ACTIVITEITENVERSLAG VLACO vzw

aktiviteit2002_COVER.qxp

11-06-2003

16:41

Pagina 2

ACTIVITEITENVERSLAG VLACO vzw

VLAAMSE COMPOSTORGANISATIE - VZW vla c o


11-06-2003

16:41

Pagina 3

INHOUD VLACO ‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

2

- Hoofdstuk 1 :

Compostbeleid

- Hoofdstuk 2 :

Thuiscomposteren & Preventie

- Hoofdstuk 3 :

Inzameling & werking

- Hoofdstuk 4 :

Compostkwaliteit

- Hoofdstuk 5 :

Compostafzet

- Hoofdstuk 6 :

Compostkennis

- Hoofdstuk 7 :

VLACO-werking

- Hoofdstuk 8 :

Financieel verslag

- Bijlage 1 :

Overzicht van de door Vlaco in 2002 uitgevoerde proeven

- Bijlage 2 :

Ledenlijst

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:06

Pagina 1

VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

COLOFON juni 2003 Uitgave van de Vlaamse Compostorganisatie v.z.w.

Aan deze uitgave werkten mee : Ann Braekevelt Jan Buysse Myriam De Munter Ward Devliegher Luc Vanacker Gerrit Van Dale Kristel Vandenbroek Illustraties en foto’s : VLACO-diatheek tenzij anders vermeld Eindredactie : Jan Buysse Vormgeving : Reclamebureau MINK Druk : Jansen bvba Hoeselt Deze uitgave wordt automatisch toegestuurd aan de leden van VLACO. Geïnteresseerden kunnen een exemplaar aanvragen. Overname artikelen : geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen is toegelaten, mits bronvermelding. Redactie-adres : VLACO vzw Kan. De Deckerstraat 37 B-2800 Mechelen Tel. 015/451 370 Fax 015/218 335 [email protected] http://www.vlaco.be

Gelieve dit Activiteitenverslag na gebruik aan collega’s door te geven en achteraf aan uw bibliotheek toe te voegen. 30

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:06

Pagina 3

VOORWOORD VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

VOORWOORD In 2002 vierde VLACO vzw haar tienjarig bestaan met een uitermate boeiende academische zitting in het Pand te Gent. Met beelden en interviews werd de grote creativiteit en geest van samenwerking bij de uitbouw van de compostering en de oprichting van Vlacowerking benadrukt. De grote waarde van compost en organische stof in een duurzame landbouw werd overtuigend toegelicht. Met de voorstelling van het nieuwe boek “101 compostvragen”, een coproductie van Ivo Pauwels en Vlaco, kan niet meer betwijfeld worden dat compost het alfa en het omega van de tuin is. Zowel vanuit de lokale compostmeesters, de leden compostproducenten en het kabinet van Minister V. Dua werd Vlaco een mooie toekomst toegewenst. Maar ook na tien jaar blijft de wereld van het organisch-biologisch afval en compost (de biotoop van VLACO) razendsnel verder evolueren. Twee voorbeelden uit het voorbije jaar illustreren dit:

2) De preventie-inspanningen, in belangrijke mate aangestuurd vanuit VLACO, leveren voor het tweede jaar op rij duidelijk zichtbare resultaten op. Enkel het groenafval blijft nog verder stijgen. Een verdere verbreding van de preventieboodschap naar afvalarm tuinieren dringt zich bijgevolg op. In dit sterk veranderend landschap is het de ambitie van VLACO om vanuit haar jarenlange expertise en kwaliteitszorg een belangrijke baken voor de overheid, lokale besturen en bedrijven te blijven. VLACO verenigt binnen haar organisatie deze verschillende actoren. Dit heeft steeds een grote meerwaarde binnen de werking van VLACO én de beleidsuitvoering in het algemeen, betekend. Een klantgerichte houding en transparantie passen binnen de filosofie van VLACO. Zoals ieder jaar bevat dit jaarverslag massa’s aan informatie. Ik wens u hierbij alvast veel leesgenot.

1) Door het mestoverschot in Vlaanderen en de verplichte verwerking ervan, wordt naast organischbiologisch afval, ook steeds meer mest gecomposteerd. Ook bij verschillende biologische bedrijven ontstaan, vanuit de zorg voor een gezonde bodem, kleinschalige composteringen.

Luc Vanacker Voorzitter 3

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:06

Pagina 4

HOOFDSTUK 1 VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

COMPOSTBELEID Op Vlaams niveau ligt het beleid ten aanzien van organisch-biologisch afval en compost ingebed in het afvalbeleid enerzijds en (in mindere mate) het nutriënten- en mestbeleid anderzijds. Op afvalgebied werd in 2002 door de Vlaamse regering een nieuw Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007 vastgesteld. Met betrekking tot organisch-biologisch afval bouwt dit plan grotendeels voort op de bepalingen van het Uitvoeringsplan Organisch-Biologisch Afval van 2000. De centrale doelstellingen van het plan zijn: • Geen verdere stijging van de afvalhoeveelheid • Maximale vervanging van grondstoffen door recyclageproducten (secundaire grondstoffen) • Maximale beperking van de hoeveelheid te storten of verbranden afval. Prioriteit blijft dus liggen op de preventie van organisch afval. Naast thuiscomposteren wordt nu ook uitdrukkelijk aandacht gegeven aan afvalarm tuinieren als piste om de hoeveelheid groenafval te verminderen. Niet enkel de hoeveelheid restafval dient te verminderen. Preventie moet er ook toe leiden dat de selectief ingezamelde stromen beperkt worden.Voor GFT-afval wordt aangenomen dat de reductie veroorzaakt door de invoering van DIFTAR voor 60 % te wijten zal zijn aan preventie. De overige 40 % van deze daling in GFT wordt wellicht gecompenseerd door een stijging van de hoeveelheid groenafval. Het uitvoeringsplan voorziet daarnaast ook in een duidelijker beleid ten aanzien van het gebruik van houtsnippers als mulchmateriaal. Conform de doelstellingen van het plan dient gestreefd te worden naar een kwaliteitsverbetering van de snippers zodat ook het gebruik ervan aantrekkelijker wordt. Het uitvoeringsplan streeft ook expliciet naar de opname van compost als aangewezen grondstof bij overheidsbestekken. De effecten van de samenwerkingsovereenkomst 4

en het subsidiereglement voor gemeenten en provincies werden in 2002 voluit van kracht.Voor vele gemeenten betekende dit in eerste instantie dat er opnieuw compostvaten en –bakken aangekocht werden voor verdere verdeling onder de bevolking. In het kader van het subsidiebesluit werden ook enkele belangrijke DIFTAR-dossiers goedgekeurd, waardoor de ophaling van GFT voor de burgers in deze regio’s weldra betalend zal worden. De problematiek van het bermmaaisel blijft erg actueel. Bermmaaisel is weliswaar composteerbaar, maar kan door de piekaanvoer, de eigenschappen van het materiaal en de ontoereikende verwerkingscapaciteit slechts in beperkte hoeveelheden daadwerkelijk gecomposteerd worden. In nauw overleg met ondermeer VLACO, werd door de OVAM een actieplan bermmaaisel opgesteld dat ernaar streeft de problematiek door een veelheid aan acties te verlichten. Aandacht gaat naar de mogelijkheden van preventie (afvalarme bermen), betere benutting van het instrument bermbeheersplan, legale afvoer van het maaisel en de verruiming van de verwerkingsmogelijkheden (wijze van aanvoer, voorbehandeling, alternatieve verwerkingstechnieken). Inzake nutriënten- en mestwetgeving was 2002 het eerste volledige jaar waarin het besluit traagwerkende meststoffen kon toegepast worden. VLACO vzw stond in voor de erkenningsaanvraag. De compost van alle onder VLACO vallende compostproducenten werd door een ministerieel besluit erkend als traagwerkende meststof. Als gevolg hiervan kan compost ook gedurende het winterseizoen uitgereden, en in meerjarige dosissen toegepast worden. Door een uitbreiding van de kwetsbare gebieden (waar de regeling inzake traagwerkende

