Jaaroverzicht Verantwoord beleggen

Jaaroverzicht 2014 Verantwoord beleggen

u

ESG: Environmental, Social, Governance

ESG Council

Postadres

Erik Luttenberg (voorzitter)

Postbus 75666

Lars Dijkstra

1070 AR Amsterdam

Marieke de Leede (secretaris) Almar Rietberg Theo Nijssen

Telefoon

Karen McGrath 020 - 348 8943 Adviseurs ESG Council Website Harry Hummels (ECCE) Sander Boleij (Van Lanschot)

www.kempen.nl

Magnus Furugard (GES Investment Services) E-mail Locatie [email protected] Kempen & Co N.V. Beethovenstraat 300 1077 WZ Amsterdam

Inhoudsopgave

Managementsamenvatting

4

Trends en ontwikkelingen

5

Verantwoord beleggingsbeleid

7

Organisatorische ontwikkelingen

10

Implementatie verantwoord beleggingsbeleid

11

Stemmen

15

Duurzame beleggingsoplossing

17

Thema’s 2014

18

Vooruitzicht 2015

20

Jaaroverzicht 2014

Verantwoord beleggen

3

Managementsamenvatting

Kempen Capital Management (KCM) wil als verantwoorde

Via deze collaboratieve en thematische engagement aanpak

vermogensbeheerder een positieve bijdrage leveren aan

kunnen we onze invloed vergroten, bijvoorbeeld in het

maatschappelijke ontwikkeling. Binnen KCM geloven we in

verduurzamen van de palmolie industrie.

een geïntegreerde aanpak, waar extra-financiële criteria een vast onderdeel van het beleggingsproces zijn. Middels

In 2014 hebben we verschillende bijeenkomsten

engagement spreken wij onze medewerkers, klanten, en

georganiseerd om verantwoord beleggen onder de aandacht

andere fondsmanagers aan om op een verantwoorde manier

te brengen, zowel intern als extern. We hebben twee

te ondernemen. Op deze manier stimuleren we onze

klantbijeenkomsten georganiseerd over lange termijn

stakeholders om het kapitaal dat ze beheren in de juiste

betrokken aandeelhouderschap en we hebben aandacht

ondernemingen te beleggen. Bovendien geloven we ook dat

besteed

aan

verantwoord

beleggen

tijdens

de

dit goed is voor de business; beleggen in controversiële

kwartaalmeetings met klanten. Intern hebben we enkele

entiteiten resulteert in hoge risico’s terwijl duurzame

bijeenkomsten georganiseerd om collega’s te informeren

ondernemingen een interessante investering zijn, zeker op

over de ontwikkelingen rondom ESG integratie en de selectie

de lange termijn.

van een nieuwe ESG researchprovider. Daarnaast delen we

In 2014 hebben we een strategiesessie over verantwoord

interne Sharepoint site.

continue informatie over verantwoord beleggen via onze beleggen georganiseerd. Met twintig collega’s, die de verschillende teams van KCM breed vertegenwoordigen,

Tot slot is verantwoord beleggen duidelijk op de kaart gezet

hebben we stilgestaan bij ons huidige ESG-beleid (ESG:

in de strategieplannen voor KCM voor 2015. We willen

Environmental, Social, Governance) en hebben we plannen

invulling geven aan onze rol als lange termijn betrokken

en ambities besproken voor de komende jaren. De focus voor

aandeelhouder. Dit doen we via twee wegen. Ten eerste via

KCM

alle

ESG integratie in de beleggingsprocessen van KCM en ten

beleggingsprocessen van KCM. Tijdens de strategiesessie

tweede via het participeren in projecten rondom lange

hebben we ook onze ESG partners geëvalueerd en besloten

termijn beleggen: ‘Focusing Capital on the Long Term’

om te onderzoeken of onze huidige ESG researchprovider

(FCLT). We realiseren ons dat de implementatie van ESG

nog past bij onze ambities. Tot slot hebben we tijdens deze

integratie en lange termijn beleggingen soms complex is en

bijeenkomst gezamenlijk geformuleerd waarom KCM

dat de werkelijkheid genuanceerd kan zijn. We vinden het

verantwoord beleggen belangrijk vindt: we willen onze

belangrijk om hier met collega’s en klanten over in gesprek

invloed

te gaan. In bijgaand rapport leest u op welke gebieden we

ligt

op

volledige

gebruiken

om

ESG

integratie

positieve

in

verandering

te

bewerkstelligen.

in 2014 voortgang hebben geboekt en wat onze plannen voor de toekomst zijn.

Daarnaast geloven we dat verantwoord beleggen noodzakelijk is om op lange termijn positieve resultaten te bewerkstelligen. Als betrokken aandeelhouder kiezen we voor een engagement aanpak boven uitsluiting. Om focus aan te brengen in dit proces, gebruiken we een thematische engagement benadering. Zo zijn we bijvoorbeeld met

Paul Gerla

verschillende ondernemingen in dialoog over de

Erik Luttenberg

maatschappelijke uitdagingen omtrent de productie van palmolie. We proberen zoveel mogelijk met andere beleggers en organisaties samen te werken in engagement initiatieven, zoals de Principles for Responsible Investment (PRI).


4

Jaaroverzicht 2014


Ontwikkelingen KCM In 2014 heeft KCM stilgestaan bij de toekomstplannen voor verantwoord beleggen. Tijdens de strategiesessie in april is duidelijk naar voren is gekomen is dat we ons gaan richten op volledige ESG integratie in het beleggingsproces. In dit rapport geven we toelichting op de ontwikkelingen omtrent ESG integratie binnen KCM. Na de beschrijving van de trends en ontwikkelingen in de sector geven we een korte samenvatting van het verantwoord beleggingsbeleid en de organisatorische ontwikkelingen binnen KCM. Daarna kijken we naar de implementatie en invulling van het ESG-beleid en naar de ontwikkelingen rondom engagement en uitsluiting. Hierbij komt onder andere de thematische engagement aan de orde. Ook worden enkele ontwikkelingen rondom het stembeleid en de stemketen kort toegelicht. Tot slot staan we stil bij een aantal specifieke thema’s: de selectie van een nieuwe ESG research provider, klimaatverandering en lange termijn beleggen. Het rapport sluit af met een vooruitblik op 2015.

