikse, tandarts, Bestuurslid en verantwoordelijk voor PR en Fondsenwerving, bestuurslid sinds 14 12 2006. - Jan Noij, consultant, Bestuurslid en mede verantwoordelijk voor Fondsenwerving, bestuurslid sinds 14 12 2008. Arnold Daems is in 2009 teruggetreden als bestuurslid en blijft vanwege zijn bijzondere verdiensten erelid van fADA. -
Het bestuur heeft in 2009 vier maal vergaderd en is in mei bijeen geweest voor een extra bestuursvergadering met een presentatie over de werkzaamheden van fADA door Tom van der Colk.
3 Belangrijkste activiteiten in 2009: In het jaarverslag van 2008 schreven we over de extra aandacht voor de opleiding van techniciens superieurs en het zorg dragen voor meer inbedding van de activiteiten van fADA in de Rwandeese samenleving/ gezondheidszorg en het versterken van de contacten met de Rwandese overheid. In de bestuursvergadering van januari 2009 is in aanwezigheid van Tom van der Colk, Longin Rudasingwa (chef de clinique fADA Kigali) en onze adviseurs Rob Rozendaal (tandarts) en Luc Ooms (tandarts) het beleid van fADA uitgebreid besproken. Belangrijke conclusies:
1
• • • •
Voortbestaan van de fADA kliniek bestendigen en kwaliteit daar verbeteren. Daarbij hoort het opleiden van een technicien superieur die Longin tzt kan gaan vervangen als Chef de Clinique. Versterken van de contacten met het Ministerie van Volksgezondheid (door Tom van der Colk in februari 2010). Realiseren van een satelliet kliniek in Gisenyi onder leiding van Luc Ooms in samenwerking met de Heineken Brouwerij. Beleid ten aanzien van Satelietklinieken nader uitwerken.
Opleiding: In 2008 zag het bestuur zich genoodzaakt om de opleiding van een drietal stageaires stop te zetten omdat op dat moment de financiële middelen van de Stichting te beperkt waren. In 2009 is besloten om begin 2010 een volgende technicien superieur in opleiding te nemen. De capaciteit van de opleidingskliniek in Kigali is beperkt, daarnaast stellen de beschikbare financiële middelen eveneens grenzen aan de mogelijkheden om nieuwe tandheelkundigen in opleiding te nemen. Tijdens zijn jaarlijkse werkbezoek heeft Tom van der Colk met verschillende organisaties in Rwanda gesproken en worden plannen gemaakt om ook in de toekomst tot meer werkgelegenheid voor bij fADA opgeleide techniciens superieurs te komen.
Verzelfstandiging van de opleidingskliniek te Kigali: Het beleid, om te komen tot verzelfstandiging van de opleidingskliniek in Kigali, dat in 2008 is ingezet, is in 2009 doorgetrokken. Doelstelling is om de kliniek als een zelfstandig bedrijf te zien en vanuit het bestuur van fADA doelsubsidies te verlenen voor een aantal kostenposten. Door het verhogen van de efficiëntie moet de kliniek de eigen inkomsten kunnen verhogen. In 2009 waren de inkomsten van de kliniek voldoende om de eigen kosten te dekken, behalve de uit Nederland geïmporteerde medische middelen. Door het Bestuur van fADA is besloten om de exploitatie van de tandzorg in Kigali niet meer als ‘open eind’ te subsidiëren, maar als een vastgestelde doelsubsidie zonder verrekening achteraf gebaseerd op feitelijke exploitatie. fADA bleef in 2009 wel verantwoordelijk voor de lopende exploitatie van de huisvesting en natuurlijk voor de financiering van de opleidingscomponent. Besloten is om uitdrukkelijk te zoeken naar een toekomstige opvolger voor de chef de clinique Longin.
Satellietkliniek: In 2009 is er door Luc Ooms overleg geweest met de lokale directie van de Heineken Brouwerijen om de mogelijkheden voor een satellietkliniek in Gisenyi te onderzoeken. Heineken is bereid mee te werken aan het realiseren van die kliniek door o.a. het beschikbaar stellen van grond. Er is een begroting gemaakt en er wordt gezocht naar subsidies om het realiseren van de kliniek mogelijk te maken. Ook in 2009 vonden structurele gesprekken met Cordaid plaats voor ondersteuning van de plannen. Twee medewerkers van Cordaid, Godefroid Nimbona en Joep van Zijl, brachten een werkbezoek aan onze kliniek in Kigali en hadden samen met Longin Rudasingwa een gesprek met het ministerie van volksgezondheid.