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:07

Pagina 5

COMPOSTBELEID VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

meststoffen niet van toepassing is), werden de gunstige effecten van voornoemd besluit in belangrijke mate teruggeschroefd. Fundamenteel blijven de strengere maatregelen ten aanzien van andere meststoffen (o.m. inzake heffing, vervoersregeling, kwetsbare gebieden, …) een enorm nadeel voor het gebruik in de landbouw. Herhaald wetenschappelijk onderzoek toont nochtans aan dat de landbouwpercelen in Vlaanderen door een gebrek aan organische stoftoevoer op middellange termijn met ernstige bodemproblemen te kampen zullen hebben. Ondermeer de Provinciale Landen Tuinbouwdienst van Vlaams-Brabant wil via een project duurzame landbouw in Landen nadrukkelijk deze problematiek beklemtonen. Ook de introductie van het boerderijcomposteren in 2002 op enkele pionierbedrijven is gunstig. Deze kleinschalige vorm van composteren kan in de komende jaren wellicht mee het hergebruik van organische stof helpen promoten. Wetenschappelijke onderbouwing van de composteringsmethode en een afbakening van de reglementaire bepalingen inzake milieuhygiëne zijn echter dringend noodzakelijk.

compostsector zouden zijn. Een eenzijdige lezing van de verordening brengt zelfs het thuiscomposteren en andere preventievormen van keukenafval in het gedrang. Gedurende het hele jaar 2002 werden ondermeer vanuit VLACO herhaalde acties ondernomen om in deze de verhouding tussen risico en gestelde maatregelen, terug in evenwicht te brengen. Het bereikte resultaat is uiteindelijk bevredigend. Dankzij overgangsmaatregelen kan de biologische verwerking van organisch-biologisch afval volgens de gangbare normen van de lidstaten blijven voortbestaan tot begin 2005. Op dat moment zal de biologische verwerking gereglementeerd worden via de compostrichtlijn die nog altijd tegen eind 2004 wordt verwacht.

Op federaal gebied was 2002 het jaar van de definitieve splitsing van het ministerie van Landbouw. Inzake compost worden de bevoegdheden voortaan verdeeld onder de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu (normering & ontheffingen) en het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (controle). Op Europees niveau werd in de nasleep van de BSE-crisis een nieuwe verordening omtrent het gebruik van dierlijke bijproducten vastgesteld. Ook de compostering en vergisting van keukenafval en etensresten worden in deze verordening vernoemd, waardoor lange tijd onduidelijk was welke de effecten voor de 5

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:07

Pagina 6


PREVENTIE EN THUISCOMPOSTEREN Preventie van organisch afval krijgt vanuit het Vlaamse beleid de hoogste prioriteit. In het kader hiervan organiseert VLACO vzw sinds 5 jaar, in samenwerking met gemeenten en intercommunales, de opleiding tot compostmeester. De compostmeesterwerking blijkt één van de meest effectieve wijzen van sensibilisering te zijn. Het brengt een grote betrokkenheid op lokaal niveau. De geloofwaardigheid van de boodschapper (en bijgevolg ook de boodschap) is veel hoger dan bij officiële overheidscommunicatie. De werking met vrijwilligers heeft echter consequenties.Vrijwilligers dienen ondersteund en blijvend gemotiveerd te worden. De vaardigheden die hiervoor van de gemeentelijke of intercommunale ambtenaar gevraagd worden, liggen buiten diens onmiddellijke werkveld.VLACO vzw organiseert daarom sinds 2001 specifieke cursussen aangaande het werken met vrijwilligers. Ondermeer dank zij de compostmeesterwerking, blijkt in Vlaanderen 34 % van de bevolking aan thuiscomposteren te doen. In vergelijking met de ons omringende landen is dit spectaculair hoog. Zoals hieronder zal blijken, uit deze grote participatie in afvalpreventie zich reeds in een daling van de hoeveelheid GFT-afval, maar nog niet in de hoeveelheid groenafval. Inzake groenafval blijft de stijging van de afvalhoeveelheid en/of de selectieve inzameling groter dan de groei in preventie. De sensibilisering inzake de preventie van organisch afval lijkt dan ook aan een verbreding toe. Het lopende beleid inzake thuiscomposteren is vooral gericht op het verbeteren van de kwaliteit van het thuiscomposteren en van de hoeveelheid organisch-biologisch afval die wordt thuisgecomposteerd. Gelet op het aanzienlijk percentage van de bevolking dat aan thuiscomposteren doet, is het niet realistisch te verwachten dat het aantal thuiscomposteerders nog spectaculair zal stijgen. 6

Beleidsmatig komt het er dan op aan om steeds nieuwe groepen geïnteresseerden te vinden. De aandacht voor het composteren op school past hierin. Meer preventie-resultaten vallen daarnaast te verwachten door de promotie van technieken van afvalarm en ecologisch tuinieren. In het kader hiervan werd door VLACO de samenwerking gezocht met ondermeer VELT en Regionale Milieuzorg/Natuurreservaten. Deze samenwerking resulteerde in een gezamenlijke website (www.ecologischgroen.be) en een sensibiliseringsbrochure uitgegeven door de OVAM. Alle gemeenten kregen individueel ook informatie toegestuurd. Met verenigingen van tuinaannemers en -architecten werd eveneens samenwerking gezocht rond deze thema’s. In de komende jaren zal dit wellicht uitmonden in een gezamenlijk Presti-project. Door opname van het thema “afvalarm/ecologisch tuinieren” binnen de samenwerkingsovereenkomst, werd ook een platform geschapen om de preventie van groenafval uitdrukkelijk in beeld te brengen bij de lokale besturen. Door problemen in de goedkeuring van de handleiding bij de samenwerkingsovereenkomst, bleef dit luik echter grotendeels achterwege.

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:07

Pagina 7


INZAMELING EN WERKING Groenafval. De meest recente cijfers inzake inzameling van groenafval dateren van 2001. In dat jaar werd er ruim 486.000 ton groenafval selectief ingezameld door de gemeenten bij 5,9 miljoen inwoners ofwel gemiddeld 82 kg/inwoner,jaar. Dit is een beperkte stijging van 12 000 ton ten opzichte van 2000.

Grafiek 3.1. Samenstelling van het selectief ingezamelde groenafval van gemeenten in 2001.

Het groenafval van de gemeenten bestaat voor 67% uit fijn tuinafval (takjes, bladeren, grasmaaisel, …), voor 29 % uit snoeihout en voor 4 % uit grof tuinafval (boomwortels, -stronken, …).Vooral het snoeihout en het grof tuinafval worden verhakseld tot mulchmateriaal, dat ter beschikking wordt gesteld van de inwoners en/of de gemeentelijke groendienst. Van het snoeihout dat aan huis wordt verhakseld, zijn geen hoeveelheden gekend. Groenafval ontstaat echter niet alleen in de tuinen van de burgers. Ook bij het onderhoud van gemeentelijk, provinciaal, gewestelijk en bedrijfsgroen komen er aanzienlijke hoeveelheden groenafval vrij. Deze cijfers zijn niet of onvoldoende gekend. Vermoedelijk komt slechts een beperkte hoeveelheid op vergunde composteringsbedrijven terecht. De totale hoeveelheid groenafval die op erkende composteringsinstallaties werd verwerkt, bedroeg in 2001 346.000 ton. In 2002 werd op erkende

