IS EEN WERKWOORD. WERKBOEK VOOR DE HUISKRING Samenstelling Gerrit Pasterkamp. Liefde is een werkwoord Werkboek voor de huiskring

Liefde is een werkwoord

Werkboek voor de huiskring

VEG De Morgenster Urk

L I EF DE IS EEN WERKWOORD

WERKBOEK VOOR DE HUISKRING Samenstelling Gerrit Pasterkamp

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

1




INHOUD

1. Liefde kun je leren.

3

2. God is liefde.

8

3. Liefde is een werkwoord.

15

4. Het hooglied van de liefde.

19

5. Houden van jezelf.

28

6. Vanuit de ander durven denken.

34

7. Eerlijkheid schept vertrouwen.

38

8. De ander vertrouwen.

41

9. Kwetsbaar durven zijn.

43

10. Vergeving bevrijdt.

47

11. Tien stappen tot vergeving.

52

12. Waardering.

60

13. De vrucht van de Geest is Liefde. 63

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

2




1. LIEFDE KUN JE LEREN 1.1.

.

Liefde is een werkwoord.

1 Korinte 14:1: Jaagt de liefde na en streef naar de gaven des Geestes…” Kolossenzen 3:14: “En doet bij dit alles de liefde aan, als de band der volmaaktheid.”

“Het is een van de grootste avonturen om telkens wat nieuws te leren, omdat we daardoor zelf iets nieuws worden”

Bovenstaande en vele andere teksten geven aan dat liefde een werkwoord is. Het moet gedaan worden, en je moet er wat voor doen. Naar streven, aandoen, wordt genoemd als werkvorm. Veel christenen zien met verlangen terug naar hun “eerste liefde” De eerste liefde – dat is een liefde die brandt van enthousiasme en hartstocht. Mensen die Jezus pas hebben leren kennen, stralen doorgaans van deze liefde – totdat ze, door teleurstellend en tegenvallende ervaringen, een negatieve, mopperende, sceptische houding aannemen, wat helaas maar al te vaak gebeurt. Het probleem van afzakkende liefde was er ook al ten tijde van het Nieuwe Testament. Waarschijnlijk stond Jezus zo’n situatie voor ogen, toen hij de ziener Johannes de volgende woorden ingaf voor de gemeente te Efeze: Openbaring 2: 2 – 5. “Ik weet hoeveel goed je doet, ik weet hoe hard je werkt en hoe standvastig je bent…. Maar dit ene heb ik tegen je: je hebt Mij niet meer zo lief als vroeger. Weet je nog met welke hartstochtelijke overgave je indertijd voor Mij gekozen hebt? Wat is daar nog van over?” In de NBG vertaling staat dat de gemeente haar “eerste liefde verzaakt”heeft. Hoe kom je terug bij de eerste liefde? De tekst uit Openbaring gaat heel ver: “Keer je om en word weer zoals eerst. Als je je niet radicaal naar Mij toekeert, zal ik komen om de kandelaar weg te nemen.” De weg terug naar de eerste liefde is de weg terug naar God zelf. Wie liefde wil leren, moet weten wie God is, want: 1 Johannes 4:7,8: Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde is uit God; en een ieder, die liefheeft, is uit God geboren en kent God. Wie niet liefheeft, kent God niet, want God is liefde”

Gerrit Pasterkamp

Terug naar de eerste liefde.

God is liefde.

Urk 2007

3




1.2. Je kunt alleen doorgeven wat je bezit. Wij kunnen slechts dat doorgeven wat wij zelf hebben. Wanneer ik zelf niets weet, kan ik anderen alleen mijn onwetendheid meedelen. Wanneer ik geen vrede ken, kan ik anderen slechts vertwijfeling meegeven. Wanneer ik geen vrijheid ken, kan ik anderen alleen maar in mijn kooi trekken. Slechts dat wat ik heb, kan ik ook weggeven. Daarom moeten we er alles aan doen om tot de rand met het allerbeste gevuld te zijn wat er op de wereld is: de liefde van God. Het proces van liefde wordt verkeerd begrepen, wanneer de indruk zou worden gewekt alsof het erom zou gaan uit eigen kracht liefde te produceren. Zo’n poging leidt onherroepelijk tot dwang, die ons de weg tot Gods liefde verspert. Veel christenen ervaren daarom zo weinig van de vreugde van het geloof, omdat zij – met grote ernst en bewonderenswaardige overgave – juist dit proberen: uit eigen kracht Gods wil te doen.

Gevuld zijn met de liefde van God

Niet uit eigen kracht

De Bijbel zegt: “De liefde van God is in onze harten uitgestort door de Heilige Geest, die ons is gegeven”. Romeinen 5:5. Dit wil zeggen: als ik christen ben, hoef ik de liefde niet in mij te produceren, maar mijn opgave is het, dat ik mij zo voor Gods liefde open, dat deze liefde door mij heen naar andere mensen kan stromen. Gods liefde is de bron en de stroom. Ons werk aan liefhebben bestaat uit het intact houden van het ‘’leidingstelsel’’. Heb je wel eens de geweldige aquaducten in de buurt van Rome gezien? Eens vloeide daarover het frisse water naar de gehele stad. Ook al laat zich nog wel iets van hun vroegere functie vermoeden, ze bieden nu een treurige aanblik: de gedurfde bogen zijn verbroken en de steunpilaren liggen in puin. De bronnen mogen nog zo zeer opwellen, het water zal niet bij de mensen komen als het leidingsysteem niet in orde is. Hoe beter de verbinding met de bron is, des te meer kan de liefde door ons ook naar andere mensen stromen.

Gods liefde is de bron

Vanuit die bron geven wij door

1.3. Theorie en praktijk. De meeste christenen zijn met deze theorie wel bekend. Het probleem is alleen, dat velen deze feiten verstandelijk wel accepteren, maar zelden ook echt beleven, dat God van hen houdt. Wat helpt het ons als velen ons oproepen: “Open je voor Gods liefde”, als niemand zegt hoe we dat moeten doen!

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

4




Het klopt inderdaad dat God van ons houdt, of wij het nu ervaren of niet. Maar evenzo is het waar dat de liefde van God pas haar kracht in ons ontvouwt, als wij haar beleven; als zij in de meest ware zin elke vezel van ons leven “doorstroomt.” Wellicht bestaat het belangrijkste grondprincipe van liefde hierin, dat we bereid zijn in de huid van de ander te kruipen en te proberen de wereld met zijn/haar ogen te bekijken. Waarom gedraagt hij zich zoals hij zich gedraagt? Waarom is hij geworden zoals hij geworden is? Wat zijn zijn angsten, zijn dromen, zijn verlangens? Vragen als deze moeten we ons voortdurend stellen, en niet alleen tegenover mensen die ons sympathiek zijn, maar ook en juist tegenover diegenen met wie we het moeilijk hebben.

In de huid van de ander kruipen

“Want indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat voor loon hebt gij? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde? En indien gij alleen uw broeders groet, waarin doet gij meer dan het gewone? Doen ook de heidenen niet hetzelfde?” , zegt Jezus Matteus 5:46,47. En Hij roept ons in duidelijke taal op: “Hebt uw vijanden lief en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt zijn van uw Vader, die in de hemelen is; want Hij laat zijn zon opgaan over bozen en goeden en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen” Matteus 5:44,45.. 1.4. Hoe mensen Gods liefde ervaren. Hoe kan dit concreet gebeuren? Enerzijds is het belangrijk hierop een antwoord te geven . Anderzijds heeft elk antwoord zo z’n gevaren. Christenen kunnen Gods liefde op verschillende manieren beleven. Er is geen manier die algemeen geldend is. Ik heb in gesprek met christenen de meest uiteenlopende antwoorden op deze vraag gehoord, hoe zij concreet de liefde van God hebben ervaren. Een aantal voorbeelden: • •

• • • • •

Christenen kunnen Gods liefde op verschillende manieren beleven

In een erg persoonlijk gesprek met mijn pastor. In een stil gebed bij mij thuis, toen plotseling de ruimte zodanig van de liefde van God gevuld was, dat ik het lichamelijk kon voelen. Toen, nadat mijn vrouw mij verlaten had, er een broeder uit de gemeente kwam en mij omarmde. Toen ik in een eredienst zo door de preek werd aangesproken, dat ik daarna uren huilde van geluk. Toen ik van een zware ziekte ben genezen. Toen ik me zo heerlijk heb kunnen ontspannen in mijn laatste vakantie aan het Noordzeestrand. Toen christenen mij de handen oplegden en ervoor baden dat de Heilige Geest mij van onder tot boven zou

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

5


• •



vervullen, totdat ik het in mijn hele lichaam kon voelen. Tijdens de afgelopen eredienst onder het Avondmaal. Telkens wanneer ik bewust tijd neem voor stille tijd..

Dit zijn allemaal prachtige getuigenissen van christenen, die op verschillende manieren Gods liefde hebben ontmoet. Het probleem is echter, dat de meesten menen dat wat hen heeft geholpen, ook anderen moet helpen. Dit is echter niet het geval. 1.5. God gaat met elk mens anders om. De persoon, voor wie een warme omarming een doorbraak in zijn geestelijk leven heeft betekent, kan er gemakkelijk toe geneigd raken, in zulke omarmingen een altijd werkend heilmiddel te zien.... en zal andere mensen daarmee op de zenuwen werken! Of: wie door handoplegging en gebed heel duidelijk de liefde van God heeft ervaren, kan geneigd zijn dit voor de manier te zien waarop de liefde van God zo intensief mogelijk ervaren kan worden. Maar ook dit werkt niet. God heeft verschillende manieren om Zijn mensen Zijn liefde kenbaar te maken.

Dé manier bestaat niet

1.6. Geen standaard – programma. Er bestaan talloos veel mogelijkheden om in de liefde te groeien. Laat je door niemand een weg voorschrijven, ook niet door deze Bijbelstudie. Zoek voor jezelf de punten uit die voor jou nodig en belangrijk zijn. 1.7 Ontwikkel je eigen proces. Juist om die reden is dit werkboek samengesteld. Er is voldoende ruimte om je eigen ervaringen, je eigen doelen en methoden op te schrijven. De pagina’s hebben een extra brede rand, gebruik die om je commentaar en aanvullingen op te schrijven.

Verschillende wegen.

1.8. Beperk de uitwerking niet tot de huiskring. De principes stellen niets voor als je ze niet toepast. Als er adviezen en leerpunten zijn , die je goed vind, breng ze dan meteen in de praktijk. De voorbeelden en oefeningen uit dit werkboek kunnen hierbij helpen. Je krijgt de kunst van het liefhebben pas onder de knie als je er mee aan de slag gaat.

Zoek naar je eigen proces

1.9. Begin langzaam. Leg de lat niet te hoog. Niemand verwacht van je dat je meer doet dan je kan. Als bijvoorbeeld verlegen bent, moet je je zelf niet dwingen om nieuwe relaties met volslagen vreemden aan te gaan. Dat is voor later. Probeer op dit moment de kwaliteit van bestaande relaties te verbeteren.

Gerrit Pasterkamp

Vertaling naar de praktijk

Urk 2007

6




1.10. Neem de tijd. Liefde leer je niet uit een boekje. Alle oefeningen die we voorstellen kosten tijd. Misschien lees je het werkboek in één ruk uit, om een eerste algemene indruk te krijgen. Als je daarvoor kiest, kruis dan de oefeningen aan die je bij de tweede lezing van het werkboek wil gaan doen. Hoe langer je met dit thema bezig bent, hoe beter! En als je over twee jaar bepaalde oefeningen nog een keer wil doen, is dat slechts in je voordeel! 1.11. De huiskring is de eerste oefenplaats. In de huiskring, een kleine groep kan het leerproces intensiever verlopen. Vooral als er de veiligheid en het vertrouwen in elkaar is, die nodig is om je hart voor elkaar te openen. Als je kan laten zien wie je bent, ben je in staat om liefde te geven en te ontvangen. Maar ook om te leren de wil aan te spreken om te komen tot agapè – liefde waar het om gaat. 1.12. De eerste oefening. De eerste oefening lijkt simpel, maar het resultaat kan verbluffend zijn! Ben je zo ver? Dit is de eerste oefening; zeg tot God in het gebed:

Niet te veel ineens

Geduld

Samen groeien in de liefde

“Ik wil graag vanuit ervaring weten wat het betekent een liefhebbend mens te zijn. Vanaf nu zal ik mij als een liefhebbend mens gedragen. Laat mij zien welke mensen u door mij heen met uw liefde wilt bereiken” Heb je dit gebed uitgesproken? Als je het meende, kun je nu al met spanning uitzien naar wat er in de komende dagen en weken met je zal gebeuren. Dit is een gebed dat God in ieder geval zal beantwoorden.

Gerrit Pasterkamp

Een gebed dat verandering brengt

Urk 2007

7




2. GOD IS LIEFDE.

Wie er zich 2.1. Wat is liefde? optoelegt in de kunst der liefde te Iedereen wil graag liefde ontvangen. Er wordt over liefde gezongen, groeien, staat in geschreven, geschilderd, gepraat, gefilmd, noem maar op. We elk geval in het vinden het bijna normaal als iemand van ons houdt, het lijkt ons terecht dat iemand ons liefheeft. Hoe wordt liefde uitgedrukt? Is het centrum van Gods seks of zoals de Engelsen zeggen: ‘To make love’? Is liefde wil. romantiek uit romans, is liefde de liefdadigheid voor de derde wereld? Wat betekent liefhebben en hoe héb ik dan iemand lief? Als christen weet je dat er naast de menselijke dimensie ook de Goddelijke liefde bestaat, want God is liefde, agapè. Dit woord komt meer dan 250 keer voor in het Nieuwe Testament, gemiddeld meer dan één keer per bladzij. In 1.2 gaan we hier meer over zeggen. Matteus 22:37: Je bent liefde verschuldigd tegenover God en je naaste. “Hij antwoordde: Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand.”

Liefde - de kern van het christelijk geloof

Johannes 13:34, 35 onderstreept dit: “Een nieuw gebod geeft ik u, dat gij elkaar liefhebt. Hieraan zullen zij allen weten, dat gij discipelen van mij zijt, indien gij liefde hebt onder elkaar” Romeinen 13:8: Liefde is een vereiste voor al je relaties. “Zijt niemand iets schuldig dan elkander lief te hebben; want wie de ander liefheeft, heeft de wet vervuld.” Efeze 5:25: Voor je huwelijkspartner. “Mannen hebt uw vrouw lief, evenals Christus zijn gemeente heeft liefgehad…..” Leviticus 19:18 Voor je naaste. “Gij zult niet wraakzuchtig en haatdragend zijn tegenover de kinderen van uw volk, maar uw naaste liefhebben als uzelf: Ik ben de Here” Lucas 6:27-35 Voor je vijand. ““Maar tot u, die mij hoort, zeg Ik: Hebt uw vijanden lief, doet wel degenen die u haten; zegent wie u vervloeken; bidt voor wie u smadelijk behandelen. Slaat iemand u op uw wang, keer hem ook de andere toe, neemt iemand uw mantel af, laat hem ook het hemd nemen. Vraagt iemand iets van u, geef het hem; neemt iemand het uwe, vraag het niet terug. En gelijk gij wilt dat u de mensen doen, doet gij hun evenzo. En indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat hebt gij vóór? Immers, ook de zondaars doen dat. En indien gij leent aan hen, van wie gij hoopt iets te ontvangen, wat hebt gij

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

8




vóór? Ook zondaars lenen aan zondaars om evenveel terug te ontvangen. Neen, hebt uw vijanden lief, en doet goed en leent zonder op vergelding te hopen, en uw loon zal groot zijn en gij zult kinderen van de Allerhoogste zijn, want Hij is goed jegens de ondankbaren en bozen.”

Hoe kan je christelijke liefde omschrijven? Je kan de christelijke liefde omschrijven door te zeggen wat ze niet is: geen seks, geen cupidootjes, geen vlinders in je buik. Die dingen zijn op zichzelf genomen wel goed, maar daarom nog geen Goddelijke liefde. Zo is seks binnen het huwelijk heilig en goed, maar buiten het huwelijk zonde. Daarbij is seksualiteit bínnen het huwelijk, die alleen maar bevrediging van de eigen verlangens nastreeft en daarbij voorbij gaat aan wat goed is voor de ander, geen uiting van christelijke liefde, maar een ongezonde gerichtheid op zichzelf. Al deze ‘liefdevolle’ dingen worden pas echt christelijke liefde als ze ook worden gedaan vanuit je relatie met God. Vanuit de relatie met de Heer kun je leren om elkaar vanuit de juiste grondhouding lief te hebben. Hoe dieper je relatie met de Heer, des te beter zal je in staat zijn om christelijke liefde te betonen.

• • • • •

Wat is christelijke liefde?

Liefde is een keuze. Johannes 13:34; 2 Korinte 2:8. Liefde is een leerproces. Titus 2:3, 4; 1 Tessalonicenzen 4:911; Genesis 24:67. Liefde is een werkwoord. Johannes 3:17; Romeinen 5:8. Liefde kost inspanning. 1 Tessalonicenzen 1:3. Liefde is een opgave. Romeinen 5:5-10.

2.2. Bijbelse liefde. Liefde is het kenmerk in elke relatie van een christen. Liefde is wat anders dan verliefd zijn, zij is actief op zoek naar wat goed is voor de ander en vindt haar wortels in de relatie met de Heer. De liefde richt zich op vriend en vijand en uit zich op een bijzondere manier in het huwelijk. Toch is liefde niet de basis van een huwelijksrelatie. Deze is gebaseerd op een wederzijdse belofte van trouw, met God als derde partij. In het huwelijk wordt de liefde aan de trouw verbonden, zodat zij blijft bestaan.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

9




Het Grieks – de oorspronkelijke taal van het Nieuwe Testament – kent vier verschillende woorden voor liefde. 1. Storgé omvat begrippen als genegenheid en de gehechtheid zoals die in de kring van een gezin bestaat: ‘Weest in broederliefde elkaar genegen.’ Rom.12:1.

