Jaar Aantal arbeidsongevallen

D R I E M A A N D E L I J K S

I N F O R M AT I E B L A D

V O O R

W E L Z I J N

E N

M I L I E U

I N

D E

B O U W S E C T O R

Numéro Erkenningnummer: d’agréation: PP404005 404006--Bureau Afgiftekantoor: de dépôt:Namen Namur- -Waarde: Valeur: € 2,80 2,50

Nr 46 - 1e trimester 2008

Statistieken arbeidsongevallen 2006 Het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO) heeft een analyse gemaakt van de arbeidsongevallen in de bouwsector in 2006. Uit die analyse hebben we een tabel overgenomen die de evolutie weergeeft van de tewerkstelling, de ongevallen en de frequentie- en ernstgraden in de bouwsector van 2000 tot 2006. Deze tabel toont aan hoe de stijging van het tewerkstellingsvolume in de sector

samen met een daling van aantal arbeidsongevallen zich noodzakelijkerwijs vertaalt in een daling van de frequentiegraad van de ongevallen in de bouw tot 2005. Ook de globale ernstgraad daalde substantieel tussen 2000 en 2005. In 2006 zien we een lichte stijging van de frequentiegraad en de globale ernstgraad. Deze is het gevolg van het feit dat het aantal arbeidsongevallen en het aantal

Het woord van de voorzitter

ernstige ongevallen sterker toegenomen zijn dan het tewerkstellingsvolume. We stellen vast dat zowel de frequentiegraad als de werkelijke en de globale ernstgraad gedaald zijn sinds het jaar 2000 en dat ze in 2006 redelijk stabiel zijn gebleven. De volledige analyse vindt u op de website van de FAO: www.faofat.fgov.be, rubriek ‘Statistieken en studies’. Jaar

Bouwsector 2000 Totaal aantal werknemers onderworpen aan de RSZ in voltijdequivalenten (VTE)*

Een arbeidsongeval? Zo gebeurd!

2001

2002

157.333 156.751 154.963

2003

2004

161.020

158.726 160.608 168.032

Aantal arbeidsongevallen

27.546

28.290

25.533 23.176** 23.686**

Aantal ongevallen op de weg naar en van het werk

1.300

1.343

1.192

1.102**

Frequentiegraad

66,51

70,96

64,06

Werkelijke ernstgraad

1,82

1,95

Globale ernstgraad

8,04

7,60

2005

2006

21.142

22.382

1.112**

1.055

1.053

54,15

52,93

51,07

51,26

1,75

1,51

1,53

1,45

1,44

6,64

5,73

6,28

6,19

6,34

* Bron: RSZ, VTE per 30 juni en niet over 4 trimesters; het gaat dus om voorlopige gegevens. ** Uitzendkrachten inbegrepen

De nieuwe NACE-codes De Europese Unie stelt een statistische classificatie op van economische activiteiten, genaamd de NACE-code. Deze classificatie werd onlangs geüpdatet en afgestemd op België, sinds 1 januari 2008. Sectie F, die de bouwnijverheid omvat, werd gewijzigd ten opzichte van de versie van 2003.

© NAVB-CNAC 2008. Overneming met bronvermelding toegestaan.

NACE-BEL 2008 Voor elke economische activiteit bestaat er een code van 4 cijfers, die opgelegd is door de Europese Unie. Elke lidstaat mag deze codes verfijnen door er, indien nodig, tot drie cijfers aan toe te voegen, om de codes aan te passen aan de economische realiteit in het land. NACE-BEL 2008 is de nieuwe versie voor België.

Doelstelling De belangrijkste doelstelling van deze classificatie is om op een geharmoniseerde manier betrouwbare gegevens te verzamelen, die vergeleken kunnen worden tussen alle landen van de Europese Unie.

Op basis van deze gegevens kunnen statistieken opgemaakt worden, die vervolgens geanalyseerd kunnen worden. De NACEcode van de onderneming moet vermeld worden op sommige administratieve documenten, zoals de werkmelding.

Net voor het afsluiten van de redactie van dit nummer van NAVB info ontvingen we van het Fonds voor Arbeidsongevallen de analyse van de arbeidsongevallen in de bouwsector in 2006. We wilden u deze niet onthouden. Wat blijkt? De resultaten zijn niet slecht, maar toch niet goed genoeg: ten opzichte van 2005 zijn er 1.240 ongevallen meer gebeurd in 2006, dat is een stijging met ruim 5%, terwijl het werkvolume in dezelfde periode met iets minder dan 5% gestegen is. Dat resulteert in een lichte stijging van de frequentiegraad: van 51,07 in 2005 naar 51,26 in 2006. Is dat een drama? Neen, maar het moet wel beter! Het betekent dat we een tandje moeten bijsteken om de bouw nog veiliger te maken. Veiligheid is een never ending story: onze aandacht mag nooit verslappen, we moeten attent blijven voor de risico’s van ons beroep, dag in, dag uit. Om dat te bereiken, moeten we tijdens de preventiecampagnes van het NAVB de krachten blijven bundelen: vandaag voor de wegenwerkers, vanaf september voor onze bouwvakkers uit de sector afwerking. Daarbij kan en moet elke bouwbetrokkene, dus ook u, met zijn engagement mee het verschil maken tussen een veilige werksituatie of een ongeval. Dames en heren opdrachtgevers, architecten, ontwerpers, aannemers, coördinatoren, werfleiders… U moet, elk op uw niveau, zorgen dat onveilige situaties vermeden worden. VERGEET HET NOOIT: bij een ongeval is de arbeider bijna NOOIT de enige oorzaak, wel bijna altijd het enige slachtoffer. Daar kunt ook u iets aan doen, doe het dan, NU!!! Joos LOUAGE Voorzitter

Wijzigingen Tot eind 2007 begon de NACE-code voor alle activiteiten binnen de bouwsector met het cijfer 45. Om rekening te houden met de technologische evolutie en de structurele veranderingen van de economie, werd een nieuwe indeling opgesteld. Het cijfer 45 wordt vervangen door 41 (Bouw van gebouwen), 42 (Weg- en waterbouw) en 43 (Gespecialiseerde bouwwerkzaamheden). Om te weten welke NACE-code van toepassing is op een bepaalde onderneming, heeft de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie op zijn website de nieuwe lijst met NACE-codes gezet, maar ook een conversietabel waarmee je een nieuwe code kan vinden op basis van de oude code: http://www.statbel.fgov.be/ figures/nacebel2008_nl.asp. Een link die de moeite loont om toe te voegen aan uw “Favorieten”!

Opleidingsagenda pagina 4

2 3 3

De nieuwe NACE-code voor loodgieterswerk, installatie van verwarming en klimaatregeling is 43.22

4

Het visitekaartje van de adviseurs van het NAVB Zelfontworpen dakrandbeveiligingen: veilig of niet? Overheidsopdrachten en tijdelijke of mobiele bouwplaatsen Veilig schoren plaatsen zonder moeite

navbinfo de adviseurs erkenning krijgen voor hun expertise in de bouw.