composteringsinstallaties meer dan 421 000 ton verwerkt. Zo goed als alle composteringsinstallaties hebben in 2002 een opvallende stijging gekend. De redenen voor deze grote stijging zijn vooralsnog, in de afwezigheid van meer recente cijfers inzake de inzameling, onduidelijk. Mogelijke redenen zijn een grotere aanvoer van groenafval van bedrijfsmatige oorsprong (groendiensten, tuinaannemers, bermmaaisel), een grotere inzameling van groenafval bij huisgezinnen of een grotere fractie van het ingezameld groenafval dat naar de compostering wordt gebracht. Gelet op de grote stijging hebben wellicht alle factoren een rol gespeeld. Ook het nog steeds toenemend aandeel aan bebouwde oppervlakte in Vlaanderen en de campagne tegen het sluikverbranden van afval liggen naar alle waarschijnlijk mee aan de oorsprong van deze stijging. Op het einde van 2002 zijn twee nieuwe composteringsinstallaties in gebruik genomen: de groencompostering van IBOGEM/Indaver in Kallo met een totale capaciteit van 40.000 ton en deze van IVLA/Essent Milieu in Ronse met een capaciteit van 10.000 ton. De verwerkte hoeveelheden op deze nieuwe eenheden blijven in 2002 uiteraard nog beperkt. In totaliteit zijn er bij VLACO 19 groencomposteringseenheden aangesloten.

GFT-afval. De dalende trend in de GFT-inzameling, die sinds vorig jaar is geconstateerd, wordt in 2002 verdergezet. Er is in 2002 nog ruim 340.000 ton GFT-afval ingezameld ten opzichte van 352.000 ton in 2001.Vorig jaar was er het vermoeden dat 7

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:07

Pagina 8


160,00 140,00 120,00

De intercommunales IDM en DDS die in 2002 hebben gekozen voor DIFTAR op basis van weging, zien de hoeveelheid selectief ingezameld GFT-afval eveneens sterk dalen, respectievelijk met 36 en 22 %. Er wordt nog respectievelijk 79 en 98 kg GFT-afval/inwoner/jaar ingezameld. In het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 20032007 wordt er vanuit gegaan dat de hoeveelheid GFT-afval die door DIFTAR wordt vermeden, voor 60 % verklaart wordt door de gestegen preventie en voor 40% verschoven wordt naar de hoeveelheid selectief ingezameld groenafval. Grafiek 3.2 geeft de selectief ingezamelde hoeveelheden GFT- en groenafval voor de intercommunales IDM en DDS voor de periode 1999-2002. Op basis van een vergelijking van de gegevens van 2001 en 2002 blijkt dat in de intercommunale IDM opvallend meer groenafval selectief is ingezameld, namelijk 23 kg/inwoner,jaar, wat uiteindelijk 48 % betekent van de hoeveelheid GFT-afval die minder is ingezameld. Bij de intercommunale DDS is de hoeveelheid groenafval niet opvallend

8

97,18 92,42 78,83 69,29 58,66

57,25

54,98

55,47

groenafval

GFT

groenafval

GFT

groenafval

GFT

groenafval

GFT

groenafval

GFT

groenafval

GFT

groenafval

47,40

GFT

groenafval

GFT

Gemiddeld bedraagt de selectief ingezamelde hoeveelheid GFT-afval in GFT-regio’s iets meer dan 90 kg/inwoner per jaar (58 kg voor gans Vlaanderen).

127,24

123,45

kg / inwoner / jaar

de daling te wijten was aan 100,00 DIFTAR. De cijfers van dit jaar bevestigen dit vermoeden: DIFTAR 80,00 begint wel degelijk zijn vruchten af 60,00 49,61 te werpen. 40,00 De intercommunale IVVVA die 20,00 reeds 3 jaar geleden DIFTAR op 0,00 basis van weging heeft ingevoerd, slaagt erin om de resultaten te handhaven. De ingezamelde 1999 IDM hoeveelheid GFT-afval is er zelfs bijkomend gedaald met 6 %. Er wordt 39 kg GFT-afval/inwoner/jaar selectief ingezameld.

130,48

126,77

133,85

126,58

2000 IDM 2001 IDM 2002 IDM 1999 DDS 2000 DDS 2001 DDS 2002 DDS

Grafiek 3.2. Evolutie van selectief ingezamelde hoeveelheden GFT- en groenafval in de intercommunales IDM en DDS over de periode 1999-2002.

toegenomen. Dit zou kunnen wijzen op een meer doorgedreven toename van de preventie. Ook de meeste andere intercommunales die (nog) geen DIFTAR hebben ingevoerd, kennen een lichte daling van de selectief ingezamelde hoeveelheid GFT-afval: -2,6 % voor bijvoorbeeld IOK tot -7,7 % voor INCOVO. Dit duidt mogelijk eveneens op hogere preventie-inspanningen bij de bewoners. De 8 Vlaamse GFT-verwerkers hebben in 2002 ruim 370.000 ton organisch-biologisch afval verwerkt. Ten opzichte van 324.000 ton in 2001 betekent dit een flinke stijging. Dit is in belangrijke mate te wijten aan het wegvallen van de export van GFT-afval. In 2001 werd er nog 40.000 ton GFT-afval verwerkt buiten Vlaanderen, in 2002 is dat teruggevallen tot minder dan 10.000 ton. Anderzijds is er in 2002 ook voor de eerste keer een duidelijke registratie gebeurd van de hoeveelheid structuurmateriaal die in de GFTinstallaties wordt gebruikt. In Grafiek 3.3 is een opsplitsing gemaakt van het verwerkte organischbiologisch afval. Van de totale hoeveelheid verwerkt afval, is ruim 332.000 ton huishoudelijk GFT-afval, een kleine 10.000 ton organisch-

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:08

Pagina 9

INZAMELING EN WERKING VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

biologisch bedrijfsafval en bijna 30.000 ton structuurmateriaal. In de loop van 2003 zal de vergistingsinstallatie van IVVO/Indaver in gebruik worden genomen, zodat er 9 GFTverwerkers in Vlaanderen zullen zijn.

Grafiek 3.3. Samenstelling van het verwerkte organisch-biologisch afval in de GFT-eenheden in 2002.

Grafiek 3.4 geeft de verwerkte hoeveelheden organisch-biologisch afval per verwerkingseenheid in 2002.

IVVVA IVVO/WESTCOMPOST IVRO-IVIO/STERCOMPOST IVOO/VANCOPPENOLLE IVM/Essent IVLA/Essent IVBO/Essent IOK INTERLEUVEN INTERCOMPOST INDAVER IMOG ILVA/WIPS IGEMO IGEAN - Edegem IGEAN -Brecht IBOGEM/Indaver EUROCOMPOST DE WINTER DE SUTTER DE BREE CLEANING DDS/VERKO BRASSCHAAT

GFT-compostering groencompostering

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

ton organisch-biologisch afval

Grafiek 3.4. Verwerkte hoeveelheden organisch-biologisch afval in de GFT- en groencompostering in Vlaanderen in 2002.

