JAARBEURSPLEIN UTRECHT INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

JAARBEURSPLEIN UTRECHT ‘INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE’ VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

JAARBEURSPLEIN UTRECHT ‘INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE’ VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

4

JA ARBEURSPLEIN UTRECHT | VOORLOPIG ONT WERP 13 MEI 2013 | WITTEVEEN+BOS | ZJA | OKRA


5

VOORWOORD Met het programma CU2030 werkt de gemeente Utrecht samen met haar partners aan een nieuw stationsgebied, dat straks samen met de historische binnenstad het nieuwe centrum van Utrecht vormt. Het omvat een groot scala aan binnenstedelijke projecten waarin nieuwe infrastructuur en openbare ruimte, vastgoedontwikkelingen en voorzieningen een plaats krijgen. Het herinrichten van het Jaarbeursplein en de aanleg van de bijbehorende ondergrondse parkeergarage is een van de grote integrale opgaven die aan de westzijde van het Centraal Station momenteel door de Projectorganisatie Stationsgebied wordt voorbereid. Onze combinatie Witteveen+Bos, OKRA en ZJA is door de gemeente Utrecht geselecteerd voor dit aansprekende project. In de afgelopen periode is door ons met veel enthousiasme, creativiteit en nieuwsgierigheid samengewerkt. Het document dat u nu in uw handen heeft is hiervan het resultaat.

INHOUD 1. 2. 3. 4.

Visie en concept Jaarbeursplein Parkeergarage Uitvoeringsplan

BIJLAGEN: bijlage I: tekeningen bijlage II: ontwerpstudies

6 24 62 98

De vormgeving van het plein komt voort uit de wens van de stad Utrecht naar een grootstedelijk, dynamisch en autovrij stadsplein met ruimte voor evenementen; en tegelijkertijd de behoefte aan een pleinruimte waar wat te beleven is; een plein met een prettige maat, met veel bomen, terrassen en verblijfsruimte. Het door ons beoogde eindresultaat is de realisatie van een perfecte parkeergarage en een comfortabel, levendig en sociaal veilig stadsplein waarin transfer en verblijf op een herkenbare en uitnodigende wijze zijn geïntegreerd. Utrecht, 13 mei 2013

Projectteam Jaarbeursplein

6



1. VISIE EN CONCEPT

7

8



9

UITGANGSPUNTEN Uitgangspunt voor dit voorlopig ontwerp is het integraal programma van eisen voor de openbare ruimte aan de westzijde. Ook in het Masterplan en het Structuurplan zijn een aantal randvoorwaarden meegegeven voor het Jaarbeursplein.

10


P LEI N VO O R D E STAD In de jaren zestig is de Utrechtse Jaarbeurs, welke vanaf 1917 gehouden werd op het Vredenburg en het Janskerkhof, verhuisd naar het huidige ca. 30 hectare grote Jaarbeursterrein aan de westzijde van het centraal station. In diezelfde tijd is het Jaarbeursplein aangelegd als onderdeel van een grootschalige verbouwing van de Utrechtse binnenstad. De inzet was een forse uitbreiding van het centrumgebied met goede verbindingen tussen het historische centrum binnen de singels, het centraal station en de nieuwe woonwijken aan de westzijde van het spoor. Oorspronkelijk was het de bedoeling om zowel op maaiveld als op het verhoogde maaiveld een levendige stadsruimte te bieden. Maar de meeste winkels op straatniveau werden wegens gebrek aan publiek gesloten. Al snel resulteerde dit in een troosteloos en

onveilig gebied; een openbare ruimte met een armoedig en versleten beeld. ANALYS E Het huidige plein is ontworpen als voorplein van het Beatrixtheater en de Jaarbeurs. Later werd het Jaarbeursplein vooral bekend als opstapplaats van touringcars. Vandaag de dag is het Jaarbeursplein overwegend in gebruik als fietsenstalling. Met de bouw van een nieuwe fietsenstalling onder Stationsplein West en een nieuw busplein onder de OVterminal komt de ruimte van het plein vrij voor een nieuwe programmering bestaande uit transfer, verblijf en evenement. OPG AVE Nu, vijftig jaar later, staat de Utrechtse binnenstad opnieuw voor een grootschalige verbouwing. Groei van de stad en het station

vraagt opnieuw om vernieuwing en uitbreiding. Heraanleg van het Jaarbeursplein biedt de kans om het plein levendig en sociaal veilig te maken en ook sterker aansluiting te zoeken bij de identiteit van Utrecht en de stad als geheel. D OEL Ons doel is het maken van een behaaglijk en omsloten stadsplein met een menselijke maat, in veel opzichten heel anders dan het oude stadscentrum maar tegelijkertijd ook met verrassend veel overeenkomsten. Veel meer dan alleen een plein gaat het om een nieuw stuk stadsweefsel, opgespannen tussen de Leidse Rijn in het noorden, het spooremplacement/Forum in het oosten en de Croeselaan in het westen. De Jaarbeursstraat en de verlengde Graat van Roggeweg zijn vanuit deze optiek cruciaal


in de verankering van het nieuwe plein aan de stad. Voorkomen moet worden dat deze straten in hun ruimtelijke indeling en materialisatie te veel gefragmenteerd worden. Het nieuwe stadsweefsel moet op vanzelfsprekende wijze ruimte bieden aan voetganger, fietser en bestemming-/ bevoorradingsverkeer voor omliggend vastgoed. Daarbij maken we gebruik van de huidige kwaliteiten. Karakteristiek van dit plein is dat niet zozeer de vloer, maar veel meer de wanden de kwaliteit van de plek vormen. Dit willen we versterken door lichtprojecties op de wanden en een actieve plint aan het plein. Het Jaarbeursplein vormt het gezicht van de nieuwe stad: vitaal, grootstedelijk en hoogdynamisch. Een plek waar Utrecht zich toont en waar bewoners en bezoekers van de nieuwe stad kunnen proeven.

FACTS De reizigersstromen zijn fors. Dagelijks verwerkt het station ca. 250.000 reizigers, met de sneltram reizen dagelijks ca. 40.000 mensen. De fietsenstalling onder Stationsplein West biedt ruimte aan ruim 4.000 fietsen. De Jaarbeurs trekt jaarlijks ca. vier miljoen bezoekers en de grote zaal van het Beatrixtheater heeft 1500 stoelen. Het plein moet de verschillende transferstromen tussen deze bestemmingen adequaat faciliteren. De dynamiek van deze transfer biedt kansen voor het plein als openluchttheater: een ruimte waar het draait om zien en gezien worden, en waar ruimte is voor ontmoeten. De in het masterplan gemaakte keuze om de Croeselaan te knippen voor het autoverkeer is logisch vanuit het belang van de centrumboulevard: een royale voetgangerscorridor tussen Jaarbeurs en station. Maar de Croeselaan is

11

meer dan een autoverbinding. Allereerst zal de Croeselaan in de toekomst nog altijd een belangrijke fietsverbinding zijn tussen noord en zuid Utrecht. Daarbij is de Croeselaan een belangrijke ruimtelijke verbinding tussen de Leidsche Rijn in het noorden en de Vaartsche Rijn in het zuiden. Deze route die al voor meer dan 300 jaar een belangrijke ordenende lijn is in de stad zou dit voor de toekomst ook moeten blijven! VERBI N D EN MET D E O M GEV I N G Wij willen het Jaarbeursplein sterker verbinden met haar omgeving. Een stevige verankering in de stad ontstaat door robuuste routes van en naar het station. De belangrijkste zichtlijnen over het plein gaan een samenspel aan met de gebouwde accenten aan het plein. Hieraan voegen we het pleinobject toe als een centrale ruimteverdeler en blikvanger op

12


het plein. Traptreden langs het plein geven de pleinruimte een heldere zonering tussen voetganger en fietser, druk en rustig, stenig en groen, transfer en verblijf. LEEGTE Naast transfer biedt het plein ook ruimte voor verblijven. Een aanzet hiertoe zijn de op het westen georiënteerde trappen van het stationsplein. De lege pleinruimte willen we vormgeven als een vals plat, waarbij het laagste punt voorlangs de strip aan de noordzijde tevens benut wordt voor zichtbare regenwaterafvoer. Waterelementen op het plein bieden aanleiding tot spelen en gebruik op het plein. Natuurlijke treden aan de noordrand bieden ruimte voor ontmoeting.

S UBR UIMTES Maar ook de noordrand van het plein langs de plint van het Jaarbeurspleingebouw biedt uitgelezen kansen voor terrassen en publiek zitten. Goed op de zon en op afstand van de drukkere loopzone tussen station en Jaarbeurs. Op deze manier kunnen subruimtes aan het plein worden ontworpen. Lagere beplanting en laagvertakte bloesembomen vormen hier het contrast met de grote leegte in het midden. Voor het Jaarbeursplein denken we aan een soortenmenging, waarbij textuur en seizoensbeleving een verrijking is in de stenige en onveranderlijke context van de stationsbebouwing. Om het plein nog sterker te verankeren in de stedelijke context is

het te adviseren om de westelijke pleinrand nog verder te vergroenen. Een robuuste groeninvulling op de plek van de huidige Croeselaan biedt ruimte voor verblijven in meer groene zones. GEBRU I K SRI T ME Gebruiksritme tussen dag en nacht, het weekritme en het gebruik van het plein in de verschillende seizoenen zal verschillen afhankelijk van de programmering van het plein. Met de verschillende belanghebbenden rondom het plein zou een activiteitenkalender opgesteld kunnen worden welke een beeld geeft van de programmering van het plein door het jaar heen. Plek voor openluchtfilm tijdens het Nederlands Film Festival.


