Jaargang 3 Een uitgave van MedWay

Nr. 1 / 2014 / Jaargang 3 – Een uitgave van MedWay

focus

Samenwerking zorgverleners leidt tot efficiency

interview

Steven Rooks: fietsclinics als aanjager voor succes

visie

Dr. Esther Anne Broekhuizen: efficiency in de praktijk

inhoud Focus – Efficiency Efficiency is van alle tijden Interactief Platform voor interactie Medisch nieuws Interview Hilgen Smit Verantwoord medicijngebruik ADHD Selectie Medische tips & trucs Opinie Wolter Paans en Hugo Velthuizen Het belang van e-health Huisarts in beeld Dr. Machen uit Hellevoetsluis Column Frans-Joseph Sin Jorgo Selectie Medische tips & trucs Interview Cardioloog Robert Tieleman My Diagnostick Point-of-care in de huisartsenpraktijk De meerwaarde testen in de eerstelijn In de Spotlight Interview met oud-wielrenner Steven Rooks Visie Dr. Esther Anne Broekhuizen Q Care Medical Services De bestrijding en voorkoming van decubitus Dienstverlenersoverzicht

Editorial 4 7 8 10

13

Geachte lezer, We hebben ook deze keer weer ons best gedaan om een editie van het magazine HuisartsenService voor u samen te stellen, dat inhoudelijk een overkoepelend thema heeft dat leeft binnen de Nederlandse eerstlijnszorg: Efficiency.

14

17 18 19 20

22

25 29 30 33

Colofon

HuisartsenService is een kwartaalmagazine en wordt gratis verspreid onder huisartsen en farmaceutische bedrijven. Wilt u HuisartsenService ook ontvangen of wilt u een adreswijziging doorgeven mail dan naar [email protected] Uitgever: MedWay BV, Postbus 1199, 3860 BD Nijkerk, 033-2471171 [email protected] / www.huisartsenservice.nl / [email protected] Coördinatie magazine en advertentie exploitatie: Claudine van Peperstraten, [email protected] 06-12971011 Redactie: buro33, Edgar Kruize / Esther Schulting, www.buro33.nl Ontwerp en DTP: P3 / Jos Peters / [email protected] Druk: Platform P Copyright: Op alle artikelen en fotografie in dit magazine rust auteursrecht. Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden. Gebruik of verspreiding zonder toestemming van de uitgever is verboden. Disclaimer: MedWay BV en bij deze uitgave betrokken medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. Uitspraken die worden gedaan in de gepubliceerde interviews zijn van de geïnterviewde en hoeven niet overeen te komen met de mening van de redactie.

3

Efficiency is natuurlijk niet alleen in de zorg een item. Momenteel is in alle lagen van het Nederlandse bedrijfsleven waar te nemen hoe het maximale uit beperkte middelen en tijd te halen is en dat door efficiënt en met open vizier samen te werken grootse resultaten bereikt kunnen worden. In deze tijden van recessie is het dan ook voor ons als HuisartsenService mooi om te constateren dat door een efficiënte samenwerking het toch mogelijk blijft om u geheel kosteloos een magazine aan te kunnen bieden. Als HuisartsenService werken wij intensief samen met diverse partijen die zich op enige wijze bezig houden met de eerste lijn. Van binnenuit, of vanaf de zijlijn. Partijen die zich binnen die eerstelijnszorg met name richten op de huisartsenpraktijk. Natuurlijk heeft iedere betrokken partij hierin zo zijn eigen belang. Daar is helemaal niets mis mee, zolang iedereen maar van elkaar weet wat dat belang is en er juist door die belangen helder te hebben nooit sprake kan zijn van belangenverstrengeling. Het ultieme doel van de HuisartsenService en de diverse partners waarmee we werken, is om gezamenlijk waarde te creëren in het belang van de huisartsenpraktijk. Samen op een efficiënte manier werken aan een betere zorg. Niet alleen betere zorg, maar ook zorg die bovendien betaalbaar blijft. Dat is wat we voor ogen hebben. Wij hopen dat het magazine dat u nu voor u heeft liggen daarbij van dienst kan zijn en u als lezer voorziet van nuttige informatie. Laat ons vooral weten wat u vindt van dit nummer. Want we maken het blad niet alleen met betrokkenen uit de eerstelijnszorg, maar boven alles voor de Nederlandse huisartsen. Wij horen dan ook graag, u kunt een reactie sturen naar [email protected]. Veel leesplezier! Dirk-Jan Kruithof Uitgever

huisartsenservice

x

tekst Naam fotografie Naam

Efficiency in de praktijk

Een onderwerp

van alle tijden

tekst Huisartsenservice

Iedere eerstelijnszorgverlener wil zijn werk zo goed mogelijk doen. En om het zo goed mogelijk te kunnen doen, is een efficiënte bedrijfsvoering nodig. Efficiency is een toverwoord dat daarbij te pas en te onpas wordt gebruikt. Wie denkt dat dit van de laatste jaren is, heeft het echter mis. Efficiency in de huisartsenpraktijk is een onderwerp van alle tijden.

D

e Nederlandse huisarts krijgt steeds meer taken op het bord. Dat is niet nieuw. Het proces dat de huisarts wordt gedwongen om zijn praktijk zo efficiënt mogelijk op te zetten en een zorgfunctie voor de regio te worden is al jaren gaande. Om de kosten in de hand te houden zal de zorg steeds meer in de eerstelijn plaats moeten vinden. Daarnaast wordt de huisarts ook steeds meer een spin in het web, met directe lijnen naar de specialist, de apotheker en andere zorgverleners als fysiotherapeuten. Daarnaast hebben veel huisartsen in Nederland de vertaalslag van zorgverlener pur sang naar ‘ondernemer’ nog niet helemaal afgerond. Binnen die dagelijkse bezigheden komt naast de patiëntenzorg ook ineens de zorg voor (en zorg over) het personeelsbestand en de bedrijfsvoering op het bord van de huisarts terecht. Dat betekent dat hij gesprekken moet voeren met zorgverzekeraars, budgetten moet gaan afspreken, functioneringsgesprekken moet voeren, stukken moet regelen en de lijst gaat door. Werk dat onmogelijk vol te houden is als niet elke minuut van de dag tot het maximale wordt benut en processen worden gestroomlijnd.

geregeld kon worden. Het meest bekend is het proefschrift van Mense Saan uit 1966: ‘Over methoden ter bevordering van de efficiency in de praktijkvoering van de huisarts’. Doel van dat proefschrift was het antwoord vinden op de vraag of het mogelijk is om ‘met het behoud van physio-psychologisch dagritme

“Wanneer zorgverleners samenwerken en de zorg hiermee doeltreffender inrichten, leidt dit tot betere kwaliteit van zorg, lagere kosten en een hogere patiëntveiligheid”

Volkomen actueel Echter, bovenstaande is feitelijk al jaren gaande. Alleen de setting is veranderd. Reeds in de jaren zestig verschenen de eerste artikelen over de praktijkvoering van de huisartsen en de efficiency daarbij. Zoals het in 1964 verschenen rapport van de Studiegroep Praktijkvoering over de bereikbaarheid van de huisarts en de manier waarop deze – zodra deze niet in de praktijk aanwezig was als hij bijvoorbeeld visites rijdt - het best 4

huisartsenservice

Focus

(arbeid-ontspanning-rust) een vorm van praktijkvoering te vinden waarbij op een voor de huisarts medisch en financieel bevredigende wijze 3000 patiënten tot hun tevredenheid worden verzorgd op een medisch verantwoorde wijze’. Saan deelde daarbij de werkzaamheden van de huisarts op in drie delen: Het verrichten van geneeskunde, geneeskunst en het uitvoeren van medisch-administratieve en praktijkorganisatorische werkzaamheden. De samenvatting van het proefstuk van destijds, zou bijna vijf decennia later nog volledig intact en actueel kunnen zijn: ‘Vervolgens wordt getracht door het aangeven van een groot aantal maatregelen de wegen te wijzen die leiden tot een grotere efficiency op medisch-administratief en praktijkorganisatorisch terrein. Daarnaast wordt evenwel steeds de nadruk gelegd op de instelling van de huisarts ten opzichte van zichzelf, zijn gezin, zijn omgeving en zijn patiënt, een instelling die de praktijk in zijn dagelijks leven niet laat overheersen, doch deze harmonieus weet in te passen in het gezinsleven en in zijn vrijetijdsbesteding. Uitgaande van een efficiënt ingericht praktijkhuis waarin met een praktijkassistente wordt gewerkt, worden een groot aantal impulsen welke de huisarts van buitenaf door middel van zijn patiënten bereiken, en zijn reacties daarop, aan een nauwkeurige analyse onderworpen...’ Aardig is efficiënt Hoewel het genoemde proefschrift anno 2014 voor de nodige gefronste wenkbrauwen zorgt, is de kern zeker nog intact. Hoe om te gaan met de uren die een huisarts ter beschikking heeft en hoe aan alle kanten door efficiënt werk de verschillende partijen tevreden te houden.

5

huisartsenservice

interactief

tekst Esther Schulting

Efficiency is daarbij van groot belang en de bejegening van mensen is daarin een sleutelonderdeel. Dit stelt de Nieuw-Zeelandse anesthesioloog Robin Youngson in zijn vorig jaar verschenen boek Time To Care. Hierin staat een voorbeeld over het open en benaderbaar opstellen van de huisarts. Met een arts die zijn patiënten zijn mobiele telefoonnummer geeft. Het blijkt dat deze arts vervolgens amper werd lastiggevallen in zijn vrije tijd en als er dan eens gebeld werd was het doorgaans echt een spoedgeval. In een interview met MedNet Magazine stelde Youngson daar over: “Wie zorgt dat hij zo weinig mogelijk beschikbaar is voor zijn patiënten, wordt juist geconfronteerd met veeleisende patiënten. Ze zullen steeds vaker om aandacht vragen.” In dat zelfde gesprek zegt hij dat een sleutel in zorgefficiency richting de patiënt in eerste instantie oprechte aardigheid is. “Uit onderzoek blijkt dat het consult sneller, beter en effectiever is bij een arts die echt luistert naar de patiënt. Dat heeft ermee te maken dat een patiënt zich dan gehoord voelt. Als je daar overheen walst, wordt de patiënt steeds veeleisender. Dat kost pas tijd. Het klinkt natuurlijk gemakkelijk, maar dat is het niet. Vooral als je dat niet gewend bent. Er is altijd tijdgebrek en er is zo veel te doen. Maar je kunt er wel de vaardigheden voor aanleren.” Weggegooide tijd De efficiency wat betreft persoonlijk contact laat zich doorvertalen naar de omgang met het personeel. De assistenten, de praktijkondersteuners en alle andere personen die bij de dagelijkse praktijk betrokken zijn. Het gebeurt nog steeds dat doelstellingen van de praktijk of de onderlinge werkdruk en problemen die daarbij komen kijken amper met elkaar gedeeld worden. De assistentes die met een groeiend aantal wachtende patiënten moeten omgaan als het spreekuur uitloopt, de huisarts die

vindt dat zijn assistentes die stroom niet goed regelen. Uitpraten is een sleutel die tot een efficiëntere indeling van een spreekuur leidt. Maar zulke gesprekken schieten er bij veel huisartsen en hun personeel vaak bij in. Dit gaat in de meeste gevallen weer ten koste van het gewenste kwaliteitsniveau van het werk en komt het de efficiency binnen de organisatie niet ten goede. Er zijn onderzoeken gepubliceerd waarbij naar voren kwam dat 20 procent van de tijd van ondersteunend personeel niet of niet goed wordt gebruikt. Dat is dus weggegooide tijd die, mits efficiënt ingedeeld, voor een hogere kwaliteit zorg ingezet had kunnen worden. Behoefte Efficiency binnen een praktijk, maakt ook dat het naar buiten treden makkelijker is. Dat betekent ook een efficiëntere omgang met collega’s in de eerstelijnszorg, en in de tweedelijn. “Wanneer zorgverleners samenwer-