9

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:08

Pagina 10


COMPOSTKWALITEIT In 2002 werden 3 nieuwe composteringsbedrijven opgevolgd: de GFT-compostering in Maasmechelen (IVVVA), de groencompostering in Brasschaat en de groencompostering van NV Bruno De Winter in Sint-Truiden. Het aantal door Vlaco gecontroleerde composteringsbedrijven kwam daardoor eind 2002 op 7 GFTcomposteringen, 1 GFT-vergisting en 17 groencomposteringen. Meer dan 100 bedrijfsbezoeken werden afgelegd. Daarbij werden bijna 200 compoststalen genomen die vervolgens werden ontleed op alle belangrijke kwaliteitsparameters. Een nog groter aantal analyses werd door de bedrijven zelf uitgevoerd of door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) of andere instanties. De belangrijkste evolutie in de beoordeling van compostkwaliteit betrof vorig jaar de bevoegdheidswijzigingen op federaal niveau. Daardoor zitten enerzijds normering (en ontheffingen) en anderzijds de controle bij verschillende instanties respectievelijk de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van

de Voedselketen en Leefmilieu (de FOD) en het FAVV.Vroeger behoorden deze taken allen tot het bevoegdheidsdomein van het Ministerie van Landbouw. Zoals gebruikelijk wordt met de analyseresultaten van 2002 de gemiddelde compostsamenstelling geactualiseerd (Tabel 4.1). Deze gemiddelde samenstelling is een gewogen gemiddelde op basis van de samenstelling per producent en zijn respectievelijke bijdrage tot de totale compostproductie. Naast de gangbare parameters bij kwaliteitsonderzoek van compost werden een aantal aanvullende evaluaties en onderzoeken verricht. Zo werd van een twintigtal stalen de zuurbindende waarde berekend (Tabel 1). Ook werd van een reeks compoststalen de zuurtegraad in een KCl-oplossing gemeten. Standaard gebeurt de meting bij compost in een waterige oplossing. Dit creëert soms verwarring met de pH in bodem die in een KCl-oplossing wordt gemeten. De pHKCl bleek gemiddeld 0,8 pH-eenheid lager te liggen dan de pHwater. Ten

Tabel 4.1. Gemiddelde compostsamenstelling Algemene eigenschappen Droge stof Organische stof Geleidbaarheid (1/5) pH(water) pH(water) Zuurbindende waarde Voedingsstoffen Stikstof (N-totaal) Minerale stikstof (N-min) Fosfor (Totaal P2O5) Kalium (Totaal K2O) Calcium (Totaal CaO) Magnesium (Totaal MgO) Varia C/N-verhouding(2) C/P-verhouding(2)

10

GFT-compost

Groencompost

Humotex

Eenheid(1)

700 250 2500 8.5 8,8 34

600 200 1200 8.4 8,2 20

600 200 1800 8.3 8,5 25

kg/ton kg/ton µS/cm kg/ton

12 0,65 6,6 10,6 25,7 4,8

7 0,25 3,3 6,0 15,8 2,9

8 0,70 5,3 3,9 17,9 3,4

kg/ton kg/ton kg/ton kg/ton kg/ton kg/ton

11,8 21,0

15,9 32,6

14,3 20,8

-

(1) Rekening houdend met een volumedichtheid van 0,75-0,8 ton per m2 voor compost kunnen de hoeveelheden worden omgerekend naar kg per m2 (2) Voor een vergelijking met andere producten is een berekening van de verhouding tussen effectieve organische stof (e.o.s.) en de nutriëntconcentraties zinvoller. De e.o.s. blijft immers langere tijd in de bodem en is dus in staat om de nutriënten vast te houden.

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:08

Pagina 11

COMPOSTKWALITEIT VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

slotte werd de verhouding tussen C en organische stof in compost geverifieerd. Enerzijds werd met een daartoe uitgerust toestel rechtstreeks de hoeveelheid C bepaald. Anderzijds werd aan de hand van het gloeiverlies de organische stof bepaald. De organische stof bleek voor ongeveer 55% te bestaan uit C en is dus hoger dan de 1/2verhouding die vaak wordt aangenomen. Drie compostproducten mochten in 2002 het Vlaco-label ontvangen: IOK GFT- en groencompostering en Verko GFT-compostering. Dit brengt het totaal aantal composteringsbedrijven met Vlaco-label eind 2002 op 14 (Tabel 4.2).

Naast interne besprekingen werden hierover ook besprekingen met de federale instanties gevoerd om de eisen zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen en hierdoor de administratieve bepalingen tot een minimum te beperken. Verschillende voorstellen en ideeën werden geformuleerd en besproken, zij het op het Dagelijks Bestuur of de Raad van Bestuur, in werkgroepen of met individuele leden. In 2002 werd ook gestart met het omvormen van de ontwerpnota in een procedure die beantwoordt aan de ISO 9001 norm. In 2003 wordt verder gewerkt aan de procedures met de bedoeling eind 2003 een operationele nota te kunnen voorleggen.

Tabel 4.2. Overzicht van de compostproducenten met Vlaco-label eind 2002 Groencomposteerders

GFT-verwerkers (compostering + vergisting)

Stercompost – Roeselare Imog – Moen IOK – Beerse Essent Milieu/IVM – Eeklo De Winter – Herent IVVVA - Maasmechelen De Bree Cleaning – Maldegem Igemo - Lier Essent Milieu/IVBO - Brugge

Igean – Brecht Intercompost – Bilzen WIPS/ILVA – Schendelbeke Verko – Dendermonde IOK - Beerse

In 2002 hebben een aantal compostproducenten de eigen werkwijze bij bepaling van de rijpheidsgraad getest n.a.v. de VITO-ringtest voor erkenning van de laboratoria. Het was voor het eerst dat een dergelijke controle mogelijk was. De deelnemende compostproducenten scoorden uitermate goed, met 4 van de 5 deelnemers die perfect het beoogde resultaat wisten te behalen. In 2002 werd verder gebouwd aan de in 2001 aangevatte aanpassing van de certificeringsnota. 11

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:08

Pagina 12


COMPOSTAFZET In 2002 werd in Vlaanderen 268 000 ton compost afgezet, dit is 26 000 ton of 10 % meer dan in 2001. Bij enkele compostproducenten werd door marktverschuivingen een belangrijk gedeelte van de geproduceerde compost niet in 2002 afgezet. De afzet van de geproduceerde compost is essentieel om de hele recyclagefilière van organisch afval niet in het gedrang te brengen. Om deze reden werd er van in het begin voor gekozen om te streven naar de productie van een kwaliteitsproduct, dat een waardig alternatief kon vormen voor de bestaande producten. In tegenstelling tot de situatie in de ons omringende landen, wordt compost in Vlaanderen in hoofdzaak toegepast in de groenvoorziening. Voor tuinaannemers, maar ook voor particulieren, is compost inmiddels een vertrouwd product waarvan het nut en de noodzaak worden ingezien. Ook de marketingacties vanuit VLACO concentreren zich in hoofdzaak op deze doelgroepen. In 2002 werd bij particulieren en groensector respectievelijk 20 000 ton en 30 000 ton meer compost afgezet. Hiermee wordt de stijgende trend uit de voorbije jaren verder gezet. De stijging is bovendien ruim verspreid over de verschillende compostproducenten. De groenvoorziening staat op deze wijze in voor 65 % van het compostgebruik. De afzet naar landbouw blijft zoals in de voorbije jaren stabiel (samen 6 %). Vele landbouwers betonen interesse in het product, maar worden afgeschrikt door de mestregelgeving. De export van compost steeg in 2002 licht. Het gebruik in de bodemsanering en in potgronden bleef in hoeveelheid stabiel, maar daalt procentueel. De rol van de groothandel in compostafzet blijft jaar na jaar toenemen. In 2002 werd via dit kanaal

12

32 000 ton of 12 % van de compostproductie afgezet. Betreurenswaardig is dat vooral openbare besturen achterwege blijven in het aanwenden van compost. Gemeenten en provincies worden hierin weliswaar gestimuleerd door de samenwerkingsovereenkomst, maar niet alle kansen worden ten volle benut. Op Vlaams en federaal niveau zijn er geen stimuli voor compostgebruik, waardoor toepassing ervan bij groenvoorzieningen, parken of sociale woningbouw achterwege blijft. De overheid zou ook een trekkende rol kunnen spelen in het gebruik van milieuvriendelijke potgronden, waarbij het gebruik van turf tot een minimum wordt beperkt.

