jaarverslag 2007 realistisch en duurzaam
jaarverslag 2007 realistisch en duurzaam
1 DELTA N.V. The multi-utility company DELTA is een multi-utility company. Wij leveren een breed en compleet pakket aan diensten en producten: elektriciteit, gas en water, waterzuivering, zonnecellen, afvalverwerking, radio en televisiesignalen, internet via de kabel en digitale telefonie. DELTA is in Zeeland geworteld. Onze basis ligt hier, in deze provincie. Met dit uitgangspunt strekken onze activiteiten zich uit tot de markten in Nederland en in de Benelux.
‘Elke dag werken aan een leefbare toekomst.’
Onze kernwaarden zijn betrouwbaar, ondernemend, en vernuftig. Onze klanten kunnen vertrouwen op de kwaliteit van onze producten en diensten en op de bereikbaarheid van onze organisatie. Wij zijn dienstbaar, nuchter en reëel. DELTA is een compacte organisatie. Wij leveren maatwerk. Met een optimale prijs/kwaliteitverhouding. DELTA doet het goed: uit onderzoek en uit de praktijk blijkt dat onze klanten tevreden zijn en ons trouw blijven.
In de loop der jaren vonden diverse bedrijven hun weg naar DELTA. Sinds begin 2004 is DELTA eigenaar van internetprovider ZeelandNet. In datzelfde jaar is ook Evides ontstaan: als fusie tussen DELTA Water Bedrijf en Waterbedrijf Europoort (WBE). DELTA is steeds op zoek naar realistische, duurzame oplossingen voor de verwerking van afval en het opwekken van energie. Begin 2007 verwierf DELTA een meerderheid van de aandelen in het Vlaamse Indaver. Met die stap op de internationale markt van afvalverwerking werd onze multi-utilitystrategie in belangrijke mate versterkt. Ook begin 2007 nam DELTA Solland over: een substantiële impuls voor de ontwikkeling van zonne-energie en voor de ontwikkeling van DELTA tot een realistisch duurzaam Zeeuws energiebedrijf. Tot slot is DELTA betrokken bij de productie van biobrandstoffen via haar dochter BioValue. DELTA gaat door met ondernemen en het verkennen van verantwoorde uitbreidingsmogelijkheden. In het belang van het bedrijf én in het belang van onze stakeholders. Met een sterke commerciële positie in de Rijn Schelde delta binnen de Benelux.
DELTA is in 1991 ontstaan door de fusie tussen de Watermaatschappij Zuid West Nederland en de Provinciale Zeeuwse Energie Maatschappij. Sindsdien is er veel veranderd: DELTA is gegroeid, breidde verder uit en is nu qua grootte het vierde energiebedrijf van Nederland. Met behoud van onze Zeeuwse identiteit. DELTA is een bedrijf met een uniek karakter en een onderscheidende koers. Onze organisatie staat midden in de samenleving. DELTA toont op veel terreinen zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Het bedrijf is een aantrekkelijke werkgever, bij wie medewerkers en hun persoonlijke ontwikkeling centraal staan.
DELTA jaarverlag 2007
5
2 Inhoud
‘De basis van mijn succes? Betrouwbare zakenpartners.’
1
DELTA, the multi-utility company
5
2
Inhoud
7
3
Missie, visie, doelstelling en strategie
9
4
Kerncijfers
14
5
Mijlpalen 2007
17
6
Voorwoord CEO ir. P.G. Boerma
21
7
Verslag Raad van Commissarissen
24
8
Corporate governance
28
9
Corporate beleid
31
10
Corporate issues
37
11
Energie
42
12
Infra
46
13
Comfort
48
14
Milieu
50
15
Met Indaver een toppositie op de West-Europese markt van afvalverwerking
51
16
Op weg naar een volwaardig zonne-energiebedrijf
52
17
Financiële gang van zaken
55
18
Jaarrekening
59
19
Bestuurlijke gegevens
135
‘Even tot rust komen, daar heb ik weinig voor nodig.’
3 Missie, visie, doelstelling en strategie Missie DELTA biedt zijn klanten het gemak van duurzame en innovatieve multi-utility-oplossingen. DELTA staat garant voor continuïteit in aanbod en relatie. We zijn de vanzelfsprekende partner voor utilities als energie, water, kabel en afvalverwerking, op kleine én grote schaal.
Visie Met de daaraan verbonden infrastructuur zijn utilities onlosmakelijk verbonden met het welzijn van de mens en met de groei van de economie. DELTA onderkent de eindigheid van traditionele bronnen en technieken. Op gebieden als afvalverwerking, water en energie is het noodzakelijk om te komen tot betaalbare, duurzame alternatieven en oplossingen.
Steeds meer informatiebronnen maken de wereld complexer. Daarbij groeit de behoefte aan comfort, aan op maat gemaakte producten en diensten en aan eenvoud. Dankzij integratie van producten en diensten kan DELTA op deze toenemende behoefte inspelen.
Doelstelling DELTA ontwikkelt zich sterk. De activiteiten energie, water en kabel zijn de afgelopen jaren uitgebreid met een divisie DELTA Milieu en met de digitale dienstverlenende activiteiten van ZeelandNet. De komende jaren is de doelstelling van DELTA verdere duurzame groei. De nadruk zal, naast de consumentenmarkt, voornamelijk liggen op de zakelijke markt, met als speerpunten energie, water en afvalverwerking.
In de transitie naar verdere verduurzaming voorziet DELTA technologische doorbraken. Onvoorspelbaar is wanneer deze op voldoende schaal kunnen worden ingevoerd. DELTA gaat uit van een geleidelijk verlopend, realistisch, transitieproces van oude naar nieuwe duurzame bronnen en oplossingen. Parallel daaraan investeert DELTA in conventionele energieopwekkers, bestaande afvalverwerkingstechnieken, waterzuivering en waterinstallaties. Wij volgen daarom nieuwe ontwikkelingen nauwlettend en spelen daar op in. DELTA verwacht dat een verdere internationalisering leidt tot een groeiende behoefte aan onafhankelijke energievoorziening en duurzame afvalverwerking. DELTA staat een sluitende keten van waste to energy voor. Ook op het gebied van waterzuivering ontstaan steeds meer vernuftige en duurzame oplossingen.
DELTA jaarverlag 2007
9
3
Missie, visie, doelstelling en strategie
Strategie
Duurzame groei
DELTA is het meest gediversifieerde multiutility-bedrijf van Nederland. Wij zien voldoende mogelijkheden om zelfstandig en met behoud van onze Zeeuwse identiteit, verder te groeien. Om deze zelfstandigheid vorm te geven, zal DELTA inzetten op een stabiele thuismarkt, zijn multi-utility benadering, stevige vermogenspositie en de goede positionering in de zakelijke markt. DELTA is een open en marktgericht bedrijf dat op een professionele en adequate manier onderneemt. DELTA wil dit doen als zelfstandig bedrijf dat bereid is interessante coalities aan te gaan, gericht op de langetermijnbelangen van onze stakeholders.
Een groeistrategie is noodzakelijk om de belangen van de stakeholders te bevorderen. Aandeelhouders verwachten een duurzaam en groeiend dividend, dat een adequate vergoeding biedt voor het in de onderneming geïnvesteerd vermogen. Afnemers verwachten een goede service voor een redelijke prijs en werknemers verwachten, naast een goed salaris, voldoende ontplooiingmogelijkheden om hun doelstellingen te realiseren. De maatschappelijke omgeving verwacht dat DELTA een verantwoordelijke rol speelt, waarbij economische, sociale en ecologische belangen in evenwicht worden gehouden.
DELTA is ondermeer een belangrijke producent van energie. Daarnaast beheert en onderhoudt DELTA de netten voor elektriciteit, gas, water en kabel. Een van onze activiteiten is de dienstverlening aan de particuliere klant: 200.000 huishoudens, met name in Zeeland, op de terreinen elektriciteit, gas, water, kabeldiensten en internet. DELTA blijft deze kernactiviteiten ook in de toekomst uitvoeren. Uitgangspunt daarbij is operational excellence. Een andere belangrijke activiteit vindt plaats op de zakelijke markt. De speerpunten zijn hier energie, (industrie)water en afvalmanagement. De samenhang tussen deze activiteiten is groot. DELTA beschouwt Nederland en zijn buurlanden als marktgebied.
DELTA jaarverlag 2007
11
‘Wat de één niet meer kan gebruiken, maakt de ander werk van.’
4 Kerncijfers
Totale omzet naar categorie 2007
Totale omzet naar categorie 2006
(Bedragen x EUR 1 miljoen)
(Bedragen x EUR 1 miljoen)
Brandstofmix: leveringen consumenten en zakelijke klanten
26,2% 48,4% 18,9% 2,7% 3,8%
Kolen Aardgas Nucleaire energie Elektriciteit
783,4
Elektriciteit
622,6
Overig
Gas
399,5
Gas
490,1
Telecommunicatie 73,0
Telecommunicatie 50,9
Hernieuwbare energie*
Milieu
278,1
Milieu
103,2
Wind: 1,1% Zon: 0,0% Waterkracht: 0,7% Biomassa: 2,1% Overig: 0,0%
Overig
137,9
Overig
45,0
Brandstofmix: leveringen consumenten
20,6% 38,1% 14,9% 2,2% 24,2%
Kolen
Operationeel resultaat
Nettowinst
(Bedragen x EUR 1 miljoen)
(Bedragen x EUR 1 miljoen)
Aardgas Nucleaire energie 169,1
Overig
138,2
Hernieuwbare energie*
114,5
105,3
Wind: 10,4% Zon: 0,0% Waterkracht: 0,0% Biomassa: 13,9% Overig: 0,0%
2007
2006
2007
2006
* percentages kunnen afwijken door afrondingen.
DELTA jaarverlag 2007
15
5 Mijlpalen 2007 Een chronologisch overzicht van belangrijke activiteiten
‘Doen wat je belooft, dat kom je niet vaak meer tegen.’
Januari - DELTA houdt zijn jaarlijkse Lichtcongres over het optimaliseren van openbare verlichting. - DELTA gaat een samenwerkingsverband aan met Philips Nederland. De bundeling van krachten biedt meer mogelijkheden om opdrachtgevers op het gebied van openbare verlichting optimaal van dienst te zijn. - ZeelandNet houdt zijn traditionele voorlichtingsdag in Kamperland. Velen zijn geïnteresseerd in digitale telefonie, internet, DELTA digitale tv en energieadvisering. - DELTA neemt een aanzienlijk belang in Solland Solar Energy, een sterk innovatief bedrijf uit Heerlen. DELTA zet hiermee een belangrijke stap in de markt van zonne-energie.
Maart - De uitval van elektriciteit in Zeeland is in 2006 beperkt gebleven tot gemiddeld 27 minuten. Landelijk is het gemiddelde zo’n 30 procent hoger. - Nederlands eerste astronaut, de Delftse hoogleraar Wubbo Ockels, houdt bij DELTA een lezing over duurzame energie. - In Borssele begint DELTA het project Energie Sociaal om inwoners met een laag inkomen te helpen bij het besparen op energie. Tien mensen met een bijstandsuitkering hebben daartoe een opleiding tot energieconsulent gekregen. - Electricité de France en DELTA tekenen voor de oprichting van de hypermoderne gasgestookte (870 MW) Sloecentrale.
April Februari - De eindejaarsactie voor DELTA PlusPunten en Elektriciteits- en Gascontracten met vaste prijzen is een succes. Vele consumenten pasten hun energiecontracten aan en kozen voor 3-jaars vaste prijzen. - Een succesvolle start van ZeelandNet Digitale Telefonie (ZDT) - In Brussel tekent bestuursvoorzitter ir. P.G. Boerma de officiële overeenkomst met Indaver. DELTA is nu voor 60 procent eigenaar en meerderheidsaandeelhouder van het Vlaamse bedrijf. Het is de grootste acquisitie in de geschiedenis van DELTA. - De Zeeuwse ReinigingsDienst (ZRD) heeft op de milieustraten in 2006 101.494 ton afval ingezameld: een record.
- DELTA begint het project Herijking DELTA Netbeheer. Doel is om de organisatie aan te passen aan de Wet Onafhankelijk Netbeheer en daarbij aan te sluiten bij de multi-utility strategie van DELTA. - Veel belangstelling in de Zeeuwse media voor de Wet Onafhankelijk Netbeheer, de splitsing en de daarmee gepaard gaande onzekerheid over de werkgelegenheid.
DELTA jaarverlag 2007
17
5
Mijlpalen 2007: Een chronologisch overzicht van belangrijke activiteiten
Mei - Indaver neemt een verbrandingsinstallatie van Machiels in Leuven over. - De Directie Toezicht Energie (DTe) van de Nederlandse Mededingingsautoriteit maakt na acht maanden onderzoek bekend dat DELTA zich aan de reguleringsregels voor netbeheer heeft gehouden. - Het aantal abonnees op internet via de kabel groeit: sinds januari met drie procent. ZeelandNet telt nu 75.000 abonnees. Klanten zijn tevreden. - Commissaris van de Koningin in Zeeland, mevrouw Karla Peijs, stelt acht windturbines op de Oosterscheldekering in werking. De jaarlijkse productie is goed voor het elektriciteitsgebruik van 24.000 huishoudens.
Juni - Op het Techno Park Zeeland in Schoondijke begint voor twee jaar een proef met elf kleine windturbines. Zeeland, Sluis, DELTA en Zeeuwind werken hierin samen. - De werkzaamheden voor de nieuwe gasleiding van Woensdrecht naar Vlissingen-Oost worden in het landschap zichtbaar. De Zuid-Bevelandleiding dient voor het transport van gas naar de toekomstige Sloecentrale. - Bij natuur- en milieucentrum Ecoscope in Renesse komt het DELTA Klimaatbos. Zes partijen ondertekenen de overeenkomst voor de aanplant.
Juli - De minister van Economische Zaken stelt de splitsing per 1 juli 2008 in werking. Uiterlijk 1 januari 2011 moet DELTA zijn opgedeeld in een onafhankelijk gereguleerd netwerkbedrijf en een commercieel bedrijf. DELTA vindt splitsing een slechte oplossing voor een niet bestaand probleem. - Samen met alle Zeeuwse gemeenten heeft DELTA een uniforme werkwijze afgesproken ten aanzien van klanten in financiële problemen.
Augustus - DELTA begint een gerechtelijke procedure tegen de staat om de kosten als gevolg van de gedwongen splitsing op de staat te kunnen verhalen. - De bouw van zestien windturbines in de AnnaMariapolder wordt hervat. De turbines zijn in december klaar voor gebruik. - De eerste biodieselfabriek van Biovalue, in het Eemshavengebied, is in gebruik gegaan. DELTA is voor 65 procent eigenaar. Biovalue werkt met een gepatenteerd productieproces om uit koolzaad biodiesel te maken.
September - DELTA heeft in het eerste halfjaar van 2007 een nettoresultaat van 52,1 miljoen euro geboekt. Er wordt een extra dividend van 15 miljoen euro uitgekeerd. - Solland Solar wint de Rising Star competitie. Deze vormt onderdeel van de Technology Fast 50, een jaarlijkse verkiezing van de 50 snelgroeiende technologiebedrijven in Nederland. - In het Zeeuwse Nisse begint een proef met de vervanging van de energie- en (eventueel) watermeters door nieuwe Slimme Meters van DELTA.
Oktober - DELTA kondigt een wijziging van de directiestructuur aan. De directie zal voortaan bestaan uit vier personen. Ir. P.G. Boerma is als CEO verantwoordelijk voor de verdere uitwerking van strategie en structuur. Andere leden van de directie zijn commercieel directeur de heer drs. Th.J.B.van der Klaauw (voorheen directeur Energie) en (tijdelijk) financieel directeur drs. R.A.L. Verstraeten, alsmede een nog te benoemen operationeel directeur. - De start wordt aangekondigd van een onderzoek naar de mogelijkheid om op het terrein van Indaver in Beveren een gasgestookte energiecentrale te bouwen. - DELTA Comfort introduceert de DELTA Energielabelverkenner.
November - De Raad van Commissarissen keurt het directievoorstel goed om een nieuw hoofdkantoor te bouwen. Verwacht wordt dat de nieuwbouw in 2012 gereed is. - Het Sustainable Energy Technology Fonds (SET) gaat van start met een kapitaal van 50 miljoen euro. Investeerders zijn DELTA en Essent. Het SET-fonds stimuleert innovatieve bedrijven op het gebied van schone energieproductie, CO2-reductie en energiebesparing. - Solland Solar, producent van zonnecellen en DELTA-dochter, wint de landelijke FD Gazelle Award. De prijs wordt toegekend aan het bedrijf dat landelijk de meeste omzetgroei realiseert. Aan de competitie, georganiseerd door het Financieele Dagblad, namen 420 bedrijven deel.
December - De meterdienst van DELTA heeft zeven mensen opgeleid om de inspecties te kunnen doen die nodig zijn om te bepalen hoe energiezuinig een woning is. DELTA is daarmee klaar voor het Energielabel dat per 1 januari 2008 verplicht is bij verkoop of verhuur van een woning. - DELTA is de eerste energieleverancier met een nieuwe website en een geavanceerd systeem voor inkoopcollectieven (www. deltavoorcollectiefinkopen.nl.). De klant kan met eigen gebruikersnaam en wachtwoord dagelijks inspelen op actuele marktprijzen en voor hem gunstige voorwaarden. DELTA ontwikkelde deze service dankzij de aanvraag van een offerte van een branchevereniging voor de vleesverwerkende industrie. - Het onderhoud van 80.000 lichtmasten in alle Zeeuwse gemeenten en bij Zeeland Seaports blijft de komende vier jaar in handen van de businessunit lichttechniek binnen DELTA Infra. DELTA won de Europese aanbesteding, waaraan zeven partijen deelnamen.
DELTA jaarverlag 2007
19
6 Voorwoord Een verbrede en stabiele basis voor een realistische duurzame toekomst
‘Waar ik energie van krijg? De geur van vers brood.’