Ontwikkelingen in de sector Internationaal De groeiende belangstelling voor verantwoord beleggen is ook in 2014 voortgezet. Het aantal ondertekenaars van de Principles for Responsible Investment (PRI) is wederom gestegen het afgelopen jaar. Eind 2014 had de PRI 1325 leden (2013: 1238), hiervan is het merendeel institutionele belegger. In totaal vertegenwoordigt de PRI meer dan 45 USD triljoen (2013: 34 USD triljoen). Ook inhoudelijk blijft de PRI groeien. Zo zijn er afgelopen jaar verschillende nieuwe werkgroepen opgezet, waaronder een werkgroep die zich richt op lange termijn beleggingen. De werkgroep analyseert de belemmeringen in regulering voor lange termijn beleggers en ontwikkelt een model mandaat voor lange termijn beleggers. KCM heeft deelgenomen aan de discussies binnen deze PRI werkgroep. Daarnaast heeft de PRI het Reporting Framework, na een uitgebreide consultatieronde, vernieuwd. In dit jaarlijkse PRI rapport beschrijft iedere organisatie die de PRI ondertekend heeft hoe de zes principes voor verantwoord beleggen worden geïmplementeerd en nageleefd. De rapportages zijn publiek beschikbaar op de website van KCM. In 2014 heeft de PRI het “PRI Assessment Report” geïntroduceerd. Dit rapport, wat de PRI vanaf nu jaarlijks wil publiceren, maakt een analyse van de resultaten van alle PRI ondertekenaars. Het PRI Assessment rapport dat in 2014 is gepubliceerd toont aan dat KCM bovengemiddeld presteert ten opzicht van haar peers in het implementeren van de zes principes van de PRI omtrent verantwoord beleggen. Begin juni vond de jaarlijkse Europese conferentie op het gebied van verantwoord beleggen plaats: Responsible Investor (RI) Europe 2014. Gedurende twee dagen werden de belangrijkste ESG ontwikkelingen en trends bediscussieerd. Vanuit heel Europa waren veel vermogensbeheerders, dataproviders en institutionele beleggers aanwezig om ideeën uit te wisselen en de grootste uitdagingen met elkaar te bespreken. Dit jaar ging er veel aandacht uit naar lange termijn beleggingen en ESG integratie. Er werd onder andere gepleit voor minder frequente, meer kwalitatieve en geïntegreerde (financieel en verantwoorde) rapportages. Het belang van verantwoord beleggen staat ook op de radar van opleidingsinstituten. Zo heeft het CFA instituut (Chartered Financial Analyst) besloten om verantwoord beleggen te integreren in haar opleidingscurriculum. In oktober 2014 heeft CFA een groep experts uitgenodigd om input te verzamelen omtrent ESG integratie. KCM was uitgenodigd voor deze bijeenkomst en heeft een positieve bijdrage kunnen leveren. Naar verwachting is ESG volledig geïntegreerd in de CFA opleiding van 2016/2017.

Jaaroverzicht 2014


5


Nationaal Ook binnen de VBA is er groeiende aandacht voor ESG integratie. Het VBA Journaal, een vakblad voor beleggingsprofessionals, ging afgelopen zomer volledig over verantwoord beleggen. Het feit dat er een volledige uitgave van het VBA Journaal over verantwoord beleggen gaat, betekent dat dit onderwerp steeds meer mainstream wordt en steeds meer aandacht krijgt binnen de traditionele beleggingswereld. De artikelen gingen zowel over de positieve ontwikkelingen rondom betrokken aandeelhouderschap en de trend naar ESG integratie, maar er waren ook verschillende artikelen die de toegevoegde waarde van verantwoord beleggen in twijfel trekken. Een duidelijk punt van reflectie is dat de “muur” tussen de financiële en duurzaamheidsanalisten nog vaak een barrière vormt voor volledige integratie van ESG indicatoren in het beleggingsproces. Daarnaast organiseerde de VBA in november een bijeenkomst over de voortgang van verantwoord beleggen waar duidelijk naar voren kwam dat het onderwerp een enorme vlucht heeft genomen en is ontwikkeld van een ‘nice to have’ naar een ‘must have’. De samenwerking in Nederland tussen financiële instellingen is ook afgelopen jaar voortgezet. In juni 2014 vond de derde CIO Dialoog plaats. Tijdens deze bijeenkomsten werken Nederlandse CIO’s (Chief Investment Officers) samen om concreet invulling te geven aan de ondertekening van de PRI. De verschillende financiële instellingen delen best-practices en zoeken in subgroepen naar oplossingen voor uitdagingen die ze tegen komen bij de implementatie van de PRI. KCM heeft binnen deze CIO Dialoog een voortrekkersrol op zich genomen op het gebied van lange termijn betrokken aandeelhouderschap.


6

Jaaroverzicht 2014


Het ESG-beleid en de engagementaanpak die sinds 2009 de basis vormen van het verantwoorde beleggingsbeleid, zijn in 2014 voortgezet. KCM heeft ESG-criteria geïntegreerd in haar beleggingsproces. ESG staat voor Environmental, Social en Governance. Het ESG-beleid is geformuleerd op basis van internationaal geaccepteerde richtlijnen zoals de UN Global Compact en de Principles for Responsible Investment (PRI). Bedrijven en fondsmanagers die in strijd met vooraf vastgestelde conventies en verdragen handelen, worden hier op aangesproken (engagement). Indien er geen of onvoldoende verandering optreedt behoort uitsluiting (verkoop van de beleggingen) tot de mogelijkheden. De ESG-screening en engagement worden uitgevoerd in samenwerking met externe researchproviders. KCM maakte in 2014 gebruik van de diensten van MSCI ESG Research en GES Investment Services (GES). Ieder kwartaal screenen we onze beleggingsportefeuilles op schendingen van de UN Global Compact. Dit betekent dat ondernemingen worden getoetst op mensenrechten, arbeidsrechten, milieu, anticorruptie, en wapens. Twee voorbeelden ter illustratie: •

Voor het thema arbeidsrechten wordt onder andere gescreend op de bepalingen in de conventies van de International

Labour Organisation (ILO), bijvoorbeeld op de bepaling die betrekking heeft op het verbod op kinderarbeid en dwangarbeid. •

Betrokkenheid bij controversiële wapens wordt onder andere getoetst door middel van internationale wapenverdragen,

zoals de internationale conventie over clustermunitie, en de nationale AFM wetgeving betreffende het verbod op beleggingen in cluster munitie producenten. Indien een bedrijf of beleggingsfonds niet voldoet aan een of meerdere van deze criteria, start KCM een engagementproces. Via een actieve dialoog met de onderneming of het beleggingsfonds proberen we positieve verbeteringen te bewerkstelligen. Voor meer informatie over het gevoerde ESG-beleid, zie www.kempen.nl.

