Jaarrapport Milieu 2013

Jaarrapport Milieu 2013

Juli 2014 Antoni van Leeuwenhoek Servicediensten, afdeling KAM Trudi Hengeveld, milieucoördinator Plesmanlaan 121 1066 CX Amsterdam Tel. (020) 512 1985

Hoewel bij het opstellen van dit Jaarrapport Milieu 2013 de grootst mogelijke zorgvuldigheid is betracht, bestaat altijd de mogelijkheid dat bepaalde informatie onvolledig is of na verloop van tijd verouderd of niet meer juist is. Het Antoni van Leeuwenhoek / Nederlands Kanker Instituut, is niet aansprakelijk voor gebruik van de inhoud van de teksten en de daaruit voortvloeiende feiten, omstandigheden en gevolgen.

Voorwoord................................................................................................................................... 5 Samenvatting ............................................................................................................................... 6 Inleiding ....................................................................................................................................... 7 1

Milieubeleidszaken .............................................................................................................. 8 1.1 Milieuzorg, plaats in de organisatie............................................................................... 8 1.2 Duurzaam en verantwoord ondernemen ...................................................................... 8 1.2.1 Milieubeleidsverklaring ..................................................................................................... 8 1.2.2 Milieuthermometer Zorg ................................................................................................... 9 1.2.3 Duurzame inzetbaarheid ................................................................................................. 10 1.2.4 Duurzame bouwen inrichting ........................................................................................ 10 1.2.5 Mobiliteit ......................................................................................................................... 10 1.2.6 Verantwoorde werkprocessen ........................................................................................ 10 1.3 Milieudruk en CO2 footprint ....................................................................................... 11 1.3.1 Milieubarometer en schaduwprijzen .............................................................................. 11 1.3.2 Milieubelasting en kengetallen ....................................................................................... 12 1.4 Informatievoorziening aan medewerkers .................................................................... 12 1.4.1 Website en intranet ......................................................................................................... 13 1.4.2 Opleiden en voorlichten .................................................................................................. 13 1.4.3 Advisering ........................................................................................................................ 13 1.4.4 Introductiedag veilig werken ........................................................................................... 13 1.4.5 Specifieke instructies stralingsaspecten .......................................................................... 13 1.4.6 BHV en EHV...................................................................................................................... 13 1.4.7 LearningGuide en E-learning ........................................................................................... 14 1.5 Wet- en regelgeving ten aanzien van milieuzorg .......................................................... 14 1.5.1 Wet milieubeheer en activiteitenbesluit ......................................................................... 14 1.5.2 Zorgplicht ......................................................................................................................... 14 1.5.3 Landelijk afvalbeheersplan .............................................................................................. 14 1.5.4 Publicatiereeks gevaarlijke stoffen (PGS) ........................................................................ 14 1.6 Vergunningen en handhaving ..................................................................................... 15 1.7 Borging en controle .................................................................................................... 15 1.7.1 KAM inspectie / RI&E ....................................................................................................... 15 1.7.2 Meldingen milieu-incidenten .......................................................................................... 16 1.7.3 Stralingsbelasting mens en milieu ................................................................................... 16

2

Milieu en bedrijfsvoering .................................................................................................... 17 2.1 Energiebeheer ............................................................................................................ 17 2.1.1 Algemeen energiebeheer ................................................................................................ 17 2.1.2 Energieopslag / grondwateronttrekking ......................................................................... 17 2.1.3 Elektriciteit....................................................................................................................... 17 2.1.4 Gas ................................................................................................................................... 18 2.2 Waterbeheer.............................................................................................................. 19 2.3 Afvalwater ................................................................................................................. 20 2.4 Afvalbeheer ............................................................................................................... 20 2.4.1 Afvalscheiding, instructie en registratie .......................................................................... 21

3

Jaarplan 2014-2105 ............................................................................................................ 25 3.1 Milieubeleid / milieuthermometer Zorg ...................................................................... 25 3.2 Vergunningaanvraag .................................................................................................. 25 3.3 Extra projecten milieuzorg en KAM ............................................................................. 25 3.3.1 Controles en borging ....................................................................................................... 25 3.3.2 Energiezorg ...................................................................................................................... 25 3.3.3 Afval: preventie en scheiding .......................................................................................... 25 3.3.4 Gevaarlijke stoffenregistratie .......................................................................................... 25 3.3.5 Legionella beheersplan .................................................................................................... 26 3.3.6 Mobiliteit ......................................................................................................................... 26 3.3.7 LearningGuide / E-learning .............................................................................................. 26 3.3.8 Duurzaam inkopen / duurzaam ondernemen ................................................................. 26

Bijlage 1 Gebruikte afkortingen .................................................................................................. 27 Bijlage 2 Milieubeleidsverklaring 2013 ........................................................................................ 28 Bijlage 3 Uit de milieubarometer ................................................................................................ 29 Bijlage 4 Milieugegevens ............................................................................................................ 31

Voorwoord Het milieu en de zorgen omtrent een gezonde samenleving worden steeds belangrijker. Ook in ziekenhuizen zijn afwegingen over duurzaamheid en CO2 besparing nodig. Zo hebben de Amsterdamse Ziekenhuizen met de Gemeente een Convenant gesloten met daarin de ambitie om de lat hoger te leggen op het gebied van milieu. Het AVL en NKI doen hierin volop mee. Vanuit dit duurzaamheidsperspectief zijn we veel kritischer geworden in het beoordelen van de gebouwen, het bouwen en beheer van installaties. Dit levert een nieuwe visie op techniek op. Anders beheersen van energie en warmte en op een andere manier bouwen. Het gaat om het vinden van de balans tussen wat nu kan, technisch haalbaar is en wat later moet gebeuren. Begin 2014 is deze visie gereed. Daarnaast werken we aan de bewustwording van de gevolgen van de maatregelen die we nemen. Wat kunnen we doen om verspilling te voorkomen? Op welke wijze kunnen we de schade die we op de leefomgeving veroorzaken beperken? Waar kunnen we stappen zetten die het verschil maken? Jaarrapportages van de afdeling Kwaliteit Arbo en Milieu gaan over de veiligheid op de werkplek en veiligheid voor de patiënt. Hier doen we geen concessies in. Wel vergen toepassingen in gemêleerde omstandigheden van het AVL en het NKI aanpassingen op maat. Dit milieujaarrapport 2013 vertelt het verhaal met cijfers, tabellen en legt uit hoe de stappen afgelopen jaar gezet zijn en hoe we de ontwikkeling voor ogen hebben naar een duurzame toekomst voor topzorg en onderzoek.

Ik wens u veel leesplezier, Eric de Wilde, manager Servicediensten


5

Samenvatting Zorg voor het milieu en oog voor duurzaamheid heeft een eigen plaats binnen alle bedrijfsprocessen die het gevolg zijn van de doelstelling van het Antoni van Leeuwenhoek: het bestrijden van kanker door middel van patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Met een vernieuwde milieubeleidsverklaring en de ondertekening van het convenant Milieuthermometer Zorg zijn de kaders aangegeven waarbinnen gewerkt wordt aan verantwoord milieubeleid. In dit jaarverslag is een opsplitsing gemaakt tussen milieubeleidszaken en milieubedrijfsvoering. Dit zet enerzijds de algemene richtlijnen uiteen en de vertaling naar effecten op de omgeving en brengt anderzijds verbruikscijfers in beeld van de hoeveelheid energie, gas, water en afval verbruikt en afgevoerd over 2013 in vergelijking met voorafgaande jaren. Planontwikkeling voor solide beheer van de installaties is continue aan de orde. Door alle uitbreidingen zal de vraag naar energie toenemen. Noodzaak dus om dit nauwkeurig te blijven volgen zodat efficiënte sturing mogelijk is. Voor de hoeveelheid afval die bij alle operationele werkzaamheden vrijkomt zijn aanpassingen op maat nodig om hergebruik in te passen waar dat kan. Het elektriciteitsverbruik per vloeroppervlak is afgenomen met 10% en het gasverbruik laat een stijging te zien van 8%. Omgerekend naar gebouw gebonden CO2 emissie per vloeroppervlak betekent dit 134kg CO2/m2. Dat is een mooie daling van 22% ten opzichte van vorig jaar. Het branchegemiddelde voor ziekenhuizen voor 2013 is op 111 kg CO2/m2 vastgesteld. Door de combinatie van zorg en onderzoek bij het AVL is de vergelijking met algemene ziekenhuizen niet goed te maken. De eigen cijfers door de jaren heen moeten hier het verschil gaan maken. Registratie van die cijfers in tabellen en met beelden maakt voor iedereen zichtbaar wat het gevolg is van alle handelingen op de werkvloer. Voor de totale afvalstroom is een lichte 2% stijging waar te nemen, wat redelijk stabiel is gezien het groeiend aantal medewerkers binnen het Antoni van Leeuwenhoek. Voor de komende twee jaar zijn de ambities voor milieuzorg gericht op nadere uitwerking van de criteria van de Milieuthermometer Zorg. Dit vindt plaats in samenwerking met de afdelingen Inkoop, Gebouwbeheer, Hotel en de verschillende laboratoria. Met dit jaarrapport wordt voldaan aan de verplichting tot registratie die volgt uit de milieuvergunning (Wabo, Barim). De registraties t.b.v. de Wet verontreiniging oppervlaktewater (Wvo)-vergunning zijn deels in dit rapport opgenomen. Behalve dat hiermee de Gemeentelijke Omgevingsdienst en Waternet worden geïnformeerd over de uitvoering van het milieubeleid van het AVL, is dit rapport een naslagwerk voor de verschillende clusters en hun afdelingen. Het is beschikbaar voor een ieder die is geïnteresseerd in de wijze waarop het AVL omgaat met milieuzorg. Voor buitenlandse medewerkers zal een Engelse samenvatting uitgegeven worden.