DELTA kijkt terug op een succesvol 2007. Er is een stevige basis gelegd voor een realistische en duurzame toekomst. Ons Zeeuwse bedrijf plukt daarbij de vruchten van jarenlange gezamenlijke inspanningen om DELTA meer groeimogelijkheden te bieden. De toekomst kan daardoor ònze toekomst blijven. Een krachtig zelfstandig én dienstbaar DELTA: betrouwbaar ondernemend en vernuftig. En ook een duurzaam DELTA. Het is een verleidelijke alliteratie: dubbel D. Maar tussen droom en daad staat een harde werkelijkheid. In deze turbulente wereldeconomie zijn wij vooralsnog vrijwel volledig afhankelijk van elektriciteit die op conventionele wijze moet worden opgewekt. De behoefte daaraan neemt de komende tientallen jaren sterk toe. Dat stelt hoge eisen aan de kwaliteit en efficiëntie van onze energieproductie. Het vereist ook een lange termijn consistentie van het energietransitiebeleid: de gestage, maar zekere overgang van traditionele energiedragers naar duurzame energiebronnen, zoals biomassa, wind en zon.
Energietransitie Energietransitie is even noodzakelijk als weerbarstig. DELTA beseft dat ten volle. Nuchter, maar evenzeer voortvarend. Onze investeringen in méér schoon fossiele energie-opwekking, energiebesparingsprogramma’s voor onze klanten, en onze investeringen in bedrijven die uitmunten in de productie van zonne-energie en biodiesel zijn duidelijke aanwijzingen dat het ons ernst is. Binnen recordtijd zullen wij in 2008 een jaarlijkse productiecapaciteit van 170 MW aan zonnecellen bereikt hebben. We voorzien een verdere groei in productiecapaciteit de komende jaren. Meer dan welk energiebedrijf in Nederland ook zet DELTA daarmee in op duurzaam. Evenmin sluiten wij de ogen voor de lange periode die moet worden overbrugd vòòr wij daadwerkelijk kunnen spreken van een duurzame samenleving. Naast de investeringen die daarvoor nodig zijn, bepleiten wij daarom de bouw van een tweede kerncentrale. In Zeeland, bij Borssele. In een omgeving waarin de afgelopen dertig jaar steeds meer kennis en deskundigheid is ontwikkeld ten aanzien van nucleaire energieopwekking, de logistiek omtrent kernenergie en de opslag van het afval. Kernenergie heeft in onze visie een duidelijke en onmiskenbare positie in de energietransitie naar duurzaam.
DELTA jaarverlag 2007
21
6
Een verbrede en stabiele basis voor een duurzame toekomst
Zichtbaar versterkt DELTA is een breed ontwikkelde multi-utility company. Wij zijn er trots op dat die basis de afgelopen tijd zichtbaar is versterkt. Met het meerderheidsaandeel dat vorig jaar officieel in het Vlaamse bedrijf Indaver werd verworven, behoort DELTA op de Europese afvalmarkt tot de top. Minstens zo belangrijk is de hoge kwaliteit waarmee beide bedrijven gezamenlijk kunnen werken aan een verdere verbetering van de afvalketen. Steeds meer wordt daarmee ingezet op de gewenste lijn van ‘waste-to-energy’. Meer hergebruik, recycling en verwerking door verbranding, leidend tot een substantiële vermindering van de hoeveelheden te storten afval. Het is wrang om te constateren dat de DELTAinvestering in een prachtig en milieutechnisch hoog ontwikkeld Belgisch bedrijf als Indaver het ene ministerie – Economische Zaken - heeft aangezet tot een rigoureus splitsingsbesluit en bij het andere ministerie – VROM – heeft geleid tot enthousiaste reacties over de verantwoorde - ook in Nederland toepasbare – wijze waarop afval kan worden verwerkt. Met teleurstelling moet dan ook worden geconstateerd dat een dergelijke investering door de politiek is aangegrepen om in het kader van de Wet Onafhankelijk Netbeheer het groepsverbod door te drukken. Ook toezichthouder DTe zag geen gevaar in onze investering. Het zij daarom herhaald: de splitsing is een slechte oplossing voor een niet-bestaand probleem.
Het zou goed zijn als er meer begrip ontstaat voor deze marktrealiteit, zodat wij onze klanten volledig kunnen laten profiteren van bestaande en toekomstige technologische mogelijkheden. Met zijn aandeelhouders staan DELTA en zijn medewerkers zij aan zij voor een betrouwbare en betaalbare levering van producten en diensten. De klanttevredenheid is hoog. Met onze inspanningen dienen wij de verdere ontwikkeling van Zeeland. Als een van de vier grote Nederlands energiebedrijven voelt DELTA zich met zijn stakeholders, medeverantwoordelijkheid voor een gezond sociaal-economisch beleid en een aantrekkelijk en uitnodigend vestigingsklimaat. Investeren in betrouwbaarheid en leveringszekerheid vereist een dagelijkse ‘license to operate’. DELTA richt zich dus actief op het onderhouden van constructieve betrekkingen met aandeelhouders, medewerkers, klanten en non-gouvernementele organisaties.
Goed bestuur De wereld verandert. Voortdurend. Wij beseffen midden in de samenleving te staan en handelen daarnaar. Excellent opereren gebiedt dat wij inspelen op die veranderingen. De zich steeds breder ontwikkelende markt noodzaakt daartoe. DELTA is eind 2007 tot aanpassing van haar bestuurlijke structuur overgegaan, waarmee nieuwe marktuitdagingen tegemoet kunnen worden getreden en waarmee wij de continuïteit van ons bedrijf verder kunnen versterken.
Meer begrip voor de marktrealiteit De dynamiek van de markt vereist snelheid en flexibiliteit. Dat gebiedt aandacht voor klanten en marketing. En ook een uitstekende uitwisselbaarheid van gegevens. In dat verband werkt DELTA aan de invoering van slimme meters, waardoor wij met behulp van ver ontwikkelde elektronica onze klanten zo goed mogelijk van dienst moeten kunnen zijn. Als multi-utility bedrijf, dat met een hoge klanttevredenheid energie en water levert, internet- en telefoondiensten aanbiedt en afval- en reinigingsdiensten verzorgt, komt het ons vreemd voor dat wet- en regelgeving, zoals het groepsverbod, de optimalisering naar intelligente netwerken frustreert.
Een sterk DELTA is een DELTA dat in gezamenlijkheid optrekt: in Zeeland, in Nederland en in Vlaanderen. Als die gezamenlijkheid érgens bestaat, is het hier. Onze verwevenheid met de provincie Zeeland is groot. Dit bedrijf is hier geworteld. De koers ‘Zeeuws, zelfstandig en multi-utility blijft waarde creëren. Niet voor niets is ons motto ‘Samen steeds beter’. Wat dat betreft kan ook 2008 met vertrouwen tegemoet worden gezien. Het voorliggende jaarverslag getuigt hiervan. ir. P.G. Boerma CEO
DELTA jaarverlag 2007
23
7 Verslag Raad van Commissarissen
intensiever overleg te komen tussen DELTA en haar aandeelhouders ziet de Raad van Commissarissen als een welkome aanvulling op de bestaande overlegstructuur.
Bijeenkomsten Raad van Commissarissen
Ook in 2007 was de energiesector, in al zijn facetten, weer in beweging. Internationaal is energie verheven tot thema nummer één en in de nationale politiek is verduurzaming van de energiehuishouding het sleutelwoord. Binnen Zeeland hebben onderwerpen als energie, afvalverwerking en waterhuishouding alle aandacht. Het zijn zaken die dicht bij de mensen en dus dicht bij de politiek liggen. De verwevenheid tussen politiek en DELTA was mede daardoor opnieuw in veel opzichten groot. Energie, water, kabel en afval, boeiende sectoren in transitie, soms met knelpunten, omdat de oude regels niet altijd meer voldoen en nieuwe regels nog niet werken.
Transitie in turbulente tijden Binnen sectoren waarin DELTA actief is. DELTA is van karakter veranderd. Tot vijf jaar geleden waren de activiteiten (energie en water), de markt (Zeeland), de dynamiek (geen concurrentie) en de investeringen (kabels en leidingen) voorspelbaar. Inmiddels zijn de activiteiten uitgebreid met milieu, internet, industriewater en vele vormen van duurzame energie. De markt is uitgebreid naar de Rijn Schelde Delta - en soms verder - en er is volop concurrentie. Je zou het een metamorfose kunnen noemen. Het tempo van al deze ontwikkelingen is hoog. Dat geldt zowel voor de directie, de leden van de Raad van Commissarissen als voor de aandeelhouders. Deze ontwikkelingen komen niet in de laatste plaats voort uit externe bewegingen: de landelijke en Europese politiek en de dynamiek van economie en maatschappij. Liberalisering, voorgenomen privatisering, verscherpt toezicht, gedwongen splitsing, invoering van de Code-Tabaksblat voor good governance grijpen in op alle niveaus van de onderneming. Voeg daar aan toe de aandacht en urgentie voor verduurzaming van de energiehuishouding en voor de wereldwijde strijd om grond- en brandstoffen. Genoeg om te doen beseffen dat deze externe bewegingen een bedrijf als DELTA voor een stevige opgave plaatsen. In 2008 komen ongetwijfeld weer nieuwe ontwikkelingen en eveneens kansen en mogelijkheden naar voren. Tezamen met de vanuit de landelijke politiek opgelegde herstructureringen, betekent dat voortdurende actie voor DELTA en zijn medewerkers. Het betekent ook de urgentie van een gezamenlijk optreden van aandeelhouders, Raad van Commissarissen en directie. Samen met de medewerkers, klanten en maatschappelijke organisaties. Voor de economie, werkgelegenheid en maatschappij in Zeeland en de omliggende gebieden. De in dit verslagjaar gemaakte afspraken om tot een
De Raad van Commissarissen is in 2007 tien maal bij elkaar geweest in aanwezigheid van de directie. Twee vergaderingen hiervan waren speciaal belegd in het kader van de ontwikkelingen binnen de directie. Tijdens deze vergaderingen van de Raad van Commissarissen met de directie zijn de volgende onderwerpen behandeld: - Strategie en de hieruit voortkomende concrete stappen; - Financiële onderwerpen, zoals kwartaalrapportages en jaarrekening; - Groepsplan met de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap; - Acquisities, (des)investeringen, samenwerking met andere partijen; - Dividendbeleid; - Investeringsbeleid; - Risicomanagement; - Procuratieregeling; - Corporate governance (hoe om te gaan met zeggenschap en benoemingen e.d. binnen deelnemingen, waarover dient welke geleding te besluiten, etc.); - Herstructurering topstructuur DELTA; - Gesprekken met aandeelhouders binnen het aandeelhoudersoverleg; - Compliance-beleid; - Ontwikkelingen omtrent de governance in de sector: liberalisering, marktwerking, Wet Onafhankelijk Netbeheer en splitsingsplannen; - Grote projecten, zoals de Sloecentrale, Borsselefonds, het acquisitietraject Indaver, de acquisitie van Solland en ontwikkelingen rondom Evides; - Nieuwe ontwikkelingen als slimme meters, zonneenergie, biofuels, afvalmarkt en triple play; - Nieuwbouw hoofdkantoor.
Ook de rol van de Raad van Commissarissen is daarbij aan de orde geweest. In het verslagjaar hebben twee reguliere aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden en vond één extra aandeelhoudersvergadering plaats. Daarnaast is een delegatie van de aandeelhouders een zestal keer bijeengeweest met een delegatie van de Raad van Commissarissen en van de directie om enkele strategische en governance issues uitvoeriger te bespreken. Tevens zijn er informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ambtelijke en politieke vertegenwoordigers van de aandeelhouders om de strategie en investeringen toe te lichten.
Relatie tot de directie In het jaar 2007 waren er spanningen in de top van DELTA, die leidden tot een vertrouwensbreuk tussen de financieel directeur drs. W.A. Keus, lid van de directie, en de Raad van Commissarissen. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het ontslag van de heer Keus. De positie van financieel directeur wordt nu waargenomen door de heer drs. R.A.L. Verstraeten. Zowel binnen als buiten de reguliere vergaderingen, zowel formeel als materieel, was de Raad van Commissarissen steeds een gespreks- en sparringpartner voor de leden van de directie. Regelmatig waren er bilaterale gesprekken tussen individuele leden van de Raad en de directie over actuele zaken. Zowel betreffende specifieke deskundigheden als meer in algemeen management maakten leden van de Raad en de directie gebruik van de kennis van elkaar teneinde de onderneming verder te brengen. Deze acties passen prima binnen de hoofdrol van de Raad van Commissarissen: toezicht houden. Zeker in een dynamische omgeving waar macht en beweging steeds van veel kanten komen, blijkt het nuttig de verschillende disciplines in te zetten en te gebruiken. Zeker wanneer complexe trajecten als acquisities en grote investeringsprojecten spelen.
Tevens is de Raad van Commissarissen enkele keren bijeengeweest buiten aanwezigheid van de directie. Tijdens deze bijeenkomsten heeft de Raad van Commissarissen met name gesproken over de ontwikkelingen binnen de directie en de herstructurering van de topstructuur binnen DELTA.
DELTA jaarverlag 2007
25
7
Verslag Raad van Commissarissen
Audit Committee
Begeleidingscommissie
Slotwoord
Het Audit Committee bestaat uit de heren J.G. van der Werf (voorzitter), prof. drs. C. Izeboud en G.K. van der Peijl. Per 1/11/07 is de heer Van der Werf teruggetreden uit het Audit Committee en is als voorzitter opgevolgd door de heer Izeboud. De heer C.H.J. van der Luijt RA treedt als nieuw lid toe.
Vanwege de ontwikkelingen binnen de directie heeft de Raad van Commissarissen in juli besloten tot het instellen van een Begeleidingscommissie. Deze commissie bestaat uit de heren J.I. Hennekeij (voorzitter), J.G. van der Werf en prof. drs. C. Izeboud. Deze commissie heeft tot de taak de herstructurering in de top van DELTA te begeleiden.
Tot slot wil de Raad van Commissarissen de medewerkers van DELTA danken voor hun inspanningen en inzet gedurende het afgelopen jaar. In alle divisies waren gunstige ontwikkelingen: goede voortgang bij de bouwactiviteiten van de Sloecentrale in Vlissingen, de biodieselfabriek in Groningen en de BioMassaCentrale in Moerdijk. Daarbij werden de acquisities van meerderheidsbelangen in Indaver en Solland afgerond. De divisies Infra en Comfort verbeterden de kwaliteit en breidden hun dienstenpakket uit, waarbij duurzame oplossingen niet uit het oog verloren werden. De noodzakelijke herstructurering van de topstructuur van DELTA is in de tweede helft van 2007 ter hand genomen en zal afgerond worden in 2008.
Tevens wonen de heren ir. P.G. Boerma, drs. W.A. Keus (secretaris) en drs. W. de Leeuw (Deloitte) de bijeenkomsten bij. Per 1/10/07 heeft drs. R.A.L. Verstraeten drs. W. A. Keus vervangen als secretaris van het Audit Committee. Het Audit Committee is in de loop van het verslagjaar zesmaal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: Management Letter, Groepsplan, kwartaalrapportages, halfjaarbericht, jaarrekening, financiële uitkomsten van projecten en investeringen, risicomanagement, IFRS, fiscale issues, het bod op Indaver, het bod op Solland en enkele andere investeringsvoorstellen.
In 2007 heeft de heer mr. drs. A.J.G. Poppelaars afscheid genomen als lid van de Raad van Commissarissen. Hij is opgevolgd door de heer M.J. Wiersma (als lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland). De heren G.K. van der Peijl, J.G. van der Werf en mr. W.C.T.F. de Zeeuw zijn herbenoemd in de Raad. De heer mr. F.A.M. van den Heuvel functioneert als secretaris voor de Raad van Commissarissen en ondersteunt in die hoedanigheid de Raad in de meest brede zin.
Remuneratiecommissie
Samenstelling directie
De Remuneratiecommissie bestaat uit de heren E.J. Gelok en ing. J.I. Hennekeij (voorzitter) en mevrouw C.J.M. ter Bekke-Heijboer. De heer drs. W.F van der Grinten treedt op als secretaris van de Remuneratiecommissie. De Remuneratiecommissie is in de loop van het verslagjaar viermaal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: beloningsbeleid en beloning directie, honoreringsbeleid Raad van Commissarissen, arbeidsovereenkomsten leden directie, doelstellingen directie en DELTA-gerelateerde commissariaten. Voorts zijn de actuele ontwikkelingen binnen de directie, alsmede de ontstane vacatures binnen de directie besproken.
In 2007 bestond de directie uit de heren ir. P.G. Boerma en drs. W.A.Keus. Zoals hierboven aangegeven leidde de vertrouwensbreuk tussen drs. W. A. Keus en de Raad van Commissarissen tot het ontslag van de heer Keus. De heer drs. R.A.L. Verstraeten opereert sinds 1 oktober 2007 als financieel directeur a.i.
Strategiecommissie Gezien de majeure ontwikkelingen binnen DELTA en de omgeving heeft de Raad van Commissarissen besloten tot het instellen van een strategiecommissie, die de Raad adviseert over de herijking van de lange termijnstrategie. De leden van deze commissie zijn de heren J.G. van der Werf (voorzitter), M.J. Wiersma en mr. W.C.T.F. de Zeeuw.
Samenstelling Raad van Commissarissen
Op veel punten hebben medewerkers, directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders goed samengewerkt. DELTA en zijn medewerkers doen dit alles met een open benadering, waarin voortdurende interactie is met de stakeholders: klanten, aandeelhouders, overheden, partners, maatschappelijke organisaties, de Zeeuwse samenleving. Iedereen binnen DELTA is zich ervan bewust dat de maatschappelijke en concurrerende omgeving eveneens de komende jaren alertheid, snelheid en originaliteit zullen vragen, waarbij nooit één belang noch één stakeholder alleen dominant is of mag zijn.
Jaarrekening De Raad van Commissarissen heeft kennisgenomen van het door de directie voorgelegde jaarverslag over het boekjaar 2007, de jaarrekening en de toelichting daarop. Verder heeft de Raad kennis genomen van de Management Letter, het verslag van de jaarrekeningcontrole en de accountantsverklaring van Deloitte Accountants. Op grond daarvan heeft de Raad de jaarrekening 2007 goedgekeurd en stelt de Raad de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor deze zonder voorbehoud vast te stellen.