Patiëntenbestand: Het grootste deel (circa 70%) van het patientenbestand van de opleidingskliniek in Kigali zijn betalende patienten. In de laatste jaren is deze groep toegenomen, omdat: De fADA-kliniek een goede naam heeft op grond van de kwaliteit van de behandelingen. De kliniek contracten heeft met de belangrijkste Rwandese zorgverzekeraars. De kliniek inkomsten nodig heeft om de lokale kosten te kunnen dekken: betalende patiënten worden gestimuleerd om voor regelmatige controle terug te komen. Vanwege de contacten met de Rwandese overheid, ziekenhuizen en andere instellingen, evenals het contact met de Nederlandse ambassade in Kigali, worden patiënten naar de kliniek verwezen.
2
De overige 30% van de patiënten, is afkomstig uit het arme deel van de Rwandese bevolking. Er is een strukturele samenwerking met het weeshuis van SOS Kinderdorff (een grote Oostenrijkse organisatie). Er is samenwerking met de Rwandese organisatie FARG (ondersteunt getraumatiseerden van de genocide). Vanuit het ziekenhuis van Kinyinya (voormalig ziekenhuis van Médecins sans Frontières) worden patiënten doorverwezen naar de fADA kliniek. In 2009 werden circa 1800 patiënten behandeld. Het grootste deel van deze patiënten bezocht de kliniek meer dan 1 keer voor behandeling. Tijdens de werkbezoeken van Tom van der Colk werd actief geprobeerd de relaties met de in Kigali werkende zelfstandige tandartsen te verbeteren en vond overleg plaats met verschillende gezondheidszorg instellingen om te komen tot verdere samenwerking met fADA.
Team van medewerkers in Kigali: Het team van medewerkers bestond in 2009 uit: - Longin Rudasingwa, tandheelkundige en chef de clinique - Petronille Uwimana, tandheelkundige - Marie, stoelassistente - Lucy, stoelassistente - Richard Basomingera, technicien supérieur die van 2006-2007 stage volgde en daarna is aangesteld als tandheelkundige in vaste dienst - Drie techniciens supérieurs als stagiaires in de periode van juni 2007 tot april 2008 - Voor administratie – onderhoud apparatuur - huishoudelijke hulp – tuinonderhoud en bewaking zijn 8 personen in dienst van de fADA kliniek. Samenwerking en contacten met andere instellingen in Rwanda: Het bestuur van fADA streefde er ook in 2009 naar om de activiteiten van fADA in Rwanda in te bedden in het beleid van het ministerie van Volksgezondheid. Longin Rudasingwa, de chef de clinique, maakt deel uit van de projectgroep, die voor het ministerie van volksgezondheid het beleid voor de ontwikkeling van de (tandheelkundige) gezondheidszorg formuleert. Tom van der Colk heeft tijdens zijn werkbezoeken aan Kigali enkele keren aan deze projectgroep deelgenomen. In Rwanda heeft organisatie ADA een officiële status. Op termijn zou deze organisatie het bestuur van de kliniek op zich kunnen nemen. Andere belangrijke relaties in 2009 zijn: - ARTSOS, de Rwandese organisatie van techniciens supérieurs - Het WHOCC (World Health Organisation Collaborating Centre) van de Radboud Universiteit van Nijmegen. - De OHFR (Oral Health Foundation Rwanda), een nieuwe Nederlandse stichting die een tandheelkundige kliniek in Remera-Rukoma op wil zetten. - De Nederlandse ambassade in Kigali.
Sponsoring en donaties: Particuliere donateurs hebben in 2009 een substantiële bijdrage van €16.223,= geleverd aan de financiële middelen voor fADA. Hierbij zijn ook donaties naar aanleiding van een lezing van Tom van der Colk voor een groep tandartsen die zich voor 5 jaar doneren verbonden hebben aan fADA.
3
Elysee Dental, leverancier van tandtechniek aan tandartsen en tandtechnische laboratoria, is vanaf 2007 hoofdsponsor van fADA. In 2009 heeft fADA van Cordaid een subsidie van € 20.000,= gekregen.