Omdat Gods agapèliefde in je is, kun je besluiten tot liefdevolle gedachten en daden.

2. Eros duidt lichamelijke intimiteit of seksuele liefde aan. In het Nieuwe Testament wordt dit woord niet gebruikt. 3. Philia is Grieks voor vriendschap, de liefde van het samen met elkaar optrekken. De Here Jezus zegt dat de discipelen zijn vrienden zijn; Johannes 15:13-15. Met philia wordt de sterke liefde van Jezus voor Lazarus uitgedrukt; Johannes 21:15-17. Het woord is ook van toepassing op goede huwelijken. 4. Agapè is binnen een huwelijk het meest nodig. Dit begrip duidt onvoorwaardelijke aanvaarding aan, een intens betrokken zijn op het welzijn van de ander, actieve liefde zonder bijbedoelingen. Zo heeft Christus de kerk lief; 1 Johannes 4:710. Zo ook dienen mannen hun vrouw lief te hebben; Efeziërs 5:25. Het agapè – 2.3. Het agapè principe. principe. In de eerste brief van Johannes staat een zin die totaal nieuw is in de godsdienst geschiedenis: “God is liefde” Het unieke daarvan merken we onmiddellijk, als we proberen deze zin toe te passen op alle goden van niet christelijke oorsprong: “Wodan is liefde; Zeus, Jupiter, Brahma, Allah is liefde…” Al deze samenstellingen duiden een volslagen onmogelijkheid aan. Met deze zin wordt gezegd dat liefde veel meer is dan een eigenschap van God. Het gaat ook niet om de eigenschap “lief te zijn”- zoals we bij anderen aantreffen.. De bekende “lieve Heer”, als daarmee “lief -zijn” wordt bedoeld, is een bedenksel van mensen. De liefde is het wezen van God, zodat ook deze zin juist is: “Wie in de liefde blijft, die blijft in God.” 1 Johannes 4:16. Als we willen weten wat liefde is, is het onjuist om op God over te brengen wat wij onder liefde verstaan.. We moeten precies het omgekeerde doen. Om het wezen van de liefde te begrijpen, moeten we het wezen van God kennen. Liefde is het “Zichzelf geven” van God. Dit wordt er met liefde bedoeld als het Griekse Nieuwe Testament over “agapè” spreekt.

Gerrit Pasterkamp

Twee verschillende begrippen.

Urk 2007

10




Agapè komt dus overeen met het wezen van God: zij wordt niet gewekt door de liefde; zij richt zich niet op de ander omdat deze de liefde waard is, maar omdat zij de ander wil liefhebben. In de tijd van het Nieuwe Testament waren er, net zoals vandaag, ook andere opvattingen over liefde. Als een niet-christelijke Griek over liefde sprak, dan zei hij meestal “eros”. Met dit woord werd niet alleen het seksueel begeren bedoeld. Eros betekende begeren in algemene zin: wat men niet heeft, maar wil of moet hebben – dus een liefde die wordt uitgelokt door het object van de liefde. Eros betekent: “ik wil jou, ik begeer jou, ik heb jou nodig, omdat ik zonder jou niet volkomen ben.” Het verschil tussen het eros en het agapè principe heeft verstrekkende gevolgen. Eros- liefde ontstaat doordat de geliefde liefdevolle gevoelens opwekt in degene die liefheeft. We kunnen dat schematisch zo voorstellen:

Liefdevolle gevoelens

Liefdevolle gedachten

Hoe de eros – liefde functioneert

Liefdevolle daden

De liefdes relatie tussen de meeste mensen stemt overeen met het eros – principe. Gevoelens staan hier aan het begin van het proces. Veel christenen vinden het moeilijk iets liefdevols voor anderen te doen, omdat ze menen dat zo’n houding niet eerlijk is. Hun gevoel zegt namelijk iets anders. Als je uitgaat van het eros- principe, klopt deze argumentatie volkomen. Zonder gevoelens gaat dat gewoon niet. Daarom zijn er mensen die op liefdevolle gevoelens wachten…. en wachten… en wachten. Het is dan wachten op iets dat nooit opkomt dagen! Het agapè – principe heeft een ander uitgangspunt. Omdat agapè – liefde niet van de geliefde uitgaat, maar van degene die liefheeft, is het bij dit principe niet nodig om met liefdevolle gevoelens te beginnen. Wij nemen allereerst de beslissing om liefdevolle gedachten te hebben. Ieder mens die Gods liefde zelf heeft ervaren, is tot die liefde in staat. Liefdevolle gedachten maken het ons mogelijk om liefdevolle daden te verrichten. Deze daden hebben tenslotte een positieve uitwerking op onze gevoelens.

Gerrit Pasterkamp

Hoe de agapè – liefde functioneert

Urk 2007

11




Schematisch voorgesteld, ziet het agapè – principe er zo uit:

Liefdevolle gedachten

Liefdevolle daden

Liefdevolle gevoelens

Ook in dit proces worden onze gevoelens niet weggelaten. Ze staan echter niet aan het begin maar aan het einde van het proces. Met andere woorden: ze volgen op onze gedachten en daden. Het is interessant dat recent psychologisch onderzoek dit uitgangspunt – dat op Bijbelse inzichten is gebaseerd – bevestigd heeft. Agapè – liefde betekent: je hoeft niet te wachten tot er liefdevolle gevoelens in je opkomen, om andere mensen te kunnen liefhebben. Omdat Gods agapè – liefde in je aanwezig is, kun je besluiten tot liefdevolle gedachten en liefdevolle daden. En je kan ontspannen achterover leunen en zien hoe de liefde, die door je gedachten en daden naar andere mensen vloeit, ook op je eigen gevoelsleven een weldadige invloed heeft. 2.4.

Oefeningen.

•

Schrijf voor jezelf de namen op van mensen van wie je weet dat ze eenzaam zijn en naar liefde verlangen – zonder dat jij of de gemeente er tot nu toe op is in gegaan:

•

Bedenk welke mogelijkheden er zijn om aan deze honger naar liefde te voldoen. Het is niet de bedoeling om concrete plannen te maken, maar dat je je fantasie de vrije loop laat om oplossingen te vinden.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

12




•

Kies een naam uit die je hebt opgeschreven, maar aan wie je moeilijk liefde kunt geven. Schrijf zijn of haar naam hier op:

•

Probeer je voor te stellen welke praktische uitwerking het eros en het agapè – principe hebben op je relatie tot deze persoon. Bovenaan in elk vakje staat al een voorbeeld van zo’n gedachte. Beschrijf daaronder je eigen gevoelens, gedachten en daden.

Voorbeeld:

Mijn relatie met Jan.

a. Het eros – principe.

Gevoelens

Gedachten

Daden

Ik vind Jan niet sympathiek.

Ik ontmoet hem niet graag

Ik ga hem uit de weg.

Gedachten

Daden

Gevoelens

God houdt van Jan en ik besluit hem ook lief te hebben

Ik ga bewust naar Jan toe en praat vriendelijk met hem

Ik merk dat ik Jan lang niet zo onsympathiek vind.

Eros – principe in de praktijk.

Het agapè – principe.

Gerrit Pasterkamp

Agapè – principe in de praktijk.

Urk 2007

13



2.5. Wat de Bijbel er van zegt. Marcus 12: 28 – 34: Hoe kan liefde geboden zijn? Dat moet je toch voelen?


Wat zegt de Bijbel?

Johannes 13: 31 – 35: Wat is het nieuwe in Jezus’gebod?

Matteüs 5: 43 – 48: Waarin onderscheid de gelovige zich van de niet gelovige?

2 Petrus 1:1 – 11: Is liefde dan geen automatisme? Kun je liefde leren? Hoe?

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

14




3. Liefde is een werkwoord

.

Liefde begint waar ik 3.1 Het Bijbelse begrip liefde. Als we met elkaar over Liefde aan het werk gaan, dan is het besluit iemand lief te goed als we weten en met elkaar eens zijn, wat die Liefde dan is. hebben Er wordt wereldwijd over liefde gesproken, geschreven en gezongen, maar dat gaat over het algemeen niet over die Liefde die ons voor ogen staat, het Bijbelse begrip. Het beste en het mooiste wat er geschreven is over Liefde vinden we in de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs. Het dertiende hoofdstuk geeft een fantastisch inzicht in de praktische betekenis van het Bijbelse begrip Liefde. Daar staat klaar en duidelijk wat liefde is en waaraan zij te herkennen valt:

• • • • • • • •

ze is geduldig ze is vriendelijk ze is blij met de waarheid ze verdraagt alles ze is beschermend ze heeft vertrouwen ze verwacht het van God ze houdt stand

• • • • • • • •

ze is niet jaloers ze doet niet gewichtig ze is niet trots ze kwetst niet ze is niet egoïstisch ze is nooit beledigd ze neemt niets kwalijk ze is niet blij met de fouten van anderen

Het Hooglied van de liefde

In het volgende hoofdstuk gaan we 1 Korinte 13 behandelen. Bij het nadenken over het begrip Liefde, zijn - naast ideeën uit andere boeken – deze woorden en andere Bijbelse uitspraken als uitgangspunt genomen. Tijdens dit proces stond de agapè – liefde van God steeds op de achtergrond. De beste definitie waar mee te werken is komt van Christian A. Schwarz uit “Het liefde leerproces:

Liefde is de bewuste, creatieve daad van toenadering tot een mens, om hem in de naam van Jezus te helpen of een plezier te doen, zonder daaraan voorwaarden te stellen.

Wat in dit werkboek met “Liefde” bedoeld wordt

In deze definitie is elk element belangrijk. Laten we de afzonderlijke begrippen eens gaan bekijken: 3.2. Bewust. Liefde is hoogst zelden toeval. Het gaat erom of iemand de bereidheid heeft. Liefde begint met het besef dat ik liefhebben wil. Alleen als je kunt besluiten iemand lief te hebben, heeft de uitspraak van Jezus betekenis: “Dit is mijn gebod, dat gij elkaar liefhebt, zoals Ik u heb liefgehad” Johannes 15:12.

Gerrit Pasterkamp

Bewust

Urk 2007

15




3.3. Creatief. Zoals we hebben gezien, richt de agapé – liefde zicht niet zozeer Creatief op wat haar aantrekt, als wel op het tot stand brengen van iets wat aantrekkelijk is. Dit creatieve proces wordt op indrukwekkende wijze duidelijk bij de “liefde tot de vijand” die Jezus ons opdraagt in de Bergrede. Matteüs 5: 43 – 48. Ik richt mij tot mijn “vijand”en hij wordt mijn “vriend”. Er ontstaat iets nieuws! Creatieve liefde doet Gods liefde na, de liefde waardoor de wereld is ontstaan. Scheppende liefde betekent dat je, door de liefde, het beste in een mens ziet en het beste uit hem tevoorschijn haalt. 3.4. Daad. Liefde blijft een abstract begrip, zolang ze niet in een concrete daad tot uiting komt. De Bijbel maakt elke keer weer duidelijk Dat liefhebben meer is dan gedachten, woorden en gevoelens. “Kinderen” schrijft Johannes, “we moeten ophouden te zéggen dat we van mensen houden. We moeten van hen houden, door het uit onze daden te laten blijken.” 1 Johannes 3:18.

Daad

3.5. Toenadering. Talloze Bijbelgedeelten maken duidelijk dat liefde moet blijken uit Toenadering de toenadering tot de medemens. De gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan, Lucas 10: 29 – 37. is een van de mooiste voorbeelden. Het is veelzeggend dat Jezus dit verhaal vertelt in aansluiting op het gebod van de naastenliefde dat Hij gegeven heeft. Liefhebben betekent dat je deelneemt aan het leven van anderen. Anoniem geld geven aan een behoeftig mens, voor wie je je eigenlijk niet interesseert, dat is nog geen daad van liefde. 3.6. Een mens. Liefde is altijd op mensen gericht. Maar niet allen op de liefde tot Gericht op mensen, een ander, maar ook de liefde voor jezelf. Het is belangrijk dat maar ook op mijzelf ik mijzelf precies zo onvoorwaardelijk aanvaard en liefheb als God dat doet. “Je moet je naaste liefhebben als jezelf” zegt Jezus. Matteüs 19:19. Hierin zit zowel de liefde tot mijn medemensen, als ook de liefde voor mijzelf. Wie zichzelf niet kan accepteren, zal ook moeite hebben met het liefhebben van andere mensen. 3.7. In de naam van Jezus. In Kolossenzen 3:17 schrijft Paulus: “Alles wat gij doet met woord en werk, doet dat alles in de naam van de Here Jezus” Wat wordt daar mee bedoeld? In Jezus’naam liefhebben betekent: In de Geest van Jezus liefhebben, je afvragen: Wat zou Jezus in mijn plaats doen? Het betekent niets anders dan je als kanaal van de Heilige Geest te laten gebruiken, waardoor de liefde van God naar andere mensen kan stromen.

Gerrit Pasterkamp

In de naam van Jezus

Urk 2007

16




3.8. Helpen of een plezier doen. Beide elementen – “helpen” en “plezier doen” – zijn van belang. In veel gevallen zullen ze niet samengaan. Het kan zijn dat ik iemand help zonder dat ik hem daarmee een plezier doe. Het grote gevaar is, dat wij onze geliefden ervan weerhouden onplezierige en riskante wegen op te gaan., zonder te onderzoeken of dit misschien Gods wil is. We moeten er voor oppassen dat we onze geliefden voor elke vorm van lijden willen beschermen. Zo zullen we de ander waarschijnlijk niet “helpen”, terwijl wij hem op het eerste gezicht wel een plezierdoen. Een prachtig voorbeeld van praktische liefde zien we in de omgang van Jezus met de vrouw bij de bron van Jakob. Johannes 4: 1 – 42. 3.9. Zonder daaraan voorwaarden te stellen. Dit is misschien wel het belangrijkste element van de definitie: Christelijke liefde stelt geen voorwaarden. Zij zegt niet: “Ik heb je lief, mits…” maar zij zegt: “Ik heb je lief, ongeacht…” Op deze manier ging Jezus met mensen om. Hij zocht onvoorwaardelijke toenadering tot “Tollenaars en zondaars.” “God echter bewijst zijn liefde tot ons hierin, dat Christus voor ons gestorven is, toen wij nog zondaars waren.” Romeinen 5:8. Onvoorwaardelijk liefhebben, betekent dat de toenadering tot de ander niet een geraffineerde vorm van manipulatie is, een middel om mijn eigen doelen te bereiken. Ik aanvaard de ander zoals hij is. Een van de mooiste voorbeelden hoe de liefde in de praktijk wordt gebracht las ik van moeder Teresa. Een journalist die haar tijdens haar werk in de sloppenwijken van Calcutta meemaakte, maakte de opmerking: “zoiets zou ik nog niet willen doen voor een salaris van duizend dollar per dag.” Waarop deze kleine vrouw dit korte, grandioze antwoord gaf: “Ik ook niet.” Onvoorwaardelijke liefde! Een helpend voorbeeld: Je buurvrouw Carola, is gescheiden, een kind. Je hebt veel contact met haar, maar de relatie is gewoon gespannen.

Helpen of een plezier doen

Liefde zonder voorwaarden

Voorbeeld van liefde

Voorbeeld:

Hoe ga je in liefde met haar om: Vandaag besluit ik om voortaan niet meer zo agressief op Carola “Bewust.” te reageren als ik tot nu toe heb gedaan.

Ik verwacht dat God iets zal veranderen: uit een gespannen relatie moet een vriendschappelijke verhouding groeien.

Gerrit Pasterkamp

“Creatief”

Urk 2007

17




Ik loop vanmiddag even bij Carola langs, ook al heb ik er niet zoveel zin in.

“Daad”

Ik zal aanbieden op haar dochtertje te passen, als zij naar haar gespreksgroep wil gaan. Bovendien wil ik regelmatig voor haar bidden.

“Toenadering”

Als ik haar door de ogen van Jezus ga zien, zal ik haar vreemde gedrag beter begrijpen.

“In de naam van Jezus”

Helpen: Ik zal haar voor onze huiskring uitnodigen. Een plezier doen: Ik zal haar een bloemetje brengen.

“Helpen/plezier doen”

Ik zal mijn vriendelijkheid niet laten afhangen van de manier waarop ze op mijn uitnodiging en toenadering reageert.

“Onvoorwaardelijk”

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

18




4. Het Hooglied van de liefde. 4.1. We lezen 1 korinte 13. Het hoofdstuk dat we gelezen hebben is een van de meest Een veel gebruikt bekende hoofdstukken uit de Bijbel. Bij de begrafenis van Lady Diana heeft de Britse premier Tony Blair het voorgelezen voor de hoofdstuk. ogen van talloze miljoenen mensen. Het wordt heel veel gelezen zonder rekening te houden met de context waarin het geschreven is. Paulus onderbreekt hier zijn verhandeling over de geestelijke gaven en gaat over de liefde spreken, terwijl in hoofdstuk 14 de draad weer wordt opgepakt. Dit hoofdstuk is als het ware Paulus recept voor de genezing van de ziekte in het gemeentelichaam van Korinte. De gelovigen hadden geestelijke gaven, maar het ontbrak hen aan geestelijke omgangsvaardigheden en ze moesten er aan herinnerd worden waarom de liefde zo belangrijk is in het leven van gelovigen. We moeten ook bedenken, dat Paulus “aangekondigd” heeft dat De liefde brengt ons hij de Korintiërs een weg zal wijzen die nog veel verder omhoog dichter bij God. voert ; 12:31. Als de Korintiërs deze weg zouden missen, dan komen ze blijkbaar niet verder. Ze kwamen in geen enkele genadegave tekort, 1:7. maar tegelijkertijd waren er ook misstanden zoals partijschappen en rechtzaken tegen elkaar. Er ontbrak “iets”aan hun gemeente zijn en wel in het bijzonder: liefde. 1 Johannes 4:7: “Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde is uit God; en een ieder, die liefheeft, is uit God geboren en kent God. De liefde hoort dus bij de christenen en is afkomstig van God. Hij heeft zijn liefde uitgestort in de harten van degenen die Hem toebehoren:

Liefde is het kenmerk van een christen.

