Jaarlijks symposium Vlaco vzw, 16 juni 2011 Hof Ter Velden (Baasrode)

Jaarlijks symposium Vlaco vzw, 16 juni 2011 – Hof Ter Velden (Baasrode)

Eindproducten anaerobe vergisting • • • • •

Inleiding: Vlaco‐kwaliteitscontrole Wetgeving en normering Samenstelling en eigenschappen Gebruikstoepassingen Wat brengt de toekomst?

De staat van digestaat Eindproducten uit de anaerobe vergisting Wim Vanden Auweele

Vlaco‐kwaliteitscontrole • Wettelijke verankering in VLAREA • Secundaire grondstof: meststof of bodemverbeterend middel • Keuringsattest aan het eindproduct: systeem van onafhankelijke certificering • 4 pijlers:

Input Procesvoering Output Beredeneerde toepassing

Vlaco‐kwaliteitscontrole • Autocontrole door de producenten Kwaliteitshandboek => procedures Interne audits Zelf staalname en analyses

• Externe onafhankelijke controle door Vlaco vzw Minstens 1 audit per jaar Non‐conformiteitenverslag => nood aan actieplan Staalname en analyse: frequentie is functie van capaciteit Globale beoordeling Ù keuringsattest ALGEMEEN REGLEMENT VAN DE CERTIFICERING

Vlaco vzw, www.vlaco.be

Pagina 1


Wetgeving en normering • Van productie (afvalverwerking) tot afzet

VLAREM: Milieuvergunning VLAREA: statuut secundaire grondstof (OVAM‐VLACO) Europese Verordening dierlijke bijproducten (OVAM‐VLM) KB Meststoffen (FOD) Mestdecreet (VLM)

• Op elkaar afgestemde reeks van erkenningen – attesten • Analyses en normering worden optimaal op elkaar afgestemd (o.a. geïntegreerd kwaliteitshandboek)

Wetgeving en normering • Compendium voor Monstername en Analyse van Afvalstoffen (CMA) • 2 analysepakketten worden onderscheiden: Pakket compost/digestaat Droge stof, organische stof, EC, pH(H2O), chloriden, totale N, NH4‐N, NO3‐N, totaal P2O5, K2O, MgO, CaO, onzuiverheden > 2mm, steentjes > 5mm, kiemkrachtige zaden, rijpheidsgraad, respiratie

Pakket milieukundige parameters (VLAREA) Zware metalen, organische verontreiniging (PAK, PCB, min. olie, VOC, …)

• Erkende laboratoria

Wetgeving en normering • VLACO‐normen en doelstellingen productkwaliteit voldoende homogeniteit minimale stabiliteit bepaald via oxitop® analyse (grenswaarde 50 mmol O2/kg VS/h) organische stofgehalte: minimum 40% op het droge stofgehalte pH, EC, droge stofgehalte: moet opgevolgd worden onzuiverheden > 2 mm (< 0,5%) steentjes > 5 mm (< 2%) kiemkrachtige zaden (<1/liter) landbouwkundige waarde: nutriënten totale en minerale N, P2O5, K2O, MgO moeten gekend zijn voor de toepassing

Wetgeving en normering • VLAREA: toepassingsnormen én samenstellingsnormen Zware metalen

VLAREA g/ha/jaar

Zware metalen

VLAREA mg/kg DS

Arseen (As)

300

Arseen (As)

Cadmium (Cd)

12

Cadmium (Cd)

150 6

Chroom (Cr)

500

Chroom (Cr)

250

Koper (Cu)

750

Koper (Cu)

375

Kwik (Hg)

10

Kwik (Hg)

5

Lood (Pb)

600

Lood (Pb)

300

Nikkel (Ni)

100

Nikkel (Ni)

50

Zink (Zn)

1800

Zink (Zn)