Het visitekaartje van de adviseurs van het NAVB Tijdens het laatste trimester van 2007 heeft het NAVB twee nieuwe adviseurs aangeworven voor de provincies West-Vlaanderen (regio Ieper, Oostende, westkust) en Limburg. Het leek ons dan ook een goede aanleiding om ons volledige team van adviseurs aan u voor te stellen, met alle nuttige gegevens. en de doeltreffendheid van de preventiemiddelen en deze kenbaar maken • alle gepaste middelen en propaganda verzamelen en verspreiden met het oog op de bevordering van de preventie

• praktische aanwijzingen geven en adviezen uitbrengen • de gevaren en leemten opsporen in de maatregelen ter voorkoming van arbeidsongevallen en op het vlak van welzijn

• alle initiatieven nemen die het verwezenlijken van de doelstellingen van het NAVB mogelijk maken, onder meer door samen te werken met officiële en andere instanties, personen en organisaties die de bevordering van het welzijn op het werk tot doel hebben

• andere diensten en personen informeren over bepaalde toestanden en desgevallend om hun tussenkomst vragen • de organisatie en het verloop van de coördinatie van de veiligheid op de bouwplaatsen ondersteunen en begeleiden

Als aanvulling op deze klassieke opdrachten willen we ook de nadruk leggen op het luik “Diensten” voor de ondernemingen van sector 124. De partners binnen de sector merken immers dat onze adviseurs – in het verlengde van de bouw-

• actief deelnemen aan de organisatie van informatie- en opleidingssessies • inlichtingen inwinnen over het bestaan

MAENHOUT PATRICK 0479/98.52.76 Sector: Regio Brugge Torhout - Oostkust

Zo stellen ze de bedrijven hun knowhow ter beschikking en geven ze praktische adviezen over preventie en welzijn op het werk in de bouw. Ze werken ook actief mee aan het opzetten, de verbetering en/of de ondersteuning van het preventiebeleid binnen de onderneming. Dat aspect van hun werk heeft vooral uitbreiding genomen sinds de nieuwe doelgroepgerichte aanpak van het NAVB door middel van campagnes (bv. Dakwerken, Wegenwerken). De adviseurs zorgen ook voor specifieke begeleiding als ondernemingen daarom vragen. Met deze nieuwe aanpak stellen we vast dat het werk niet ophoudt na het afsluiten van de doelgroepgerichte campagne en ten slotte dat

SCHEVELENBOS MARC 0475/20.02.76 Sector: Stad Antwerpen en regio AntwerpenNoord

VAN OVERMEIRE DANNY 0479/98.52.62 Sector: Regio Gent - Eeklo Sint-Niklaas - Aalst

DE MEYER JULIEN 0476/60.65.60 Sector: Regio Antwerpen-Zuid

Brugge

DE RYCKE JURGEN 0479/98.52.81 Sector: Regio Ieper Oostende - westkust

COCKMARTIN MARC 0479/98.52.65 Sector: Brussel-Hoofdstad en westelijke omgeving

PLU RONALD 0479/98.52.78 Sector: Regio Leuven Diest - Sint-Truiden

Mechelen A al alsst

Ieper

Hassellt Hasse Brussel

Kortrijk

Bruxelles Ath

Tournnai Tour

Ten slotte willen we nog uw aandacht vestigen op het feit dat, voor elke aanvraag waarvoor een bevestiging gegeven moet worden of waarvoor een verslag nodig is, het NAVB schriftelijk moet worden gecontacteerd (brief, fax of e-mail). U kunt daarvoor de afdeling Ondernemingen aanschrijven (e-mail: [email protected]).

DE MAEYER STEPHAN 0476/60.40.06 Sector: Brussel-Hoofdstad en noordelijke en oostelijke omgeving

Antwerpen Gent

Aarzel dus niet om een beroep te doen op de diensten van onze adviseurs. Hierna vindt u hun gegevens en de sector waar ze werkzaam zijn. Op www.navb.be > Advies > Adviseurs kunt u opzoeken welke adviseur actief is in de regio waar uw bouwplaats of uw onderneming zich bevindt, door de gemeente of de postcode op te geven.

DE ROECK GEORGES 0479/89.09.59 Sector: Regio Mechelen Lier - Turnhout

Turnhout Oostende Oos

Een van de waarden die het NAVB naar voor schuift, is de centrale plaats van de mens binnen onze dienstverlening. Het preventiebeleid van een onderneming kan zijn vruchten maar afwerpen als zowel de directie als de leden van de hiërarchische lijn en alle medewerkers zich betrokken voelen.

Leuven Wavre Liege

Nivelles

Verviers

GEERINCKX DAVY 0497/52.05.85 Sector: Regio Hasselt - Tongeren Maaseik - Neerpelt

Huy

Mons

Namur Charleroi Charler Dinnant Di

DE RUDDER HERMAN 0496/50.31.23 Sector: Regio Kortrijk Roeselare - Deinze - Ninove

Marche-enMar che-en-ffamenne

Bastogne Neufchaate Neufch teaau

VANDER EECKT GEERT 0479/98.52.80 Sector: Brussel-Hoofdstad en zuidelijke omgeving

LERICHE GUY 0479/98.52.75 Sector: Het westelijke deel van Henegouwen, Mons-Borinage

DESORT JEAN-CLAUDE 0479/98.52.70 Sector: Regio Wavre, Gembloux, Basse-Sambre

2

Arlon

KRINGS EDGAR 0479/98.52.73 Sector: Regio Verviers, Eupen, Malmédy

BERTRAND BLAISE 0479/98.52.64 Sector: Regio Soignies, Nivelles, Centre

LAIDOUM GUY 0479/98.52.74 Sector: Regio Charleroi, Beaumont, Chimay

SCENNA LINO 0479/98.52.61 Sector: Regio Luik

WERY PASCAL 0479/98.52.60 Sector: Regio Dinant, Beauraing, Namur JONET VINCENT 0479/98.52.72 Sector: Provincie Luxemburg

1e trimester 2008 - Nr 46


Dit zijn de belangrijkste opdrachten van de adviseurs, zoals vermeld in onze statuten:

plaatsbezoeken, die een rechtstreeks en blijvend contact verzekeren met wat er leeft op de werkvloer – meer dan in het verleden tussenkomen in ondernemingen en beroepsorganisaties ten behoeve van werkgevers, leden van de hiërarchische lijn, werknemers en hun vertegenwoordigers.