Romeinen 5:5: “….. en de hoop maakt niet beschaamd, omdat de liefde Gods in onze harten uitgestort is door de Heilige Geest, die ons gegeven is……” Het woord dat in 1 Korinte 13 voor “liefde”gebruikt wordt; Agapé, is in het vorige hoofdstuk al behandeld, en we weten dat er de goddelijke onbaatzuchtige liefde mee bedoeld wordt. Het is dus niet de liefde die een mens van nature heeft voor de partner of voor de kinderen. Ook al heeft de christen deze liefde in principe wel, dan betekent het nog niet, dat deze liefde zo functioneert als de Heer het bedoeld.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

19




4.2. Oproep tot liefde. In het NT vinden we veel oproepen om deze liefde ook We worden daadwerkelijk te beoefenen. opgeroepen om lief te Dan zal de liefde groeien als een onderdeel van de vrucht van hebben. de Geest. Galaten 5:22. Ook blijkt uit 1 Korinte 13 dat liefde niet iets “statisch” is. “Maar had de liefde niet” dat iedere keer als een refrein terug komt, betekent niet dat men de Agapé liefde nu eenmaal heeft of niet! De christen hééft immers Gods liefde ontvangen! Romeinen 5:5. Het betekent wel, dat je als christen in je doen en laten blijkbaar liefdeloos kunt zijn en dus niet leeft overeenkomstig je geestelijke status. Niet voor niets staat er in Efeze 5:2 de oproep:

“….en wandelt in de liefde” Paulus begint hoofdstuk 13 met het opnoemen van een aantal geestelijke gaven die hij al tevoren behandeld heeft. Paulus geeft aan, dat de beoefening van deze gaven zonder de liefde geen “voordeel” brengt voor degene die deze gaven beoefent. 4.3. De indeling van het hoofdstuk. Het gaat er in dit hoofdstuk niet om, om aan te tonen dat liefde meer is dan geestelijke gaven. Paulus wil laten zien dat de geestelijke gaven behoren te functioneren samen en in de context van de liefde en daar ontbrak bij de Korintiërs het nodige aan. Warren Wiersbe 1 geeft de volgende indeling: 1 – 3: De liefde geeft kwaliteit aan het dienen. Als je liefde hebt, hebben je woorden en daden betekenis en helpen anderen. 4 – 7: De liefde geeft rijpheid aan het karakter. De Korintiërs konden elkaar niet verdragen, deden elkaar processen aan, tolereerden zonden in de gemeente, en er waren problemen omdat er geen echte liefde was. Welke kwaliteiten je ook hebt, zonder liefde zijn ze niets. 8 – 13:De liefde heeft een blijvend karakter. De liefde blijft, en wat de liefde doet zal blijven. De liefde doet het meeste en is het meeste, want God is liefde. Deze volgorde zal aangehouden worden.

1: Warren Wiersbe: De Bijbel van kaft tot kaft. Medema. Vaassen. 2002.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

20




4.4. De liefde geeft kwaliteit aan het dienen. In de eerste twee verzen worden een aantal geestelijke gaven Liefde is het genoemd die al in hoofdstuk 12 genoemd worden. kwaliteitsmerk. In het eerste vers wordt tongentaal genoemd. Opvallend is, dat er gesproken wordt over tongen der mensen en tongen der engelen. Maar welke taal men ook mag spreken: zonder liefde stelt het niets voor. De tekst ontkent niet dat het mogelijk is om echte tongentaal te beoefenen en toch liefdeloos te zijn. In de ogen van God stelt een dergelijke tongentaal echter niets voor. Iets dergelijks kan ook bij de andere geestelijke gaven opgemerkt worden. In het volgende vers is er spraken van de gaven van profetie, de gave van kennis en de gave van geloof. Men kan zich afvragen welke gaven er in verband staan met kennis, of zoals we lezen: alle geheimenissen en alles wat te weten is. Blijkbaar heeft dat te maken met wat we in 1 Korinte 12:8 Lezen: “Want aan de een wordt door de Geest gegeven met wijsheid te spreken, en aan de ander met kennis te spreken krachtens dezelfde Geest…” Let op het drievoudige gebruik van al: alle geheimenissen, alles Zonder liefde is “alles” niets! wat te weten is, en al het geloof. Dat is nogal wat. Toch geldt hier ook: zonder liefde stelt het niets voor. Nogmaals; er staat niet dat deze gaven niet kunnen functioneren zonder liefde. Blijkbaar kan het wel. Maar het gaat niet zoals God het bedoeld heeft. Als voorbeeld: in de gemeente van Efeze functioneerden de geestelijke gaven. Openbaring 2:1-7. Ondanks het ernstige feit, dat de liefde verdwenen was. Verder moeten we ook denken aan de tekst in Matteüs 7: 22, 23: “Velen zullen te dien dage tot Mij zeggen: Here, Here, hebben wij niet in uw naam geprofeteerd en in uw naam boze geesten uitgedreven en in uw naam vele krachten gedaan? En dan zal Ik hun openlijk zeggen: Ik heb u nooit gekend; gaat weg van Mij, gij werkers der wetteloosheid.” Degenen die hier geestesgaven beoefenen worden door de Heer werkers der wetteloosheid genoemd. Geestesgaven kunnen blijkbaar functioneren ondanks “wetteloosheid” . De kern van dit alles is: God heeft geestesgaven gegeven om te functioneren in een sfeer van liefde. Liefde is het “handelsmerk” of het logo, zoals ze het tegenwoordig noemen, van de christen. We worden herkend als discipelen van Jezus als we liefde onder elkaar hebben. Johannes 13: 35: “Hieraan zullen allen weten, dat gij discipelen van Mij zijt, indien gij liefde hebt onder elkaar.”

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

21




In het derde vers, is er sprake van grote persoonlijke offers. Het eerste voorbeeld spreekt voor zich. Het uitdelen van eten aan degenen die het nodig hebben, is zeker weldadig voor degenen die het ontvangen. De gever heeft er echter geen baat bij, als het zonder liefde gebeurt. Over het volgende persoonlijke offer bestaat verschil van mening. Het geven van je lichaam om te worden verbrand was in de tijd van Paulus nog niet aan de orde, en je lichaam geven om te worden verbrand om zich daarop te beroemen, is immers vanzelfsprekend waardeloos? Past daar dan nog wel de toevoeging; “maar ik heb geen liefde?” Paulus tekent in het voorafgaande telkens een scherp contrast, en wil zijn lezers kennelijk naar een climax voeren.

Geven, wat dan ook, is zonder liefde waardeloos.

Je zou het zo kunnen zeggen: als ik in een daad van uiterste zelfopoffering alles zou overgeven wat ik heb ( mijn bezit) en alles wat ik ben ( mijn lichaam), om er eer mee in te leggen voor God, maar ik deed het alleen maar om beroemd te worden zodat mensen zullen zeggen: wat zal die man daar een beloning voor ontvangen bij God! Dan zijn dat waardeloze opofferingen, die voor God niet tellen. Want voor God telt het niet, en als ik geen liefde heb, is het van nul en gener waarde. Zelfs de allerhoogste roem betekent niets zonder liefde. Let op de verschillende uitdrukkingswijzen; tongentaal zonder liefde betekent niets, een prediker zonder liefde is niets, en een zelfopofferende mens zonder liefde wint daarmee niets. 4.5. De liefde geeft rijpheid aan het karakter. Van liefde is geen definitie te geven. Liefde is iets fundamenteels, de liefde is uit God. 1 Johannes 4:7. In de volgende vier verzen wordt het karakter van de liefde beschreven. We geven eerst de parafrase van Het Boek:

Liefde maakt een karaktervol mens van ons.

5. De liefde is geduldig; de liefde is vriendelijk, de liefde is niet jaloers. Zij is niet gewichtig en is niet trots. 6. zij kwetst niet, is niet egoïstisch en voelt zich nooit beledigd; zij neemt niemand iets kwalijk; 7. zij is niet blij met onrecht, maar juist met de waarheid. 8. De liefde beschermt altijd, heeft altijd vertrouwen, verwacht het altijd van God en houdt stand. De woorden uit vers vier; lankmoedig en goedertieren komen in het hedendaagse taalgebruik niet meer voor. Lankmoedig wordt nu vertaald als: geduld, lijdzaamheid, niet snel om onrecht te wreken.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

22




Goedertieren; bestaat uit twee woorden; goedheid en tieren. Het woord tieren kom je nog tegen in: het onkruid tiert welig of in razen en tieren. Tieren is dus iets ongebreideld grenzenloos. De goedheid van God kent dus geen grenzen. Zo moet onze liefde ook geen grenzen kennen.

Gods liefde tiert welig.

Deze twee positieve uitdrukkingen worden gevolgd door zeven werkwoorden die aangeven hoe de liefde zicht niet gedraagt. Laten we deze één voor één nagaan: •

Zij is niet afgunstig.

In het Grieks wordt hier het werkwoord ze’lo-oo gebruikt. De Strongs 2 geeft de volgende vertalingen: 1. van ijver branden 1a. heet zijn of gloeien van nijd, haat, boosheid 1a1. in gunstige zin; ijverig het goede nastreven 1b. hevig verlangen, najagen, nastreven 1b1 iets hevig verlangen, nastreven 1b2. zich voor iemand inspannen 1b3. het voorwerp van bewondering zijn, ijverig gezocht worden 1c. benijden.

Je gunt een ander alles.

Het heeft dus ook wel een positieve betekenis, maar in onze tekst wordt het in zijn negatieve betekenis gebruikt. Voor de Korintiërs was deze afgunst dus helaas niet onbekend. Te vrezen valt dat het ook in de hedendaagse gemeentepraktijk geen onbekend verschijnsel is. •

De liefde praalt niet.

Het Griekse werkwoord perpe’reuomai betekent volgens Strong: 1.zich als opschepper gedragen, met ijdele dingen pronken 2. zelfverheffing, zichzelf buitensporig prijzen. Denk aan wat Paulus schreef aan de Filippenzen: “Zonder zelfzucht en ijdel eerbejag; doch in ootmoedigheid achte de een de ander uitnemender dan zichzelf..” De liefde maakt dus geen show van de bediening in de gemeente van God. •

Geen opschepper.

Zij is niet opgeblazen.

Opgeblazenheid was in zekere zin wel het ergste kwaad in de gemeente van Korinte. Terwijl er allerlei kwaad heerste, wilde men een schijn van grootsheid ophouden – maar het was allemaal lucht. De liefde zoekt naar hetgeen echt is, naar Jij bent niet de ware opbouw van de gelovigen. beste! 2: The new Strong’s Exhaustive Concordance of the Bible.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

23


•



Zij kwetst niemands gevoel.

Hier wordt het Grieks werkwoord aschemo’eo gebruikt. De betekenis is: zich onhebbelijk, onhandig, onbetamelijk of ongepast gedragen. Wat in Korinte wél gebeurde, omdat de rijken bij de avondmaalsviering niet dachten aan de minder bedeelden. 11:20. •

Zij zoekt zichzelf niet.

Het “zichzelf” zoeken is zo kenmerkend voor de menselijke natuur. De wereld is vol egoïsme. Ook voor de verlosten is dit aspect geen vanzelfsprekende zaak. Ook in Korinte was dit niet anders, zowel door de partijzucht;1 Kor.2, als door de juridische twisten, 6:1 vv. maar ook omdat iedereen zoveel mogelijk met de eigen gave wilde schitteren.1 Kor. 12, 14. 1 Korinte 10:24: “Niemand zoeke het zijne, waar wat des anderen is.” •

Geen eigenbelang.

Zij wordt niet verbitterd.

Er was heel wat wrijving in Korinte, zie de voorbeelden in de vorige uitdrukking. Het zoeken van eigenbelang leidt vanzelfsprekend tot onderlinge irritatie en verbittering. •

Heb begrip voor gevoelens van anderen.

Is niet verbitterd op anderen.

Zij rekent het kwade niet toe.

De NIV vertaling geeft hier: it keeps no record of wrongs. Letterlijk vertaald: het houdt geen document bij van kwade zaken. Degene die liefheeft, laat de zaak aan God over of ook aan mensen om zaken recht te zetten. Voor wraakgevoelens is dan geen plaats. Liefde is niet blij met ongerechtigheid, maar wel met de waarheid. Iemand die liefheeft zal zich dus niet blij maken om de val van een broeder of zuster of over de zonden van anderen.

Doet geen boekje open over de zonden en gebreken van anderen.

Vervolgens komt er een zin met vier keer; alles. •

De liefde bedekt alles.

Hier wordt het Griekse werkwoord ´stego´ gebruikt. Dit kan betekenen beschermen, afschermen. We denken hierbij aan: 1 Petrus 4:8: “Hebt bovenal bestendige liefde jegens elkander, want de liefde bedekt tal van zonden.” •

Maar bedekt…

De liefde gelooft alles.

Niet in de zin van goedgelovigheid. Dat zou in het geestelijk

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

24




leven wel erg naïef zijn. Het Boek zegt: altijd vertrouwen. De liefde kent geen wantrouwen, zij heeft altijd vertrouwen. Denk aan Abraham , die altijd gelooft heeft dat hij een vader van vele volken zou worden. Romeinen 4: 18. Door zijn liefde voor God, bleef Abraham geloven en vertrouwen hebben in God. •

De liefde hoopt alles.

Een soortgelijke betekenis als boven. Maar ook dat zij een goede verwachting blijft koesteren, ondanks alle omstandigheden. •

Hoopt…

De liefde verdraagt alles.

De vier onder “alles” bijeengebrachte kenmerken vormen weer een climax. Om alles te bedekken, geloven en te hopen, moet ook alles verdragen worden. De liefde weet van volharding. Liefde verdraagt het kwade als vervulling van die hoop op zich laat wachten.

4.6.

Vertrouwt…

En verdraagt.

De liefde heeft een blijvend karakter.

In de laatste perikoop wordt het blijvende karakter van de liefde gesteld tegenover het tijdelijk karakter van de geestesgaven. De gaven zullen afgedaan hebben als het volmaakte gekomen is. vs.10. Ik neem aan dat het volmaakte gekomen is op het moment dat we bij de Heer zijn. Let op de tegenstellingen in vers 11 en 12. Al deze tegenstellingen dienen om het verschil aan te geven tussen wat nu is , en wat er gaat komen in de toekomende eeuw.

De liefde die blijft.

Vers 11: Kind tegenover volwassen man. Vers 12a: Zien door een spiegel in raadselen tegenover van aangezicht tot aangezicht zien. Vers 12b: Onvolkomen kennen tegenover ten volle kennen zoals ik zelf gekend ben. Toen ik een kind was, bewoog mijn spreken , denken, overleggen zich op een kinderlijk nivo. Daar is niets verkeerds aan, maar het is niet compleet. De tweede illustratie is die van een spiegel. Korinte stond bekend om zijn bronzen spiegel industrie. Mogelijk heeft Paulus dit in gedachte gehad toen hij vers 12 opschreef. Op een bronzen spiegel zie je alles nog vertekent en wazig. Ons tegenwoordige kennen van God is ook nog vertekent en Al zien we het nog raadselachtig. Ons kennen van God is niets vergeleken bij de niet zo helder. wijze waarop wij God in de eeuwigheid zullen kennen.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

25




Want dan, als het volmaakte gekomen zal zijn, zie ik van aangezicht tot aangezicht. – nog veel helderder dan Mozes, van wie in het Oude Testament het zelfde gezegd werd, maar wiens “aanschouwen” van de gestalte van God nog altijd beperkt was. Het woord “aanschouwen” in vers 12 : in het Grieks: katoptrizomai, is letterlijk: “zien als in een spiegel” of “weerspiegelen” lezen we ook in 2 Korionte 4:6: “Want de God die gesproken heeft: Licht schijne uit het duister, heeft het doen schijnen in onze harten, om ons te verlichten met de kennis der heerlijkheid Gods in het aangezicht van Christus.”

We zien op naar Jezus.

Wij aanschouwen de heerlijkheid van God, en wel in de “spiegel” van het aangezicht van Jezus Christus. En wij “weerspiegelen” die heerlijkheid doordat wij naar het zelfde beeld veranderd worden. In 2 Korinte 3 wordt de nadruk gelegd op het feit dat onze kennis volle kennis is en ons aanschouwen ongehinderd. We lezen in 2 Korinte 3 : 18: “En wij allen, die met een aangezicht, waarop geen bedekking meer is, de heerlijkheid des heren weerspiegelen, veranderen naar hetzelfde beeld van heerlijkheid tot heerlijkheid, immers door de Here die Geest is.”

In en door Hem mogen we zien.

In 1 Korinte 13 lezen we dat onze kennis onvolkomen is, en ons aanschouwen vaag. Beide is echter waar: de heerlijkheid die wij aanschouwen is de volle heerlijkheid van God in het aangezicht van Christus Jezus, maar ons aanschouwen blijft beperkt. “Dan zal ik kennen… gekend ben…” hier is niet zoals in vers 9 en het “ken ik “ in vers 12, het Griekse ginooskoo gebruikt, maar : epiginooskoo met de betekenis van: ten volle kennen.

4.7. Zo blijven dan geloof, hoop en liefde. De conclusie van dit alles kan dus alleen maar zijn dat kennis, profetie en andere door de Geest uitgewerkte gaven slechts tijdelijk zijn. Maar, zegt Paulus, het is duidelijk dat geloof, hoop en liefde blijvend zijn, tot in eeuwigheid. Nooit zullen we ophouden “gelovigen” te zijn: tot in eeuwigheid zal onze relatie met God gekenmerkt worden door een diep vertrouwen. Nooit zal de hoop ophouden: tot in eeuwigheid zullen wij vol blijdschap uitzien naar nieuwe Goddelijke heerlijkheden die God aan ons zal laten zien. En nooit zal de liefde ophouden, - maar zij is de meeste van alle drie. De liefde houdt het geloof en de hoop in, vers 7, maar niet andersom.

Gerrit Pasterkamp

Geloof, hoop en liefde, deze drie!