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:08

Pagina 13


COMPOSTKENNIS Het belang van organische stof voor een duurzame bodemvruchtbaarheid kan niet genoeg benadrukt worden. Compost is een belangrijke bron van stabiele organische stof. Eén van de voornaamste eigenschappen van GFT-compost, groencompost en humotex is het lage gehalte aan voedingselementen (stikstof, fosfor) in verhouding tot de hoeveelheid organische stof. Hierdoor kan binnen de normen van het MAP in de landbouw meer organische stof worden aangebracht dan bijvoorbeeld bij gebruik van dierlijke mest. Tot deze bevindingen kwam de Bodemkundige Dienst van België naar aanleiding van het onderzoek over de mogelijkheden om het organische stofgehalte in de bodem op peil te houden. Zeker indien het nodig is het gehalte aan organische stof te verhogen, blijkt het noodzakelijk voldoende stabiele organische stof toe te dienen. Compost is hiertoe een uitgelezen product. De directe invloed van compost als bron van organische stof op de bodemfysische eigenschappen werd bestudeerd bij twee langlopende proeven. Daarbij één proef in de groenteteelt, met reeds 7 jaar compostgebruik en één proef in de akkerbouw (i.s.m. de Provinciale Land- en Tuinbouwdienst Vlaams-Brabant) met tot Figuur 6.1: Gehalte organische stof i.f.v. compostgebruik 1.4

C-gehalte (%)

1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 jaarlijks min. bemesting

15 ton GFT/ha, jaarlijks

45 ton GFT/ha, jaarlijks

dusver 6 jaar gebruik van compost. Verschillende parameters die verband houden met die fysische eigenschappen van de bodem werden gemeten. Deze parameters werden positief beïnvloed door compostgebruik met een aantal duidelijk significante verschillen (bijvoorbeeld organische stof in de akkerbouwproef: zie Figuur 6.1). Het is de verwachting dat de verschillen nog betekenisvoller zullen worden naarmate de proeven langer lopen. Goede fysische bodemeigenschappen zijn niet enkel noodzakelijk voor een gezonde wortelgroei, ze zijn ook uitermate bepalend in de bestrijding van erosie. Hoe hoger bijvoorbeeld de infiltratiesnelheid (het “verdwijnen” van water in de bodem), hoe minder water en bodemdeeltjes kunnen afspoelen, dus hoe minder erosie. Aardwormen hebben eveneens een gunstig effect op de bodemvruchtbaarheid. Vooral de fysische eigenschappen worden positief beïnvloed. Aardwormen maken een stelsel van gangen en zijn in staat om ploegzolen te doorbreken. Hierdoor wordt de bodem luchtiger, neemt de bewortelbaarheid toe en stijgt de infiltratiesnelheid voor water. Compostgebruik heeft een zeer gunstige invloed op de aanwezigheid van aardwormen (Figuur 6.2). De weergegeven resultaten betreffen tellingen die gebeurd zijn bij een akkerbouwproef (monocultuur maïs) na 5 jaar compostgebruik. In de proef zijn er drie behandelingen: jaarlijks geen compost, jaarlijks 22,5 ton compost en tweejaarlijks 45 ton compost. Deze behandelingen zijn respectievelijk aangeduid als (0 / 0), (22,5 / 22,5) en (45 / 0). Compost heeft meer algemeen een stimulerend effect op het bodemleven en is ondermeer in staat om plantpathogene schimmels te onderdrukken. In 2002 werd door F. Meurrens (Dienst Onderzoek van de Vlaamse Gemeenschap) een proef aangelegd op een praktijkvermeerderingsveld aardbei. Bij aardbei is aantasting door de 13

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 14

COMPOSTKENNIS VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

Figuur 6.2: Telling van het aantal aardwormen na 5 jaar compostgebruik

Aantal wormen per ha (x 1000) 1200 1000 800 600 400 200 0

0/0

22,5 / 22,5

45 / 0

Compostdosis per twee jaar

uitlopers gevormd na inwerken van compost. Bij een serreteelt sla was de opbrengst hoger met een betere gewaskwaliteit. Bij bloemkool was er een significant mindere aantasting door knolvoet, terwijl wortelen dan weer beduidend minder aantasting vertoonden na bewaring gedurende meerdere maanden (5 tot 16% aantasting in de compostbehandelingen tegenover bijna 30% in de behandeling met minerale bemesting). In de langlopende proef met monocultuur maïs werd ten slotte nog maar eens duidelijk dat een combinatie van mengmest en compost goede resultaten geeft op het vlak van gewasopbrengst, bodemvruchtbaarheid en milieu-impact. De bevindingen over de N-werking uit compost bevestigden vroegere resultaten. Ook na meerdere jaren compostgebruik blijft de Nmineralisatie beperkt tot een 10 à 15, uitzonderlijk 20%. Wel valt op te merken dat een toenemende mate van mineralisatie van N uit de bodem kan optreden bij sterk verhoogde gehaltes aan organisch stof. Hierdoor kan men stelselmatig meer gaan besparen op minerale bemesting. Het is daarom belangrijk om ondermeer via bodemanalyses een aangepaste bemesting op te stellen.

% aantasting

{

14

{

schimmel Colletotrichum een zeer ernstig probleem waarbij snel enorm grote schade kan worden aangericht. Het vrijwaren van het plantgoed is derhalve uiterst belangrijk. In de proef werden verschillende bestrijdingsmethodes uitgetest. Naast een onbehandelde strook, waren er stroken met turf, met compost en met chemische bespuitingen. Compost blijkt de beste bescherming te bieden, beter nog dan de chemische behandelingen (Figuur 6.3). Op te Figuur 6.3: Aantastingsgraad van aardbeiplanten door Colletotrichum bij verschillende bestrijdingsschema’s merken valt dat in feite enkel de laatste twee producten van de chemische bestrijding specifiek erkende 120 Onbehandeld producten tegen Colleto100,0 trichum zijn. 100 6 verschillende chemische Turf, niet/wel De gunstige resultaten van bestrijdingsschema's ingewerkt compost op de bodem80 70,3 68,3 vruchtbaarheid resulteerden 67,9 vaak ook in een betere 60 gewasopbrengst of 46,2 42,1 41,4 –kwaliteit. Ondermeer bij sla, 40 andijvie, suikerbieten, prei en 20,0 Compost bloemkool werden betere 20 resultaten vastgesteld. In een 9,3 7,9 vermeerderingsproef aardbei 0 werden bijna dubbel zoveel

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 15


VLACO-WERKING In het jaar 2002 werd het tienjarig bestaan van VLACO gevierd, met een academische zitting en receptie in het Pand te Gent. Verschillende sprekers keken terug naar de voorbije tien jaar en wezen voluit op de belangrijke realisaties inzake recyclage en preventie die mede dank zij Vlaco gerealiseerd konden worden. Vijf jaar werking rond preventie werd uitgekristalliseerd in de organisatie van de studiedag “Meer is minder”, waar een honderd vijftigtal aanwezigen het volledige menu aan preventiemogelijkheden voorgeschoteld kregen: thuiscomposteren, wijkcomposteren, kippen, ecologisch beheer … De gemeente Gistel en intercommunale Regionale Milieuzorg brachten voorbeelden van hoe deze elementen in een geïntegreerde preventiestrategie konden worden samengebracht. Op het seminarie werden ook de (gunstige) resultaten van het onderzoek naar de kwaliteit van thuiscompost voorgesteld. De communicatie inzake preventie en composteren bereikte in 2002 hoge pieken. Ivo Pauwels schreef in samenwerking met VLACOmedewerkers het boek “101 Compostvragen” dat naast veel media-aandacht ook een zeer grote verkoop kende. In samenwerking met de OVAM werden de brochures over thuiscomposteren inhoudelijk en qua lay-out volledig herwerkt. De milieubewuste burger die wil werken rond organisch afval vindt nu vijf aparte brochures rond wormenbakken, grasafval, composteren in vaten en bakken, afvalarm en ecologisch tuinieren en een overzichtsbrochure. Een laatste brochure over kippen staat nog op stapel. Het Weekend van de Compostmeester werd voor de eerste keer rond een thema gevoerd. Op 7 en 8 juni 2002 draaide het allemaal rond grasafval. Mede dank zij het stralend weer was het weekend een voltreffer van formaat. Nagenoeg alle locaties kregen in 2002 meer geïnteresseerden dan de jaren voordien. In het najaar van 2002 werd besloten tot een