In de komende jaren zullen de in gang gezette en deels herijkte strategie, ontwikkelingen en projecten verder ingepast moeten worden binnen de multiutility visie. DELTA blijft een mooi bedrijf gebaseerd op betrouwbare relaties, ondernemende acties en vernuftige projecten, waarbij steeds gezocht wordt naar duurzame oplossingen binnen en buiten Zeeland. Wij zijn van mening dat het jaarverslag van DELTA op een transparante en toegankelijke wijze de ontwikkelingen en onderwerpen die in 2007 aan de orde waren, weergeeft. Namens de Raad van Commissarissen van DELTA N.V. Ing. J.I. Hennekeij, Voorzitter
DELTA jaarverlag 2007
27
8 Corporate governance
DELTA geeft specifieke invulling aan code-Tabaksblat
DELTA geeft als niet-beursgenoteerde vennootschap specifiek invulling aan de code-Tabaksblat. De code is een samenstel van gedragsregels voor de corporate governance van beursgenoteerde ondernemingen. Zij zijn bedoeld om de transparantie in de jaarrekening te vergroten, een betere verantwoording van de Raad van Commissarissen te bewerkstelligen, de zeggenschap te versterken en aandeelhouders te beschermen. Sinds enkele jaren past DELTA N.V. de Code Tabaksblat toe, waarbij om pragmatische en organisatorische redenen van enkele elementen wordt afgeweken. Optieregelingen zijn bijvoorbeeld niet aan de orde. Onderstaand wordt aangegeven op welke wijze DELTA de corporate governance-code heeft uitgewerkt. Naleving en handhaving Code In het reglement van de Raad van Commissarissen (RvC) is de verantwoordelijkheid van de RvC voor de corporate governance-structuur en de naleving van de Code vormgegeven. Substantiële wijzigingen in deze structuur zullen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) worden voorgelegd.
Directie en Raad van Commissarissen Leden van de directie worden voor vier jaar door de RvC benoemd. Bezoldiging vindt plaats conform het bezoldigingsbeleid dat de Remuneratiecommissie van de RvC heeft geformuleerd en door de aandeelhouders is goedgekeurd. Het bestuur legt verantwoording af voor het gevoerde beleid aan de RvC (o.a. op de gebieden van strategie, doelstellingen en randvoorwaarden). Interne risicobeheersingsen controlesystemen zijn adequaat en effectief geïmplementeerd en over de werking hiervan wordt gerapporteerd. Een directiereglement legt de verplichtingen en rechten van leden van de directie vast. Bij herbenoemingen binnen de RvC wordt onder meer gekeken naar de voorbije zittingsduur en continuïteit. DELTA heeft ervoor gekozen om één van de leden van de RvC, het door de Provincie Zeeland voorgedragen lid, als niet-onafhankelijk te kwalificeren. De door de RvC opgestelde en met de aandeelhouders besproken profielschets voor leden van de RvC garandeert een evenwichtige samenstelling, die de uitoefening van de taken waarborgt.
Algemene vergadering van aandeelhouders De huidige statuten van DELTA N.V., in werking getreden op 30 maart 2005, geven de aandeelhouders de positie die hen krachtens de meest recente wetswijziging over zogenaamde structuurvennootschappen toekomt. Op enkele bijzondere onderwerpen, bijvoorbeeld voorgenomen investeringsbesluiten, hebben de aandeelhouders een specifieke rol gekregen. De algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) krijgt van directie en RvC de informatie die zij nodig heeft voor een volwaardige uitoefening van de haar toekomende taak. Met name waar het in het verslagjaar is gegaan om majeure strategische keuzes en mogelijk hieruit volgende investeringen of acquisities, was, geïnitieerd door directie en RvC, sprake van een dialoog met de aandeelhouders die volwaardig inhoud gaf aan de rol van de algemene vergadering van aandeelhouders. De aandeelhouders van DELTA hebben nadrukkelijk aangegeven nauwer betrokken te willen zijn bij de organisatie en het te voeren beleid. Met de inrichting van een aandeelhouderscommissie in de loop van het verslagjaar is aan deze wens invulling gegeven. Periodiek overleg van de directie en Raad van Commissarissen met de afgevaardigden van de aandeelhouders vergroot de betrokkenheid en leidt wederzijds tot toenemend begrip en een breed gedragen ondernemingsstrategie.
In het vastgestelde rooster van aftreden is voorzien dat continuïteit van ervaring en kennis op voldoende wijze is gewaarborgd. Het geïnstalleerde Audit Committee en de Remuneratiecommissie verrichten hun taken conform de daartoe vastgestelde reglementen. Daarnaast heeft DELTA gekozen voor een permanente selectiecommissie en een strategiecommissie.
DELTA jaarverlag 2007
29
9 Corporate beleid Succesvol inspelen op de golven van nieuwe technologische en maatschappelijke ontwikkelingen
‘Hier bouw ik een nieuw bedrijf.’ Voor jou en voor Zeeland.’
Zoals Zeeland vertrouwd is met de golven die de eilanden omspoelen - en geleerd heeft die golven te bedwingen zo maakt een zelfstandig DELTA gebruik van bestaande en nieuw ontwikkelde technologische golven voor toepassingen, die het multi-utility bedrijf en zijn klanten voortdurend verder brengen. In de loop der jaren heeft DELTA op deze manier een krachtige marktpositie en naamsbekendheid opgebouwd: in Zeeland en in toenemende mate elders in Nederland en in de nauw met België verwante Rijn Schelde Delta. DELTA is succesvol in de Zeeuwse wateren én op volle zee. Eerste golf DELTA heeft een duidelijk oog voor trends die zich bewegen op het vlak van economie, politiek, maatschappij, innovatie en ecologie. De behoefte aan elektriciteit, gas en water vormde de eerste golf. Nog altijd zijn deze producten een belangrijke en brede basis van ons bedrijf. Zeer vele zakelijke en huishoudelijke klanten vereenzelvigen DELTA met de levering van ‘gas, water en licht’. Onze positie op de markten van elektriciteit en gas is sterk. Ook de goede samenwerking van DELTA met het waterbedrijf Evides heeft de afgelopen jaren dankzij duidelijke schaalvoordelen gunstige resultaten gehad bij de industriële verbreding van de watermarkt. DELTA bouwde een onderscheidende positie op in de watersector door eerst alleen en later binnen Evides belangrijke stappen te zetten op het gebied van afval- en industriewater. Evides heeft nu via DELTA verkregen unieke projecten binnen en buiten Zeeland
in portefeuille en heeft hiermee bewezen dat de wateractiviteiten een onderscheidende positie kunnen hebben naast de traditionele drinkwateractiviteiten. Hun bestaansrecht is daarmee bevestigd. Volgende golven dienden en dienen zich aan. Van een agrarische en industriële samenleving zijn wij in een stroomversnelling terechtgekomen die ook wel als informatierevolutie wordt aangeduid. DELTA heeft daar op een beheerste wijze op ingespeeld: niet alleen door zijn klanten tal van nieuwe kabel- en internetmogelijkheden te bieden, maar ook door voor zijn klanten een open bedrijf te zijn, waarmee real time kan worden gecommuniceerd. Ook interne toepassingen van deze nieuwe mogelijkheden hebben bijgedragen aan een DELTA-organisatie, die zich snel en flexibel voor zijn klant kan inzetten.
Individuele dienstverlening De kernwaarden van DELTA zijn betrouwbaar, ondernemend en vernuftig. Er wordt constant gewerkt aan een verdere verbetering van onze dienstverlening om de klant in toenemende mate individueel van dienst te zijn. De resultaten zijn ernaar: de loyaliteit van onze klanten is hoger dan waar ook in Nederland. Tevreden klanten zijn ons bestaansrecht. De waardering voor het multi-utility concept van DELTA, waardoor het aanbieden en leveren van betaalbare concurrerende producten en diensten mogelijk blijft, is groot. Met DELTA heeft men één leverancier voor elektriciteit, gas, water, kabel en afvalverwerking. Ook landelijk wil DELTA meer laten zien dat deze ‘Zeeuwse’ manier van werken loont. Met een corporate campagne wil DELTA de zakelijke markt interesseren voor oplossingen voor belangrijke vraagstukken, die voor onze klanten in Zeeland en Vlaams België uitstekend werkbaar zijn gebleken. DELTA: betrouwbaar, ondernemend en vernuftig.
DELTA jaarverlag 2007
31
9
Corporate beleid
Nieuwe ontwikkelingen
Zeeuwse binding: solide basis
Andere nieuwe golven, die DELTA in een vroeg stadium heeft waargenomen en waarmee onze betrouwbaarheid en dienstbaarheid verder konden worden vergroot, zijn duurzaamheid, energietransitie en de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen als zon, wind en biobrandstoffen. DELTA laat zich hierbij leiden door de gedachte dat een duurzame samenleving in haar behoeften voorziet zonder de vooruitzichten voor toekomstige generaties in te perken. DELTA is ervan overtuigd dat de transitie die hiervoor noodzakelijk is, in onze samenleving alleen door een geleidelijke en realistische paradigmaverschuiving kan worden bereikt.
DELTA is trots op zijn binding met de Zeeuwse thuishaven. Veel investeringen vinden in Zeeland plaats. Recente voorbeelden zijn de voorgenomen modernisering van de kolen- en kerncentrale, de bouw van windparken en de al genoemde omvangrijke investering in de nieuwe Sloecentrale in Vlissingen.
In die zin wil DELTA een vooruitziende, levende en ondernemende organisatie zijn. Succesvolle overnames en deelnemingen dragen aan die reputatie bij. Indaver, Solland, de BioMassaCentrale Moerdijk en Biovalue zijn er de goede voorbeelden van. Onze milieuactiviteiten zijn er aanzienlijk door gegroeid. Ook onze investering in de gasgestookte Sloecentrale, goed voor de jaarlijkse energievoorziening van twee miljoen huishoudens, vormt een belangrijke sleutel op weg naar een verdere verduurzaming van onze energielevering. DELTA blijft daartoe ondernemen en oog houden voor nieuwe succesvolle golven. De inzet van DELTA om rendabel te investeren in voorzieningszekerheid loopt parallel met het beleid van de Europese Unie en het Nederlandse kabinet. DELTA deelt de ambitie ten aanzien van de verduurzaming van onze samenleving. DELTA sluit zich aan bij de opvatting van de Europese Commissie dat de reductie van CO2-uitstoot alleen mogelijk is door uitbreiding van het bestaande kernenergiepakket. Wil Nederland zich voegen naar dit EU-beleid, dan moet de optie kernenergie, mede omwille van de ook door DELTA als noodzakelijk geschetste energietransitie, niet worden uitgesloten. Dit zou in hoge mate dienstig zijn aan het realisme van het energiebeleid van het kabinet. DELTA bepleit daarom dat de voorbereidingen voor een tweede kerncentrale bij Borssele op korte termijn in gang kunnen worden gezet.
Deze Zeeuwse basis biedt stabiliteit en zekerheid en is noodzakelijk voor goed ondernemerschap. Zoals bij het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden met niet-Zeeuwse partners en klanten. In de nieuwe concurrerende wereld van energie, water en afvalverwerking is schaalgrootte belangrijk. Alleen dan kan vermogen worden opgebracht om te blijven investeren in kapitaalintensieve commodities. Die koers staat borg voor werkgelegenheid en samenwerking met Zeeuwse bedrijven en instellingen. Nieuwe golven herkennen, coalities vormen, marktniches opzoeken: het heeft DELTA voor Zeeland, haar klanten, haar aandeelhouders en haar medewerkers geen windeieren opgeleverd. De zelfstandigheid, die DELTA zo hoog in het vaandel heeft staan, is er de afgelopen jaren door verzekerd. Het gecentraliseerd houden in Zeeland van onze provinciale, nationale en internationale werkzaamheden heeft een gunstige invloed op onze directe werkomgeving en op onze financiële resultaten. Op deze manier draagt DELTA als Zeeuws bedrijf bij aan een verdere versterking van de economische, sociale en maatschappelijke infrastructuur van Zeeland.
DELTA voortdurend in beweging
Krapte op arbeidsmarkt voorkomen
De continu veranderende omgeving van DELTA vereist een organisatie die daar met dynamiek mee omgaat. Van de medewerkers wordt verwacht dat zij flexibel, klant- en resultaatgericht en dat zij zich blijven ontwikkelen.
DELTA heeft geen gebrek aan gekwalificeerde medewerkers. Maar er worden wel al stappen gezet om een aanstaand tekort aan gekwalificeerd personeel te voorkomen. Met name op MBO-niveau techniek verwachten wij op termijn krapte op de arbeidsmarkt. Afspraken worden gemaakt met de regionale opleidingscentra (ROC’s) over het vormgeven van een MBO-techniek opleiding voor medewerkers die bij DELTA in dienst zijn.
Ontwikkeling en ontplooiing van management, van individuen en van de organisatie vormen hierbij centrale begrippen. Als werkgever reikt DELTA zijn medewerkers instrumenten aan waarmee zij zich kunnen ontwikkelen. Het functiewaarderingsysteem, dat in 2007 tot stand is gekomen, vormt daarbij een belangrijk hulpmiddel.
Management development Het in 2006 in gang gezette programma voor management development heeft in 2007 een nadrukkelijk vervolg gekregen. Voor een senior management groep is samen met de Twente School of Management een programma opgezet, gericht op het verbreden van kennis, inzichten en de inzetbaarheid van de managers. DELTA trekt daarnaast trainees aan, die voor een periode van twee jaar vanuit verschillende posities binnen de organisatie opdrachten vervullen.
Daarnaast zijn er plannen voor de oprichting van een Techniek-klas om nieuwe medewerkers aan het bedrijf te binden: een opleiding voor algemeen operationele technieken, die gedeeltelijk met mensen en DELTA-materiaal kan worden vormgegeven. Ook hierover is DELTA met de ROC’s in gesprek. DELTA heeft in Zeeland een goede arbeidsmarktpositie. Om de naamsbekendheid als werkgever verder te vergroten, zijn ook contacten gelegd met universiteiten en hogescholen buiten Zeeland.
Basiszekerheden In een organisatie die voortdurend in beweging is, is het belangrijk om medewerkers bepaalde zekerheden te geven. Met de vakverenigingen worden gesprekken gevoerd om te komen tot een up-to-date sociaal plan, waarbij de basisprincipes worden vastgelegd. Met de Centrale Ondernemingsraad is goed samengewerkt, in het bijzonder bij enkele acquisitietrajecten en het maken van het functiewaarderingsysteem. Bij beide partijen overheerst het gevoel dat door deze gezamenlijke aanpak de belangen van zowel het individu als van de organisatie optimaal zijn gewaarborgd. DELTA neemt beweging ook letterlijk. Voor komend jaar staat gezondheidsmanagement hoog op de rol, om medewerkers te stimuleren ook fysiek in beweging te zijn.
DELTA jaarverlag 2007
33
9
Corporate beleid
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Onze moderne samenleving kan niet zonder energie, water, afvalverwerking, kabel en internetverbindingen. Zij vormen vitale onderdelen van de complexe, welvarende en hoogontwikkelde maatschappij waarin wij leven en werken en de brandstof van onze economie. Ons ondernemen is een cruciale maatschappelijke activiteit. In die zin is DELTA te beschouwen als een maatschappelijk instituut. DELTA wil zorg dragen voor de maatschappelijke effecten van het functioneren van de onderneming. Wij zijn een winstbeogende organisatie die deze opdracht wil combineren met een constructieve samenwerking met verschillende bij de onderneming betrokken partijen: onze aandeelhouders, medewerkers, maatschappelijke organisaties en klanten.
Niet vrijblijvend Ons Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) staat in het teken van drie dimensies: de economische (profit), de sociaal-ethische (people) en de ecologische (planet). DELTA ziet de invulling van het maatschappelijk ondernemerschap als een vrije, maar geen vrijblijvende keuze: onze relatie met de verschillende belanghebbenden gebeurt op basis van transparantie en dialoog. Gerechtvaardigde vragen uit de maatschappij verdienen duidelijke antwoorden. In ons MVO-beleid gaat het om keuzen ten aanzien van wat moet (vanwege wet- en regelgeving én vanwege maatschappelijke verwachtingen), van wat hoort (uit overtuiging van de onderneming) en van wat loont (het dienen van de continuïteit van de onderneming). De behoefte aan een goede leefbaarheid van de directe omgeving, de waarde van een goede reputatie (op de afzetmarkt, op de arbeidsmarkt en op de kapitaalmarkt) en het belang van gemotiveerde medewerkers staat daarbij centraal.
MVO-missie… De missie van DELTA is het bieden van duurzame (multi-utility) oplossingen. Ons MVO-gedrag is daarin goed te herkennen. In veel activiteiten op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen werkt de betekenis van onze missie door. Dat is niet alleen het geval bij de verduurzaming van ons productiepark, maar ook bij onze zorg voor de veiligheid van onze medewerkers en klanten, voor de leveringszekerheid en betrouwbaarheid van onze producten en diensten, voor onderwijsprojecten en ons sponsor- en donatiebeleid.
Voor 2008 wordt het sponsorbeleid nog nadrukkelijker benut onder het motto ‘DELTA geeft energie aan de Zeeuwse samenleving’. Waarbij ook ons multi-utility karakter wordt ingezet voor verdere activatie van de sponsoring. En gaan we nadrukkelijk op zoek naar relevante vernieuwing, waardoor evenementen en doelgroepen zich verder kunnen ontwikkelen. DELTA geeft zo invulling aan de functie die zij heeft als ‘motor van de Zeeuwse samenleving’.
DELTA is realistisch op weg naar duurzaamheid: een transitie waarbij reële prognoses en verwachtingen worden gehanteerd. Ons uiteindelijke doel is om een bedrijf te zijn met duurzame energie, een betrouwbare bedrijfsvoering en betaalbare concurrerende producten en diensten. Energiebesparing, duurzame energie, schoon fossiele energie en kernenergie zijn daarbij opties en oplossingen die wij in goed overleg en dialoog met onze MVO-partners willen bepalen. Een maatgevend resultaat daarvan is de nieuwe, hoogefficiënte, gasgestookte Sloecentrale, die aanzienlijk minder CO2 en NOx uitstoot dan traditionele kolen- en gasgestookte centrales.
…en invulling Bij DELTA is MVO-beleid synoniem aan maatschappelijk verantwoord handelen. DELTA ondersteunt projecten van diverse maatschappelijke organisaties die zich bewegen op terreinen als cultuur, onderwijs, sport en welzijn. DELTA sponsort daarnaast evenementen en organisaties die bijdragen aan de ontwikkeling van Zeeland. Zo kunnen grote in het oog springende activiteiten, zoals de DELTA Tour Zeeland (de populaire wielerronde voor profs), het filmfestival Film by the Sea en het Zeeland Nazomer Festival rekenen op een substantiële bijdrage. Ook ondersteunt DELTA de Roosevelt Stichting die elk even jaar in Middelburg de Four Freedoms Award toekent aan personen die zich op een bijzondere wijze hebben ingezet.