Urk 2007

26




En vooral: God zelf is liefde, terwijl niet van Hem gezegd kan worden, dat Hij geloof is of dat Hij hoop is. De liefde is dus de laatste, diepste grond van alle Goddelijke dingen. 4.8.

oefeningen.

Zet achter de items van de verzen 4 en 5 je eigen naam. Voorbeeld: Ik ben lankmoedig… Als je eerlijk bent, kom je er achter hoe hard er nog aan “de liefde” gewerkt moet worden! Geloof, hoop en liefde worden veel vaker in het Nieuwe Testament samen genoemd: Romeinen 5: 2-5. Efeze 1: 15-18. 4: 2-5. Kolossenzen 4. 1 Timoteüs 1:3. 5:8. 2 Timoteüs 1:3-8. Hebreeën 6:10-12. 1 Petrus 1: 3-8. 22 vv.

4.9. Bij 1 Korinte 13. •

•

Verlang je naar een gemeente / mensen, die je op deze manier tegemoet treden? Welke eigenschappen speciaal? Zou je zelf zo naar anderen willen reageren? Welke eigenschappen speciaal?

Gerrit Pasterkamp

Wat ga je doen?

Urk 2007

27




5. Houden van jezelf

.

5.1. mag ik van mezelf houden? Verontrustend veel christenen denken, dat het een deugd is andere mensen lief te hebben, maar dat het een teken van egoïsme is, wanneer een mens zichzelf liefheeft. In tegenstelling tot de opvatting van deze christenen, is er in dit werkboek heel bewust plaats ingeruimd voor de eigenliefde. Waarom? Daarvoor zijn drie redenen: 1.

De Bijbel zelf spreekt van eigenliefde. "Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf" zegt Jezus. Mattheüs 19:19. De liefde tot mijzelf wordt in de Bijbel zo serieus genomen, dat zij zelfs als maatstaf geldt waaraan ik mijn liefde voor de medemens af moet meten. Heb ik mijzelf niet lief, dan kan ik anderen niet liefhebben.

2.

Liefde is ondeelbaar. "Als het een deugd is, mijn naaste lief te hebben, dan moet het toch ook een deugd zijn als ik mijzelf lief heb, aangezien ikzelf evenzeer een mens ben als mijn medemens" schrijft Erich Fromm; en hij heeft gelijk. Liefde is een houding die tegenover iedereen dezelfde is, dus ook tegenover mezelf.

3.

Alleen als ik mijzelf liefheb, ben ik in staat anderen lief te hebben. Ik kan alleen dát denken wat ik zelf heb en ben. Als ik mezelf niet aantrekkelijk vind, kan ik aan anderen niet iets aantrekkelijks doorgeven. "Als u uzelf niet weet lief te hebben, kunt u ook uw naaste niet in waarheid liefhebben", zegt Augustinus.

5.2. Eigenliefde: het tegenovergestelde van egoïsme. Ondanks het bovenstaande, stuit het concept van eigenliefde in veel kringen op weerstand. Men vermoedt daarachter egoïsme, zelfzucht en eigenbelang. Maar in feite is het zo, dat eigenliefde het tegenovergestelde van zelfzucht is. Een egoïst houdt niet werkelijk van zichzelf. Hij lijdt er juist onder, dat hij geen vrede met zichzelf heeft kunnen sluiten. En dat hij niet geleerd heeft zijn fouten en zwakheden als schepsel van God te aanvaarden. Juist daarom is hij er zo op gebrand de liefde en waardering en erkenning van anderen naar zich toe te trekken. En daardoor is hij niet in staat liefde aan anderen te schenken. Alleen wie zichzelf heeft aanvaard, kan zichzelf ook loslaten. Wie zijn "zelf" niet gevonden heeft, moet er voortdurend naar zoeken en wordt in de ware zin van het woord "zelf" zuchtig, "ik" zuchtig. Walter Trobisch, die een prachtig klein boekje heeft geschreven met de titel "Leen mij je ogen" (Kok, Kampen) , formuleert het zo: "Wie zichzelf niet liefheeft, is een egoïst". Gerrit Pasterkamp

Als je niet weet hoe je van jezelf kunt houden, kun je ook niet echt van je naaste houden

Liefde voor jezelf: het tegendeel van egoïsme

Urk 2007

28




5.3. Jezelf liefhebben moet je leren. Niemand wordt met liefde voor zichzelf geboren. Ze moet – net als liefde voor andere mensen – geleerd worden. Wie de vaardigheid zichzelf lief te hebben niet of niet voldoende onder de knie krijgt, zal ook met de andere oefeningen van het werkboek moeilijkheden krijgen. Op die manier ontstaan mensen die uit plichtsgevoel liefhebben en daarmee niet alleen anderen, maar ook zichzelf kwellen.

Jezelf liefhebben – dat moet je leren

Ik heb al veel christenen ontmoet, die trots hun vermeende "belangeloosheid" laten zien (los van zich"zelf", helemaal gericht op de ander). Maar overduidelijk was voor mij te zien, dat zij een volledig ontwricht zelfbeeld hadden. Het is ontzettend jammer dat in verschillende gemeentes zo’n neurotische houding ook nog min of meer geaccepteerd wordt. Goedbedoeld natuurlijk. Deze mensen verwonderen zich erover, dat ze – hoewel ze er toch voortdurend voor anderen zijn - hun relaties met hun medemensen als onbevredigend ervaren en zelf ongelukkig zijn. Soms zijn ze ook nog in de veronderstelling dat dit ongelukkig zijn de prijs is die ze betalen voor echte naastenliefde en "belangeloosheid". Ze betalen echter slechts de prijs voor het feit dat ze niet geleerd hebben hoe men met zichzelf vriendschap sluit. 5.3.

Als je christen bent, mag je dan van jezelf houden?

Je moet jezelf toch verloochenen? Je bent toch slecht en zondig? De meeste mensen kijken heel ‘dubbel’ tegen zichzelf aan. Soms vinden ze zichzelf wel oké, andere keren kunnen ze zichzelf wel de grond in boren, omdat ze een hekel aan zichzelf hebben. In het eerste geval kunnen ze ontspannen en zelfverzekerd zijn. In het tweede geval worden ze gespannen, tobberig en depressief. Niet alles, maar wel heel veel hangt samen met hoe we naar onszelf kijken. Als je negatief over jezelf denkt, zal je jezelf gaan opjagen om het tegendeel maar te bewijzen. Heel veel problemen hebben te maken met je zelfbeeld, neem bijvoorbeeld anorexia, vreetbuien, jaloezie, zelfbeschadiging of huwelijksproblemen.

Mag ik wel van mezelf houden?

5.5. Problemen en hun mogelijke oorzaken: Depressie: ik ben het toch niet waard dat men van mij houdt. Boosheid: roddelen, te kritisch op een ander zijn; ik hou niet van mezelf en daardoor ook niet van jou; het is voor mij niet mogelijk jou te accepteren als mens en van je te houden.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

29




Jaloezie: ik hou niet van mezelf, anderen zullen ook niet van me houden; ik vertrouw ze niet.

Problemen en hun oorzaken

Schuldgevoelens: als ik mezelf te veel waard vind, ben ik hoogmoedig. Je kunt je niet ontspannen: het lijkt wel of je een geslaagd persoon bent, maar in werkelijkheid wijs je jezelf af en ben je jezelf aan het bewijzen. Perfectionisme: altijd werken om anderen en jezelf te overtuigen dat je wat waard bent. Relatieproblemen: jezelf niet naar waarde weten te schatten, overgevoelig en prikkelbaar zijn. Je standpunt verdedigen om je wankele zelfrespect niet te verliezen. Elke vorm van overleg is bedreigend, omdat je geen zelfrespect hebt. 5.6. Van je zelf houden en je ontplooien. Je mag jezelf aanvaarden, als je jezelf kunt accepteren zoals je bent. Dan hoef je je energie niet meer te steken in het opboksen tegen je negatieve zelfbeeld. Jezelf accepteren met je goede en slechte kanten. De Bijbel leert ons, dat je jezelf mag liefhebben! Ze zegt, dat we waardevolle schepselen zijn en ook kostbaar. We zijn zelfs zo belangrijk dat Christus Zijn leven voor ons gegeven heeft. We gaan kijken wat God in Zijn Woord zegt over wie je mag zijn:

Je bent geliefd, je mag er zijn!

Lees de volgende teksten: • Genesis 1:26,27. • Psalm 8:6. • Openbaring 22:1-5. 5.7. Redenen waarom je van jezelf mag houden: Een vorstelijk erfdeel; Psalm 8:5. Bijna Goddelijk geschapen, dus geen veredeld kikkervisje. Naar Zijn gelijkenis; Genesis 1:26. God zag alles wat Hij gemaakt had, en zie, het was zeer goed; God was ingenomen met Zijn schepping. Genesis 1:31. Hoe zit het dan met de zondeval? Toen zijn we toch slecht geworden; sindsdien lijken we toch niet meer op God?

Een aantal redenen

We zijn nog steeds schepselen van God, kunnen kiezen, weten van goed en kwaad, kunnen met anderen omgaan, creatief zijn.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

30




De gelijkenis met God is verstoord, maar is er nog steeds en zal weer helemaal hersteld worden in de eeuwigheid. Lees verder: Jacobus 3:8-10, 1 Korinte 6:1-7; God blijft ons zien naar Zijn beeld. 5.8. Andere redenen: • Kroon der schepping; heerschappij geschonken over de aarde. Psalm 8:5,6. • •

Een koninklijke roeping. Gen. 1:28. Een kostbare parel. Matteüs 13:45-46. Vergelijking om ons duidelijk te maken hoeveel waarde Hij aan ons hecht! Verder: Korinte 6:20. Matteüs 20:28. 1 Tim. 2:6. Openb. 5:9.

•

Hemelse beschermengelen; Psalm 91: 11,12. Dan. 6:23. Matteüs 4:11.

•

Je hebt een hemelse woning; Joh. 14:1,3. 1 Kor. 15:51-58.

•

Je bent niet zomaar iemand. Matteüs 5:13, 14. Matteüs 6:26. Joh. 17:9- 11,22,23. In grote benauwdheid vroeg Jezus God de Vader hem bij te staan. Hij zei dat Hij in ons verheerlijkt is. Hij uitte Zijn verlangen voor eeuwig met ons verheerlijkt te zijn. En Hij eindigde zijn gebed door te zeggen dat God ons even lief heeft als Hij Zijn Zoon liefheeft.

Wij zijn kostbaar!

God heeft ons mensen lief, we zijn waardevol voor Hem. ‘Omdat gij kostbaar zijt in mijn ogen en hooggeschat, en Ik u liefheb…’, zegt Hij in Jesaja 43:4. Wat een prachtige tekst! God de Vader heeft vol liefde ieder van ons persoonlijk gemaakt: met onze eigen gaven, onze sterke en met onze zwakke kanten, ons gevoel, ons verstand, ons lichaam, onze levensloop. Psalm 139. En God de Heilige Geest wil in ons hart wonen. We mogen zelfs een tempel van God zijn! Hij wil ons Zijn gaven geven; we mogen goede werken doen, die Hij ons geeft; Efeze 2:10, Hebr. 6:10, ook in Zijn gemeente;Romeinen 12:4-8. Zo mogen we ons aanvaard weten in Gods liefde; als God mij zo wilde, mag ik daar zelf ook blij mee zijn. Omdat God mijn zonden vergeeft, mag ik daar dankbaar voor zijn en hoef ik mezelf niet meer te verwerpen. Omdat God mij zo liefheeft, mag ik ook mijzelf liefhebben.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

31




Dan mag ik mijn leven aanvaarden als een geschenk uit Zijn handen. Dan is er natuurlijk geen ruimte meer voor hoogmoed of zelfverheffing. Wees aanvaard Dan danken we God voor alles. Zo komt God onze Schepper en Verlosser tot Zijn eer! De Bijbelse boodschap is dus niet: aanvaard jezelf, maar: wees aanvaard in Christus. Ons zelfvertrouwen is dus Godsvertrouwen. En ons zelfrespect is een geschonken zelfrespect. Dat geeft vrede met God, de mensen en jezelf.

4.9.

Oefeningen.

Je schrijft hieronder vijf antwoorden op de vraag: Wie ben ik?

Jezelf liefhebben zoals je bent

1. Ik ben________________________________________ 2. Ik ben________________________________________ 3. Ik ben________________________________________ 4. Ik ben________________________________________ 5. Ik ben________________________________________ Heb je vooral positieve dingen van jezelf gezegd, of ook negatieve? Schrijf nu eens op hoe je graag zou willen zijn: Ik zou graag___________________________________ ________

_________________________________________ willen zijn.

Het kunnen accepteren van je broers en zussen om je heen met al hun fouten en gebreken is gekoppeld aan het accepteren en liefhebben van jezelf. Dat kan alleen met Agapè – liefde.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

32




Relaties beginnen met het accepteren van de ander zoals die is. Anders ben je namelijk bezig die ander te maken zoals jij bent, of hoe je die ander wilt hebben. Dit leidt nooit tot een goede liefdevolle relatie en zal de ander altijd frustreren. Mensen, maskers, acceptatie. God doorgrond en kent je en accepteert je met al je zwakheden. Leer daarom om blij te zijn met jezelf! We eindigen positief.

Mijn positieve eigenschappen.

Maak een lijst met je positieve eigenschappen en gedragingen.

Ik ben heel goed in___________________________________ Ik kan uitstekend_____________________________________ Ik ben tevreden over__________________________________ Ik vind mezelf_______________________________________ Ik ben trots op_______________________________________ Ik vind____________________________heel mooi aan mezelf

Lees deze lijst vol trots hardop aan de huiskring voor, dank God ervoor en verheug je er over.

Alleen zijn: mensen die niet van zichzelf houden, vinden het vaak moeilijk om alleen te zijn. Het is voor ieder van ons goed om alleen te leren zijn – zonder te lezen, zonder naar de radio te luisteren, zonder naar de televisie te kijken, zonder te eten. Neem hiervoor een uur de tijd en schrijf achteraf op hoe je je daarbij hebt gevoeld.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

33




6. Vanuit de ander durven denken

.

6.1. Liefde aan anderen doorgeven. Terwijl het er bij de eerste vier hoofdstukken om ging hoe ikzelf, als christen, Gods liefde kan ervaren, zullen we in de nu volgende oefeningen het accent verleggen. We gaan ons bezig houden met welke praktische stappen er nodig zijn om de liefde die we ontvangen hebben, aan anderen door te geven.

Wellicht is het belangrijkste principe van de liefde de bereidheid in de huid van een ander te kruipen

Wellicht bestaat het belangrijkste grondprincipe van liefde hierin, dat we bereid zijn in de huid van de ander te kruipen en te proberen de wereld met zijn/haar ogen te bekijken. Waarom gedraagt hij zich zoals hij zich gedraagt? Waarom is hij geworden zoals hij geworden is? Wat zijn zijn angsten, zijn dromen, zijn verlangens? Vragen als deze moeten we ons voortdurend stellen, en niet alleen tegenover mensen die ons sympathiek zijn, maar ook en juist tegenover diegenen met wie we het moeilijk hebben. 6.2. De wereld heeft ook lief. “Want indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat voor loon hebt gij? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde? En indien gij alleen uw broeders groet, waarin doet gij meer dan het gewone? Doen ook de heidenen niet hetzelfde?” , zegt Jezus Matteüs 5:46,47.

Je vijanden liefhebben moet je in de praktijk brengen

En Hij roept ons in duidelijke taal op: “Hebt uw vijanden lief en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt zijn van uw Vader, die in de hemelen is; want Hij laat zijn zon opgaan over bozen en goeden en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen” Matteüs 5:44,45.

In dit principe ligt één van de diepste geheimen van de creatieve kracht van christelijke liefde besloten.

6.3. Christen denken vaak in; “goed – slecht” Juist wij christenen neigen er toe onze eigen moraal te bewijzen door met grote overgave onze afschuw tegen welke vorm van immoreel gedrag dan ook te verkondigen. "Afschuwelijk, die terroristen!" – "Onbegrijpelijk, de moeders die hun kinderen in de moederbuik laten vermoorden!"

Goed en slecht

We zeggen dat en daarmee voelen we ons moreel ver boven deze mensen verheven. Wij zijn de goeden, zij de slechten. Onze afschuw tegen hun wandaden bewijst het.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

34




6.4. Jezelf in de ander herkennen. Wij zullen pas beginnen lief te hebben, als wij in de ander onszelf herkennen: in de terrorist, in de moeder die zich liet aborteren, in degene die een atoombom gooit. Als ons eigen moraal zich slechts uit in afschuw tegenover immoreel gedrag, bestaat er het grote gevaar dat wij de mensen in twee categorieën indelen: de goeden en de slechten.

De terrorist in mezelf onderkennen

Vanzelfsprekend zien we onszelf dan aan de kant van de goeden, terwijl we ons innerlijk en uiterlijk van de slechten afkeren.. Zo ontstaat een psychologische barrière, die ons beschermt tegen de erkenning dat het kwaad ook in ons zelf woont Onderken je eigen boosheid en de moordenaar zal je niet langer een onbegrijpelijk beest lijken. Onderken je eigen wens dood te gaan en de zelfmoordenaar zal je niet meer wezensvreemd voorkomen. 6.5. Het gevaar van etiketten. Wie niet bereid of in staat is een deel van zichzelf in anderen te ontdekken, zal steeds bezig zijn muren ter afscheiding te bouwen, om zoodoende zijn eigen superioriteit te bewijzen. We geven de ander een passend etiket en daarmee is de zaak voor ons afgehandeld. Hij is een jood. Hij is zwart. Hij is Turk. Hij is moslim. Hij is verslaafd. Klaar.

Ben ik anders / beter?