hervorming van de opleiding tot compostmeester. Deze opleiding zal worden uitgesplitst in een kortere compostcursus, open voor iedereen en zonder verder engagement, en de eigenlijke opleiding. Tussen cursus en opleiding kunnen de aspirant-compostmeesters reeds volop meedraaien in het compostmeestersteam. De opsplitsing moet zorgen voor een meer laagdrempelige instap in de cursus en het “uitsorteren” van de deelnemers met beperkter engagement. Het compostverhaal komt overigens ook steeds meer in andere cursussen aan bod. In 2002 contacteerden zowel de Landelijke Gilde, KWB als KVLV VLACO vzw voor nadere informatie over composteren en compostgebruik. De Cel thuiscomposteren leverde informatie, teksten en fotomateriaal om hieraan te voldoen. In het verlengde hiervan zal in 2003 in samenwerking met de Landelijke Gilde een boekje rond thuiscomposteren in de reeks “Thuis in eigen tuin” worden uitgebracht. Inzake professionele compostering spitste de marketing- en informatiecampagne zich in 2002 toe op het gebruik van compost bij tuinaanleg. Kern van de campagne bleef de informatiebrochure “Tuingrond verbeteren met compost”. VLACO plaatste advertenties in diverse tijdschriften en sponsorde daarnaast een reportage zowel in het VTM-programma “Groene Vingers” als bij de regionale zenders (“Groener wonen”). In 2002 werd ook gestart met een direct mail actie naar particulieren die recent een bouwvergunning aanvroegen. Naar professionele gebruikers toe werd deelgenomen aan Omnigreen en Agribex.Voor de landbouwsector werden gedetailleerde technische fiches uitgewerkt met beschrijving van de proefresultaten met compost. Alle tuinen landbouwscholen kregen vanwege VLACO een informatiepakket toegezonden aangaande composteigenschappen en gebruik in de 15

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 16

VLACO-WERKING VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

landbouw. Vele scholen vroegen op basis hiervan nog extra folders aan. Artikels over compost werden opgenomen in Proeftuinnieuws, Boer & Tuinder en Buitenkansen. Als expertisecentrum werd VLACO vzw betrokken bij het Project Keukenschoon (gericht op de selectieve inzameling en recyclage van organisch bedrijfsafval). VLACO vzw maakt ook deel uit van het Europees compostnetwerk, een netwerk van onderzoeksinstellingen, experten, compostbedrijven en branche-organisaties gericht op een snelle uitwisseling van informatie rond compost en composteren met als doel het composteren in Europa te ondersteunen en te promoten. Op Europees niveau was VLACO erg actief bij de totstandkoming van de Europese verordening Nr. 1774/2002 van 3 oktober 2002 tot vaststelling van gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten.VLACO had daartoe contacten met de verschillende Vlaamse Europarlementsleden, hetgeen leidde tot bijkomende amendementen.Via het internationaal netwerk kon hierbij maximaal ingespeeld worden op standpunten en situaties in andere landen. Ook in het binnenland bracht VLACO vzw in het kader van een goede dienstverlening verschillende problemen aan bij de respectievelijke administraties verantwoordelijk voor afval, meststoffenhandel en nutriënten. Begin december 2002 organiseerde VLACO vzw een seminarie voor beleidsmakers uit de provincie Limburg waarin de realisaties en de problemen van de compostsector nader werden toegelicht. Dergelijke seminaries zullen in de komende jaren ook in andere provincies herhaald worden.

Sfeerbeelden 10 jaar VLACO 16

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 17


FINANCIEEL VERSLAG Resultatenrekening. Kosten Administatie Onkosten

13787 22394

Didact. & administratieve hulpmiddelen

26028

Technische uitrusting

23914

Marketing: folders en publicaties Marketing: infomomenten Marketing: beursdeelnames Marketing: registratie Productlancering & -ondersteuning Marketing: andere kosten Externe deskundigen Labo-analyses Onderzoek Leasing wagen Preventie & thuiscompostering Communicatie Organisatie studiedagen Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Andere bedrijfskosten Financiële kosten Totaal

86847 3213 24621 178 2234 5301 3262 82199 90187 7544 109155 18900 20607 329735 1363 689 872163

Een meer analytische benadering van de uitgaven (op basis van de tijdsbesteding van de personeelsleden en de toewijzing van werkingsmiddelen aan de activiteiten) leert dat ca. 350 000 euro van de uitgaven verbonden is met de activiteiten inzake thuiscomposteren en preventie, tegenover ca. 392 000 euro voor inzameling en recyclage. De overblijvende post van 130 000 euro betreft overheadkosten en algemene communicatie (tijdschrift, website, …). Ruim 53 % (177 000 euro) van de OVAM-bijdrage aan VLACO vzw gaat naar de ondersteuning van de werking inzake thuiscomposteren. De OVAM

Opbrengsten Lidmaatschapsbijdrage Werkingsbijdrage kl 1 (OVAM) Werkingsbijdrage klasse 2 & 3 (Compostproducenten) Werkingsbijdrage klasse 2 & 3 (Thuiscomposteren) Bijdragen studiedagen Publicaties Andere bijdragen Opbrengsten uit vlottende activa Andere financiële opbrengsten Overgedragen winst

Totaal opbrengsten Verlies

100678 297472 252320 99147 6744 27646 26325 11864 1318 3153

826670 45492

draagt hierdoor 65 % van de uitgaven voor preventie binnen VLACO vzw. De overige uitgaven worden gedragen door intercommunales via de bijdrage voor thuiscomposteren. De totale uitgaven verbonden aan professionele compostering bedragen ca. 455 000 Euro, waarvan 66 % gedragen wordt door de compostproducenten en intercommunales. Labo-analyses worden volledig gedragen door de compostproducenten. De OVAM ondersteunt het beleidsgericht onderzoek en, in beperkte mate, het verlenen van informatie rond het gebruik van compost als secundaire grondstof. 17

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 18

BIJLAGE 1 VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

OVERZICHT VAN DE DOOR VLACO IN 2002 UITGEVOERDE PROEVEN Akkerbouw

Boomkwekerij

• Bemestings- en bodemverbeteringsproef bij monocultuur maïs (proefhoeve Melle, Universiteit Gent, Vakgroep Plantaardige Productie) • Gebruik van compost in een meerjarig prespectief in een gangbare akkerbouwrotatie veldproef in Wattripont (Universiteit Gent, Vakgroep Bodembeheer en –hygiëne)

Bodemverbetering in de boomkwekerij veldproef (Proefcentrum voor Sierteelt, PCS, Destelbergen) Groenvoorziening Compost in bomenzand - praktijkproef in de stad Oostende Sierteelt

Fruitteelt • Toepassing op de zwarte strook bij appel (Delbard estival) (Proefcentrum voor Fruitteelt - Diensten aan Bedrijven, PCF-DB, Gorsem) • Gebruik op de zwarte strook bij rode bes (Proefcentrum voor de Fruitteelt - Proeftuin Aardbeien en Houtig Kleinfruit, PCF-PAH, Tongeren) • Bodemverbetering bij vermeerdering van aardbei – praktijkproef • Substitutie van veen door compost bij de substraatteelt van braam en rode bes (PCFPAH) Plantputbehandeling bij Jonagold (PCF-DB) Groenteteelt • Invloed van compostgebruik op kwaliteit en opbrengst in een gangbare rotatie industriegroenten (Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum in Land- en Tuinbouw, Rumbeke-Beitem) • Bodemverbetering bij serresla - praktijkproef • Bodemverbetering bij de teelt van verse groenten (Provinciaal Proefcentrum Groenteteelt Kruishoutem) • Effecten van compostgebruik bij een intensieve teeltafwisseling bloemkool/prei en slagewassen/chinakool (Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver) 18