Toekomst fADA: Het bestuur van fADA zet zich in om de ‘verzelfstandiging’ van de opleidingskliniek in Kigali op middenlange termijn (circa 2012) te realiseren. Vanuit het Bestuur van fADA zal het team van medewerkers van de Kliniek hiervoor uitdrukkelijk begeleid worden. Er zullen, zo veel mogelijk in samenwerking met het Rwandese ministerie van Volksgezondheid, plannen ontwikkeld worden om satellietklinieken op het platteland te realiseren. Probleem hierbij is dat de satellietklinieken op het platteland een sluitende exploitatie niet zullen kunnen realiseren, omdat de doelgroep van fADA (dat deel van de bevolking dat leeft van minder dan 1 dollar per dag) daar behandeld zal worden. Voor deze mensen zijn tandheelkundige behandelingen veel te kostbaar, ook als het gaat om de behandeling van tandheelkundige ontstekingen, die levensbedreigend kunnen zijn. Dit deel van de bevolking kan zich slechts met de grootste moeite een symbolisch bedrag voor de behandeling van enkele eurodubbeltjes permitteren, terwijl de kostprijs van hun behandeling op zijn minste € 8, = is. Het bestuur heeft zich voorgenomen te ijveren voor: De realisatie van een kliniek in Gisenyi in samenwerking met Heineken. De realisatie van satellietklinieken in bestaande gezondheidscentra in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, omdat juist daar voor de doelgroep van fADA het tandheelkundig behandelingsprotocol, dat ontwikkeld werd door het WHOCC, ingezet kan worden. Specifieke taken van het bestuur van fADA voor de nabije toekomst: -
Education permanente voor de al opgeleide tandheelkundigen in de opleidingskliniek in Kigali. Ontwikkelen van een op de strategie van het WHOCC gebaseerd curriculum speciaal toegespitst op de situatie op het platteland van Rwanda. Opleiden van techniciens superieurs die in satellietklinieken of elders te werk gesteld kunnen worden. Opleiden van een vervanger voor de huidige chef de clinique Longin Rudasingwa. Realiseren van een satellietkliniek in Gisenyi, onder permanente supervisie vanuit de opleidingskliniek te Kigali. Financiële ondersteuning voor behandelingen van de armsten, waarvoor geen andere financiering is. Betrekken van meer Nederlandse tandartsen bij het ontwikkelen van het onderwijs. Uitzending van tandartsen naar Kigali t.b.v. de opleiding en de technische ondersteuning van de kliniek. Inbedding en afstemming van de genoemde activiteiten in het systeem van de gezondheidszorg in Rwanda. Subsidies verwerven voor projecten die de hierboven genoemde doelen ondersteunen. Fondsenwerving in Nederland.
Den Haag, september 2010.
4
Financieel Overzicht 2009 en Jaarrekening 2009 1 Financieel overzicht 2009 Baten: sponsoring en donaties: Totaal zijn 36.541 euro aan baten ontvangen. Particuliere donateurs hebben in 2009 een substantiële bijdrage van €16.223 geleverd aan de financiële middelen voor fADA. Hierbij zijn ook donaties naar aanleiding van een lezing van Tom van der Colk voor een groep tandartsen die zich voor 5 jaar doneren verbonden hebben aan fADA. Elysee Dental, leverancier van tandtechniek aan tandartsen en tandtechnische laboratoria, is vanaf 2007 hoofdsponsor van fADA. In 2009 heeft fADA van Cordaid een subsidie van € 20.000 gekregen. Eigen kosten fADA De kosten welke niet aan beleidactiviteiten konden worden besteed, bedroegen in 2009 €4.724. Maar dat waren nauwelijks fADA kosten, maar kosten welke voortkwamen uit eisen van subsidiegevers: de kosten van notarissen voor donatie-akten, de CBF kosten en accountantskosten Zonder deze door derden veroorzaakte kosten bedroeg de “fADA -efficiency factor” in 2009 98%. Ofwel van iedere euro netto aan fADA gegeven komt 98 cent terecht bij het beleidsdoel. Reserveringen als Exploitatieresultaat fADA kon in 2010 €16.318 euro toevoegen aan de reserveringen voor de al geplande beleidsactiviteiten zoals de satellietklinieken. Beschikbare Activa voor nieuwe aktiviteiten op de Balans Bovengenoemde reserveringen zorgden ervoor dat de totale activa in 2009 € 56.530 bedroegen. Hiervan is € 35.000 door de subsidiegevers al geoormerkt voor de satellietklinieken.