Een verslaafde – wat is dat eigenlijk ? Kan hij liefhebben ? Kan hij vriendelijkheid verspreiden ? Hoe gaat hij met zijn vrienden om ? Heeft hij kinderen ? Kan hij huilen ? Is hij eenzaam ? Is hij gelukkig ? Dat zijn belangrijke dingen en niet het feit dat hij een verslaafde , een zwarte, een moslim of een jood is. De vaardigheid de wereld vanuit het standpunt van de ander te bekijken, komt ons niet aanwaaien. Wie zich in deze kunst niet oefent, zal demonstranten al snel tot "stenengooiers" bestempelen, socialisten tot "atheïsten", stichters van nieuwe gemeenten tot "kerkscheurders". Zo viert ideologisch denken hoogtij en dat middenin de christelijke gemeente!

Met andere ogen kijken is niet makkelijk

Mensen bouwen muren. Op deze wijze ontstaan muren tussen mensen, die moeilijk af te breken zijn. Natuurlijk steekt iedere bouwer van deze muren er een boel energie in, argumenten aan te dragen die aangeven waarom deze muren noodzakelijk zijn. Een echte ideoloog/idealist verkoopt niet alleen tegenover anderen zijn anti-jood, anti-moslim, anti-verslaafde etc. maar, hij gelooft er zelf nog in ook: arme ideoloog!

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

35




Vrienden, laten we blij beginnen deze muren neer te halen. Dat is het beste wat er mee gebeuren kan.

6.6. Vooroordelen. Ga na of je herinneringen hebt waarin een ander jou niet accepteerde, waarin die persoon probeerde jou te veranderen zoals hij/zij wilde dat jij moest zijn. Ga na of je een voorbeeld hebt waarin jij een ander wilde veranderen zoals jij dit wenste.

Niet accepteren door vooroordelen

Het niet accepteren van mensen uit zich in vooroordelen. Vooroordelen zijn gebaseerd op stereotypen. Er wordt bij een stereotype van uitgegaan dat alle leden van een groep dezelfde eigenschappen hebben. Voorbeelden: • • • • •

Urkers zijn harde werkers. Buitenlanders zijn lui. Duitsers zijn militaristisch. Belgen zijn dom. Nederlanders zijn zuinig.

Mensen hebben vooroordelen over en treden vaak discriminerend op tegen de volgende groepen: • Lager geplaatsten (slaven, werknemers). • Minderheden op raciaal gebied. • Minderheden op godsdienstig gebied. • Afwijkende groepen (homoseksuelen, zigeuners, enz.). Discriminatie Heel vreemd is dat men bijna altijd vooroordelen heeft tegenover groepen die klein of zwak zijn. Vaak krijgen zij de schuld van een heleboel dingen, ook van dingen die zij nooit gedaan kunnen hebben. Zij worden afgeschilderd als laag, slecht, ongedierte. Het resultaat kan dan een concentratiekamp en de gaskamer zijn. De ander moet zijn en veranderen zoals jij wilt. Het principe van de discriminatie.

6.7. Waaruit blijkt dat je de ander accepteert: • • •

Je neemt iemand zoals hij / zij is. Je houdt rekening met zijn / haar sterke en zwakke kanten Accepteren van verschil van opvatting / mening.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

36




Zelfacceptatie hangt sterk samen met het accepteren van anderen. •

•

•

De ander accepteren kan alleen als je jezelf accepteert

Als je jezelf niet accepteert (of bepaalde eigenschappen van jezelf), is het moeilijk anderen (of hun eigenschappen) wel te accepteren. Kan je omgaan met het feit dat de ander je niet altijd leuk vindt, kun je accepteren dat jij ook je zwakke kanten, je minpunten hebt? Je staat jezelf toe dat je niet met iedereen een goede / sterke relatie aan kunt gaan.

6.8. Even nadenken. Even nadenken over Ga eens na in je huidige kring van contacten wie je graag mag jezelf en wie niet. Met wie kun je goed opschieten en op wie kun je wel schieten. Weet je ook hoe dat komt? Soms is moeilijk aan te geven waar de oorzaak zit. Het blijft dan bij de opmerking: die mag ik gewoon wel, en die gewoon niet. Hier ligt altijd iets aan ten grondslag. Meestal is dat een combinatie van dingen: uiterlijk, houding, presentatie, opmerkingen, achtergrond, kleding, gewoonten, enz.

Nogmaals, het kunnen accepteren van anderen met al hun fouten en gebreken is gekoppeld aan het accepteren van jezelf met je goede en minder goede eigenschappen.

Relaties beginnen met het accepteren van de ander zoals die is. Anders ben je namelijk bezig de ander te maken zoals jij bent, of hoe je die ander wilt hebben. Dit zal de ander altijd frustreren, ook al blijft het onuitgesproken Mensen, maskers, acceptatie. God doorziet je en accepteert je met al je zwakheden. Leer daarom om blij te zijn met jezelf!

6.9. Oefening. Als je met iemand zou moeten samenwonen die precies jouw eigenschappen zou hebben, wat zou je dan aan deze persoon willen veranderen? Schrijf deze wensen op. Dat kan een eerste stap zijn om onszelf te zien met de ogen van mensen die veel met ons te maken hebben

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

37




7. Eerlijkheid schept vertrouwen

.

7.1. Het gevaar van huichelarij. Hoe belangrijk het ook is de wereld door de ogen van de ander te bekijken, dit principe moet ons niet tot huichelarij verleiden. Veel christenen die een oneerlijkheid begaan tegenover anderen, motiveren hun houding door te zeggen dat ze het alleen maar deden om de ander verdriet te besparen. Met liefde heeft dergelijke huichelarij niets van doen. "Het beste wapen tegen huichelarij is liefde; het is niet slechts een wapen, maar een gapende afgrond. Liefde heeft in de verste verte niets met huichelarij te maken", zegt de Deense godsdienstfilosoof Sören Kierkegaard.

Er zijn echter gemeentes, waarin dergelijk gehuichel tot een vast onderdeel van de liturgie blijkt te behoren. Men is er zodanig aan gewend geraakt, dat men helemaal niet meer merkt wat hier eigenlijk gebeurt, namelijk dat er gewoonweg wordt gelogen.

Als iemand van ons houdt, heeft hij ook de moed ons te vertellen dat er nog macaroni in onze baard hangt.

Liturgie van de huichelarij

"De preek heeft me erg aangesproken", zeggen we, terwijl we in werkelijkheid tijdens de dienst bijna in slaap gevallen waren. Verrukt roepen we: "Wat heb jij een mooie jurk!", terwijl we ons afvragen of de desbetreffende persoon wel smaak heeft. “Hoe gaat het met je…?” “goed” zeggen we, terwijl het soms helemaal niet goed met ons gaat. We bedanken uitvoerig voor geschenken, die we daarna in de kelder zetten, bewonderen huizen die we uitgesproken lelijk vinden etc. Zo lopen we het gevaar dat er een moment komt dat we absoluut niet serieus meer genomen worden – en dat is volkomen terecht. Spreekt men een christen op dergelijke oneerlijkheden aan, dan zal hij zeggen: "Het is waar dat ik niet eerlijk was, maar ik wilde de ander geen pijn doen." Dat klinkt alsof hier ernst wordt gemaakt met het principe van de liefde: vanuit de ander denken. Maar het tegendeel is het geval. De meeste van deze leugens zijn zelfbescherming. We willen op deze wijze onszelf onaangenaamheden besparen. We manipuleren de waarheid om onszelf het leven aangenaam en comfortabel te maken.

Leugens uit zelfbescherming

7.2. Niets is zo liefdeloos als onoprechtheid. Het is inderdaad waar dat de waarheid vaak pijn doet, maar het kan honderd keer meer krenkend zijn door een mens van wie men houdt voortdurend onoprecht behandeld te worden. Zulke leugens, hoe goed ook bedoeld, kunnen de vertrouwensrelatie voorgoed verstoren. We moeten ervan op aan kunnen dat op z’n minst die mensen die van ons houden en die wij liefhebben, oprecht met ons Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

38




omgaan en ons de waarheid zeggen. Zij zijn de enigen die ons erop attent maken dat we van het middageten nog het restje aan de kin hebben. Anderen laten ons daar de hele verdere dag mee rondlopen. Wie van ons houdt, zegt: "Je hebt nog wat eten op je kin zitten."

In liefde en waarheid

Wie zegt dat we een ander mens niet de waarheid kunnen zeggen zonder hem pijn te doen? Het kan ook opbouwend. Je moet niet zeggen: "Ik heb me tijdens de preek rotverveeld." Je kunt ook zeggen: "Ik vond deze preek bij lange na niet zo aansprekend als die van vorige week. Maar dat is mijn mening en ik ben Billy Graham niet." Of stel dat op een hoogst ongelegen moment iemand op visite komt, die vraagt: "Ik stoor toch niet hoop ik." Dan hoeven we niet euforisch uit te roepen: "Maar natuurlijk niet, ik zat al op je te wachten!" Eveneens hoeft u niet te zeggen: "Hoepel op, zeurpiet." Je kan je bijvoorbeeld ook zo uitdrukken: "Jammer, het komt me op dit moment niet zo goed uit. Maar ik zou het leuk vinden als we vanavond even met elkaar kunnen bellen. Zo rond een uur of zes?" Dat is eerlijk – en het is liefdevol. Waarheid en liefde zijn niet elkaars tegenpolen. Let wel: laat je niet in verwarring brengen door het feit dat in de ene oefening gezegd wordt "denk vanuit de ander", terwijl het motto van de andere oefening is "wees helemaal jezelf".

Waarheid en liefde zijn geen tegenpolen

Inderdaad lijken veel van de oefeningen van het werkboek elkaar tegen te spreken. Maar dat ligt in de aard van het thema "liefde". Er is geen gedragscode te geven die in alle situaties aanwendbaar is. Wat in de ene situatie juist is, kan in een andere volkomen verkeerd zijn. Hoe meer verschillende oefeningen je je eigen maakt, hoe beter je in staat bent zich in wisselende situaties zo te gedragen dat je gedrag liefde weerspiegelt. 7.3.

Wat leert ons de Bijbel?

Efeze 4: 25. “Leg daarom de leugen af en spreekt de waarheid, ieder met zijn naaste, omdat wij leden zijn van elkander” Lees: Genesis 20. Zijn wij ook wel eens in de problemen gekomen door ‘halve waarheden’ van anderen? Abraham was bewust onduidelijk omdat hij bang was! Kennen wij ook angst om de waarheid te zeggen? Waarvoor zijn wij dan bang? Lees: 2 Samuel 12 : 1- 14. Is David geholpen met de duidelijkheid van Nathan?

Gerrit Pasterkamp

Bang voor de waarheid

Urk 2007

39




Wat zou het effect geweest zijn op het koningschap van David, als Nathan niet was gekomen? Lees: Matteus 21 : 28 – 32. Wie van de twee heeft de wil van de vader gedaan? 7.4.

Oefeningen.

Shockerende eerlijkheid: deze oefening is niets voor mensen met zwakke zenuwen. Neem je zich voor dat je een week lang alles wat anderen tegen je zeggen heel letterlijk zult opvatten. Wanneer iemand bijvoorbeeld zegt: "Ik zal voor je bidden." dan geef je hem een hele lijst met gebedspunten en je vraagt naderhand hoe het hem gaat met de voorbede voor deze zaken.

Hoe moeilijk het is om eerlijk te zijn

Of: als iemand je vraagt hoe het met je gaat, dan geef je een heel uitvoerig antwoord. Let wel: wij zeggen niet dat een dergelijk gedrag in iedere situatie de beste manier is om met mensen om te gaan. Het gaat hier om een oefening die je duidelijk zal maken dat veel van de communicatie tussen mensen, ook christenen, doorspekt is met holle frasen. De normale omgang met mensen is veel meer divers dan wat in deze oefening gebeurt. Wie deze oefening eenmaal gedaan heeft, zal een fijngevoeligheid ontwikkelen na te gaan of een opmerking in een gesprek een beleefdheidsfrase is of werkelijk gemeend.

Situaties waarin ik niet eerlijk was: Schrijf een week lang iedere avond op in welke situaties je in de loop van de dag niet helemaal eerlijk bent geweest. En onderwerp iedere situatie vervolgens aan deze twee vragen: •

•

Heb ik me zo gedragen, omdat ik me daardoor ten opzichte van de ander conform de liefde gedroeg (gebruikt voor deze oefening alstublieft definitie van agapè - liefde en niet een of andere romantische voorstelling van liefde!). Heb ik me zo gedragen omdat ik zelf te vaag/te conflictschuw was, teveel behoefte aan harmonie had, om werkelijk de waarheid te durven zeggen?

Gerrit Pasterkamp

Heer, U doorgrond en kent mij….

Urk 2007

40




8. De ander vertrouwen

.

8.1. Vertrouwen is moeilijk. Kent u het verhaal van de man die in zijn auto een erg bochtige, smalle bergweg oprijdt? Hij komt bij een hele scherpe bocht. Terwijl hij daar voorzichtig doorheen rijdt, komt van de andere kant een vrouw aangereden. Zij steekt haar hoofd uit het portierraam en roept: "Kijk uit, varken". Hij schreeuwt terug: "dat ben je zelf". Als hij de bocht doorrijdt, overrijdt hij bijna een varken! Vaak vinden we het moeilijk mensen te geloven, die bereid zijn iets goeds voor ons te doen. Als je voor iemand een cadeautje meeneemt, of zomaar iets weggeeft, dan hoor je vaak: “dat hoeft niet..” Ook als je een compliment geeft, wordt je vaak ongelovig aangekeken.

Alleen iemand die durft te vertrouwen is tot liefde in staat

Cadeaus – nee bedankt!

8.2. De ‘vertrouwenquiz’. Ook christenen staan vaak sceptisch tegenover het investeren van vertrouwen in mensen en in deze wereld, bang als ze zijn zelf aan het eind een onnozele, naïeve hals te zullen zijn. Maar is dat werkelijk zo? Of zal deze wijdverbreide vooronderstelling aan het eind een mythe blijken te zijn? Dr. Julian Rotter van de Universiteit van Connecticut heeft in langjarige onderzoeksprojecten de uitwerking van vertrouwen op de persoonlijkheidsontwikkeling onderzocht. Aan de hand van uitvoerige vragenlijsten stelde hij vast, of een persoon te bestempelen was als iemand met veel, met middelmatig of met weinig vertrouwen in anderen. Daarna testte hij de personen uit de drie categorieën op intelligentie-quotient en andere eigenschappen. Op dit onderzoek zijn de volgende vragen en de daarbij gegeven antwoorden gebaseerd. Kruist eerst zelf aan of je de volgende uitspraken voor waar of onwaar houdt, alvorens je naar de antwoorden gaat kijken. waar. niet waar. 0 0 1. Mensen met een sterk vertrouwen neigen ertoe goedgeloviger te zijn dan anderen. 0

0

2. Mensen met een sterk vertrouwen in anderen hebben in doorsnee een lagere intelligentie dan sceptische mensen.

0

0

3. Mensen met een sterk vertrouwen zijn gelukkiger dan sceptische mensen.

0

0

4. Mensen met een sterk vertrouwen zijn betrouwbaarder dan andere mensen.

Gerrit Pasterkamp

De vertrouwens quiz

Urk 2007

41


0

0



5. Mensen met een sterk vertrouwen vallen gemakkelijker in handen van bedriegers.

Volgens de onderzoeken van Julian Rotter zijn de volgende antwoorden juist: 1. niet waar; 2. niet waar; 3. waar; 4. waar en 5. niet waar. Oftewel, mensen met een sterk vertrouwen in anderen zijn niet naïever, minder intelligent en makkelijker te bedriegen dan wantrouwende mensen. Wel zijn zij gelukkiger. Alleen wie durft te vertrouwen, is tot liefhebben in staat.

De zekerheids mentaliteit maakt ongelukkig

Overigens, wat ik hier met ‘vertrouwen’ aanduid, heet in de meeste Bijbelvertalingen ‘geloven’. Wie leven zonder risico’s en met zekerheden als het belangrijkste ziet in zijn leven, moet zijn eigen geloof eens kritisch onderzoeken. 8.3. Wat de Bijbel er van zegt. Genesis 3: 1- 8: De mens (Adam) had kennelijk weinig vertrouwen in God (vs.6,8) Was daar reden voor?

Genesis 42, 43, 44, 45. 50: 15- 21: De broers van Jozef hebben moeite om te geloven in de goede onderkoning. Hoe zou dit komen?

Lucas 18: 1 – 8: Zou jij net zo makkelijk vertrouwen investeren in mensen, die ongunstig bekend staan als deze weduwe? Vergelijk met Johannes 4: 4 – 9.

Lucas 19: 11 – 27: Een van de slaven had moeite om positieve bedoelingen bij zijn heer te veronderstellen. Was daar aanleiding toe? Wat is het effect van de instelling van de slaaf op zijn werkwijze?

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

42



9. Kwetsbaar durven zijn


.

9.1. Pantsers tegen de liefde Er zijn veel pantsers tegen de liefde,die we maar al te graag niet als zodanig willen erkennen. De grondslag van al deze pantsers is, dat we ons in het geheim bezworen hebben: "Nooit meer wil ik de pijn ervaren van het afgewezen worden." We lopen bij de liefde allemaal letsel op. En heel wat mensen hebben zich regelrecht een pantser om hun ziel aangelegd, dat hen voor verdere verwondingen beschutten moet. We moeten echter niet vergeten, dat we voor de beschutting die dit pantser biedt, ook een behoorlijke prijs moeten betalen. Wanneer in de Middeleeuwen een van top tot teen gepantserde ridder van het paard viel, kon hij zonder hulp van anderen niet meer opstaan. Ons pantser kan ons in emotioneel opzicht precies zo stijf en onbeweeglijk maken als een ridder in een pantser, zeker als het een effectief pantser is dat ons voor verwonding beschut! Het ligt in de aard van een pantser: het houdt niet alleen vijanden op afstand, maar ook onze vrienden en degenen die ons liefhebben. Het ergste van een pantser is echter, dat het ons ook blokkeren kan Gods liefde te ervaren. En ook is het zo, dat precies zoals het pantser tegengaat dat er liefde vanuit ons naar anderen stroomt, het ook tegenhoudt dat wij liefde van anderen kunnen ontvangen.