“Het consult is sneller, beter en effectiever bij een arts die echt luistert naar de patiënt”

6

huisartsenservice

ken en de zorg hiermee doeltreffender inrichten, leidt dit tot betere kwaliteit van zorg, lagere kosten en een hogere patiëntveiligheid, bijvoorbeeld door betere medicatieoverdracht”, zo was een van de resultaten van een studie door onderzoek- en adviesbureau MediQuest. Maar in feite is dat ook niets nieuws en speelt ook dat al vele decennia. HuisartsenService kijkt vooruit en is bij uitstek een partij die is uitgerust om huisartsen te helpen bij het zo efficiënt mogelijk inrichten van de praktijk. Of dit nu met een frisse blik van buitenaf gebeurt via de PraktijkScan die wordt aangeboden, of door de inzet van extra personeel of andere middelen. De initiatiefnemers achter HuisartsenService beseffen zich maar al te goed dat voor een idee als dit het credo ‘zo veel mensen, zo veel wensen’ op gaat. Daar zijn we helemaal op voorbereid, zo stelt Dirk-Jan Kruithof van MedWay, dat HuisartsenService heeft geïnitieerd. “De een vindt dit interessant, de ander dat, zo is het nu eenmaal. Maar of iemand nu gebruik wil maken van een callcenter, waardoor de huisartspraktijk acht uur per dag bereikbaar is, dan wel behoefte heeft aan ondersteunend personeel of iemand die kan helpen met de financiën of de jaarplanning, stuk voor stuk zijn de artsen die we spreken enthousiast over wat we met HuisartsenService bewerkstelligen. Onze service is dan ook onafhankelijk. Het idee is dat de huisarts in deze de aanjager is. Zij bepalen zelf waar ze behoefte aan hebben, wij zorgen dat ze daar over kunnen beschikken. Vanwege onze jarenlange expertise, ook op het gebied van detachering van zorgpersoneel, hebben we een enorm netwerk opgebouwd waaruit we putten. In principe hebben we op het gebied van personeel, beleid en organisatie een compleet pakket te bieden. Zodat efficiency in de praktijk alleen maar meer binnen handbereik komt. We gaan daarover graag het gesprek aan met de Nederlandse huisartsen.”

Adverteren in HuisartsenService? Wilt u uw producten onder de aandacht brengen van alle huisartsen in Nederland? Dan is een advertentie in ons magazine meer dan doeltreffend! Vraag naar de mogelijkheden via [email protected] of kijk op http://www.huisartsenservice.nl/uploads/pdf/ tariefkaart_2014.pdf

Tweet, tweet, tweet... efficiency @karinavoets

Bezuinigen op zorg kan! Niet gebruikte hooikoorts medicijnen bij afval! @menzis wisselt telkens van merk, deze zijn groot en smerig.

@Menzis: @karinavoets

Wist je dat je op onze website melding kan maken van medicijnverspilling? Kijk hier maar eens menz.is/1n1BIUd. ^MM

Vraagstuk “Ziet u kansen in een verdere en uitgebreidere samenwerking met de apotheek?” Reageer via

@karinavoets: @Menzis

Stoppen met dat preferentiebeleid. Het kost mij tijd, de huisarts tijd, en al die tijd geen medicijnen. Niet klantvriendelijk!

[email protected]

@Menzis: @karinavoets

Vacaturebank

Op onze website treft u diverse vacactures, van verpleegkundigen tot consulenten en van servicemedewerkers tot praktijkondersteuners. http://www.huisartsenservice.nl/vacatures

Interessant voor uw apotheek of praktijk?

Dat begrijp ik. Het preferentiebeleid is echter ingevoerd om de medicijnprijzen omlaag te krijgen.

@roderick_online

Mijn huisarts regresseert. Van een super handige herhaalrecepten website terug naar inspreken op een vaag bandje en hopen maar dat het lukt. Wilt u op een van deze berichten reageren of wilt u iets anders kwijt? Stuur een tweet naar: @Huisartsenserv

MedWay ontwikkelt diverse projecten in en voor de apotheek. Zo zijn er de ‘Prikdagen’, ‘Bloedglucosemeter Controledagen’ en de ‘ApotheekDiagnose’. Interessant voor uw praktijk? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

De leukste tweets belonen we met een rode wijn van Salentein!

Huisartsenservice 033 - 247 11 77 [email protected] www.huisartsenservice.nl

Werkt u al nauw samen met de apotheek?

Ziet u kansen of juist bedreigingen? Heeft u anderszins een mening rondom dit onderwerp, discussieer met ons mee op LinkedIn en discussieer met uw vakgenoten. Onze volgende editie heeft als thema ‘Huisarts & Apotheek’ en wij nemen uw input graag mee! http://nl.linkedin.com/groups/Huisartsen Service-4668712

7

huisartsenservice

door Edgar Kruize

Dossiers vaker op orde

De Nederlandse huisarts is beter geworden in het op orde houden van patiëntendossiers. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksinstituut Nivel dat begin dit jaar is gepresenteerd. Begin 2013 bleek dat minder dan 85 procent van de Nederlandse huisartsenpraktijken voldeed aan de norm dat bij minstens 70 procent van de consulten een diagnose in het dossier moest zijn gesteld. Om dit te verbeteren hebben de Landelijke Huisartsen Vereniging en Zorgverzekeraars Nederland eenmalig een financiële vergoeding uitgekeerd. Met resultaat. Inmiddels is het aantal praktijken dat aan de norm voldoet opgelopen tot ruim 95 procent en bijna 80 procent van de onderzochte praktijken had meer dan 90 procent van de resultaten van de consulten vastgelegd. Onderzoeker Robert Verheij in een verklaring: “Artsen hebben nu een vollediger overzicht van wat hun patiënten mankeren en een beter totaaloverzicht van de gezondheidsproblematiek in hun praktijk.”

Miljoenen naar alternatieve genezers Ruim een miljoen patiënten zijn in de periode 2010-2012 door een ‘alternatieve genezer’ behandeld, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Een kwart van deze patiënten bezocht een acupuncturist. De homeopaat bleek door 22 procent van deze groep mensen bezocht. De chiropractor is met 17 procent een derde veelbezochte behandelaar. De patiëntenpopulatie bevat relatief veel vrouwen (tweemaal zo veel als mannen), hoogopgeleiden en mensen met een aanvullende zorgverzekering, die ‘meer’ willen dan een reguliere huisarts om hun gezondheidsklachten te behandelen. Het gros van de patiënten (bijna tweederde) lijdt aan een langdurige aandoening, dan

wel chronische ziekte. Of aanvullend verzekerde patiënten voor deze behandelwijze kozen omdat deze aanvullende verzekeringen doorgaans vergoedingen bieden waar een basisverzekering dit niet doet, is door het CBS niet onderzocht. 8

huisartsenservice

Gebruik dermatoscoop waardevol voor huisarts

Doordat huidkanker een steeds vaker voorkomende aandoening is, zien huisartsen in hun praktijk steeds vaker patiënten met verdachte plekjes. Momenteel gemiddeld zes tot zeven keer per week, verwacht wordt dat dit toeneemt. Terwijl huisartsen doorgaans geen adequate instrumenten hebben om deze vlekjes goed te kunnen beoordelen. Voor efficiëntere diagnostiek in de praktijk, blijkt het werk met een dermatoscoop voor het onderzoeken van verdachte plekjes op de huid waardevol te zijn voor de huisarts. Het leidt, zo blijkt uit onderzoek van huisarts-in-opleiding Cecile Koelink van het UMCG, tot minder doorverwijzingen en minder onnodig weggesneden plekjes. Een dermatoscoop kan de gebruiker door de bovenste laag van de huid heen laten kijken en is standaardapparatuur voor dermatologen. Middels het apparaat kunnen structuren worden gezien die normaal met het blote oog niet zichtbaar zijn. Koelink pleit gezien de groei in patiënten voor een meer prominente plek van dergelijke diagnostiek in de opleiding.

‘eVisits nemen toe’ In de TMT Predictions 2014, de jaarlijkse vooruitblik voor de technologie- media en telecombranche, heeft Deloitte gesteld dat steeds meer huisartsen voor een virtueel patiëntenbezoek zullen gaan kiezen. Verwacht wordt dat over 2014 wereldwijd zo’n 100 miljoen van deze eVisits gaan plaatsvinden. Hierbij gaat het niet alleen om een consult op afstand via speciaal beveiligde portals en vertrouwelijke netwerken, maar ook om het online invullen van herhaalrecepten en vragenlijsten. De genoemde 100 miljoen is een verviervoudiging van eVisists ten opzichte van het vorige meetpunt in 2012. Erik-Jan Gelink, Director binnen Deloitte TMT en expert op het

gebied van digitale ontwikkelingen, stelt dat de groei voor een groot deel ook zal komen vanuit de zogenaamde wearables ontwikkelingen. “Wij kennen allemaal de bekende wearables die bij het sporten gebruikt worden, zoals een hartslagmeter, GPS-bepaling of een stappenteller. Wij verwachten dat de echte groeimarkt in de wearables voor medische toepassingen zit, bijvoorbeeld het meten van bloedsuiker of bloeddruk. Hoewel deze markt nog in de kinderschoenen staat, zijn er al veel concrete voorbeelden waaruit wij kunnen opmaken dat dit een

groeimarkt is. In de toekomst is een koppeling tussen de door wearables verzamelde gegevens en eVisits goed mogelijk. De data die wordt verzameld via wearables kan rechtstreeks in de cloud worden opgeslagen, waar de gebruiker kan bepalen wie er toegang toe heeft. Artsen krijgen op deze manier veel uitgebreidere data van hun patiënten. Wel zijn er bij deze koppeling twee belangrijke aandachtspunten: de security en privacy van patiëntgegevens en het stellen van de juiste diagnoses uit de enorme hoeveelheden verkregen data.”

resultaten worden gebruikt om de app verder te verbeteren. Middels praktijktests wordt de app de komende tijd verder onderzocht.