Daarnaast probeert het NAVB om via de adviseurs de regionale verankeringen te versterken, om zo de ondernemingen (werkgevers en werknemers) nog meer te kunnen benaderen in hun eigen werkomgeving.

navbinfo

Zelfontworpen dakrandbeveiligingen: veilig of niet? Bij de firma Geerkens uit Meeuwen is een leuningsysteem voor platte daken in ontwikkeling. Er zijn wel meer ondernemingen die hun eigen tijdelijke randbeveiliging hebben ontwikkeld, en dat mag, maar de ontwerpers moeten wel beseffen dat hun leuning moet beantwoorden aan de voorschriften uit de norm NBN EN 13374 voor tijdelijke randbeschermingssystemen. Een nieuw leuningsysteem In het ontwerp van Geerkens rust de leuning in leuninghouders, die door middel van een scharnierende borgpen verbonden zijn met een kopstuk (zie foto). Aan de leuninghouders werd een plaatje gelast dat ervoor zorgt dat de leuning bij hevige wind niet naar binnen kan plooien. Als de

Demo-opstelling van het systeem-Geerkens

werkzaamheden afgelopen zijn, kunnen de leuninghouders weggenomen worden. Enkel de weinig opvallende kopstukken zitten dus permanent vast aan het gebouw. Bij de constructie van een gebouw dat wordt opgetrokken uit prefabelementen, kan de kopverbinding voorafgaandelijk op het element vastgeboord worden. De leuninghouder kan eventueel ook al op de grond aan het kopstuk worden bevestigd. Eenmaal het prefabelement geplaatst is, kunnen de leuningen aangebracht worden vanuit een hoogtewerker. Doordat de L-vormige kopstukken vastzitten op de buiten- en de bovenkant van de dakrand, bemoeilijkt de leuning de verdere afwerking van de muurkap (de opkant van de muurplaat) niet. Voor postinterventies op het platte dak (onderhoud, reparaties...), moet de eigenaar beschikken over een aantal leuninghouders, borgpennen, leuningen en netten.

Productvereisten en testen De voorschriften waaraan een leuningsysteem volgens de norm NBN EN 13374 moet voldoen, zijn afhankelijk van de klasse van de randbeveiliging (A, B of C). We schreven daar al eerder over in NAVB info nrs. 34 en 35. Een leuningsysteem van klasse A - de klasse met het minst vereisten - mag gebruikt worden op werkoppervlakken met een hellingshoek kleiner dan 10° (bv. platte daken) en moet voldoen aan de volgende productvereisten en testen:

kopstuk (kopverbinding)

1. Het leuningsysteem bestaat uit 3 elementen: een bovenleuning op een hoogte van een 1 m à 1m20, een tussenleuning op een hoogte van 40 à 50 cm en een kantlijst met een hoogte van minimaal 15 cm. Dit leuningsysteem mag eventueel vervangen worden door een gelijkwaardige inrichting, bijvoorbeeld een net dat voldoende opgespannen is (zie punt 3). 2. De openingen tussen de verschillende elementen van het leuningsysteem mogen maximaal 47 cm bedragen. 3. Bij een belasting van 300 Newton (circa 30 kgf) mogen de boven- en de tussenleuningen (of het net of een andere gelijkwaardige inrichting) op het zwakste punt een uitbuiging van maximaal 5,5 cm vertonen.

borgpen

leuninghouder

4. De kantlijst moet bestand zijn tegen een belasting van 200 Newton (circa 20 kgf) op het zwakste punt.

Overheidsopdrachten en tijdelijke of mobiele bouwplaatsen In een omzendbrief1, gericht aan de opdrachtgevers (aanbestedende besturen), wordt een en ander verduidelijkt met betrekking tot de twee documenten die verwijzen naar het veiligheids- en gezondheidsplan (ontwerpfase) en die bij de offertes van de inschrijvers moeten worden gevoegd.


In het eerste document wordt beschreven op welke wijze de inschrijvers het bouwwerk zullen uitvoeren. Het tweede document bevat een afzonderlijke prijsberekening in verband met de door het veiligheids- en gezondheidsplan bepaalde preventiemaatregelen en –middelen (zie artikel 30 van het KB van 25.01.2001 – Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen). De praktijk toont aan dat nogal wat aanbestedende overheden moeilijkheden ondervinden met de toepassing van deze reglementering: ofwel werden deze documenten niet bij de offerte gevoegd of zijn ze onvolledig, ofwel heeft de veiligheids- en gezondheidscoördinator over één van beide documenten een negatief advies gegeven. De bedoeling van deze omzendbrief bestaat erin een aantal aanbevelingen te verschaffen om de bovengenoemde problemen zoveel mogelijk te voorkomen en een antwoord te bieden op de vraag naar de gevolgen die aan de betrokken tekortkomingen moeten worden gegeven. U vindt de volledige tekst van deze omzendbrief op onze website www.navb.be > Advies > Regelgeving > Koninklijke besluiten > Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. 1


Overheidsopdrachten. – Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. – Veiligheids- en gezondheidsplan –Praktische richtlijnen met betrekking tot de documenten die in toepassing van artikel 30, tweede lid, van het koninklijk besluit van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen bij de offerte moeten worden gevoegd (BS 27.12.2007)

3

navbinfo

Veilig schoren plaatsen zonder moeite

Opleidingsagenda VCA

Bedrijf ontwikkelt zelf aangepaste steun Steunvlak Schoor (binnenbuis) Steun

Schroefmof

Takel Schoor (buitenbuis)

Voet

Balken opschoren is lastig en vermoeiend werk. Normaal plaatsen twee personen aan elk uiteinde een schoor onder de balk. Vervolgens worden de binnenbuizen van beide schoren, waarop de balk rust, gelijktijdig met de hand omhoog geduwd. Wanneer de balk zich ongeveer op de juiste hoogte bevindt, wordt met de andere hand de borgpen aangebracht. Ten slotte wordt met een schroefmof de precieze hoogte ingesteld. Bouwbedrijf Sempels uit Lubbeek heeft een mobiele steun ontwikkeld om dit werk op een meer ergonomische manier uit te voeren, met minder fysieke inspanning. De balk wordt eerst op een mobiele steun geplaatst. Daarna wordt aan de onderzijde van de balk aan elk uiteinde een schoor vastgenageld. Door middel van een takel die bevestigd is op de steun, wordt de balk vervolgens op de gewenste hoogte gebracht. De binnenbuizen van de vastgenagelde schoren schuiven automatisch mee uit. Wanneer de balk zich ongeveer op de juiste hoogte bevindt, worden de borgpennen aangebracht. Dan wordt de mobiele steun weggenomen en kan met behulp van een schroefmof de precieze hoogte van de balk worden ingesteld.

