Ernstige arbeidsongevallen

17-9-2014

Ernstige arbeidsongevallen Wetgeving en vastgestelde knelpunten

Ir. Werner Keppens www.werk.belgie.be [email protected] 17-9-2014

AD TWW Directie Antwerpen

1

INHOUD • • • • •

1. Waarom deze wetgeving over EAO 2. Definitie ernstig arbeidsongeval 3. Aangifte van een arbeidsongeval 4. Onderzoek van een ernstig arbeidsongeval 5. Behandeling van ernstige arbeidsongevallen door TWW • 6. Vastgestelde knelpunten

17-9-2014


2

1

17-9-2014

1. Waarom deze wetgeving over EAO

17-9-2014


3

A a n t a l a r b e id s o n g e v a lle n 14000

Totaal aantal ongevallen

275000 250000

13000

225000 200000

12000

175000 150000

11000

Aantal zeer ernstige ongevallen

300000

125000

20 02

20 03

20 00

20 01

19 99

19 97

19 98

19 95

19 96

19 94

19 93

19 91

19 92

19 89

19 90

19 88

19 87

10000 19 86

19 85

100000

T o t a a l a a n t a l o n g e va l l e n A a n t a l z e e r e r n s t i g e o n g e va l l e n (d o d e l i j k e o n g e va l l e n e n o n g e va ll e n m e t b l i j ve n d e o n g e s c h i k t h e i d ) L i n e a i r (A a n t a l z e e r e r n s t i g e o n g e va ll e n (d o d e li j k e o n g e va l l e n e n o n g e va l le n m e t b li j ve n d e o n g e s c h ik t h e i d ) ) L i n e a i r (T o t a a l a a n t a l o n g e va ll e n )

17-9-2014


4

2

17-9-2014

Wat leert ons de internationale praktijk ? INTERNATIONALE PRAKTIJK LEERT DAT(3) •

VELE LESSEN NIET GETROKKEN WORDEN !

•

VELE LESSEN AAN DE OPPERVLAKTE BLIJVEN STEKEN !

•

VELE LESSEN WORDEN GETROKKEN, MAAR WORDEN NIET DOORGEGEVEN OF ZELFS VERGETEN !

ANALYSE ? GRONDIGHEID ?

SYSTEMATIEK ?, BORGING ?

…

SPIJTIG ! MAAR…. LESSONS “NOT” LEARNED FROM ACCIDENTS 17-9-2014


5

Conclusie vanuit de Belgische statistiek van Arbeidsongevallen + -

= =

Aantal zakt Ernst stijgt

dus FOCUS OP

ERNSTIGE Arbeidsongevallen

17-9-2014


6

3

17-9-2014

Hefbomen: – AO moeten gebruikt worden als trigger voor het dynamisch risicobeheersingssysteem – Ondersteuning van bestaande deskundigen (IDPB / EDPB) – Gerichte en betere inspectie

17-9-2014


7

2. Definitie ernstig arbeidsongeval

17-9-2014


8

4

17-9-2014

Definitie EAO • Welzijnswet Art. 94bis 1° EAO : een ongeval dat zich voordeed op de arbeidsplaats zelf en dat wegens zijn ernst een grondig specifiek onderzoek vereist met het oog op het treffen van preventiemaatregelen die herhaling moeten vermijden (inclusief ongevallen op de weg wanneer weg = arbeidsplaats, dus “werk-werk verkeer”)

17-9-2014


9

Definitie ernstig arbeidsongeval Een EAO is : - hetzij een dodelijk ongeval, - hetzij een ongeval dat voldoet aan volgende criteria : Afwijkende gebeurtenis volgens bijlage I, of Bij afwijkende gebeurtenis betrokken voorwerp volgens bijlage II

17-9-2014

- Blijvend letsel

EN

of - Tijdelijk letsel volgens bijlage III


10

5

17-9-2014

Bijlage I (art. 26 §4, 2°): Afwijkende gebeurtenis als gevolg van: • • • •

• •

Elektrische storing, explosie, brand (codes 10 tot 19) Overlopen, kantelen, lekken, leeglopen, verdampen, vrijkomen (codes 20 tot 29) Breken, barsten, glijden, vallen, instorten van het betrokken voorwerp (codes 30 tot 39) Verlies controle over een machine, vervoer- of transportmiddel, handgereedschap, voorwerp (codes 40 tot 44) Vallen van personen van hoogte (code 51) Gegrepen of meegesleept te worden door een voorwerp of de vaart daarvan (code 63)