‘Huisartsen moeten mishandeling sneller melden’ Huisartsen, verloskundigen, tandartsen en fysiotherapeuten moeten beter worden uitgerust om huiselijk geweld en kindermishande-

Radboudumc test ‘Moet Ik Naar De Dokter’ app De ‘Moet Ik Naar De Dokter’ app waar HuisartsenService vorig jaar melding van maakte, is in opdracht van het Nederlands Huisartsen Genootschap onderzocht door de afdeling IQ healthcare van het Radboudumc. De app is een hulpmiddel dat patiënten verder op weg helpt bij beginnende gezondheidsklachten. De app geeft aan wat de patiënt zelf kan doen om klachten te verlichten, maar ook wanneer een bezoek aan huisarts genoodzaakt is. Bij het onderzoek zijn 141 ingangsklachten getest door ervaren huisartsen en triagisten van de huisartsenpost. In slechts 1,4 procent van de 141 onderzochte situaties blijkt de app zelfzorgadvies te hebben gegeven waar contact met de huisarts nodig is. De onderzoeks-

9

huisartsenservice

ling bij hun patiënten sneller waar te nemen. Dat vindt de Rotterdamse wethouder Hugo de Jonge (jeugd en gezin) en zodoende zijn in die stad met de betrokken partijen afspraken gemaakt. Dit in navolging van het samenwerkingsconvenant met de Rotterdamse ziekenhuizen zo’n anderhalf jaar geleden. Hierdoor verdubbelde in die periode het aantal meldingen van kindermishandeling bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. De stap naar de eerstelijn is een logische, volgens de wethouder. Van de 1349 meldingen die in 2013 bij het genoemde Adviesen meldpunt Kindermishandeling binnenkwamen, kwamen er slechts 32 van huisartsen. “De angst voor tuchtrechtelijke problemen hoeft er niet te zijn”, aldus de wethouder. “Dat is inmiddels allemaal wel afgedekt. Bovendien mag dat nooit een excuus zijn om dan maar een geval van mishandeling niet te melden. Het hoort juist tot de professionaliteit om dat wel te doen.”

x

tekst Naam fotografie Naam

tekst Edgar Kruize fotografie Jos Peters

D

Hilgen Smit “Er is in de eerstelijnszorg absoluut meer aandacht voor ADHD dan vroeger”

Het gebruik van geneesmiddelen bij ADHD laat al enkele jaren een stijgende lijn zien. Dat leidt tot vragen bij huisarts en apothekers, maar ook bij de verpleegkundig specialisten die sinds enige tijd geneesmiddelen (onder andere ADHD-medicijnen) mogen voorschrijven. Hilgen Smit, verpleegkundig specialist GGZ bij De Praktijk IJmond en bestuurslid van beroepsvereniging V&VN Verpleegkundig Specialisten, heeft zich naast generalistische GGZ werkzaamheden gespecialiseerd in het werk met ADHD-patiënten.

10

huisartsenservice

e diagnose ADHD, of ADD, is er eentje die veelal bij kinderen reeds gesteld wordt, maar in veel gevallen bij volwassenen lastiger te herkennen is. Smit werkt met name met volwassenen en geeft aan dat de huisarts niet in eerste instantie de persoon is om de diagnose te stellen.“Maar er zijn natuurlijk wel kenmerken die een huisarts op het juiste spoor kunnen zetten”, zo stelt ze. “Het is niet direct heel makkelijk te herkennen omdat er veel verschijningsvormen zijn. Bij kinderen is er bijvoorbeeld het beeld dat veel mensen hebben van de drukke jongetjes die niet stil kunnen zitten en uit bomen vallen, maar ook dromerige meisjes die continue weg dwalen met hun gedachten en door hun korte aandachtsspanne – door wat ze om zich heen zien - worden afgeleid, kunnen uiteindelijk de diagnose krijgen. In de meeste gevallen is het een mengvorm van genoemde verschijnselen, waarbij geldt dat een patiënt een disfunctioneren moet hebben op meerdere terreinen. Dus bij kinderen betekent dit niet alleen op school, maar ook thuis en in sociale situaties. Bij volwassenen is het nog ingewikkelder. Ze hebben hun gedrag aan hun volwassenheid aangepast, maar dat betekent niet dat ze ineens wel dat concentratievermogen of die aandachtsspanne hebben.” Screenen Volgens Smit zijn er voor huisartsen wel handgrepen om de vermoedens richting ADHD en ADD meer te staven. Zo is er bij patiënten een hoge comorbiditeit. “In 75 procent van de gevallen is er tevens een andere psychische stoornis. In 33 procent zelfs twee of meer. Denk hierbij aan bipolaire stoornissen, angsten, eetproblemen, verslavingen et cetera. Voor volwassenen is er een aantal kernvragen die een huisarts kan stellen. Of de patiënt altijd onrustig is, snel afgeleid of chaotisch. Of

de patiënt eerst doet, dan nadenkt. En daarna de vraag of zij dit al van kinds af aan hebben. Deze screeninglijstjes zijn eenvoudig te verkrijgen. Is het antwoord op deze vragen bevestigend, dan moet de patiënt doorverwezen worden voor verdere diagnostiek. Dat hoort in de gespecialiseerde GGZ thuis.” Smit bespeurt een steeds hoger wordende interesse in de eerstelijnszorg voor ADHD. In veel gevallen kan het onderhoud van een patiënt na behandeling en het instellen op medicatie door de huisarts worden gedaan. Vandaar dat Smit steeds vaker huisartsen ziet die de cursussen die zij voor apothekers geeft rondom het medicijngebruik van ADHD-patiënten komen volgen. “Regelmatig ook samen met hun apotheker”, zo vertelt ze. “Er is absoluut meer aandacht voor dan vroeger. Als ze goed doorvragen kunnen ze ook meer zicht krijgen op ‘een vermoeden op’. Ik zie in mijn werk regelmatig patiënten die depressief zijn of een burn-out hebben en die blijken dan ADHD te hebben. Dan merk je dat de problemen waarmee ze binnenkwamen afnemen als je die ADHD behandelt.” Verkeerde diagnose Smit geeft aan dat de diagnose bij volwassenen vaak niet of verkeerd is gesteld, omdat er de laatste jaren pas veel aandacht voor ADHD is gekomen. “In het verleden werd vaak geredeneerd ‘het gaat wel weer over’. Of men stelde een andere diagnose, omdat ADHD ook op andere ziektes lijkt. Borderline bijvoorbeeld. Of manisch, want zo iemand is óók heel druk. Wat ook te constateren is, is dat een groot deel van de patiënten pas op latere leeftijd vastloopt. Met name wat slimmere mensen. Die hebben een wat groter probleemoplossend vermogen en passen zichzelf makkelijker aan. Daarnaast zie je dat het goed gaat zolang ze een goede structuur hebben. Dus zolang ze thuis wonen, doorlopen ze met gemak hun middelbare schooloplei-

11

huisartsenservice

interview

ding. Maar gaan ze het huis uit om te studeren, lopen ze ineens vast met tentamens die pas over enkele maanden zijn, een huishouden dat ze zelf moeten runnen et cetera.” De patiënten die Smit ziet, zijn doorgaans jongeren en volwassen en binnen die patiëntenpopulatie wordt er verschillend gereageerd op de diagnose. “Een gevoel dat veel voorkomt is rouw. ‘Als ik dit had geweten, had ik mijn baan kunnen behouden’, of ‘mijn huwelijk is hierdoor kapot gegaan zonder dat ik het wist’. Daarin moeten patiënten begeleid worden.” Maatwerk In haar dagelijks werk ziet Smit mensen met verschillende gradaties van ADHD en ze merkt daarin dat medicatie met regelmaat te algemeen wordt ingezet. De mate van disfunctioneren verschilt van persoon tot persoon en zij stelt dat daar ook het medicatiegebruik op afgesteld zou moeten worden. “Op dit moment is er één containerbegrip waarbinnen iedere patiënt valt. Binnenkort zal in DSM-5 (de vijfde editie van het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, het wereldwijd gehanteerde classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen – red.) de mate van disfunctioneren worden geclassificeerd in ‘weinig’, ‘gemiddeld’ en ‘ernstig’.Waarbij dus ook gekeken wordt naar het leven van een patiënt. Cabaretiers bijvoorbeeld hebben er enorm veel baat bij om ADHD te hebben. Ze hebben het ook bijna allemaal. Dat maakt dat ze ad rem zijn, snel kunnen schakelen, van de hak op de tak kunnen springen, originele verbanden kunnen leggen. Dat aspect wordt nog wel eens vergeten, er zitten ook veel leuke kanten aan ADHD en het geeft mensen die het hebben vaak originele inzichten. Andere mensen met creatieve beroepen kunnen dus ook enorm veel baat hebben bij hun ‘aandoening’. Zulke personen help je in feite niet met medicatie, omdat het hen in hun dagelijkse werk zou belemmeren.”

e i t c e l Se Door Esther Schulting

Passend ritme Smit geeft aan dat het gros van de mensen met een reguliere baan die focus en regelmaat vereist wel hinder ondervinden van hun aandoening. Medicatie is er in verschillende vormen, waarbij Methylfenidaat in de vorm van Ritalin de meest bekende is. Het is echter ook een medicijn dat veel van de gebruikers vraagt. “Het grote voordeel van dit medicijn is dat het vrijwel niets kost. Vandaar dat alle zorgverzekeraars het gewoon vergoeden en het verreweg het meest bekende is. Maar een kortwerkend Methylfenidaat is een medicijn dat een volwassene zo’n vier tot zes maal per dag moet slikken. Het eerste punt in een behandeltraject is het vinden van een passend ritme voor die persoon – elke volgende dosis moet op exact het juiste moment ingenomen worden als de eerdere dosis begint uit te werken – waar enige tijd overheen gaat. Wat het grotere probleem is dat je iemand vraagt om op vaste tijden op een dag een medicijn te nemen. Ik ben afgestudeerd op therapietrouw en weet dat het bij ‘gewone’ mensen met een chronische aandoening al heel lastig is om medicatie vol te houden als ze driemaal per dag hun medicijnen moeten nemen. Je snapt de problemen die zich voordoen bij mensen die van nature een probleem met regelmaat en discipline hebben, als hen wordt gevraagd vier tot zes keer per dag hun medicijnen in te nemen.” Minder schommelingen De voorkeur van Smit gaat dan ook naar langwerkende varianten, zoals bijvoorbeeld Concerta, Medikinet SR en Methylfenidaat HCL Sandoz retard, voor dergelijke patiënten. Medicijnen die vanwege de kosten niet standaard vergoed worden door de verzekeraars. “Het is al snel anderhalf tot twee euro per dag extra. Wie goed aanvullend verzekerd is, krijgt deze langwerkende medicijnen doorgaans wel vergoed. Ik probeer

“Er zitten ook veel leuke kanten aan ADHD en het geeft mensen die het hebben vaak originele inzichten” mensen dat advies dan ook doorgaans wel te geven. Op jaarbasis zijn ze dan wel een paar honderd euro duurder uit, maar ze krijgen daar zo’n duizend euro aan medicatiekosten (zie kader – red.) van terug. Los van de kosten, is dit bij uitstek de betere oplossing voor ADHD- patiënten. Het medicijngebruik is er om zoveel mogelijk schommelingen te voorkomen en de kans hierop is juist met kortwerkende medicijnen het hoogst. Dat merk ik aan de patiënten die ik zie. Met een verhoogd risico op het stoppen met medicijngebruik omdat het niet het gewenste resultaat geeft. De lange variant is zo’n acht tot twaalf uur werkzaam. Veelal schrijf ik dan een lange voor de werkdag voor en afhankelijk van het ritme van de patiënt nog een kortwerkende voor de overige uren van de dag. De schommelingen zijn daardoor een stuk minder.” Routine opbouwen Met een langwerkend medicijn is het volgens Smit ook makkelijker om de routine en de discipline er in te krijgen bij de gebruikers. “Uiteindelijk wil je er naartoe dat het nemen van een pil net zo gewoon wordt als ’s morgens tandenpoetsen. De meeste patiënten hebben daar het meest baat bij en die routine van dagelijks een pil ’s morgens en wellicht een tweede aan het eind van de dag is goed aan te leren. Toch blijft het medicijngebruik voor veel mensen een ongewenst onderdeel van hun leven en vaak denkt men na verloop van tijd zonder te kunnen. In sommige gevallen kan dat, als ze ten tijde van het medicijngebruik hebben

12

huisartsenservice

geleerd hoe met de aandoening om te gaan en structuur aan te brengen in hun leven. Dat zijn doorgaans de lichtere gevallen. De patiënten die ik zie, vraag ik dan ook altijd om een lijstje bij te houden met bijwerkingen en symptomen, zonder en met pillen. Uit die resultaten kan je opmaken dat zij met medicatie gewoon beter functioneren. Ik spreek regelmatig ouders die hun schoolgaande kinderen in de vakantieperiode van hun medicatie af willen halen. Of mensen die maandag tot en met vrijdag hun medicijnen gebruiken en in het weekend niet. Ik sta daar met gemengde gevoelens in. Ik snap wel dat het medicijngebruik een negatieve bijklank kan hebben en dat men het gevoel heeft even ‘clean’ te willen zijn. Maar therapietrouw neemt af als daar geen duidelijke structuur in zit. En daarnaast, medicijnen zijn er niet alleen om in een school- of werkomgeving te kunnen functioneren. Het is ook zaak dat men in het privéleven ook geen flapuit is, of chaotisch blijft. Vanuit mijn jarenlange ervaring kan ik stellen dat ik meer een voorstander ben van door slikken. Ik gebruik vaak de vergelijking met een andere chronische ziekte. Want in feite hebben we het daar natuurlijk gewoon over. Diabetespatiënten hebben ook dagelijks hun insuline nodig. Deze chronische ziekte vraagt in de meeste gevallen ook om dagelijks medicijngebruik om goed te kunnen functioneren.” Vergoedingen In 2013 zijn de budgetten voor ADHDmedicatie bij zorgverzekeraars die een vergoeding bieden fors overschreden. Vandaar dat een aantal van hen heeft besloten de vergoeding van de eigen bijdrage in 2014 (verder) te verlagen of te schrappen. Hierdoor komt het vergoedde bedrag bij veel zorgverzekeraars op slechts € 500,- per verzekerde per jaar. Meer informatie: http://www. steunpuntadhd.nl/adhd-behandelen/ regelingen-en-voorzieningen/ad(h) d-en-de-zorgverzekering.