Ruimte voor Utrechtse Introductie Tijd. Uit eerdere studies van OKRA naar onder andere het Domplein en Vredenburgplein weten we dat Utrecht baat heeft bij een pleinenprogrammering op stadsniveau. Programmering van het Jaarbeursplein zal gerelateerd moeten zijn aan programmering van onder andere de Neude en het Vredenburg en grotere festiviteiten in het Transvaalpark. BOV E N E N BE NEDE N Het huidige stationsgebied kent een complexe verticale oriëntatie door de verschillende hoogtes waarop functies zich aan de stad presenteren. Samen met de mate van introvertheid versus extravertheid zorgt dit

13

14


voor een moeilijke opgave om de oriëntatie van bezoekers te waarborgen. Voor het nieuwe Jaarbeursplein is het een must dat de relatie tussen bovengronds en ondergronds duidelijk is. Een heldere oriëntatie op zowel maaiveld als in de parkeergarage is cruciaal. Concentratie van stijgpunten en bomen aan de noordrand zorgt voor een heldere ordening van het plein, waarbij het grote vlak leeg kan blijven en objecten gebundeld zijn in een enkele strip langs het plein. P LEI NO B J ECT Het pleinobject wordt een eigenzinnige toevoeging op het plein. Een centraal verdeelpunt in de ruimte wordt gevormd door het pleinobject, optimaal zichtbaar vanuit de vier aanlooplijnen naar het plein. Het pleinobject is een ruimtelijk baken en tegelijkertijd de functionele hoofdtoegang tot

de garage. Ventilatie kan geïntegreerd worden in het object. De voet van het pleinobject wordt een logische plek om af te spreken met vrienden. MOTOR VOOR VASTG OEDONT WIK K EL I N G Doel is het ontwerp van een levendig stadplein, een sociaal veilige plek. De heraanleg is succesvol als het Jaarbeursplein daadwerkelijk een behaaglijk stadsplein wordt. Niet als een blauwdruk van begin 21e eeuw, maar veel meer als een nieuwe Utrechtse stadsruimte, een stadsruimte welke in staat is om zich aan te passen aan mogelijke toekomstige gebruikseisen en wensen. Parkeergarage en plein samen zullen op deze manier als een motor werken voor verdere vastgoedontwikkeling in het Jaarbeursdistrict.

BI N N EN EN BU I T EN Kansen zijn er in een sterke wisselwerking tussen binnen en buiten. Het nieuwe plein biedt zicht op de verschillende functies rondom het plein. Het plein biedt ruimte voor buitenactiviteiten van Jaarbeurs en Beatrixtheater. Met de komst van bijna 3.000 m2 retail en horeca op de begane grondvloer van het Jaarbeurspleingebouw krijgt het plein aan de noordzijde in elk geval wel een actieve plint. Hier liggen kansen voor een sterke relatie tussen binnen en buiten, zoals grote terrassen aan de pleinzijde van het gebouw. Met de bouw van Stationsplein West en het stadskantoor ontstaat al een sterkere omsloten ruimte. Vanaf de Croeselaan ontstaat haast een on-Nederlands beeld met over de volle pleinbreedte grote trappen met hierboven het stadskantoor. Zodra de ontwikkelingen rondom het Jaarbeursplein wat verder zijn, zal ook het Beatrixtheater voorzien


in een upgrade van deze pleinwand. Deze pleinwand zou de perfecte wand kunnen zijn voor een gevelvullend projectiescherm. De functiemenging in het Jaarbeursdistrict is een troef. Niet alleen horeca, theater, bioscoop en casino, maar ook woningen, hotels, kantoren, parkeergarages en natuurlijk het station zelf. De leefbaarheid op het Jaarbeursplein zou vergroot kunnen worden door ook direct aan het plein te voorzien in woonprogramma. Het plein kan op deze manier een sterker onderdeel van de stad worden. Menging van kantoren en wonen genereert meer levendigheid door de dag en vooral in de avonduren en vergroot de sociale controle van het plein. L I FEC YC L E VOOR DE ONT WIKKELING Het Jaarbeursplein zal in een aantal stappen transformeren van bestaande restruimte naar

een hoogwaardig stadsplein. Het aardige is dat ook het gebruik van het nieuwe plein in de tijd zich zal ontwikkelen. Net als bij de bestaande bouwprojecten in het Stationsgebied is de bouw van de parkeergarage en de aanleg van het plein te zien als een evenement. De overlast kan verlicht worden door de werkzaamheden zichtbaar te maken en het negatieve beeld van een bouwput met kunstprojecten, ludieke acties of evenementen ombuigen tot iets positiefs. Het bouwen van een parkeergarage op de drukste plek van Utrecht zal niet eenvoudig zijn: de fietser- en voetgangersstromen van en naar het station zullen in alle fases van de bouw veiliggesteld moeten zijn. Een eerste stap in de realisatie zal het functievrij maken van het terrein zijn: verleggen van kabels en leidingen, verplaatsing van fietsenstallingen en busplein en verlegging van de Croeselaan in

15

combinatie met het mogelijk al afwaarderen van een aantal verkeersstromen op de Croeselaan. Na realisatie van garage en plein zal de Croeselaan vermoedelijk nog wel in functie moeten blijven voor bouwverkeer voor Westflank Noord, Jaarbeurspleingebouw, hotel en Casino. Een fasering van het Jaarbeursplein in een oostelijk en een westelijk deel ligt hierbij voor de hand. Kansen zijn er in een vervroegde openstelling van de garage, waarbij delen die al afgerond zijn direct in gebruik genomen kunnen worden en inkomsten gegenereerd kunnen worden.

16


CONCEPT XL HUMAN SCALE Het Jaarbeursplein is ruim twee keer groter dan de Neude. Op en rondom het Jaarbeursplein is alles extra large. Ook het gebruik van het plein is XL. Het plein is geschikt voor grote evenementen en voor grote stromen voetgangers van en naar station en Jaarbeurs. Het concept voor het plein is om binnen deze XL omgeving toch een menselijke maat te maken. Een plein wat uitnodigt tot ontmoeten, ontspannen en verblijven.


SCHAALVERGELIJKING NEUDE | JAARBEURSPLEIN

17

18


VOETGANGER

FIETSER

TRAM | TAXI | AUTO | BUS

De loopstromen op de Centrumboulevard zijn aanleiding om deze zijde van het plein 100% obstakelvrij vorm te geven.

Anders dan in het IPVE-FO wordt er in het VO afgestapt van de gedachte van shared space. Het VO kiest een enkelvoudige, tweezijdige en prominente doorgaande fietsroute in noordzuidrichting. Fietsverkeer naar SPW is te gast op het plein en krijgt een eigen route aan de zonzijde van het plein. De doorgaande fietsroute is asfalt of gebakken klinker, de andere routes zijn natuursteen.

Anders dan in het IPVE-FO wordt de lus in de Croeselaan voor het Beatrixgebouw iets verder terug de straat ingeschoven. Dit ten gunste van een royaler voetgangersdomein en een grotere pleinruimte, waarmee het Beatrixgebouw ook echt aan het plein komt te staan. De straat voor Agentschap-NL wordt geschikt voor ongepland treinvervangend busvervoer.


19

VERLENGDE Z-VORM

BOMEN | BEPL ANTING | WATER

EVENEMENTENRU IMTE

In het VO wordt ervoor gekozen de Z-vorm van het plein nog manifester vorm te geven. Idealiter strekt de pleinvloer van het Jaarbeursplein zich uit tot aan de Leidsche Rijn en is ook de Croeselaan onderdeel van het hoogwaardige publieke domein.

In het VO wordt ervoor gekozen om meer bomen op het plein te plaatsen ten gunste van meer verblijfskwaliteit en een zachtere sfeer op het nieuwe stadsplein.

Het plein blijft geschikt voor evenementen als glazen huis, Utrechtse Introductie Tijd etc. De trappen van stationsplein West vormen samen met het podium op het plein een openbaar theater.

20


RICHTING EN SCHA AL Voor een goed plein zijn een goede pleinwanden belangirjk en natuurlijk een mooie pleinvloer. De pleinvloer van het Jaarbeursplein is ontworpen vanuit richting en schaal. De drie verschillende richtingen rondom het plein (Jaarbeurs, Croeselaan en Lombok) vormen de aanleiding om deze hoekverdraaiingen in de pleinvloer manifest te maken. Hierbij is de richting van de pleinvoegen altijd haaks op de naastgelegen bebouwing. Een tweede principe is dat de hoofdloopstromen eveneens haaks op de voegrichting zijn. Naar schaal van de vloer wordt verder gewerkt op basis van het reeds gekozen palet voor de Esplanade. Daarbij wordt op het plein zowel een XL-versie toegevoegd als juist een S-versie om menselijke maat in het plein te krijgen.