Open opleidingssessies VCA (Basisveiligheid en Operationeel Leidinggevenden): VCA Basisveiligheid Nederlandstalige sessie: 5-6 mei 2008 Franstalige sessie: 8-9 mei 2008 VCA Operationeel Leidinggevenden Nederlandstalige sessie: 13-20-27 mei 2008 Examen 27 mei 2008 om 15u Franstalige sessie: 14 - 21 - 28 mei 2008 Examen 28 mei 2008 om 15u Maandelijkse examensessies voor VCA Basisveiligheid en VCA Operationeel leidinggevenden: 17/03/2008 om 10.00 u* 21/04/2008 om 10.00 u* 19/05/2008 om 10.00 u* 16/06/2008 om 10.00 u* 25/08/2008 om 10.00 u* 29/09/2008 om 10.00 u* 20/10/2008 om 10.00 u* 24/11/2008 om 10.00 u* 15/12/2008 om 10.00 u* Al deze VCA-sessies (opleidingen en examens) vinden plaats in Brussel, op het NAVB

Aanvullende vorming voor preventieadviseurs – Niveau II De sessies van niveau II gaan slechts door indien er voldoende deelnemers zijn Een sessie voor Nederlandstaligen is gestart op dinsdag 23 oktober 2007 Een sessie voor Franstaligen is gestart op vrijdag 26 oktober 2007 Opmerking Door de verschijning van een nieuw KB worden de toelatingsvoorwaarden gewijzigd vanaf 2008: kandidaten die niet beschikken over een getuigschrift van hoger secundair onderwijs worden niet langer toegelaten. Voor de lichting 2007 blijven de oude beschikkingen uit artikel 4 van het Intern Reglement van kracht, namelijk:

Art. 4: De kandidaten moeten beantwoorden aan de vereiste toelatingsvoorwaarden. Deze zijn vastgelegd in art. 4.3. van het KB van 10/08/78, gewijzigd door het KB van 12/08/93: “Worden slechts toegelaten tot de cursussen van aanvullende vorming van het tweede niveau, de kandidaten die: - hetzij houder zijn van een getuigschrift van hoger secundair onderwijs of hogere secundaire leergangen; - hetzij een nuttige bedrijfservaring van meer dan drie jaar hebben op het vlak van de veiligheid en gezondheid van de werknemers.”

Coördinator - Niveau B Nederlandstalige sessie: van 8 september tot 25 november 2008 Deze sessie vindt plaats in Brussel, op het NAVB Franstalige sessie: van 20 februari 2008 tot 28 mei 2008 Deze sessie vindt plaats in het Centre Créalys in Gembloux (les Isnes)

Module Planning Coördinatie Nederlandstalige sessie: 3 november 2008 Deze sessie vindt plaats in Brussel, op het NAVB Franstalige sessie: 7 en 14 mei 2008 Deze sessie vindt plaats in het Centre Créalys in Gembloux (les Isnes)

Coördinator - Niveau D Franstalige sessie: Binnenkort vindt een nieuwe sessie plaats. De datum zal worden meegedeeld op onze website www.navb.be, in de rubriek ‘Opleidingen’

Niveau III Nederlandstalige sessie: van 9 april 2008 tot 14 mei 2008 Deze sessie vindt plaats in Brussel, op het NAVB Franstalige sessie: van 10 april 2008 tot 15 mei 2008 Deze sessie vindt plaats in Brussel, op het NAVB

Publicaties NAVB – Verdelingsmodaliteiten De verdelingsmodaliteiten en de volledige lijst met onze publicaties staan op www.navb.be

Publicaties

Reiniging en onderhoud van werkkledij Checklisten

www.navb.be

NAVB dossiers

✓

€ 5*

€ 7,50*

NAVB info (per nummer)

✓

€ 2,80*

€ 3,50*

€ 15

€ 20

Abonnement op NAVB info 2008

€ 7,50*

€ 11,20*

NAVB vademecums

€ 30*

€ 40*

De signalisatie van de bouwplaatsen

€ 10*

€ 12,50*

Dvd’s en cd-roms

€ 100*

€ 130*

NAVB experts (Beroepsmonografieën)

* Administratiekosten niet inbegrepen

Gebruik deze bestelbon of bezoek onze website: www.navb.be Facturering: Bouw (PC 124)/Andere sectoren (*)

Naam:..................................................................................................................................................................................

Naam onderneming: ...........................................................................................................................................

Adres: ........................................................................................................................................ Nr:................................

✂

Postnummer: ................................ Gemeente: ..............................................................................................

Tel.: ................................................................................ Handtekening: ...............................................................

RSZ-nr: ....................................................................................... BTW-nr: ................................................................ Tel.: ...................................................................................... Fax:

.................................................................................

Aantal Gewenste publicatie(s) :

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(tegen betaling)

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(*) Schrappen wat niet past

4

Enkele voorbeelden: • De schilder • De dakdekker • De polyvalente bouwvakker

NAVB vademecums

• Gids voor de preventieadviseur van een KMO in de bouwsector • De veiligheids- en gezondheidscoördinatie van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen – Toelichting bij de regelgeving

Colofon NAVB info is een driemaandelijks informatieblad van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (ook beschikbaar in het Frans onder de titel “CNAC info”).

Redactie: Adres: ........................................................................................................................................ Nr:................................

Postnummer: ................................. Gemeente: ................................................................................................

Beroepsmonografieën

NAVB

In te vullen en terug te zenden naar het NAVB - Sint-Jansstraat 4 - 1000 BRUSSEL - Fax 02/552.05.05 Leveringsadres:

Laatste nummers: • dl. 112: Lawaai en trillingen • dl. 113: Wegenwerken van korte duur • dl. 114: Wegenwerken - Psychosociale arbeidsbelasting en gezondheidsklachten • dl. 115: Isolatiewerken aan industriële installaties • dl. 116: De kleedkamers, refters, wasplaatsen, toiletten… op de bouwplaatsen

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Raymond Brems, Rudy De Buyser, Christian Depue, Carl Heyrman, Véronique le Paige, Arlette Moonens, Christelle Schmitz, Emmy Streuve, Isabelle Urbain, Nicolaas Van Leeuwen

Verantwoordelijke uitgever: Carl Heyrman - Sint-Jansstraat 4 – 1000 Brussel De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Het redactiecomité van NAVB info streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie. Zij kan er echter niet aansprakelijk voor worden gesteld. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en duidelijke bronvermelding.

Informatie en abonnement: NAVB – Sint-Jansstraat 4 – 1000 Brussel Tel.: 02/552.05.00 – fax: 02/552.05.05 E-mail : [email protected] Website: www.navb.be

Opmaak en drukwerk:



Nu gratis op onze website: het nieuwe NAVB dossier

Gratis in pdf op www.navb.be

Prijs op papier Andere persoBouw of onder(PC 124) nen nemingen

NAVB dossiers

De bouw,

ons werk, ons leven

bij Bijlage info NAVB 46 nr.

DRIEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD OVER VEILIGHEID, GEZONDHEID, WELZIJN EN MILIEU VOOR WERKGEVERS EN WERKNEMERS UIT DE BOUWSECTOR • Nr22

Verwijdering van asbesthoudende waterleidingen rioolbuizen Geplande werken versus calamiteiten


Valt de verwijdering van oude asbesthoudende rioolof waterleidingbuizen bij wegenwerken onder de “sporadische handelingen” uit afdeling VIII van het KB van 16 maart 2006? Of moet je bij dergelijke werken, als ze uitgevoerd worden door een wegenbouwfirma, de wetgeving inzake “eenvoudige handelingen” toepassen, met een verplichte opleiding van 8 uur voor alle arbeiders? En moet je die werkzaamheden dan ook melden aan Toezicht op het Welzijn op het Werk?