Medische tips & trucs

Martin Bril. De zon schijnt Jarenlang schreef Martin Bril dagelijks een column. Het liefst wilde hij zijn lezer onder andere door zijn humor iedere morgen een glimlach op het gezicht toveren. Met dit boek lukt dat perfect; observaties over het dagelijkse leven zoals lekker eten, optimisme, weersvoorspellingen en het genot van de perfecte stoel. Bril kon kleine dingen groots en meeslepend maken. Elk verhaal zet aan tot een nieuw fris begin. ISBN: 978 90 446 2619 3

www.efficiencytips.nl Website vol tips en trucs rondom efficiëntie. Van dagelijkse sms’jes tot een mini-cursus e-mailboxmanagement, korte praktische instructies en how to’s. Daarnaast diverse interessante links op het web en muziektips om lekker bij te werken. Of zoals de website zelf zegt ‘om te schitteren op kantoor’, maar ook zeker binnen de praktijk!

Rubiks Kubus Speaker In de jaren ’70 verloren we ons massaal in het avontuur dat ‘Rubiks Kubus’ heette. Nu is er de speaker. Om af en toe even te mijmeren over vroeger, maar dan in een high tech jasje van nu. De speaker beschikt over een USB- en audiokabel. € 22,95

uittips 15 april Golden Earring unplugged Oosterpoort / Groningen 4/5 mei Robbie Williams Ziggo Dome / Amsterdam 15/16 mei dEUS Tivoli / Utrecht 18-24 mei Dutch Technology Week of Wonders Eindhoven 22/23 mei Eagles Ziggo Dome / Amsterdam 27 mei Bobby McFerrin Concertgebouw / Amsterdam 29 mei Tori Amos Concertgebouw / Amsterdam 1 juni Murray Perahia Concertgebouw / Amsterdam 1/2 juni Daniel Lohues Oosterpoort / Groningen t/m 15 juni Marcel Wanders ‘Pinned up’ Stedelijk museum / Amsterdam

13

huisartsenservice

opinie x

tekst Wolter Paans / Hugo Velthijsen fotografie Jos Peters

Efficiency in de huisartsenpraktijk: een transitie naar meer ondersteuning met e-health?

H

et belang van e-health ontwikkelingen wordt breed erkent. Zo presenteerde de landelijke artsenfederatie KNMG in 2012 de ‘Nationale Implementatie Agenda e-Health’. Ook biedt de website van KNMG enkele voorbeelden van e-health toepassingen in de huisartsenpraktijk. De huisarts kent inmiddels het e-consult; online afspraken maken en recepten aanvragen, de komst van het Persoonlijk Gezondheidsdossier en het gebruik van eigen interactieve websites. Er is een ontwikkeling waarneembaar waardoor het thema: ‘efficiency’ een belangrijke rol in de e-health discussie gaat spelen. Te denken valt aan de volgende tendens: • een kortere verblijfduur van de patiënt in het ziekenhuis • chronisch zieken ontvangen langer en intensiever zorg in de thuissituatie • de huisarts krijgt een meer centrale coördinerende rol in de interdisciplinaire zorgverlening (versteviging poort wachtersfunctie en regierol) • het aantal handelingen dat (op basis van bijvoorbeeld een uitvoeringsverzoek)

op initiatief van de huisarts door anderen uitgevoerd wordt neemt toe • de huisarts neemt taken uit de tweede lijn over • de huisarts focust zich meer op regiospecifieke zorgindicaties • de patiënt wordt door de overheid gestimuleerd intensiever van zijn sociale netwerk gebruik te maken voor zorgtaken (mantelzorg/leken- hulpverlening). Toepassing van e-health Het lijkt er op dat huisartsen een technologische transitie ervaren waarin een betrekkelijk beperkte groep van ‘early adopters’ actief gebruik maakt van e-health ondersteuning, maar dat een substantiële groep de ontwikkelingen nog wat afwacht. Enkele doelstellingen die met e-health-toepassingen kunnen worden ondersteund: Betere en snellere interdiscipli- naire diagnostische kennisdeling doordat traditionele administratief ondersteunende systemen zoals EPD’s, ZIS en HIS worden aangevuld met mogelijkheden tot diagnostische kennisondersteuning en gerichte onderlinge communicatie- en documentatiemogelijkheden. 14

huisartsenservice

Tijdige onderkenning van de gevolgen van een ziekte of behandeling door het gebruik van digitale meetinstrumenten en tests met aanverwante digitale kennisondersteuning voor zorgverleners in de (specialistische) thuiszorg zodat zij sneller eigenstandig kunnen handelen en complicaties kunnen voorkomen. De conditie van de patiënt wordt doelmatiger in kaart gebracht door het gebruik van sensortechnologie gedurende de zorgverlening in de thuissituatie zodat reeds ruim voor, maar zeker ook tijdens en na, een huisartsenbezoek of ziekenhuisopname maximaal gebruik gemaakt kan worden van informatie die over een langere periode op een niet-invasieve manier verkregen is. Bijvoorbeeld door het gebruik van ‘quantify-self technologie’. Zo kan met het dragen van bijvoorbeeld een armband of een sensorpleister door de patiënt de mogelijkheid geboden worden gegevens op afstand te monitoren en te interpreteren. Hierdoor wordt het mogelijk snel (preventief) te (laten) interveniëren door gebruik te maken van aanvullende teleconsulting met tablets of smartphones en technische integratiemogelijkheden van verkregen informatie met het patiëntendossier en samenwerkende doktersdiensten

Wolter Paans

Wondgenezingsprocessen in de thuissituatie verbeteren door gebruik te maken van sensortechnieken in verbandmateriaal zodat minder of tijdigere wondbehandelingen mogelijk zijn en infectiekansen dalen Een veiligere thuissituatie wordt gecreëerd door bijvoorbeeld valrisico’s te reduceren door gebruik van domotica. Bijvoorbeeld door het gebruik van automatische verlichting/ bewegingssensoren; dit alles met automatische alarmoproepen en directe spreek-/luisterverbinding tussen patiënt en hulpverlener of mantelzorger De zelfredzaamheid van de patiënt wordt ondersteund door het patiëntgericht ontwikkelen van software voor hulpverlening door middel van zorgrobotica (zorgrobot voor basiszorg, tilfuncties, intelligente hulparmen aan stoel of bed, robotprothesen, of het gebruik van digitale sociale interventies ter ondersteuning van bijvoorbeeld de (psycho)geriatrische thuiszorgverlening). Er is een aantal discussiepunten die de eerder genoemde transitie naar uitgebreidere e-health ondersteuning lijken te beïnvloeden en die om nadere meningvorming vragen in het licht van kwaliteit van zorg, efficiency, doelmatigheid en kosteneffectiviteit:

Een beperkte groep van ‘early adopters’ maakt actief gebruik van e-health, maar een substantiële groep wacht de ontwikkelingen af. • Privacy: het veilig, gericht en gewenst delen van medische informatie • Informatieveiligheid: het voor- komen van het ongewenst open- baar maken van informatie • De wens/urgentie tot verbeterde compatibiliteit tussen e-health toepassingen met Huisartsen Informatie Systemen • Perceptie op zorgtechnologie: is ‘zorg-op-afstand’ ook ‘afstandelijke zorg’? Staat de technologie tussen de arts en de patiënt in, of is deze juist aan beiden dienend? • De perceptie van zorgverzekeraars op de kosteneffectiviteit van e-health toepassingen • De mate waarin zorgverleners (diagnostische) technologie vertrouwen op basis van hun kennis over de bruikbaarheid, betrouwbaarheid en validiteit ervan 15

huisartsenservice

Hugo Velthuijsen

•

De perceptie van de patiënt. Hoe is het gesteld met de mogelijkheden en wenselijkheden die patiënten zelf zien om technologie in hun thuissituatie en in hun zorgvraag te integreren? Hoe staat het met de mate van ‘health literacy’ op het gebied van technologische veiligheid en zorgkwaliteit vanuit het patiëntenperspectief? Zijn er straks nog keuzemogelijkheden voor de patiënt en de huisarts om e-health toepas- singen wel of niet te accepteren?

Het hoger onderwijs ziet het als haar maatschappelijke taak mee te denken met professionals in de zorg, om met onderwijs en onderzoek in te kunnen spelen op bovengenoemde tendens, doelstellingen en discussiepunten. Hiertoe worden in samenwerking met de eerste -en tweede lijn ontwikkelprojecten gestart. Heeft u interesse? Neem dan gerust contact op via [email protected]. Dr. Wolter Paans Docent-Onderzoeker, Hanzehogeschool Groningen. Dr. Hugo Velthuijsen Lector New Business & ICT, Leading Lector Kenniscentrum Ondernemerschap, Hanzehogeschool Groningen

x

tekst Naam fotografie Naam

tekst Esther Schulting

huisarts in beeld

In de rubriek ‘Huisarts In Beeld’ belichten we kort een huisarts. Deze keer is dat de heer E.T.M. Machen, die een solopraktijk bestiert in Hellevoetsluis.