S XL

S

21

22



23

24



2. JAARBEURSPLEIN

25

26


VOORONT WERP Het Jaarbeursplein krijgt in de toekomst een complete metamorfose. De nieuwe bebouwing rondom het plein en het feit dat er geen auto’s, bussen en geparkeerde fietsen op het plein te zien zullen zijn, geeft ruimte voor een écht ontmoetings- en evenementenplein. BER E I K B A A R HE I D Het Jaarbeursplein is onderdeel van de Centrumboulevard. Voor het Jaarbeursplein is de voetgangersroute vanaf het station naar de Jaarbeurs en verder belangrijk. Om deze route aantrekkelijk te maken is er gekozen het plein door te trekken over een deel van de Croeselaan. De Croeselaan is en blijft voor fietsers een hoofdfietsroute. De doorgaande route over de Croeselaan wordt uitgevoerd in asfalt. De fietsenstalling onder Stationsplein West is vanuit verschillende richtingen bereikbaar. Ook via het Jaarbeursplein. De parkeergarage wordt ontsloten via de Croeselaan. Hier is ruimte om zowel in als uit de garage te rijden. Door de knip in de

Croeselaan kan het gemotoriseerde verkeer niet doorrijden van zuid naar noord (en visa versa). Zowel aan de noord als aan de zuidzijde van het plein is gelegenheid voor taxi’s en om mensen te halen en te brengen. VER BLIJFS KWALITEI T De Croeselaan en de Jaarbeurspleinstraat (Voor Sypesteyn, Cranenborgh en Leeuwensteyn) worden bij het plein getrokken. Hierdoor wordt de Z-vorm van het plein nog manifester en zijn deze wegen onderdeel van de grote binnenstedelijke ruimte. Het Jaarbeursplein biedt in de toekomst ruimte aan grote evenementen. Op dit moment beschikt Utrecht niet over een dergelijk grootschalig plein. Door het toepassen van bomen en beplanting wordt het plein verzacht en krijgt het plein een indeling in kleinere delen met een menselijke maat. Aan de noordzijde bij het Jaarbeurspleingebouw is ruimte voor terrassen.


27

28



29

30

Locatie doorsnede

LEN GTEDOORSNEDE JA ARBEURSPLEIN



31

32

Locatie Doorsnede

DOORSNEDE BEATRIXTHEATER / JA ARBEURSPLEINGEBOUW



COMPONENTEN De belangrijkste componenten van het nieuwe plein zijn: - de natuurstenen vloer, - bomen en beplanting, - het waterobject annex podium, - de traptreden en gootlijnen - de doorgaande fietsroute tussen Croeselaan-Zuid en Lombok - de hoofdentree tot de parkeergarage. - verlichting - meubilair - ruimte voor kunst

Deze componenten samen vormen het casco voor de menselijke maat op het plein waardoor verschillende subruimtes op het plein ontstaan en tegelijkertijd de XL-maat van het plein behouden blijft.

33

34


BOMEN De bomenstructuur bestaat uit een drietal typen. Allereerst is er de driedubbel rij linden als laanstructuur in de Croeselaan. Deze zelfde lindebomen worden in een vrije opstelling doorgezet op het plein in de richting van Lombok. Reden hiervoor is dat een zuivere laanopstelling hier niet mogelijk is in verband met de aanwezigheid van diverse kabels en leidingen. Een derde type is de Z-vorm op het plein. Hier stellen we eveneens voor om de bomen in een vrij ‘los’ verband te plaatsen. In analogie met de boombeplanting aan de Oude Gracht wordt hier eveneens een collectie van varieteiten aangeplant. Aandachtspunten in een latere fase zijn de aanplantmaat van de nieuwe bomen. Overwogen zou kunnen worden om bij aanvang een dubbele hoeveelheid bomen te plaatsen, waarbij na een periode van 5-10 jaar de helft van de bomen weer wordt weggekapt. Tweede aandachtspunt is de plaatsing van bomen in relatie tot kabels en leidingen


LEGENDA Bomen

35

36


BEPL ANTING Op het plein zijn een aantal beplantingsvakken voorzien, welke bestaan uit een combinatie van siergrassen en bloeiende vaste planten. Inn tegenstelling tot de boombeplanting wordt de vakbeplanting vrij sober en universeel aangeplant. Extra kwaliteit ontstaat wanneer ook de middenberm van de Croeselaan meer kan zijn dan enkel gras met bomen. Ook hier zou een meer gevarieerde vakbeplanting een bijdrage leveren aan de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte.


LEGENDA Beplanting hagen, siergrassen en vaste planten

gras

37

38


AF WATERING De afwatering van het plein bestaat zowel uit lijn- en gootelementen. In de centrumboulevard wordt gewerkt met verholen lijngoten om hier zo min mogelijk markering te maken tussen de vrije pleinruimte in het midden en de loopzone langs het gebouw. Op de overige delen van he tplein wordt gewerkt met gootelementen in hetzelfde natuursteen als het pleinvlak met hierin smalle Poly-C20 straatkolken.


LEGENDA hoogtepeilen/afwatering

39

40


DETAIL AFWATERING MIDDELS LIJNELEMENT

Locatie detail

LIJ NE L E M E N T

L I J N EL EMEN T BI N N EN VERHARD I N GSPAT RO O N


41

DETAIL AFWATERING MIDDELS GOOTELEMENT

Locatie detail

G OOT E L E M E N T

GOOT EL EMEN T T U SSEN VERSC HI L L EN D E VERHARD I N GEN

42


MEUBIL AIR Het Jaarbeursplein krijgt een rijke detaillering in de vormgeving van randen van plantvakken, blindengelijdelijnen, boomroosters, natuurlijke zitgelegenheid en texturen in het pleinvlak. De ontwerpprincipes van XL met een menselijke maat, richting, schaal, textuur, kleurstelling en vormtaal worden consequent doorgevoerd van het grote gebaar tot het kleinste detail. Een fantastische plek voor reis, werk en verblijf, in het hart van de stad – dat wordt het Jaarbeursplein. Het aantal zitplekken op het plein wordt afgestemd op de omvang van de gebruikers van het plein. Naast publieke zitgelegenheid is er plek voor horecaterrassen in de plint van het plein en op mooie dagen ook met overterrassen op het plein.


LEGENDA meubilair

formele zitelementen

informele zitelementen

43

44


DETAIL TRAPPEN VOOR JAARBEURSPLEINGEBOUW

Locatie detail


45

DETAIL CENTRUMBOULEVARD VOOR BEATRIXTHEATER

Locatie detail

46


DETAIL FIETSROUTE BESTEMMINGSVERKEER AAN NOORDZIJDE PLEIN

Locatie detail


47

DETAIL VERHARDE BOOMSPIEGEL

Locatie detail

48



49

DETAIL BOMEN IN VERHARDING EN BEPLANTING

Locatie detail

50


WATER & PODIUM Het Jaarbeursplein leent zich uitstekend voor een feestje. De grote stationstrappen vormen al een natuurlijke tribune. In reactie hierop wordt op het plein een podium voorgesteld, wat als er geen festiviteiten zijn in gebruik is als speelelement met een dunne film water en bewegend water langs de randen. Bewegend water heeft vanwege het geluid en de dynamiek een positief effect op de verblijfskwaliteit van de ruimte, daarbij stimuleert het waterobject bezoekers ook om de pleinruimte zelf daadwerkelijk te gebruiken. Het water vormt een symbolische verwijzing naar het vroegere vaartenstelsel van het plan Moreelse op deze locatie. Water en Utrecht: het hoort bij elkaar.


LEGENDA Water en podium watertafel

potentieel podium

Hoofdruimte voor evenementen geschatte capaciteit: 10.000 bezoekers Mogelijkheid tot uit te breiden evenemententerrein (stationstrappen) Mogelijkheid tot uit te breiden evenemententerrein (plein)

51

52


VERLICHTING Het Jaarbeursplein verdient een bijzonder lichtplan wat het plein niet alleen functioneel verlicht, maar ook een bijdrage geeft aan een prettige sfeer op het plein in de avonduren. De basisverlichting bestaat uit een verlenging van de lichtzuilen van de esplanade en een basisverlichting in de Z-vorm van het plein. Hierbij is een warmwitte lichtkleur met een hoog lichtniveau en een grote gelijkmatigheid het vertrekpunt. Bij voorkeur wordt een deel van het plein verlicht vanuit de gevel van het Beatrixgebouw. Dit omdat de centrumboulevard dan volledig obstakelvrij kan blijven. De specifieke elementen op het plein worden middels subtiele accentverlichting gemarkeerd. Denk hierbij aan zitranden en traptreden, grondspots bij bomen en beplanting, maar ook aan fonkelende lichtjes in het waterobject. Overdag zorgt de vide bij de parkeergarage voor licht van buiten naar binnen, ‘s avonds straalt het licht juist van binnen naar buiten.