DELTA jaarverlag 2007
35
10 Corporate issues Veiligheidsbeleid
‘Je overal en altijd op je gemak voelen, wie wil dat nu niet?’
Veiligheid en het voorkomen van ongevallen staan bij DELTA voorop. Onze doelstelling is dat iedereen elke dag weer gezond naar huis gaat. Ongevallen gaan vaak gepaard met lichamelijk letsel of materiële schade. Zij betekenen veelal een verstoring van het bedrijfsproces. Maatschappelijk worden ongevallen in toenemende mate niet meer geaccepteerd. Ongevallen, maar ook bijna-ongevallen, incidenten en technische storingen, worden beschouwd als leermomenten. Door deze goed te bestuderen en ze vanuit verschillende invalshoeken te bekijken, kunnen soortgelijke incidenten worden voorkomen. Door bovendien te kijken naar de fundamentele oorzaken (‘de oorzaak achter de oorzaken’), kan de veiligheids- en/of arbozorg binnen het bedrijf naar een hoger niveau worden getild, waardoor andersoortige ongevallen die dezelfde basisoorzaken hebben, kunnen worden voorkomen. DELTA registreert de ongevallen van eigen medewerkers en van derden die werkzaamheden voor DELTA uitvoeren. Het afgelopen verslagjaar werden we geconfronteerd met veertien ongevallen met verzuim. Zes daarvan vonden plaats bij derden, zijnde aannemers of andere contractors. In 2008 zal DELTA veiligheid en veiligheidsbeleid nog nadrukkelijker als eerste prioriteit op de agenda zetten van al het werken projectoverleg.
en ventilatie. Ook organisatorische maatregelen kunnen nodig zijn. Op de laatste plaats - als tijdelijke noodmaatregelen en totdat betere oplossingen voorhanden zijn - moeten Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM’s) uitkomst bieden. In 2007 is het kledingpakket aangepast aan de huidige eisen.
BHV DELTA draagt zorg voor een goede bedrijfshulpverlening. Tevens dienen er in overleg met gemeenten en brandweer calamiteitenplannen opgesteld te worden. In 2007 zijn de eerste plannen opgesteld voor de locaties Vrijburg, Veldzigt en Vrijlandstraat. Doelstelling is dat alle locaties in 2008 een calamiteitenplan hebben.
Risico Inventarisatie & Evaluatie Stap voor stap wordt gewerkt aan het beter in kaart brengen van de veiligheids-, gezondheids- en welzijnsrisico’s in werksituaties. Gangbaar is elke vijf jaar de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) te herhalen, dan wel te herzien. In het kader van een zorgsysteem is documentatie en aantoonbaarheid van adequate maatregelen noodzakelijk. De planning van de RI&E’s wordt in 2008 aangepast aan de organisatorische ontwikkelingen bij DELTA.
VGWM-commissie In 2007 heeft de veiligheidskundige de Ondernemingsraad (OR) en VGWM-commissie geadviseerd met betrekking tot beleidsvoering inzake de veiligheid binnen de onderneming. Hierbij ligt het accent op de veiligheidskundige risico’s die door de onderneming gegenereerd worden.
Medewerkers van DELTA verrichten complexe werkzaamheden. Arbo-knelpunten zullen in eerste instantie bij de bron worden aangepakt, zodat de oorzaak van het probleem wordt weggenomen. Is die aanpak niet mogelijk, dan kunnen technische maatregelen worden genomen, zoals afscherming
DELTA jaarverlag 2007
37
10
Corporate issues
Nieuwe veiligheidsorganisatie DELTA NV draagt als werkgever de verantwoordelijkheid voor de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van haar medewerkers en zal terzake een actief arbo-beleid voeren. Medewerkers moeten kunnen werken met aanvaardbare risico’s. In 2007 heeft dit geresulteerd in het (her)definiëren van de veiligheidsorganisatie. Het voorgestelde beleid is gericht op het effectiever maken van de inspanning op het gebied van veiligheid. Wij willen zorgdragen voor een aanvaardbaar risico voor alle medewerkers van DELTA en haar leveranciers en mede hierdoor een ‘veilig’ imago verkrijgen bij onze klanten en andere stakeholders.
Risicomanagement Een van de kernwaarden van DELTA is ‘ondernemend’. Het is niet mogelijk te ondernemen zonder een zeker risico te nemen. Risicomanagement vormt dan ook een belangrijk onderdeel van het besturingsmodel van de DELTA Groep. DELTA probeert daarmee binnen de gehele organisatie het risicobewustzijn onder de medewerkers te verhogen. De speciaal daarvoor opgerichte afdeling Risico Management speelt hierin een actieve rol en coördineert dit proces.
Diverse (centrale) stafafdelingen ondersteunen het lijnmanagement met de coördinatie van en het toezicht op specifieke operationele risico’s. Dit gebeurt onder meer op het gebied van procesbeschrijvingen, veilig werken, communicatie, fiscaliteit en de beveiliging van systemen en eigendommen. DELTA handelt actief op de internationale gas en elektriciteitsmarkten. De prijzen op deze markten bewegen zeer sterk. De handelsactiviteiten worden dagelijks geregistreerd waardoor risicomanagement een adequaat beeld heeft van de markt- en kredietrisico’s die door de handelsafdeling worden genomen. DELTA is bereid een zeker handelsrisico te nemen. Deze risicoacceptatie is vastgelegd in strikte procedures. Op de naleving daarvan wordt toegezien door een specifieke Risico Managementafdeling en een Risk Oversight Committee. Risico’s op het gebied van betrouwbaarheid van verslaglegging en compliance met wet en regelgeving zijn het aandachtsgebied van de diverse control afdelingen en Juridische Zaken & Regelgeving. Beide interne risico’s krijgen extra aandacht indien zich wijzigingen aandienen om zeker te stellen dat de interne processen worden aangepast.
DELTA onderkent een aantal belangrijke risico’s. Strategische risico’s vloeien voort uit de keuze die de directie van DELTA maakt ten aanzien van de activiteiten die de onderneming binnen haar financiële mogelijkheden ontplooit. Doordat DELTA zijn activiteiten spreidt over een aantal aan elkaar gerelateerde sectoren, wordt een aanvaardbare risicopositie ingenomen. Operationele risico’s beïnvloeden het doel van DELTA om een betrouwbare leverancier te zijn die kwalitatief goede diensten aan zijn klanten levert. Om de factoren die dit proces verstoren zoveel mogelijk te reduceren, heeft DELTA tevens de operationele risico’s in kaart gebracht. DELTA maakt een onderscheid tussen procesrisico’s, projectrisico’s (bij grote investeringen en acquisities) en overige operationele risico’s. Deze worden per divisie en shared service centre jaarlijks geïnventariseerd en weergegeven in hun ondernemingsplan.
DELTA jaarverlag 2007
39
‘Ik ben graag in balans ... ... met mezelf én de natuur.’
11 Energie
van elektriciteit en verwerkt jaarlijks 440.000 ton pluimveemest.
Continu werken aan een sterkere marktpositie
DELTA werkt continu aan versterking van de positie op de Nederlandse markt, zonder zich van haar wortels te vervreemden. Zeeland is en blijft de thuisbasis. Ontwikkelingen buiten de provincie hebben tot doel een stevige Zeeuwse onderneming te creëren, die zich ten opzichte van andere bedrijven op de Europese markt staande weet te houden. In 2007 heeft de divisie Energie opnieuw concrete stappen gezet om hieraan verdere invulling te geven. Als ambitieuze Zeeuwse onderneming op een Europese markt. In 2007 heeft optimalisatie van de brandstofmix de nadrukkelijke aandacht gehad van de divisie Energie. Dit beleid werd mede ingegeven door de behoefte om, ook voor de (middel)lange termijn, voldoende brandstoftoevoer voor de productiecentrales zeker te stellen. Op gasgebied heeft dit ertoe geleid dat DELTA zijn positie op de internationale gasmarkt heeft bepaald en een gerichte gaspolitiek is gaan voeren. Er zijn belangrijke gascontracten afgesloten. Per eind 2007 is de verkoop door DELTA van gas aan eindverbruikers op de zakelijke markt verdubbeld. Op dit moment beschikt DELTA in Nederland over een productiecapaciteit van 750 MW, geproduceerd met een gevarieerde brandstofmix van kernenergie, kolen, gas, wind en biomassa. Het doel is om het productiepark in 2015 te hebben uitgebreid naar 2000 MW. DELTA overweegt daarbij onverkort om de nucleaire capaciteit in Nederland te versterken en onderzoekt de mogelijkheden voor de bouw van een tweede kerncentrale. Daarnaast zet DELTA in op de ontwikkeling van duurzame productiecapaciteit: biomassa, wind en zon.
Sloecentrale in aanbouw Na een lange periode van voorbereiding ging in juni de eerste paal voor de bouw van de Sloecentrale de grond in. De gasgestookte energiecentrale, die een belangrijke uitbreiding betekent van het productiepark van DELTA, krijgt een productiecapaciteit van 870 MW, voldoende voor de jaarlijkse energievoorziening van twee miljoen huishoudens. De geavanceerde centrale is een gezamenlijk project van DELTA en het Franse Electricité de France, dat voor de helft deelneemt. De Sloecentrale beantwoordt aan de strengste Europese milieu-eisen. De uitstoot van het broeikasgas CO2 zal aanzienlijk lager liggen dan bij traditionele kolen- en gasgestookte centrales. Tegelijk met de bouw van de Sloecentrale is begonnen met de aanleg van de gasleiding door Zuid-Beveland. Deze leiding is bestemd voor het transport van het gas voor de Sloecentrale. Daarnaast zal zij worden gebruikt voor tijdelijke gasopslag. De Zuid-Bevelandleiding heeft een lengte van zestig kilometer en loopt van Woensdrecht naar Vlissingen-Oost, tot bij de locatie van de Sloecentrale.
Duurzame productie De investeringen van DELTA in nieuwe centrales in Zeeland bieden op korte en middellange termijn werkgelegenheid en betekenen een belangrijke verbetering van de economische infrastructuur van Zeeland. Dat geldt ook voor de productie van duurzame energie. Deze wordt gestaag uitgebreid. In mei 2007 zijn acht windturbines op de Oosterscheldekering in werking gesteld. Zij vormen de eerste fase van een groot project om de Oosterscheldekering optimaal te benutten voor stroomproductie met behulp van windenergie. De BioMassaCentrale in Moerdijk, waarvan de bouw in 2006 is begonnen, zal in 2008 operationeel zijn. De centrale heeft een productiecapaciteit van 36,5 MW, voorziet zo’n 90.000 huishoudens
Intern heeft de divisie Energie op verschillende terreinen gewerkt aan verbetering van de organisatie. De handelsvloer van DELTA heeft het afgelopen jaar de nodige aanpassingen ondergaan om in te kunnen spelen op en klaar te zijn voor de toenemende internationalisering en productdifferentiatie op de energiebeurzen. Op de afdeling Sales zijn verbeteringen doorgevoerd in alle facetten van de afhandeling van het klantproces. Dit traject is van A tot Z - van het afsluiten van contracten tot en met de facturering - tegen het licht gehouden. Er is vooral ingezet op het principe van ‘first time right’ bij inhoudelijke vragen van de klanten. Uit metingen blijkt dat de klanttevredenheid hierdoor aanzienlijk is toegenomen.
Energiecentrale in België In Nederland liggen de verhoudingen op de energiemarkt in grote lijnen vast. Met het oog op de te verwachten integratie van de Europese energiemarkt kijkt DELTA over de landsgrenzen heen. Behoud van evenwicht tussen productie, handel en verkoop staat daarbij, net als in Nederland, voorop. DELTA Energie onderzoekt de mogelijkheid om een gasgestookte energiecentrale te bouwen op het terrein van Indaver in Beveren, België. Het haalbaarheidsonderzoek zet in op een opwekcapaciteit van 400 MW.
Technologie & Innovatie: concrete duurzame oplossingen DELTA Technologie & Innovatie is opgericht om uitvoering te geven aan het Borssele-convenant. Daarin werd in 2006 overeengekomen om de kerncentrale Borssele tot 2034 open te houden. DELTA en Essent zegden als aandeelhouders van de centrale toe te investeren in projecten die zijn gericht op het reduceren van de uitstoot van CO2. In 2007 zijn concrete resultaten bereikt. In november is het SET (Sustainable Energy Technology) Fonds van start gegaan. DELTA en Essent hebben hier gezamenlijk 50 miljoen euro in geïnvesteerd. Het is bedoeld voor jonge, innovatieve, bedrijven die actief zijn op het gebied van groene grondstoffen, duurzame mobiliteit, schoon fossiel, duurzame energie en ketenefficiëntie. Het SET Fonds opereert volledig onafhankelijk. Het SET Fonds heeft een unieke positie op de Europese markt, omdat het uitsluitend inspeelt op de markt voor duurzame energie en zich daarbij richt op de nieuwste technologische ontwikkelingen.
Kernenergie Het operationeel blijven van de kerncentrale in Borssele betekent dat het handhaven van de praktische kennis op dit terrein gewaarborgd is. DELTA heeft op het gebied van kernenergie al vele jaren een sterk profiel door uit de bestaande kerncentrale het maximale te halen. Deze ervaring vormt een goede basis voor een tweede kerncentrale. Met name vanuit het oogpunt van CO2-reductie wil DELTA de mogelijkheden voor de bouw van een nieuwe kerncentrale serieus onderzoeken. Kernenergie is een schone productiemethode, waarbij geen CO2 wordt uitgestoten. Bovendien is de leveringszekerheid vanwege de beschikbaarheid van uraniumerts en de spreiding over politiek stabiele landen beter gewaarborgd.
DELTA jaarverlag 2007
43
DELTA Netwerkbedrijf (DNWB) is de netbeheerder van het regionale elektriciteitsnet en het net voor hoogen laagcalorisch gas in Zeeland. Het netwerkbedrijf verzorgt het transport van elektriciteit en gas. Voorts realiseert het netwerkbedrijf nieuwe aansluitingen, kan het bestaande aansluitingen wijzigen en stelt het meters, transformatoren en gasdrukregelstations beschikbaar: deskundig en zodanig dat energieleveringsbedrijven op gelijke wijze en onder dezelfde voorwaarden toegang krijgen tot de netten. Het netwerkbedrijf staat garant voor een betrouwbare, kwalitatief hoogwaardige en efficiënte elektriciteits- en gastransportvoorziening en voldoet aan de eisen van wet- en regelgeving, vastgelegd in de Elektriciteitswet 1998 en Gaswet 2000 en de daaruit voortvloeiende regelingen. DELTA Netwerkbedrijf werkt samen met alle netbeheerders in Nederland binnen de vereniging van Energie Netbeheerders in Nederland (Enbin). Naast de beheerzaken voor de netwerken is ook de schakel- en regelfunctie van het Regionaal Centrum ondergebracht bij het netwerkbedrijf.
Weer hogere leveringsbetrouwbaarheid DNWB staat voor het voorkomen of het zo snel mogelijk verhelpen van storingen. De ambitie is het aantal storingsminuten zo laag mogelijk te houden. In 2007 is dat opnieuw gelukt. Het totale aantal storingsminuten op de diverse elektriciteitsnetten (hoog-, midden- en laagspanning) daalde ten opzichte van 2006 met 27 procent: van 27,14 minuten in 2006 tot 17,21 minuten in 2007. Dat ligt bijna 100% lager dan het landelijk gemiddelde.
Volwaardige netbeheerder De komende jaren verandert er veel voor DNWB. De belangrijkste reden is gelegen in de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON), die eind 2006 is aangenomen. De WON beoogt de onafhankelijkheid van de netbeheerder te versterken en te waarborgen. Om hieraan te voldoen is in 2007 het project ‘Herijking DELTA Netbeheer’ gestart. Het is de bedoeling DNWB in te richten tot een volwaardige netbeheerder: op Zeeuwse maat en geënt op de specifieke Zeeuwse situatie. Als uitvloeisel van nationale regelgeving zijn DELTA en DNWB in onderhandeling getreden met de landelijke netbeheerder TenneT. Per 1 januari 2008 is het beheer van de 150 kV netten overgedragen. Ook is bij wet bepaald dat de regionale netbeheerders op 1 juli 2008 moeten beschikken over het economisch eigendom van de netten.
DTe De toezichthouder van de energiemarkt is de DTe (Directie Toezicht energie). Deze dienst houdt de ontwikkelingen in de energiesector scherp in de gaten en voert regelmatig audits uit. De resultaten daarvan zijn gunstig. In het belang van zijn activiteiten onderhoudt DELTA goede relaties met de DTe. Een punt van aandacht blijft de additionele regelgeving van de DTe. Deze is niet altijd even praktisch en kan leiden tot ingewikkelde processen, ook in relatie tot de klanten.
Om verdere verbeteringen in de leveringsbetrouwbaarheid te bewerkstelligen, worden jaarlijks, grote investeringen gedaan in het netwerk. In 2007 zijn in dat kader de volgende grote projecten in gang gezet: de Westerscheldekruising, de aansluiting op de Sloecentrale, Westdorpe, Axelse vlakte en Oosterland.
DELTA jaarverlag 2007
45
12 Infra
Het gezicht van DELTA
Marktconform en goed voorbereid de toekomst in
De strategie van Infra is kort en krachtig samen te vatten: het ambiëren van operational excellence en marktconformiteit. In 2007 is deze strategie, die in 2006 in gang werd gezet, verder vormgegeven. Het doel is om in 2009 volledig marktconform te werken. Infra opereert hoofdzakelijk in de gereguleerde markt, met als grote klanten DELTA Netwerkbedrijf (DNWB) en Evides. Eerste prioriteit is en blijft om deze klanten in het gereguleerde domein optimaal en zo effectief mogelijk zorgen uit handen te nemen. Daarnaast wil de divisie Infra circa twintig procent van de omzet buiten de gereguleerde markt gaan halen. Opereren in een marktomgeving is dé manier om het prijsniveau van dienstverlening marktconform te maken of te houden. Er worden vier product/marktcombinaties (PMC’s) ontwikkeld: op het gebied van lichttechniek, meet- en datatechniek, hoogspanningstechniek en private infrastructuur. Deze PMC’s worden elk in een eigen businessunit ondergebracht. DELTA Lichttechniek is al operationeel. Daarnaast wordt een overkoepelende uitvoerende en ondersteunende organisatie opgetuigd die focust op kostenmanagement en efficiency en het maximaal benutten van synergie. Als aanbieder van multi-utility management met de slogan ‘Bij ons is uw technische infrastructuur in goede handen’ zal DELTA Infra zich op de markt presenteren.