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie

Uw personeel onze zorg

MedWay B.V. Westkadijk 10, 3861 MB Nijkerk 033 - 247 11 71

16

huisartsenservice

Kunt u iets vertellen over uw praktijk qua sfeer en uitstraling? “We wilden een rustgevende uitstraling en dat is gelukt. De praktijk is ingericht door een architect. Onze service is echter het meest belangrijk, daar leggen we ons op toe. Openheid, bereikbaarheid en bovenal kwaliteit.” U heeft een solopraktijk, heeft u daar bewust voor gekozen? “Toen ik 30 jaar geleden begon als huisarts, was een solopraktijk heel gewoon. Ik ben dus min of meer in deze praktijkvorm gerold en eigenlijk bevalt het me nog steeds uitstekend. Het persoonlijke contact met de patiënten vind ik zeer prettig en dit wordt ook zeer gewaardeerd.” Uw praktijk bestaat, naast uzelf, uit zes personen. Wat is uw plek in het geheel? “Na POH- en GGZ-spreekuren maak ik altijd even tijd om te evalueren en te overleggen. Zo weet ik wat er speelt en blijf ik op de hoogte. Ook de assistentes kloppen regelmatig even bij me aan met een vraag, dat is voor hen ook erg prettig. We staan nauw in contact met elkaar.” Hoe zou u de samenwerking met de diverse medewerkers omschrijven? “Zeer goed! De lijnen zijn kort en de communicatie open. Waar mijn vrouw vroeger assisteerde, managet zij nu het personeel. Dat is heel fijn, er is vaak overleg.” Het thema van dit nummer van HuisartsenService is ‘efficiency’, hoe vertaalt dit zich naar uw praktijk? “Een solopraktijk betekent feitelijk dat je eigen baas bent. Dan ben je wel gedwongen om efficiënt te werken. Als iets misloopt kun je ook meteen zelf bijsturen. Uit een enquête onder mijn patiënten kwam bijvoorbeeld naar voren dat onze

telefoon veel bezet was. Dit bleek voor 40 procent te komen door het aanvragen van recepten. Nu hebben we daar een aparte receptenlijn voor. Door onze korte lijnen kunnen we direct anticiperen.” Werkt u samen met collega’s uit het vak? “Ja, ik heb een vaste samenwerking met een collega uit Hellevoetsluis. Als onze praktijk tijdelijk sluit in verband met vakanties, neemt hij waar. Dat doe ik ook voor hem. In Hellevoetsluis zijn drie grote clusters en vier solopraktijken. Als wij er niet uitkomen qua tijd, kunnen we ook op de andere twee solopraktijken leunen en vice versa.” Hoe waarborgt u de kwaliteit van zorg tijdens uw vakanties? “Inmiddels werk ik al zo lang samen met mijn collega huisarts Barendrecht dat er een vertrouwensband is. We kennen elkaars beleid en zullen dat ook niet doorkruisen door bijvoorbeeld een behandelmethode te veranderen. Al is het natuurlijk ook zo

17

huisartsenservice

dat bij een korte vakantie een patiënt vaak een bezoekje even uitstelt tot de vertrouwde huisarts weer terug is.” U heeft op uw website een praktijkwaardering staan waar u patiënten vraagt om hun input. Gebeurt dit ook? (lachend) “Nou… Eigenlijk nog niet zo erg. Dat hadden we wel gehoopt. We krijgen wel een ruim voldoende hoor! Al hadden we wel wat opmerkingen over slechte bereikbaarheid. Daar hebben we toen meteen wat aan gedaan door een inloopspreekuur op te zetten. Drie dagen per week. En ik moet zeggen, dat is zeer succesvol!” Zijn er knelpunten (geweest) die u heeft bemerkt in het bestieren van een solopraktijk? “De eisen van de overheid worden steeds zwaarder, we moeten steeds meer overnemen vanuit de tweedelijn. Dan is het solo toch lastiger om van alle markten thuis te zijn en moet je toch leunen op anderen. Gelukkig is er goede IT-ondersteuning en kan er op die manier veel informatie over en weer worden uitgewisseld.” Kan door effectieve samenwerking en efficiency een patiënt langer in de eerstelijn behandeld worden? “Ja, over het algemeen bieden we een betere beschikbaarheid en bereikbaarheid dan een ziekenhuis. Je kunt daarnaast ook meestal sneller terecht bij een huisarts. Maar je kunt niet alles zelf en moet dat ook niet willen denk ik. We moeten geen ziekenhuisje willen spelen. We blijven een huisarts en geen surrogaat gynaecoloog bijvoorbeeld. Dat gezegd hebbend; de diabeteszorg in Nederland hebben we goed op orde in de eerstelijn. Daar mogen we best trots op zijn.”

x column

TEKST Frans-Joseph Sinjorgo

e i t c e l Se Door Esther Schulting

efficiency Als gepassioneerd supporter van de Nederlandse zorg zweer ik in zowel goede als in slechte tijden mijn club trouw. In weer en wind en bij nacht en ontij tracht ik op mijn eigen wijze de Nederlandse zorg naar nog betere prestaties te stuwen. De lat ligt de komende jaren hoog, misschien wel te hoog. Om onze kwaliteit op peil te houden en om internationaal in de Champions League van de zorg mee te kunnen, zullen wij de tering naar de nering moeten zetten. Loting heeft bepaald dat wij de komende jaren in de poule des doods zitten. Het wordt een kwestie van pompen of verzuipen. Niemand in het veld is zeker van zijn of haar positie en iedereen, inclusief de patiënt, zal moeten inleveren. Ondanks allerhande doemscenario’s, zal, om te overleven, de zorgkwaliteit verder moeten stijgen, zodat wij allen toch kunnen genieten van betere en betaalbare zorg. De spelers staan voor een onmogelijke opgave, maar gaan er onvoorwaardelijk voor. De aanmoedigingen en goed bedoelde adviezen vanaf de tribune (lees politieke arena) naar de spelers in het veld moeten de zwaar geteisterde ruggen verder doen rechten. Hou je focus, toon slagkracht, blijf creatief, denk doelmatig en wees efficiënt, werk samen en sta open voor innovatie en veranderingen. Ik geef het je te doen! Nu is het helaas zo, dat er in het algemeen binnen de zorg altijd sprake is van een zekere weerstand tegen veranderingen. Deze weerstand wordt nog eens versterkt door een zeer moeilijk te behandelen bipolaire zorgstoornis. De daarbij behorende stemmings-

wisselingen dragen zorg voor het feit, dat er meer passief afwachtend naar elkaar wordt gekeken, dan dat er daadwerkelijk wordt samengewerkt. De terreur aan veranderingen en reor-

“Perverse prikkels frustreren de verlangde efficiency en doen het onderlinge wantrouwen in het veld alleen maar toenemen” ganisaties veroorzaakt daarnaast een gigantische bureaucratie die de ziel van de hele club aantast. Het klassieke lijflied ‘Geen woorden maar daden’ is vervangen door ‘Veel woorden, geen daden’. Entrepreneurs moet je in de zorg dan ook met een lampje zoeken. Berusting en de onmacht domi-

18

huisartsenservice

neren het zorgveld. Perverse prikkels frustreren de verlangde efficiency en doen het onderlinge wantrouwen in het veld alleen maar toenemen. Ergo; als gepassioneerd supporter van de Nederlandse zorg zit ik op dit moment voor veel geld, naar een wel heel moeizame wedstrijd van mijn helden te kijken. Ik blijf de spelers hartstochtelijk toejuichen, maar zie dat de ego’s langs de zijlijn domineren. Het uiterst efficiënte en gedroomde tika-taka spel is dan ook ver te zoeken. Faalangst bij de spelers in het veld, veroorzaakt in toenemende mate knikkende knieën. De trots en het vertrouwen van weleer binnen de zorg is veranderd in een chronisch wantrouwen naar elkaar. Tijd voor een uiterst efficiënte maatregel. Het wordt tijd voor een nieuwe coach, want ik blijf de spelers trouw, dat is wat ik noem efficiency.

Brian Tracy. Slik die kikker Ook graag een moeilijke taak uitstellen tot het laatst? In dit praktische boek is het uitgangspunt dat je elke dag een kikker doorslikt. Daarna is alles wat je eet lekkerder. Deze metafoor doet aansporen eerst die moeilijke taak op te pakken, af te strepen en door! 21 principes beslaan een stappenplan die je hierbij kunnen helpen. ISBN: 9789059440302

Zonne-rugzak Dit is wel heel efficiënt; een rugzak (A-Solar Nova Backpack Pro) met zonnepaneel. Tijdens het wielrennen, bergbeklimmen, of gewoon tijdens het (stevig door)wandelen, laat de rugzak op. Aan het einde van de dag kun je vervolgens met de uitneembare ‘PowerBank’ je telefoon, iPad en andere apparaten opladen. De rugzak heeft een inhoud van 33 liter en een beschermend vak voor je apparatuur. Handig! € 116,00

Over Frans-Joseph Sinjorgo - 24-01-’59 Na de Zeevaartschool en een dienstperiode bij de geneeskundige troepen bij toeval via de farmaceutische industrie met de zorg in aanraking gekomen. Na 25 jaar de zorg in al zijn facetten te hebben leren kennen, begonnen de vaak vastgeroeste patronen binnen de zorg te knellen. Na een poging om op de Erasmus universiteit marketing in de life science een eigen identiteit te geven, was het tijd voor echte verandering. Op dit moment is drug rediscovery het terrein wat de aandacht krijgt die het verdient. Daarnaast treedt hij regelmatig op als dagvoorzitter tijdens diverse eerstelijnszorgbijeenkomsten en congressen en schrijft hij relativerende columns.

Medische tips & trucs

www.immerurlaub.nl Even de gedachten verzetten? Bij Urlaub – een illustratie- en conceptstore in Utrecht – kun je je opgeven voor diverse creatieve workshops zoals bijvoorbeeld ‘Leren illustreren’ of ‘Bijzondere technieken’. Voor een ieder die zich even wil verliezen in een creatieve wereld en zo uit de dagelijkse rompslomp te ontsnappen. Daarnaast vinden er netwerkbijeenkomsten plaats.

Bureau organizer Is het bureau een rommeltje en bent u uw sleutels weer eens kwijt? Met deze simpele organizer niet meer. De kurken houder bergt alles netjes op, van telefoon en iPad tot sleutels en zonnebril. Tevens dienst deze organizer als standaard voor uw iPad. Twee vliegen in één klap dus. € 49,95

19

huisartsenservice

interview x

tekst Edgar Kruize fotografie Jos Peters

Efficiënt atriumfibrilleren opsporen in de huisartsenpraktijk “Op deze manier kunnen op jaarbasis duizenden beroertes voorkomen worden.” In de vorige editie van HuisartsenService was reeds een uitgebreid interview te lezen met cardioloog Robert Tieleman van het Martini Ziekenhuis in Groningen. Een artikel waarin de ontstaansgeschiedenis van MyDiagnostick werd belicht en waarin de toegevoegde waarde van deze innovatie voor de Nederlandse huisarts enerzijds en boven alles de volksgezondheid anderzijds werd onderstreept. Deze editie van het magazine staat in het teken van efficiency en vanuit dat thema is het niet meer dan logisch om nog even de aandacht te vestigen op het staafje waarmee atriumfibrilleren (AF) simpel en doeltreffend op te sporen is