ESG Charter Het ESG-beleid is vastgelegd en uitgewerkt in KCM’s ESG Charter. Dit ESG Charter beschrijft de ESG-principes en criteria, de implementatie van het beleid, de verantwoordelijkheden binnen KCM, en de communicatie over verantwoord beleggen. In 2014 is het ESG Charter uitgebreid met aanvullende richtlijnen voor ESG integratie bij staatsobligaties, genoteerd onroerend goed, global small-caps en de selectie van externe fondsmanagers. Daarnaast heeft de ESG Council onderzoek uitgevoerd naar de implementatie van een ESG beleid voor hedgefondsen.

ESG beleid staatsobligaties Sinds januari 2014 wordt er specifieke ESG-informatie opgenomen in het bestaande landenwaarderingsselectieproces voor de beleggingsfondsen van KCM die in staatobligaties beleggen. De ESG landenscores van MSCI ESG Research kijken o.a. naar de omgang met natuurlijke hulpbronnen, de energieconsumptie per inwoner, de inkomensongelijkheid, de gemiddelde levensverwachting, en de politieke en financiële stabiliteit van een land. Naast de ESG landenscores worden de kwalitatieve ESG-rapporten ook gebruikt in de landenrapporten die de portefeuillemanagers opstellen. Op basis van de ESG landendata gaat KCM ook in dialoog met externe fondsmanagers die in staatobligaties beleggen. Zo bespreken we de beleggingskeuzes indien er landen met lage ESG-scores opgenomen zijn in de fondsen.

Jaaroverzicht 2014


7


Daarnaast worden ook benchmark-providers en credit rating agencies over deze laag scorende ESG-landen geïnformeerd. Het doel hiervan is bewustwording creëren over het belang van ESG zodat deze organisaties de ESG informatie in de toekomst ook kunnen verwerken in hun ratings. In 2014 is KCM ook toegetreden tot het project E-RISC. E-RISC staat voor Environmental Risk Integration in Sovereign Credit Analysis. In samenwerking met de UNEP FI, een groep beleggers, credit rating agencies en universiteiten werkt KCM mee aan het ontwikkelen van een model om milieu-indicatoren – zoals de omgang met natuurlijke hulpbronnen- mee te laten wegen in de kredietwaardigheid van een land.

ESG beleid genoteerd onroerend goed Het ESG beleid voor genoteerd onroerend goed is in 2014 uitgebreid met een additionele screen op governance indicatoren. Naast de periodieke ESG screening zijn er additionele governance indicatoren geïntegreerde in de beleggingsanalyse van de onroerend goed ondernemingen. Er zijn in totaal ruim 70 indicatoren die getoetst worden. De indicatoren zijn onderverdeeld in vier pilaren: Bestuur, Beloning, Ownership & Control en Accounting. De data wordt vanuit de research provider MSCI ESG Research direct geïntegreerd in het portefeuille management systeem van de beleggers bij KCM.

ESG beleid global small caps In 2014 heeft KCM een nieuw beleggingsfonds gelanceerd: het Kempen Global Small Cap Fonds. Dit fonds is vanaf de start gericht op volledige ESG integratie, waarbij ESG een van de vaste onderdelen is bij elke beleggingsanalyse. ESG is geïntegreerd in de verschillende fases van het beleggingsproces. In de eerste fase van de beleggingsanalyse (de ‘quickscan’) geeft de portefeuille manager op basis van de ESG rapporten van MSCI ESG Research een ESG label aan de onderneming. Er zijn drie keuzes: 1. geen materiele ESG issues; 2. verhoogd risico profiel; 3. belegging vermeden. Vervolgens wordt er in de fundamentele analyse meer aandacht besteed aan ondernemingen met een verhoogd ESG risicoprofiel. De specifieke ESG risico’s worden in kaart gebracht en vastgelegd als onderdeel van de investment case. In de uiteindelijke beleggingsbeslissing wordt het ESG profiel integraal meegenomen. De portefeuille managers behandelen de ESG risicofactoren op dezelfde manier als de overige risicofactoren. Waar nodig wordt hierbij de hulp ingeschakeld van de ESG specialisten van KCM.

ESG beleid manager selectie In 2014 zijn de ESG indicatoren voor de selectie en monitoring van externe managers in meer detail uitgewerkt. Naast compliance met de uitsluitingslijst van KCM en het ondertekenen van de PRI, beoordelen we externe managers ook op de volgende drie onderdelen: beleid, proces en transparantie. Zo kijken we bijvoorbeeld of de fondsmanager een specifiek beleid heeft geformuleerd voor verantwoord beleggen, of ze duidelijke richtlijnen en doelstellingen voor engagement hebben en of ze deelnemen aan collaboratieve engagement projecten. Daarnaast worden fondsmanagers beoordeeld op transparantie en stimuleren we fondsmanagers om te rapporteren over verantwoord beleggen. De engagement met fondsmanagers richt zich op de elementen waar de fondsmanager nog verbeterpunten heeft. Daarnaast is de dialoog bedoeld om best practices te delen. Het engagement proces met externe fondsmanagers is in 2014 verder geïntegreerd in de werkzaamheden van het Multi Management Team.


8

Jaaroverzicht 2014


ESG & hedgefondsen De PRI heeft een discussiestuk gepubliceerd over ESG integratie bij hedgefondsen. Op basis van deze PRI publicatie hebben we onderzocht in hoeverre KCM de beschreven richtlijnen momenteel toepast. Op dit moment voldoet KCM aan het merendeel van deze ESG richtlijnen voor hedgefondsen. Zo hebben wij een zeer gedegen due diligence proces waarin we veel aandacht besteden aan governance. Naast ons eigen proces, laten we bovendien een onafhankelijke operationele due diligence uitvoeren voor alle hedgefondsen waarin we beleggen. Verder stimuleren we lange termijn betrokken aandeelhouderschap. De meeste hedgefondsmanagers in onze portefeuilles acteren als betrokken aandeelhouders, zowel qua stembeleid als holding period. De turnover van de fondsen in onze portefeuille is laag en de turnover van de onderliggende holdings in de fondsen die we selecteren ligt ook laag. Verder vermijden we ‘death spiral’ beleggingen, high frequency trading (HFT) en activistische beleggingsstrategieën. Er zijn slechts een zeer beperkt aantal hedgefondsen met een expliciet ESG beleid in de markt. Op dit moment hebben we enkele fondsen in de portefeuille met een concreet beleid op verantwoord beleggen. In 2015 wil KCM de mogelijkheden voor verdere ESG integratie in het beleggingsproces van hedgefondsen onderzoeken.

Jaaroverzicht 2014


9

Organisatorische ontwikkelingen

In 2014 zijn er geen grote organisatorische veranderingen doorgevoerd. De ESG Council heeft nog dezelfde samenstelling, opzet en verantwoordelijkheden. De Engagement Working Group is qua capaciteit uitgebreid en komt nu iedere week, in plaats tweewekelijks, samen. Mede wegens het besluit om ESG verder te integreren, is er een stagiaire aangenomen voor de tweede helft van 2014. In 2015 is er een extra FTE ter beschikking gekomen voor de afdeling verantwoord beleggen binnen KCM.