9.2. Zonder risico gaat het niet. Liefde vereist moed het pantser af te leggen en zich kwetsbaar te maken. Daarmee lopen we een risico. Maar goedkoper is liefde niet te verkrijgen. We belanden hiermee bij een echt ‘keerpunt’ in het leren van Liefde. Ik heb al heel wat keren meegemaakt in pastorale begeleiding, dat juist op dit punt bij sommige mensen angsten de kop opsteken, die de pijn van in het verleden opgelopen verwondingen niet noch een keer willen beleven. Ik kan me deze angst goed voorstellen.

De muren rond ons hart houden niet alleen onze vijanden op afstand, maar ook onze vrienden en beminden

Het gaat niet zonder risico

Als wij voor onze liefde onverschilligheid of zelfs afwijzing ontvangen, dan zijn we teleurgesteld. De pijn van iemand die liefheeft, maar wiens liefde versmaad wordt, behoort tot de sterkste zielenpijnen die wij ons maar kunnen voorstellen. De liefde tot een plant is eenvoudiger, omdat ze zonder risico is. De plant kan mij geen pijn doen, zoals een mens dat wel kan doen. Toch blijft: zonder de moed van kwetsbaar willen zijn, gaat het niet. Als je het hier moeilijk mee hebt, kunnen de volgende gedachten je misschien helpen:

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

43




9.3.

We moeten het idealistische idee laten varen dat alle mensen ons aardig moeten vinden. Stel je eens voor dat je de mooiste en lekkerste vrucht ter wereld zou zijn, bijvoorbeeld een rijpe appel, en je biedt jezelf aan de wereld aan. Zelfs dan moet je niet vergeten dat er mensen zijn die geen appel lusten! Altijd is er ergens iemand van wie je houdt, die je – de lekkerste appel ter wereld – niet mag, omdat hij liever bananen heeft. Dan kun je besluiten een banaan te worden. Maar je moet je wel realiseren dat je slechts een mindere kwaliteit banaan kunt worden. Je kunt je hele leven proberen de beste banaan te worden, wat echter onmogelijk is omdat je een appel bent. Of je kunt proberen de beste appel te zijn – en gelaten te aanvaarden dat het heel normaal is dat er mensen zijn die niet van appels houden!

Onrealistische verwachtingen

9.4. We moeten er op voorhand rekening mee houden, dat uitnodigingen afgeslagen kunnen worden. Afgeslagen U kunt een exclusieve maaltijd voor iemand klaarmaken, maar je uitnodigingen kunt niemand dwingen te komen eten. Liefde geeft iedereen de vrijheid naar eigen smaak te kiezen of af te wijzen. Wie iemand uitnodigt, moet daarbij incalculeren dat het normaal is, dat zijn uitnodiging afgeslagen wordt. We moeten dat niet zien als een aanval op onze persoon, als ons dat overkomt. Mensen die wel op onze uitnodiging ingaan louter om ons niet voor het hoofd te stoten, doen ons uiteindelijk geen plezier.

9.5.

We moeten weten: alleen in de dood zijn we onkwetsbaar. Leven betekent Leven betekent kwetsbaar zijn. Psychische gezondheid omvat kwetsbaar zijn de bereidheid kwetsingen op de koop toe te nemen.. De enige plaats waar we gegarandeerd onkwetsbaar zijn, is de dood. Als we ervaren willen wat het zeggen wil dat we leven – en niet vegeteren -, dan moeten we bereid zijn gekwetst te worden. C.S. Lewis drukt het treffend uit: "Houd ergens van – en je hart zal zeker pijn lijden en wellicht breken. Wil je er zeker van zijn dat dit niet gebeurt, dan moet je je hart aan niemand geven, zelfs nog niet aan een dier." 9.6. Voorwaarde om gelukkig te zijn. Zonder twijfel is de mens die liefheeft kwetsbaarder dan iemand die niets riskeert. Maar de indruk moet niet ontstaan, dat kwetsbaarheid per definitie tot pijn en verdriet voert. In tegendeel: de bereidheid zich kwetsbaar op te stellen is de voorwaarde om werkelijk een gelukkiger mens te worden. Alleen zo kan je, ook al is het misschien maar voor enkele ogenblikken, de sensatie ondergaan dat je merkt dat vervreemding ophoudt en door een gevoel van saamhorigheid wordt vervangen.

Gerrit Pasterkamp

Voorwaarden om gelukkig te zijn

Urk 2007

44




Je voelt je kwetsbaar en tegelijkertijd geborgen. Je lichaam ontspant zich. De afweermechanismen tegenover de vijandelijke wereld verzwakken. Ken je momenten waarin je doorstroomd werd van dit gevoel? Wie dit eenmaal beleefd heeft, zal niet zo snel meer bereid zijn zich vrijwillig een zielenpantser aan te meten! 9.7. Angst om gekwetst te worden: Kijk eens naar de volgende lijst: Links staan situaties waarin angst om gekwetst te worden tot uitdrukking komt. In de rechter kolom is voor ieder van deze angsten een gedachte opgeschreven die kan helpen de angst te doen verminderen. Je kunt de lijst met eigen voorbeelden uitbreiden. Angst om gekwetst te worden

Gedachte tegen de angst

Als ik in een groep luid en hartelijk lach, dan vinden ze dat vast gek.

Nou, is dat zo erg? Gek doen geeft vreugde in het leven!

Als ik mijn tranen laat stromen, loop ik de kans om voor emotioneel te worden versleten.

Maar het raakt mijn emotie, en tranen kunnen een grote hulp zijn.

Angstgedachten ontkrachten

Als ik me met een ander bemoei, Ik neem dat risico, ik wil me toch loop ik de kans in hun problemen met een ander bezig houden? verwikkeld te raken. Als ik mijn gevoelens toon, geef ik mezelf teveel bloot.

Wat voor zin heeft het om je echte ik te verbergen?

Als ik mijn dromen aan de Waar blijf ik zonder dromen? huiskring kenbaar maak, denken ze vast dat ik niet realistisch ben.

Geef eigen voorbeelden: Wat is mijn angst?

Gerrit Pasterkamp

Wat is daar tegen?

Eigen voorbeelden

Urk 2007

45




9.8. Slechte ervaringen: Praat in de huiskring over situaties , waarin je je kwetsbaar hebt opgesteld – en waarbij je gekwetst bent. Zulke negatieve ervaringen kunnen je pogingen in de liefde te groeien, enorm nadelig beïnvloeden. Breng deze situaties in gebed voor God en vraag dat deze ervaringen je in de toekomst niet meer blokkeren zullen om je tegenover anderen kwetsbaar op te stellen. Ook is het goed als je deze ervaringen eens bespreekt met iemand die je vertrouwt..

Eigen ervaringen

9.9. Afgeslagen uitnodigingen: Nodig deze week tenminste een persoon uit bij je te komen eten, mee te gaan naar de samenkomst, huiskring of iets dergelijks, van wie je verwacht – op grond van ervaringen in het verleden – dat hij/zij niet op deze uitnodiging in zal gaan. Als de persoon afwijzend reageert, ga dan je gevoelens eens na. Kun je dit in rust aanvaarden of reageer je er toch emotioneel op? Naarmate je deze oefening vaker doet, zult u merken dat u met steeds meer innerlijke rust zult reageren.

9.10. Wat zegt de Bijbel? Richteren 6:36-40;7:9-18

Bijbelse voorbeelden

Gideon maakt aan God zijn aarzelingen bekend aangaande zijn roeping. Let op hoe God hierop reageert! Hoe zou Gideon zich hierbij gevoeld hebben?

1 Samuël 1-2 Is het in elke situatie mogelijk om je kwetsbaar op te stellen?

Esther 4:10-5:2 Welk(e) risico(‘s) nam Esther moedwillig op zich? Wat heeft haar geholpen deze stap te nemen?

Matteüs 5:38-42 Wat zou de reden kunnen zijn dat Jezus Zijn volgelingen uitdaagt het risico aan te gaan om opnieuw klappen op te lopen?

Lucas 19:1-10 Zou jij –net als Zacheüs- de moed hebben om belachelijk te worden gevonden door de massa? Let ook op de reactie van Jezus

1 Korintiërs 2:1-5 Zou Paulus in Korinte veel succesverhalen hebben verteld? Wat dan wel?

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

46




10. Vergeving bevrijdt

.

10.1. Elkaar vergeven, hoe doe je dat? Omgaan met mensen is niet eenvoudig. Want enerzijds kunnen relaties ons veel plezier en voldoening schenken, anderzijds kunnen we ons in deze relaties ook diep gekwetst voelen. Het is fantastisch als we ouders hebben gehad die ons gesteund en bemoedigd hebben, maar wat een zware last kan er op iemands leven liggen wanneer zijn ouders hem mishandeld en vernederd hebben. Wat een vreugde als je partner je bemint, bewondert en dagelijks van je geniet, maar wat een verwonding als deze partner je belachelijk maakt of bedriegt.

Vergeven is de ander zijn schuld niet toerekenen. Je zou het hem of haar betaald kunnen zetten, maar je doet het niet

Vergeving is voor christenen het centrale onderwerp in hun geloofsbeleving. Het is daarom niet verwonderlijk dat ook in de relaties met anderen vergeving een belangrijk thema is. Bovendien benadrukken de bijbel en met name de evangeliën op niet mis te verstane wijze het belang van vergeving. Maar in de praktijk is dat niet zo eenvoudig. Want wat doe je als de bovengenoemde ouders jouw vergeving niet nodig denken te hebben? Of als je zo diep gekwetst bent door je partner, dat je besluit om te willen vergeven er toch telkens door geblokkeerd wordt? Veel christenen, die denken vergeven te hebben, verdringen vaak hun boosheid en kwetsuren, met als gevolg dat het er op een andere manier uit komt. In het pastoraat helpen voorgangers en pastorale werkers mensen een weg te vinden in vergeving. Maar ook dat is niet eenvoudig. Wanneer is men aan vergeving toe? En hoe doe je dat precies? Betekent vergeven alleen maar 'geen haat toe te laten in je hart', of is het meer dan dat? Eerst een belangrijke opmerking. Vergeving is een relationeel begrip. Zowel de kwetsuren als de vergeving vinden plaats binnen een relatie van personen. Dat betekent dat niet het aangerichte kwaad het voorwerp van jouw vergeving is, maar de persoon die je dit heeft aangedaan. Jezus heeft niet het kwaad met God verzoend, maar de mens(en). Dat betekent dat je naar de ander als persoon zult moeten kijken en over hem/haar moet nadenken.

Jezus heeft niet het kwaad met God verzoent, maar de mensen

De ander als gelijkwaardig mens zien en niet als vijand. Het kwaad vergeven kan heel gemakkelijk zijn. Wanneer je niet wenst na te denken over de emotionele kant van de relatie, koppel je het kwaad los van de ander en ontken je in zekere zin wat het jou relationeel gedaan heeft. Je begrijpt dat dit een ongezonde en onechte houding in jezelf

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

47




bewerkstelligt . En tegelijkertijd is dit een onmogelijk iets. Omdat jouw gevoel van rechtvaardigheid dit kwaad niet kan loochenen en het zal voor jouw gevoel tussen de ander en jou in blijven staan. Vergeving betekent daarom het kwaad ten volle het kwaad laten als iets onherroepelijks en onvergefelijks. Want er is geen reden voor dat kwaad.

Veel boosheid wordt doorgegeven van vader op zoon. Veel schuld ook.

Anders ga je jezelf beschouwen als iemand die dit kwaad verdient en laat je jezelf erdoor vernietigen.

Vergeving betekent nadenken over de ander als persoon en nadenken of je hem wel wilt vergeven. 10.2. Wat is vergeving? Wij, die als christen zijn opgegroeid met de thema’s van vergeving vragen, vergeving ontvangen en vergeving schenken, lopen het gevaar het bijzondere karakter van vergeving over het hoofd te zien. Vergeving kan leiden tot een goedkope houding, waarbij de genade vanzelfsprekend wordt.. Een vergeving, waarvan Voltaire, een Frans filosoof, een tegenstander van God, ironisch opmerkte dat het God zijn beroep was om te vergeven. Dit staat veraf van de Bijbel, waarin zowel de vergeving van God naar ons, als de vergeving naar elkaar nooit goedkoop en vanzelfsprekend is. In het Oude Testament is vergeving ingekaderd in de boodschap van aanklacht en oordeel. In de Oud Testamentische eredienst was vergeving onlosmakelijk verbonden met het brengen van offers. In het Nieuwe Testament staat het Kruis van Golgotha als teken van de vergevingsgezindheid van God centraal, maar ook als teken dat God het kwaad ernstig neemt en de prijs van de zonde niet goedkoop is. Trouwens, ook de praktijk van ons dagelijks leven toont aan dat fouten en misstappen ernstige consequenties hebben. Het nadeel dat je de ander aandoet, kun je niet zomaar ongedaan maken en de gevolgen van sommige zonden zijn levenslang. We denken hierbij aan de gevolgen van incest en kindermishandeling. Ook merk ik dat het vertrouwen dat door overspel geschaad wordt, vaak jaren nodig heeft om te herstellen en soms in het geheel niet hersteld wordt.

Gerrit Pasterkamp

Is genade vanzelfsprekend?

De prijs van de zonde is niet goedkoop

Er hangt een prijskaartje aan

Urk 2007

48




Er zit in het kwaad iets dat niet terug te roepen is. Het zal daarná nooit meer zijn als daarvoor. 10.3. Vergeving schenken is niet vanzelfsprekend. De ander vergeving schenken voor het kwaad dat jou is aangedaan, kan dus nooit zomaar vanzelfsprekend en normaal zijn. Het kan ook nooit voorbij gaan aan het leed dat erdoor veroorzaakt is. De Bijbel zegt dan ook niet dat we om vergeving moeten vragen, maar wel dat we het kwaad moeten belijden: 1 Joh.1:9 “Indien wij onze zonden belijden, Hij is getrouw en rechtvaardig, om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid..” Belijden betekent letterlijk hetzelfde zeggen. Een bekentenis is dus hetzelfde zeggen over het kwaad als de benadeelde, zoals het slachtoffer, het lichamelijk en geestelijk ervaren heeft.

Het kwaad belijden

Belijden is hetzelfde zeggen

Alleen via een gezamenlijk erkende kijk op de zaak kan er ruimte komen voor vergeving.

10.4. Wat is voor die daad van vergeving van belang: De werkelijke daad van vergeving is relationeel en vindt plaats tussen twee mensen. Vergeven is een relationeel gebeuren en niet iets dat zich alleen maar in het binnenste van één van de twee partijen afspeelt. In de daad van vergeving zitten drie verschillende elementen: Drie elementen In de eerste plaats moet de zaak die de pijn veroorzaakt heeft onder ogen gezien worden . De ‘dader’ moet er mee geconfronteerd worden. In de tweede plaats moet degene die de pijn veroorzaakt heeft, de verantwoordelijkheid voor wat hij/zij gedaan heeft op zich nemen. Als de ‘dader’ de verantwoordelijkheid op zich neemt zal meestal ook de andere partij erkennen dat hij of zij ook (deels) verantwoordelijk is voor de gebrokenheid in de relatie. In de derde plaats hoort bij vergeven dat één persoon om vergeving vraagt, en dat de andere partij die vergeving schenkt. Meestal wordt er wederzijds om vergeving gevraagd en wordt die vergeving ook wederzijds geschonken. Vergeven maakt vrij. Je hoeft niet meer elkaar verantwoordelijk te houden voor pijn uit het verleden maar zijn ze zelf verantwoordelijk geworden hoe ze met het pijnlijke verleden in de toekomst verder willen gaan.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

49




Vergeven is een moeilijke en serieuze taak. Er zijn ook ‘daders’ die absoluut geen verantwoordelijkheid willen nemen voor hun eigen ‘kromme’ daden. Weer ander familieleden willen niet vergeven worden, en verliezen daardoor steeds meer relaties. 10.5. Vergeving brengt genezing Het zal duidelijk zijn dat vergeving therapeutisch belangrijk is en dat het herstel en genezing kan brengen. Maar dat kan alleen wanneer de genoemde stappen gevolgd worden. En daar zit nu vaak het probleem….. Vaak zien we dat er in christelijk kringen in verband met vergeven een verkeerd appél op de broeder of zuster gedaan.

Vergeving is genezend

Bepaalde teksten die Jezus zelf in een horizontaal perspectief ziet, dus gewoon de onderlinge relatie tussen mensen, worden soms ten onrechte overgezet in een verticale lijn. Ik zal een voorbeeld geven: Wanneer je ruzie hebt met uw buurman en je besluit hem zijn gedrag te vergeven, dan is dat vanuit een gelijke positie en komt je gevoel van eigenwaarde en veiligheid niet in het gedrang. 10.6. Er moet een gelijke positie zijn. Maar wanneer een slachtoffer van (seksueel) geweld een dader gaat vergeven, loopt hij of zij wel enorme risico’s. Het is géén gelijke positie! Het geweld kan dan namelijk opnieuw beginnen ,want bij een dader werkt dat zoiets als: “Zo, dat hebben we weer gehad…” en na verloop van tijd maakt hij of zij weer een nieuwe start met de zonde! Want er zijn daders die absoluut geen verantwoordelijkheid willen nemen voor hun daden. Sommige mensen laten geen kans onbenut om hun gezinsleden te misbruiken en te treiteren. We gaan daar verder op in in 10.3

Vergeven kan alleen vanuit gelijkwaardigheid

Wanneer je dan niet de vaardigheden hebt om zo’n verkeerde reactie te incasseren, kan vergeven je nog dieper verwonden. Je dacht, dat je door te vergeven een nieuwe start kon maken, maar het resultaat was een nieuwe golf van ellende…… Vandaar dat ik een aantal gedachten rond vergeven wil meegeven. Vooral met de bedoeling dat wij vergeving niet als een start zien, éérst vergeven, en dan verder, maar als iets dat zich kan ontwikkelen binnen het genezingsproces. Vergeven is daarom een moeilijke en serieuze zaak. Het is dan ook niet makkelijk om te zeggen: volgens het woord van God, moet je dat zo en zo doen…. In het volgende hoofdstuk komen een aantal stappen om op een Bijbelse manier te komen tot vergeving.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

50




11. Tien stappen tot vergeving

.