17-9-2014


11

Bijlage II (art. 26 §4, 2°): Bij de afwijkende gebeurtenis betrokken voorwerp: • • • •

Steigers of bovengrondse constructies (codes 02.00 tot 02.99) Graafwerken, sleuven, putten, onderaardse gangen, tunnels of ondergrondse wateromgeving (codes 03.01, 03.02, 03.03) Installaties (codes 04.00 tot 04.99) Machines of toestellen (codes 05.00 tot 05.99; 07.00 tot 07.99; 09.00 tot 10.99)

•

Systemen voor gesloten of open transport en opslag (codes 11.00 tot 11.99; 14.10 en 14.11)

• • •

Voertuigen voor transport over land (codes 12.00 tot 12.99) Chemische stoffen, explosieven, radioactieve stoffen, biologische stoffen (codes 15.00 tot 15.99; 19.02 en 19.03) Veiligheidssystemen en veiligheidsuitrusting (codes 16.00 tot 16.99)

• •

Wapens (code 17.05) Dieren, micro-organismen, virussen (codes 18.03, 18.04 en 18.05)

17-9-2014


12

6

17-9-2014

Bijlage III (art. 26 §4, 2°, b): Soort letsels: •

Vleeswonden met verlies van weefsel met meerdaagse AO (code 013*)

• • • • •

Botbreuken (codes 020 tot 029) Traumatische amputaties (verlies van ledematen – code 040) Afzettingen (code 041*) Schuddingen en inwendige letsels die in afwezigheid van behandeling levensbedreigend kunnen zijn (code 053*) Schadelijke effecten van elektriciteit met meerdaagse AO (code 054*)

• • • •

Brandwonden met meerdaagse AO of chemische of inwendige verbrandingen of bevriezingen (code 060 tot 069) Acute vergiftigingen (codes 071 en 079) Verstikkingen en verdrinkingen (codes 081 tot 089) Effecten van straling (niet thermische) met meerdaagse AO (code 102)

17-9-2014


13

Beslissingstabel EAO BESLISSINGSTABEL EAO (minimumcriteria) GEVOLGEN ONGEVAL

BIJLAGE 1 BIJLAGE 2 BIJLAGE 3

JA

DOOD BLIJVENDE LETSELS

JA

TIJDELIJKE LETSELS 17-9-2014

JA JA

BLIJVENDE LETSELS TIJDELIJKE LETSELS

EAO?

JA JA AD TWW Directie Antwerpen

JA JA

JA

JA

JA

14

7

17-9-2014

Beslissingstabel EAO BESLISSINGSTABEL EAO (minimumcriteria) GEVOLGEN ONGEVAL

BIJLAGE 1 BIJLAGE 2 BIJLAGE 3

DOOD JA

BLIJVENDE LETSELS

JA

BLIJVENDE LETSELS JA

TIJDELIJKE LETSELS

JA

TIJDELIJKE LETSELS 17-9-2014

EAO?

ZEAO

JA

JA

JA

JA

JA

JA

JA

JA

JA

JA


15

Beslissingsmatrix EAO A r b e id s o n g e v a l o p d e a r b e id s p la a ts ?

E r n s t ig a r b e id s ongeval

ja

neen

ja

D o d e l ij k a r b e id s o n g e v a l?

ja

neen

B l i jv e n d l e t s e l ?

A fw ijk e n d e g e b e u r te n is u it B ijla g e 1 ?

ja

ja neen

B e tro k k e n v o o r w e r p u it B ijla g e 2 ?

neen

T i jd e l i j k le t s e l u it B ijla g e 3 ?

ja

neen

neen

G e e n e r n s tig a r b e id s o n g e v a l 17-9-2014


Microsoft Word-document

16

8

17-9-2014

ZEER A r b e id s o n g e v a l o p d e a r b e id s p la a ts ?