LEGENDA Verlichting

lichtmast met meerdere spots ca. 18m hoog

lichtmast aan Croeselaan ca. 5m hoog

aanlichting bomen / verlichting zitelementen

53

54


KUNST Een kunsttoepassing op het Jaarbeursplein moet integraal onderdeel uitmaken van het concept voor en de vormgeving van de openbare ruimte van dit nieuwe stadsplein. Plaatsing van losse, niet samenhangende elementen is niet toegestaan. Kunst moet bijdragen aan de identiteit en (inter)nationale uitstraling van het nieuwe stationsgebied: hoogstedelijk, dynamisch met een programmatische menging van reizen, werken, winkelen, uitgaan, wonen en maatschappelijke voorzieningen. Kunst is bij uitstek een middel om de plek een betekenis, een ziel te geven. Denk hierbij aan de Haas op de Neude en de markering van het Castellum op het Domplein. Het kunstobject geeft invulling aan de waarden: attractief, beleving, cultureel en aantrekkingskracht.

Vanuit het concept Voorontwerp Jaarbeursplein zijn een aantal randvoorwaarden te benoemen voor kunst op het Jaarbeursplein: geen icoon, samenbindend, interactief en typisch Utrecht. • Geen icoon. Het stadskantoor en de stationstrappen aan het Jaarbeursplein hebben een sterke iconische waarde; een Hollandse versie van La Defense in Parijs. Ook de Rabotoren, de OVT, het dak van Stationsplein Oost, de stadskamer en het muziekpaleis zijn opvallende iconen. Daarom is het niet noodzakelijk dat het kunstobject een icoon in zichzelf moet zijn. • Samenbindend. Het Jaarbeursplein heeft verschillende gezichten: stationsplein, beursplein, theaterplein, kantorenplein, stadsplein. Het kunstobject zou al deze verschillende gebruikers op een of andere wijze kunnen samenbinden. Alle

gebruikers van het Jaarbeursplein zouden zich moeten kunnen identificeren, zichzelf herkennen in het kunstobject. Bijvoorbeeld bij het monument op de Dam is dit de gezamenlijke herinnering aan de Tweede Wereldoorlog en bij de lichtmasten op het Schouwburgplein is dit de knipoog naar de havenkranen. • Interactief. Het Jaarbeursplein kent een sterk wisselende gebruiksdruk. Het zou interessant zijn als het kunstobject zelf ook niet statisch is, maar reageert op haar omgeving. • Typisch Utrecht. Het Jaarbeursplein is geen tweede Zuid-As. Maar wat is het dan wel? Het is Utrecht: stad van kennis en historie! De viering van Vrede van Utrecht 2013 is wat dat betreft een mooi onderwerp om bij aan te haken.


LEGENDA Kunst belangrijke assen/zichtlijnen

mogelijke locaties voor kunstwerken

open te houden zone

zone niet gebruiken voor kunstobjecten

55

56


MATERIA ALSTA AT Onderdeel/ Onderdeel/ Locatie Locatie

Materiaal Materiaal

Specificaties Specificaties

Voetgangersgebied Voetgangersgebied

natuursteen natuursteen

type grijs type graniet, grijs graniet, afm. 350x500x100 afm. 350x500x100 mm, rondom mm, rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde gevlamdgevlamd

Plein, verblijf Plein, verblijf


type grijs type graniet, grijs graniet, rondomrondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde gevlamdgevlamd

leverancier leverancier

VERHARDINGEN VERHARDINGEN

Fietspad, ri. Station Fietspad, ri. Station

afm. 120x120x100 mm afm. 120x120x100 mm afm. 120x250x100 afm. 120x250x100 mm mm

G rijs g raniet, afm . 350 x50 0 x1 0 0 m m , g evlam d

afm. 120x500x100 afm. 120x500x100 mm mm afm. 350x125x100 afm. 350x125x100 mm mm afm. 350x250x100 afm. 350x250x100 mm mm afm. 350x375x100 afm. 350x375x100 mm mm afm. 350x500x100 afm. 350x500x100 mm mm afm. 250x900x100 afm. 250x900x100 mm mm afm. 500x900x100 afm. 500x900x100 mm mm

Buitenbocht croeselaannatuursteen natuursteen Buitenbocht keerlus keerlus croeselaan

type grijs graniet, afm. 120x120x80 mm, rondom gezaagd, bovenzijde ruw behakt type grijs graniet, afm. 120x120x80 mm, rondom gezaagd, bovenzijde ruw behakt

Verharding onder bomen Verharding onder bomen


type grijs graniet, afm. 120x120x80 mm, rondom gezaagd, bovenzijde ruw behakt type grijs graniet, afm. 120x120x80 mm, rondom gezaagd, bovenzijde ruw behakt

Fietspad, doorgaande Fietspad, doorgaande route route

gebakken gebakken klinkers klinkers

type grijs graniet, afm. 350x500x100 mm, rondom gezaagd, bovenzijde type grijs graniet, afm. 350x500x100 mm, rondom gezaagd, bovenzijde gevlamdgevlamd

G rijs g raniet, afm . 1 20 x1 20 x80 m m , g eb o uchard eerd

Traptred en, p refab, afm . 6 0 0 x250 x1 20 0 m m , wit

markering,type grijs graniet, afm. 350x500x100 mm, rondom gezaagd, bovenzijde gebouchardeerd markering,type grijs graniet, afm. 350x500x100 mm, rondom gezaagd, bovenzijde gebouchardeerd

Keerlus Keerlus / croeselaan / croeselaan

asfalt asfalt

kleur zwart kleur zwart

opsluitbanden opsluitbanden smal smal

type prefab, type prefab, 600x200x1000 600x200x1000 mm, kleur mm, witkleur wit

opsluitbanden opsluitbanden breed breed

type prefab, type prefab, 1000x200x1000 1000x200x1000 mm, kleur mm, witkleur wit

Materiaalscheiding Materiaalscheiding

beton beton

type trottoirband, 28/30x25x1000 mm, kleur antraciet type trottoirband, 28/30x25x1000 mm, kleur antraciet

Geleidestroken Geleidestroken


type gelijde type lijn gelijde tegel, lijntype tegel, grijs type graniet, grijs graniet, 300x600x100 300x600x100 mm, lijnenkleur mm, lijnenkleur wit wit

Traptreden, Traptreden, breed breed

beton, zelf beton, verdichtend zelf verdichtend type prefab, type prefab, 600x250x1200 600x250x1200 mm, kleur mm, witkleur wit

K linker, ling efo rm aat, 240 x80 x70 m m , b ruinro o d

keerlus keerlus - plein - plein fietspadfietspad - croeselaan - croeselaan

G o otelem ent, t yp e g raniet, afm . 30 0 x1 0 0 0 m m

170 mm, met afronding aantrede, wel en terugspringende optredeoptrede 170 mm, met afronding aantrede, wel en terugspringende voet voet

Gootelement Gootelement


type graniet, afm 300/250x230/250x1000 mm, rondom gezaagd type graniet, afm 300/250x230/250x1000 mm, rondom gezaagd

Onderdeel/ Onderdeel/ Locatie Locatie

Materiaal Materiaal

Specificaties Specificaties

leverancier leverancier

beton-RVS beton-RVS

type sleufgoot, type sleufgoot, Smartline, Smartline, RVS, afm RVS, 50/130x125 afm 50/130x125 mm mm

Aco Aco

AFWATERING AFWATERING

LijngootLijngoot

ment

Gootelement

natuursteen


deel/ Locatie Onderdeel/ Locatie Materiaal Onderdeel/ Locatie

RING

k

natuursteen type graniet, afm 300/250x230/250x1000 type graniet, afm 300/250x230/250x1000 mm, rondom gezaagd mm, rondom gezaagd

Materiaal Specificaties Materiaal

Specificaties

leverancier

leverancier

AFWATERING AFWATERING Lijngoot Lijngoot

beton-RVS

beton-RVS type sleufgoot, Smartline, type sleufgoot, RVS, afmSmartline, 50/130x125 RVS, mm afm 50/130x125 mm beton-RVS incl zandvangers, ingeleged incl zandvangers, met natuursteen ingeleged met natuursteen

Aco

Aco

Straatkolk Straatkolk

beton-gietijzer

beton-gietijzer type K20, afm 450x200 type K20, mm, afm eendelig 450x200 mm, eendelig beton-gietijzer

ODS

ODS Sleufg o ot, Sm ar tline RVS, afm . 50 -1 30 x1 25 m m

INRICHTING TERREININRICHTING TERREININRICHTING

nten

nten

Zitelementen Zitelementen

beton, zelf verdichtend beton, zelf type verdichtend prefab beton, afm. type450x450x2000 prefab beton, afm. mm, 450x450x2000 kleur wit mm, kleur wit beton, zelf verdichtend met terug liggende met voet terug liggende voet LED strip accent verlichting LED strip accent verlichting