6

Inleiding De hoeveelheid aan milieuonderwerpen die aan de orde zijn binnen een ziekenhuis en onderzoeksinstelling zoals het AVL vraagt om een nadere begripsbepaling. Termen als duurzaamheid, milieubeleid, goed voor het milieu, groene voorzieningen, worden vaak in opiniestukken door elkaar gebruikt. Dat dit al snel leidt tot spraakverwarring en misverstanden moge duidelijk zijn. De thema’s die leidraad zijn voor een goed milieubeleid zijn dezelfde thema’s die gelden bij goed ondernemerschap. Het gaat om mensen, het gaat om bedrijfsvoering en het gaat om de leefomgeving (Milieu). Het model dat hierbij handig is om te gebruiken staat bekend als het triple P model: People, Profit, Planet. De belangen die in deze context spelen en de mate van beïnvloeding zijn telkens wisselend. De kunst is nu om alle aspecten in de juiste verhouding tot z’n recht te laten komen. Aandacht voor kwaliteit van leven voor de patiënt en de hulpverlener. Zuinig gebruik van grondstoffen en niet alleen kosten baten analyses maar ook inzetten op integraal en duurzaam voorraadbeheer. Met dit model in het achterhoofd kan verbinding gemaakt worden tussen milieu en mensen om een stimulerende zorg en werkomgeving te creëren, waarin aandacht is voor de invloed van gebouwen, groen, voeding en licht op patiënten en personeel.1

Figuur 1: De invloedsferen: altijd in beweging op zoek naar de balans 1

1

Bron: Rapport MVO in de Zorg


7

1 Milieubeleidszaken 1.1

Milieuzorg, plaats in de organisatie

Het AVL koos 100 jaar geleden al voor de grensverleggende weg door onderzoek en specialistische zorg samen te voegen met een scherp gedefinieerd doel: de beste behandelingen bieden aan kankerpatiënten. Daarvoor is doordringen tot in de kern van kanker de enige weg. In het jaardocument 2013 2 wordt door de Raad van Bestuur verantwoording afgelegd over de geleverde prestaties van het AVL. Milieu en duurzaamheid maken onderdeel uit van alle onderwerpen die in het jaardocument aan de orde moeten komen. Voor algemene informatie over de organisatie is het jaardocument 2013 het juiste naslagwerk. In het jaarrapport Milieu 2013 zijn alle milieuaspecten nog eens extra voor het voetlicht gebracht en wordt de context met duurzaamheid en de plaats in de maatschappij nader toegelicht. Het AVL beschikt over een afdeling KAM van waaruit advisering en ondersteuning met betrekking tot Kwaliteit, Arbo en Milieu plaatsvindt. De Arbo taken ten aanzien van het arbeidsomstandighedenbeleid zijn tussen de afdeling HR (Human Resources) en KAM verdeeld. Onderwerpen waar de afdeling KAM zich op richt zijn:  Het uitvoeren van de risico inventarisatie & evaluatie  De aanvraag en controle naleving van vergunningen  Incidenten-, calamiteiten- en crisismanagement  Bedrijfshulpverlening  Brandveiligheid  Biologische veiligheid  Arbeidshygiëne  Milieuzorg en duurzaamheid  Stralingszorg  Veiligheid, voorlichting en advisering Het Arbo jaarverslag 2013 gaat uitgebreid in op gezonde en veilige werkomstandigheden. Onderwerpen als verzuimbegeleiding, preventie maatregelen, brandveiligheid en bedrijfshulpverlening vormen vaste onderdelen. In aparte hoofdstukken zijn de risico’s voor de gezondheid opgenomen die spelen bij het omgaan met gevaarlijke stoffen zoals cytostatica en biologische agentia. Maatregelen die deze risico’s voorkomen en beperken zijn hier terug te vinden. Het jaarverslag Stralingszorg 2013 behandelt de onderwerpen met betrekking tot ioniserende straling en stralingshygiëne.

1.2

Duurzaam en verantwoord ondernemen

1.2.1 Milieubeleidsverklaring De doelstellingen voor Duurzaam en verantwoord ondernemen door het AVL zijn in 2013 opnieuw vastgesteld in de milieubeleidsverklaring 2013 (zie bijlage 2).

2

http://www.avl.nl/flipbooks/Jaardocument_2013/Jaardocument_2013/componenten/assets/basic-html/page8.html


8

Voor de komende jaren staan de volgende onderwerpen centraal:  Bouw  Duurzaamheid  Maatschappelijk verantwoord ondernemen  Milieuthermometer  Mobiliteit Voor de uitvoering van dit milieubeleid is een structuur gemaakt die moet leiden tot besluiten op momenten dat keuzes nog gemaakt kunnen worden. Kennis van de gevolgen van stappen die in het bedrijfsproces nodig zijn en tijd om belangen goed af te wegen zijn basisvoorwaarden. Inzet en bijdragen van alle medewerkers wordt gevraagd om tot duurzame besluiten te komen. In de volgende paragrafen wordt nader ingegaan hoe die inzet vorm kan krijgen, wat meetbaar is en op welke manier medewerkers actief betrokken kunnen worden. 1.2.2 Milieuthermometer Zorg De Milieuthermometer Zorg is de naam voor een milieumanagementsysteem dat binnen zorginstellingen en ziekenhuizen ingezet kan worden. Het biedt een goed houvast om de milieuprestatie en het milieumanagement structureel te verbeteren en om personeelsleden, cliënten, bezoekers en overheid inzicht te geven in de resultaten. In 2013 is samen met de andere Amsterdamse ziekenhuizen een convenant ondertekend met de afspraak om één of meerdere niveaus van certificering van de “Milieuthermometer Zorg” te behalen. Op deze manier kan een uitwisseling tot stand komen van kennis uit de zorgketen zodat concrete stappen naar verdere verduurzaming haalbaar zijn.

Op 12 november 2103 vond in de ambtswoning van de burgemeester de ondertekening plaats van het convenant Amsterdamse ziekenhuizen voor verbetering van milieuprestaties. Milieucoördinatoren van deze ziekenhuizen tonen hier het officiële bord.


9

In het convenant is de bijdrage aan maatschappelijke en duurzaamheidsthema’s als volgt opgenomen:       

Circulaire Economie; behoud van grondstoffen door deze in een kringloop te brengen Duurzaam voedsel en terugdringing voedselverspilling Duurzame inkoop; verduurzaming van de eigen en de hele zorgketen Duurzaam (ver)bouwen Minder CO2-uitstoot door gebruik van zuinige voertuigen en efficiënt goederen en personen vervoer Terugdringen van CO2 uitstoot door minder energiegebruik Mogelijke kostenbesparingen

De afgelopen jaren is het schema van de Milieuthermometer Zorg voor het AVL al leidraad geweest waarmee de juiste accenten zijn gelegd in de bedrijfsvoering zodat milieu en duurzaamheid aspecten de nodige aandacht krijgen. Voor 2014 staat de officiële audit gepland. Aan de hand van meetbare criteria wordt dan beoordeeld of de verschillende bedrijfsonderdelen voldoen aan het niveau om te certificeren. 1.2.3 Duurzame inzetbaarheid Het project Duurzame inzetbaarheid is in 2013 door HR opgestart. In 2014 wordt er een projectvoorstel geschreven door HR en een werkgroep samengesteld om de verschillende onderdelen uit het project verder te ontwikkelen. 1.2.4 Duurzame bouwen inrichting In 2013 zijn de plannen op het gebied van nieuwbouw verder uitgevoerd. Door duurzame keuzes voor verwarming, verlichting en indeling van de werkplekken zal het gebruik van energie verminderen binnen deze projecten. Steeds meer zoekt het AVL hoe het groen, naast en in de gebouwen, het best tot zijn recht komt. Dit is noodzakelijk nu door nieuwbouw en renovatie een aantal tuinen wegvallen. De mogelijkheid om daken met Sedum te bedekken maakt onderdeel uit van dit onderzoek. Samen met een externe organisatie wordt gekeken naar planologische oplossingen voor het buitengebied rondom alle gebouwen. Voorts loopt er een onderzoek naar de mogelijkheden van inzet van zonnepanelen op de talloze daken die het AVL inmiddels telt. Bij het ontwerp van het nieuwe parkeergebouw wordt veelvuldig gebruik gemaakt van bamboe, zowel als plant als ter decoratie. 1.2.5 Mobiliteit Mobiliteit en bereikbaarheid voor patiënten, bezoekers, medewerkers en leveranciers is essentieel. Voor al deze doelgroepen zet het AVL zich in om een efficiënte bereikbaarheid te garanderen. Naast goede parkeervoorzieningen stimuleert het AVL het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer. Sinds 2012 werken de Amsterdamse ziekenhuizen samen aan een betere bereikbaarheid. In 2013 zijn voorbereidingen getroffen om de parkeerbehoefte te garanderen tijdens de bouw van een nieuwe parkeergarage. 1.2.6 Verantwoorde werkprocessen Het verankeren van duurzaamheid gebeurt door dit onderdeel te laten uitmaken van de kernprocessen zoals energiebeheer, waterbeheer, afvalbeheer en inkoop.