ESG Council KCM’s ESG Council is verantwoordelijk voor het opstellen en actualiseren van het verantwoorde beleggingsbeleid. De ESG Council bestond in 2014 uit de volgende zes personen: Erik Luttenberg (Managing Director KCM), Lars Dijkstra (CIO), Karen McGrath (Responsible Investment KCM UK), Almar Rietberg (Client Relations), Theo Nijssen (Multi-Management) en Marieke de Leede (Responsible Investment). De ESG Council is in 2014 vier keer bijeengekomen. De ESG Council liet zich in 2014 adviseren door twee onafhankelijke partijen: GES Investment Services en ECCE, de European Centre for Corporate Engagement. Daarnaast heeft de manager Verantwoord Ondernemen van Van Lanschot een adviserende rol in de ESG Council.

Engagement Working Group De Engagement Working Group (EWG), die in 2013 is opgezet, bestaat momenteel uit vijf ESG-specialisten (voorheen drie). De EWG heeft een faciliterende rol richting de ESG Council en vergadert tegenwoordig iedere week. In deze bijeenkomsten worden nieuwe engagement cases en de voortgang van lopende engagement cases besproken. Ook worden de ESG screeningsresultaten geanalyseerd en besproken. Tot slot worden alle memo’s en stukken voor de ESG Council voorbereid door de EWG. De director responsible investment is de voorzitter van de EWG en heeft de dagelijkse verantwoordelijkheid voor het implementeren van het ESG-beleid.


10

Jaaroverzicht 2014


Assets under screening Het gescreende vermogen (gemeten als percentage van het vermogen onder beheer (VoB) nam in 2014 opnieuw toe. Dit hangt samen met een verdere uitbreiding van het aantal asset classes dat onder de onafhankelijke ESG-screening valt. Inmiddels worden naast actieve aandelen beleggingsfondsen, onroerendgoedfondsen, individuele staatsobligaties en enkele creditfondsen, ook de passieve beleggingsfondsen en de ‘matchingportefeuille’ gescreend. In totaal werd eind 2014 73% van het totaal beheerde vermogen van KCM gescreend op compliance met onze ESG criteria (2013: 71%).

Engage, Observe, Engage to inform Op basis van de ESG-screening van de beleggingsportefeuilles kwalificeert KCM ondernemingen naar verschillende categorieën: Engage: intensieve dialoog met ondernemingen over ESG-gerelateerde problemen. In 2014 hebben we een engagementtraject met 20 ondernemingen gehad (2013: 29). Engage to inform: KCM maakt een onderscheid tussen de producenten van kernkoppen en de producenten van raketten die deze koppen kunnen dragen. De eerste groep ondernemingen zal worden uitgesloten. Producenten van kernraketten worden niet uitgesloten, maar worden geïnformeerd over het ESG beleid omdat betrokkenheid bij kernkoppenproductie resulteert in uitsluiting. In 2014 had KCM vier ondernemingen in de beleggingsportefeuilles die zich classificeren als Engage to inform. Begin 2015 heeft de ESG Council de screeningscriteria voor kernwapens aangescherpt. Alle ondernemingen die betrokken zijn bij de productie van splijtstof, het essentiële materiaal om het daadwerkelijke wapen te maken, worden uitgesloten. Hiermee komt de categorie ‘engage to inform’ te vervallen in 2015. Observe: ondernemingen die mogelijk betrokken zijn bij schendingen van ESG-criteria. De schendingen zijn momenteel onvoldoende materieel om een engagement traject te starten. De casus wordt wel naar de portefeuillemanagers gecommuniceerd en we blijven de onderneming monitoren. In 2014 had KCM 18 ondernemingen op de observatielijst staan (2013: 12). Closed: dit zijn engagement cases die afgerond zijn. In 2014 zijn er vijf engagement cases gesloten: Toyota, Deutsche Post, Astra International, Jardine Matheson, Yahoo!. Toyota en Deutsche Post hebben beide voldoende maatregelen doorgevoerd om schendingen van arbeidsrechten in hun keten te voorkomen. Astra International en Jardine Matheson waren beide, via hun aandeelhouderschap in Astra Agro Lestari (AAL), betrokken bij onverantwoorde productie van palmolie. Intussen zijn de controversiële palmolie plantages van AAL verkocht en zijn Astra International en Jardine Matheson niet meer betrokken bij materiele schendingen van onze ESG criteria. Tot slot heeft Yahoo! concrete stappen gezet om mensenrechtenschendingen in de toekomst te voorkomen en heeft zich gecommitteerd aan het beschermen van de vrijheid van meningsuiting.

Jaaroverzicht 2014


11


Case studie Wal-Mart In 2014 heeft de ESG Council van KCM besloten om het engagement traject met Wal-Mart te beëindigen. Onze Engagement Manager was sinds 2004 in gesprek met Wal-Mart betreffende schendingen van arbeidsrechten en problemen bij toeleveranciers. De Engagement Manager heeft in mei 2014 besloten om het engagementtraject met Wal-Mart te beëindigen wegens gebrek aan bereidheid van de onderneming om verbetering te bewerkstelligen. Wal-Mart komt niet terug op eerder gemaakte afspraken en de communicatie loopt al jaren zeer moeizaam. De Engagement Manager heeft er geen vertrouwen in dat toekomstige engagement inspanningen nog tot verbetering kunnen leiden en adviseert om de dialoog met Wal-Mart te beëindigen (“disengage”) en, indien mogelijk, de onderneming uit te sluiten. Aangezien er een zeer beperkte kans is dat verdere engagement een positief effect heeft op de bedrijfsvoering van Wal-Mart, heeft de ESG Council besloten om het engagementtraject te beëindigen. De onderneming is onvoldoende bereid om de dialoog aan te gaan en heeft in de afgelopen jaren onvoldoende vooruitgang laten zien. Op basis van deze overwegingen is besloten dat Kempen fondsen niet langer in Wal-Mart beleggen. Tot slot is het engagementtraject met de externe fondsmanager die in Wal-Mart belegde aangescherpt. Mede als gevolg van de druk vanuit KCM heeft deze fondsmanager haar positie in Wal-Mart verkocht. Dit betekent dat Wal-Mart momenteel niet meer in actieve beleggingsportefeuilles is opgenomen

De volgende paragraaf geeft een toelichting op de thematische engagement activiteiten rondom duurzame palmolie. Indien u meer informatie wilt over individuele engagement cases, kunt u contact opnemen met Marieke de Leede. ([email protected])