900

2.000 kg DS/ha


Pagina 2


Samenstelling en eigenschappen

Samenstelling en eigenschappen Verdeling van het aantal keuringsattesten 4%

3%

15% 38% 3%

14% 23%

ruw digestaat

dikke fractie digestaat

dunne fractie digestaat

ingedikte dunne fractie digestaat

thermisch gedroogd digestaat

effluent na biologische verwerking digestaat

concentraat na filtratie

Samenstelling en eigenschappen

Samenstelling en eigenschappen ruw digestaat Invloed van de inputstromen (met Ù zonder mest)

• ruw digestaat

Zeer grote variabiliteit: inputstromen, proces Droge stof: ± 8,7% (< 3 tot > 15 %) Organische stof ± 5% (< 2 tot > 12 %) Zoutgehalte (EC) en gehalte chloriden: rel. hoog Totale N: mediaan 4,2 kg/ton (zeer variabel) Minerale N: quasi uitsluitend onder NH4‐vorm Totaal P2O5: mediaan 3,9 kg/ton (zeer variabel) Totaal K2O: mediaan 3,5 kg/ton (zeer variabel) steentjes > 5 mm : < 0,04 % (norm 2 %) Onzuiverheden > 2 mm: < 0,02 % (norm 0,5 %) kiemkrachtige zaden (1 vastgesteld op > 150 stalen) Zware metalen: Cr, Ni, Cu en Zn aandachtspunten Zuurstofconsumptie (respiratie): 30 mmol O2/kg VS/h


parameter

eenh

mest

zonder

parameter

eenh

mest

zonder

DS

gew%

=

Cadmium

mg/kg DS

<

Org. stof, vers

gew%

>

Chroom

mg/kg DS

<

E.C.(1/5)

µS/cm

>

Koper

mg/kg DS

>

pH(water)

‐

=

Kwik

mg/kg DS

=

chloriden

mg/l

<

Lood

mg/kg DS

=

Ntot, vers

gew%

=

Nikkel

mg/kg DS

=

NH4‐N

mg/l

>

Zink

mg/kg DS

>

‐

=

Onzuiverheden>2mm

gew%

=

Steentjes>5mm

gew%

=

Kiemkrachtige zaden

#/l

=

mmol O2 / kg VS / h

<

C/N Totaal P2O5

gew%

>

Totaal K2O

gew%

>

Totaal CaO

gew%

>

Totaal MgO

gew%

>

Zuurstofconsumptie

Pagina 3


Samenstelling en eigenschappen Het effect van mechanische scheiding op de zware metalen? Zink (Zn)

Zn (mg/kg DS) 1200 1000 800 dikke fractie 600

dunne fractie digestaat

400 200 0 staal1

staal2

staal3

staal4

staal5

staal6

staal7

staal8

staal9

staal10

staal11

staal12

Samenstelling en eigenschappen • dunne fractie digestaat

Zeer grote variabiliteit: inputstromen, proces Droge stof: ± 6% (< ruw digestaat) Organische stof ± 3,3% (< ruw digestaat) Totale N: mediaan 3,8 kg/ton (iets < digestaat) NH4‐N (> ruw digestaat) Totaal P2O5 (< ruw digestaat) Totaal K2O (= ruw digestaat) Zware metalen: geen overschrijdingen Steentjes en onzuiverheden: OK Zuurstofconsumptie (respiratie): 40 mmol O2/kg VS/h (> ruw digestaat)

Samenstelling en eigenschappen • dikke fractie digestaat Grotere verschillen tussen digestaat met mest (en energiegewassen) en zonder mest (OBA) Droge stof: ± 25,5 % (< 14 % tot > 39 %) Organische stof ± 17,3 % (< 8 % tot > 30 %) Dichtheid: 0,580 kg/l Totale N: mediaan 6 kg/ton (> ruw digestaat x2) NH4‐N (< ruw digestaat :3) Totaal P2O5 (> ruw digestaat x2,5) Totaal K2O (> ruw digestaat), extraheerbaar K2O (< ruw digestaat) Steentjes en onzuiverheden (> ruw digestaat) maar OK Zware metalen: Cu en Zn (dikke fractie met mest) Zuurstofconsumptie (respiratie): 15 mmol O2/kg VS/h (< ruw digestaat)