5
2 BATEN EN LASTEN 2009
Begroting
Baten
Realisatie Realisatie
2009
2009
€
€
2008 €
-
Donaties particulieren
20.000
-
Subsidies en acties derden
20.000
20.000
15.000
-
Rente
800
318
318
40.800
36.541
54.857
-
1.785
-
Totaal
(a)
16.223
39.539
Eigen kosten externe kosten verwerving -
Kosten donatie-akten notaris
externe kosten door eisen aan administratie -
Accountant
950
1.845
1.395
-
Kosten CBF
420
420
-
1.000
427
-
kosten fADA publiciteit -
Kosten nieuwsbrief
kosten fADA administratie -
Bankkosten
-
-
-
Heffingen en contributies
-
-
Afschrijvingen
-
-
-
overige/onvoorzien
Beschikbaar voor Beleid:
500
1.200
247
1.167
(b)
3.570
4.724
3.062
(a-b)
37.230
31.817
51.795
efficiency indicator
75%
87%
94%
fADA efficiency indicator (zonder externe kosten)
94%
98%
97%
fADA Beleidsactiviteiten Bijdragen aan tandzorg en opleiding in opleidingskliniek -
Investeringen
-
Rentelasten langlopende lening
-
Exploitatiesteun opleidingskliniek(bijlage1d2)
-
Nederlandse bijdrage opleiding stagiares
-
Kennisinzet (begeleiding, reis/verblijf etc)
-
-
657
657
20.000
8.640
10.000
657 17.989
-
3.000
4.088
8.977
Bijdragen aan opzet Satellietklinieken -
Eerste projectkosten voor Kliniek in Gisenyi
pm
2.113
-
Opleidingskosten tbv sattelietkliniek
pm
1.362
Reservering satellietklinieken Totaal kosten Beleidsactiviteiten
Exploitatieresultaat ( = reservering nieuw beleid)
pm
pm
pm
(c )
30.657
16.860
30.623
((a-b)-c)
6.573
14.956
21.172
6
3 BALANS PER 31 DECEMBER 2009
Realisatie Realisatie
Raming
31-12-09
2009
31-12-08
ACTIVA Vaste Activa -
Nederland
PM
PM
PM
-
Rwanda
PM
PM
PM
800
1371
Vorderingen -
Rente
318
800
1.371
318
35.000
35.000
15.000
9.447
20.159
25.202
(c)
44.447
55.159
40.202
(b+c)
45.247
56.530
40.520
15.851
15.852
5.320-
6.573
14.956
21.172
(b) Liquide middelen -
Oormerking satellietklinieken
-
Overige Liquide Middelen Totaal Liquide middelen
TOTAAL ACTIVA
P ASSIV A Stichtingskapitaal -
Exploitatieresultaat voorgaande jaren
-
Exploitatieresultaat lopend boekjaar (d)
22.424
30.808
15.852
Langlopende schulden
(e)
21.873
21.873
21.873
Kortlopende schulden
(f )
950
3.849
2.795
(d+e+f)
45.247
56.530
40.520
Totaal stichtingskapitaal
TOTAAL PASSIVA BALANS-verschil
0
0
0
7
Bijlage 1: TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2009 (geen onderdeel van publieksversie van jaarverslag) Donaties van particulieren € 16.398 De ontvangen donaties door particulieren kunnen als volgt worden gespecificeerd: -
31-12-09
31-12-08
€
€
16.398
Bijdragen particulieren en instellingen
Subsidies en acties van derden € 20.000
2009
-
Cordaid
20.000
-
Katholieke jongeren
39.539
2008 15.000
Totaal baten uit subsidies/acties
20.000
15.000
Exploitatiesteun aan de ADA opleidingskliniek in Kigali Rwanda €16.203 fADA heeft de afgelopen jaren gezorgd voor de totstandkoming van de huisvesting van de opleidingskliniek. In de opleidingskliniek wordt de opleiding verzorgd door fADA. De tandzorg aan de bevolking is in hoge mate kostendekkend met een beperkte exploitatiesubsidie door fADA Deze fADA exploitatiesteun gebeurd als subsidie door de levering in natura van medicijnen of instrumenten Deze subsidie is nodig voor het gewenste kwaliteitsniveau en als steun voor de tandzorg aan de armsten Bijdragen fADA aan Lasten Tandzorg in de ADA opleidingskliniek in Kigali 2009 Bijdrage aan exploitatie tandzorg in opleidingskliniek
€
-
Medicamenten fADA (=exploitatiesteun)
8.640
Totaal bijdrage aan exploitatie tandzorg
8.640
2008 € 17.989 17.989
Bijdrage aan opleiding in opleidingskliniek -
Projectbegeleiding (incl reiskosten)
-
Personeelskosten stagiaires (tlv fADA) Totaal opleidingslasten voor fADA
(a)
7.563
8.977 3.000
(b)
7.563
Rentelasten Langlopende schuld
( C)
657
Totale beleidssubsidie aan Kigali
(a+b+c)
16.860
11.977 657 30.623