LED strip accent verlichting LED strip accent verlichting

Verlichting, grondpsots g, masten verlichting, mastenaluminium

Prullebakken

hoogte 18,00 m

Selux

Selux

Hess

Hess

staal-RVS

aluminium type Vigo G4000, afm. type268x4000 Vigo G4000, mm afm. 268x4000 mm kleur gepoedercoat kleur RAL 7016 gepoedercoat RAL 7016

Waterelement

G ro nd sp ot, Ravenna G 220 Led

natuursteen

g, grondpsots Verlichting, grondpsots aluminium

ment

aluminium aluminium hoogte 18,00 m

met meerdere spotsmet typemeerdere Olivio Grande spots type Olivio Grande

g, lichtzuilen Verlichting, lichtzuilen aluminium

ken

Straatko lk, t yp e K 20, afm . 4 50 x20 0 m m

Zitelementen beton, zelf verdichtend beton, zelf type verdichtend prefab beton, afm. type400/450x1200x2000 prefab beton, afm. 400/450x1200x2000 mm, kleur wit mm, kleur wit Verlichting, masten aluminium met afronding bovenzijde met afronding en terug bovenzijde liggende voet en terug liggende voet

aluminium type Ravenna G220type LED,Ravenna afm. 220 G220 mm LED, afm. 220 mm

Hess

Hess

Bammens

Bammens

kleur gepoedercoat kleur RAL 7016, gepoedercoat symmertrische RAL 7016, lens,symmertrische led kleur wit lens, led kleur wit

Prullebakken

staal-RVS

staal-RVStype Capitole L, 70 liter, type kleur Capitole RALL,7016 70 liter, kleur RAL 7016 staanders RVS

Waterelement

natuursteen

staanders RVS

natuursteen zwart graniet, met spuiters zwart graniet, met spuiters

Verlichting sm ast, t yp e Vig o G 40 0 0, afm . 268x40 0 0 m m

Prulleb ak, Cap ito le L 70 liter

57

58



59

60



3. PARKEERGARAGE

61

62



63

64


verdieping -1

verdieping -2

bouwenvelop 117,2x67,2m

verdieping -3

totaal aantal parkeerplaatsen: 761 pp totaal BVO parkeervloeren:22150 m2 pp/BVO parkeervloeren: 29,1

overzicht

NO

OR

D

situatie

totaal BVO: 24095m2

schaal formaat

1:2000 / 800 A3 Zwarts & Jansma Architecten


3.1 HOOGWA ARDIGE PARKEERGARAGE De Jaarbeurspleingarage is het visitekaartje van het Jaarbeursplein en zijn omgeving. Het is de eerste en laatste ervaring van de bezoeker die met de auto komt. De parkeergarage krijgt een hoogwaardige functionele en ruimtelijke kwaliteit, geïntegreerd met het Jaarbeursplein. Deze kwaliteit wordt gekenmerkt door eenvoud, eenduidigheid en duurzaamheid.

3. 2 FUNCTIONELE KWALITEIT AU TOM OB ILIST De gescheiden in- en uitrit van de parkeergarage ligt in de Croeselaan. Door de gescheiden in- en uitrit kan de structuur van bomen worden doorgezet over de middenberm. De inrit leidt geleidelijk en met veel daglicht naar beneden, de parkeergarage in. Beneden aangekomen krijgt men direct zicht op de eenduidige routing. In de nabijheid van de slagbomen ligt de beheerdersruimte om de sociale veiligheid te vergroten. Na het passeren van de slagboom is er een overzichtelijke keuze. Dankzij een vol/ vrij signalering blijft men op de -1 verdieping of neemt men snel de hellingbaan naar de -2 of -3 verdieping. De parkeergarage, met 761 parkeerplaatsen, bestaat uit drie boven elkaar gelegen eenvoudige eenrichting circuits, die op alle niveaus dezelfde eenduidige routering hebben. Zo wordt de bestuurder zonder omweg en zonder vervelende zoektocht naar één van de makkelijk toegankelijke parkeerplaatsen geleid.

VOETGAN GER Eenmaal uitgestapt uit de auto wordt de automobilist een voetganger. Die rolverandering is in het ontwerp serieus genomen. De veiligheid van de voetganger staat voorop, met speciale aandacht voor de twee centraal gelegen voetganger entrees. De routing is helder en uiterst overzichtelijk. Veilig en snel wordt men naar het Jaarbeursplein en de omliggende faciliteiten in de omgeving geleid.

TOEKOMST BEST EN D I G De positie van de kolommen maakt het in de toekomst mogelijk om de parkeervakbreedte aan te passen. Dit is mogelijk doordat de kolommen niet tussen de parkeervakken staan maar in een eigen zone. Hierdoor is er op eenvoudige wijze ruimte om een nieuw patroon van parkeervakken op de vloer aan te brengen met andere afmetingen. De constructiewijze van de bouwkuip en de routering van de parkeergarage maakt het in de toekomst mogelijk om de Jaarbeurspleingarage te koppelen aan een parkeergarage onder het nog te ontwikkelen Jaarbeurspleingebouw. Deze maatregelen maken de parkeergarage toekomstbestendig en daarmee duurzaam.

65

66


3. 3 RUIMTELIJKE KWALITEIT OPE NB A RE R U I M T E V E R S U S G AR AG E De parkeergarage onder het Jaarbeursplein vergroot de kwaliteit van de openbare ruimte. Door de parkeergarage ondergronds te realiseren, staan er minder auto’s in de openbare ruimte en kan er bovenop de parkeergarage een plein worden aangelegd. Om een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit op maaiveld te realiseren is er naar gestreefd om zo weinig mogelijk voorzieningen in de openbare ruimte te laten uitkomen vanuit de parkeergarage. Het resultaat is een integrale ruimtelijke oplossing, van de verschillende benodigde voorzieningen voor de parkeergarage, zowel op pleinniveau als op de verschillende parkeergarage niveaus (ventilatieschachten, voetganger en auto entrees)

VOE TG ANG E R E NT REE De twee voetganger entrees op maaiveld zijn in combinatie met plein en parkeergarage als één familie, eenvoudig en eenduidig vormgegeven. De trappenhuis wanden zijn van glas, waardoor de bezoeker die de parkeergarage verlaat, meteen licht en lucht ziet en zich snel kan oriënteren. De entree aan de Jaarbeurszijde is gecombineerd met de uitblaasopeningen van de ventilatieschacht. Deze entree heeft tevens een grote vide ten behoeve van daglicht. In deze vide kan een verticaal element geplaatst worden, beplant met diverse soorten groen, om de groene ruimte op het plein door te zetten in de parkeergarage. De entree aan de Station zijde is minimaal vormgegeven. Het dak is aan de onderzijde uitgevoerd als een grote spiegel om de sociale veiligheid te vergroten en om meer daglicht te laten binnendringen.


DAGL I C HT De vide in de voetgangersentree aan de Jaarbeurszijde heeft als voornaamste functie meer licht en lucht de parkeergarage te laten binnendringen, om zo de beleving van de ondergrondse parkeerverdiepingen te verbeteren. Onder de grond weet je nu als bezoeker precies waar je bent, doordat je daglicht ziet en contact houdt met de buitenwereld. De lichttoetreding kan versterkt geworden door op maaiveld gebruik te maken van een heliostaat. Een heliostaat is een spiegel die de beweging van de zon volgt en door reflectie het zonlicht diep de parkeergarage binnen laat dringen. Eventueel gecombineerd met spiegels op omliggende gebouwen. Gebruik van daglicht in ondergrondse ruimten is een duurzame oplossing.

heliostat schaal formaat

1:200 A3 Zwarts & Jansma Architecten

heliostat

67

68


OV E R Z I C H T E N V E I L I G HE I D De parkeergarage is eenvoudig en rechthoekig van vorm. Donkere hoeken zijn vermeden. Trappenhuizen zijn transparant en centraal gelegen. De -1 verdieping, de laag waarop men binnenkomt als automobilist, heeft een grotere hoogte dan de verdiepingen -2 en -3. Dit vergroot het gevoel van welkom en de ruimtelijkheid. Om het overzicht verder te vergroten zijn de kolommen zandlopervormig. Er is veel aandacht besteed aan de integratie van installaties. Zo hangen er geen luchtkanalen in de ruimte en zijn de kabels voor verlichting en dergelijke niet zichtbaar. Constructief zijn er geen balken zichtbaar. Het plafond is volledig vlak. Deze maatregelen levert een overzichtelijke parkeergarage op. Alle aandacht van de bezoeker gaan daardoor naar de elementen in de parkeergarage waar het daadwerkelijk om moet gaan. Sociale veiligheid is mede daardoor over alle lagen van de parkeergarage gewaarborgd.