10

Bij energiebeheer is een werkgroep met specialistische kennis actief om voor de kortere en langere termijn door te berekenen welke combinatie van installaties nodig zijn over een periode van 20 jaar en hoe het kostenplaatje voor vervanging beheer en onderhoud er dan uit gaat zien. Dit is een winwin situatie, immers reductie van kosten loopt vaak gelijk met vermindering van energiegebruik. Voor waterbeheer is de situatie complex in de zin dat hier twee tegenstrijdige belangen spelen. Minder watergebruik werkt droge leidingen in de hand wat tot gevolg kan hebben dat er infecties (legionella) in de leidingen komen. Het juist afstellen van kranen om een te forse waterstraal te voorkomen aan de ene kant en aan de andere kant het opstellen van een goed spoelprogramma in overleg met de medewerkers op de afdelingen moet uiteindelijk tot het gewenste resultaat ‘spaarzaam maar veilig’ leiden. Met afvalbeheer komt alles in beeld dat wordt aangeleverd, gebruikt en weer wordt afgedankt. Herbezinning, over wat echt nodig is en hoe materialen opnieuw gebruikt kunnen worden is iets dat mondjesmaat onder de aandacht komt. Hier is het de kunst om zorgvuldig keuzes te maken van wat binnen de mogelijkheden ligt van een dynamisch ziekenhuis. Met de inzet van de medewerkers van logistiek, die op veel plaatsen de distributie verzorgt van vele gebruiksartikelen en daarbij scherp let op afgepaste voorraden, wordt voorkomen dat er onnodig gehamsterd wordt. Daarmee is al veel winst behaald. Inkoopprocessen maken eveneens onderdeel uit van verantwoord ondernemen zoals dat in de milieuthermometer staat gedefinieerd. Het aanbod voor biologische maaltijden in het personeelsrestaurant is hiervan een voorbeeld.

1.3

Milieudruk en CO2 footprint

1.3.1 Milieubarometer en schaduwprijzen Zoals met een barometer luchtdruk wordt gemeten zijn bij het data-systeem ‘milieubarometer’ verbruikscijfers van energie, water en afvalstromen ingevoerd om een milieudruk uit te kunnen rekenen. De grafiek die zo ontstaat toont de verdeling van hoeveelheden afval en het energie en waterverbruik. De impact van al deze verbruikscijfers op de leefomgeving is berekend met behulp van ‘schaduwprijzen’. Schaduwprijzen geven een maatschappelijke waarde weer die aan milieukwaliteit wordt gegeven. Aan de hand van een inschatting van schade die ontstaat als gevolg van emissies van milieuschadelijke stoffen is een waardering vastgesteld. Hoe schadelijker een bepaalde emissie van bv. brandstoffen ten aanzien van gezondheid, hoe hoger de schaduwprijs. De milieudruk kan op verschillende manieren grafisch worden weergegeven. Gekozen is hier voor het aantal fte’s over 2013, dit was 1986. Het aantal medewerkers dat betrokken is bij deze processen is 2435. Met behulp van de milieubarometer is de CO2 footprint te berekenen. De gegevens staan in meer detail in tabel 3 van bijlage 3. We komen op een totale netto uitstoot van 10.929 ton CO2 ten opzichte van vorig jaar. Dit is een afname van ongeveer 20%. In vergelijking met de jaren daarvoor was 2012 echter wel een piekjaar. Met de vernieuwde aanpak van de visie op techniek is het spannend te volgen hoe de footprint beïnvloed kan worden.


11

gevaarlijk afval

2,7%

bedrijfsafval

22%

brandstoffen elektriciteit

30%

water afvalwater

8,1%

38% Figuur 2: De milieudruk per fte over 2013, berekend met behulp van de ’milieubarometer’ 1.3.2 Milieubelasting en kengetallen Het woord milieubelasting roept associaties op aan de belasting en blauwe enveloppen. Hier wordt echter een ander soort belasting bedoeld, het gaat om de last die het milieu ondervindt door energieverbruik en afvalproductie. Op verschillende manieren kan deze last doorberekend worden. Dit gebeurt met kengetallen. In tabel 2 van bijlage 3 staat het overzicht; de cijfers per arbeidsplaats geven onderstaande grafiek. elektriciteit

Milieubelasting per fte AVL

brandstoffen bedrijfsafval

75

gevaarlijk afval

50

25

index (referentiejaar 2004)

water afvalwater

0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Figuur 3: Verloop van de 5 milieuaspecten per fte gedurende de afgelopen 10 jaar

1.4

Informatievoorziening aan medewerkers

Informatie verstrekking over milieu onderwerpen gaat via de mogelijkheden die de afdeling KAM in een groter verband ter beschikking heeft. Zorg voor de leefomgeving speelt een rol op alle terreinen waar veiligheidsaspecten aan de orde komen. Jaarrapport Milieu 2013

12

1.4.1 Website en intranet Om de medewerkers goed te informeren wordt door de afdelingen KAM en HR-Arbo een uitgebreide intranet-website onderhouden op het gebied van milieuzorg, arbeidsomstandigheden en stralingszorg. Via de website is onder andere informatie te verkrijgen over gevaarlijke stoffen, bedrijfshulpverlening, genetisch gemodificeerde organismen, arbobeleid en –protocollen (informatie over zwangerschap & arbeid, fysieke belasting, e.d.) en diverse milieu-onderwerpen. 1.4.2 Opleiden en voorlichten Het doel van het geven van training en instructie is om de medewerkers bepaalde gevaren te laten onderkennen die zich op de werkplekken kunnen voordoen en hun te helpen bij het vermijden van risico’s. Veel incidenten immers worden veroorzaakt door een gebrek aan kennis over de gevaren die verbonden zijn aan de arbeidssituatie en de hulpmiddelen waarmee gewerkt wordt. In het Arbo Jaarverslag is beschreven wanneer er trainingen en instructies zijn gegeven en voor welke groepen medewerkers/afdelingen/clusters. Hieronder een verkort overzicht van structurele voorlichtingsprogramma’s/opleidingen met doorverwijzing naar overlappende jaarrapporten. 1.4.3 Advisering Via een eigen e-mail adres [email protected] kunnen medewerkers vragen stellen over bijvoorbeeld afvalscheiding of het opruimen van chemicaliën. 1.4.4 Introductiedag veilig werken Nieuwe medewerkers in de laboratoria volgen een Engelstalige introductiedag. In 2012 is het programma van deze introductiedag sterk gewijzigd. Er wordt nog meer aandacht besteed aan veilig werken (incl. een instructie ten aanzien van het gebruik van kleine blusmiddelen) en de dag wordt nu maandelijks gegeven in plaats van iedere twee maanden. Alle nieuwe medewerkers (incl. gasten en studenten) die in de research in het laboratorium gaan werken zijn verplicht deze dag te volgen. Tijdens de maandelijkse Nederlandstalige introductiedag voor nieuwe medewerkers die niet in de laboratoria werkzaam zijn, worden deelnemers o.a. geïnformeerd over het bedrijfsnoodplan en bedrijfshulpverlening, afvalscheiding en duurzaamheid. 1.4.5 Specifieke instructies stralingsaspecten Behalve bovenstaande scholingsprogramma’s verzorgt de Stralingsbeschermings Eenheid bijscholing aan laboranten en artsen om werkprotocollen zodanig in te voeren dat de kans op incidenten zo laag mogelijk blijft. Alle medewerkers die handelingen gaan verrichten met stralingsbronnen of betrokken zijn bij nieuwe toepassingen van isotopen krijgen gerichte instructie 3. 1.4.6 BHV en EHV De in het AVL aanwezige bedrijfshulpverleners en eerste hulpverleners hebben in 2013 herhalingslessen/trainingen gevolgd. Tevens zijn verpleegkundigen getraind in brandbestrijding en ontruiming en hebben veel researchmedewerkers een praktische training gehad in het omgaan met kleine blusmiddelen. Tijdens de workshop ‘brand en ontruiming’ krijgen de deelnemers ervaring met manieren van handelen tijdens brandgevaarlijke situaties 4.

3

Voor een overzicht zie Jaarrapportage Stralingszorg 2013

4

Voor meer uitgebreide beschrijving van opleidingen, oefeningen en noodplannen zie hoofdstuk 11 ARBO Jaarverslag


13

1.4.7 LearningGuide en E-learning In 2012 is nagegaan of het mogelijk is informatie over ‘veilig werken’ aan te gaan bieden als LearningGuide. Het onderdeel gevaarlijke stoffen is daarbij gedeeltelijk uitgewerkt in een LearningGuide. In 2013 is echter besloten om hiermee (voorlopig) niet door te gaan en aan te haken bij ontwikkelingen bij andere instellingen ten aanzien van het aanbieden van lesstof in de vorm van E-learning modules.