E r n s t ig a r b e id s ongeval

ja

neen

ja

D o d e l ij k a r b e id s o n g e v a l?

ja

neen

B l i jv e n d l e t s e l ?

A fw ijk e n d e g e b e u r te n is u it B ijla g e 1 ?

ja

ja neen

B e tro k k e n v o o r w e r p u it B ijla g e 2 ?

neen

T i jd e l i j k le t s e l u it B ijla g e 3 ?

ja

neen

neen

G e e n e r n s tig a r b e id s o n g e v a l 17-9-2014


17

3. Aangifte van een arbeidsongeval

17-9-2014


18

9

17-9-2014

Aangifte van AO Electronische aangifte

onmiddellijk

Werkgever Wetsverzekeraar Fonds voor arbeidsongevallen

IDPB en EDPB Doorsturen van omstandig of voorlopig verslag binnen de 10 dagen

Geen directe aangifte aan FOD WASO, enkel aangifte via wetsverzekeraar of via elektronische aangifte (Uitzondering voor dodelijke ongevallen en eao met blijvende ongeschiktheid).

FOD WASO provinciale directie AD TWW Directie Antwerpen

Voor EAO wel doorsturen van omstandig of voorlopig verslag binnen de 10 dagen. 17-9-2014

Onmiddellijke melding van EAO aan FOD WASO Werkgever

IDPB en EDPB

onmiddellijk

Wetsverzekeraar Fonds voor arbeidsongevallen FOD WASO provinciale directie AD TWW Directie Antwerpen

Art. 27 van het KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk – dodelijk arbeidsongevalongeval – ernstig arbeidsongeval met blijvende ongeschiktheid

17-9-2014

10

17-9-2014

4. Onderzoek van een ernstig arbeidsongeval

17-9-2014


21

Ernstige Arbeidsongevallen Wij kunnen slechts leren uit ongevallen als wij

de juiste en voldoende lessen trekken ongeval goed analyseren

de lessen verspreiden en onthouden een goede systematiek onderhouden binnen het bedrijf

“collectief geheugen” opbouwen en onderhouden


17-9-2014

22

11

17-9-2014

Wat verwacht de regelgever? •

Preventie in de eerste plaats (Voorkomen is beter dan genezen!) – Zeker bij ERNSTIG Arbeidsongeval (genezen is soms moeilijk)

• Juiste Lessen trekken = een goede analyse (De ezel en de tweede keer!) (Doe het goed van de eerste keer!) – Iedereen betrekken (rol van het Comité niet vergeten) – Voldoende competentie,tijd besteden en info verzamelen – Niet alleen primaire maar ook secundaire oorzaken vinden – En … de juiste secundaire oorzaken! •

Effectieve maatregelen definiëren – Iedereen betrekken (rol van het Comité niet vergeten) – Maatregelen moeten een herhaling van het gebeurde kunnen vermijden

•

De maatregelen ook uitvoeren (Geen woorden maar daden) – Correct actieplan (juiste omschrijving,uitvoerder eenduidig benoemd, streefdatum) – Opvolgingssysteem AD TWW Directie Antwerpen

17-9-2014

23

Ongevallenonderzoek als preventie-instrument •

•

Een arbeidsongeval, hoe klein ook, is een signaal dat er iets mis loopt in het bedrijf. Elk ongeval verdient dus de nodige aandacht. Elk ongeval heeft meerdere oorzaken. Het is belangrijk al de oorzaken op te sporen en de relaties te onderzoeken. De oorzaken kunnen als volgt worden ingedeeld: – primaire oorzaken (machines, producten, omgevingsfactoren…) – secundaire oorzaken (organisatie, opleiding, arbeidsrelaties…) – tertiaire oorzaken (oorzaken die liggen bij derden in ruime zin)

• DUS : steeds voldoende diepgaand onderzoek ! 17-9-2014


24

12

17-9-2014

17-9-2014


25

17-9-2014


26

13

17-9-2014

Verslaggeving – wat is een omstandig verslag? (KB Beleid, art. 26 §2) Omstandig verslag

= Verslag bevoegde preventiedienst(en) + Aanvullingen door de werkgever 17-9-2014


