spelregels voor integraal ontwerp “nu ontwerpen voor later”
WORKSHOP 3 4 DECEMBER 2014
Laatste deel kaartenbak
Vorige sessie + verwerking Validatie/check Communicatie
OVERZICHT INSPIRATIE TEAM
AMBITIE PRIORITEITEN PRESTATIE FINANCIEEL PROCES OPLOSSINGEN ONDERZOEKEN
GEBRUIKER
INSPIRATIE = DRAAGVLAK = ZACHTE KANT
“A True artist is not inspired but is someone that inspires others.“ Salvador Dali
INSPIRATIE = NOODZAKELIJKE EMOTIE VOOR PROCES INSPIRATIE: -inspiratie is onderdeel participatieproces -inspiratie moet onderdeel zijn van totale verhaal -gedeelde inspiratie belangrijk -gedeelde inspiratie = zelfde taal spreken -tegenstrijdige inspiratie = dialoog = belangrijk -inspiratie kan je sturen -inspiratie = ownership voor het ontwerpproces en oplossingen -timing is essentieel, niet te vroeg en niet te laat - steeds terugkijken naar de bron van inspiratie
TEAM (HARDE en ZACHTE KANT) ONDERZOEKEN T.B.V. SELECTIE: benodigde kennis (techniek vraagt andere kennis dan bioclimatic) benodigde ervaring waar zijn disciplines complementair/overlappend SELECTEREN CO-MAKERS: meer dan prijs (definieer goede selectiecriteria) personality insight (klik) Denk ook aan ‘out of the box’ co-makers (kunstenaars, etc.) SAMENWERKEN: waar zijn disciplines complementair/overlappend heldere demarcatie essentieel Samenwerking formaliseren in geïntegreerde contracten formuleer heldere (gezamenlijke) verantwoordelijkheden wie is/wordt proces moderator (kan per fase verschillen) SAMENWERKEN = VERTROUWEN = TRANSPARANTIE WAT WERKT VOOR HET TEAM: Zonder wrijving geen glans of Synergie?
TEAM
Contactpersoon: -input/output -inspiratie -essentie
ORGANISATIE
AMBITIE = KOPPELING VANUIT (MVO) BELEID ORGANISATIE
FORMULEREN AMBITIE (nog geen PVE!) -ondersteuning van opdrachtgever daarbij -kijk naar de vraag achter de vraag -gebruik juiste definitie van de ambitie (klimaatneutraal, energieneutraal, etc.) -maak de ambitie ook meetbaar -zorg dat de ambitie gebenchmarked kan worden -blijf ambitieus maar met een realistische verhouding
WELBEVINDEN > COMFORT > KLIMAAT
DOE AAN VERWACHTINGSMANAGEMENT = CRUCIAAL VOOR TEVREDENHEID
HOU DE AMBITIE VAST OOK AL ZIT HET TEGEN
HOU REKENING MET VERANDERMANAGEMENT ORGANISATIE
AMBITIE EN PRIORITEITEN KEUZE MATRIX (gezamenlijk inkleuren)
Welbevinden FYSIEK
MENTAAL
Duurzaamheid SOCIAAL
SPIRITUEEL
PEOPLE
PROSPERITY
PLANET
PARTICIPATION
AMBITIE EN PRIORITEITEN KEUZE MATRIX (gezamenlijk inkleuren)
Welbevinden FYSIEK
MENTAAL
Duurzaamheid SOCIAAL
SPIRITUEEL
PEOPLE
PROSPERITY
PLANET
PARTICIPATION
PRIORITEITEN Heldere afstemming prioriteiten (opdrachtgever) = altijd onderdeel van besluitvormingsgrondslag Uitvraag bepaalt indirect prioriteiten Bepaal ook de mate van flexibiliteit van prioriteiten
Tijd
Kwaliteit
Geld PRIORITEITEN KEUZE MATRIX
PRESTATIE BIJ AMBITIE HOORT EEN PRESTATIE! Gezondheid is de cruciale basis! Wat bepaalt het comfortniveau? VASTLEGGEN: Prestatie vastleggen > standaard PVE. Voorkom jezelf klemzetten door te scherp PVE Wat is de essentie/’geest’ van het PVE? Mogelijkheden van bioclimatic, hybride en techniek openhouden in prestatie-eis Meetbaarheid, uitvoerbaarheid van de prestaties Mate van flexibiliteit in prestatie afstemmen Invloed van de gebruiker op de prestatie! Leg de mate van beheersbaarheid vast en de perceptie daarvan (raam open doen = anders dan draaien aan een knop) Mogelijkheden van adaptieve klimaat eisen REKENING HOUDEN MET: Balans in de perceptie van prestatie Perceptie van prestatie kan wijzigen. (voorbeeld Rijksmuseum)
PRESTATIE EN PRIORITEITEN KEUZE SCHUIF (OORZAAK EN GEVOLG) veel techniek
weinig techniek
++ klimaat beheersbaarheid
- klimaat beheersbaarheid
architectuur
architectuur
++ plaats voor techniek
- plaats voor techniek
geen welbevinden = breder kader!
IMPACT curve
buitenklimaat bioclimatic Techniek I (weinig)
variatie klimaat
Techniek II (veel)
tijd
IMPACT systeem
Top comfort = aanvullen met techniek
Basis comfort d.m.v. bioclimatic
Duurzaam, hoog klimaatcomfort vraagt altijd om bioclimatic basis.