M

yDiagnostick is een klein stokvormig apparaat waarin elektrodes zijn verwerkt die een ECG van hoge kwaliteit opnemen. De patiënt houdt deze een minuut vast, de ECG wordt gemaakt en toont direct door middel van een rood of groen lampje of er sprake is van atriumfibrilleren of niet. Op een MyDiagnostick kunnen zo’n 140 ECG’s bewaard worden. Via een USB-verbinding kunnen deze vervolgens worden uitgelezen in een computer, waarna een voor de arts toegankelijk webportaal deze ECG’s toont. De MyDiagnostick is een zeer efficiënte innovatie die uitblinkt door zijn eenvoud. In een ziekenhuisomgeving, maar vooral ook in een huisartsenomgeving. Patiënten bij wie atriumfibrilleren vermoed wordt, hoeven niet meer doorverwezen te worden naar een specialist. De huisarts kan zelf ter plekke een EGC maken en indien noodzakelijk kan

een patiënt een MyDiagnostick in bruikleen krijgen om gedurende een langere periode metingen te verrichten, die daarna door een (huis)arts bekeken kunnen worden. Doordat het apparaat onafhankelijk van een stroombron of randapparatuur de diagnostische taak uitvoert, kan in feite overal en onder elke omstandigheid gemeten worden. 20

huisartsenservice

Mensen bereiken Dat laatste maakt dat het ook bij uitstek een systeem is dat de huisarts bij de hand zou moeten hebben, zo vindt Robert Tieleman. “Natuurlijk is dit apparaat geen vervanging van een volledige ECG. Dat zou raar zijn. Maar wat het wel is, is een uiterst efficiënt apparaat dat via ECG’s specifiek atriumfibrilleren opspoort. Bij ons op de afdeling behoort de groep patiënten met atriumfibrilleren tot de op één na grootste groep van patiënten die we zien. Het komt dus ontzettend vaak voor, terwijl het bij het publiek ‘de grote onbekende’ is op het gebied van hartritmestoornissen. Daar moet verandering in komen, omdat atriumfibrilleren tot een beroerte kan leiden. Het is de meest voorkomende hartritmestoornis, maar indien goed behandeld ook de meest onschuldige. Niet iedereen heeft een verhoogd risico op atriumfibrilleren, dat hangt onder meer van de leeftijd af. Het risico is voor mensen van boven de 65 jaar aanzienlijk

groter en het is die groep mensen die bereikt moet worden. Met dit apparaat kunnen zij op iedere denkbare plek worden getest.” Scores kennen De huisarts is volgens Tieleman bij uitstek de plek waar deze mensen ‘gevangen’ kunnen worden en potentiële risico’s kunnen worden afgewend. “Het zijn vaak mensen die al iets hebben. Hartfalen, diabetes en hoge bloeddruk bijvoorbeeld. Als je die mensen voor genoemde aandoeningen toch al over de vloer hebt, is het een kleine moeite om hen even zo’n stokje vast te laten houden. Nog efficiënter is het als je binnen een grotere populatie in één keer doorpakt, bijvoorbeeld bij de groep mensen die de griepprik komen halen. Op deze manier kunnen op jaarbasis duizenden beroertes voorkomen worden.” Het risico op een beroerte is verhoogd bij atriumfibrilleren en het risico hierop is in te schatten met behulp van de CHA2DS2-VASc score. De meest recente NHG-Standaard Atriumfibrilleren stelt dat iedere patiënt die een score van 2 of meer scoort antistollingsmiddelen moet worden voorgeschreven en met patiënten die 1 scoren moet dit worden overlegd. “In feite zijn het dus alleen de patiënten die op de CHA2DS2VASc score een 0 scoren die geen antistollingsmiddelen voorgeschre-

ven krijgen. Het is voor een huisarts van belang die scores te kennen en daarnaast is het onderhouden van de medicatie een taak die prima bij de huisarts neergelegd kan worden. Wellicht eenmaal in overleg met een cardioloog, maar daarna kan dit goed in de eerstelijn worden gedaan, wat voor alle betrokken partijen efficiënter is.” Ideale situatie Zoals Robert Tieleman het in een ideale situatie voor ogen heeft, is de MyDiagnostick (die vorig jaar de ‘Zorgidee Award 2013’ won) binnen afzienbare tijd een standaard onderdeel van het huisartsendiagnostiek, zoals een stethoscoop dat ook is. Dit vanwege de praktische mogelijkheden binnen de huisartsenpraktijk en het bewezen effect. Daarnaast hoopt hij dat ook de patiënt het over enkele jaren heel normaal vindt even

“Dit apparaat maakt het werk makkelijker en efficiënter” 21

huisartsenservice

een test te doen als ze toch bij de huisarts zijn. “Ik ben van mening dat een huisarts ook best een beetje mag investeren in de gezondheid van zijn patiëntenpopulatie. Een huisarts koopt ook eens in de zoveel tijd een nieuwe stethoscoop, of een nieuwe bloeddrukmeter. Ik merk dat de huisartsen die er mee werken het een verrijking vinden. Het kost ze nauwelijks extra tijd en het is een adequaat middel in het verminderen van beroertes in Nederland. De huisarts hoeft verder dan ook vrij weinig te doen, behalve die enkele keer dat het lampje rood uitslaat. Dat is het moment dat ze via de USB-aansluiting verbinding met de computer maken, de ECG wordt uitgelezen zodat deze vervolgens beoordeeld kan worden of ter diagnostiek kan worden aangeboden. Daarna kun je starten met behandelen. Er zitten geen knopjes op, hij gaat automatisch aan en uit, de batterij gaat maandenlang zonder additioneel opladen mee en hij overschrijft de ECG’s waarop geen problemen te zien waren. Het apparaat maakt het werk echt makkelijker en efficiënter.” Het voorgaande interview met Robert Tieleman is te lezen via onze website HuisartsenService.nl, bij de vorige editie (2013-03). Meer informatie over MyDiagnostick vindt u op www.mydiagnostick.com

door Dr. H.B. Brouwer en dr. J.G. Krabbe

De meerwaarde van point-of-care testen in de eerstelijn

De benaming Point-of-care test (POCT) wordt gebruikt als aanduiding voor (kleine) apparaten die in de zorg buiten de muren van het reguliere laboratorium worden gebruikt. Hierdoor is direct een testresultaat beschikbaar voor de bepaling van verder beleid. Waar het gebruik van dergelijke testen jaren geleden beperkt was tot hoofdzakelijk hemoglobine en glucose, vinden steeds meer laboratoriumbepalingen hun weg naar de patiënt toe. Hoewel gevraagde analyses wisselend complex zijn, is het algemene kenmerk van POCT dat het handzame en bovenal eenvoudig bedienbare apparatuur betreft met een beperkte analysetijd (minuten). Initieel is de meerwaarde van POCT met name onderkent in ziekenhuizen om spoedeisende diagnostiek te ondersteunen of een hogere efficiency in een zorgtraject te behalen (bijvoorbeeld bloedgassen en elektrolyten op intensive care afdelingen). Technologische veranderingen maken dat POCT kleiner, beter en meer divers wordt, dus breder inzetbaar.

POCT IN DE EERSTELIJN Door alle ontwikkelingen zijn de laatste jaren ook de mogelijkheden voor gebruik in de eerste lijn toegenomen. Inmiddels zijn er meerdere NHG standaarden die het gebruik ervan aanbevelen (NHG standaard veneuze trombose (D-Dimeer), acuut hoesten en diverticulitis (CRP)). Ook andere testen bieden potentieel meerwaarde, hetzij door de verhoging van efficiency (bijvoorbeeld HbA1c) dan wel door verbetering van praktijkvoering, onder meer door het genereren van een gestandaardiseerde uitslag met behulp van een urinestriplezer. Hoewel POCT meestal fysiek aanwezig is in de praktijk, kan de inzet van POCT op een beperkt aantal strategische locaties in de regio ook voordeel bieden aan de patiënten uit de eerste lijn. Een voorbeeld hiervan is de inzet van een snelle D-Dimeer meting bij (lage) verdenking op Diep Veneuze Trombose, waarbij de patiënt wacht op het resultaat en bij een negatief resultaat naar huis wordt gestuurd en bij een positief resultaat 22

huisartsenservice

wordt doorverwezen voor een compressie echo.

MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK Nu POCT in de eerste lijn een vlucht lijkt te nemen, is het belangrijk om niet alleen oog te hebben voor de aanschaf van de apparatuur, maar ook te zorgen voor de juiste randvoorwaarden zoals borging van kwaliteit en afspraken over taken en verantwoordelijkheden. Juist omdat de meerwaarde van POCT ligt in het direct handelen op resultaat, moet het gehele proces van monsterafname tot en met rapportage, inclusief onderhoud en controle van apparatuur geborgd zijn. Eerdere incidenten hebben bewezen dat dit niet zonder meer voldoende aandacht krijgt van de gebruikers (zie circulaire 2008-02a-IGZ). Recent heeft ook de IGZ het RIVM gevraagd een onderzoek uit te voeren onder huisartsen met betrekking tot het handhaven van kwaliteitseisen zoals omgang met POCT, training van POCT gebruikers, participatie aan

“De verwachting is dat gezondheidscentra in de komende jaren uitgebreidere laboratorium mogelijkheden zullen krijgen” kwaliteitscontrole en registratie van het resultaat in het HIS (1) . Uit dit onderzoek blijkt dat er voor sommige kwaliteitseisen onvoldoende aandacht is, ondanks dat deze kwaliteitseisen gericht zijn op het verkrijgen van een resultaat waarop met vertrouwen kan worden gehandeld. Deskundige kennis is hiervoor aanwezig bij de klinisch chemische laboratoria, waardoor het is aan te raden advies in te winnen voordat besloten wordt om over te gaan op POCT. Door kennis en ervaring is een specialist klinische chemie als geen ander in staat om samen met de huisarts te evalueren of POCT inderdaad de beste oplossing dan wel verbetering is. Het klinisch chemisch laboratorium kan een rol spelen bij het maken van de keuze voor het meest geschikte apparaat, alsmede in de borging van de kwaliteit tijdens gebruik (2).

NU EN DE TOEKOMST De ontwikkeling staat niet stil. Bestaande methoden worden verbeterd en nieuwe toepassingen worden onderzocht. Hierbij kan worden gedacht aan DNA analyse bij over- dan wel ongevoeligheid voor bepaalde reguliere medicatie of specifieke hartmarkers in het kader van hartfalen of acuut coronair syndroom et cetera, maar ook het gebruikersgemak en de patiëntvriendelijkheid worden verder ontwikkeld. Voor verbetering van de patiëntvriendelijkheid wordt gewerkt aan niet-invasieve manieren van monstername, zoals bijvoorbeeld een ademanalyse of transcutane analyse van bepaalde klinisch chemische markers. Zelfs grote bedrijven als Google bewegen zich op de markt van POCT, zoals blijkt uit de recente berichtgevingen over

een glucoseanalyse uit traanvocht via een chip in de lens op het oog van de patiënt (3). Daarnaast komt er steeds meer POC apparatuur op de markt die meerdere bepalingen kunnen uitvoeren, zodat niet voor elke bepaling een POC apparaat nodig is. De verwachting is dat gezondheidscentra in de komende jaren uitgebreidere laboratorium mogelijkheden zullen krijgen. Hoewel in Nederland, in vergelijking met vele andere landen, restrictief wordt omgegaan met het inzetten van laboratorium diagnostiek, liggen bij groeiende POCT mogelijkheden zowel overdiagnostiek (door het sneller inzetten bij laagdrempelige beschikbaarheid, door patiënt of in praktijk) als onderdiagnostiek (onterecht beperken tot analyses welke in eigen praktijk beschikbaar zijn) op de loer. Met de komst van meer POCT zal er dus tegelijkertijd gezocht moeten worden naar een juiste balans in het gebruik ervan; optimale diagnostiek op het juiste moment. Het vinden van deze balans vraagt om een multidisciplinaire benadering waarin afwegingen gemaakt moeten worden met kennis van behandelingsstrategieën, technische (on)mogelijkheden, en (macro) economische consequenties.