Damwanden

Plafond

Kolommen

Kozijnen & roosters

Rijbaan

Parkeerdeel

Parkeervak

K L EU R Voor de parkeergarage zijn een drietal kleurenschema’s ontwikkeld. Uit deze drie zal uiteindelijk een keus gemaakt worden. De kleurstelling draagt bij aan overzicht en ruimtelijkheid, waardoor rust ontstaat. De kleurenschema’s zijn gebaseerd op het kleurgebruik van de gemeente Utrecht. Het kleurgebruik is steeds beperkt tot een aantal frisse basiskleuren, rood, geel, blauw en wit. Met name in de kleur van de damwanden zit het verschil in de kleurenschema’s. Te denken valt aan rode, gele of blauwe damwanden. Het plafond en de kolommen zijn wit. Wit is een bepalende factor voor de parkeergarage. Witte vlakken zorgen voor overzicht en ruimtelijkheid, waardoor er visuele rust ontstaat. De parkeerzones en parkeervakken zijn geel in twee tinten. De rijbanen zijn licht grijs.

69

Het kleurgebruik, ook in de bewegwijzering en grafiek, is eenvoudig en eenduidig en bepalen een groot deel van de ruimtelijkheid, herkenning en identiteit van de parkeergarage. KU N ST L I C HT Met een goed verlichtingsplan wordt de ruimtelijkheid van de parkeergarage vergroot. Met doorgaande lichtlijnen zijn de rijbanen verlicht. Met losse armaturen boven de parkeervakken en met lichtlijnen, in een koof langs de damwanden, zijn de parkeervakken verlicht. Met name de koofverlichting langs de damwanden vergroot de ruimtelijkheid. Doordat de damwanden steeds inspringen ontstaat er een theatraal effect in combinatie met de koofverlichting. Het is vanzelfsprekend dat voor alle verlichting LED armaturen worden gebruikt als duurzame oplossing.

70

1 Langs beheerdersruimte niveau -1 - heldere keus, naar niveau -2 of rechtdoor - geen kolommen tussen de parkeervakken - geen donkere hoeken

2. Richting de uitgang niveau -1 - heldere en overzichtelijke routing - geen balken, rustig beeld, overzicht - meer overzicht door zandlopervormige kolommen



3. Hellingbaan van niveau -2 naar niveau -1 - eenvoudige eenrichting circuit - eigen constructieve zone voor kolommen - grotere sociale veiligheid door toezicht

71

72


3.4 TECHNISCHE KWALITEIT CO NSTRUCT I E De ondergrondse parkeergarage wordt in een permanente bouwkuip gebouwd. De constructie van de garage is een mengvorm van prefab en in het werk gestort beton. De constructie van de bouwkuip bestaat uit stalen damwanden en een onderwaterbetonvloer op palen. De permanente stalen damwand vormt met verticale grond- en waterkeringen de huid van de parkeergarage. De wand bestaat uit losse elementen die door middel van een messingen groefverbinding met elkaar worden verbonden. Om lekkage door deze verbinding te voorkomen worden de elementen aan elkaar gelast. De betonnen onderwaterbetonvloer vormt op circa 12 meter onder maaiveld de horizontale grond- en waterkering van de bouwkuip. Door de vloer met trekpalen te verankeren drijft de vloer niet op. Op deze vloer wordt een vlakke waterdichte gewapende betonvloer gestort, dit is de laagst gelegen vloer waarop kan worden geparkeerd.

In de bouwkuip wordt de drielaagse parkeergarage opgebouwd. Deze is samengesteld uit prefab betonkolommen en betonnen bollenvloeren. De bollenvloer is vlak aan de onderzijde en relatief licht. In de vloer worden kunststof bollen gestort die voor een aanzienlijke gewichtsvermindering zorgen. De vloeren sluiten aan tegen de stalen damwand van de bouwkuip. De hoogst gelegen betonvloer, direct onder het maaiveld is in staat om het plein, de bomen en personen te dragen. Tevens is rekening gehouden met een belasting door bussen, vrachtwagens en evenementen op het plein. In het ontwerp is rekening gehouden met de mogelijkheid om in een latere fase een koppeling maken met het Jaarbeursplein gebouw.

BRAN DVEI L I GHEI D De parkeergarage dient voldoende veiligheid te bieden aan de gebruikers, hulpverleners en ook de omgeving in het geval van calamiteit. De basis voor de brandveiligheid wordt gegeven door de bouwregelgeving. Dit betekent dat de wettelijke maatregelen op het gebied van vluchtwegen, brandweeraanvalsroutes en brandblusmiddelen in het ontwerp zijn verwerkt. Deze zijn vervolgens afgestemd met de Veiligheidsregio Utrecht. Voor de alarmering van aanwezigen is een ontruimingsalarminstallatie aanwezig. Deze ontruimingsalarminstallatie wordt geactiveerd door het automatische brandmeldsysteem. Het vluchten vindt plaats via de twee ‘normale’ toegangstrappenhuizen. Deze zijn zodanig over de garage verdeeld, dat vanaf elk punt binnen voldoende korte afstand een trappenhuis bereikt kan worden. Het gebruik van de normale toegangstrappenhuizen als vluchtroute heeft tot voordeel dat de gebruiker geen gebruik hoeft te maken van voor hem onbekende


noodtrappenhuizen, maar dat hij ook in het geval van brand de gewende route naar buiten kan nemen. Dit principe sluit goed aan bij het psychologische gegeven dat personen in het geval van calamiteiten een voorkeur vertonen voor de route waarlangs men ook binnen is gekomen. Om de gevolgen van een eventuele autobrand te beperken, zal de garage worden voorzien van een rook- en warmteafvoersysteem. Met behulp van dit systeem zal in het geval van brand rook- en hitte uit de garage worden afgezogen. Hierdoor wordt de kans beperkt dat een eenmaal ontstane brand overslaat naar andere, vlakbij geparkeerde auto’s. Daarnaast wordt met dit ventilatiesysteem een rookvrije aanvalsroute voor de brandweer gecreëerd, waardoor deze een brand snel, veilig en effectief kan blussen. De inzet van de brandweer wordt verder versneld door de aanwezigheid van droge blusleidingen in beide trappenhuizen. De blusleidingen worden door de brandweerwagen op maaiveld gevuld en de brandweer kan haar brandslang op de betreffende verdieping op de blusleiding

aansluiten. Daardoor hoeft er minder slanglengte te worden meegenomen en kan de inzet sneller plaatsvinden. De uitblaas van de afgezogen rook vindt plaats op maaiveld. Vanwege de veiligheid van personen op maaiveld is rekening gehouden met de positie van de uitblaasopeningen in relatie tot loopstromen en nabijgelegen gebouwen. I N STAL L AT I ES Voor de ondergrondse parkeergarage is een ventilatiesysteem ontworpen om de lucht in de garage te verversen. Het ventilatiesysteem wordt aangestuurd door sensoren die de luchtvervuiling meten. Wordt de concentratie CO of LPG toch te hoog dan worden de toe- en afvoerventilatoren naar een hoger toerental geschakeld. Belangrijk voordeel van deze manier van schakelen is de energiebesparing die hiermee bereikt wordt. De stuwkrachtventilatoren zorgen voor een goede doorspoeling van de ruimte en voorkomen zones met stilstaande lucht. Het aantal stuwkrachtventilatoren wordt bepaald

73

aan de hand van CFD berekening en zorgen voor een menging van de lucht en het gecontroleerd verplaatsen van de rook. De plafonds in de garage zijn geheel vlak. Balken en dergelijk obstakels ontbreken. De lucht wordt in de noordoost hoek toegevoerd. Via het westelijk trappenhuis wordt de lucht uit de garage boven het maaiveld afgevoerd. Het ventilatiesysteem wordt ook bij brand ingezet om rook en warmte af te kunnen voeren. Iedere verdieping is verdeeld in vier zone’s en wordt afgestemd met de brandmeldinstallatie. Afhankelijk van de brandlocatie kan de ventilatierichting worden gestuurd. De verblijfsruimten zoals de trappenhuizen en de beheerdersruimte worden met buitenlucht geventileerd en op een geringe overdruk gehouden.