Dikke fractie digestaat na scheiding


Pagina 4


Samenstelling en eigenschappen Dikke fractie digestaat Invloed inputstromen (met Ù zonder mest) parameter

eenh

mest

zonder

parameter

eenh

mest

zonder

DS

gew%

>

Cadmium

mg/kg DS

<

Org. stof, vers

gew%

>

Chroom

mg/kg DS

<

E.C.(1/5)

µS/cm

>

Koper

mg/kg DS

>

pH(water)

‐

>

Kwik

mg/kg DS

=

chloriden

mg/l

=

Lood

mg/kg DS

=

Ntot, vers

gew%

>

Nikkel

mg/kg DS

=

NH4‐N

mg/l

>

Zink

mg/kg DS

>

‐

>

Onzuiverheden>2mm

gew%

<

Steentjes>5mm

gew%

=

Kiemkrachtige zaden

#/l

=

mmol O2 / kg VS / h

<

C/N

gew%

>

Totaal K2O

gew%

=

Totaal CaO

gew%

=

Totaal MgO

gew%

>

Totaal P2O5

Zuurstofconsumptie

Thermisch gedroogd digestaat

Samenstelling en eigenschappen • Thermisch gedroogd digestaat

Indroging van ruw digestaat, dikke of dunne fractie digestaat Mate van indrogen verschilt Droge stof: med. 86 % (< 55 % tot > 99 %) Organische stof ± 54 % (< 30 % tot > 80 %) Dichtheid: med. 0,407 kg/l groot verschil dichtheid mest+maïs <> industriële vergisting Totale N: mediaan 23,7 kg/ton NH4‐N (< ruw digestaat en < dikke fractie) => droging Totaal P2O5: mediaan 35,2 kg/ton Steentjes en onzuiverheden (> ruw digestaat) maar OK Zware metalen: Cu en Zn (digestaat met mest) Zuurstofconsumptie (respiratie): 20 mmol O2/kg VS/h (< ruw digestaat)

Thermisch gedroogd digestaat (pellets)


Pagina 5


Samenstelling en eigenschappen • Effluent na biologische behandeling van digestaat of dunne fractie digestaat

Verdere afbraak van organische stof + N‐verwijdering Droge stof: zeer laag med. 3 % Organische stof: zeer laag med. 1,3 % Totale N: med. 440 mg/L NH4‐N: med. 66 mg/L Totaal P: med. 470 mg/L Totaal K: med. 3810 mg/L Hoger zoutgehalte (EC), hoger gehalte chloriden Zware metalen: Cu en Zn zijn aandachtspunten (laag DS gehalte)

Biologische behandeling van dunne fractie digestaat (mestverwerking)

Samenstelling en eigenschappen • Concentraat na zuivering van nabehandeld digestaat

Waterzuivering voorafgaand aan lozing Ultrafiltratie, omgekeerde osmose Opconcentreren van nutriënten <> afvalwater In functie van de voorbehandeling Zeer variabel in samenstelling Totale N: 1.000 ‐ 20.000 mg/L Totaal P: 300 – 3.000 mg P/L Totaal K: 600 – 65.000 mg K/L Zeer hoog zoutgehalte (EC) en gehalte chloriden Zware metalen: te beschouwen in functie van de toepassing


Gebruikstoepassingen Toepassing in de land‐ en tuinbouw • Toepassing: Dosis: hoeveel? Tijdstip toepassing: wanneer? Methode toepassing: hoe?