Thematische engagement Middels een thematische benadering brengt KCM focus aan in haar engagementaanpak. De verschillende engagementcases waren in 2014 gebundeld onder de volgende duurzaamheidsthema’s: palmolie, omstreden arbeidsomstandigheden, kinderarbeid in de cacaosector, omstreden damprojecten, corruptie en kernwapens. Voor ieder thema is een thematisch engagement paper beschikbaar dat de achtergronden beschrijft. Van iedere onderneming waar KCM mee in gesprek is, is een engagement factsheet opgesteld. Deze sheets beschrijven de achtergrond van de case, de tot nu toe behaalde resultaten en de toekomstige engagementdoelen. Om de impact en effectiviteit van de engagement activiteiten te versterken, participeren we in collaboratieve engagement initiatieven. Dit zijn initiatieven waar een groep beleggers gezamenlijk een onderneming, fondsmanager, of een sector, aanspreekt op schendingen van ESG-criteria. Dit kan bijvoorbeeld via de PRI of in samenwerking met een groep beleggers die geïnteresseerd zijn in hetzelfde thema. Duurzame palmolie In 2014 is er veel aandacht besteedt aan het thema palmolie. Dit thema is eind 2013 door klanten van KCM benoemt als belangrijk thema voor engagement. De omstreden kwesties van palmolieplantages draaien om schending van arbeidsrechten, rechten van inheemse bevolking, landroof en ontbossing, voornamelijk bij palmolie plantages in Indonesië en Maleisië. Betrokkenheid bij deze schendingen leidt onder andere tot verlies van biodiversiteit, dat impact heeft op bedreigde dieren, en substantiële toename van CO2-uitstoot. Daarnaast vergroot een slechte relatie met lokale gemeenschappen het risico op langdurige en dure juridische conflicten en op reputatieschade voor Kempen en de ondernemingen in de beleggingsportefeuilles. De voortdurende controverses rondom palmolieplantages vormen een materieel risico.


12

Jaaroverzicht 2014


KCM heeft in 2014 via verschillende kanalen engagement activiteiten uitgevoerd in de palmolie sector. Zo is er via Engagement Manager GES Investment Services met acht palmolie ondernemingen gesproken. Daarnaast is KCM actief binnen de werkgroep ‘duurzame palmolie’ via het engagement platform van de PRI (Principles for Responsible Investment). Met een groep van 29 beleggers zijn een tiental ondernemingen aangesproken op hun verplichting om aan de principes van de RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil) te voldoen. Er is vooruitgang geboekt in verschillende gebieden, bijvoorbeeld in het maken van “Environmental and Social Impact Assessments” over bedreigde diersoorten en het aangaan van een constructieve dialoog met gemeenschappen met wie het voorheen moeilijk was in goede sfeer tot afspraken te komen. Ook hebben palmolieondernemingen verbetering laten zien in de ondersteuning van duurzaamheidsnormen door diverse programma’s te subsidiëren voor duurzame palmolie. Daarnaast is de transparantie in de sector verbeterd afgelopen jaar. Een van de belangrijkste ontwikkeling in het afgelopen jaar is de uitgebreide commitment van palmolie producenten rondom ontbossing, het verbod op ontwikkelen van nieuwe plantages op veengrond en het behouden van sociale en economische ontwikkeling voor de lokale bevolking. Dit is vastgelegd in het Palm Oil Manifesto dat is ondertekend door een groep ondernemingen in Indonesia en Maleisië. Binnen de werkgroep van de PRI zijn er ook verschillende bedrijfsbezoeken afgelegd. Zo zijn collega’s van andere vermogensbeheerders enkele malen bij de plantages in Maleisië en Indonesië langs gegaan om de voortgang en de implementatie van de richtlijnen voor duurzame palmolie te toetsen. KCM is onder andere op bezoek geweest bij IOI Loders Croklaan, gevestigd in Nederland. IOI heeft afgelopen jaar grote stappen gezet in het verduurzamen van de keten. Eind 2014 hebben ze een nieuw beleid gepubliceerd waarin ze zich committeren aan sociale en milieurichtlijnen die strenger zijn dan de RSPO richtlijnen en het Palm Oil Manifesto. Het commitment is strenger rondom ontbossing en breidt zich uit naar alle toeleveranciers. Naar aanleiding van dit beleid voldoet nu 75% van de totale palmolie productie aan “zero-deforestation policy”. Tot slot heeft KCM in november 2014 in samenwerking met andere Nederlandse financiële instellingen een bijeenkomst georganiseerd over palmolie. Er waren ondernemingen aanwezig die betrokken zijn bij de productie, inkoop of verkoop van palmolie, palmolie experts (zoals het Wereld Natuurfonds) en beleggers. Gezamenlijk hebben we gesproken over de ontwikkelingen in de sector en over de rol van financiële instellingen in het verder verduurzamen van de palmolie sector.

Engagement voorbeeld: Omstreden palmolieplantages Het Indonesische Astra International is een industrieel concern actief in verschillende sectoren waaronder de landbouwindustrie. Astra International is in verband gebracht met de productie van niet-duurzame palmolie via dochteronderneming Astra Agro Lestari (AAL). Sinds 2009 is KCM, via haar Engagement Manager, in gesprek met Astra International over de palmolieactiviteiten van AAL. De plantages van AAL zouden verantwoordelijk zijn voor het jaarlijks kappen van 21.000 hectare moeras. De palmolieplantages tasten de natuurlijke leefomgeving aan van de Sumatraanse orang-oetang, die met uitsterven wordt bedreigd. In oktober 2010 is deze controversiële concessie verkocht, waarmee de directe schendingen door AAL zijn gestopt. Daarnaast heeft Astra International in de afgelopen jaren additionele stappen genomen om de productie van niet-duurzame palmolie te verminderen en publiceert AAL tegenwoordig een duurzaamheidsrapportage. Sinds de controversiële plantages van AAL zijn verkocht, zijn er geen nieuwe schendingen gerapporteerd. KCM heeft besloten om de engagement casus in 2014 te sluiten. We blijven de onderneming monitoren op mogelijke toekomstige schendingen.