8
Bijlage 2: TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2009 (geen onderdeel van publieksversie van jaarverslag) Vaste activa € PM Activa Nederland PM afgeschreven computer voor financiele administratie
nihil
Kliniek PM Activa Rwanda PM Door de lokale situatie in Rwanda is er geen duidelijkheid is omtrent het juridisch en economisch eigendom van de kliniek. De stichting fADA is geen direct eigenaar van de grond daarom zijn de stichtingskosten van de kliniek niet geactiveerd. Waarnodig zijn uitgaven ten laste van de staat van baten en lasten gebracht. Bij de verdere verzelfstandiging van de kliniek zullen hierover nadere afspraken worden gemaakt Dit geldt ook voor het instrumentarium van de kliniek en voor de dienstauto. Bestemmingreservering Satellietklinieken € 15.000 In 2008 is €15.000 ontvangen van "Katholieke Jongeren voor het projectbeleid "Satellietklinieken" En deel van dit bedrag is in 2009 ingezet voor projectkosten voor de kliniek in Gisenyi In 2009 is €20.000 ontvangen van "Cordaid" voor het opleidingsbeleid "Satellietklinieken" En deel van dit bedrag is in 2009 ingezet voor opleidingskosten voor de kliniek in Gisenyi Totaal liquide middelen € 55.159 Het totaal aan liquide middelen balansdatum is als volgt gespecificeerd:
31-12-09 €
Postbank R/C -
Postbank meerrenterekening
-
Overig
Totaal per balansdatum
31-12-08 €
4.028,37
18.614
50.932
21.390
198
198
55.159
40.202
Langlopende schuld € 21.873 In 2002 is de kortlopende schuld aan de heer A.W. Daems omgezet in een langlopende schuld. Er is geen aflossingsschema. De jaarlijkse rente voet is 3%. In 2009 is ook € 657 aan rente betaald Vanaf de rekening 2008 zijn deze kosten toegerekend aan de beleidsactiviteiten. Deze wordt nu bij de exploitatiesteun aan de opleidingkliniek verantwoord. Bij de verzelfstandiging van de kliniek zullen hierover nadere afspraken worden gemaakt Kortlopende schulden € 3.849 De kortlopende schulden kunnen per balansdatum als volgt worden gespecificeerd: -
Te betalen medicijnen en medische gebruiksgoederen
-
Te betalen accountantskosten
-
Overig Totaal korte schulden per balansdatum
31-12-09
31-12-08
€
€ 0
3.745
2.795
104
-
3.849
2.795
9
Bijlage 3: OVERIGE GEGEVENS en GRONDSLAGEN VAN WAARDERING (geen onderdeel van publieksversie van jaarverslag) OVERIGE GEGEVENS Begroting 2009 Voor het jaar 2008 is begin 2008 door het fADA bestuur een begroting opgesteld Richtlijn 650 fondsenwervende instellingen Voor zover mogelijk is dit rapport geënt op de inhoud van deze richtlijn. gebaseerd op het beleid en de realisaties in voorafgaande jaren Beoordelingsverklaring Het hoofdstuk Financieel overzicht en jaarrekening is voorzien van een beoordelingsverklaring als bijlage 4 Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen belangrijke gebeurtenissen te vermelden. GRONDSLAGEN VAN WAARDERING Algemeen Voor zover niet anders is vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Dit geldt eveneens voor de niet met name toegelichte posten. Activa luidende in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de koersen ultimo boekjaar. Koersverschillen zijn verrekend met het resultaat. Vorderingen Deze zijn opgenomen tegen de nominale bedragen, zonodig onder aftrek van voorzieningen oninbaarheid. Vaste Activa Vlottende Activa a. Vorderingen en liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. b. Vreemde valuta is omgerekend tegen de koers per de ultimo december van het boekjaar. Vreemd vermogen Kortlopende en langlopende schulden zijn gewaardeerd tegen nominale waarden. Baten en lasten Giften, donaties en bijdragen van derden worden verantwoord op het moment van ontvangst of definitieve toezeggingen. De lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking hebben.
10