Als het om geplande werken gaat, weet men op voorhand of de buizen asbest bevatten. Als dat het geval is, moeten de werken gemeld worden aan de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO). De werknemers moeten dan vooraf een externe cursus “Eenvoudige handelingen” (8 uur) hebben gevolgd. Als het gaat om een calamiteit - je stoot onverwacht op asbest en er is een snelle interventie nodig - m.a.w. zonder dat het vooraf de bedoeling was om het asbestcement te verwijderen, kan dit onder sporadische werken vallen, onder de voorwaarden voorzien in het KB van 16 maart 2006. Indien een onderneming er echter zijn specialiteit van maakt om op te treden bij dergelijke calamiteiten, dan gaat het om eenvoudige handelingen en moeten de werknemers een opleiding gevolgd hebben. In beide gevallen is het onmogelijk om dergelijke werken 14 dagen op voorhand te melden, maar deze kunnen dan nadien nog worden gemeld. Ondernemingen die in dit soort ingrepen gespecialiseerd zijn, melden aan de regionale directie van TWW dat zij zulke werken uitvoeren. Na elke dringende interventie kunnen ze dan de juiste gegevens registreren en doorgeven aan TWW en aan hun eigen arbeidsgeneesheer.

Wetgeving

Werkwijze

Als het gaat om een zeer klein werk (een enkele buis) dat slechts een enkele keer voorkomt en als je de buizen niet moet stukmaken, dan mag je het beschouwen als een “sporadische handeling”. In alle andere gevallen valt dit werk onder de “eenvoudige handelingen” of onder “herstel- en onderhoudswerkzaamheden”.

Om zoveel mogelijk te voorkomen dat er asbestvezels vrijkomen tijdens de verwijdering van asbesthoudende waterleidingen rioolbuizen, moeten de werkzaamheden worden uitgevoerd zoals hieronder wordt beschreven.

Concreet

1. Alvorens met de werkzaamheden te beginnen, controleren of de volgende zaken bij de werkplek aanwezig zijn: • De vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen • Voldoende met asbeststickers gemerkte luchtdichte kunststof afvalzakken (bigbags) • Voldoende latex op waterbasis, inclusief middelen om het aan te brengen • Afvalcontainers (om het asbesthoudend afval te deponeren) 2. De afbakening van de werkplek aanbrengen. 3. De leiding zodanig ontgraven dat deze met ongeveer 5 tot 10 cm grond bedekt blijft. 4. De buizen niet blootleggen over een afstand die langer is dan het aantal meters buizen dat in één werkdag kan worden verwijderd. 5. Geen destructieve handelingen beginnen vooraleer de volgende voorwaarden vervuld zijn:

A. Wanneer een waterleidingmaatschappij leidingen herstelt en gedeeltelijk vervangt, wordt dat beschouwd als onderhoud en herstel. Als de leidingen systematisch worden vervangen, gaat het om een eenvoudige handeling. B. Wanneer een aannemer een riolering opbreekt, is dat een eenvoudige handeling, maar als hij bij werken onverwacht op een stuk buis stoot dat hij moet wegnemen, valt dat onder sporadische werken. De aannemer mag de asbestbuis niet breken. De watermaatschappijen hebben speciaal gereedschap om de buis door te snijden. Bij de voorbereiding van de asbestverwijderingswerkzaamheden moet de aannemer aan de opdrachtgever de asbestinventaris vragen. De gemeente of het nutsbedrijf dat opdrachtgever is van het project, weet normaal gezien zelf of er in het verleden asbestcementen buizen gebruikt zijn.

www.navbcnac.be

Bij het begin van de werkzaamheden

• Alle werknemers hebben hun beschermende kledij aan (wegwerpoverall, laarzen en handschoenen) • Alle werknemers hebben een masker met een P3-filter aan

Verwijdering van gasen waterleidingen 1. Een mof handmatig vrijgraven, natmaken en met een voorhamer stukslaan. 2. In principe de destructieve handeling beperken tot het stukslaan van één mof. 3. De buizen uit de opeenvolgende verbindingsmoffen schuiven. 4. De buizen uit de sleuf tillen door middel van een graafmachine uitgerust met klemmen of hijsbanden. Bij gebruik van hijsbanden de buizen eerst handmatig vrijgraven ter hoogte van de aangrijpingspunten. 5. De vrijgekomen buizen visueel inspecteren op eventuele chemische aantastingen van de binnen- en de buitenkant. Indien er aantasting is, de werkwijze aanpassen aan die voor het verwijderen van riolering (zie verder). 6. Kleine brokstukken onmiddellijk verzamelen en verpakken in met asbeststickers gemerkte kunststof zakken. De zakken luchtdicht afsluiten. 7. Breukvlakken en beschadigingen van buizen en buisdelen onmiddellijk fixeren met latex (op waterbasis). 8. Indien de plaatselijke omstandigheden zodanig zijn dat de punten 1 tot 3 van deze werkwijze niet uitgevoerd kunnen worden en het noodzakelijk is om de buizen in stukken te snijden met een kettingknijper, dan moet dit tot het uiterste worden beperkt. 9. Tijdens het snijden de buizen vochtig houden.

Verwijdering van riolering Hiervoor geldt dezelfde werkwijze als bij gasen waterleidingen, aangevuld met het volgende:

1. Bij eventuele uitwendige chemische aantasting van de buizen: deze in folie verpakken vóórdat de buizen uit de sleuf worden getild of anders zo snel mogelijk. 2. Wanneer de buizen uitwendig niet zijn aangetast, in ieder geval de uiteinden ervan onmiddellijk luchtdicht afsluiten. Bij de verwijdering van rioolbuizen zijn naast de emissie van asbest nog andere specifieke risico’s aanwezig. Het gaat hierbij om het risico op besmetting door rioolwater en het vrijkomen van gassen.

Verwijdering van mantelbuizen Mantelbuizen dienen als bescherming voor andere buizen of leidingen. Voor de verwijdering ervan dient dezelfde werkwijze te worden gevolgd als bij water-, gasen rioolbuizen. Als dat niet mogelijk is en de mantelbuizen moeten destructief worden verwijderd, dan gelden de strenge eisen van Afdeling VII, “Algemene maatregelen bij blootstelling aan asbest”, van het KB van 16 maart 2006. Bij mantelbuizen is deze werkwijze uitsluitend van toepassing op mantelbuizen rondom waterleiding-, gasen rioolbuizen die onderdeel zijn van een ondergronds openbaar net. Andere asbestcementen mantelbuizen, bijvoorbeeld rondom kabels, moeten worden verwijderd door een erkend asbestverwijderingsbedrijf.

Einde van de werkzaamheden 1. Na beëindiging van de werkzaamheden de werkplek inspecteren op eventueel achtergebleven asbesthoudend afval en dit verzamelen en verpakken in luchtdichte kunststof zakken, voorzien van een asbeststicker. 2. Het gereedschap schoonmaken met water. 3. De gebruikte wegwerpkledij samen met de filter in een kunststof zak stoppen, voorzien van een asbeststicker, en in de afvalcontainer deponeren. 4. Laarzen en kunststof handschoenen afspoelen en direct verpakken in een kunststof zak. De zak daarna luchtdicht afsluiten. 5. Handen, armen en gezicht wassen.