REFERENTIES 1. de Vries CGJCA, Doggen CJM, Geertshuis M, Hilbers-Modderman ESM, Kusters GCM, Verheij RA, Geertsma RE, “Point-of-care testing in primary care in the Netherlands; Management of patient safety related aspects”; RIVM Report 360121001/2012 2. Kleinveld HA, Raijmakers MTM, Vermeer HJ, Oosterhuis WP; “Visiedocument NVKC Point-of-care 23

huisartsenservice

testen in de eerste lijn”, www.nvkc.nl 3. http://www.volkskrant.nl/ vk/nl/2726/Binnenland/video/ detail/3579014/Google-contactlens-voor-suiker-patienten.dhtml Dr. H.B. (Rick) Brouwer en dr. J.G. (Hans) Krabbe zijn klinisch chemici bij Medlon en onder andere verantwoordelijk voor 1e lijndiagnostiek en POCT. Medlon verzorgt in de regio Twente laboratorium diagnostiek, inclusief de POCT, voor de eerste lijn, tweede lijn (ZGT en MST) en trombosediensten. Gezien de geografie alsmede interesse heeft Medlon van oudsher al een grote verwevenheid met POCT. In de Twentse regio wordt door alle drie de pijlers veelvuldig gebruik gemaakt van POCT. In de eerste lijn faciliteert Medlon de POCT voor meer dan 90 huisartspraktijken (w.o. CRP, urinestriplezers en HbA1c). Voor borging van de kwaliteit zijn, conform ISO 15189 en 22870, randvoorwaarden gecreëerd, zoals verdeling en vastleggen van verantwoordelijkheden tussen klinisch chemisch laboratorium en gebruiker, selectie en evaluatie van POCT apparatuur en zorg voor kwaliteitscontroles. Tevens heeft Medlon een gespecialiseerd POCT team beschikbaar voor correcte training en begeleiding van POCT gebruikers. [email protected] / h.krabbe@ medlon.nl

R. Brouwer

H. Krabbe

x

tekst Naam fotografie Naam

tekst Edgar Kruize fotografie Jos Peters

in de spotlight

Steven Rooks

“Topsport en het bedrijfsleven hebben veel overeenkomsten” Efficiency is niet alleen een thema dat in het bedrijfsleven en de zorg speelt. Ook topsporters weten hoe ze zo efficiënt mogelijk met hun tijd, middelen en lichaam om moeten gaan om een zo goed mogelijk resultaat te behalen. Steven Rooks weet er alles van. Tijdens zijn carrière als topwielrenner, heeft hij door focus op zijn doel te houden grote successen behaald. Kennis die hij nu middels fietsclinics overdraagt.

S

teven Rooks is een van ’s lands meest bekende wielersporthelden. In 1988 schreef Rooks, rijdend voor het PDM-Concorde team, wielergeschiedenis door in de Tour de France niet alleen de befaamde etappe op de Alpe d’Huez te winnen, maar tevens de eerste Nederlander ooit te zijn die de bolletjestrui mocht dragen. Hij eindigde die Tour op de tweede plek van het algemeen klassement. Sindsdien is er geen enkele Nederlander meer in geslaagd die prestatie te evenaren. Anno 2014 is Rooks nog steeds heel actief in de sport. Voor zichzelf, als onderhoud van zijn lichaam, maar ook als Koersdirecteur van de Ronde van Noord-Holland, als sportief directeur van de Nederlandse vrouwenploeg Boels Dolmans Cycling Team en adviseur van het mannenteam Parkhotel Valkenburg. Daarnaast geeft hij fietsclinics voor het bedrijfsleven. “Topsport en het bedrijfsleven hebben veel overeenkomsten”, zo zegt hij. “Het gaat er om dat je naar een doel toe werkt. En dat individuele doelen onderdeel kunnen worden van een gezamenlijk doel.” Doelen stellen De fietsclinics van Steven Rooks steken in op juist die te behalen doelen en hoe deze te bereiken. Op

24

huisartsenservice

en bewegen heeft voor mij bewezen voordelen. Ik ben bijvoorbeeld praktisch nooit ziek en ik ben een productief mens. Voor mezelf geldt dat ik dat probeer te onderhouden en die levensstijl wil ik uitdragen. Natuurlijk weet ik dat gezondheid niet iedereen gegeven is, maar voor een heel belangrijk deel heeft iemand gezondheid zelf in de hand en wie zich goed voelt, staat sterker in het leven.”

zowel individueel- als groepsniveau. Deelnemers worden geïnspireerd om actief naar hun leven en werkwijze te kijken en geleerd hoe doelen moeten worden gesteld én behaald. “Met vallen en opstaan soms”, zo lacht Rooks. “Want natuurlijk is het niet altijd makkelijk en zijn er momenten dat het niet lekker gaat. Zo is het in het echte leven ook, dus die parallellen zijn goed te trekken. Ik doe dergelijke activiteiten nu al zo’n veertien jaar. Wat ik met name probeer uit te dragen is hoe belangrijk beweging is voor het lijf. Bij mij komt dat als logische vervolg op mijn professionele sportcarrière. Ik heb 18 jaar op een keiharde manier topsport bedreven. Hoe andere voormalig topsporters er mee omgaan dat verschilt, maar bij mij was er de drive om het fysieke niveau dat ik als topsporter had zo lang mogelijk te behouden. Gezond leven 25

huisartsenservice

Krachten verdelen Een belangrijk item dat Rooks naar voren brengt in zijn clinics is de verdeling van krachten. Om een doel zo efficiënt mogelijk te kunnen bereiken, moet je weten waar je kracht ligt en hoe deze van begin tot eind te optimaliseren. “Vandaar dat het zo essentieel is om doelen te stellen. Zonder doel is er geen noodzaak om iets op een bepaalde manier te doen. Een stip op de horizon waar je naartoe werkt, zorgt er voor dat je vervolgens kan gaan werken om daar op de meest efficiënte manier terecht te komen. Daarom zie je ook dat bijvoorbeeld aan het begin van het jaar zo veel mensen met goede moed beginnen met sporten en al snel weer afhaken. ‘Ik wil afvallen’ is geen concreet doel. ‘Ik wil gezonder leven’ is ook geen concreet doel. Stel je zelf bijvoorbeeld streefgewicht als doel. Stel jezelf het doel wat je met een

x

tekst Naam fotografie Naam

gezonder leven wil bereiken. Dus maak ‘gezonder leven’ geen doel, maar een middel. Dat zijn uitdagingen waar je mee kan werken en dat is voor veel mensen zwaar. Ze worden geconfronteerd met hun eigen zwakheden en worden meteen afgestraft als ze hun voorbereidingen laten verslonzen. Maar het toont ook welke resultaten je kan behalen als je daar gericht naartoe werkt. Dat geeft kracht en nieuwe inzichten in wat je als mens kan bereiken.” Levensstijl veranderen Fietsen is bij uitstek een sport die zowel op individueel niveau als op sociaal niveau veel vraagt van de deelnemers. Volgens Rooks is dit – in combinatie met de relatieve lage blessurekans – een reden dat veel bedrijven er voor kiezen om hun personeel fietsclinics aan te bieden om daarmee een gezondere levensstijl te promoten en het groepsgevoel te versterken. “Of een gezondere levensstijl daadwerkelijk tot minder ziekteverzuim leidt weet ik niet, maar ik vermoed het wel. De stap naar die levensstijl is een eerste te nemen drempel. Veel mensen redeneren dat ze geen tijd hebben om hun levensstijl aan te passen. Wat ik leer is dat er meer tijd ‘over’ is dan je zou denken. Natuurlijk zitten er maar 24 uur in een dag, dus het is goed plannen. Wie effectief resultaat wil behalen moet op zijn minst tweemaal per week actief sporten en op zijn of haar eetpatroon gaan letten. Waarbij het niet zo is dat je niets meer mag eten. Het gaat om balans. Voor mezelf geldt bijvoorbeeld dat ik vijf dagen in de week thuis zo gezond mogelijk eet. In een thuisomgeving is dat heel goed te onderhouden. In het weekend ben ik veel op pad en dan eet ik gewoon wat me voorgeschoteld wordt. Dat is dan geen enkel probleem, zolang je die regelmaat doordeweeks maar houdt. Dat is discipline. Alles draait daarom. Dat geldt ook voor het aantal uur dat je vrijmaakt om te sporten. Want het komt er meestal op neer

“Om een doel zo efficiënt mogelijk te kunnen bereiken, moet je weten waar je kracht ligt en hoe deze van begin tot eind te optimaliseren” 26

huisartsenservice

dat mensen die zeggen ‘ik heb geen tijd’ bijvoorbeeld een aantal uur per dag voor de televisie zitten, die ze ook kunnen gebruiken om te bewegen. Dat bewustzijn moet je kweken. Dat geldt ook voor het voedingspatroon. Vaak zitten verkeerde patronen echt vastgeroest en die moeten doorbroken worden. Sommigen kunnen dat individueel, maar veel moeten daarbij echt begeleid worden voor je ze los kunt laten. Het is daarbij steeds weer zoeken hoe je dat kunt doen en het werken in teams kan daarbij van grote meerwaarde zijn.” Teamspirit De fietsclinics van Rooks zijn geschikt voor elk sportief niveau en kunnen naast persoonlijke ontwikkeling indien gewenst in het teken staan van thema’s als leiderschapsstijlen of teamprestaties. “Wat dat betreft is het professioneel fietsen in een team net als het werk in een bedrijf. Iedere sporter, net als iedere werknemer, heeft zijn eigen doelen en ambities. Maar je bent er met zijn allen ook om het team – of het bedrijf – naar een hoger plan te tillen. Dus hoe ga je daar mee om zodat iedereen er beter van wordt? Dat doe je door continue goed te kijken naar wat nodig is en welk belang op dat moment prioriteit heeft. Als een collega lek rijdt terwijl hij kans had om de wedstrijd te winnen. Stop je dan om je fiets af te staan? Of denk je ‘ik voel me goed, ik pak nu mijn kans’? Als je voor dat laatste kiest, moet je die benadeelde collega ook weer iets teruggeven en andersom. Als goed team, weet je wat je aan elkaar hebt en hoe je uiteindelijk de groep én jezelf vooruit helpt. De grootste winst voor bedrijven zit ‘m dan ook in de verbetering van de teamspirit en het versterken van de onderlinge relaties. Dat gebeurt al tijdens het traject, als mensen die normaal amper samenwerken ineens besluiten samen te gaan trainen. Je merkt dat deelnemers na afloop sneller geneigd zijn om met vragen of problemen die