1.5

Wet- en regelgeving ten aanzien van milieuzorg

1.5.1 Wet milieubeheer en activiteitenbesluit Volgens de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is het AVL, vanwege de aard van de activiteiten die binnen de bedrijfsvoering plaatsvinden, geclassificeerd als type C inrichting en daardoor vergunningplichtig. Dit volgt uit het Besluit Algemene Regels voor Inrichtingen Milieubeheer (Barim), verder Activiteitenbesluit genoemd. Voorschriften uit de vergunningen worden door de toezichthouder als maatwerkvoorschriften beschouwd. Daarnaast gelden bepalingen uit het Activiteitenbesluit. 1.5.2 Zorgplicht Het Activiteitenbesluit hanteert het begrip zorgplicht. Dit betekent dat het aantoonbaar moet zijn dat nadelige gevolgen voor het milieu worden voorkomen of anders zo veel als mogelijk worden beperkt. Dit houdt onder andere in dat gebruik van energie doelmatig moet zijn en dat geluidshinder moet worden voorkomen, dan wel voor zover dat niet mogelijk is tot een aanvaardbaar niveau moet worden beperkt. 1.5.3 Landelijk afvalbeheersplan Voor het gescheiden houden van gevaarlijke stoffen en het scheiden, opslaan en afvoeren van gevaarlijke (afval)stoffen is het Landelijke afvalbeheersplan vastgesteld volgens bepalingen uit de Wet Milieubeheer. Binnen de bedrijfsvoering van het AVL is het beleid ten aanzien van afvalstromen en opslag gevaarlijke (afval)stoffen vastgelegd in werkprocedures en protocollen. Deze zijn in te zien met behulp van het documentbeheersysteem iProva. 1.5.4 Publicatiereeks gevaarlijke stoffen (PGS) Overzichten van voorschriften, eisen, criteria en voorwaarden die bij vergunningverlening kunnen worden toegepast zijn in de uitgaven van de publicatiereeks gevaarlijke stoffen opgenomen. Voor gevaarlijke stoffen is de PGS15 het relevante document. Voor de opslag van gassen is dit de PGS 9. In de publicatiereeks wordt integraal aandacht besteed aan arbeidsveiligheid, milieuveiligheid, de transportveiligheid en de brandveiligheid. Vanwege het integrale karakter beslaat de Publicatiereeks meerdere wetgevingsterreinen. Naast bovengenoemde wet- en regelgeving zijn o.a. de Arbowet, de Kernenergiewet en voorschriften uit het Bouwbesluit van toepassing. Milieuzorg ligt ook besloten tussen de andere aandachtsgebieden waarover KAM adviseert. Door nauwe samenwerking en continue interactie met de werkvloer is het mogelijk om werkwijzen af te stemmen die passen binnen het wettelijk kader. Op deze manier krijgen we oplossingen waarmee medewerkers uit de voeten kunnen zonder onnodige schade te veroorzaken aan de omgeving in de ruimste zin van het woord.


14

1.6

Vergunningen en handhaving

De lijst met meldingen van wijzigingen op de revisievergunning uit 1996 is in 2013 aangevuld met twee besluiten op onderdelen. Uitbreiding kliniek en het inrichten van een laboratorium met voorzieningen voor het werken op ML-III niveau. In december is de aanvraag ingediend voor een nieuwe omgevingsvergunning. Alle milieuaspecten binnen de bedrijfsvoering zijn opnieuw in kaart gebracht om tot een revisie vergunning te komen aangevuld met een bouwvergunning voor de nieuwe bouwdelen voor pathologie, het revalidatiecentrum en de uitbreiding van de hal. Het gaat hier om een uitgebreide behandelprocedure die in juli 2014 moet resulteren in een ontwerpbesluit. Op 5 december heeft de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied als toezichthouder een milieu inspectie voor de installaties en de opslagplaatsen op het AVL terrein uitgevoerd. Actiepunten naar aanleiding van het inspectierapport zijn in 2014 opgepakt. Vergunningen NKI-AVL Wet Milieubeheer Revisievergunning Veranderingsvergunning; nieuwbouw A Melding 8.19; opslag gevaarlijke stoffen Veranderingsvergunning; uitbreiding RT Veranderingsvergunning; gastanks Melding 8.19; auditorium Melding 8.19; renovatie B, C en H Melding 8.19; uitbreiding OK, bouw tijdelijke Poli; verplaatsing opslagbunker gevaarlijke stoffen;verplaatsing ”milieuplein”. Melding milieuneutraal veranderen bouwdeel T Omgevingsvergunning voor aanpassen en inrichten van een laboratorium op ML III niveau Omgevingsvergunning nieuwbouw bouwdeel A+ en uitbreiding Wet verontreiniging oppervlaktewateren

Registratienummer

Datum

R01/5006 MD 1995 R01/1014 MD 1999 R03/0003 MD 2001 R01/0008 MD 2001 R01/0013 MD 2000 R03/1432 DMB 2005 R03/3147 DMB 2005 M819-2010-164375

20 maart 1996 2 augustus 2000 6 augustus 2001 7 augustus 2002 4 december 2002 2 maart 2005 7 september 2005 14 oktober 2010

OLO 247495

23 april 2012

OLO 533055

9 april 2013

OLO 564717

31 juli 2013

2006.20321/NEDAM04

6 april 2006

Tabel 1: De vergunningen van Wm, Wvo en Gww met registratienummer en datum van afgifte

1.7

Borging en controle

1.7.1 KAM inspectie / RI&E De nieuwe opzet om alle aandachtgebieden die door de afdeling KAM bestreken worden in één rondgang mee te nemen heeft in 2013 vanwege andere projecten stilgelegen. In het plan van aanpak dat volgde uit de RI&E uit 2012 bij de research zijn instructie, afvalscheiding en opslag gevaarlijke stoffen opgenomen5. De Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) in de kliniek (HOD en MOD) is in

5

Zie ARBO-jaarverslag


15

2013 uitgevoerd. Hierbij zijn milieuaspecten ruim aan bod gekomen. De plannen van aanpak worden in 2014 opgesteld. 1.7.2 Meldingen milieu-incidenten Met de database voor KAM-meldingen is een incident in kaart gebracht binnen de rubriek milieu, dit betrof het verkeerd afvoeren van een kleine hoeveelheid xyleen. Het werkprotocol om dergelijke vergissingen te voorkomen is inmiddels aangepast. 1.7.3 Stralingsbelasting mens en milieu Om mens en milieu te beschermen tegen de nadelige effecten van ioniserende straling zijn binnen de Stralingsbeschermingseenheid (SBE) diverse deskundigen actief. Bij controle van de hoeveelheid straling die medewerkers kunnen oplopen tijdens werkzaamheden in de buurt van of met ioniserende straling is vastgesteld dat de ontvangen dosis ruim onder de dosislimiet bleef. Ook bleven de geloosde hoeveelheid activiteit in het milieu en de stralingsbelasting aan de terreingrens van het AVL ruim onder de daarvoor gegeven voorwaarden uit de vergunning 6.

6

Voor nadere details over het onderwerp straling zie Jaarrapportage Stralingszorg 2013)


16

2 Milieu en bedrijfsvoering 2.1

Energiebeheer

2.1.1 Algemeen energiebeheer Planontwikkeling en realisatie van nieuwbouw heeft in de afgelopen jaren een gebouwenbestand opgeleverd dat qua uitgangspunten en technische principes bepalend is voor verdere ontwikkeling van de techniek voor de komende 30 jaar. In 2013 is in diverse werkgroepsessies met vertegenwoordigers van Gebouwbeheer, het Bouwbureau en Deerns raadgevende ingenieurs een blauwdruk opgesteld voor een nieuwe visie op techniek voor de langere en middellange termijn. Technische haalbaarheid, procedurele mogelijkheden binnen de bedrijfsvoering en financiële reikwijdte zijn de kaders waarbinnen oplossingen getoetst moeten worden. Centraal versus decentraal is het principe dat de denkrichting bij planontwikkeling bepaalt. De verwachting is dat hiermee op den duur installaties langer meegaan met lagere onderhoudskosten en energiezuiniger zullen werken. 2.1.2 Energieopslag / grondwateronttrekking Koeling van de gebouwen vindt plaats door middel van koelmachines, koeltorens (ten behoeve van condensorwarmte afvoer en vrije koeling) en een grondwatersysteem ten behoeve van koudeopslag. Het grondwatersysteem bestaat uit twee koude en twee warme bronnen met een totaal debiet van 500m³ per uur. Het thermisch vermogen wat de koude opslag kan leveren bedraagt, afhankelijk van de brontemperaturen, zo’n 3.500 kWt. Monitoring en beheer van het grondwatersysteem gebeurt in nauwe samenwerking met IF Technology bv. Het onderhoud doet BAM-infra. Het principe van Warmte/Koude Opslag (WKO) berust op het oppompen van relatief kouder grondwater voor koeling in de zomer. Teruggepompt water in de zomer levert in de winter de bron voor verwarming. De energierapportage van deze vorm van energieopslag heeft vanwege storingen in het databeheer systeem niet plaatsgevonden op de gebruikelijk wijze. Gegevens met betrekking tot het energetisch functioneren en de hoeveelheid onttrokken en geïnfiltreerd water zijn vanaf juli 2013 wel in kaart gebracht. Hierin is zichtbaar dat de jaarlijkse trend dat in de winterperiode beduidend minder koude wordt geladen terwijl de vraag om koeling toeneemt zich voort zet. De werkgroep visie op techniek heeft de opdracht om te inventariseren wat de huidige warmte en koude vraag is en wat nodig is in de toekomst na de uitbreidingen en wijzigingen van de bestaande bouw. Inzet van meerdere nieuwe bronnen en warmtepompen behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast moet rekening worden gehouden met het buiten gebruik stellen van een koelmachine vanwege uitfasering van koelmiddelen. Besluitvorming over het plaatsen van een nieuwe koudeopwekker zal in 2014 plaatsvinden. 2.1.3 Elektriciteit De aanleg van de 10kV infrastructuur is in 2013 uitgevoerd. Onnodige transportverliezen zijn hierdoor geminimaliseerd en de capaciteit voor de voorziene uitbreidingen is met deze nieuwe leiding voldoende veiliggesteld. De verbruiksgegevens van elektra zijn voor 2013 aan de hand van de facturering door Liander in de 5 jaren grafiek uitgezet. De bijdrage van de warmtekrachtkoppeling installaties (WKK’s) is vanwege het