Overal in Zeeland Infra heeft flink geïnvesteerd in een infrastructuur van mensen en middelen. Een infrastructuur die nadrukkelijk provinciedekkend is. Dit betekent dat medewerkers van DELTA met hun hoogwaardige, draadloos aangestuurde mobiele units, wààr ook in Zeeland, snel ter plekke kunnen zijn. Aanvragen van klanten en werkorders kunnen direct worden
overgeseind naar de monteur, die met één druk op de knop de commerciële en technische gegevens van de klant in beeld krijgt. Op de achtergrond is een ondersteunende dienst actief: het Infra Controle Centrum met eerstelijns klantenhulp. De klantvraag wordt indien nodig op hetzelfde moment omgezet in een werkorder en ingepland. Voor specifieke vragen is er een tweedelijns technische hulpdienst. De krachtige IT-backbone van Infra biedt een belangrijke toegevoegde waarde. Infra beschikt over een geavanceerd geografisch informatiesysteem, waarin de volledige openbare Zeeuwse ondergrondse infrastructuur in kaart is gebracht.
DELTA Lichttechniek De business unit Lichttechniek heeft het spits afgebeten en zich in 2007 als eerste op de commerciële markt begeven. Met veelbelovende resultaten. DELTA heeft de Europese aanbesteding van de Zeeuwse gemeenten voor alle openbare verlichting in Zeeland gewonnen, evenals de aanbesteding van de nieuwe N57. Ook de Zeeuwse randgebieden hebben de aandacht. Dat heeft er onder meer toe geleid dat Infra de aanbesteding van de verlichting in Roosendaal heeft gewonnen.
De monteurs, meteropnemers en andere medewerkers van Infra vormen voor de klant voor een belangrijk deel het gezicht van DELTA. Verbetering van de dienstverlening en klantgerichtheid blijft een voortdurend aandachtspunt, bijvoorbeeld door middel van trainingen op het gebied van klantvriendelijkheid, klantfocus en dienstverlening. De klanttevredenheid wordt regelmatig gemeten, waaruit blijkt dat de Zeeuwse klant deze inspanningen blijkt te waarderen. Ook het in 2007 geïmplementeerde Controle Centrum werpt zijn vruchten af. De klant merkt én waardeert dat hij directer en effectiever wordt geholpen voor een aansluiting of andere dienst.
Veiligheid In 2007 is het thema veiligheid nòg meer tot speerpunt verheven. Infra besteedt veel werkzaamheden uit en voelt zich ook verantwoordelijk voor de mensen die via de onderaannemers voor DELTA werken. In samenwerking met de belangrijkste onderaannemers is een workshop georganiseerd. Daarnaast wordt gefocust op het introduceren van leermomenten en het creëren van een cultuur, waarin wordt gestimuleerd om een onveilige situatie te melden en te voorkomen. Voorop staat vermijdbaarheid, niet verwijtbaarheid. In 2008 zal Infra doorgaan op de ingeslagen weg van operational excellence en breekt het moment aan om de projecten, die zijn ingezet om de efficiency te verbeteren, te verzilveren.
In samenwerking met Philips heeft DELTA Lichttechniek onder meer de Promenade in Breskens en de boulevard in Vlissingen voorzien van nieuwe lichtmasten. Een primeur in Nederland: het zijn de eerste masten met een milieuvriendelijke, energiezuinige en duurzame lamp en speciale armaturen met hogere lichtopbrengst en minder strooilicht. Uitgangspunten voor DELTA’s Lichttechniek zijn onder meer een hogere verkeersveiligheid, meer sociale veiligheid, energiebesparing en minimale lichthinder. Samen met Philips zal nu de verdere introductie van LED-verlichting - energiezuinig en geen onnodig of ongewenst strooilicht – worden opgepakt.
DELTA jaarverlag 2007
47
13 Comfort
Tevreden klanten vormen bestaansrecht
Comfort is in Zeeland hét gezicht van DELTA naar de markt en zorgt voor de levering van elektriciteit, gas, radio- en televisiesignalen, digitale telefonie en internet (ZeelandNet) aan de huishoudelijke en kleinzakelijke klanten. Tevreden klanten vormen het bestaansrecht van deze divisie. Verdere verbetering van de dienstverlening liep in 2007 dan ook, net als in voorgaande jaren, als een rode draad door de activiteiten van DELTA Comfort. In de kleinzakelijke markt kwam de verbetering van de dienstverlening in 2007 onder meer tot uiting in de Ondernemerslinq. Hiermee hebben de kleinzakelijke klanten één centrale ingang gekregen waar zij terecht kunnen met al hun vragen over de leveringsovereenkomst, de factuur, prijzen, duurzaam beleid of energieadvies.
Driejarig contract Zeeuwse klanten zijn trouwe klanten. Minder dan één procent van de klanten stapte in 2007 voor zijn energieproducten over naar een andere leverancier. Klanten blijken in toenemende mate prijs te stellen op langlopende (energie)contracten, zodat zij voor langere tijd de zekerheid van een vaste energieprijs hebben. Zowel de huishoudelijke als de kleinzakelijke klant kan onder gunstige voorwaarden kiezen voor een langlopend (driejarig) contract. Naast de zekerheid van een vaste prijs biedt dit extra financieel voordeel door het PlusPunten programma.
Comfort Able Onder de vlag van het programma Comfort Able is vanuit verschillende onderdelen van DELTA één nieuwe organisatie gevormd om vanuit één focus alle disciplines te bedienen en de klant beter van dienst te kunnen zijn op het gebied van digitale producten. Onderdeel van de nieuwe organisatie is het Netwerk Operation Center, waar een team medewerkers vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week de kwaliteit van het netwerk in de gaten houdt.
ZeelandNet ZeelandNet, de naam waaronder DELTA digitale diensten biedt, zag in 2007 het aantal klanten opnieuw groeien. In mei werd de 75 duizendste internetabonnee verwelkomd. De abonnees van Breedband Plus profiteerden van een verhoging van de internetsnelheid. Voor digitale telefonie meldden zich in een tijdsbestek van anderhalf jaar 32 duizend klanten aan. Bundeling van producten wordt steeds populairder. DELTA biedt haar klanten sinds 2006 het volledige triple play programma: digitale telefonie, internet en digitale televisie.
Vanaf 2008 moeten eigenaren van woningen en ander gebouwen bij verkoop of verhuur een energiecertificaat overleggen. Dit label geeft aan hoe het staat met de energiezuinigheid van een pand. Met woningcorporaties en makelaars wordt overlegd om DELTA als deskundige en objectieve partij hierin een actieve rol te laten spelen. Voor 2008 staan diverse pilots met het energielabel op stapel. Comfort werkt ook aan nieuwe technologieën zoals micro-WKK (met de HRe-ketel) en zonnepanelen. Ook het onderzoek naar de mogelijkheden van Zeeuws Groen (elektriciteit) en de introductie van Zeeuws Groen Wind en Groen Gas spelen hierbij een belangrijke rol.
Energie Sociaal: voor klant en werkzoekenden Comfort heeft in 2007 verdere invulling gegeven aan de betrokkenheid van DELTA bij de Zeeuwse samenleving. Naast het afsluiten van convenanten met de kredietbanken in Zeeland om mensen met betalingsproblemen te helpen, is in samenwerking met de gemeente Borsele het project Energie Sociaal ontwikkeld. DELTA heeft tien werkzoekenden opgeleid tot energieconsulent. Het mes snijdt hiermee aan twee kanten. De energierekening van huishoudens daalt en mensen met een uitkering vergroten hun kansen op de arbeidsmarkt.
Zorg uit handen nemen DELTA en ZeelandNet willen de Zeeuwse consumenten en ondernemers zoveel mogelijk zorg uit handen nemen. Dat gebeurt via de levering van een breed pakket aan diensten. Van energie tot digitale producten heeft de klant met slechts één leverancier te maken. Comfort wordt ook geboden door een concurrerende prijs, het loyaliteitsprogramma met de DELTA Pluspunten en DELTA Magazine, ons informatieblad boordevol leuke tips en adviezen.
Energiebesparing en duurzaamheid Energiebesparing en duurzaamheid staan nadrukkelijk in de schijnwerpers. In 2007 is op het Techno Park Zeeland in Schoondijke een test van start gegaan met kleine windturbines. De testperiode van twee jaar moet uitwijzen welke turbine de beste prestaties levert en geschikt is voor kleinschalige opwekking, zodat huishoudens of kleine bedrijven op een duurzame manier kunnen voorzien in (een deel van) hun eigen energiebehoefte.
DELTA jaarverlag 2007
49
14 Milieu
15 Met Indaver een toppositie op de West-
Samen sterk voor een hoogwaardige afvalverwerking
DELTA Milieu bevindt zich in een veranderingsproces. Traditionele afvalberging zal meer en meer tot het einde van de keten gaan behoren. Hergebruik, recycling en verbranding zullen zo volledig mogelijk worden benut. Ingezet wordt op hergebruik en recycling, zowel de recycling van papier en glas, als het hergebruik van organisch materiaal (biomassa) en de bijstook voor productiecentrales. In 2007 is 67.000 ton biomassa ingezet als meestookmateriaal voor de kolencentrale in Borssele. Afvalstort blijft noodzakelijk, zolang er onvoldoende verbrandingscapaciteit bestaat. Met de bouw van een vierde verbrandingsovenlijn bij Afvalverbranding Zuid-Nederland (AZN) in Moerdijk, ontstaat meer verbrandingscapaciteit. Begin 2007 is met de bouw hiervan begonnen. De ovenlijn zal in oktober 2008 operationeel zijn, waardoor de storthoeveelheden zullen verminderen. DELTA en Essent zijn aandeelhouders van AZN. DELTA Milieu is een van de leidende bedrijven op het gebied van de verwerking van GFT (groente-, fruit- en tuinafval) en groenafval in Zuid-West-Nederland. DELTA vormt met het Limburgse bedrijf Laarakker de joint venture EcoFuels. Deze heeft in 2006 een vergistingsinstallatie gebouwd in Limburg, waar groene stroom wordt opgewekt uit onder meer snij- en groenteafval. Daarmee levert DELTA Milieu een bijdrage aan de doelstelling om de uitstoot van CO2 te verminderen.
activa van Watco. Het jaar 2007 stond voor een belangrijk deel in het teken van integratie van deze bedrijven met DELTA. Stellchem, gespecialiseerd in de behandeling van vervuild water en de ontwatering van slib door middel van mobiele installaties, is samengevoegd met DELTA Impex. De in 2007 ontstane combinatie is marktleider. Door de overname van (het materieel en een deel van het personeel en de klanten) van WATCO Industrial Services heeft de groep industriële reiniging van DELTA een bredere basis in Zuid-West-Nederland gekregen. De samenvoeging van de bedrijfsactiviteiten heeft geleid tot verdere professionalisering en tot vergroting van het marktaandeel. Industriële reiniging heeft door de acquisitie en de in 2007 gerealiseerde integratie een stevige positie gekregen.
ISO certificering In 2007 zijn alle bedrijfsonderdelen van de divisie Milieu (opnieuw succesvol) gecertificeerd volgens de ISO 14001:2004 en ISO 19001:2000 normeringen. Deze uniformering krijgt een vervolg met de invoering van een automatiseringsysteem, waarop afzonderlijke bedrijfsonderdelen worden aangesloten. Dit complexe informatiseringsproject is inmiddels in gang gezet en heeft betrekking op alle drieënveertig vestigingen van DELTA Milieu. Eind 2008 zal het project zijn afgerond.
Europese markt van afvalverwerking DELTA heeft begin 2007 met het verwerven van een meerderheidsaandeel in het Belgische Indaver een succesvolle belangrijke stap gezet op de internationale markt van afvalmanagement en –verwerking. Indaver versterkt de multiutility-strategie van DELTA.
Synergie staat bij beide bedrijven voorop. Eén van de positieve effecten is het onderbrengen bij Indaver van de activiteiten op het gebied van de verwerking van gevaarlijk afval. Het bedrijf heeft in deze sector in Europa een vooraanstaande positie. Om voor verdere groei een optimale uitgangspositie te creëren, is DELTA Milieu Gevaarlijk Afval (DMGA) per 1 januari 2008 overgegaan naar Indaver Nederland. DELTA wil op het gebied van afvalverwerking tot de top drie van de Benelux behoren.
Het bedrijf is in België marktleider in industriële afvalservices, gemeentelijk afval en waste-to-energy installaties. Indaver is een hoogtechnologisch bedrijf, gespecialiseerd in duurzaam en integraal afvalbeheer voor bedrijven en openbare besturen. Indaver beheert een breed gamma van verwerkingsinstallaties. Voor elke verwerkingsoplossing worden de mogelijkheden van hergebruik, recycling, compostering en vergisting ten volle aangewend. Voor de lange termijn is hierdoor de positie van DELTA op de milieumarkt aanzienlijk verstevigd. Op het gebied van de verwerking van bedrijfsafval behoort DELTA nu tot de top van West-Europa. De overname zorgt voor extra verbrandingscapaciteit en brengt ons een stap dichter bij het beheren van de totale afvalketen.
Integratie bedrijfsonderdelen Ook op de terreinen compostering, industriële reiniging en slibontwatering, is in 2007 veel activiteit ontplooid. Schaalvergroting leidde al eerder tot de acquisitie van een aantal kleinere bedrijven, waaronder Stellchem en
DELTA jaarverlag 2007
51
16 Op weg naar een volwaardig zonne-energiebedrijf De markt voor zonne-energie groeit op dit moment met veertig procent per jaar en zal ook de komende jaren blijven groeien. Klimaatverandering, sterk toenemende energiebehoefte en het opraken van fossiele brandstoffen maken zonne-energie tot een steeds aantrekkelijker alternatief. Het moment dat zonne-energie net zo veel kost als de stroom uit het stopcontact grid parity - komt steeds dichterbij. DELTA streeft ernaar om gedurende 2008 een jaarlijkse productiecapaciteit van 170MW aan zonnecellen te realiseren. Voordat een zonnepaneel tot stand komt, heeft de belangrijkste grondstof, silicium, een flink aantal bewerkingen ondergaan. Om te beginnen moet silicium worden gewonnen uit zand. Van dat silicium worden dunne plakjes, wafers, gemaakt. Producenten van zonnecellen maken hier vervolgens zonnecellen van. Die zonnecellen zijn terug te vinden in de bekende blauwe panelen, die ten slotte door installateurs op bijvoorbeeld daken worden gemonteerd. DELTA is ervan overtuigd dat zonne-energie één van de belangrijkste energiebronnen van de toekomst is en investeert volop in deze duurzame energiebron. Vanuit ecologisch perspectief is het in ieders belang dat grid parity sneller binnen handbereik is, zodat zonneenergie zo snel mogelijk commercieel geëxploiteerd kan worden. DELTA wil daaraan bijdragen door grip te krijgen op alle stappen van het productieproces: van silicium tot installatie. In 2007 verwierf DELTA meerderheidsaandelen in Solland Solar in Heerlen, producent van zonnecellen. Binnen afzienbare tijd zal Solland beginnen met de
productie van de geavanceerde back contact cell, een zonnecel met een hoger rendement. Het Belgische installatiebedrijf Natec werd ook in 2007 overgenomen en eerder werd een meerderheidsbelang genomen in Sunergy Investco, dat investeert in technologische vernieuwingen. Zowel op het gebied van siliciumals waferproductie wordt op dit moment gewerkt aan belangrijke doorbraken, die, naar verwachting, kostenverlagend zullen werken. DELTA zal daardoor zijn positie binnen deze industrie verder kunnen verstevigen.
DELTA staat aan basis eerste Nederlandse biodieselfabriek In 2006 verwierf DELTA een belang van 65 procent in Biovalue in Groningen, waar zich de patenthouder bevindt. Met deze investering staan wij aan de basis van de eerste industriële biodieselfabriek in Nederland. In augustus 2007 vond de technische oplevering van Biovalue plaats en een maand later gingen de testproducties van start. Een groot deel van de biodiesel wordt geproduceerd uit koolzaad; dit onderdeel van de fabriek draait op volle toeren. De techniek is gebaseerd op een flexibel concept dat niet alleen koolzaadolie, maar ook alle anderen soorten plantaardige olie kan verwerken tot biodiesel. Uit de reststof die vrijkomt bij de productie van biodiesel wordt bovendien een additief gemaakt, zodat de grondstof volledig wordt benut. Dat gebeurt via een unieke, gepatenteerde techniek. DELTA is van plan om de productiecapaciteit uit te breiden door in Zeeland een tweede biodieselfabriek te bouwen.
DELTA jaarverlag 2007
53
17 Financiële gang van zaken
‘Elke relatie begint met wederzijds vertrouwen’
Begin 2007 heeft DELTA de meerderheid verworven van de aandelen in Solland Solar Energy Holding BV en in het Belgische Indaver NV. De financiële resultaten van beide bedrijven zijn daardoor met ingang van 1 januari, respectievelijk 1 april 2007 volledig geconsolideerd in de financiële cijfers van DELTA NV. Ook Biovalue BV wordt volledig binnen DELTA NV geconsolideerd. De bouw van de biodieselfabriek is in 2007 afgerond en de installaties zijn in oktober operationeel geworden. Genoemde ontwikkelingen hebben, in vergelijking met 2006, een belangrijke invloed op de financiële verslaglegging over 2007. Financieel resultaat De netto omzet van de DELTA Groep over 2007 bedraagt EUR 1.672 miljoen. Rekening houdend met de toename van de omzet door de overname van Solland (EUR 84 miljoen) en Indaver (EUR 165 miljoen), resulteert een autonome groei van 8,6 procent naar EUR 1.424 miljoen. Deze omzetstijging is voor een belangrijk deel het gevolg van de prijsontwikkelingen op de commodity-markten. De gerelateerde operationele bruto marge is met ruim 11,3 procent gestegen naar EUR 322 miljoen. In 2006 bedroeg de waardemutatie in de contractenportefeuille (onder IFRS als derivaten geclassificeerd) -/- EUR 75 miljoen. Als gevolg van prijsontwikkelingen op de wereldmarkt voor olie, kolen, gas en elektriciteit is deze waardedaling in 2007 omgeslagen naar een waardestijging van EUR 139 miljoen.