1

Veiligheid, schreeuw het van de daken! De impact van de campagne op het veiligheidsbeleid van de ondernemingen Tijdens de voorbije campagne Dakwerken bezochten de adviseurs van het NAVB bekende en minder bekende dakwerkersbedrijven binnen hun sector1. Ze kwamen niet enkel op bouwplaatsen, maar ook op de zetel of in kantoren van ondernemingen. Een adviseur beschrijft zijn ervaringen bij het bedrijf Toitures Alvin uit Anderlecht. “Tijdens de campagne Dakwerken bestond onze taak als adviseur erin bouwplaatsen te bezoeken waar dakwerken plaatsvinden en de zaakvoerders van gespecialiseerde dakwerkersbedrijven te contacteren om samen het veiligheidsbeleid van het bedrijf door te lichten. Daarbij diende onze zogenoemde “auto-evaluatiegids” als leidraad. Een wisselend, opbouwend en dikwijls geanimeerd gesprek was meestal het gevolg. Terwijl bij het begin van het kantoorbezoek het begrip “dynamisch risicobeheer” de zaakvoerder doorgaans nog vreemd in de oren klonk, had hij aan het eind meestal een nuchtere kijk op het eigen risicobeheersysteem. Hij kreeg op die manier een duidelijk beeld van waar zijn eigen bedrijf stond op het vlak van veiligheid en gezondheid.”

niet altijd aan de wettelijke norm EN-13374. Ook i.v.m. het gebruik van de moderne, pas aangekochte bouwkraan bleken er verschillende addertjes onder het gras te zitten: driemaandelijkse keuringen, opleidingen, risico’s voor voetgangers, gezondheidsbeoordelingen, harnassen… Er was bovendien een achterstand

inzake de nodige opleidingen en voorschriften die voortvloeien uit het KB Werken op Hoogte van 31.08.05.” “Uiteindelijk werd in samenspraak met de zaakvoerder een jaarlijks actieplan opgesteld, met daarin de belangrijkste gebreken en meest dringende noden. Voor elke verbeteringsmaatregel werd een streefdatum vastgesteld, zodat er al snel een effectieve en praktische verbetering voelbaar werd op de werkvloer.” “Vandaag, een jaar na het afsluiten van de preventieve campagnegolf Dakwerken, kunnen we stellen dat de meeste bezochte bedrijven hun concrete veiligheidsbeleid serieus hebben gemoderniseerd en bijgestuurd. Wanneer we de evolutie van een onderneming als Toitures Alvin onder de loep nemen, kunnen we tevreden terugblikken. Uit een recent werfbezoek bleek dat dit bedrijf vandaag werkt met aangepaste collectieve beschermingsmiddelen. Als het nodig is, worden er gekeurde harnassen gebruikt. Ook voor het opstarten en de inrichting van de werf wordt de nodige tijd genomen. Het geeft voldoening te zien dat de adviezen daadwerkelijk worden opgevolgd. De zaakvoerder ziet in dat een goed ingerichte en veilige werkplek niet enkel rendeert, maar ook dat het personeel er op alle vlakken wel bij vaart.” 1

U vindt een overzicht van alle adviseurs en hun sector op p.2 in deze editie van NAVB info

“Zaakvoerder Denis Alvin maakte de nodige tijd vrij voor een gesprek over het algemene veiligheidsbeleid binnen zijn dakwerkersbedrijf. Aangezien deze KMO acht werknemers in dienst heeft, bestond er binnen de onderneming al een preventiestructuur. Samen met de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk en de verzekeringsmaatschappij werd al eerder een basis gelegd voor een georganiseerde en moderne aanpak van de veiligheid en van het werk in zijn geheel: de vernieuwing en de renovatie van daken in het Brusselse.” “Bij Toitures Alvin werd er gewerkt met verschillende leuningsystemen, maar deze voldeden

Kwartsstof, een gekend maar onderschat risico

De risico’s van blootstelling aan kwartsstof zijn al tientallen jaren lang gekend, o.a. door de mijnwerkersziekte (stoflong). Onderzoek in Nederland bij bedrijven die actief zijn in de afwerking, heeft aangetoond dat 60% van de werkgevers en slechts 55% van de arbeiders op de hoogte zijn van de risico’s van kwartsstof. Bij het slijpen of zagen van kwartshoudende materialen wordt in minder dan de helft van de gevallen stofbeperkende apparatuur gebruikt. Merkwaardig is dat de werknemers tussen 40 en 45 jaar het best op de hoogte zijn van de risico’s van kwartsstof, terwijl werknemers met minder dan vijf jaar ervaring het minst bekend zijn met deze risico’s. Nochtans vermeldt de Belgische wetgeving duidelijk de grenswaarde van 100 µg/m³ (100 microgram per kubieke meter) voor de blootstelling aan kwarts. De grenswaarde voor het geheel van andere inadembare deeltjes die voorkomen in gemengd stof is vastgelegd op 3000 µg/m³.

www.navbcnac.be

Kwartsstof komt niet alleen vrij bij de afwerking van gebouwen, maar o.a. ook bij het bewerken van betonklinkers en natuursteen, die heel vaak worden gebruikt om voetpaden en oprijlanen aan te leggen. Het laboratorium van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg heeft de afgelopen maanden metingen uitgevoerd tijdens de aanleg van voetpaden. Daaruit blijkt duidelijk dat bij het gecombineerd droogzagen en plaatsen van betonklinkers de grenswaarde voor de blootstelling aan kwartsstof sterk wordt overschreden (tot 4000 µg/m³). Als de betonklinkers uitsluitend nat worden gezaagd, blijft de concentratie aan kwartsstof beperkt tot 120 µg/m³. Hetzelfde beeld vinden we terug bij de blootstelling aan andere inadembare deeltjes die aanwezig zijn in gemengd stof. Tijdens het gecombineerd plaatsen en droogzagen van betonklinkers worden de arbeiders blootge-

steld aan een concentratie van circa 14000 µg/ m³, terwijl de grenswaarde hiervoor 3000 µg/ m³ bedraagt. De volgende preventiemaatregelen zijn dan ook een absolute noodzaak:

• De geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen dragen (P2- of P3-stofmasker). • De zaagapparatuur uitrusten om nat te zagen en de arbeiders uitsluitend onder deze omstandigheden laten werken.

2


Bij diverse werkzaamheden in de wegenbouw worden arbeiders blootgesteld aan kwartsstof. Kwartsstof bevindt zich o.a. in graniet, leisteen en zandsteen, maar ook in zand en grint, en daardoor in samengestelde producten zoals beton. Wanneer deze materialen worden bewerkt, komt er kwartsstof vrij.