17

Miljoenen

relatieve geringe verbruik niet in deze grafiek meegenomen. De werking is in 2013 een paar keer onderbroken vanwege bouwwerkzaamheden in het ketelhuis en door onderhoud aan de installaties. In bijlage 4 staat het overzicht met de bijdrage van de WKK’s en de bijbehorende kosten zie tabellen 4 en 7. kWh

elektriciteit

16

ingekocht

14 12 10 8 6 4 2 2009

2010

2011

2012

2013

jaar

Figuur 4: Het elektriciteitsgebruik van de afgelopen 5 jaar weergegeven in miljoenen kWh. Noodstroomvoorziening is in 2013 omgezet van een tijdelijke mobiele opstelling naar een tweetal nieuw geïnstalleerde aggregaten. De stookolie die hiervoor nodig is komt nu uit een bovengrondse olieopslagtank. Om bodemverontreiniging te voorkomen is de tank dubbelwandig uitgevoerd en geplaatst op een vloeistofdichte vloer. Het olieverbruik door de noodstroomaggregaten in 2013 was 19.125 liter. 2.1.4 Gas Het ingenomen gas wordt gebruikt voor verhitting van water voor CV (heetwaterketels), luchtbehandeling (stoomketels) en de warmtekracht koppeling (WKK). Grafiek 5 laat het verloop over de afgelopen 5 jaar zien. Het kantoorgebouw O neemt gas in vanuit het Slotervaart ziekenhuis. Het Gasthuis ontvangt gas van het AVL; dit gasverbruik is niet meegenomen in de grafiek Gas. In bijlage 4 tabellen 5 en 7 staan de verbruikscijfers en de kosten.


18

Duizenden

m3

verwarming

Gas

stoomketels

3.000

WKK

2.500 2.000 1.500 1.000 500 2009

2010

2011

2012

2013

jaar

Figuur 5: Gasgebruik van de afgelopen 5 jaar weergegeven in duizenden kubieke meter (m3).

2.2

Waterbeheer

Water komt op twee plaatsen het AVL binnen. Waternet zorgt voor de toelevering en is tevens toezichthouder voor beheer waterleidingen en waterkwaliteit. Al dit water is nodig voor drinkwater, de demiwater voorziening in laboratoria, luchtbevochtiging vanuit het ketelhuis via de stoomketels en luchtkoeling met koeltorens. De verdamping door de koeltorens is met de grafiek water afgebeeld (fig.6). Het ingenomen water dat niet verdampt gaat via drie lozingsputten naar het gemeente riool. In 2013 is omgerekend 57.380 m3 water geloosd. Een Olympisch zwembad kan hiermee 23 x worden gevuld! Naast een beleid om waterverspilling te voorkomen zijn maatregelen nodig ter preventie van legionella. In een beheerprogramma zijn specifieke spoelprotocollen voor alle afdelingen vastgelegd. Het Arbo-Jaarverslag 2013 heeft in het hoofdstuk Gebouwen en Techniek een aparte paragraaf ‘legionella’ opgenomen waarin dit onderwerp nader wordt belicht.


19

Duizenden

m3

berekende lozing verdamping

water

70 60 50 40 30 20 10 2009 2010

2011 jaar

2012

2013

Figuur 6: Waterlozing en verdamping van de afgelopen 5 jaar, weergegeven in duizenden kubieke meter (m3)

2.3

Afvalwater

Om de kwaliteit van het afvalwater te bewaken zijn door Waternet grenzen gesteld aan concentraties en type stoffen die in het afvalwater terecht mogen komen. Ieder kwartaal worden monsters genomen en analyses uitgevoerd ter controle. In bijlage 4 tabel 8 t/m 10 staan de analyseresultaten. In het voorjaar van 2013 zijn meerdere metingen gedaan omdat de grens voor de concentratie van de EOX was overschreden. Het gaat hier om organische verbindingen die in het water kunnen ontstaan of een gevolg zijn van onvoorzichtige handelingen op de werkvloer. Omdat het om een groep componenten gaat die op verschillende manieren gedetecteerd kunnen worden is een vergelijkende studie gedaan. Van één watermonster is volgens twee analysemethodes het gehalte van de EOX bepaald. De uitkomsten van beide bepalingen waren niet gelijk. Bij een herhaling van deze procedure op een later tijdstip waren de analyseresultaten opnieuw niet gelijk. Met de gemeentelijke Omgevingsdienst en Waternet is naar aanleiding van dit onderzoek overleg geweest en zijn deze bevindingen besproken. Het verzoek om de analyse methode voor EOX aan te passen is in de aanvraag van de revisie vergunning meegenomen. In bijlage 4 zijn de uitkomsten van het vergelijkend onderzoek opgenomen in tabel 11.

2.4

Afvalbeheer

In een ziekenhuis en onderzoeksomgeving zijn veel artikelen nodig die steriel en veilig moeten zijn. Het is dan ook nauwelijks te voorkomen dat er veel materiaal gebruikt wordt dat al heel snel in de afvalemmer belandt. Hergebruik van verpakkingsmateriaal wordt door inventieve medewerkers wel op kleine schaal gedaan. Het gaan hier om inzamelacties van plastic doppen voor een goed doel of hergebruik van lege doosjes voor knutselhoeken in een peuterspeelplaats. Deze initiatieven zijn waardevol, zij laten zien dat met kleine stapjes verschil te maken valt als het gaat om hergebruik van materialen. Het werkt als stimulans om verder te rond te kijken naar mogelijkheden waar verpakkingen na gebruik een andere bestemming dan de afvalbak kunnen krijgen.


20

2.4.1 Afvalscheiding, instructie en registratie Op grotere schaal vindt een scheiding plaats naar meer dan 20 afvalsoorten. Afvoer, opslag en registratie is omschreven in werkprotocollen van de medewerkers Logistiek en is te vinden in de afvalwijzer. Alle medewerkers van zowel het ziekenhuis, de laboratoria als de ondersteunende diensten kunnen via het centrale documentatie systeem iProva informatie ophalen over stoffen die afgevoerd moeten worden. Instructies over de manier van inzamelen in containers of jerrycans met de waarschuwingssymbolen voor specifieke gevaren en risico’s zijn zo direct door iedereen te raadplegen. Voor de beeldvorming is in figuur 7 de hoeveelheid afval van soorten die het meest in het oog springen met verschillende kleuren het percentage weergegeven en daarnaast, in dezelfde kleur de verdeling van kosten. afvalstroom 2013 gewicht versus kosten

100% 90% 80% 70% Gevaarlijk (Chemisch) afval

60% 50%

papier

40%

fixeer/ontwikkelaar/film

30%

apparatuur (WEB)

20%

Swill, keukenafval

10%

Bouw en Sloop afval Bedding

0% gewicht 701.387 kg

kosten €199.124

Ongesorteerd bedrijfsafval Specifiek Ziekenhuis Afval

Figuur 7: Verdeling in procenten van hoofdafvalstromen in 2013 naar gewicht (kg) en kosten (€) De hoeveelheid afval dat als bouw en sloopafval is afgevoerd is met 78% gestegen t.o.v. 2012. De naamgeving is hier wat misleidend want het gaat hier o.a. ook om bedrijfsafval zoals kapotte kastjes en materialen die vrijkomen bij installatiewerkzaamheden. De inhoud van deze containers worden door het afvalverwerkingsbedrijf verder uitgesorteerd.

Bouw- en sloopafval


21

Het ongesorteerde bedrijfsafval (=huishoudelijk afval) maakt 64% van de totale afvalstroom uit en verdwijnt in de vuilverbrandingsovens, daarmee levert het een bijdrage aan de stadsverwarming van Amsterdam. Met de grafieken in fig. 8 en 9 is het verloop van gewichtshoeveelheden in kilogrammen en de kosten in euro’s over de afgelopen vijf jaar zichtbaar gemaakt. De langzame toename van de totale hoeveelheid afval die nu meer dan 700 ton bedraagt is goed te zien, toch is deze toename minder snel dan de groei van het aantal medewerkers in hetzelfde tijdsbestek. De kosten over de afgelopen drie jaar zijn nagenoeg hetzelfde gebleven dankzij scherpe prijsafspraken. In de bijlage 4 zijn de tabellen 12 t/m 15 opgenomen voor de cijfers.

gewicht van afvalstromen 2009-2013 800.000 700.000 gevaarlijk afval

gewicht (kg)

600.000

papier

500.000

fixeer/ontwikkelaar/film

400.000

apparatuur

300.000

Swill, keukenafval

200.000

Bouw en Sloop afval

100.000

Bedding

0

Huishoudelijk afval

2009

2010

2011 jaar

2012

2013

Specifiek Ziekenhuis Afval

Figuur 8: Overzicht van hoeveelheden afvalstromen over de afgelopen 5 jaar.

kosten van afvalstromen 2009-2013 250.000 gevaarlijk afval

200.000 kosten (€)

papier

150.000

fixeer/ontwikkelaar/film apparatuur

100.000 Swill, keukenafval Bouw en Sloop afval

50.000

Bedding

0 2009

2010

2011 jaar

2012

2013

Huishoudelijk afval Specifiek Ziekenhuis Afval

Figuur 9: Overzicht van kosten van de afvalstromen over de afgelopen 5 jaar


22

Binnen de Research is onderzocht of een alternatieve techniek voor het gebruik van films de verwachtte kosten besparing en milieutechnische winst heeft opgeleverd. De resultaten zijn zeker het vermelden waard. Vanaf de aanschaf van de apparatuur (chemdocs) in november 2010 is een reductie van het aantal ingekochte films te zien met bijna 65% binnen 1 jaar. In 2012 zet de daling door met 40% en neemt weer iets toe in 2013. Het verbruik van films zal nooit helemaal nul worden. Voor andere analyse technieken is nog geen bruikbare vervanging gevonden. Bij sommige onderzoekers blijft de wens bestaan om conventionele technieken te gebruiken. Die ruimte wordt binnen het NKI ook geboden. Het aantal vaten specifiek ziekenhuisafval dat per werkplek is verzameld is door logistiek bijgehouden. Dit levert de grafieken op van figuur 10 en 11. Bij de research afdelingen is het maximum 1136 vaten. Bij de afdelingen die deel uitmaken van het directe zorgproces is de dagbehandeling koploper met 2866 vaten op jaarbasis. Het is onvermijdelijk dat maatregelen om infectie te voorkomen extra afval oplevert.