Jaaroverzicht 2014


13


Uitsluitingen In 2014 heeft KCM één nieuw bedrijf uitgesloten: Motovilikha Plants JSC. Dit bedrijf is uitgesloten wegens betrokkenheid bij de productie van clustermunitie. Motovilikha Plants JSC bevindt zich niet in de beleggingsportefeuilles van Kempen of de portefeuilles van externe managers waar onze klanten in kunnen beleggen. In totaal stonden er eind 2014 25 ondernemingen op de uitsluitingslijst. In het eerste kwartaal van 2015 heeft KCM de screeningscriteria voor controversiële wapens aangescherpt. Zo worden de moeder – en dochterondernemingen van producenten van clustermunitie per direct uitgesloten, kunnen ondernemingen weer van de uitsluitingslijst af worden gehaald indien er meer dan drie jaar geen betrokkenheid is geweest bij de productie van controversiële wapens, en zijn er screeningscriteria toegevoegd voor kernwapenproducenten. Op basis van deze screening zijn 17 nieuwe bedrijven uitgesloten wegens betrokkenheid bij de productie van controversiële wapens. Daarnaast zijn er acht ondernemingen van de uitsluitingslijst afgehaald. In totaal worden er nu 38 ondernemingen uitgesloten. De volledige lijst is te vinden op www.kempen.nl/uitsluitingen

Engagement met fondsmanagers KCM voert engagement gesprekken met externe fondsmanagers om ontwikkelingen op het gebied van verantwoord beleggen en concrete engagement cases te bespreken. Enkele fondsmanagers hebben afgelopen jaar duidelijke verbeteringen laten zien op het gebied van verantwoord beleggen. Zo heeft een van de grootste aanbieders van passieve fondsoplossingen in november de PRI ondertekend. KCM heeft hier met de fondsmanager over gesproken en ze hebben een uitgebreid plan gepresenteerd omtrent het uitrollen van engagement activiteiten en de implementatie van de zes principes van de PRI. Als relatief jonge ondertekenaar ontwikkelen ze een expliciete strategie. De belangrijkste aandachtspunten zijn: het stembeleid, expliciet vaststellen van het ESG beleid en ontwikkeling van communicatie richting klanten. Een belangrijk recent initiatief van de passieve fondsmanager was het oprichten van een ‘Shareholder Liason Committee’. Een ander interessant engagement traject was met een Engelse vermogensbeheerder. Naar aanleiding van de beslissing van onze ESG Council om het engagement traject met Wal-Mart te sluiten, hebben we alle actieve fondsmanager aangemoedigd om de beleggingen in Wal-Mart te verkopen. Mede als gevolg van de druk vanuit KCM heeft deze fondsmanager haar positie in Wal-Mart verkocht. Het Multi Management Team van KCM heeft ook met nieuwe fondsmanagers gesproken over verantwoord beleggen. Zo zijn er bijvoorbeeld in het selectieproces van een externe Europese small cap manager twee vergaderingen opgezet om de ESG visie en uitgangspunten van de manager te bespreken. Uit de gesprekken blijkt dat de fondsmanager en KCM niet overal op één lijn zitten. Het belangrijkste uitgangspunt is echter dat de fondsmanager bereid is om informatie te delen en openstaat om over verantwoord beleggen te spreken. KCM heeft de beleggingsportefeuille van gescreend op ESG criteria. Samen met de fondsmanager hebben we de ondernemingen besproken waar enkele controversiële punten waren ontdekt. Uit deze gesprekken bleek dat de Europese small cap manager goede research had gedaan en op de hoogte was van de mogelijke ESG issues bij de ondernemingen in de portefeuille. Een ander interessant voorbeeld van engagement zijn de gesprekken die we met een aantal Emerging Market Debt fondsmanagers hebben gevoerd. Met deze managers hebben we ideeën uitgewisseld over de mogelijkheden om ESG te integreren in de selectie van staatsobligaties.


14

Jaaroverzicht 2014

Stemmen

Het uitoefenen van stemrecht is een essentieel onderdeel van verantwoord beleggen en betrokken aandeelhouderschap. KCM stemt op aandeelhoudersvergaderingen van Nederlandse ondernemingen en bij volmacht in geval van internationale ondernemingen. In 2014 heeft KCM veel aandacht besteed aan de governance van de ondernemingen waarin werd belegd. Daar waar de onafhankelijkheid van de te (her)benoemen bestuurders, toezichthouders of accountants niet vaststond, is er tegen deze voorstellen gestemd.

Stembeleid In 2014 is het aantal beleggingsfondsen dat actief zijn stem uitbrengt, toegenomen. KCM is management company geworden van het Luxemburgse paraplufonds Kempen International Funds sicav (KIF) en heeft haar stemactiviteiten uitgebreid met de ondernemingen waarin KIF beleggingen heeft. Dit werd mogelijk nadat de directie van KIF had besloten dat stemmen belangrijker is dan securities lending. Stemmen en securities lending gaan moeilijk samen; het is operationeel gezien niet mogelijk om te stemmen voor aandelen die zijn uitgeleend. Er is in het afgelopen jaar besloten om voor alle door KCM beheerde beleggingsfondsen de mogelijkheid om aandelen uit te lenen ondergeschikt te maken aan stemmen.

Herziening van de EU Shareholder Righst Directive In 2012 is de “EU Shareholder Rights Directive” in werking getreden. Het doel van deze richtlijn is het harmoniseren van rapportages over aandeelhouderschap in de verschillende Europese lidstaten. In de afgelopen jaren is de rapportage over jaarvergaderingen sterk toegenomen. De richtlijn geeft echter veel flexibiliteit voor implementatie en de rapportage verschillen sterk per lidstaat. In april 2014 heeft de Europese Commissie een voorstel ingediend voor herziening van de “EU Shareholder Rights Directive”. Het doel van de herziening is om de kwaliteit en intensiteit van engagement tussen aandeelhouders en ondernemingen te verbeteren. Deze engagement moet helpen in het aanpakken va de tekortkomingen op het gebied van corporate governance en in het bestrijden van korte termijn gedrag. Het voorstel bevat maatregelen die het uitoefenen van aandeelhoudersrechten bevorderen. De herziening van de richtlijn stimuleert betrokken aandeelhouderschap en kan de transparantie in de sector aanzienlijk verbeteren. Het voorstel ligt nu ter discussie bij het Europees Parlement en de Europese Raad.

Stemketen De Nederlandse toezichthoudende autoriteit, Autoriteit Financiele Markten (AFM), heeft een onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van de stemketen, met name bij cross border voting. De bevindingen zijn gepubliceerd onder de titel ´recht om je stem te laten horen verloren?´. In dit rapport wordt geconstateerd dat er structurele tekortkomingen zijn, waardoor er stemmen in de stemketen verloren gaan. Deze constatering sluit volledig aan bij de ervaringen die KCM heeft. De AFM concludeert dat aandeelhouders én ondernemingen geen of onvoldoende zicht en garantie hebben of de stemmen die zijn uitgebracht daadwerkelijk en juist zijn doorgekomen in de stemketen. Het gebrek aan verifieerbaarheid en transparantie van de stemketen heeft een aantal technische en juridische oorzaken. Het gaat hier om een groot aantal partijen dat gebruik maakt van verschillende systemen die niet op elkaar aangesloten zijn en het gebruik van verschillende elektronische documenten.