Een gedeelte van deze contracten kan administratief worden gekoppeld (‘ge-hedged’). De waardemutatie kan daardoor gedeeltelijk rechtstreeks worden verwerkt in het eigen vermogen (‘hedge reserve’). Dit heeft geleid tot een positieve ontwikkeling van de hedge-reserve met EUR 115 miljoen. Het resterende deel van de waardemutatie, EUR 24 miljoen (2006 -/EUR 31 miljoen), is via de resultatenrekening verwerkt. Gecorrigeerd voor de kosten van de nieuwe groepsmaatschappijen zijn de netto operationele kosten met circa 23 procent gestegen naar EUR 275 miljoen (2006: EUR 223 miljoen.). Voor een belangrijk deel is deze toename een gevolg van uitbreiding van het personeelsbestand en noodzakelijke dotaties aan voorzieningen. Het resultaat uit joint ventures en geassocieerde deelnemingen bedraagt EUR 60 miljoen. Dit is circa EUR 10 miljoen lager dan in 2006, waarin eenmalige baten bij EPZ en Evides waren begrepen. Over 2007 bedraagt het operationeel resultaat EUR 138 miljoen. Gecorrigeerd voor de bijdragen uit de nieuwe dochterbedrijven, ad EUR 13 miljoen, betekent dit per saldo een verbetering met EUR 20 miljoen ten opzichte van 2006 (EUR 105 miljoen). Uitgedrukt in procenten van de omzet van de totale groep bedraagt het operationeel resultaat circa 8,2 procent (2006: 8,0 procent ). De verwerving van de nieuwe dochterbedrijven is deels uit nieuw aangetrokken externe middelen gefinancierd, wat heeft geleid tot een toename van de rentelasten. Daarnaast zijn de bestaande financieringskosten van de betreffende bedrijven overgenomen. Ten slotte is in het kader van de voorbereiding van de wettelijke splitsing vanuit de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) de cross border lease voor elektriciteit vroegtijdig beëindigd (niet de cross border lease voor gas). De financiële bate van
DELTA jaarverlag 2007
55
17
Financiële gang van zaken
EUR 5 miljoen in 2006 is daardoor omgeslagen naar een netto last van EUR 15 miljoen in 2007.
Holding BV, respectievelijk van Sleco BV, en deels van de aflossing van verstrekte leningen.
tegen de achtergrond van de inwerkingtreding van het groepsverbod per 1 januari 2011 bestudeerd.
Het resultaat vóór belastingen over 2007 bedraagt EUR 123 miljoen (2006: EUR 110 miljoen), een stijging met circa 12 procent. De acute vennootschapsbelasting over dit resultaat bedraagt EUR 16 miljoen. Rekening houdend met een eenmalige belastingbate van EUR 9 miljoen leidt dit tot een netto belastingplicht van EUR 7 miljoen en daarmee tot een effectieve belastingdruk van 5,5 procent (2006: 3,3 procent). De stijging komt voort uit het feit dat een relatief kleiner gedeelte van het resultaat vóór belasting afkomstig is uit deelnemingen en derhalve onder de deelnemingsvrijstelling valt.
Mede als gevolg van genoemde investeringen heeft DELTA in 2007 uit de ter beschikking staande kredietfaciliteit getrokken voor een bedrag van circa EUR 300 miljoen.
Door verdere regulering van zowel de transporttarieven voor elektriciteit en gas als de prijs voor drinkwater zullen omzet en resultaat van DNWB en Evides neerwaarts worden beïnvloed. Dit heeft een negatieve uitwerking op het resultaat van de DELTA Groep.
Genoemde ontwikkelingen hebben geleid tot een resultaat na belasting van EUR 119 miljoen. (2006: EUR 169 miljoen, inclusief een eenmalige belastingbate van EUR 62 miljoen.). Als gevolg van de consolidatie van bedrijven, waarin een meerderheidsbelang is verworven, komt hiervan circa EUR 4 miljoen toe aan de minderheidsaandeelhouders. Per saldo resulteert dit in een netto winst van EUR 115 miljoen.
Vermogenspositie en rentabiliteit Het groepsvermogen per ultimo 2007 – vóór winstverdeling – bedraagt ruim EUR 1,5 miljard. De solvabiliteit van de groep komt daarmee uit op 57,9 procent (2006: 74,9 procent ). DELTA beschikt daarmee over een sterke vermogenspositie. De rentabiliteit op het geïnvesteerd vermogen bedraagt in 2007 7,0 procent en is daarmee 2,8 procent lager dan in 2006. De rentabiliteit op het eigen vermogen komt uit op 8.1 procent (2006: 13,2 procent ). Deze daling ten opzichte van het voorgaande jaar is het gevolg van de uitbreiding van het balanstotaal met bijna EUR 1,0 miljard (van EUR 1,7 naar EUR 2,7 miljard).
Ontwikkelingen 2008 Kasstroom en investeringen De kasstroom uit operationele activiteiten is in 2007 uitgekomen op EUR 235 miljoen (2006: EUR 66 miljoen). Naast de positieve ontwikkeling van het bedrijfsresultaat en de afschrijvingen, zijn belangrijke oorzaken hiervan de positieve ontwikkeling van het werkkapitaal en van dividenduitkeringen vanuit de joint ventures EPZ en Evides. De uitgaven in het kader van investeringsactiviteiten bedragen EUR 664 miljoen (2006: EUR 118 miljoen). Dit vloeit voornamelijk voort uit de verwerving van een meerderheidsbelang in het afvalverwerkingsbedrijf Indaver NV (60 procent) en in de zonnecellenfabrikant Solland (81 procent). Daarnaast stegen de investeringen in materiële en immateriële vaste activa met EUR 128 miljoen naar EUR 217 miljoen. Deze toename is met name een gevolg van investeringen in de Zuid-Bevelandleiding (de aansluitleiding voor de Sloecentrale) en voor de tweede productielijn bij Solland. De mutatie in de financiële activa is deels een gevolg van storting c.q. aanvulling van het eigen vermogen van Sloecentrale
In 2008 zal DELTA verdere invulling geven aan de door de wetgever opgelegde splitsing van DELTA in een volwaardig netwerkbedrijf en een commercieel bedrijf. In dit kader is op 1 januari 2008 het beheer over zijn 150 KV hoogspanningsnetten overgegaan op de beheerder van het nationale hoogspanningsnet (TenneT), die sinds 2000 reeds het beheer voert over DELTA’s 380 KV net. DELTA dient vóór 1 juli 2008 de economisch eigendom met betrekking tot haar gas- en elektriciteitnetten onder te brengen bij DELTA Netwerkbedrijf (DNWB), respectievelijk Zebra Gasnetwerk BV. Momenteel ligt het eigendom van deze netten nog bij DELTA NV.
Met betrekking tot de productie van energie zal de bouw van de Sloecentrale in 2008 veel aandacht vragen. De realisatie hiervan is gepland in de tweede helft van 2009. De bouw van de Biomassa Centrale in Moerdijk nadert zijn voltooiing en zal medio 2008 in productie worden genomen. Voor de productie van duurzame energie worden onder meer de mogelijkheden onderzocht voor de bouw van een tweede biodieselfabriek in Zeeland. Op het gebied van milieu zal in 2008 veel aandacht worden besteed aan de verdere uitwerking en realisatie van beoogde synergievoordelen tussen DELTA Milieu en Indaver. Met betrekking tot de activiteiten op het gebied van zonne-energie is bij Solland een verdere uitbreiding van de productiecircapaciteit voor zonnecellen gepland voor de tweede helft van dit jaar. Binnen Sunergy Investco wordt in 2008 gestreefd naar verdere versterking van de totale keten. Verwacht wordt dat de resultaten binnen Energie, Milieu en Zonne-energie in 2008 verder zullen toenemen. Genoemde positieve en negatieve ontwikkelingen en de daarmee gepaard gaande onzekerheden nopen ons ertoe af te zien van een voorspelling van het resultaat voor 2008.
Met deze overdracht van activa en met het overhevelen van een aantal gedefinieerde strategische beheertaken wordt DNWB een zogenaamde ‘volwaardige netbeheerder’ die aan alle vereisten van de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) voldoet. DELTA is erop gericht de synergie, die voortvloeit uit de multi-utility strategie, zoveel mogelijk te handhaven. Mogelijkheden tot verdere aanpassingen in de organisatiestructuur worden
DELTA jaarverlag 2007
57
18 Verkorte Jaarrekening 2007
‘Mijn geheim? Gewoon water uit de kraan.’
Inhoudsopgave
Inleiding Toelichting Geconsolideerde balans Geconsolideerde Winst- & Verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Gesegmenteerde informatie Acquisities Winstbestemming Accountantsverklaring Geconsolideerde deelnemingen Niet geconsolideerde deelnemingen
DELTA jaarverlag 2007
59
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Inleiding
Toelichting
DELTA N.V. is een naar Nederlands recht opgerichte naamloze vennootschap en is de moedermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen die zich bezig houden met het opwekken, transporteren en leveren van energie, het verrichten van milieudiensten m.b.t. afvalverwerking en industriële reiniging, het verrichten van kabeldiensten, zowel met betrekking tot analoge en digitale televisie alsook internet en digitale telefonie, duurzame energie met betrekking tot wind- en zonne-energie en biodiesel, wateractiviteiten. Mede in dit kader heeft de groep belangen in een aantal Joint Ventures en Geassocieerde Deelnemingen.
De financiële informatie in dit jaarverslag is ontleend aan de jaarrekening 2007 van DELTA N.V. waarbij een goedkeurende accountantsverklaring is ontvangen per 31 maart 2008. Voor een volledige jaarrekening wordt verwezen naar onze internetsite (www. delta.nl). De jaarrekening 2007 is op 14 maart 2008 ondertekend en vrijgegeven voor publicatie door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen zal de jaarrekening ter vaststelling voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 9 juni 2008. Na vaststelling door de AvA zullen het volledige jaarverslag en de jaarrekening worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Middelburg
In 2007 is de DELTA groep uitgebreid met de groepsmaatschappijen Solland Solar Energy Holding BV, Solar Energy Holding BV en Indaver N.V. Daarnaast heeft DELTA haar positie in duurzame energie verder versterkt door middel van participaties in Solwafer BV en The Silicon Mine BV. Tevens heeft DELTA NV in het afgelopen jaar een 50% participatie genomen in de Sloecentrale Holding BV. Deze holding heeft een 100% belang in de Sloecentrale BV; deze laatste BV heeft tot doel om een gasgestookte elektriciteitscentrale van 870 MW (DELTA 435 MW) te bouwen. Tevens heeft DELTA NV de groepsmaatschappij DELTA Investeringsmaatschappij (DIM) opgericht die een 49,9% belang heeft in Sustainable Energy Technology (SET) Fund C.V. De doelstelling van de CV is om vanuit de door de vennoten ter beschikking gestelde gelden, te investeren in de ontwikkeling van nieuwe technologie met betrekking tot duurzame energie, energiebesparing en CO2 reductie.
De functionele valuta is de Euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden Euro’s. De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), uitgegeven door de International Accounting Standards Board (IASB), en met de interpretaties uitgegeven door het International Financial Reporting Interpretation Committee (IFRIC) van de IASB die door de Europese Commissie zijn goedgekeurd tot en met 31 december 2007.
Schattingen en veronderstellingen Het opstellen van een jaarrekening brengt met zich mee dat gebruik wordt gemaakt van schattingen en veronderstellingen die zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op factoren die naar het oordeel van het management aanvaardbaar zijn. Deze schattingen hebben voornamelijk betrekking op de opbrengsten uit levering en transport van elektriciteit en gas aan kleinverbruikers in verband met gespreide meteropname, uitgestelde belastingvorderingen en de hoogte van voorzieningen. Deze schattingen en veronderstellingen hebben invloed op de jaarrekeninggegevens, waarbij de werkelijke gegevens kunnen afwijken. De effecten van schattingswijzigingen worden prospectief verwerkt in de winst- en verliesrekening. Schattingswijzigingen kunnen eveneens leiden tot wijzigingen in activa en verplichtingen of in componenten van het eigen vermogen. Dergelijk schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin een schattingswijziging heeft plaatsgevonden.
Bijzondere waardevermindering van activa Gedurende het verslagjaar wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van activa. Indien dit het geval is, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Voor de activa is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de reële waarde minus verkoopkosten (fair value less costs to sell) of de bedrijfswaarde (value in use). De bedrijfswaarde wordt bepaald door de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen, gebruik makend van een discontovoet vóór belastingen die zowel de actuele marktrente als de specifieke risico’s met betrekking tot het actief weergeeft. Ten aanzien van verantwoorde goodwill wordt jaarlijks een impairmentberekening opgemaakt. Een bijzondere waardevermindering wordt verwerkt indien de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingen van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van eventueel aan kasstroomgenererende eenheden (of groepen van eenheden) toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (groep van eenheden). De betreffende activa worden niet lager gewaardeerd dan de eigen (individuele) realiseerbare waarde.
DELTA jaarverlag 2007
61
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Een bijzondere waardevermindering wordt eventueel teruggenomen indien vastgesteld wordt dat de uitgangspunten zijn veranderd op basis waarvan in het verleden de realiseerbare waarde is bepaald. Een bijzondere waardevermindering wordt alleen teruggenomen voor zover de resterende boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde die zou zijn bepaald, na aftrek van afschrijvingen, in de veronderstelling dat geen bijzondere waardevermindering had plaatsgevonden. Bijzondere waardeverminderingen van goodwill worden niet teruggenomen. Een bijzondere waardevermindering of terugname ervan wordt ten laste of ten gunste van het resultaat gebracht.
Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen zodra het redelijkerwijs zeker is dat aan de voorwaarden voor verkrijging is of wordt voldaan en dat de subsidies zijn of zullen worden ontvangen. Bij activering van investeringsprojecten worden ontvangen subsidies, evenals ontvangen bijdragen in de aanlegkosten, in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de activa. Exploitatiesubsidies worden veelal in mindering gebracht op de inkoopkosten. Fiscale subsidieregelingen worden opgenomen bij de berekening van het belastbaar bedrag.
Vreemde valuta
Grondslagen voor de consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van DELTA N.V. en haar groepsmaatschappijen. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het operationele en financiële beleid wordt uitgeoefend. Bij de bepaling of er sprake is van beslissende zeggenschap worden de bestaande en potentiële stemrechten, die momenteel uitoefenbaar of converteerbaar zijn, meegewogen. Daarnaast wordt hierbij beoordeeld in hoeverre andere overeenkomsten aanwezig zijn die DELTA N.V. de mogelijkheid bieden het operationele en financiële beleid te bepalen. Groepsmaatschappijen worden in de consolidatie betrokken vanaf het moment waarop van beslissende zeggenschap sprake is. Anderzijds wordt vanaf de datum waarop van beslissende zeggenschap geen sprake meer is de consolidatie beëindigd. De groepsmaatschappijen zijn geconsolideerd volgens de integrale methode, waarbij vermogen en resultaat voor 100% in de consolidatie worden opgenomen. In het geval dat het belang in een groepsmaatschappij minder bedraagt dan 100 % wordt het aandeel van derden afzonderlijk in de balans en de winst- en verliesrekening tot uiting gebracht. Purchase accounting wordt toegepast bij de verwerking van verwerving van groepsmaatschappijen. De kostprijs wordt bepaald door op de datum van verwerving de reële waarde van de verkregen activa, de uitgegeven eigen vermogens instrumenten en de schulden te bepalen. De kostprijs wordt hierbij verhoogd met de rechtstreeks aan de verwerking toe te rekenen kosten. De waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen worden, indien nodig, aangepast teneinde een uniforme toepassing binnen DELTA te realiseren.
De activa en passiva welke in vreemde valuta worden gehouden, worden omgerekend tegen de valutakoersen welke gelden aan het einde van de verslagperiode. De verschillen die verband houden met de wijziging van valutakoersen worden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover deze geen betrekking hebben op de netto investering in buitenlandse deelnemingen; deze laatste wordt rechtstreeks in het eigen vermogen gemuteerd. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten en opbrengsten, luidend in vreemde valuta omgerekend naar Euro’s tegen de koers op het moment van de transactie.
Gesegmenteerde informatie Er wordt nadere informatie verstrekt per bedrijfssegment. Bedrijfssegmenten worden onderscheiden overeenkomstig de bestuurlijke en interne rapportagestructuur van DELTA N.V. Levering tussen segmenten worden tegen marktconforme prijzen verrekend.