74


JA ARBEURSPLEIN UTRECHT | VOORLOPIG ONT WERP 13 MEI 2013 |2013 WITTEVEEN+BOS | ZJA | ZJA OKRA JA ARBEURSPLEIN UTRECHT | CONCEPT VOORLOPIG ONT WERP 8 APRIL | WITTEVEEN+BOS | OKRA

4

nieuwe outline Jaarberuspleingebouw en WTC, verstuurd op 14 maart 2013 door POS

5

75 67

117200 1000

115200 4500

5000

5200

5200

5200

4600

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

95080

5000

6500 4600

4500 5460

4600

1

63280 15920

entree B fragment 6.3

NO

OR D


BVO entrees: 50 m2

1000

5460

4600

maaiveld P=0

3

15720

5460 400 5460

entree A fragment 6.2

4600

2

64280

15920

5460 400 5460

4600

5460 400 5460

luchtschacht fragment 6.5

15720

5460

1000

5460

6500

1000

plattegrond maaiveld schaal formaat


76


isometrie tussenvloer schaal formaat



4

77

5

117200 1000

115200 4500

5000

5200

5200

4600

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

95080

5000

6500 4600

4500 5460

4600

1

NO

OR

D

64280

63280


BVO entrees: 70 m2

1000

5460

3

15720

4600

5460 400 5460


15920

4600

2


15920

5460 400 5460

4600

tussenvloer P - 2900


5460 400 5460


15720

5460

1000

5460

6500

1000

plattegrond tussenvloer schaal formaat


78


isometrie verdieping -1 schaal formaat



4

79

5

117200 1000

115200 4500

5000

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

4600

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5000

95080

6500 4600

4500 5460

4600

hellingbaan 4 (10%)

1

15920

4600

64280

63280 15920


4600

verdieping -1 P - 5800mm

hellingbaan 3 (10%)


1000

5460

1.01 parkeervloer -1

3

15720

5460 400 5460


4600

r=

5460 400 5460

40

m 40 r=

2

m

r=

r=

40

40

m

m

5460 400 5460


15720

5460

1000

5460

6500

1000

NO

OR

D

1.02 in-/uitrit

in-/uitrit fragment 6.1

beheerdersruimte + techniek fragment 6.4 verdieping -1 P - 5800mm

BVO in-/uitrit: 1625 m2 BVO beheer + techniek: 200 m2

parkeerplaatsen: 252 pp BVO pakeervloer: 7350 m2 pp/m2: 29,2

plattegrond verdieping -1 schaal formaat


80





4

81

5

117200 115200 5200

5200

5200

5200

5200

4600

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5000

95080

hellingbaan 4 (10%)

1

5200

6500 4600

4500 5460

1000

5200

hellingbaan 6 (10%)

15920

4600

64280

63280 15920


4600



D OR NO

parkeerplaatsen: 245 pp BVO: 7350 m2 pp/m2: 30,0

1000

hellingbaan 5 (10%)

rookscherm

hellingbaan 3 (10%)

5460


3

15720

5460 400 5460


4600

r=

5460 400 5460

40

m 40 r=

2

m

r=

r=

40

40

m

m

5460 400 5460


15720

5000

5460

5460

6500

rookscherm

4500

1000

4600

1000



82





4

83

5

117200 115200 5200

5200

5200

4600

5200

5200

5200

5200

5200

5200

95080

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5000

6500 4600

4500 5460

1000

5000

4600

hellingbaan 6 (10%)

1

15920

4600

64280

63280 15920

4600

r= entree B fragment 6.3

4600


hellingbaan 5 (10%)

NO

OR

D

rookscherm


parkeerplaatsen: 264 pp BVO: 7450 m2 pp/m2: 28,2

1000

5460


3

15720

5460 400 5460


5460 400 5460

40

m 40 r=

2

m

r=

r=

40

40

m

m

5460 400 5460


15720

5460

6500

5460

4500

1000

rookscherm

1000




2900 3100

3100

3400

2900

1300

maaiveld P=0

2600 500 2600 500

12000

1100

6000

84

5460 4500

4600 6500

95080 5000

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

1000

5200

5200

5200

5200

5200

5000

6500

4500 1000

117200

2900 3100 3100

4500

4600 6500

95080 5000

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

1000

5200

5200

4600 5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5000

6500

5460 4500

115200

1000

117200

doorsnede 2

2900 3100

3100

3400

2900

1300

maaiveld P=0

2600 500 2600 500

1100

5200

2900

1300 3400 2600 500 2600 500

1100

6000 12000

5200

maaiveld P=0

5460

6000

5200

5460

115200

doorsnede 1

12000

5200

4600

5460 4500

4600 6500

1000

doorsnede 3

95080 5000

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

115200 117200

4600 5200

5200

5200

5200

5200

5200

5200

5000

6500

5460

doorsnede 1, 2 en 3

4500 1000

schaal formaat



85

86



87

8740

2365

19630 1775

2950

2100

100 1600

8740

2365

100

3800

100

2950

19630 1775

2950

2100

100 1600

8740

2365

100

19630 1775

2510

2510


2510

88

betaalautomaat

liftschacht 2

1

T.04 trappenhuis A liftschacht 2

6100

liftschacht 1

1

luchtafvoerschacht

plantenzuil


6300

0.04 trappenhuis A

6100

maaiveld P =0 6300

liftschacht 1

bordes P - 4450mm

tussenvloer P - 2900 luchtafvoerschacht

1

luchtafvoerschacht

6100

6300

bordes P - 1550mm

bordes P - 7350mm

liftschacht 1 1.03 voorportaal

1.04 trappenhuis A

liftschacht 2

100

2510

2510

maaiveld P =0

tussenvloer


verdieping -1

2510

begane grond

2510

100

100

betaalautomaat

19630 2950

2100

100 1600

8740

2365

100

1775

2000

1

200

luchtafvoerschacht

2350

bordes P - 10450mm


2.04 trappenhuis A

liftschacht 2

2510

2400

100

200

6100

6300



2510

9600

2400

verdieping -2

19630 2950

2100

100 1600

8740

2365

3400

100

1775



3.04 trappenhuis A

liftschacht 2 water


1300

2510

2600

100

500

1

luchtafvoerschacht

6100

2600

6300

500


1775

2950

2100

100 1600

8740 19630

2365

verdieping -3

NO OR

D

doorsnede 1

entree A schaal formaat



0

360

0 100

0

170

100

340

100 T.05 voorruimte tussenvloer P - 2900

100


28 1

28 1 0

0


0

100

0

340

1360

0

180

202

2 1.05 voorportaal

6

456

8 90

6

0

0

408

456

0

8 90

610

8370

0

2

11320

100

0 540

100

8370

200

89

0 T.06 trappenhuis B

maaiveld P =0

1.06 trappenhuis B

153

153

7 verdieping -1 P - 5800mm

1590

7

betaalautomaten

1

begane grond

1

tussenvloer

verdieping -1

0 540

0

100

170

100

0

1360

340 100

0

281


8370

0

456

6

890

11320

2 2.05 voorportaal

2.06 trappenhuis B

1590

3000 2400 3400

1000 2400 3400

1000

3000

7

153 verdieping -2 P - 8900mm

1

verdieping -2

0 540

0

100

170

100

0

500 2600

1360

500 2600

340 100

28 1


2348

4560

1786

106

8370

500 2600 100

1750

1650 100 1700 100 5400

3.06 trappenhuis B

7

153

8906

1300

1300

6

106

0 456

890

11320

500 2600

0

2 3.05 voorportaal

doorsnede 2


1590

doorsnede 1

1

NO OR

D

verdieping -3 entree B schaal formaat


90


500

2600

500

3400

2400

19810

1

1300

2600

2

doorsnede 1 3


2400

22450

3400

1.10 beheerdersruimte 19m2

1.19 wc 1.20 kleedk.

1.18 werkplaats 18m2

1.15 pantry / verkeersruimte 24m2 1.17 B&O 3x4=12m2

2600

500

1.11 LS 5x4=20m2

1.14 schoonmaak 3x4=12m2

1.16 zwakstroom 3x4=12m2

2600

500

1.12 TRAFO 3x4=m2

1300


doorsnede 2

BVO techniek + beheer = 200m2

1.13 NSA 42m2

NO OR

D

1300

2600

500

2600

500

3400

2400

17700

doorsnede 3

verdieping -1 beheer + techniek schaal formaat



3000

500

200

3000

500

200

3000

200

3000

luchtschacht

luchtschacht


2

1

3000

2

9600

9600

NO OR

D

doorsnede 1

2

6000

2400

2000



2

2000

200

200

1

2400

2

6000

6000

6000

1 200

vloerrooster

verdieping -1

1 200

1

200

maaiveld P=0

500

luchtschacht 3000

luchtschacht

500

500

2000

3000

2000

500

500

500

3000

500

2000

500

2000

91

doorsnede 2

schacht luchttoevoer schaal formaat



3500

92

r=7,5m

r=3,0m

2600

r=7,5m

244

4600

r=7,5m

244

0

r=3,0m

5460

400

0

5460

r=7,8m

r=7,5m

2600

OR D NO

2600

0

4600

244

5460

r=7,8m

parkeervakken en bochten schaal formaat



93

as

damwand

grond

200

200

betonopstorting

betonvloer

licht-armatuur in koof

damwand

detail 1 schaal formaat



rooster

200

luchtschacht

200

94

betonopstorting

betonvloer

licht-armatuur in koof

rooster




95

betonvloer

geëmailleerd glas

200

beheerderruimte

RVS plint

betonvloer

hoekaansluiting



96



4. UITVOERINGSPLAN

97

98


4. UIT VOERINGSPL AN Het Jaarbeursplein ligt midden in hoogstedelijk gebied en kenmerkt zich door beperkte ruimte, zowel boven als onder de grond. Het plein wordt omringd door bebouwing en krijgt dagelijks velen verkeerstromen te verwerken, voornamelijk van en naar het Centraal Station en over de Croeselaan. Daarnaast geldt het plein als aanvoerroute voor de Jaarbeurs en bevindt de entree van het Beatrixtheater zich aan de zuidzijde. Ondergronds lopen een groot aantal kabels- en leidingen (K&L)-tracés en in de toekomst de te realiseren parkeergarage. Om in een dergelijke complexe omgeving bouwactiviteiten te kunnen ontplooien zonder daarbij verkeerstromen of de complexe ondergrondse infrastructuur te belemmeren of beschadigen, is een gedegen voorbereiding vereist. In deze fase van het planproces hebben wij onderzoek gedaan naar de ligging van de bestaande en toekomstige bovenen ondergrondse infrastructuur, de logistiek tijdens de bouw in de verschillende fasen, de huidige milieukundige gesteldheid van de bodem en de even-tuele gevolgen hiervan tijdens de bouw. Verder is een inventarisatie uitgevoerd van alle benodigde vergunningen. Enige overlast van de bouwwerkzaamheden op het Jaarbeursplein valt niet uit te sluiten, wel kan de overlast enigszins tijdens de bouw worden verlicht door de werkzaamheden zichtbaar te maken en te laten ervaren door