Jaaroverzicht 2014


15

Stemmen

De bestaande Europese richtlijn laat veel ruimte voor verschillende implementatie in de nationale jurisdicties. Daarnaast is sprake van uiteenlopende belangen van de betrokken partijen waardoor, door belang bij behoud van de huidige situatie, of door gebrek aan een gevoel van urgentie, oplossingen niet actief worden nagestreefd. Dit leidt ertoe dat terugkoppeling van de uitgebrachte stemmen moeizaam verloopt of geheel uitblijft. De AFM doet de aanbeveling dat de bevindingen en conclusies op Europees niveau binnen ESMA-verband (European Securities and Markets Authority) worden gedeeld. De AFM is 1 van de 28 toezichthouders die bij de ESMA is aangesloten. Binnen ESMA zou het probleem door het Corporate Finance Standing Committee in behandeling genomen kunnen worden. Wanneer zij van mening zijn dat de Europese regels moeten worden aangepast, kunnen zij de Europese Commissie daarover adviseren.

Stemresultaten In 2014 heeft KCM op 287 vergaderingen haar stem uitgebracht waarbij we in totaal op 3619 agendapunten hebben gestemd. Het grootste deel van de stemvoorstellen betrof reguliere zaken zoals benoemingen, decharges, vaststellingen van jaarrekeningen en dividend. KCM heeft afgelopen jaar veel aandacht besteed aan remuneratie. We hebben tegen gestemd bij excessieve remuneratie voorstellen en indien de voorstellen onvoldoende onderbouwd waren. Aandeelhouders maken (nog) weinig gebruik van de mogelijkheid om voorstellen voor een vergadering te agenderen. Slechts 86 van de agendapunten waar in 2014 op gestemd kon worden waren door aandeelhouders zelf op de agenda gezet. KCM heeft met nagenoeg al deze voorstellen ingestemd. Een volledig overzicht van de stemresultaten uit 2014 kunt u vinden op www.kempen.nl


16

Jaaroverzicht 2014

Duurzame beleggingsoplossing

In 2014 heeft KCM ook meer aandacht besteedt aan de duurzame beleggingsfondsen die eind 2013 zijn gelanceerd: het Kempen Global Sustainable Equity Fund en het Kempen Lux Euro Sustainable Credit Fund. Voor deze fondsen gelden strengere uitsluitingscriteria dan voor de verantwoorde beleggingsoplossing van KCM. De duurzame beleggingsoplossing onderscheidt zich van de verantwoorde beleggingsoplossing door de toepassing van additionele ethische richtlijnen. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op de Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI). ESG Criteria Criteria

Beleggingsoplossingen KCM

UN Global Compact Additioneel

Verantwoord

Duurzaam *

1. Mensenrechten

*

*

*

2. Kinderarbeid

*

*

*

3. Gedwongen arbeid

*

*

*

4. Recht op collectieve onderhandeling

*

*

*

5. Discriminatie

*

*

*

6. Corruptie

*

*

*

7. Milieubescherming

*

*

*

8. Controversiële wapens

*

*

*

9. Biodiversiteit

*

*

*

10. Verantwoord ketenbeheer

*

*

*

11. Gebruik van milieugevaarlijke stoffen

*

*

*

12. Militaire wapens

*

*

13. Productie van kernenergie

*

*

14. Productie / distributie van alcohol

*

*

15. Productie / distributie van tabak

*

*

16. Gebruik van proefdieren

*

*

17. Productie van pornografie

*

*

18. Productie van bont

*

*

19. Aanzetten tot gokverslaving

*

*

20. Bio-industriële productie

*

*

21. Genetische modificatie-technieken

*

*

De additionele ethische richtlijnen zijn opgesteld voor verenigingen en stichtingen die strengere duurzaamheidscriteria in het beleggingsbeleid toe willen passen. Op basis van de additionele ethische criteria wordt ongeveer 10 procent van het totale beleggingsuniversum uitgesloten wegens schending van deze duurzaamheidscriteria. De meeste uitsluitingen worden veroorzaakt door betrokkenheid bij nucleaire energie. Dit zijn bijvoorbeeld ondernemingen als Fortum, Iberdrola, E.ON, GDF Suez en Vattenfal. Een andere grote groep uitsluitingen wordt veroorzaakt door betrokkenheid bij militaire wapens. Dit zijn bijvoorbeeld Smiths Group, EADS, General Electric en Thales. Ongeveer zes procent wordt uitgesloten wegens toepassing van genetische modificatie technieken. Dit zijn ondernemingen zoals BASF, Bayer, Dow Chemical en Monsanto. Rio Tinto is een voorbeeld van een onderneming die is uitgesloten wegens schending van de basis VFI richtlijnen. Rio Tinto is structureel betrokkenheid bij schendingen van milieustandaarden. De twee VFI criteria bont en pornografie hebben geen uitsluitingen veroorzaakt. Er zijn geen ondernemingen in het huidige beleggingsuniversum die meer dan 5 procent van hun inkomsten uit pornografie of bont haalt.

Jaaroverzicht 2014


17

Thema’s 2014

In de volgende paragraaf benoemen we een aantal specifieke aandachtspunten uit 2014. Zo heeft KCM afgelopen jaar een nieuwe ESG research provider geselecteerd, hebben we de mogelijke risico’s van klimaatverandering besproken, en zijn we betrokken bij verschillende initiatieven omtrent lange termijn beleggen.

Selectie ESG dataprovider Toegang tot kwalitatief goede ESG data is noodzakelijk om ESG verder te integreren in de beleggingsprocessen van KCM. In 2014 is er een uitgebreid onderzoek uitgevoerd welke ESG researchprovider het beste in deze behoefte kan voorzien. KCM zoekt een database waar ESG screenings van de eigen en de externe beleggingsportefeuilles uitgevoerd kan worden. Van belang in het selectieproces zijn onder andere de dekking van het aantal ondernemingen, landen, en sectoren, de kwaliteit, actualiteit en materialiteit van de data, de toegang tot de data, en de presentatie van de data. In het selectieproces heeft KCM zeven researchproviders bekeken en uiteindelijk met drie van deze organisaties een pilot uitgevoerd. KCM heeft MSCI ESG Research gekozen als nieuwe ESG researchprovider. MSCI ESG Research heeft een professionele database, gelinked aan Factset, richt zich op de meest materiele ESG issues per industrie en de sectorrapporten en landenrapporten zijn van toegevoegde waarde voor de beleggingsanalyse. De database biedt ons onder andere de mogelijkheid om ondernemingen te screenen op betrokkenheid bij controversiële activiteiten. Daarnaast zijn er ESG ratings beschikbaar, zowel van landen als van ondernemingen. Deze ratings bevatten een risicoanalyse waarin wordt gekeken hoe een overheid, respectievelijk het management van de onderneming, bereid is om de ESG risico’s in het betreffende land of sector te managen en mogelijke schendingen van ESG criteria in de toekomst te voorkomen. In 2015 wordt de database van MSCI ESG Research verder geïmplementeerd en geïntegreerd in de beleggingsprocessen van KCM en in de selectie van externe fondsmanagers. De samenwerking met GES Investment Services wordt in het eerste kwartaal van 2015 beëindigd.