Afvoer specifiek ziekenhuisafval Research

a a n t a l v a t e n

1200

2009

1000

2010

800

2012

600

2011 2013

400 200 0

Figuur 10: SZA containers bij de afdelingen van het cluster research over de afgelopen 5 jaar (gegevens logistiek)


23

Afvoer SZA DOD; RT; HOD; MOD

a a n t a l v a t e n

3000 2500 2000

2009 2010 2011 2012 2013

1500 1000 500 0

Figuur 11: Afvoer SZA containers bij de afdelingen van de clusters DOD-HOD/MOD en RT (gegevens logistiek)


24

3 Jaarplan 2014-2105 De komende twee jaar staat beheersbare groei, samenwerking en integratie centraal. De volgende onderwerpen maken deel uit van de jaarplanning van milieuzorg.

3.1

Milieubeleid / Milieuthermometer Zorg

In 2014 staat de audit voor certificering volgens de Milieuthermometer Zorg op het programma. De voorbereiding om voor alle 17 onderdelen aan de vastgestelde criteria te voldoen zal in samenwerking met de afdelingen Inkoop en Logistiek, Gebouwbeheer, Hotel en de verschillende laboratoria gebeuren. Actiepunten naar aanleiding van het auditrapport zullen in een plan van aanpak nog in 2014 een vervolg krijgen om tot het gewenste niveau voor certificering te komen.

3.2

Vergunningaanvraag

Aanvraag omgevingsvergunning voor het gehele AVL gebouwencomplex is in 2013 ingediend. Overleg met de vergunningverlener en het verzorgen van aanvullende informatie die nodig is voor een vlot verloop van deze procedure is een vast agendapunt binnen milieuzorg. Bewaking en het “up to date” houden van documentatie met betrekking tot milieugegevens hoort hierbij.

3.3

Extra projecten milieuzorg en KAM

3.3.1 Controles en borging Binnen KAM spelen de volgende aandachtspunten: Evaluatie van de geïntegreerde inspectiemethodiek met de onderwerpen milieu, (brand)veiligheid, gezondheid en straling. Ontwikkeling van een aangepaste werkwijze voor de afdelingen binnen de Servicediensten. Nadere uitwerking van het plan van aanpak voor de RI&E van HOD/MOD. Het cluster DOD staat ingepland voor een RI&E Hierbij zullen specifieke milieuaspecten ook aandacht krijgen. 3.3.2 Energiezorg Structureel overleg vindt plaats met Gebouwbeheer over het opnemen, verwerken en interpreteren van de energiedata. Rapportage van de werkgroep die de visie op techniek nader uitwerkt moet inzicht geven waar nog alternatieve technieken voor energiewinst mogelijk zijn. 3.3.3 Afval: preventie en scheiding Vanuit Inkoop & Logistiek wordt in samenwerking met KAM aan tijdelijke oplossingen op maat gewerkt. Punten uit het aangepaste plan van aanpak uit 2010 voor afvalpreventie maatregelen en verdere scheiding zijn onderdeel van projecten op korte of langere termijn om initiatieven te stimuleren en draagvlak te geven, onder andere:  Inzameling van plastics  Inzameling koffiebekers  Hergebruik verpakkingen  Onderzoek naar alternatieve digitale analyse methodes om gebruik milieuschadelijke stoffen terug te dringen 3.3.4 Gevaarlijke stoffenregistratie Een project om de gevaarlijke stoffen die in de kliniek gebruikt worden verder in kaart te brengen met een nieuw dataprogramma zal in 2014 starten. Daarnaast zal het beleidsstuk “omgaan met gevaarlijke stoffen” herschreven worden.


25

3.3.5 Legionella beheersplan RI&E voor legionella moet actueel gemaakt worden. In samenwerking met een externe partij wordt het totale leidingnet opnieuw doorgelicht. Plan van aanpak voor verbeteringen en spoelprocedures krijgt hiermee in 2014 een update. 3.3.6 Mobiliteit Mobiliteit is voor de komende twee jaar in twee onderdelen te splitsen. Enerzijds het parkeerprobleem in verband met de verschillende bouwactiviteiten rondom de bestaande gebouwen. Anderzijds mobiliteit voor de langere termijn. Voor de komende acht jaar wordt daarvoor in 2014 een mobiliteitsplan opgesteld. De volgende verkeersstromen maken onderdeel uit van het mobiliteitsbeleid: woon-werkverkeer, zakelijk verkeer, bezoekers/patiëntenverkeer en logistiek verkeer. 3.3.7 LearningGuide / E-learning E-learning: het opzetten en uitwerken van geschikte leer-modules blijft een vast programma onderdeel van KAM. Initieel staat de kennis van afvalstromen als belangrijkste leerdoel op het programma. Voor beheersing van milieuaspecten, zoals energie en materiaalbesparing zullen mogelijkheden onderzocht worden in de vorm van tips en trucs voor alle medewerkers. 3.3.8 Duurzaam inkopen / duurzaam ondernemen Duurzaam inkopen is een essentieel onderdeel van de milieuthermometer. Gedurende de komende jaren wordt duurzaam inkopen steeds verder in de kernprocessen verankerd. Daarnaast worden de medewerkers van de verschillende afdelingen gestimuleerd om mee te denken aan verbeterslagen. Met het vaststellen van performance indicatoren op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen zal in de komende twee jaar de beleidslijn van MVO meer vorm krijgen. Dit maakt onderdeel uit van het meerjarenbeleidsplan.


26

Bijlage 1 Gebruikte afkortingen ADR a.c. AEB AKL AVC AVL BARIM BRE BREEAM DOD EOX GB GHS GGO HR HOD I&L IFC KAM kWh m3 OD pe PGS MOD MPZ MVO NKI SBE RI&E RT SD SZA TBV VOX v.e. Wabo WEB WKK Wm Wvo

Accord européen relatief au transport international des marchandises Dangereux par Route Afvalwatercoëfficiënt Afval Energie Bedrijf Amsterdam Algemeen Klinisch Laboratorium Audio Visueel Centrum Stichting Het Nederlands Kanker Instituut- Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Besluit Algemene Regels Inrichtingen Milieubeheer (Activiteitenbesluit) Building Research Establishment Bre Environmental Assessment Method Diagnostische Oncologische Disciplines Extraheerbare organische halogenen Gebouwbeheer Global Harmonised System Genetisch Gemodificeerde Organismen Human Resources Heelkundig Oncologische Disciplines Inkoop en Logistiek Informatievoorziening, Financiën & Control Kwaliteit Arbo en Milieu kilowattuur kubieke meter = 1000 liter Omgevingsdienst NoordZeekanaal Gebied Patiënten eenheid Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen Medisch Oncologische Disciplines Milieu Platform Zorgsector Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut Stralingsbeschermingseenheid Risico-Inventarisatie en Evaluatie Radiotherapie Servicediensten Specifiek Ziekenhuisafval Taken, Bevoegdheden, Verantwoordelijkheden Vluchtige Organische halogenen vervuilingseenheid Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht Wit en bruingoed Warmte Kracht Koppeling installatie Wet Milieubeheer Wet verontreiniging oppervlaktewater


27

Bijlage 2 Milieubeleidsverklaring 2013


28

Bijlage 3 Uit de milieubarometer Kengetallen Elektriciteit Percentage nacht- of dalverbruik elektriciteit Elektriciteitsverbruik per vloeroppervlak Elektriciteitsverbruik per medewerker Elektriciteitsverbruik per Patienteneenheden

2004

2011

2012

2013

% kWh/m2

33,5 240

43,9 185

44,4 182

38,5 165

kWh/fte kWh/Pat.eenh.

8.108 92,9

8.046 100

7.494 94,3

6.739 87,7

Brandstoffen Brandstof voor verwarming per vloeroppervlak

m3 gas eq./m2

44,6

33,3

36,6

39,8

Brandstof voor verwarming per medewerker Brandstofverbruik totaal per Patienteneenheden

m3 gas eq./fte m3 gas eq./Pat.eenh.