11.1. Eerste stap: De pijn erkennen en emoties uiten Vaak slaan we deze stap liever over. We zeggen dan: Het is toch niet zo erg niet? Of: Ik moet niet zo met mezelf bezig zijn? Of :Ik moet daar toch boven kunnen staan?. In plaats van onze emoties te tonen kiezen we er dan voor de pijn dapper te verdragen. Of als niemand het ziet in ons eentje te gaan zitten huilen. Maar de prijs van het niet voelen en uiten van je pijn is enorm! Het komt er later via een omweg uit: door verbittering, onderhuidse opmerkingen en klagen, of we gaan ons vervreemden van wat we echt voelen en diep van binnen beleven. Met als gevolg een oppervlakkige manier van leven waarbij we onze emoties buiten schot houden.

De eerste stap: De pijn erkennen en emoties uiten

We maken ons afhankelijk van anderen

Hoe komt het toch dat het gedrag van anderen ons zo diep kan kwetsen?

Ten eerste komt dat omdat we zo afhankelijk van anderen zijn. Onze identiteit, ons kijken naar onszelf, hangt af van wie we zijn in de ogen van anderen. Dit proces zet zich reeds op gang bij onze geboorte en vormt een rode draad door ons leven. Ons ego groeit daarbij maar langzaam weg van onze opvoeders en mensen die een grote invloed op ons hebben.

Bemind worden is een fundamentele behoefte

Ten tweede wordt als ons tekort gedaan wordt,onze behoefte aan (zelf)respect aangetast: “Wie ben ik in zijn ogen als hij me dat heeft aangedaan”. Ten derde wordt, als je partner je in de steek laat, je verlaat, het beeld van geliefd zijn door de ander vernietigd. In waardevolle relaties heb je een vast idee dat je geliefd bent in de ogen van de ander en dat dit zo zal blijven. Wanneer de ander je dan diep kwetst (bijvoorbeeld door ontrouw of door je te laten vallen) wordt het idee van bemind te zijn onherroepelijk beschadigd. Let wel: zich bemind voelen is een fundamentele behoefte van iedereen. De oplossing ligt in de eerste plaats in het uiten van de emoties Begrip en een arm die hiermee samenhangen (boosheid, verdriet, pijn, afschuw haat, om de schouder is enz.). Het helpt je om je zelfrespect weer te herstellen. vaak voldoende Je neemt het eigenlijk voor jezelf op en je zegt: “Dat had niet mogen gebeuren”.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

51




Wanneer je deze gevoelens toelaat, ontstaat er een emotioneel heftige, maar in tijd gezien een overzichtelijke periode. Beter de korte dan de lange pijn. In deze fase is het van belang dat er van wie dan ook erkenning komt voor het leed, onrecht en benadeling die er geweest is, zonder dat er wat van afgeknabbeld wordt. Dat anderen het erger hebben, helpt niet. Dat een maagoperatie erger is dan een kies trekken is geen goede vergelijking. De drie vrienden van Job zwegen zeven dagen: dit was erkenning. Helaas bleef het daar niet bij, want daarna gingen ze op zoek naar verklaringen en deden ze de erkenning weer teniet. Zo doen ook wij vaak het goede teniet door alles te gaan uitleggen en verklaren, terwijl een arm om de schouder voldoende is.

11.2. Tweede stap: Het kwaad laten stoppen Het kwaad moet stoppen. De vragen die God telkens weer opnieuw door de Psalmisten en de Profeten voor de voeten worden gegooid zijn: Wanneer…? en:Hieraan weet ik, als…? We kunnen onmogelijk leven met het kwaad. En de vraag naar het stoppen van geweld en pijn is legitiem en noodzakelijk. We zijn zelfs geen goede christenen als we niet strijden tegen het kwaad en niet helpen het kwaad te stoppen. In deze fase is het belangrijk om het belang van gezonde assertiviteit en grenzen te leren. Het overspel moet stoppen, evenals het liegen, het misbruik, de fraude, het gokken en het drinken. Je kunt niet vergeven en het kwaad door laten gebeuren. Dan word je eigenlijk onderdeel van het kwaad. Met het laatste restje waardigheid dat je hebt, mag en moet je zeggen: STOP. Ook hierin heeft de omgeving een grote taak. Dat je je als persoon die er naast staat je enorm machteloos kunt voelen, doet niets af van de plicht om samen met de benadeelde het kwaad een halt toe te roepen. Zelfs al kan dat een proces van jaren zijn. 11.3. Derde stap Het kwaad vereffenen (over gelijkwaardigheid) Dit is een wat moeilijke gedachte. Het is één van de fundamentele behoeften van de mens is om evenwicht te ervaren in het geven en nemen. • Ontvang je teveel, voel je je afhankelijk/schuldig aan de ander. • Geef je teveel, dan loop je het gevaar je superieur te voelen.

Tweede stap: het kwaad laten stoppen

Leer je grenzen kennen

Derde stap: gelijkwaardigheid

De Oud-Testamentische wet ‘oog om oog, tand om tand’ heeft een diepe, zinvolle betekenis. Het betekent dat het kwaad (en zelfs elk kwaad apart) ernstig wordt genomen. Een oog voor een

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

52




oog en een tand voor een tand. Zo moet er ook een bepaalde vereffening plaats kunnen vinden, wil je kunnen vergeven en samen weer op een voet van gelijkwaardigheid verder kunnen gaan. Er moet een balans zijn tussen het geven en nemen. Denk maar aan het Bijbelse begrip rechtvaardigheid. Zie Psalm 51:6 en Romeinen 3:4: “Opdat gij rechtvaardig blijkt in uw uitspraak’’. Rechtvaardigheid is nodig (zowel voor dader als slachtoffer) om ons zelfrespect te herstellen en weer bruikbaar te worden voor God en de mensen. Alleen binnen het veilige kader van rechtvaardigheid is vergeving mogelijk.

Het recht moet zijn loop hebben

Wanneer je boos bent, is dat niet omdat je wraak wilt nemen of dat je agressief wilt zijn, maar omdat je eergevoel hersteld moet worden. En daarvoor is een bepaalde vereffening nodig. Dat kan bijvoorbeeld doordat de ander schuld erkent en daarvoor wilt lijden. Hij wil iets terugbetalen voor wat hij misdeed. Wanneer dat niet gebeurt, is het nodig dat je de ander laat weten dat je benadeeld bent en dat het kwaad zo tussen jullie aanwezig blijft. Of dat je een bepaalde vorm van ‘’vergelding’’ kiest, zoals eens extra duur op vakantie gaan, een motor kopen enz. dan kan dat als het ware een tijdelijke ‘’wraakperiode’’ zijn die ( op een verkeerde manier) weer balans brengt situatie. Wanneer de ander geen herstel van de relatie wil, kan deze fase ervoor zorgen dat de ander geen ereplaats meer krijgt in jouw gedachten. Je laat de mooie ‘’foto’’ die je van de ander had bewust wat kreukels krijgen. Dit is eigenlijk een fase van doodgaan, opdat je daarna weer verder kunt gaan leven.

11.4. Vierde stap: Jezelf vergeven. We voelen onszelf ook altijd een beetje schuldig bij aangedaan leed. Dit is meestal niet terecht, in enkele gevallen een beetje, maar zelden helemaal. Ook dan heeft de ander geen recht mij zo te behandelen, welke fouten ik ook gedaan heb. Het is belangrijk om deze loskoppeling te maken, willen we het kwaad niet legitiem maken. Veel belangrijker is dat de Bijbel ons laat zien dat ook wij vergeving nodig hebben. Ook wij doen anderen pijn en kwetsen anderen. Jezus zegt: “wie zonder zonde is…....... werpt de eerste steen’’. En niemand waagde het te doen. Het is juist deze verootmoediging die ons helpt om tot een gezonde, evenwichtige houding naar degenen die ons benadelen

Gerrit Pasterkamp

Je recht “nemen”

Vierde stap: Jezelf vergeven

Ook wij hebben vergeving nodig

Urk 2007

53




te komen. Jezus liet Petrus vastlopen, opdat hij zichzelf zou leren kennen en zo bruikbaar zou kunnen worden. Onszelf als vergeven mensen zien, geeft ook ruimte om de ander zijn vergeving te gunnen. Niet als een vanzelfsprekendheid, maar als een kans. 11.5. Vijfde stap: .Een ander standpunt/gezichtsveld innemen In de niet-gelovige hulpverlening heeft men het over begrip hebben voor de ander en hem/haar zo te ont-schuldigen. Voor mij blijft dat een moeilijke weg, want je loopt het gevaar dat je of de ander of het kwaad niet ernstig neemt. Veel meer helpt mij de visie die God ons geeft op vergeving. In Matteus 18 wordt een verhaal gegeven over verhoudingen en posities. Een koning vergeeft zijn slaaf, ondanks dat het om een groot bedrag gaat. Daarna eist deze slaaf van zijn collega wel het volle pond, hoewel het hier om een klein bedrag gaat.

Vijfde stap: Een ander standpunt innemen.

In dit verhaal worden drie stappen van ons gevraagd. Ten eerste dat we erkennen dat ook wij in de schuld bij God staan (drie miljoen euro). Ten tweede dat wij aanvaarden dat Hij ons onvoorwaardelijk vergeeft (drie miljoen euro). Ten derde dat Hij het vanzelfsprekend vindt dat wij dit ook naar anderen doen (drie honderd euro). Vergeving schenken, omdat wij zelf vergeving hebben ontvangen en daarmee komen wij bij de N.T. visie op vergeving: Efeze 4:32: “Maar wees tegen elkaar vriendelijk, barmhartig, elkaar vergevend, zoals God in Christus u vergeving geschonken heeft” Kolossenzen 3:13: “Verdraag elkaar en vergeef elkaar, indien de een tegen de ander een grief heeft; gelijk ook de Here u vergeven heeft, doet ook gij evenzo” In zekere zin vind je dat ook bij Jozef in Genesis 50:20: God heeft het kwade ten goede omgebogen. Vanuit deze visie kan vergeving geschonken worden. Het hogere doel is gezien. Paulus maakt ons duidelijk dat ook wij een bediening van verzoening hebben: 2 Korintiërs 5:18: “En dit alles is uit God, die door Christus ons met Zich verzoend heeft en ons de bediening der verzoening gegeven heeft”

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

54




Vanuit dat hogere gezichtspunt zien we, dat God het kwade laat medewerken ten goede. Dat vergeving niet een ontkenning van het kwaad is, maar het dienen van een hoger doel: het redden van een mens. Hiermee zien we het grote verschil tussen ontschuldigen, de ander niet schuldig achten, en vergeven. Ontschuldigen is een offer dat je de dader aanbiedt en meestal zijn we daar niet toe in staat. Vergeving is geven vanuit een overschot.

Vergeving is niet het ontkennen van het kwaad, maar het dienen van een hoger doel

Je ervaart jezelf als een vergeven persoon en daarom kun je ook vergeving schenken.

Vergeving vereist verbeeldingskracht. De ander zien in wat hij kan worden en niet alleen door de nauwe koker van de schuld. De oudste zoon (Lucas 15) moest anders leren denken: niet meer in termen van goed en slecht, maar van dood en levend. Ik was dood, maar nu leef ik!

11.6. Zesde stap: De wraak aan Iemand anders overlaten Bij niet betalen, komt de grootste schuldeiser het eerste recht toe. Wanneer een kleine schuldeiser zijn schuld laat opnemen in het pakket van de grote schuldeiser maakt deze meer kans om zijn deel terug te krijgen. En dat is de reden waarom wij onze wraak aan Hem moeten overgeven. Niet omdat wij geen recht op wraak zouden hebben, maar omdat, wanneer wij het recht in eigen hand nemen, wij weinig kans maken dat ons recht gedaan wordt. God is de eerste en grootste schuldeiser van ieder mens. Geef het aan Hem. Hij kan onze belangen veel beter verdedigen dan wij. Laat Hem onze schuld in zijn pakket opnemen, zodat onze rechten zeker zijn (Rom12:17-21/ Hebr. 10:30). Dit loslaten van wraak en haatgevoelens omdat iemand anders ervoor zorgt, geeft ons ruimte om onze energie aan positieve dingen te wijden.

Zesde stap: De wraak aan iemand anders overlaten

God is de eerste en grootste schuldeiser

11.7. Zevende stap: Willen vergeven Vergeven moet niet ontstaan uit plicht of opdracht, (je moet) maar vanuit een verlangen. Zevende stap: Willen Een verlangen om naar de ander te zien vanuit Gods ogen. Om vergeven de ander weer een kans te geven, omdat God dat doet met ons. Hier geldt hetzelfde als met geld geven: God heeft de blijmoedige gever lief. En wanneer je hier nog niet toe in staat bent, moet je eerst zorgen

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

55




dat het verlangen begint te groeien door de ander en de situatie vanuit Gods hogere bedoelingen te leren zien.

11.8. Achtste stap: Trachten tot een dialoog te komen Vergeving is een relationeel begrip. Het hangt samen met de mogelijkheid tot ontmoeting. Deze ontmoeting kun je niet afdwingen. Daarom geldt: ‘’voor zover het van u afhangt’’ Romeinen 12.

Achtste stap: Praten met elkaar

Voor het aandeel van de ander ben je niet verantwoordelijk. Om tot zo’n dialoog te komen, is een grote mate van veiligheid nodig. Anders kun je opnieuw gekwetst worden. En daarin is de bemiddeling van een derde persoon erg verstandig. Via deze omweg kan voorzichtig afgetast worden of een directe of indirecte (bijvoorbeeld via een brief) ontmoeting zin heeft. In het huwelijk kan dit door samen afspraken te maken. Bijvoorbeeld doordat je afspreekt dat eenmaal per week op een neutrale plaats, ieder zich om beurten kan uitspreken, zonder dat de ander er tussen komt.

11.9. Negende stap: Stapsgewijs tot gelijkwaardige uitspraken komen

Negende stap: Zowel het slachtoffer als de dader moeten elk hun verhaal kunnen Gelijkwaardige doen. Beide partijen moeten gehoord worden. Dit kan natuurlijk uitspraken vastlopen, doordat de dader zich weer gaat verontschuldigen en dan stopt het ook. Maar wanneer er wederzijds erkenning komt, kan er ook vergeving en verzoening komen. Als er geen schuld wordt erkend, kan er geen relationele vergeving zijn. In Lucas 17:3 staat: indien hij berouw heeft. In de statenvertaling staat het nog mooier: indien het hem leed is. Alleen op die voorwaarde is relationele vergeving mogelijk. Wanneer de schuld niet wordt erkend, blijft die tussen jou en de ander liggen. Dat wil nog niet zeggen dat je de ander mag haten. Ook je vijanden moet je liefhebben, maar dat is nog niet vergeven! Anderzijds is ons menselijk berouw ook nooit volkomen. We moeten dus voorzichtig zijn. Het gebeurt helaas weinig dat we het gevoel hebben dat de ander echt begrijpt wat hij ons heeft aangedaan. En vaak is het zo dat het berouw bij de ander kan groeien, wanneer hij jouw verhaal gehoord heeft. Maar bij het totaal afwezig zijn van berouw stopt het hier absoluut.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

56




11.10. Tiende stap: Vergeving (uitspreken) Of schrijven of door je houding en gedrag laten zien. In ieder geval is het een besluit dat jezelf moet nemen, los van de ander. Vergeving blijft een genade, onvoorwaardelijk en onafhankelijk van jouw kant genomen. Dat betekent niet dat je daarna geen emoties meer van verdriet en boosheid mag hebben bij bepaalde herinneringen. Maar wel dat je jezelf en elkaar mag blijven bepalen bij het feit dat je een besluit tot vergeving hebt genomen. En dat dit boven deze gevoelens staat. ‘Zegen hen die u vervloeken’ betekent dat er iets is dat boven die vloek uitstijgt, namelijk de zegen en dat deze van jou het laatste woord krijgt. 11.11. Leidt vergeving naar verzoening? Een eventuele gedeeltelijke of stapsgewijze verzoening hangt af van de mate waarin het vertrouwen zich herstelt. En dit hangt af van de stappen die de dader wil doen om tot rechtvaardigheid te komen, zoals boete doen, werken aan herstel, zichzelf gerechtelijk laten vervolgen, schadeloosstelling, alimentatie enz. betalen. Want alleen wanneer het verleden door beide partijen ernstig wordt genomen en al het mogelijke wordt gedaan om herstel te bevorderen, kunnen zowel dader als slachtoffer beginnen het verleden een plaats te geven. 11.12. Nog één belangrijke vraag . Bevordert de weg van vergeving ook je eigen genezing? Waarschijnlijk wel. Het nemen van de hiervoor beschreven stappen zuiveren ons gemoed en motivaties en maken gezonde energie vrij. Maar het is nooit het doel van vergeving. Kijk naar het verhaal van Job. Zijn herstel kwam toch heel langzaam, nadat hij voor zijn vrienden had gebeden. Sommige wonden genezen echter nooit in dit leven. En bepaalde gevolgen van het kwaad blijven. Zoals een kind na verkrachting, de echtscheiding na overspel of de handicap na een ongeval. Vergeving kan dan misschien helpen bij de verwerking, maar de integratie van het verleden is toch een lang proces waarin meer dingen nodig zijn .

Tiende stap: Vergeving uitspreken

God reikt ons het vermogen aan om anderen te vergeven. Daarom kunnen we bidden:”Vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren” Vergeving doet jezelf goed. Je wordt bevrijd van de beknellende aanwezigheid van iemand op wie je boos bent omdat die je wat aandeed.

11.13. Wat de Bijbel nog meer te zeggen heeft. Psalm 51: Kan ik iets uit deze Psalm meebidden? Is er hier ook spraken van vergeving? Matteüs 5: 23 – 26: 43 – 48: Is vergeven verplicht? Is wat ons is aangedaan dan niet erg?