DELTA jaarverlag 2007
63
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Geconsolideerde balans per 31 december 2007
(voor resultaatverdeling)
(Bedragen x EUR 1.000)
31-12-2007
31-12-2006
ACTIVA
Vaste activa Immateriële vaste activa 346.867 Materiële vaste activa 857.114 Joint ventures, deelnemingen en financiële instrumenten 502.772 Leningen u/g overige deelnemingen 116.439 Uitgestelde belastingvorderingen 56.489 Overige financiële activa 58.247 Derivaten 59.723 Totaal Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden projecten voor derden Totaal voorraden Handelsvorderingen Actuele belastingvorderingen Derivaten Overige vorderingen Totaal vorderingen
91.580 502.049 379.278 18.286 82.701 56.113 10.977
793.670
547.355
1.997.651
1.140.984
21.384 2.024 23.408
6.831 846 7.677
316.473 26.964 159.317 88.142
242.610 35.297 40.863 57.404
590.896
376.174
Totaal vlottende activa 614.304 383.851 Liquide middelen 61.186 196.091 Totaal activa 2.673.141 1.720.926 PASSIVA Groepsvermogen Eigen vermogen Netto Resultaat
1.301.933 114.530
1.115.249 169.068
Vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA NV Minderheidsbelangen
1.416.463
1.284.317
131.825
4.124
Groepsvermogen Langlopende financiële verplichtingen Derivaten Voorzieningen Pensioenverplichting Uitgestelde belastingverplichtingen Vooruitontvangen omzet
1.548.288
1.288.441
383.672 36.903 108.470 9.297 30.829 67.160
35.097 23.886 72.436 -
636.331
131.419
164.509 101.409 36.058 12.077 104.743 69.726
116.058 84.759 18.888 639 80.722 -
488.522
301.066
2.673.141
1.720.926
Langlopende verplichtingen Handelscrediteuren Derivaten Actuele belastingverplichtingen Vooruitontvangen omzet Overige schulden Bankkrediet Kortlopende verplichtingen Totaal passiva
Geconsolideerde winst- en verliesrekening (Bedragen x EUR 1.000)
2007
2006
Netto-omzet 1.671.942 1.311.749 Inkoopwaarde netto-omzet (1.227.077) (1.022.565) Operationele bruto marge 444.865 289.184 Overige bedrijfsopbrengsten 36.390 26.622 Reële waardemutatie handelsportefeuille 23.859 (31.140) Bruto marge 505.114 284.666 Diensten van derden, materiaal en andere externe kosten 176.964 112.541 Personeelskosten 134.722 81.907 Afschrijvingen 81.260 60.342 Overige bedrijfskosten 33.567 (4.948) Totale netto bedrijfslasten 426.513 249.842 Bedrijfsresultaat 78.601 34.824 Resultaat Deelnemingen 59.616 70.434 Operationeel Resultaat 138.217 105.258 Saldo van de financiële baten en lasten (15.392) 5.075 Resultaat voor belastingen 122.825 110.333 Vennootschapsbelasting (4.150) 58.437 Resultaat na belasting uit voortgezette bedrijfsactiviteiten 118.675 168.770 Waarvan: Resultaat na belasting toegerekend aan minderheidsbelangen (4.145) 298 Resultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA NV 114.530 169.068
DELTA jaarverlag 2007
65
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen
(Bedragen x EUR 1.000)
(Bedragen x EUR 1.000)
2007
2006
Bedrijfsresultaat Reële waardemutaties handelsportefeuille Correctie vooruitontvangen omzet Afschrijvingen en waardeverminderingen Mutatie voorzieningen Mutatie voorraden Mutatie handelsvorderingen Mutatie handelsschulden Mutatie overige vorderingen/schulden Overige mutaties
78.600 (23.859) (7.150) 81.260 18.344 (10.345) (11.674) 15.674 24.360 865
34.824 31.140 60.342 (28.751) (2.336) (21.369) (474) (49.636) 6.220
Uit bedrijfsactiviteiten Kasstromen voorvloeiend uit ontvangen dividenden uit deelnemingen Kasstromen voortvloeiend uit financiële baten en lasten Kasstromen voortvloeiend uit winstbelastingen
166.075
29.960
91.045 (15.391) (6.778)
34.690 5.075 (3.677)
234.951
66.048
Investeringen en desinvesteringen in (im)materiële vaste activa Investeringen in groepsmaatschappijen en deelnemingen Vervreemding van groepsmaatschappijen en deelnemingen Mutatie overige financiële vaste activa
(216.780) (417.159) - (29.568)
(89.179) (28.188) (377)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(663.507)
(117.744)
Mutatie bankkrediet Mutatie langlopende verplichtingen Uitgekeerde dividenden Vermogensinbreng door derden
38.630 308.378 (67.500) 13.467
12.964 (50.000) 4.488
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
292.975
(32.548)
(135.581)
(84.244)
196.091
280.335
60.510
196.091
676
-
61.186
196.091
Uit operationele activiteiten
Kasstroom uit operationele activiteiten
Uit investeringsactiviteiten
Uit financieringsactiviteiten
Kasstroomontwikkeling in het jaar Saldo liquide middelen begin boekjaar Saldo liquide middelen ultimo jaar Koersverschillen Eindsaldo volgens balans
Totaal Gestort Wettelijke Hedge Overige Onver- Aandeel aandelen- reserve reserve reserve deelde derden kapitaal winst Boekwaarde per 31 december 2005 1.198.416 6.937 56.693 11.286 996.856 126.710 (66) Wijziging consolidatiekring 4.488 - - - - - 4.488 Winstverdeling 2005 (50.000) - 21.071 - 55.639 (126.710) - Overige mutaties (1.209) - (1.463) - 254 - - Mutaties in hedgereserve (43.867) - - (43.867) - - - Bij: uitgestelde vpb-vordering 11.843 - - 11.843 - - - Netto Resultaat 2006 168.770 - - - - 169.068 (298) Boekwaarde per 31 december 2006 1.288.441 6.937 76.301 (20.738) 1.052.749 169.068 4.124 Wijziging consolidatiekring 108.875 - - - - - 108.875 Vermogensinbreng door derden 13.467 - - - - - 13.467 Winstverdeling 2006 (67.500) - 35.968 - 65.600 (169.068) - Mutatie ivm geactiveerde ontwikkelingskosten - - 9.866 - (9.866) - - Overige mutaties 1.095 - 806 - (925) - 1.214 Mutaties in hedgereserve energiederivaten 114.713 - - 114.713 - - - Muatie hedgereserve rentederivaten (411) - - (411) - - - Af: uitgestelde vpb-last (29.067) - - (29.067) - - - Netto Resultaat 2007 118.675 - - - - 114.530 4.145 Boekwaarde per 31 december 2007 1.548.288 6.937 122.941 64.497 1.107.558 114.530 131.825
De wettelijke reserve betreft de niet uitgekeerde winsten uit deelnemingen. De wettelijke reserve en de hedgereserve zijn niet vrij uitkeerbaar. De wijziging in de consolidatiekring betreft de minderheidsbelangen van derden in de nieuwe groepsmaatschappijen Indaver NV en Solland BV. De vermogensstortingen door derden hebben plaatsgevonden bij Sunergy Investco BV. Onder de overige mutaties worden de rechtstreekse vermogensmutaties bij groepsmaatschappijen verwerkt.
DELTA jaarverlag 2007
67
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Zekerheden en garanties
Investeringsverplichtingen
Verstrekte/ontvangen zekerheden (Bedragen x EUR 1.000)
Per 31 december 2007 is de vennootschap financiële verplichtingen aangegaan voor een bedrag van ca. EUR 95,0 mln., welke niet in de balans zijn opgenomen. Deze verplichtingen hebben nagenoeg geheel betrekking op nog uit te voeren investeringswerken.
Verstrekte zekerheden Termijn in jaren < 1 jaar 1 – 5 jaren > 5 jaar
Sale / Lease-back contracten
Zekerheden verstrekt voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures - Overige verstrekte zekerheden 50.737,3
- 6.858,6
- 102.439,7
160.035,6
In voorgaande jaren heeft DELTA een aantal warmtekrachtinstallaties en windparken gerealiseerd. Een aantal van deze activa is ondergebracht in sale / lease back constructies.
Totaal verstrekte zekerheden
6.858,6
102.439,7
160.035,6
Cross border lease G- en E-infrastructuur Deze cross border leases zijn internationale financieringstransacties. Deze lease contracten zijn aangegaan in 1998 (Gas) resp. 2000 (Elektriciteit) en hebben een looptijd van ca. 23 jaar. In verband met deze transacties bestaan contractuele verplichtingen die deels een onvoorwaardelijk en deels een voorwaardelijk karakter hebben. De verplichtingen worden gecompenseerd door rechten van dezelfde omvang. In december 2007 hebben DELTA en de Amerikaanse investeerder de E-lease ontbonden en zijn dientengevolge alle wederzijdse rechten en verplichtingen en daaraan gekoppelde risico’s beëindigd. Met betrekking tot de Gas-lease staat DELTA garant voor de kosten van vervroegde beëindiging van deze lease overeenkomst. Daarbij kunnen de aanwezige deposito’s, welke ter dekking van de betalingsverplichtingen van de leasetermijnen zijn gevormd bij het aangaan van de lease, worden verrekend. Het hiermee gepaarde risico bedraagt ultimo 2007: US$ 68,8 mln. (EUR 46,7 mln.).
Cross border lease verbrandingsoven Op 17/08/1999 heeft Indaver een cross border lease overeenkomst afgesloten met een Amerikaanse investeerder met betrekking tot het gebruik van lijn 1 en 2 van de verbrandingsoven in Doel. De initiële leasetermijn heeft een looptijd van 25,4 jaar met de optie voor een onderhoudscontract voor een extra 13 jaar.
V.O.F. Als vennoot kunnen DELTA resp. tot de DELTA Groep behorende vennootschappen hoofdelijk worden aangesproken voor de schulden en verplichtingen van een aantal gelieerde vennootschappen onder firma waarin wordt deelgenomen.
DELTA heeft onderstaande financiële zekerheden verstrekt en ontvangen als waarborg voor aangegane transacties:
50.737,3
Totaal
Ontvangen zekerheden Termijn in jaren < 1 jaar 1 – 5 jaren > 5 jaar Totaal Ontvangen zekerheden voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures - Overige ontvangen zekerheden 7.275,6
- 26.811,7
- 133.893,4
167.980,7
Totaal ontvangen zekerheden
26.811,7
133.893,4
167.980,7
7.275,6
DELTA heeft zich borg gesteld ten behoeve van de provincie Zeeland voor de financiële verplichtingen welke samenhangen met de eindafdichting van de afvalbergingen Koegorspolder en Noord en Midden Zeeland. Als exploitant van stortplaatsen in Antwerpen en Doel stelt Indaver NV zich borg ten behoeve van de Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) d.m.v. bankgaranties. Deze bankgaranties stemmen overeen met de kosten van de eindafdichting en de nazorg van deze stortplaatsen en worden geleidelijk opgebouwd naargelang de vordering van de stortactiviteiten. Met name ten behoeve van de handelsactiviteiten van DELTA Energy en enkele specifieke werkzaamheden van DELTA Milieu en Triqua zijn bankgaranties afgegeven. Daarnaast heeft Biovalue Holding een tweetal bankgaranties uitstaan. Indaver heeft bankgaranties uitgegeven, waarvan het merendeel samenhangt met het transport en behandeling van afvalstromen en een afgegeven bankgarantie inzake cross-border lease . De overige verstrekte zekerheden betreffen een concerngarantie van DELTA ten gunste van Tennet, een garantie ten gunste van de stichting Roosevelt Academy en door Indaver aan dochters verstrekte zekerheden De ontvangen zekerheden betreffen bankgaranties voor specifieke werkzaamheden van DELTA infra, handelsactiviteiten van DELTA Energy en ontvangen bankgaranties inzake defeasances. Met name ten behoeve van de handelsactiviteiten van DELTA Energy zijn concerngaranties ontvangen. Door Solland Solar Cells BV, dochter van de DELTA deelneming Solland Solar Energy Holding BV, is een aantal langlopende inkoopcontracten gesloten met een totale waarde van EUR 932 mln. en looptijden van 10 jaar (2008-2017). In dit kader zijn (in januari 2008) borgstellingen afgegeven voor een bedrag van EUR 71,6 mln.
DELTA jaarverlag 2007
69
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Portfolio handelscontracten DELTA Energy B.V. Het risicobeleid van DELTA is erop gericht om de uit de productie-activa en lange termijn inkoopcontracten resulterende risicoposities actief te beheersen. Uit handelstransacties voortvloeiende posities worden door middel van een strikt toegepast systeem van limieten in omvang beperkt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zowel financiële als energiederivaten, waaronder swaps en opties.
Gesegmenteerde informatie De DELTA Groep onderscheidt de volgende divisies: Energie, Comfort, Infra, Milieu, Development & Water en Overige activiteiten van de Holding.
Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen Door DELTA is aan Suez Environnement een put optie (met een looptijd tot februari 2009) verstrekt tot levering van aandelen in Indaver NV met een waarde van tenminste EUR 75,0 mln. De mede-aandeelhouder in Sunergy Investco BV, een vennootschap waarin DELTA NV 55,1% van het geplaatste kapitaal houdt, heeft krachtens in 2007 gemaakt afspraken, het recht zijn aandelen in Sunergy aan DELTA te koop aan te bieden bij het zich voordoen van een bepaalde omstandigheid, waarbij de waarde conform de DCFmethode zal worden bepaald. De minderheidsaandeelhouders in Solland Solar Energy Holding BV, tezamen vertegenwoordigende 10% van het geplaatste kapitaal, hebben vanaf 31 januari 2009 een put optie waarbij DELTA verplicht is tot aankoop van de door hen gehouden aandelen tegen een krachtens de DCF methode alsdan te bepalen waarde.
De divisie Energie is actief in de gehele energieketen. Vanaf de inkoop van de benodigde brandstoffen, de productie van elektriciteit tot en met de levering van energie (gas / elektriciteit) aan de zakelijke markt.
In 2006 is met de landelijke overheid een convenant gesloten met betrekking tot de openstelling van de kerncentrale. In dit kader zijn ook afspraken gemaakt ten aanzien van de inspanningen welke DELTA (en Essent) zich zal getroosten om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie technisch en financieel ter hand te nemen en te ondersteunen. Hiertoe is in 2007 een commanditaire vennootschap opgericht (Sustainable Energy Technology –SET- Fund C.V.) waarin DELTA via DELTA Investeringsmaatschappij B.V. (DIM) als stille vennoot zal participeren voor een bedrag van EUR 25,0 mln.
De divisie Infra verzorgt aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit, gas, water, warmte en telecommunicatie. Daarnaast verzorgt Infra plaatsing, beheer en opname van de verbruiksmeters voor elektriciteit, gas en water.
Gebeurtenissen na balansdatum In januari jl. is overeenstemming bereikt met de leverancier van de afvalverbrandingsinstallatie bij Sleco BV aangaande een financiële claim welke een gevolg was van de niet tijdige oplevering van deze installatie en technische problemen tijdens de in productiename. Inmiddels zijn deze problemen grotendeels opgelost en is een schikking getroffen met betrekking tot de afwikkeling van de financiële gevolgen.
De divisie Comfort zorgt voor de levering van elektriciteit, gas, water, radio- en televisiesignalen via kabel en internet aan de consumenten en klein zakelijke markt. Tevens verhuur van warmteapparatuur en voorlichting, onderzoeken en projecten voor duurzame energie en energiebesparing. Het netwerkbedrijf (DNWB) verzorgt het transport van elektriciteit en gas en is verantwoordelijk voor de aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit en gas.
De divisie Milieu richt zich op alle activiteiten van de afvalketen. Het ophalen, recyclen, bewerken en verwerken van afval. Bovendien is zij werkzaam op het gebied van industriële reiniging. In 2007 is de groepsmaatschappij Indaver aangekocht. Deze nieuwe groepsmaatschappij richt zich eveneens op alle activiteiten van de afvalketen. Zij voert haar activiteiten voornamelijk uit in Vlaanderen en enkele specifieke Europese landen. De divisie Development & Water richt zich op wateractiviteiten en nieuwe businessinitiatieven, met name investeringen in duurzame energie. In 2007 is de groepsmaatschappij Solland verworven. Onder overige activiteiten zijn o.a. begrepen de werkzaamheden van de centrale Stafafdelingen alsmede van de Shared Service Centres, behoudens de Stafafdelingen en Shared Service Centres van de divisie Milieu. De Stafafdelingen en Shared Service Centres van de divisie Milieu zijn begrepen in de cijfers van deze divisie. Transacties tussen verbonden partijen geschieden tegen prijzen welke ook worden toegepast bij transacties met derden. Aangezien het merendeel van de activiteiten wordt uitgevoerd in de Benelux tegen één valuta, is geen geografisch gesegmenteerde informatie toegevoegd.
DELTA jaarverlag 2007
71
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Acquisities
Winst en Verliesrekening (Bedragen x EUR 1 miljoen) Totaal Energie Comfort Netwerk- Infra Milieu Development Overig/ bedrijf & Water eliminaties
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
1.671,9 1.311,7 920,5 858,0 237,3 224,1
104,9 105,5
24,7
278,1 103,2
106,5
2007
2006
In 2007 zijn twee entiteiten toegevoegd aan de consolidatiekring.
Netto omzet Aan derden Tussen de segmenten onderling Totaal netto omzet conform de jaarrekening
-
- 164,8 163,5
0,2
0,1
1.671,9 1.311,7 1.085,3 1.021,4 237,4 224,2
4,0
4,0
108,9 109,5
- 24,7
18,9 2,4
10,2
-
21,3 288,3 103,2
2,1
-
-
0,3
0,3 (179,4) (170,3)
106,8
2,4 (179,4) (170,3)
Lasten Afschrijvingen vaste activa Overige bedrijfskosten
10,7
14,7
1.512,1 1.216,6 1.048,2 1.026,0 211,6 205,5
79,3
52,2
Bijzondere waardeverminderingen vaste activa
2,0
Resultaat van het segment cf. de jaarrekening
78,6
60,3 - 34,8
4,5 -
5,0 -
32,6 (9,6)
10,6 - 15,2
- 8,0
- 42,0
- 58,0
2,3
23,6
24,2
9,2
7,0
19,3
4,4
244,9
87,4
104,7
- (3,9) 51,5
-
7,0 (6,6)
1,0 18,2
- 6,5
0,5 (5,5)
0,2
16,5
11,6
Resultaat van de niet geconsolideerde deelnemingen 59,6
70,4
19,7
22,2
52,3
12,6
Resultaat voor interest en vennootschapsbelasting beëindigde bedrijfsactiviteiten
-
-
Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting 138,2 105,2
- 52,3
- 12,6
- 15,2 - 15,2
- 8,0 - 8,0
0,5
0,4
42,5
52,0
- 42,5
- 52,0
(0,2)
- (0,5)
4,4
-
(31,3) (14,5)
0,2
7,6
3,9
32,5
43,6
6,8 (6,4)
25,8
10,5
27,0
43,1 (31,7) (14,5)
-
-
6,8 (6,4)
- 25,8
- 10,5
- 27,0
-
(0,4)
-
-
-
43,1 (31,7) (14,5)
Balans (Bedragen x EUR 1 miljoen) Totaal Energie Comfort Netwerk- Infra Milieu Development Overig/ bedrijf & Water eliminaties
Immateriele en materiele vaste activa
2007 2006
2007 2006
1.204,0 593,6 159,8
68,7 62,3
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
91,1
273,2 307,4
180,3
-
95,9
49,6
-
441,0
78,6
1,0
0,4
-
141,7
0,5
42,6 44,2
11,0
-
187,0
51,9
39,7
9,1
3,4
291,1 315,5
0,2
-
35,5
54,7
Overige activa
863,7 469,2 452,1 281,8
Niet verdeelde activa
102,7 278,8
30,1
0,5
2006
502,8 379,3
79,2
-
2007
Minderheidsdeelnemingen
Totaal activa
68,9
56,2
DELTA heeft per 16 februari 2007 via de dochteronderneming DELTA Solar B.V. een belang van 70% verworven in het Nederlandse Solland Solar Energy Holding B.V., respectievelijk via de dochteronderneming Sunergy Investco. B.V. een 20% belang in ditzelfde bedrijf. Deze onderneming richt zich op de productie van zonnecellen voor zonnecollectoren. Het stemrecht is conform het aandelenbelang.