1.505 26,2

1.446 20,5

1.512 25,0

1.626 25,1

Gebouwgebonden energie Gebouwgebonden energieverbruik

GJ

196.680

229.115

252.358

221.435

Water & afvalwater Waterverbruik per medewerker

m3/fte

47,4

34,4

32,3

33,4

Waterverbruik per Patienteneenheden VE per m3 waterinkoop (afvalwatercoëfficient)

liter/Pat.eenh. VE/m3

543 0,0223

428 0,0150

406 0,0150

435 0,0151

Afval Afvalscheiding

%

25,2

31,9

23,9

28,6

Percentage ongesorteerd bedrijfsafval Ongesorteerd afval per medewerker

% kg/fte

72,9 256

62,7 236

70,5 253

62,6 259

Gesorteerd afval per medewerker Afval per medewerker

kg/fte kg/fte

86,3 342

111 347

79,6 333

104 363

Afval per Patienteneenheden Percentage papierafval

kg/Pat.eenh. %

3,92 6,98

4,31 6,64

4,19 5,78

4,72 6,02

Papierafval per medewerker Percentage gevaarlijk afval

kg/fte %

23,9 16,3

23,0 16,1

19,2 16,8

21,8 16,0

Gevaarlijk afval per medewerker Specifiek ziekenhuisafval per Patienteneenheden

kg/fte kg/Pat.eenh.

55,7 0,483

56,0 0,579

55,9 0,554

57,9 0,606

CO2 en Compensatie Gebouwgebonden CO2 emissie per medewerker

ton CO2/fte

6,97

6,67

7,04

6,08

Gebouwgebonden CO2 emissie per vloeroppervlak Kosten

kg CO2/m2

207

153

171

149

Totale milieukosten als percentage van de omzet Totale milieukosten per medewerker

% €/fte

1,55 1.187

1,34 1.598

1,24 1.476

1,05 1.366

Totale milieukosten per Patienteneenheden Energiekosten per Patienteneenheden

€/Pat.eenh. €/Pat.eenh.

13,6 10,7

19,9 17,5

18,6 16,7

17,8 15,7

Afvalkosten per Patienteneenheden Prijs van een ingekochte kWh

€/Pat.eenh. €/kWh

1,50 0,0782

1,32 0,104

1,25 0,106

1,34 0,113

Prijs van een m3 gas Prijs van een m3 drinkwater

€/m3 €/m3

0,200 1,33

0,352 1,51

0,269 1,51

0,299 1,50

Prijs van een vervuilingseenheid Prijs van een kg afval

€/VE €/kg

54,0 0,382

52,0 0,306

0 0,297

0 0,285

Prijs van een kg ongesorteerd bedrijfsafval Bedrijfsvoering

€/kg

0,181

0,157

0,136

0,126

Vloeroppervlak per medewerker Vloeroppervlak per Patienteneenheden

m2/fte m2/Pat.eenh.

33,7 0,386

43,5 0,540

41,3 0,520

40,9 0,532

eenheden per medewerker

eenheden/fte

87,3

80,4

79,4

76,8

Tabel 2: Milieubarometer 2011-2013: De milieuaspecten van het AVL: energie, water, afval en de kosten zijn berekend ten opzichte van gebouwinhoud, werknemer of patiënteneenheid. Ter vergelijking is het beginjaar 2004 meegenomen. Jaarrapport Milieu 2013

29

CO2 Footprint

2012

CO2parameter

Milieugegeven Elektriciteit Ingekochte elektriciteit

14.503.325

kWh

0,455

kg CO2 / kWh

Diesel voor NSA Aardgas voor WKK

5.057

ton CO2

m3

4.478

ton CO2

19.125

liter

59,9

ton CO2

680.269

m3

1.241

ton CO2

5.779

ton CO2

m3

19,8

ton CO2

VE

40,0

ton CO2

59,8

ton CO2

32,6

ton CO2

ton CO2

32,6

ton CO2

13.734

ton CO2

10.929

ton CO2

0

ton CO2

0

ton CO2

13.734

ton CO2

10.929

ton CO2

5.106

ton CO2

2.453.726

49,3

ton CO2

1.886

ton CO2

7.042

ton CO2

18,6

ton CO2

66.393

37,4

ton CO2

1.004

56,1

ton CO2

37,5

ton CO2

Subtotaal

37,5

Totaal Compensatie Netto CO2uitstoot

1,83

15.750

liter

3,13

1.033.467

m3

1,83

Water & afvalwater Drinkwater

62.574

m3

0,298

Afvalwater

939

VE

39,9

kg CO2 / m3 kg CO2 / liter kg CO2 / m3

kg CO2 / m3 kg CO2 / VE

Subtotaal

kg

ton CO2

ton CO2

m3

31.023

5.057

6.599

Subtotaal

Kantoorpapier Standaard (houtvrij) papier

11.114.389

ton CO2

2.797.962

1,21

kg CO2 / kg

CO2equivalent

Milieugegeven

6.599

Subtotaal

Brandstoffen Aardgas voor verwarming

2013

CO2equivalent

27.023

kWh

kg

Totaal

Tabel 3: Berekening van de CO2 footprint Ter vergelijking is het jaar 2012 meegenomen


30

Bijlage 4 Milieugegevens Energie Elektriciteit

2009

ingekocht

kWh

WKK

kWh

Noodstroom

kWh

Totaal

kWh

t.o.v. vorige jaar

2010

2011

2012

2013

15.937.769 -

15.377.281 -

14.842.009

14.523.960

11.153.942

11.021

20.202

13.123

40.000

45.000

44.956

15.977.769 8,7%

15.422.281 -3,5%

14.897.986 -3,4%

14.544.162 -2,4%

11.167.065 -23,2%

Tabel 4: Overzicht van het gebruik van elektriciteit van de afgelopen 5 jaar: ingekochte kWh is hier gecorrigeerd voor verbruik O-gebouw(erbij) en gasthuis( eraf) 7 Aardgas

2009

verwarming

m3

stoomketels

m3

WKK

m3

Totaal

m3

t.o.v. vorige jaar

2010

2011

2013

2012

2.023.493

1.363.989

877.639

580.545

1.022.931

787.966

961.954

692.643

911.869

946.949

607

8.104

579.039

1.033.467

2.812.066 20,7%

2.334.047 -17,0%

2.149.321 -7,9%

2.525.881 17,5%

680.269 3.093.427 22,5%

Tabel 5: Overzicht van het gebruik van gas van de afgelopen 5 jaar: dit is gebruik door WKK, heetwater en stoomketels. In de onderste regel het % ten opzichte van het vorige jaar 8.

Water 2010

2009

Water inname C-Noord

m3

inname ketelhuis

m3

levering Gasthuis

m3

inname O-gebouw

m3

Watergebruik

m3

t.o.v. vorige jaar verdamping

m3

berekende lozing

m3

2011

2013

2012

14.133

16.027

14.571

17.034

13.944

47.022

47.202

47.553

47.031

52.980

1.410

959

994

803

528

859

891

542

60.604 -10,6%

63.161 4,2%

61.672 -2,4%

63.262 2,6%

66.396

8.849

7.578

7.695

10.596

9.007

51.755

55.583

53.977

52.666

57.389

Tabel 6: Overzicht van het gebruik en de verdamping van water van de afgelopen 5 jaar: In de rij ‘t.o.v. vorig jaar’ is het % ten opzichte van het vorige jaar, zie figuur 6 9 7

Bron: IFC, zie figuur 4 Bron: GB, zie figuur 5, dit totaal verbruik is niet gelijk aan het verbruik zoals dat staat genoteerd in tabel 7. vanwege correcties gasthuis

8


31

Kostenoverzicht energie en water: 2013 versus 2012

Elektra Totaal Gas Totaal Water Totaal

realisatie 2012

realisatie 2013

verschil 2013/2012

verbruik 2012

verbruik 2013

verschil 2013/2012

in € 1.538.883 in € 1.053.917 in € 94.657

in € 1.255.799 in € 1.141.667 in € 99.334

in € 283.084 in € -87.750 in € -4.677

in Kwh 14.503.325 in m3 2.797.962 in m3 62.574

in Kwh 11.114.389 in m3 3.133.995 in m3 66.393

in Kwh 3.388.936 in m3 -336.033 in m3 -3.819

Tabel 7: Overzicht van de kosten en het verbruik van elektra, gas en water in 2011 en 2012 (bron IFC)

9

GB en IFC doorberekeningen


32

Afvalwater Meetput NEDAM 0401 Bouwdelen: G(proefdierhuis); H(SD, Res) K(Ketelhuis) Rapportnummer Datum

10953

11172

11316

11532

04-02-13

15-05-13

01-08-13

19-11-13

Norm chroom (Cr)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

koper (Cu)

µg/l

280

210

290

130

lood (Pb)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

nikkel (Ni)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

zink (Zn)

µg/l

31

27

85

49

1000,0

µg/l

311

237

375

179

kwik (Hg)

1,0

µg/l

0,22

< 0,10

< 0,10

< 0,10

zilver (Ag)

100,0

µg/l

44

21

22

21

benzeen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

tolueen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

ethylbenzeen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

orthoxyleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

meta- en paraxyleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

xylenen (som)

µg/l

< 0,40

< 0,40

< 0,40

< 0,40

µg/l

< 1,0

< 1,0

< 1,0

< 1,0

naftaleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

dichloormethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

trichloormethaan

µg/l

3,4

0,13

2,9

< 0,10

trichlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

tetrachlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

1,2-dichloorethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

1,1,1-trichloorethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

trans 1,2-dichlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

1,2-dichloorethenen (som)

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

som zware metalen

BTEX (som)

100,0

chloorkoolwaterstoffen (som)

10,0

µg/l

3,4

< 1,1

2,9

< 1,1

EOX

100,0

µg/l

600*

< 100

< 100

< 100

Tabel 8: Overzichttabel NEDAM0401 van de steekbemonstering in 2013. *Resultaten extra metingen in tabel 11