REKGEBIEDEN
Bezettingsgraad Gelijktijdigheid Extremen buitenklimaat Meer?
FINANCIELE KADER
Business case benadering i.pv. investerings- en/of exploitatiekosten en TVT. Koppeling tussen investeringsbudget en exploitatiebudget mogelijk? Total Cost of Ownership voor afweging
Naast Financial Return on Investment ook Social ROI kwantificeren
Financieringsmodellen (groenfinancieren, subsidies, rentemix, etc.) Geintegreerde contracten In stichtingskosten rekening houden met: -advieskosten zwaarder -speciale adviseurs -kwantificeringsmethode duurzaamheid -extra onderzoeken -simulaties -post onvoorzien hoger -risico’s mbt gekozen technologie -verschillen in financiele en technische levensduur gebouw componenten
ONTWERPKEUZE EN FINANCIELE MATRIX (gezamenlijk inkleuren)
MAATWERK
COMBINATIE
STANDAARDEN
OPLOSSINGSRICHTINGEN
BIO CLIMATIC HYBRIDE TECHNIEK Denk ook aan de impact van de stedenbouwkundige randvoorwaarden op de klimaateigenschappen van het gebouw. Gebruik MoSCoW model voor koppeling prestatie en oplossingsrichting Formuleer duidelijk met alle projectpartners het uitgangspunt en de strategie om daar te komen. Hoe lang kan de keuze vooruitgeschoven worden? Hoe wordt de prestatie van de oplossingsrichting gevalideerd?
TECHNOLOGIE KEUZE SCHUIF
HIGH INNOVATION
EARLY ADAPTER
PROVEN TECHNOLOGY
++ VERNIEUWING
-- VERNIEUWING
-- HOOG RISICO
++ LAAG RISICO
DEFINIEER GOED WELKE TECHNOLOGIEEN ONDER WELKE TERM HOREN A.H.V. DE STAND VAN DE TECHNIEK
MoSCoW methode
M - must haves: deze eisen (requirements) moeten in het eindresultaat terugkomen, zonder deze eisen is het product niet bruikbaar; S - should haves: deze eisen zijn zeer gewenst, maar zonder is het product wel bruikbaar; C - could haves: deze eisen zullen alleen aan bod komen als er tijd/mogelijkheid genoeg is; W - won't haves (ook wel would haves genoemd): deze eisen zullen in dit project niet aan bod komen maar kunnen in de toekomst, bij een vervolgproject, interessant zijn
ONDERZOEK Onderzoeken zijn altijd naast de reguliere ontwerpproces onderzoeken: Duurzaamheid en (klimaat)comfort in relatie tot het programma Quick scan duurzaamheidskwantificeringsmethode in initiatiefase Financiële haalbaarheid > begroting Risicoprofiel (oplossingsrichting, gekozen technologieën, etc.)
Mogelijkheden en onmogelijkheden gebruikers Welke invloed mogen gebruikers wel/niet hebben Mogelijke organisatorische aanpassingen waardoor technische oplossingen beperkt hoeven te worden. Simulaties om gekozen oplossingsrichting te valideren.
PROCES Denk aan pressurecookersessies, brainstormsessie, e.d. om gezamenlijk tot ‘out of the box’ oplossingen te komen. Waarborg volledige interactie met alle stakeholders in het proces Denk aan ‘systems engineering’ voor grote projecten. (zeker daar waar veel techniek aan te pas komt) ‘Big BIM’ is een goed middel om het gehele proces te faciliteren en documentatie te waarborgen. Vorm met de projectpartners een duidelijke strategie! Maak en houdt opdrachtgever en gebruiker onderdeel van het ontwikkelproces.
Aandacht voor het creëren van draagvlak voor de nieuwe (technische) oplossing.
GEBRUIKER Maak en houdt opdrachtgever en gebruiker onderdeel van het ontwikkelproces. Check bij de opdrachtgever over mogelijkheden organisatorische aanpassingen Creëer draagvlak voor benodigde verandering/oplossingen Hou daarbij rekening met verander management
Hou rekening met de psychologische kant van verandermanagement Definieer goed: Mogelijkheden en onmogelijkheden gebruikers Invloed van gebruikers (zowel in het ontwerpproces als het gebruik van het gebouw) Gebruikerskeuzen: Optie: gebruik vooraf gedefinieerde keuzemogelijkheden
VISUALISEREN?
OVERZICHTELIJK, LEESBAAR, TOEGANKELIJK, KORT EN KRACHTIG =TOEPASBAAR
=KORTE TEKSTEN, VISUELE KOPPELING
DIGITALE PUBLICATIE KAARTENBAK (mogelijkheid tot printen voor gebruik in gesprekken) TEKST REDACTEUR VOOR KORTE GOEDE TEKSTEN GRAFISCH VORMGEVER VOOR TOTAAL BEELD
LITERATUUR / ARTIKELEN/WEBSITES
Als achtergrond voor de kaarten in de kaartenbak
Welbevinden (bio-climatic) architectuur Evidence Based Design Healing Environment Klimaatcomfort Innovatie Technologie Inspirerende projecten
Suggesties?
VALIDEREN of CHECK?
DOEL? CHECK WERKBAARHEID VALIDATIE IS OVER KWALIFICATIE KEUZE RESPONDENTEN UITKOMST?
VERVOLGAFSPRAKEN
•
Vervolg
BEDANKT!