27

Verslag v/d bevoegde preventiedienst (KB Beleid, art. 26 §2) 1. de identificatie v/d slachtoffers en hun werkgevers 2. de gedetailleerde beschrijving v/d plaats v/h ongeval 3. de gedetailleerde omschrijving v/d omstandigheden v/h ongeval (inclusief beeldmateriaal) 4. de vastgestelde primaire, secundaire, tertiaire en eventuele verdere oorzaken 5. de aanbevelingen v/d IDPB/EDPB om herhaling v/h ongeval te vermijden 6. de identificatie v/d betrokken (rechts)personen en hun bevoegde IDPB/EDPB’s 7. de identificatie v/d opsteller(s) v/h verslag 8. de identificatie v/d personen aan wie een afschrift v/h verslag is toegezonden 17-9-2014


28

14

17-9-2014

Aanvullingen door de werkgever (KB Beleid, art. 26 §2) •

De beslissingen i.v.m. de te nemen maatregelen om herhaling van gelijkaardige ongevallen te vermijden

•

Het actieplan, bevattende de termijnen binnen welke de maatregelen toegepast zullen zijn en de verantwoording van deze termijnen

•

Het advies van het Comité PB of de syndicale delegatie over de oorzaken die aan de basis liggen v/h EAO en over de maatregelen die zijn voorgesteld om herhaling ervan te vermijden DUS : HANDTEKENING WERKGEVER VERPLICHT ! Zeker niet klakkeloos verslag IDPB of EDPB op post doen !

17-9-2014


29

Bijzondere EAO’en in Wet (1) • Art. 94ter §2 geeft een procedure voor ongevallen op een arbeidsplaats waarbij meerdere (rechts)personen betrokken zijn, zoals: • ondernemingen van buitenaf (“derden”) • uitzendkrachten • tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

17-9-2014


30

15

17-9-2014

Bijzondere EAO’en in Wet (2) •

Principe : alle betrokken werkgevers/personen zijn samen verantwoordelijk voor de uitvoering v/h ongevallenonderzoek en het nemen van preventiemaatregelen, dus: – in principe slechts één enkel verslag tenzij verschillende visies of belangen – “opvoedende” taak van “grotere” werkgevers (incl. uitzendbureau’s) t.o.v. kleinere - wegwijzer in reglementering – vooraf praktische afspraken over onderzoek, verslag en verdeling kosten – afspraken opnemen in overeenkomsten, dus alle procedures “werken met derden” enerzijds, en overeenkomsten tussen bouwdirecties belast met uitvoering en (onder)aannemers zijn te herzien ! – Samenwerking tussen uitzendbureau en gebruiker

17-9-2014


31

5. Behandeling van ernstige arbeidsongevallen door TWW

17-9-2014


32

16

17-9-2014

Actie TWW na vaststelling EAO: de hoofdlijnen Onmiddellijke melding ongeval

Onmiddellijke melding ernstig ongeval Inspecteur ter plaatse en bevestigen van afspraken

neen Administratieve Ernstig ? afhandeling

ja ja neen Openen van nieuw dossier

Dodelijk ?

Blijvend ongeschikt ?

ja

Direct ter plaatse ?

ja neen neen Inspecteur ter plaatse Brief aan WG/gebruiker bevestiging afspraken en interimkantoor Brief aan WG/gebruiker en interimkantoor 17-9-2014


33

Behandeling EAO door TWW (1) • Bij onmiddellijke aangifte van dodelijk ongeval (= ZEAO) – Inspecteur gaat ter plaatse voor onmiddellijke vaststellingen (geen uitgebreid onderzoek) (stapt niet af bij verkeersongeval) – Desgevallend schriftelijke bevestiging van de gemaakte afspraken – Uitgebreid onderzoek door IDPB of EDPB op vraag werkgever (cfr. KB) – Binnen 10 dagen (voorlopig) verslag bij TWW-RD – In geval voorlopig verslag wordt termijn omstandig verslag opgelegd in brief – Administratieve evaluatie van verslag(en) door administratieve staf (controlelijsten) – eventueel brief voor aanvullingen – Technische evaluatie door inspecteur (controlelijst) – eventueel brief voor aanvullingen – Eventueel bijkomend onderzoek door inspecteur in onderneming met indien nodig opstellen van PJ (bij vraag van Parket zal zeker een autonoom onderzoek worden uitgevoerd) – Afsluitende brief naar bedrijf 17-9-2014