33

meetput NEDAM 0402 Bouwdelen: B(Res); C(Pathologie,radiologie,Res, SD) D(Radiotherapie) Rapportnummer Datum

10953

11172

11316

11532

04-02-13

15-05-13

01-08-13

19-11-13

Norm chroom (Cr)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

koper (Cu)

µg/l

210

310

290

300

nikkel (Ni)

µg/l

< 5,0

21

< 5,0

6,6

lood (Pb)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

zink (Zn)

µg/l

99

120

78

110

1000

µg/l

309

451

368

416,6

kwik (Hg)

1,0

µg/l

0,14

0,11

< 0,10

< 0,10

zilver (Ag)

100

µg/l

< 1,0

100

66

66

barium (Ba)

500

µg/l

20

41

34

21

benzeen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

tolueen

µg/l

< 0,20

3,3

2,3

1,5

ethylbenzeen

µg/l

< 0,20

6

0,78

1,4

orthoxyleen

µg/l

< 0,20

9,7

1,5

2,8

meta- en paraxyleen

µg/l

< 0,20

27

6,4

5,5

xylenen (som)

µg/l

< 0,40

37

7,9

8,2

µg/l

< 1,0

46

11

11

naftaleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

dichloormethaan

µg/l

0,21

0,45

0,62

0,45

trichloormethaan

µg/l

6,7

1,6

2,7

5

tetrachloormethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

1,2

trichlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

tetrachlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

1,2-dichloorethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

cis 1,2-dichlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

som zware metalen

BTEX (som)

100


10

µg/l

6,9

2

3,4

6,6

EOX

100

µg/l

4600*

< 0,1

< 0,1

< 0,1

Tabel 9: Overzichttabel NEDAM0402 van de steekbemonstering in 2013 . *Resultaten extra metingen in tabel 11


34

Meetput NEDAM 0403 Bouwdelen: A;(kliniek); S(binnenstraat) Rapportnummer Datum

10953

11172

11316

11532

04-02-13

15-05-13

01-08-13

19-11-13

norm chroom (Cr)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

koper (Cu)

µg/l

530

290

310

280

nikkel (Ni)

µg/l

6

< 5,0

5,5

< 5,0

lood (Pb)

µg/l

< 5,0

< 5,0

< 5,0

< 5,0

zink (Zn)

µg/l

220

73

94

53

1000

µg/l

750

363

404

333

1,0

µg/l

0,19

< 0,10

< 0,10

< 0,10

benzeen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

tolueen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

ethylbenzeen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

orthoxyleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

meta- en paraxyleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

xylenen (som)

µg/l

< 0,40

< 0,40

< 0,40

< 0,40

µg/l

< 1,0

< 1,0

< 1,0

< 1,0

naftaleen

µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

dichloormethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

trichloormethaan

µg/l

0,36

< 0,10

< 0,10

1

tetrachloormethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

trichlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

tetrachlooretheen

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10

1,2-dichloorethaan

µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,10

< 0,10

< 0,10

< 0,10


µg/l

< 0,20

< 0,20

< 0,20

< 0,20

som zware metalen kwik (Hg)

BTEX (som)

100


10

µg/l

< 1,1

< 1,1

< 1,1

< 1,1

EOX

100

µg/l

3900*

< 0,1

< 0,1

< 0,1

Tabel 10: Overzichttabel NEDAM0403 van de steekbemonstering in 2013. *Resultaten extra metingen in tabel 11


35

meting toezichthouder

meting door eigen meetbedrijf

1

2

3

rapportnr

methode / meetput Nedam 0401 Nedam 0402 Nedam 0403

10953

10996

10997

11045

11046

31-1-2013

4-2-2013

20-2-2013

EOX ug/l

eox ug/l

eox ug/l

eox ug/l

eox ug/l

eox ug/l

eox ug/l

eox ug/l

NEN 6676

NEN 6676

NEN 6676

NEN 6402

NEN 6676

NEN 6402

NEN 6676

NEN 6402

13-3-2013

11172a

11173

15-5-2013

<150

600

1200

3,8

100

1,4

<100

<1,0

<150

4600

300

< 1,0

200

3,7

<100

12

<150

3900

700

1,5

<100

2,3

<100

1,8

Tabel 11: vergelijking analysemethode voor EOX n.a.v. metingen d.d. 04-02-13.


36

Afval Afvalstromen 2013

gewicht 701.387 kg

% gewicht

kosten €199.124

% kosten

€/kg

92.485 450.630 50.530 35.720 3.150 2.635 2.013 43.340 20.884 701.387

13% 64% 7% 5% 0% 0% 0% 6% 3%

104.316 56.801 4.914 9.414 1.462 395 846 6.296 14.680 199.124

52% 29% 2% 5% 1% 0% 0% 3% 7%

1,13 0,13 0,10 0,26 0,46 0,15 0,42 0,15 0,70

Specifiek Ziekenhuis Afval Ongesorteerd bedrijfsafval Bedding Bouw en Sloop afval Swill, keukenafval apparatuur (WEB) fixeer/ontwikkelaar/film papier Gevaarlijk (Chemisch) afval Totaal afval

Tabel 12: Het gewicht en de kosten van alle afvalstromen die zijn afgevoerd in 2013. Zie ook tabel 15 voor verdere uitsplitsing apparatuur, fixeer/ontwikkelaar en chemisch afval. Bron gewichten: ICOVA, Logistiek, Remondis en Scherpenzeel. Bron kosten: IFC en ICOVA. Zie figuur 6. Afvalstromen (kg) Specifiek Ziekenhuis Afval Huishoudelijk afval Bedding Bouw en Sloop afval Swill, keukenafval apparatuur fixeer/ontwikkelaar/film papier gevaarlijk afval Totaal afval (kg)

2009

2010

2011

2012

2013

verschil 2012/2011

77.140 381.950 39.550 18.420 4.200 3577 3.749 37.981 15.320 581.887

77.140 410.540 51.780 4.820 10.000 2.200 3.928 39.392 17.674 617.474

85.680 441.865 51.300 34.090 3.150 4.046 2.154 42.433 17.014 681.732

85.340 454.965 50.530 35.720 4.950 3.611 2.843 37.293 20.164 695.416

92.485 450.630 42.740 63.540 2.340 2.635 1.619 43.340 20.884 720.213

8% -1% -15% 78% -53% -27% -43% 16% 4% 2%

Tabel 13: De hoeveelheid (kg) afgevoerd afval, tijdens de afgelopen 5 jaren Bron: ICOVA, Logistiek, Remondis en Scherpenzeel Afvalkosten (€) Specifiek Ziekenhuis Afval Huishoudelijk afval Bedding Bouw en Sloop afval Swill, keukenafval apparatuur fixeer/ontwikkelaar/film papier gevaarlijk afval Totaal afvalkosten

2009

2010

2011

2012

2013

verschil 2013/2012

100.531 56.844 6.029 3.654 715 878 2.250 3.240 15.320 189.461

104.927 66.331 7.972 948 2.588 540 2.250 3.240 12.460 199.124

108.812 63.031 4.914 9.414 1.548 607 1.115 6.296 17.014 212.751

103.999 61.754 6.408 6.377 2.368 215 1.475 6.296 20.164 209.056

104.316 56.801 4.914 9.414 1.462 395 846 7.000 20.884 206.032

0% -8% -23% 48% -38% 84% -43% 11% 4% -2%

Tabel 14: De kosten van het afgevoerd afval de afgelopen 4 jaar. In de laatste kolom het % ten opzichte van 2012, verdeeld in de hoofdafvalstromen. Bron: ICOVA.


37

Gevaarlijk (chemisch)afval (kg) afgewerkte olie. anorganische logen anorganische zuren batterijen < 1 kg gasontladingslampen ongesort. hal. arm oplosmiddelen laagcal. cosmetica en medicijn afval halogeen rijke vloeistoffen koelvloeistof laboratorium afval KCA lood /nikkel/cadmiumaccu's Totaal gevaarlijk afval Wit en bruingoed (kg) koelkast (aantal*30kg) televisies ict apparatuur gegevensdragers (floppydiscs) professionele (koel)apparatuur WEB totaal Fixeer/ontwikkelaar/film (liters) fixeer (tank) fixeer ontwikkelaar (tank) ontwikkelaar films totaal fix/ontw/film zilveropbrengst

2009

2010

2011

2012

2013

139

2.115

413 12 398 155 96 12.457 14 1.291

33 4 59 119 392 16.081 81 500

196,00 7.228,00 50,00 487,00

14.805 2009

3.053 81 67 17.647 2010

1.988 73 117 17.014 2011

524 299 42 189 319 14.925 58 888 984 1.600 96 240 20.164 2012

2.424 31 1.160 20.884 2013

6.433,00 161,00 58,00 14.680,00 euro

390

300

537

2.000

1.425 6 2.180

870

3.187

520 94 491

1.191 574

601

3.577 2009

2.300 2010

2.941 4.046 2011

0 3.611 2012

2.635 2013

1.138 euro

2.308 36 1.308 38 62 3.752

2.439 39 1.417 33

1.338 29 723 40 24 2.154

1.499

886

514

1.068

733

388

1.619 645

902

68 5 83 450 441 9.830 100 2.360 1.384 84

20 202 11.970

3.928 1722

276 2.843

2013euro

4,00 63,00

Tabel 15: Overzicht onderverdeling van de afvalstromen chemisch afval, WEB, en fixeer/ontwikkelaar.


38

Jaarrapport Milieu 2013

Recommend Documents