Bodemverbetering veldproef (PCS)

vollegrondsrozenteelt

-

Organische stof en invloed van compost op fysische bodemeigenschappen • Opmaak van steekfiches met evolutie van organische stof per teelt en per bodemtype in functie van de toegepaste organische bemesting en bodemverbetering (Bodemkundige Dienst van België) • Fysische bepalingen bij de veldproef van de Land- en Tuinbouwdienst van de provincie Vlaams-Brabant "Onderzoek naar de bemestings- en bodemverbeterende waarde van GFT-compost via een meerjarige proef op akkerland" (Bodemkundige Dienst van België) • Fysische bepalingen bij de proef " Effecten van compostgebruik bij een intensieve teeltafwisseling bloemkool/prei en slagewassen/chinakool" Compost in potgrond HOBU-project aan de Hogeschool Gent over het gebruik van groencompost in potgrond (CTL, Gent)

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 19

BIJLAGE 2 VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

LEDENLIJST VLACO (dd. 1.05.03) De leden in het vet afgedrukt zijn compostproducenten en nemen deel aan de certificeringsprocedure. De producenten die het label ontvangen hebben worden met het label aangeduid.

EUROCOMPOST GROENRECYCLING i.s.m. Regionale Milieuzorg Europark 1603 3530 HOUTHALEN Tel.: 011 52 18 94 Fax: 011 60 28 73

I

T

I

ALIT E

KW

T

I

UALITE

UALITE

ALIT E

I

ALIT E

I

IDM Zelebaan 42 9160 LOKEREN Tel.: 09 348 43 97 Fax: 09 349 07 94

Q

Q

KW

vla o c

Essent Milieu NV i.s.m. IVM/IVBO/IVLA Industriegebied Zuid II Regenboog 11 2800 MECHELEN Tel.: 015 40 01 81 Fax: 015 40 01 83 Werf IVM: Ringlaan 56 – 9900 EEKLO Tel.: 09 377 33 76 Werf IVBO: Pathoekeweg 186 - BRUGGE Tel.: 050 32 25 21 Werf IVLA: Klein Frankrijk 5, 9600 Ronse

ALIT E

UALITE

UALITE

vla o c

DE WINTER Bruno Bijlokstraat 67 3020 HERENT Tel.: 016 23 93 72 Fax: 016 23 25 87 2de werf: Nijverheidslaan 4026, 3800 Sint-Truiden

ALIT E

I

ALIT E

KW

Q

Q

DE SUTTER Ringlaan 58 9900 EEKLO Tel.: 09 377 34 24 Fax: 09 377 90 45

KW

UALITE

KW

Q

vla o c

T

UALITE

vla o c

DE BREE CLEANING Krommewege 31G 9990 MALDEGEM Tel.: 050 71 27 92 Fax: 050 71 75 71

T

T

Q

vla o c

DDS/VERKO Bevrijdingslaan 201 9200 DENDERMONDE Tel.: 052 21 39 91 Fax: 052 20 01 42

IBOGEM Schaarbeekstraat 27 9120 BEVEREN (MELSELE) Tel.: 03 253 16 64 Fax: 03 253 01 15

KW

Gemeente Brasschaat Bredabaan 182 2930 Brasschaat Tel.: 03 650 02 00 Fax.: 03 652 08 72

DRANCO Dok Noord 4 9000 GENT Tel.: 09 233 02 04 Fax: 09 233 28 25

T

Stad ANTWERPEN Grote Markt 1 2000 ANTWERPEN Tel.: 03 220 82 11 Fax: 03 220 86 57

vla o c

IGEAN Doornaardstraat 60 2160 WOMMELGEM Tel.: 03 350 08 11 Fax: 03 353 34 10 Werf: Doornstraat 145 2650 EDEGEM Werf: Oostmallebaan z/n 2960 BRECHT Tel.: 03 330 19 20 ILVA 3de Industriezone Industrielaan 2 9320 AALST (EREMBODEGEM) Tel.: 053 83 88 48 Fax: 053 83 44 22

HAVILAND Brusselsesteenweg 617 1731 ASSE (ZELLIK) Tel.: 02 466 51 00 Fax: 02 466 49 81

19

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:09

Pagina 20

LEDENLIJST VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

ALIT E

I

T

UALITE

KW

I

ALIT E

KW

vla o c

I

ALIT E

KW

I

ALIT E

KW

UALITE

Q

20

vla o c

INTERCOMPOST Dhr. L. Crommen (ondervoorzitter) Eikaart 4 3740 BILZEN Tel.: 089 41 39 35 Fax: 089 41 82 25

T

Q

INDAVER (ALLPA) Dijle 17a 2800 MECHELEN Tel.:015 28 80 00 Fax: 015 28 80 50 Werf Grimbergen: Westvaartdijk 111 – 1850 GRIMBERGEN Tel.: 02 253 11 07 Werf Kallo i.s.m. IBOGEM Molenweg 5 (Haven 1942), 9130 Beveren (Kallo)

UALITE

INCOVO C. Buyssestraat 5 1800 VILVOORDE Tel.: 02 251 90 66 Fax: 02 251 74 05

Q

INTERLEUVEN Brouwerstraat 6 3000 LEUVEN Tel.: 016 23 58 36 Fax: 016 20 42 36 Werf: Aarschotsesteenweg 210 3012 WILSELE Tel: 016 284 300

T

UALITE

T

Q

vla o c

IMOG Dhr. J. Soenens (ondervoorzitter VLACO) Kortrijksesteenweg 264 8530 HARELBEKE Tel.: 056 71 61 17 Fax: 056 71 09 85 Werf : Sint-Pietersbruglaan 1 8552 MOEN Tel.: 056 45 65 85

vla o c

IVAREM (tot 2002 IGEMO) Schoutetstraat 2 2800 MECHELEN Tel.: 015 28 77 50 Fax: 015 28 77 61 Werf: Mechelsesteenweg 285, 2500 LIER Tel.: 03 491 07 70

INTERRAND J. B. Charlierlaan 78 1560 HOEILAART Tel.: 02 658 95 41 Fax: 02 658 95 50

IVBO Pathoekeweg 41 8000 BRUGGE Tel.: 050 45 63 11 Fax: 050 45 63 63

INTERZA Hoogstraat 185 1930 ZAVENTEM Tel.: 02 721 07 31 Fax: 02 725 37 78

IVIO Lodewijk de Raetlaan 9 8870 IZEGEM Tel.: 051 31 17 96 Fax: 051 31 67 39

IOK Antwerpseweg 1 2440 GEEL Tel.: 014 58 09 91 Fax: 014 58 97 22 Werf: Oosteneinde – 2340 BEERSE Tel.: 014 61 49 92

IVLA Bourgondiëstraat 9 9700 OUDENAARDE Tel.: 055 30 27 13 Fax: 055 30 27 59

ISVAG Boomsesteenweg 1000 2610 WILRIJK Tel.: 03 887 80 36 Fax: 03 887 09 28 IVAGO Proeftuinstraat 43 9000 GENT Tel.: 09 240 81 11 Fax: 09 240 81 99