34

17

17-9-2014

Behandeling EAO door TWW (2) • Bij onmiddellijke aangifte van ongeval bijlage I of II met blijvende ongeschiktheid (= ZEAO) – Directiehoofd beslist of inspecteur ter plaatse moet gaan voor onmiddellijke vaststellingen (geen uitgebreid onderzoek) (niet bij verkeersongeval) – Desgevallend schriftelijke bevestiging van de gemaakte afspraken – Uitgebreid onderzoek door IDPB of EDPB op vraag werkgever (cfr. KB) – Binnen 10 dagen (voorlopig) verslag bij TWW-RD – Indien voorlopig verslag wordt termijn omstandig verslag opgelegd in brief – Administratieve evaluatie van verslag(en) door administratieve staf (controlelijsten) – eventueel brieven voor aanvullingen – Technische evaluatie door inspecteur (controlelijst) – eventueel brief voor aanvulling – Eventueel bijkomend onderzoek door inspecteur met indien nodig opstellen van PJ (bij vraag van Parket zal wellicht een autonoom onderzoek worden uitgevoerd) – Afsluitende brief naar bedrijf 17-9-2014


35

Behandeling EAO door TWW (3) • EAO zonder (onmiddellijke) aangifte – – – –

Uitgebreid onderzoek door IDPB of EDPB Binnen 10 dagen omstandig verslag bij TWW-RD Administratieve en technische evaluatie Aandacht voor EAO vanwege inspecteur tijdens normale inspectiebezoeken en aangepaste actie (grondige inspectie, waarschuwing, PJ, corrigerende maatregelen met regularisatietermijn…) – Bij vaststelling herhaling nalatigheid bij EAO’en nog strenger optreden (inspectie, waarschuwing, PJ, corrigerende maatregelen met regularisatietermijn, …) – Geen enkele informatie over EAO: normaal niet meer mogelijk vanaf 1/01/2006 wegens melding vanwege FAO 17-9-2014


36

18

17-9-2014

Aanstelling van deskundige • •

•

Bij herhaalde weigering om onderzoek te laten uitvoeren door IDPB of EDPB (wet art. 94ter §4) Bij gebrekkige samenwerking tussen de verschillende preventiediensten indien meerdere werkgevers betrokken zijn (KB art. Bij complexe omstandigheden: indien één of meerdere oorzaken of gevolgen van het ongeval zich situeren buiten de verhoudingen tussen de betrokken werkgevers

Opmerking de deskundige moet onafhankelijk zijn van het betrokken bedrijf - direct of indirect (concurrentie) Problemen lijst 17-9-2014 van deskundigen, lastenboek AD deskundigen, procedure voor aanstelling TWW Directie Antwerpen 37

Immuniteit van de werkgever •

Art. 46, §1, 7° van de arbeidsongevallenwet voorziet dat de immuniteit van de werkgever kan ingetrokken worden indien deze werkgever de wetgeving zwaarwichtig heeft overtreden en daardoor de werknemers aan risico’s heeft blootgesteld. Dit geldt enkel indien de bevoegde ambtenaren de werkgever hiervan schriftelijk heeft ingelicht met expliciete vermelding van: – – – –

de vastgestelde gevaren, de vastgestelde overtredingen, de te nemen maatregelen, de opheffing van de immuniteit.

17-9-2014


38

19

17-9-2014

6. Vastgestelde knelpunten

17-9-2014


39

– – – –

Opdracht wordt heel laat gegeven aan EDPB Onvolledige aangiftes en codes (moeilijk om te coderen) Inspectiediensten doen onderzoek als feiten achterhaald Andere parameters gebruikt door verschillende partijen (bv. blijvende ongeschiktheid) – Nieuwe definitie ernstig arbeidsongeval? – Opdrachtgever verplichten om onderzoek te doen? – Weinig omstandige verslagen voor buitenlandse werknemers, opdrachtgever omstandig verslag laten maken ?

17-9-2014


40

20

17-9-2014

Vragen?

17-9-2014


41

21

Ernstige arbeidsongevallen

Recommend Documents