Veiligheid: een spelletje? Een preventieadviseur hoeft niet altijd te zwaaien met preventiefiches en procedures. De werknemers attent maken op veiligheid mag ook eens op een ludieke manier. Koen Van Caesbroeck, sinds een vijftal jaar de preventieadviseur van ATF, een firma die grond-, wegen- en rioleringswerkzaamheden uitvoert, ontwikkelde voor zijn bedrijf een gezelschapsspel over veiligheid in de dagelijkse werksituaties.

Wat vonden de werknemers ervan? Nemen ze dat au sérieux, een spel spelen met de collega’s? “Het competitie-element sprak hen wel aan. Er is altijd wel rivaliteit tussen de werknemers en de werfleiders. En er is niemand die wil afgaan als zijn collega’s erbij zijn hé. Er was tegelijk teamgeest en competitie.” Bleken de flesjes jenever een goed idee?

Vanwaar het idee om een bordspel te maken voor de werknemers? “Om de zes maand organiseren we voor het personeel een veiligheidsinitiatief in spelvorm. Zo werken we elke keer op een plezante manier rond veiligheid. Dit keer ging het om een gezelschapsspel. We hebben verschillende borden

laten maken, zodat er gespeeld kon worden in verschillende groepen. Telkens vijf personen: één werfleider en vier werknemers. De directie en de werfleiders hebben de vragen helpen opstellen. Op die manier hebben we het arbeidsreglement en de preventieregels die gelden bij ons en bij onze klanten uit de chemie en de petrochemie in vragen gegoten. Zo kregen we een batterij van meer dan 300 vragen, van makkelijke tot echte instinkers. Veiligheid en milieu zijn heel belangrijk bij ATF. Onze klanten hebben daar trouwens allemaal mee te maken, en we hebben een naam hoog te houden. De klantentevredenheid telt voor ons, zowel op zuiver technisch vlak als qua veiligheid.”

“Met de flesjes konden ze zien hoe ze ervoor stonden in vergelijking met de anderen, maar het zal ook wel hun goesting om mee te doen aangewakkerd hebben… De flesjes moesten wel ongeopend blijven tot het einde van het spel.” Was het nu gewoon een plezante dag of is het veiligheidsbewustzijn van de werknemers echt aangescherpt? “De bedoeling was dat ze er iets van zouden opsteken, en dat is goed gelukt. Ze leren bij door de vragen die ze zelf moeten oplossen, maar ook door die van hun collega’s. Bovendien ging het er niet alleen om juist of fout te antwoorden, er werd ook altijd een woordje uitleg bij gegeven. Sommigen wilden zelfs een kopie van het vragenboekje, dus ons doel is zeker bereikt. Daarnaast was het gewoon een plezante namiddag. De werknemers zijn altijd enthousiast, waardoor het ook voor ons aangenaam is om iets in elkaar te steken.”

Bordspel “Bekijk ATF eens door een andere bril!” Benodigdheden 1 speelbord, 1 dobbelsteen, 5 pionnen, 5 vragenreeksen, 5x5 jeneverflesjes, 5 gemotiveerde spelers

Speelduur Minimum 1 uur

Concept Het spel lijkt op het welbekende ganzenbord. Er zijn 5 veiligheidsthema’s, die elk een bepaalde kleur hebben gekregen. De spelers gooien met de dobbelstenen en verplaatsen hun pion. Afhankelijk van de kleur van het vakje waarop ze terechtkomen, moeten ze een vraag oplossen over een bepaald thema. Er zijn enkele vakjes waar ze een flesje jenever kunnen verdienen. Wie de 5 flesjes heeft verzameld, krijgt een slotopdracht. Als hij die goed oplost, wint hij het spel. Het spel van ATF kan ook gespeeld worden in andere ondernemingen, op voorwaarde dat een aantal bedrijfsspecifieke vragen worden aangepast. Geïnteresseerde ondernemingen kunnen Koen Van Caesbroeck contacteren: tel. 03/568.69.49, e-mail [email protected]

Verwijdering van teerhoudend asfalt


Nationale studiedag ACV voor de sector Wegenbouw De vakbonden organiseren geregeld een infomoment voor hun afgevaardigden. Tijdens de nationale studiedag voor de wegenbouwsector bij ACV Bouw en Industrie werd de tussentijdse evaluatie van de NAVB-campagne Wegenwerken voorgesteld. Daarbij werden onder meer de volgende zaken in de kijker geplaatst: • het charter Wegenwerken • de websites van het NAVB • het downloaden van documenten i.v.m. de campagne • voorbije en geplande initiatieven in Vlaanderen en Wallonië, met speciale aandacht voor de acties van de werkgroep “PréVoir” Ook het preventiebeleid van de ondernemingen kwam aan bod. Het bleek onder meer dat de campagne Wegenwerken onvoldoende ter sprake komt op de vergaderingen van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. De ondernemingen hebben wel weet van het veiligheidscharter, maar zijn eerder terughoudend voor wat betreft de ondertekening. De preventieve golf loopt nog tot het bouwverlof. Nadien zullen de adviseurs nog kantoorbezoeken afleggen om in de ondernemingen het preventiebeleid te evalueren. Na het bouwverlof zet de overheid dan een handhavingsgolf op touw.

www.navbcnac.be

Asfalt is een mengsel van minerale bestanddelen (zand, stenen…) met een bitumineus bindmiddel. In de wegenbouw wordt het op grote schaal gebruikt als verhardingslaag. Vandaag wordt als bindmiddel uitsluitend bitumen gebruikt, een product dat uit aardolie geraffineerd wordt. In het verleden werd echter (bijna) uitsluitend teer als bindmiddel gebruikt. Teer is een product dat ontstaat bij de ontbinding van steenkool. Het gebruik van teer als bindmiddel voor asfaltmengsels is al verscheidene jaren verboden. Op heel wat wegen ligt er echter nog teerhoudend asfalt. Bij de heraanleg van deze wegen stelt zich dan ook de problematiek van de verwijdering van het teerhoudend asfalt.

Gezondheidsaspecten Teerhoudend asfalt bevat een hoge concentratie aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKS), dat zijn kankerverwekkende stoffen. Er zitten ongeveer 10 000 maal meer PAKS in teerhoudend asfalt dan in bitumineuze producten. Teerhoudend asfalt kan enkel verwijderd worden door het op te warmen, maar door die opwarming komen onvermijdelijk PAKS vrij, wat ernstige gezondheidsrisico’s meebrengt. Daarom dienen er voor de arbeiders specifieke veiligheidsmaatregelen te worden genomen. Een bijkomend aspect waar heel wat aannemers en openbare besturen mee geconfronteerd worden, is de verwerking van teerhoudend asfaltpuin bij het opbreken van asfaltwegen. Het asfaltpuin

dat uitsluitend bitumen bevat, vormt geen probleem: het kan op verschillende manieren hergebruikt worden. Teerhoudend asfalt is echter een ander paar mouwen. In Nederland werden studies uitgevoerd om teerhoudend asfalt te verwerken via een speciale manier van thermische conversie (verbranding). Met deze techniek worden drie doelstellingen tegelijkertijd gerealiseerd: de volledige thermische vernietiging van het bindmiddel met de schadelijke PAKS, het efficiënt gebruik van vrijkomende energie en tot slot het hergebruik van de overblijvende onschadelijke mineralen. Het nadeel is echter de zeer hoge investeringskost. Deze verwerkingstechniek is dan ook enkel rendabel indien er zeer grote volumes verwerkt kunnen worden.