IVM Markt 34 9900 EEKLO Tel.: 09 377 82 11 Fax: 09 378 18 44 IVMO Industrielaan 30 8930 MENEN Tel.: 056 52 81 30 Fax: 056 51 97 59

aktiviteit2002.qxp

11-06-2003

16:10

Pagina 21

LEDENLIJST VLACO‘S ACTIVITEITENVERSLAG 2002

KNOKKE-HEIST Alfred Verweeplein 1 8300 KNOKKE-HEIST Tel.: 050 63 01 00 Fax: 050 63 01 59 MIWA Vlyminckshoek 12 9100 ST-NIKLAAS Tel.: 03 776 72 50 Fax: 03 780 68 56

I

ALIT E

KW

I

T

ALIT E

STERCOMPOST i.s.m. IVRO - IVIO Graankaai 3 – 8800 ROESELARE Tel.: 051 22 72 20 Fax: 051 24 02 39

T

KW

IVVVA Industrieterrein Onder de Berg, Kringloopstraat 1 3630 MAASMECHELEN Tel.: 089 65 85 26 Fax: 089 65 93 39

UALITE

UALITE

REGIONALE MILIEUZORG Administratieve zetel Grote Baan 176 3530 HOUTHALEN Tel.: 011 52 36 36 Fax.: 011 52 55 56 Q

Q

vla o c

IVVO p/a Gemeentehuis 8670 KOKSIJDE Tel.: 058 52 15 15 Fax: 058 52 07 62

vla o c

KW

ALIT E

I

T

IVRO Oostnieuwkerksesteenweg 121 8800 ROESELARE Tel.: 051 26 03 50 Fax: 051 26 03 52

UALITE

OVAM Dhr. L.Vanacker (voorzitter VLACO) Tel.: 015 284 160 Mevr. A. Braekevelt (secretaris VLACO) Tel.: 015 284 190 Stationsstraat 110 2800 MECHELEN Fax: 015 20 32 75

Q

IVOO Klokhofstraat 2 8400 OOSTENDE Tel.: 059 55 27 30 Fax: 059 80 12 03

vla o c

WIPS i.s.m. ILVA Dagmoedstraat 105 9506 SCHENDELBEKE Tel.: 054 43 76 76 Fax: 054 43 76 74 WESTCOMPOST i.s.m. IVVO Rozendaalstraat 60 8900 IEPER Tel.: 057 21 69 16 Fax: 057 21 74 16 Lid - afnemer VAN ISRAEL Gaverstraat 41 9500 GERAARDSBERGEN Tel.: 054 41 43 70 Fax: 054 41 03 92

VANCOPPENOLLE/SHANKS i.s.m. IVOO Amersveldestraat 162a 8610 KORTEMARK Tel.: 051 56 64 41 Fax: 051 56 99 32 Werf: Klokhofstraat 2 – 8400 OOSTENDE Tel.: 059 55 27 30

21

WIPS Dagmoedstraat 105 9506 SCHENDELBEKE Tel.: 054/43 76 76 Fax.: 054/43 76 74

IVAREM Schoutetstraat 2 2800 MECHELEN Tel.: 015/28 77 50 Fax.: 015/28 77 61 Werf: Mechelsesteenweg 285 - Lier Tel.: 03/491 07 70

DE WINTER B. Bijlokstraat 67 3020 HERENT Tel.: 016/23 93 72 Fax.: 016/23 25 87 Werf St.-Truiden: Nijverheidslaan 4026 3800 St.-truiden

016 /23 93 72 GR ING OEN RECY CLER

IGEAN Doornaardstraat 60 2160 WOMMELGEM Tel.: 03/350 08 11 Fax.: 03/353 34 10 Werf: Oostmalse baan - Brecht Werf: Doornstraat 145 - Edegem Tel.: 03/821 45 00 Fax.: 03/830 03 11

INGLO

RLEUVE

GROENRECYCLING NV

EUROCOMPOST

E

V

G

I

V

V

O

3

A

INTERCOMPOST Eikaart 4 3740 BILZEN Tel.: 089/41 39 35 Fax: 089/41 82 25

IVVVA Kringloopstraat 1 3630 MAASMECHELEN Tel.: 089/65 85 26 Fax: 089/65 93 39

I

R

EUROCOMPOST GROENRECYCLING nv Europark 1603 3530 HOUTHALEN Tel.: 011/52 18 94 Fax: 011/60 28 73

IOK Antwerpseweg 1 2440 GEEL Tel.: 014/58 09 91 Fax.: 014/58 97 22 Werf: Oosteneinde - Beerse Tel.: 014/61 49 92

INTERLEUVEN Brouwerstraat 6 3000 LEUVEN Tel.: 016/23 58 36 Fax.: 016/20 42 36

TE

IN

VOLGENDE ORGANISATIES ZIJN LID VAN VLACO OVAM - DDS/VERKO - EUROCOMPOST/REGIONALE MILIEUZORG - IGEAN - IGEMO - IMOG - INTERCOMPOST - IOK - IVIO/IVRO/STERCOMPOST - HAVILAND - IBOGEM - IDM - ILVA/WIPS - INCOVO INTERLEUVEN - INTERRAND - ISVAG - IVBO - IVM - INTERZA - IVLA - ESSENT MILIEU - IVMO - IVOO/VANCOPPENOLLE - IVVO/WESTCOMPOST - IVVVA - MIWA - IVAGO - INDAVER - B. DE WINTER - DE BREE - DE SUTTER - BRASSCHAAT

IMOG Kortrijksesteenweg 264 8530 HARELBEKE Tel.: 056/71 61 17 Fax.: 056/71 09 85 Werf : Sint-Pietersbruglaan 1 8552 Moen Tel.: 056/45 65 85

GEMEENTE BRASSCHAAT Ploegsebaan 275 2930 Brasschaat Tél.:03/663 39 49 Fax.: 03/652 08 72

Brasschaat

OP

STERCOMPOST Graankaai 3 8800 Roeselare Tel.: 051/22 72 20 Fax: 051/24 02 39

STERCOMPOST

VERKO Bevrijdingslaan 201 9200 DENDERMONDE Tel.: 052/21 39 91 Fax: 052/20 01 42

DE SUTTER Ringlaan 58, EEKLO Tel.: 09/377 34 24

ALLPA - INDAVER Dijle 17 A 2800 MECHELEN Tel.:015/28 80 00 Fax.: 015/28 80 50 Werf: Westvaartdijk 111 Grimbergen Tel.: 02/253 11 07 Werf: Kallo i.s.m. IBOGEM Molenweg 5 (Haven 1942) 9130 Beveren (kallo)

i n

Rozendaalstraat 60 8900 IEPER Tel.: 057/21 69 16 Fax.: 057/21 74 16

DE BREE CLEANING Krommewege 31G 9990 MALDEGEM Tel.: 050/71 27 92 Fax.: 050/71 75 71

clean

DE BREE ing

C o m p o s t e r e n

WESTCOMPOST

Amersveldestraat 162a 8610 Kortemark Tel.: 051/56 64 41 Fax: 051/56 99 32 Werf: Klokhofstraat 2

ESSENT MILIEU De Regenboog 11 Industriegebied Mechelen Zuid II 2800 MECHELEN Tel.: 015/40 01 81 Fax.: 015/40 01 83 Werf: IVM: Ringlaan 56- Eeklo Tel.: 09/377 33 76 Werf: IVBO: Pathoekeweg 186- Brugge Tel.: 050/32 25 21 Werf: IVLA: Klein Frankrijk 5 - Ronse

16:42

KR

11-06-2003

N

aktiviteit2002_COVER.qxp Pagina 4

V l a a n d e r e n


11-06-2003

16:41

Pagina 1

VLAAMSE COMPOSTORGANISATIE - VZW

Kan. De Deckerstraat 37 B-2800 Mechelen Tel. +32 15 451 370 Fax +32 15 218 335 [email protected] http://www.vlaco.be

vla c o

ACTIVITEITENVERSLAG VLACO vzw

Recommend Documents