Klimaatverandering Binnen de financiële sector is er in 2014 veel aandacht geweest voor klimaatverandering. Dit onderwerp heeft ook bij KCM hoog op de agenda gestaan. Sinds 2010 berekenen we (in samenwerking met dataprovider Trucost) de carbon footprint van het Kempen Sustainable European Small-cap Fonds. Wederom hebben we de CO2 uitstoot van het fonds verminderd. Eind 2014 was het fonds 62% minder carbon intens dan de benchmark. In juli 2014 heeft Van Lanschot (en daarmee indirect ook KCM) het Carbon Disclosure Project (CDP) ondertekend, een non-profitorganisatie gericht op het verzamelen en harmoniseren van milieudata ten behoeve van (institutionele) beleggers. Later in het jaar beoordeelde CDP het milieu- en klimaatbeleid van Van Lanschot en ook KCM (c.q. Kempen). Uit deze beoordeling werd duidelijk dat wij inmiddels behoren tot de groep Beneluxbedrijven die zich bovengemiddeld inspannen om klimaatverandering tegen te gaan. Daarnaast heeft KCM de ‘Global Investor Statement on Climate Change’ ondertekend. Hiermee onderstrepen wij het belang van de milieu-uitgangspunten van de UN Global Compact en de PRI. In december 2014 heeft de ESG Council uitgebreid gesproken over beleggingen in fossil fuels. Er is besloten om dit onderwerp in 2015 meer aandacht te geven, onder andere door een externe spreker uit te nodigen om intern meer bewustwording te creëren en kennis te delen over dit onderwerp.


18

Jaaroverzicht 2014

Thema’s 2014

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap KCM heeft middels haar small-cap fondsen een uitgebreid track record als lange termijn betrokken aandeelhouder. In 2014 heeft KCM besloten om het onderwerp van lange termijn beleggen breder op de agenda te zetten. Zowel via interne als externe initiatieven willen we bijdragen aan een meer lange termijn gerichte financiële sector. KCM heeft bijvoorbeeld binnen het Nederlandse initiatief “CIO Dialoog” een voortrekkersrol op zich genomen op het gebied van lange termijn betrokken aandeelhouderschap. De uitkomst van de discussies binnen deze werkgroep hebben geresulteerd in een ambitiestatement met enkele uitgangspunten voor een lange termijn belegger. Ook heeft KCM geparticipeerd in de discussies binnen de PRI werkgroep die zich richt op lange termijn beleggingen. De werkgroep analyseert de belemmeringen in regulering voor lange termijn beleggers en ontwikkelt een model mandaat voor lange termijn beleggers. In februari 2014 organiseerde KCM in samenwerking met Eumedion een seminar over Betrokken Aandeelhouderschap. Onder voorzitterschap van Rob Bauer van het European Center for Corporate Engagement werd het onderwerp vanuit verschillende hoeken belicht: wat betekent betrokken aandeelhouderschap voor institutionele beleggers en vermogensbeheerders, en wat verwachten beursgenoteerde ondernemingen zelf van hun aandeelhouders? De ondernemingen benadrukten dat er behoefte is aan een integrale benadering van sociale-, milieu-, governance- en strategische vraagstukken. In het derde kwartaal van 2014 heeft KCM een vervolgbijeenkomst georganiseerd over lange termijn betrokken aandeelhouderschap, ditmaal in samenwerking met McKinsey die haar studie over lange termijn beleggen toe kwam lichten. Samen met een groep CIOs, beleggingsprofessionals en enkele ondernemingen is er gesproken over de successen en de dilemma’s van lange termijn betrokken aandeelhouderschap. Naar aanleiding van deze succesvolle bijeenkomst hebben McKinsey en KCM afgesproken om de samenwerking in 2015 verder uit te breiden, onder andere via deelname aan het project “Focusing Capital on the Long Term” en het schrijven van een case studie over KCM als lange termijn betrokkenaandeelhouder in het Kempen Sustainable European Small-cap Fonds. Tot slot hebben we eind 2014 nog enkele interne brainstormsessies en werkgroepen georganiseerd om na te denken over de essentiële vragen van lange termijn beleggen: Wat betekent lange termijn beleggen precies? Hoe kunnen we hier meer invulling aan geven? Wat is de wens van onze klanten? Hoe kunnen we onze beleggingsovertuigingen beter op elkaar aan laten sluiten? Welke regels en cultuuraspecten vormen een barrière voor lange termijn beleggingen? In 2015 zal KCM doorgaan met de dit thema, zowel via de deelname in en de organisatie van interne, nationale als internationale initiatieven.

Jaaroverzicht 2014


19

Vooruitzicht 2015

Vooruitzicht 2015 ESG integratie is het centrale thema voor KCM in 2015. We gaan de ESG informatie van MSCI ESG Research volledig integreren in de beleggingsprocessen van de verschillende fondsen. Daarnaast gaan we de engagement met externe fondsmanagers aanscherpen. Het tweede belangrijke thema voor KCM in 2015 is “Focusing Capital on the Long Term”. Tot slot, zoals in dit rapport beschreven, gaan we de potentiele beleggingsrisico’s van klimaatverandering in meer detail onderzoeken. Als gevolg van de integratie van de ESG criteria in het beleggingsproces en de toenemende inspanningen die KCM verricht op het gebied van engagement heeft de directie van KCM besloten om de afdeling verantwoord beleggen uit te breiden met een extra medewerker.

Disclaimer De informatie in deze publicatie is uitsluitend opgesteld voor informatiedoeleinden. Hoewel de inhoud van deze publicatie met de meeste zorg is samengesteld en gebaseerd is op betrouwbare informatiebronnen, wordt ten aanzien van de volledigheid of juistheid ervan, uitdrukkelijk of stilzwijgend, geen enkele aansprakelijkheid aanvaard, garantie of verklaring gegeven.


20

Jaaroverzicht 2014

Jaaroverzicht Verantwoord beleggen

Recommend Documents