het publiek. Zo zou het negatieve beeld van een bouwput met kunstprojecten, ludieke acties of evenementen om te buigen zijn tot iets positiefs. In de volgende planfase zullen deze ideeën verder worden vormgegeven. K ABELS E N LEIDINGEN Een inventarisatie van de bestaande K&L is uitgevoerd en het plan is getoetst aan het structuurplan K&L welke door de gemeente is opgesteld voor het stationsgebied. Deze toetsing heeft geleid tot een aantal aandachtspunten, waarvan enkele als knelpunten worden benoemd. Het belangrijkste knelpunt is de ligging van de bestaande warmteleiding (stadsverwarming) langs de noordzijde van het Beatrixgebouw. Deze warmteleiding is medio 2011 aangelegd op een afstand van circa 2 m van de bouwenvelop van de parkeergarage. Onafhankelijk van de gekozen uitvoeringsmethode zijn maatregelen noodzakelijk om beschadiging van de leiding te voorkomen. In de volgende planfase dient onderzocht te worden of er passende voorzieningen kunnen worden aangebracht welke de leiding voldoende beschermt tegen zettingen in de ondergrond. In de huidige fase is het uitgangspunt dat bescherming niet mogelijk is en dat deze verlegd dient te worden.

FASERI N G EN P L AN N I N G Bij het opstellen van de fasering is een van de belangrijkste doelstellingen geweest om hinder voor met name voetgangers en fietsers tot een minimum te beperken. Een dergelijke ingreep in hoogstedelijk gebied betekent dat wijzigingen in bestaande loop- en fietsroutes onoverkomelijk zijn. Om hinder door gewijzigde routes te beperken, wordt gebruik gemaakt van heldere en langdurig gelijk blijvende omleidingen. Op deze manier wordt het verkeer zo min mogelijk geconfronteerd met gewijzigde verkeersituaties en het geeft de aannemer de mogelijkheid tot het bieden van robuuste maatregelen om overlast voor de omgeving tot een noodzakelijk minimum te beperken. Uitgangspunten welke in belangrijke mate verantwoordelijk zijn voor de gekozen fasering: 1. gelijktijdige uitvoering van het Jaarbeursplein gebouw (beperkt sterk de bewegingsvrijheid van de aannemer); 2. de doorgaande busverbinding tussen de Graadt van Roggenweg en de MineurslaanZuid (grote bochtstralen maken aanleg verlengde inrit pas mogelijk nadat bus niet meer gebruik maakt van de Croeselaan). De fasering gaat uit van in totaal 6 fases waarbij gestart wordt met het aanbrengen van de dam-wanden voor de bouwkuip in het 4e kwartaal van 2014. Vanaf begin 2014


vinden er voorbereidende werkzaamheden plaats zoals het omleggen van K&L en het kappen van bomen. Vanaf het 2e kwartaal 2016 wordt gestart met de herinrichting van het Jaarbeursplein. In het 3e kwartaal 2016 wordt een groot deel van het Jaarbeursplein opgesteld voor het publiek. Eind 2016, begin 2017 zullen alle werkzaamheden zijn afgerond.

het verlagen van de grondwaterstand binnen de bouwkuip heeft op de grondwaterstand buiten de bouwkuip, is vooralsnog onbekend. In de volgende plan fase wordt middels een geohydrologische beschouwing, de invloed van deze grondwaterstandverlaging op de grondwaterstand buiten de bouwkuip inzichtelijk gemaakt.

BLVC De locatie vraagt om een open, transparante en actieve houding ten aanzien van alle BLVC (Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie)-aspecten, om deze reden wordt het BLVC-plan dan ook hand in hand met het ontwerp ontwikkeld. In deze fase van het planproces is een eerste concept gemaakt van het dynamisch BLVC-plan. Dit plan zal vanaf nu in elke fase van het ontwerp worden geactualiseerd en bijgesteld.

VERGU N N I N GEN In deze voorontwerp (VO)-fase is een vergunningeninventarisatie opgesteld. Uit deze vergunningeninventarisatie is naar voren gekomen welke vergunningen noodzakelijk zijn voor zowel de opdrachtgever als de uitvoerende aannemer.

M I L I EU HYG IË NIS CH E AS PECTE N Uit de beschikbare gegevens blijkt op het Jaarbeursplein bij Horecagelegenheid Dinner 66 een olieverontreiniging aanwezig te zijn. Deze verontreiniging dient voor aanvang van de grondwerkzaamheden te worden gesaneerd. Ten behoeve van deze sanering is instemming nodig op grond van de Wet bodembescherming. Voor de sanering dient het grondwater binnen de bouwkuip plaatselijk te worden verlaagd. Welke invloed

De werkzaamheden zijn, nu de benodigde vergunningen in beeld zijn, erop gericht dat vooraf een goed beeld wordt verkregen van hetgeen de bevoegde instanties willen ontvangen, zodat een ontvankelijke aanvraag kan worden opgesteld. Uit de vergunningeninventarisatie blijkt dat onder andere de gemeente Utrecht, de provincie Utrecht en het hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden bevoegd gezag zijn voor vergunningen. Met deze partijen wordt een ‘werkgroep bevoegd gezag’ (AwBG) georganiseerd, om af te stemmen welke vergunningen daadwerkelijk moeten worden aangevraagd, op welke wijze de aanvragen moeten worden ingediend en welke gegevens

99

bij de aanvragen moeten worden aangeleverd. De voorwaarden en eisen die bevoegde instanties stellen aan de vergunningaanvragen worden afgestemd met het projectteam om ontvankelijke aanvragen op te kunnen stellen. Het werkgroepoverleg wordt voor de zomervakantieperiode 2013 georganiseerd, zodat daarna tijdig gestart kan worden met het opstellen van de vergunningaanvragen. Voor elke aanvraag zullen eerst conceptaanvragen worden opgesteld die door de bevoegde gezagen beoordeeld wor-den op vergunbaarheid. De mogelijkheid bestaat dat na vaststelling van het definitief ontwerp (DO) of naar aanleiding van de conceptaanvragen nogmaals een werkgroepoverleg AwBG wordt georganiseerd. Nadat ontvankelijke aanvragen opgesteld zijn, kunnen deze worden ingediend bij de bevoegde instanties.

100



101

102



103

10 4


COLOFON Titel document: Jaarbeursplein Utrecht Integraal ontwerp Jaarbeursplein en onderliggende parkeergarage voorlopig ontwerp Datum:

13 mei 2013

Opdrachtnemer: Witteveen+Bos Van Twickelostraat 2 Postbus 233 7400 AE Deventer t 0570 69 79 11 f 0570 69 73 44 e [email protected]

Zwarts & Jansma Architecten Pedro de Medinalaan 7 NL-1086 XK Amsterdam t 020 535 22 00 f 020 535 22 11 e [email protected]

OKRA landschapsarchitecten Oudegracht 23 3511 AB Utrecht t 030 273 42 49 f 030 273 51 28 e [email protected]

Opdrachtgever:

Project Organisatie Stationsgebied Utrecht Vredenburg 40 3500 BG Utrecht t 030 286 96 00 f 030 286 96 01 m [email protected]

Layout:

OKRA landschapsarchitecten

Documentnaam: JBP VO 20130513.indd Status:

Voorlopig ontwerp, niet voor publicatie

Voor het samenstellen van dit document heeft OKRA getracht alle auteurs, fotografen en andere rechthebbenden te benaderen. Mocht iemand in dit document een illustratie aantreffen, waarop hij of zij rechten kan doen gelden of een niet correcte bronvermelding aantreffen, gelieve zich dan te melden.

november 2011

UT717-1/bakn/054

voorlopig ontwerp

13 mei 2013

Alle rechten zijn voorbehouden, zowel voor het gehele werk als delen ervan. Niets uit dit document mag in enige vorm of op enige wijze worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt of opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, fotocopie en digitale vermenigvuldiging in begrepen. Voor iedere vorm van gebruik is schriftelijke toestemming van OKRA vereist.

november 2011

JAARBEURSPLEIN UTRECHT INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

Recommend Documents