• Hoeveel kan er worden toegepast? Inhoud (organische stof, droge stof, N en P2O5, andere nutriënten) zal de toepassing bepalen => Mestdecreet MAAR: steeds voldoen aan de voorwaarden van VLAREA de samenstellingsvoorwaarden (mg/kg DS) de toepassingsvoorwaarden (g/ha/jaar) bij 2 ton DS/ha/jaar => gerespecteerd

Pagina 6


Gebruikstoepassingen 1. Dosis • Ruw digestaat

Voorbeeld: 1 ha maïs Norm N: 170 kg N/ha Norm P2O5 : 80 kg P2O5/ha Totale Ndier, niet werkzame N

N of fosfaat beperkende factor ± 20 ton/ha Bemesting aan te passen aan advies (bijkomende gift) Organische stof: 1 ton OS/ha 1,8 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA = OK

• Dikke fractie digestaat

Gebruikstoepassingen

Voorbeeld: 1 ha maïs Norm N: 170 kg N/ha Norm P2O5 : 80 kg P2O5/ha Totale N, niet werkzame N

Zeer laag N, fosfaat, org stof Om N of P volledig in te vullen > 50 ton/ha Kalium, natrium, zoutgehalte Ù gewasbehoefte, schade Beredeneerde dosis toepassen, bemesting aanpassen Zeer laag DS gehalte: niet enkel samenstellingsnorm VLAREA bekijken maar eveneens toepassingsnorm berekenen

• Concentraat

1. Dosis • Dunne fractie digestaat

Voorbeeld: 1 ha maïs Norm N: 170 kg N/ha Norm P2O5 : 80 kg P2O5/ha Totale N, niet werkzame N

N of fosfaat beperkende factor ± 32 ton/ha Bemesting aan te passen aan advies (bijkomende gift) Organische stof: 1 ton OS/ha 2,1 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA = OK

• Thermisch gedroogd digestaat

Fosfaat beperkende factor ± 7,5 ton/ha Nog bijkomende N‐bemesting noodzakelijk Organische stof: 1,3 ton OS/ha 2,0 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA = OK

1. Dosis • Effluent na biologie

Gebruikstoepassingen

Fosfaat – N – andere nutriënten ? Afhankelijk van proces Verhouding OS‐DS‐nutriënten is niet evenredig Analysepakket afvalwater (mg/L) Steeds omrekening toepassingsnorm VLAREA Begeleidend document voor gebruik


Fosfaat beperkende factor ± 2,3 ton/ha => praktisch haalbaar? Opmengen, korrelen Organische stof: 1,2 ton OS/ha 2,0 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA = OK

Gebruikstoepassingen 2. Tijdstip • Mestdecreet Verbodsperiode uitrijregeling (1 september – 15 februari) Uitzondering: meststoffen met lage N‐inhoud en lage N‐ vrijstelling (slib, gft‐compost, groencompost) Digestaat heeft geen erkenning als traagwerkende meststof Huidige percentages werkzame N: o Ruw digestaat, dunne fractie digestaat = 60% o Dikke fractie digestaat, gedroogd digestaat = 30% o Effluent na biologie = 100%

Attest op basis van vastgelegde voorwaarden: o Minerale N is minder dan 15% van de totale N o Minerale N + snel vrijkomende N minder dan 30% van de totale N

Komt gedroogd digestaat in aanmerking als traag‐ werkende meststof?

Pagina 7


Gebruikstoepassingen 3. Methode van toediening • Mestdecreet Onderwerkingsplicht Uitzondering: meststoffen met lage N‐inhoud en lage N‐ vrijstelling

• Gedroogd digestaat => bijmengen of korrelen voor betere en meer evenwichtige uitspreiding


Toekomstperspectieven • Thermisch gedroogd digestaat: afzet in de groenvoorziening (particulieren, tuinen en parken, …) Randvoorwaarden Overleg met FOD voor ontheffing

• Vlaco‐onderzoek: incubatieproef gedroogd digestaat • End‐of‐Waste criteria

Europese kaderrichtlijn afval Status van afval => product Betere erkenning tussen lidstaten => Vlaanderen = export Voorwaarden voor compost voorgesteld in een studie Verder uitwerken voor digestaat Zelfde criteria als bij de Vlaco‐kwaliteitscontrole: input, monitoring proces, controle eindproducten, informatie naar de gebruiker.

Pagina 8

Jaarlijks symposium Vlaco vzw, 16 juni 2011 Hof Ter Velden (Baasrode)

Recommend Documents