2,7 (169,0) (167,4)
Resultaat voor interest en vennootschapsbelasting voortgezette bedrijfsactiviteiten 138,2 105,2
Solland B.V.
6,5
De cijfers van Solland Solar Energy Holding B.V. worden vanaf 1 januari 2007 meegeconsolideerd in de DELTA groep. De resultaten over de periode 1 januari 2007 t/m 16 februari 2007 zijn verrekend met de oorspronkelijke aandeelhouders. Over 2007 is een positief resultaat in de consolidatie van Delta N.V. opgenomen van EUR 1,9 mln (vóór aandeel van derden). De kostprijs van deze overname bedroeg EUR 92,5 mln.
Indaver N.V. Op 16 maart 2007 heeft DELTA N.V. een belang van 59,24% verkregen in het Vlaamse afvalverwerkingsbedrijf Indaver N.V. Dientengevolge wordt Indaver N.V. vanaf 1 april 2007 meegeconsolideerd in de DELTA groep. De resultaten over de periode 16 maart 2007 t/m 31 maart 2007 zijn verrekend in de aankoopprijs. Per 25 april 2007 is het aandeel in Indaver N.V. contractueel verhoogd naar 60,04%. Het stemrecht is conform het aandelenbelang. Over 2007 is een positief resultaat in de consolidatie van Delta N.V. opgenomen van EUR 15,9 mln (vóór aandeel derden). De kostprijs van deze overname bedroeg EUR 297,9 mln.
2.673,1 1.720,9
Verplichtingen
915,4 278,8 240,9 191,2
Niet-gealloceerde verplichtingen
209,5 153,6
3,1
5,4
0,4
17,2
9,6
-
193,3
19,9
84,4
13,1 383,6
32,1
Niet-gealloceerde groepsvermogen
1.548,3 1.288,4
Totaal passiva
2.673,1 1.720,9
Overige gegevens (Bedragen x EUR 1 miljoen) Totaal Energie Comfort Netwerk- Infra Milieu Development Overig/ bedrijf & Water eliminaties
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007 2006
2007
2006
Aangewende activa: Investeringen in immateriële en materiële vaste activa
223,0 105,4
92,7
11,3
9,8
9,4
27,1
19,6
1,6
2,2
27,1
8,1
40,4
34,8
24,3
20,0
Aantal medewerkers (FTE) per 31 december
2.808,6 1.653,1 204,6 169,7
164,3 119,2
33,4
29,8
503,7 519,9 1.242,9 424,6
267,5
28,5 392,2 361,4
DELTA jaarverlag 2007
73
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Winstbestemming
Accountantsverklaring
Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming
Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de in dit verslag opgenomen verkorte jaarrekening van DELTA N.V. te Middelburg over 2007 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2007 van DELTA N.V. Bij die jaarrekening hebben wij op 14 maart 2008 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte Jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2007 van DELTA N.V. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken.
In artikel 39 van de statuten zijn de volgende bepalingen opgenomen inzake de winstbestemming. 1. Indien de winst‑ en verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als verlies, zal dit verlies ten laste worden gebracht van de algemene reserve. Indien deze reserve daartoe niet toereikend is, zal het resterende verlies ten laste komen van de winsten van volgende jaren. 2. Indien de winst‑ en verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als winst, kan de Raad van Commissarissen ten laste van die winst bedragen toevoegen aan de algemene reserves. De resterende winst staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Voorstel winstverdeling (Bedragen x EUR 1.000) Resultaat over 2007 resp. 2006
Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening.
2007
2006
114.530
169.068
Toevoeging aan de wettelijke reserve 29.093 (35.968) Voor winstverdeling beschikbare winst 143.623 133.100 Toevoeging aan de algemene reserves 86.358 65.600 Voorgesteld dividend 57.265 67.500 1)
Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening. Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de vennootschap en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 14 maart 2008 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.
1) Incl. een extra dividend ad EUR 15,0 mln.
Middelburg, 7 april 2008 Deloitte Accountants B.V. W.A. de Leeuw RA
DELTA jaarverlag 2007
75
18
Verkorte Jaarrekening 2007
Geconsolideerde deelnemingen Deelneming Vestigingsplaats
Niet geconsolideerde deelnemingen Aandeel DELTA Stem rechten 31/12/2007 31/12/2006
DELTA Energy BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Ficus Holding BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Pipe BV Middelburg 100% 100% 100% BFE Benelux BV Breda 100% 100% 100% Deltius BV Ritthem 100% 100% 100% Windpark Kreekraksluis BV Middelburg 100% 100% 100% NV DELTA Windparken Curacao Willemstad, Curacao 100% 100% 100% DELTA Caribbean NV Willemstad, Curacao 75% 75% 75% DELTA Tolling Sloe BV Middelburg 100% nvt 100% DELTA Comfort BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Kabelcomfort Netten BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Kabelcomfort BV Middelburg 100% 100% 100% ZeelandNet BV Kamperland 100% 100% 100% DELTA Comfort Service BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Infra BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Netwerkbedrijf BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Milieu BV Terneuzen DELTA Milieu Compost en Biomassa BV Terneuzen DELTA Milieu Diensten BV Terneuzen DELTA Impex BV ‘s-Gravenpolder DELTA Milieu Gevaarlijk Afval BV Terneuzen DELTA Milieu Industriële Reiniging BV Terneuzen DELTA Milieu Industriële Reiniging NV Gent, België HigH5 Recycling Group NV Antwerpen, België Zeeuwse Reinigingsdienst BV Terneuzen DELTA Milieu Verwerking BV Terneuzen DELTA Milieu Afvalbergingen BV Terneuzen Derde Merwedehaven BV Terneuzen Stortplaats Koegorspolder BV Terneuzen Stortplaats Noord en Midden Zeeland BV Terneuzen
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 70% 99% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 70% 99% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 70% 99% 100% 100% 100% 100% 100%
DELTA Investerings Maatschappij BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA Development & Water BV Middelburg 100% 100% 100% DELTA MBR BV Middelburg 100% 100% 100% Triqua BV Wageningen 100% 95% 100% Biovalue Holding BV Eemshaven 65% 65% 65% DELTA Solar BV Middelburg 100% nvt 100% Solland Solar Energy Holding BV Heerlen 70% nvt 1) 70% Sunergy Investco BV Rotterdam 55,11% 51,25% 55,11% Sunergy Natec BV Rotterdam 75% 75% 1) 75% Solsic Development Company AS Noorwegen 60% 60% 1) 60% Solwafer BV Middelburg 100% nvt 1) 100% Solland Solar Energy Holding BV Heerlen 20% nvt 1) 20% Indaver NV België 60,04% nvt 60,04% Indaver Participaties NV België 100% nvt 100% Indaver Logistics NV België 100% nvt 100% Indaver Medical Services NV België 100% nvt 100% Aroc-NL BV Nederland 100% nvt 100% Indaver Italia srl Italië 100% nvt 100% Indaver Ireland Ltd Ierland 100% nvt 100% Indaver Nederland BV Nederland 100% nvt 100% Indaver Portugal SA Portugal 100% nvt 100% Indaver Schweiz AG Zwitserland 100% nvt 100% Indaver UK Ltd Groot-Brittannië 100% nvt 100% Indaver Polska Sp. z o. o. Polen 98,36% nvt 98,36% Indaver Servisi d.o.o Slovenië 100% nvt 100%
Deelneming Vestigingsplaats
Aandeel DELTA 31/12/2007 31/12/2006
Stem rechten
Belangrijkste Joint Ventures DELTA Energy BV NV EPZ Borssele Sloewind BV Middelburg Windpark Distridam vof Terneuzen PV Ned BV Middelburg BMC Moerdijk BV Moerdijk Sloe Centrale Holding BV Vlissingen Sloe Centrale BV Vlissingen DELTA Milieu Biofuels BV Ecofuels BV Well, Limburg DELTA NV Evides NV Rotterdam Elsta BV Middelburg Elsta BV & Co CV Middelburg Indaver NV Indaver Relight NV België Sleco-Centrale NV België Svex NV België
50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 100,00%
50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% nvt nvt 1)
50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 100,00%
50,00%
50,00%
50,00%
50,00% 25,00% 24,75%
50,00% 25,00% 24,75%
50,00% 25,00% 24,75%
50,00% 50,00% 50,00%
nvt 1) nvt 1) nvt 1)
50,00% 50,00% 50,00%
Zebra GasNetwerk BV Middelburg 33,33% Windpark Perkpolderhaven BV Perkpolder 40,00% Windpark Neeltje-Jans BV Veere 40,00% Vlissingen/Kapelle-Schore 40,00% Windpark Zeeland 1 BV Zebra Pijpleiding vof Middelburg 33,33% NV AZN Den Bosch 20,00% BV Grondbezit AVI Moerdijk Moerdijk 20,00% IHM cvba België 30,00%
33,33% 40,00% 40,00% 40,00% 33,33% 20,00% 20,00% nvt 1)
33,33% 40,00% 40,00% 40,00% 33,33% 20,00% 20,00% 30,00%
Belangrijkste Geassocieerde deelnemingen
1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming
1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming
DELTA jaarverlag 2007
77
19 Bestuurlijke gegevens
Raad van Commissarissen Ing. J.I. Hennekeij, president-commissaris Personalia Eerste benoeming in 1993 tot commissaris en in 1995 tot voorzitter. Lopende termijn tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie (Project)adviseur / voormalig lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties Voorzitter Raad van Advies Rothuizen van Doorn ’t Hooft, architecten en stedenbouwkundigen in Goes / Voorzitter Coöperatieve Producentenorganisatie DELTA Zuid te Breskens / Voorzitter Stichting Zeelandboek / Adviseur Sluis aan Zee BV E.J. Gelok, secretaris Personalia Eerste benoeming in 2002. Lopende termijn tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie Burgemeester van Borssele Nevenfuncties Lid Aanpassings- en Inrichtingscommissie Borssele / Voorzitter Stichting Zeeuwse Schaapskudde / Voorzitter RvC Sportfondsen Borssele / Voorzitter facilitair bureau brandweer Goes/Borssele / Voorzitter Klankbordgroep RMPK / Lid Raad van Toezicht ROC Zeeland / Voorzitter RvC Woongoed Middelburg De heer E.J.Gelok is voormalig burgemeester van de gemeente Strijen. Mevrouw C.J.M. ter Bekke-Heijboer Personalia Eerste benoeming in 2006. Lopende termijn tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie Zelfstandig organisatie adviseur Mens Mentis Consultancy Nevenfuncties Lid RvT Ziekenhuis de Lievensberg / Voorzitter RvC Rabobank Het Markiezaat / Bestuurslid Stichting Leergeld Bergen op Zoom
Prof. drs. C. Izeboud Personalia Eerste benoeming in 2002. Lopende termijn tot medio 2009 Beroep/hoofdfunctie Zelfstandig organisatieadviseur / Hoogleraar Fundamentele Analyse en Ondernemingwaardering Vrije Universiteit Amsterdam Nevenfuncties Lid RvT Stichting DOEN / Lid RvT Zorgstroom / Lid RvC ING Nederland N.V. / Voorzitter RvC Kruidenier Groep B.V. / Voorzitter RvT Stichting Triodos-DOEN / Lid RvT Hivos / Voorzitter RvT Omroep Zeeland / Voorzitter RvT Film by the Sea / Voorzitter RvC Doen Participaties B.V. C.H.J. van der Luijt RA Personalia Eerste benoeming in 2005. Lopende termijn tot medio 2009 Beroep/hoofdfunctie Lid RvB en CFO Inter Access Groep (Informatietechnologie) Nevenfuncties CFO Syfact International BV / Adviseur Mavotrans B.V. / Commissaris woningcorporatie Vidomes / Adviseur Arendhorst Informatica Opleidingen / Voorzitter Stichting Beheer Tas Pers. opties G.K. van der Peijl Personalia Eerste benoeming in 2000. Lopende termijn tot medio 2007 Beroep/hoofdfunctie Voormalig voorzitter RvB De Hoop Terneuzen B.V. Nevenfuncties Commissaris Holding De Vier Ambachten / RvT Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ) / Voorzitter RvB Ready Beton Hasselt / Voorzitter RvB Minera Antwerpen / Lid RvC Transport Mij. Terneuzen / Lid RvC De Hoop Terneuzen BV
Mr.drs. A.J.G. Poppelaars (tot 1 mei 2007) Personalia Eerste benoeming in 2003. Lopende termijn tot medio 2009 Beroep/hoofdfunctie Lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties Commissaris Evides N.V. / Commissaris N.V. Westerscheldetunnel / Bestuurslid Interprovinciaal Overleg / Vicevoorzitter comité Tour de France Zeeland / Voorzitter Bestuurlijk consortium Vitaal Platteland / Voorzitter Landbouwcontact in Zeeland / Voorzitter Portefeuillehouders Verkeer en Vervoer in Zeeland / Voorzitter Regionaal Overleg Verkeersveiligheid Zeeland / Voorzitter Stichting Minas Middelen Meester / Voorzitter Stuurgroep Duurzaam Veilig West-Zeeuws-Vlaanderen
Mr. W.C.T.F. de Zeeuw Personalia Eerste benoeming in 2001. Lopende termijn tot medio 2007 Beroep/hoofdfunctie Directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Property Development Nevenfuncties Praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft / Lid RvC Movares / Commissaris Spring Architecten bv / Lid RvT Zuiderzeemuseum / Penningmeester Nederlands Instituut voor Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting (NIROV) / Lid Dagelijks Bestuur Instituut voor Bouwrecht / Lid Bestuur Economisch Instituut Bouwnijverheid (EIB) / Lid RvT Connekt, innovatienetwerk mobiliteit / Adviseur Neprom / Voorzitter Stichting DDR-collectie / Voorzitter Meezingkoor Waterland
J.G. van der Werf, vice-voorzitter Personalia Eerste benoeming in 2001. Lopende termijn tot medio 2007 Beroep/hoofdfunctie Voorzitter Directie AEGON Nederland N.V. en lid Executive/Management Board van AEGON N.V. Nevenfuncties Lid RvC Unirobe Meeùs Groep / Lid RvC ONVZ N.V./ Vice-voorzitter Hoofdbestuur Verbond van Verzekeraars/ Lid Dagelijks Bestuur VNO/NCW / Bestuurslid Right to Play / Bestuurslid Nederlands Dans Theater / Lid RvC De Lotto M. J. Wiersma (vanaf 4 juni 2007) Personalia Eerste benoeming in 2007. Lopende termijn tot 2011 Beroep Lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties Lid Algemeen Bestuur Zeeland Seaports (ZSP)
DELTA jaarverlag 2007
79
19
Bestuurlijke gegevens
Directie
Corporate Leader Group
Centrale Ondernemingsraad
Overige leden
Algemeen directeur ir. P.G. Boerma Ir. P.G. Boerma is sinds 1 maart 2006 lid van de directie van DELTA en sinds 23 mei 2006 voorzitter van de directie. Daarvoor was hij werkzaam bij Shell en Stork waar hij diverse technische en managementsfuncties bekleedde. Hij is lid van het bestuur van EnergieNed, lid van het bestuur van de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging Zeeland, lid van de Raad van Commissarissen van Evides en voorzitter van de Raad van Toezicht van de Zeeuwse Bibliotheek. Ir. P.G. Boerma studeerde mijnbouwkunde aan de Technische Universiteit Delft.
Bestaande uit de directie plus:
Dagelijks Bestuur
Directeur Divisie Energie ir. G. Custers
J.M. de Feijter OR Milieu (voorzitter) A. Nonnekes OR Energie (vice-voorzitter) J. Joosse OR Infra (secretaris)
Chief Commercial Officer drs. Th.J.B. van der Klaauw Drs. Th.J.B. van der Klaauw is sinds augustus 2001 werkzaam bij DELTA en sinds 2 oktober 2007 Chief Commercial Officer. Daarvoor was hij onder meer directeur bij Bergen Energi en VEMW en was hij beleidsmedewerker bij het ministerie van Economische Zaken.Hij is Voorzitter van de sectie Handel & Verkoop van EnergieNed, lid van de Raad van Commissarissen van Endex, aandeelhoudersvertegenwoordiger bij EPZ, ELSTA, Sloe en BMC. De heer drs. Th.J.B. van der Klaauw studeerde sociologie aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Algemeen Directeur Indaver R. Ansoms
Chief Financial Officer a.i. drs. R.A.L. Verstraeten Drs. R.A.L. Verstraeten is sinds 1 oktober 2007 op interim basis werkzaam bij DELTA als financieel directeur, CFO. Gedurende de laatste tien jaren was hij lid van de hoofddirectie van ANWB BV en vanaf 2005 tevens plaatsvervangend hoofddirecteur. Daarvoor was hij onder meer financieel directeur van Leen Bakker BV en Oranjeboom Bierbrouwerij BV. Momenteel is hij lid van de Raad van Advies van Ormit BV en bestuurslid van de Stichting Preferente Aandelen KasBank NV. De heer drs. R.A.L. Verstraeten studeerde bedrijfseconomie aan de Universiteit van Tilburg.
Directeur Divisie Infra ir. K. de Korver Directeur Divisie Comfort ir. P.P.C. de Klerk Directeur Divisie Milieu ing. P. Louwman
Directeur Human Resource Management drs. P.B. van Raay Hoofd Juridische Zaken & Regelgeving mr. C. Lustenhouwer
C. van Ruiten PVT DNWB (vice-secretaris)
K. Aspeslagh OR Milieu L. Boer OR Infra J.H. Heijnsdijk OR Stafdiensten/SSC’s B. van Houte OR Comfort C. Joosse OR Stafdiensten/SSC’s P.A.C.M.G. Ligt-Blom OR CSC H.A.M. Martens OR Infra B. van Nugteren OR Milieu
Hoofd Strategic Decision Support drs. V.C.L.M. Heins RA Manager Customer Service Center M.R. van Neutigem Manager Development drs. J.S. Vrolijk RBA Hoofd Corporate Affairs mr. F.A.M. van den Heuvel Hoofd Communications mr. M. van Zuilen MCC Adjunct-directeur Financiën en Control drs. H.S.C. Snijders Directeur DELTA Netwerkbedrijf ing. H.A. Bosch
Chief Operational Officer vacature
DELTA jaarverlag 2007
81
Colofon Het jaarverslag 2007 is een uitgave van DELTA N.V. Redactie Afdeling Communicatie DELTA DELTA N.V. Afdeling Communicatie Poelendaelesingel 10 4335 JA Middelburg www.DELTA.nl