Preventiemaatregelen bij de verwijdering van teerhoudend asfalt Zoals hierboven al werd gesteld, komen PAKS vrij bij het opwarmen van het asfalt. Een eerste vereiste is dan ook om de temperatuur bij het verwijderen zo laag mogelijk te houden. Ten tweede dienen arbeiders die betrokken zijn bij het verwijderen van teerhoudend asfalt ook de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken: het is aangewezen om een wegwerpoverall, een gecombineerd stof-dampmasker en handschoenen uit polyethyleen te dragen.

3

Zien en gezien worden is van levensbelang! Mobiele bouwplaatsen duidelijker aangegeven dankzij verhoogde signalisatie Jaarlijks gebeuren nog veel ongevallen doordat een voertuig inrijdt op een bouwplaats waar wegwerkzaamheden plaatsvinden. In januari verloor een wegenarbeider nog het leven bij een aanrijding. Tijdige en goed zichtbare signalisatie is dus een absolute must.

Momenteel zijn er twee types botsabsorbeerders. Het ene type is voorzien op aanrijdingen aan 70 km/u, het andere op aanrijdingen aan 100 km/u. Uiteraard is ook het gewicht van het aanrijdend voertuig belangrijk. Een 40tonner met een snelheid van 90 km/u stop je niet zomaar. Vandaar dat er gepleit wordt voor doeltreffende voorsignalisatie om de werken tijdig aan te duiden.

Verhoogde signalisatie Verschillende ondernemingen zijn bezig met innovatie op het vlak van mobiele signalisatie, om de verkeersaanwijzingen nog meer te doen opvallen. Zij werken aan een hoger opgestelde signalisatie, waarvan de prototypes al met succes zijn ingezet op onze wegen. Het grote voordeel van deze nieuwe systemen is dat de automobilisten de bouwplaatssignalisa-

Op plaatsen waar wegenwerken uitgevoerd worden, geldt meestal een inhaalverbod voor vrachtwagens, zodat het rechterrijvak heel vaak bezet is door een lange colonne vrachtvoertuigen. Daardoor is de voorsignalisatie van de mobiele bouwplaatsen voor het gewone verkeer haast niet meer te zien. Als er beslist wordt om ook de zogenoemde supertrucks (25 meter lang, 60 ton) op onze wegen toe te laten, wordt de klassieke signalisatie nog minder goed zichtbaar.

tie al van ver opmerken, ook als een rij vrachtwagens het eerste rijvak bezet. Daardoor wordt de kans dat een voertuig inrijdt op een mobiele bouwplaats, gevoelig kleiner. De aanzienlijke financiële investering die nodig zou zijn om dergelijke systemen verplicht te maken op alle wegen met een toegelaten snelheid van meer dan 90 km/u, lijkt dan ook gerechtvaardigd. Momenteel zijn er met de bevoegde overheden besprekingen aan de gang om meer duidelijkheid te krijgen i.v.m. de goedkeuring en de reglementering. Als die duidelijkheid er komt, kunnen er meer vrachtwagens uitgerust worden met een systeem van verhoogde signalisatie.

De prototypes Er zijn verschillende systemen van verhoogde signalisatie mogelijk. Bij een eerste systeem wordt op de vrachtwagen met botsabsorbeerder bijkomend een ledbord geplaatst in een retroreflecterend kader, dat via een liftsysteem tot op acht meter hoogte kan worden gebracht. Op die manier steekt het ledbord boven de muur van vrachtwagens uit en wordt de voorsignalisatie dus duidelijker zichtbaar. De flitsende beelden vestigen de aandacht van de weggebruiker op het gevaar dat verderop wacht. Op het ledbord kunnen er bovendien verschillende boodschappen weergegeven worden, zoals bv. een snelheidsbeperking van 120 km/u naar 90 km/u. Bij een tweede systeem is op de vrachtwagen met botsabsorbeerder een arm gemonteerd. Die arm hangt boven de weg en is uitgerust met signalisatieborden waarvan de boodschap aangepast kan worden.

Botsabsorbeerders Gezien het grote aantal ongevallen op mobiele bouwplaatsen, is het gebruik van botsabsorbeerders geen overbodige luxe. Ze zijn trouwens verplicht op wegen waar de toegelaten snelheid hoger ligt dan 90 km/u. Op autosnelwegen moet er bovendien voorsignalisatie worden geplaatst: op 500 m voor de werken moet een signalisatiewagen met botsabsorbeerder op de pechstrook staan.

We zien soms nog dat kranen of ander zwaar wegenbouwmaterieel getransporteerd worden op een onderstel zonder geremde achteras, getrokken door een vrachtwagen.

Volgens het KB van 15 maart 1968 houdende algemeen reglement op de technische eisen waaraan de auto’s, hun aanhangwagens, hun onderdelen en hun veiligheidstoebehoren moeten voldoen, is dit echter verboden. Het transport van een kraan of van zwaar materieel moet gebeuren op een onderstel met een geremde achteras, perfect aangesloten op de trekker, aan een snelheid van maximum 30 km/u. Om te voldoen aan de regelgeving en de kraan of het zwaar bouwplaatsmaterieel op een veilige manier over de weg te vervoeren, zijn er een aantal mogelijke oplossingen: • De ongeremde achteras vervangen door een nieuwe as met pneumatische reminstallatie.

Geremde achteras

• Het transport laten uitvoeren met een geremd transportstel door de leverancier van het materieel. • Bij de leverancier van het materieel een onderstel met geremde achteras huren voor het transport. • Het transport laten uitvoeren door een transporteur met een dieplader. Indien deze voertuigen – al dan niet in combinatie met het trek- Snelbouwkraan op dieplader kend voertuig – niet kunnen voldoen aan de bepalingen aangaande de maxi- uitzonderlijk vervoer te beschikken (aan te vramale afmetingen van art. 31 of 32bis, dient de gen bij de Dienst Uitzonderlijk Vervoer). vervoerder hiervoor over een vergunning voor

De Campagnekrant is een initiatief van het NAVB, in samenwerking met ACV Bouw en Industrie, de Algemene Centrale ABVV, de Confederatie Bouw en Bouwunie. Een initiatief van:

In samenwerking met:

Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf Sint-Jansstraat 4 1000 Brussel www.navbcnac.be 4

Tel.: 02 552 05 00 Fax: 02 552 05 05

E-mail: [email protected] Website: www.navb.be www.navbcnac.be 4


Transport van kranen en zwaar wegenbouwmaterieel over de openbare weg

Jaar Aantal arbeidsongevallen ** **

Recommend Documents

Jaar Aantal arbeidsongevallen