27

huisartsenservice

ze anders voor zichzelf hielden naar collega’s te stappen waarmee ze hebben gesport, of nog steeds sporten. En dat de opgedane ervaring in veel gevallen zijn weerslag vindt in de stroomlijning van het werkproces.” Eigen kracht Een belangrijk punt daarbinnen is volgens Rooks wel het goed kennen van jezelf en jezelf niet wegcijferen door groepsdruk. “Weten wat je wel of niet aan kan, is wellicht de grootste les die een mens kan leren. En als je jezelf kent, weet je ook wanneer je niet aan iets mee moet doen omdat je dan een zwakke schakel bent die de groep niet vooruit brengt. Voor mij als professioneel wielrenner was het van het grootste belang om mijn lichaam en mijn kracht te kennen. Daardoor kon ik vooraf bepalen welke wedstrijden geschikt waren om in te schitteren en in welke ik in dienst van het team moest rijden om een ander te kunnen laten schitteren. Door mijn lichaam goed te kennen en aan te voelen, wist ik ook wanneer ik mijn rust moest pakken en bijvoorbeeld niet mee moest gaan op een training. Dat kennen van het eigen lichaam en het eigen kunnen, is iets wat mensen zelf moeten ontdekken en dat is een lastige opgave. Mensen zijn kuddedieren en snel geneigd anderen te volgen in bepaald gedrag. Zeker als dat gedrag succesvol is gebleken voor een ander. Als alle anderen honderd kilometer gaan fietsen, kan iemand die zich die dag niet goed genoeg voelt om in dat schema mee te gaan toch de sociale druk voelen om het wel te doen en dat kan niet altijd goed zijn. Voor het lijf niet én voor het team niet. Dus dat is de belangrijkste les die ik binnen alles uit wil dragen. Weet waar je individuele kracht ligt en hoe die optimaal in te zetten. Weet waar je sterke punten liggen, weet je doelen realistisch te stellen en wanneer je even een stapje terug moet doen. Zo zal je uiteindelijk het meest efficiënt stappen vooruit kunnen maken.” π

x

tekst Naam fotografie Naam

visie

tekst Edgar Kruize fotografie Jos Peters

roekhuizen

er Anne B h t s E r. D s n e lg vo y c n Efficie

oekhuizen, ce laat Esther Anne Br rvi Se en rts isa Hu n va e over Vanaf deze editi m, haar licht schijnen da en Ilp te ijk kt ra lop so gazine. Deze huisarts met een ende nummer van het ma eff tr be t he n va a em th het editie: Efficiency. te liggen, wordt van een huisarts komt s er ud ho sc de op die de huisarts “De druk acht steeds meer van rw ve id he er ov De er. ot ijk betekent alsmaar gr rts met een soloprakt isa hu als j mi or Vo k. oo n blok en de patiënt Morgens begin ik met ee ’s . en kk blo e kk ra st er in dit dat ik werk assistentes. Daarna we en de t me b he leg er ov ik en, verwijsbriev spreekuur, waarna ik overleg met specialist visites rij. Daarna ar wa r, uu ek re sp k blo na een daar t patiënten terugbel en schrijf, eventueel alvas nd en zijn de visites zo pla ge lijk nt moge cië effi zo n ke ra sp af nten kan rijden en bij word he route langs de patië isc log t es me de ik t da wat betreft het ingedeeld Een erg praktische tip is. s lie , even een minuutje er dv tij ar da t zonder da n patiënt binnenstapt ee t da or vo s rt isa hu minuut betaalt als te nemen. Die ‘verloren’ or spreekuur vind ik dat je do nt tië pa die n va sprek met een gevens zit. In plaats van een ge dat is erg je de tijd neemt om de ge or vo nt tië pa de a rug zodr men en zich dubbel en dwars te kun je direct op persoonlijk niveau ter zake ko n, ne gin achterstand te be rtijen.” fijn werken voor alle pa tuurlijk huisarts voel je dat na rts als en uk dr r de on m or jn werk als huisa stelsel staat en ief tegenaan. Naast mi n, waarmee we “Het Nederlandse zorg sit po k oo al or vo er ik k kij ildre Medical Checks For Ch steeds duidelijker. Toch or vo rk we rs ge illi jw vri rdewereldlanden vens afgelegen plekken in de in Nederland, doe ik te op n re de kin en ts ar van negen ten nie rek ik weer met een team halve rt ve met teams van artsen rt ko en nn Bi n. ele behand rk is be medisch onderzoeken en r dag 150 tot 200 kinderen checken. Dat we unity steunen, pe mm we co ar n ee wa nsen elkaar in man naar Kenia, je weer rend. Inspirerend hoe me ive lat re m or en d, t ‘niets’. Relativerend als in en me er is n inspir me j bli e ho , en dragen word t is het een les hoe ziekte en verdriet ge elf druk om?’ Daarnaas jez je heel ak ma r aa ‘W ak va één dag zien als je niet in t nie je n ku terugbent. Ik denk dan p oe gr en de Nederlandse zo’n grote patiënt eindelijk ook weer mee efficiënt werken. Want uit je em ne t da en at rk ga strak en efficiënt te we praktijk in.” in in het web’ rkt of solo; de rol van ‘sp erheden we m ru nt ce rg zo n ee deze nu in rwachten, van ov “Voor elke huisarts, of rtijen dit nu eenmaal ve den, zoals fysiotherapa e all t da Om r. ve sie andere zorggebie wordt steeds inten t antiënten tot collega’s in pa n va en rs aa jven uitvoeren, kun je nie er bli ek en rz nn ku tot ve te l ro die is moed voor nodig. apothekers. Om peuten, specialisten en rol kruipen en bepaalde zaken delegeren. Daar rs te bemoeien. Omdat ders dan in een manage isarts werd, had ik de neiging me overal mee hu af en toe nog steeds. Toen ik zes jaar geleden dverantwoordelijk voor ben. Dat gevoel is er er gewoonweg ein ennen, maar de tijd is rk ik uiteindelijk ook overal he l we jk nli hij sc ar wa tentes en prakgevoel zelf ziet en door assis t nie Veel collega’s zullen dit of l we je wie n ke en – natuurlijk uzes te ma encontact dat zij hebb nt tië niet. Door duidelijke ke pa t he in en uw ro tijd die de dig te vert rg en de impact van de zo n va tijkondersteuners volle it te ali kw de t - zorg je da wel met terugkoppeling etert.” rb patiënt krijgt enorm ve

28

huisartsenservice

29

huisartsenservice

advertorial (door Q Care medical services b.v.)

“Decubitus vraagt een integrale aanpak”

Het bestrijden en voorkomen van decubitus kost in ons land jaarlijks circa een half miljard euro. Een belangrijke kostenpost in harde munten derhalve, maar ook de kosten in termen van menselijke ellende zijn aanzienlijk te noemen. Genoeg te doen dus, waarbij preventie, daadwerkelijke wondbehandeling en de ontwikkeling van kennis en kunde de belangrijkste aandachtsgebieden zijn. Duidelijk is wel dat decubitus ook bij verzekeraars steeds meer in de belangstelling staat. Totale zorg bij doorliggen Q Care medical services B.V. uit Oisterwijk is een bedrijf dat namens zorgverzekeraars, zorginstellingen en thuiszorgorganisaties anti-decubitushulpmiddelen beheert en verstrekt aan cliënten. Maar we doen meer: Onze decubitusverpleegkundigen adviseren ook over wondbehandeling en voeding en haken diverse disciplines in de keten aan. Wij willen mensen met (dreigende) decubituswonden een optimale zorg- en

“Onze verpleegkundigen moeten in alle vrijheid aan de meest optimale oplossing voor de cliënt kunnen werken.” behandelcombinatie bieden en daar past een integrale aanpak bij. Dit zorgt voor een efficiënte en kwalitatief goede behandeling. Het mission statement laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Sinds 2001 is Q Care op deze markt actief en onderstreept dat de visie op decubitus in de tussenliggende periode wel is veranderd. Er wordt nu steeds meer naar preventie en behandeling van

30

huisartsenservice

decubitus vanuit een totaal perspectief gekeken. En dat is een goede ontwikkeling. Wij zien de aanpak van decubitus als een brede therapie waarbij wondzorg, voeding en het gebruik van de juiste hulpmiddelen de belangrijkste onderdelen zijn. Wij voelen ons thuis bij een dergelijke benadering en wij proberen deze aanpak verder door te ontwikkelen en te professionaliseren. We werken landelijk met regionale teams om zo snel te kunnen leveren. Daarnaast zijn wij binnen onze werkwijze steeds meer op zoek naar efficiency met betrekking tot de behandeling en het resultaat als de kosten. Werkwijze Onze werkwijze is simpel. Huisartsen, wijkverpleegkundigen of andere zorgverleners nemen contact met ons op voor een decubitusoplossing. Als Q Care is ingeschakeld dan neemt onze decubitusverpleegkundige in samenspraak met de aanwezig zorgdisciplines een anamnese af bij

de cliënt thuis of instelling. Zij kijkt naar alle aspecten, beoordeelt de wond en voedingstoestand en kijkt naar de sociale omstandigheden. Vervolgens wordt er na overleg een keuze gemaakt voor een anti-decubitussysteem. Deze wordt direct geïnstalleerd en er wordt tevens instructie gegeven aan de zorg, cliënt en familieleden. Binnen twee tot drie dagen neemt de verpleegkundige opnieuw contact op om te kijken of alles goed gaat. Binnen drie maanden wordt er een herindicatie verricht, waarbij er bij de cliënt thuis wordt bekeken hoe de decubitus zich ontwikkelt en of er andere oplossingen noodzakelijk zijn.

zitkussens als matrassen. Verder hebben we diverse maatvoeringen en aanvullende hulpmiddelen zoals hieltjes, wiggen en hoofdkussens. Onze verpleegkundigen kunnen dus volkomen objectief samen met de zorg en cliënt bepalen welke hulpmiddelen binnen de gegeven situatie het beste zijn. Dat zien wij als belangrijke voorwaarde om advies en zorg op maat te kunnen leveren. Q Care zet altijd in op de functionele behoefte en zoekt daar het best passende systeem en de behandeling bij. Zo kunnen wij de kwaliteit leveren die alle partijen van ons mogen verwachten. Dit alles om hoogwaardige doelmatige zorg te kunnen bieden.

Merkongebonden assortiment Q Care heeft de opvatting dat haar cliënten kunnen beschikken over de meest optimale anti-decubitus hulpmiddelen. Wij zijn dan ook niet aan bepaalde leveranciers of producten gebonden en hebben een merkongebonden assortiment van zowel

Duurzaamheid en ISO 13485 gecertificeerd Indien een anti-decubitus voorziening niet meer nodig is dan wordt deze door Q Care opgehaald en vakkundig gereinigd en gedesinfecteerd. Q Care stelt hoge eisen aan de integrale dienstverlening waarbij de

31

huisartsenservice

veiligheid van de patiënt en zorgverleners van groot belang zijn. Om dit structureel te kunnen waarborgen naar opdrachtgevers, aanvragers en zorgverleners is Q Care ISO 13485 gecertificeerd. Wij beschikken dan ook over een professionele reiniging- en desinfectiestraat die aan de strengste eisen en kwaliteitsnormen voldoet. Wij kunnen in Oisterwijk alle systemen grondig inspecteren, reinigen en desinfecteren. Daarnaast kweken wij zelf de verontreinigde systemen om altijd aan de norm te kunnen voldoen. Verder worden alle systemen op hun technische specificaties gecontroleerd. Zo kunnen de systemen worden hergebruikt. Deze werkwijze voorkomt onnodig afval en betekent dat Q Care niet alleen op professionele wijze bijdraagt aan de kwaliteit van leven van onze cliënten, maar zich ook inspant om paal en perk te stellen aan milieuvervuiling en kostenreductie in de zorg. Professionaliteit gaat dus hand in hand met duurzaamheid.

Deze advertentie is alleen leesbaar in de printversie

Dienstverleners overzicht Diagnostiek Ω Medlon medische diagnostiek www.medlon.nl

Faros Conceptontwikkeling www.faros.nl Ω Formex Medical www.formex-medical.nl Ω

Farmacie Ω Allergy Therapeutics www.allergytherapeutics.nl Ω Bayer HealthCare www.bayerhealthcare.nl Ω Glaxo Smith Kline B.V. www.gsk.nl Ω Novartis Pharma www.novartis.nl Ω Sandoz www.sandoz.nl

Personeel Ω MedWay bv www.medwaybv.nl Ω Medisch Netwerk www.medischnetwerk.nl Ω Medische Vacaturebank www.medischevacaturebank.nl Producten / Inkoop Ω Cemex B.V. www.cemex.nl Ω Huisartsenservice shop www.huisartsenserviceshop.nl Ω ProCardio www.procardio.nl Ω Q Care medical services www.qcare.nl

Financiële bedrijven en Management advies Ω BDO, branchegroep Zorg www.bdo.nl Ω The Combination www.the-combination.net

Uw personeel onze zorg

MedWay B.V. Westkadijk 10, 3861 MB Nijkerk

ICT en Informatiemanagement Ω EverywhereIM www.everywhereim.com Wilt u uw bedrijf graag hier vermeld zien, neem dan contact op met [email protected]

033 - 247 11 71

33

huisartsenservice