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

57




Matteüs 18: 21- 35: Heeft de slaaf die veel wordt kwijtgescholden die vergeving ook ontvangen? Lucas 7: 36- 50: Wat is het verband tussen vergeven en liefhebben? 1 Johannes 5: 10: Is vergeven voor God een moeizame bezigheid? Zie ook Jesaja 1:18. 11.14. Als je niet kunt vergeven. Kwetsende gebeurtenissen opnieuw beleven: Als je meent iets niet te kunnen vergeven, moet je het volgende eens doen. Trek je terug op een plaats waar je tenminste een uur lang niet gestoord zult worden. Beleef het gevoel van gekwetst zijn nog eens. Denk niet alleen aan dat gevoel van toen, beleef het nog eens opnieuw. Als je kunt huilen, houd de tranen dan niet tegen. Wordt je er dan van bewust dat Jezus in deze situatie bij je is; bespeur zijn nabijheid, liefde, vergeving. Maak jezelf duidelijk hoezeer je van zijn vergeving leeft! Spreek dan tegenover de mens die je niet vergeven kunt de woorden uit: “Ik vergeef je.”

Gerrit Pasterkamp

Pijnlijke situaties opnieuw beleven.

Urk 2007

58



12. Waardering Spreuken 25:11:


.

‘Een woord in de juiste vorm gesproken is als gouden appelen op zilveren schalen.’

Raad de behoeften 12.1. Waardering heb je nodig. ‘Van een goed compliment kan ik twee maanden leven’, schreef van de ander – en ooit de Amerikaanse schrijver Mark Twain. Net als voedsel is vervul ze! waardering iets waar je niet buiten kan. Helaas krijg je het veel te weinig, of soms bijna nooit. Het is goed om een compliment te krijgen, om zo nu en dan te horen dat je iets goed doet. Dat is dan een opsteker. Je gaat je daardoor zekerder voelen. Het is alleen jammer dat het maar weinig gebeurt. Meestal krijg je eerder te horen wat je niet goed of fout gedaan hebt. Als we dingen goed doen, vinden we dat eigenlijk gewoon. Waarom vinden we dat ook niet van fouten??? Vaak gaan we ook zo met ons zelf om. We vinden het helemaal We weten geen raad niet moeilijk om slechte eigenschappen van ons zelf op te met een compliment noemen, bijvoorbeeld ‘ik kan dat niet’, of ‘wat zie ik er stom uit’. Ook zijn we er goed in om alleen dingen die we fout gedaan hebben te onthouden! In de tegenwoordige tijd lijkt het geven van complimenten een met uitsterven bedreigde vaardigheid te zijn. Zou dit een symptoom zijn van de steeds gejaagder wordende samenleving? Er is steeds minder tijd en aandacht voor elkaar. Met de hoeveelheid stress stijgt ook de hoeveelheid irritaties die men er uitgooit. Tegelijk wordt de ruimte voor het zeggen van iets aardigs kleiner. Het resultaat is dat er mensen zijn die deze ‘Gouden appelen’ Je krijgt een nooit gepresenteerd krijgen, en daardoor een verkeerd beeld van zichzelf overhouden. We noemen dat “een negatief zelfbeeld’. verkeerd beeld van jezelf Dat kan ook niet anders, want de positieve kanten van zichzelf, die er uiteraard zijn, hebben ze nooit gehoord. Voor die mensen is het geven van een compliment ook moeilijk, vooral complimenten aan zichzelf. Deze wetenschap onderstreept het belang van het zeggen van iets aardigs, bv. ‘Je haar zit leuk!’ ‘Fijn dat je me even helpt!’, ‘Die klus heb je prima geklaard!’. Het zijn stuk voor stuk maar korte zinnetjes. Ze kosten minder dan een bosje bloemen (mag ook wel!), maar ze zijn onmisbaar. We kunnen dus de conclusie trekken hoe belangrijk het krijgen en geven van waardering is. Niets stimuleert mensen, en vooral kinderen, meer dan een goed compliment. Beter is een positieve opmerking over dat wat goed gaat, dan een negatieve over dat wat ‘fout gaat’, beter: ‘wat nog niet zo goed gaat’.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

59




12.2. Regels: Om een compliment te geven kun je de volgende regels gebruiken: • • • •

Een paar regels

Bedenk wat je leuk vindt van de ander, kijk wat er goed gaat. Ga er van uit dat de ander het goed bedoelt. Zeg wat je leuk/goed vindt. Wacht daar niet mee.

12.3. Leerpunten: Mocht je zelf een compliment krijgen, wees daar blij mee en laat Leerpunten dat merken. Wuif complimenten niet weg, zwak ze niet af, bijvoorbeeld: “dat is toch niets bijzonders” Als iemand iets aardigs tegen je zegt, dan is het niet goed om direct te denken: “het zal wel niet waar zijn, hij /zij zal het wel niet menen”. Ook een gevoel van wantrouwen kan er zijn: ‘wat wil hij / zij van me?’. Pas daarvoor op! Ga uit van de goede bedoelingen van de ander, je krijgt een bloemetje; zeg: “Dank je wel.” 12.4. Oefening: Zeg eens iets goeds over jezelf. Schrijf drie dingen op die je in je zelf waardeert of waar je goed in bent.

Ik vind dat ik goed…

Oefening in het houden van jezelf

Wat vind je leuk of aardig aan je zelf? Ik vind…

Ik ben tevreden over…

Variant: Iedereen schrijft zijn/haar goede eigenschappen op een papiertje en doet dat zonder naam in een doos. De doos gaat de huiskring rond, en iedereen pakt er een briefje uit. Lees het voor, zeg wie je denkt die het geschreven heeft, en waarom je dat denkt.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

60




12.5. Oefening: Dat vind ik fijn bij jou. • • •

•

Schrijf je naam op een briefje. Verzamelen en weer uitdelen. Schrijf een waardering op voor de persoon wiens briefje je hebt. Begin met: ‘Ik vind het fijn/goed van jou dat…..’. Het mag betrekking hebben op het gedrag, het uiterlijk, de taal enz.; wees daarin concreet. De briefjes worden verzameld, weer uitgedeeld en voorgelezen.

12.6. Wat zegt de Bijbel?

Laat je waardering merken

Wat zegt de Bijbel?

Deuteronomium 14: 22 – 29: Waarom zou God geven zo belangrijk vinden? Wat weerhoudt mij om zo vrijgevig te zijn?

Matteüs 26: 6 – 13: Hoe reageert Jezus op wat Hem gegeven wordt?

2 Korinte 9: 6 – 13: Lucas 6:38: Wat is het perspectief van een gevende levensstijl?

Jesaja 55: Over God, die leeft van vrijgevigheid.

1 Korinte 12 e.a.: Over gaven van de Geest.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

61




13. De vrucht van de Geest is liefde 13.1. De vrucht van de geest. Paulus hield de christenen in Korinte duidelijk voor dat onze geestelijke gaven niets waard zijn zonder de vrucht van de Geest. Hij zegt ze, dat ze de gaven van het spreken in tongen, de profetie, de kennis, het geloof, de vrijwillige armoede, de bereidheid tot lijden en elke andere gaven kunnen hebben, maar dat deze zonder liefde nutteloos zijn. 1 Kor. 13:1-3.

De vrucht van de Geest is Liefde..

Het belangrijkste probleem van de gemeente in Korinte waren niet de gaven, maar was de vrucht. Daarom schreef Paulus 1 Kor. 13. Daar spreekt hij uitvoerig over de liefde. Dé vrucht van de Geest. Wat er precies met dit begrip wordt bedoeld, licht Paulus in Galaten 5:22 toe. In de meeste Bijbelvertalingen lezen we dit vers als volgt: “Maar de vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.” Het valt op dat “vrucht” in het enkelvoud staat, terwijl er daarna negen bestanddelen volgen, wat het eigen lijk noodzakelijk maakt om van “vruchten” in het meervoud te spreken.

Het gaat om één vrucht, niet om vruchten.

Dit geeft in de eerste instantie verwarring. Ook verwarrend is dat het begrip “liefde” hier op één lijn schijnt te staan met begrippen als lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid. Is het niet zo dat liefde, waarvan de Bijbel spreekt, al deze aspecten omvat? Alle verwarring verdwijnt, als we de Griekse grondtekst bekijken. Het oorspronkelijke Grieks kent namelijk helemaal geen leestekens. Het is dus een kwestie van interpretatie waar we punten en komma’s zetten om de tekst beter te begrijpen. Daarom kunnen we met hetzelfde recht achter “liefde”, in plaats van een komma, een dubbele punt zetten. Dan zou de zin er als volgt uitzien: “” Maar de vrucht van de Geest is liefde: (namelijk) blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.” Het zou betekenen dat met “vrucht”niets anders bedoeld wordt dan liefde. En daarom enkelvoud, en wat houdt liefde dan in? De bovengenoemde partjes.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

62




Deze interpretatie stemt volledig overheen met de leer die we op andere plaatsen in de Bijbel over de liefde vinden. We hebben hier dus niet te maken met negen verschillende vruchten, waarvan de liefde er één is…. Het gaat hier om de vrucht van de liefde die acht verschillende facetten heeft!

De vrucht van de liefde laat zich in acht verschillende delen zien

Het is belangrijk om zorgvuldig onderscheid te maken tussen “gaven de Geest” en “vrucht van de Geest” . Voor geestelijke gaven geldt, volgens de Bijbel, dat elke christen slechts enkele van de vele die genoemd worden in het nieuwe Testament in sterke mate heeft. Ik geloof dat je van alles wel wat hebt, maar dat je in enkele uitblinkt. Hij kan en moet zich op die gaven concentreren, die God gegeven heeft, en daar iets mee doen. Daarbij moet hij zich laten bijstaan door de gaven die anderen hebben gekregen. Als je bijvoorbeeld de gaven heb van het dienen, van gastvrijheid en van evangelisatie, dan mag je je speciaal op deze gebieden toeleggen. Je hoeft dan geen slecht geweten te hebben omdat je de gaven van zielszorg en pastoraat niet hebt. God heeft de gaven van de Geest verschillend onder zijn kinderen uitgedeeld, omdat de gemeente, het lichaam van Christus , volgens zijn wil zo het beste functioneert.

De gaven zijn verschillend verdeeld

Wat de gaven van de Geest betreft, daar geldt de vereenvoudigde regel: Concentreer je op je sterke en niet op je zwakke punten Bij de vrucht van de Geest ziet het er heel anders uit. Omdat het de verantwoordelijkheid van ons allemaal is om als christen te groeien in de liefde, staan we allemaal voor de taak de vrucht van de Geest in ons leven tot ontplooiing, tot rijpheid te laten komen. 13.2. De vrucht van de Geest laten groeien. Als ik de vrucht van de Geest bekijk, kan ik er niet een paar stukjes uitplukken die me bevallen en de rest links laten liggen. Ik moet mijn best doen om alle acht aspecten- blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing in mijn leven tot uiting te laten komen. Het zijn dus in de eerste plaats de zwakst ontwikkelde gebieden die onze groei in de liefde blokkeren.

Gerrit Pasterkamp

Een vrucht moet groeien.

Urk 2007

63




Voor de vrucht van de Geest kan dus de vereenvoudigde regel worden toegepast: Concentreer je vooral op je zwakke punten!

De galaten 5- test zal je helpen te ontdekken op welke gebieden je in de toekomst de meeste aandacht moet richten. Stel dat je ontdekt dat je neigt tot “ongeduld” en “zwaarmoedigheid”, terwijl de “vrucht van de goedheid” en de “vrucht van de vriendelijkheid” bij jou sterk ontwikkeld zijn. Dan zou je nadrukkelijk iets moeten doen aan je “geduld”en aan je “vreugde”. Iedere christen, zonder uitzondering, ongeacht hoever hij in het geloof gevorderd is, heeft bepaalde gebieden die gemakkelijker voor hem zijn, en andere waar hij meer moeite heeft. De Galaten 5 – test laat je deze gebieden zien.

Werken aan je zwakke punten.

13.3. Voordat je met de test begint…. • Lees om te beginnen de volgende 64 uitspraken door. Kruis daarbij, van de vijf antwoord mogelijkheden, het antwoord aan dat het beste bij je past. Antwoord zo spontaan mogelijk en wees eerlijk tegenover jezelf! Alleen op die manier krijg je antwoorden waarmee je iets kunt beginnen. Denk bij het antwoorden vooral aan de ervaringen die je de laatste tijd in de huiskring hebt meegemaakt. • Laat de lijst: “Hoe ziet de ander mij” invullen door iemand uit de huiskring. Vraag de betreffende persoon de vragenlijst zo eerlijk mogelijk in te vullen. Vindt je dit moeilijk, dan mag je deze stap ook overslaan. • Het doel is, om je te helpen om te groeien in Liefde naar elkaar toe. • En nu – veel zegen wanneer je je bezighoudt met de Galaten 5 – test!

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

64



IK HEB ONDERVONDEN…….

5

..dat ik, terwijl anderen om actie riepen, gewacht heb, omdat ik vond dat de tijd nog niet rijp was. ..dat ik ook dan gelukkig was, als er helemaal geen reden voor scheen te zijn. ….dat ik ook in grote probleem situaties geen angst had …dat ik ook in perioden met heel veel werk genoeg tijd heb genomen om stil te zijn voor God. …dat andere mensen zich op het gebied van morele maatstaven naar mij richten

6

….dat mijn aanwezigheid andere mensen heeft bemoedigd

7

….dat anderen mij prezen vanwege mijn gedisciplineerde levenswijze

1 2 3 4

8 9 10 11

Zeer vaak

Vaak

Soms

Zelden

0

3

8

10

Nooit

….dat ik, wanneer anderen mij onrecht aandeden, niet de behoefte had hen met gelijke munt terug te betalen ….dat ik ook bij zware tegenslagen niet opgeef ….dat andere mensen door mijn positieve levenshouding werden bemoedigd …..dat ik een bedaarde en optimistische indruk maak

13

….dat het voor mij eenvoudiger is dan voor anderen, mijn tijd en mijn geld ter beschikking te stellen ……dat ik mensen die niet volgens Gods normen leven kon terechtwijzen

14

…dat vreemde mensen zich in mijn nabijheid goed voelen

15

…dat ik het gemakkelijk vind matig te zijn als het om mijn eigen genot gaat

16

…dat ik vooral het positieve in mensen zie

12


Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

12

65



IK HEB DE NEIGING OM…

17 18


Zeer vaak

Vaak

Soms

Zelden

Nooit

6

5

4

2

0

…onrustig te worden als ik, vanwege ziekte, lange tijd aan bed gekluisterd ben ….neerslachtig te reageren als ik in een moeilijke situatie verkeer …snel in paniek te raken

19 20 21

…wantrouwend op andere mensen te reageren …gebruik te maken van kleine ‘noodleugens’ als de situatie het vereist …fouten bij andere mensen te zien

22 23

…me te “laten gaan” als ik daarvoor in de stemming ben …mijn “ellebogen” te gebruiken

24

26

… onrustig te worden als ik in een rij moet wachten ….me door een negatieve stemming in mijn omgeving mee te laten slepen

27

…op te vliegen als iemand mij “op de tenen” heeft getrapt

28

….taken op me te nemen, ook als ik daardoor heel gejaagd wordt

25

31

….bij andere christenen zonden door de vingers te zien die mij ook kunnen overkomen …anderen in de rede te vallen als ze iets zeggen wat me niet zo erg interesseert …me te laten afleiden als het er om gaat moeilijke taken te vervullen

32

…woedend te worden als andere mensen fouten maken

29 30

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

66




DE VOLGENDE UITSPRAAK IS OP MIJ VAN Heel TOEPASSING: sterk

33 34 35 36 37

Sterk

Enigzins

Nauwelijks

Helemaal niet

2

7

9

10

Ik vind het tamelijk gemakkelijk om met mensen om te gaan die traag van begrip zijn. Als anderen mij over hun successen vertellen, kan ik me van ganser harte met hen verheugen. Als ik met ernstige conflicten wordt geconfronteerd, blijf ik rustig. Ik let er zorgvuldig op dat ik alle gaven die ik van God heb gekregen, gebruik om Hem te eren. Mijn sterke punten zijn waarachtigheid en ernst. Ik heb gevoel voor humor en lach graag.

38 Ik houdt mijn lichaam fit.

39 40

Ik kan het door de vingers zien als anderen mij onrecht aandoen.

41

Ik reageer inschikkelijk als iemand iets fout heeft gedaan.

44

Ik vind het gemakkelijk de woorden van Jezus- “Maak je geen zorgen” op mijn leven toe te passen. Andere mensen zeggen dat ik een bedaarde en zelfverzekerde indruk maak. Ten opzichte van mijn vrienden ben ik betrouwbaar.

45

“Heiliging” is in mijn leven een van de belangrijkste waarden.

46

Ik vind het fijn voor andere mensen een cadeau uit te zoeken.

47

Mijn persoonlijke leven wordt gekenmerkt door orde en discipline.

48

Ik vind het moeilijk van anderen kritiek aan te nemen.

42 43

0 Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

67



IK VIND HET….

49


Heel ge – makkelijk

Gemakkelijk

Moeilijk noch makkelijk

Tamelijk moelijk

Erg moeilijk

0

2

5

7

9

…van vergelding af te zien, als anderen mij schade hebben berokkend. …om mijn fouten te lachen.

50 51

… na een ruzie de eerste stap naar de ander te doen.

52

…andere mensen mijn vertrouwen te schenken.

53 54

..mij met de uitspraak te identificeren dat wij als christenen “het zout der aarde” zijn. …fijngevoelig op de behoeften van anderen in te gaan.

56

… van de bevrediging van bepaalde behoeften af te zien ter wille van een hoger doel. …ook in kritieke situaties rustig en beheerst te blijven.

57

…op iets te wachten dat ik graag zou willen hebben.

55

..ook bij leed en verdriet God te danken.

58 59

..te bemiddelen bij een strijd tussen twee partijen. …te doen wat ik beloofd heb.

60 61

…mensen aan te spreken op wat verkeerd is in hun leven.

62

..anderen met kleine persoonlijke attenties te plezieren.

63

..me te onthouden van sommige geneugten die voor anderen zwaar wegen. …ondergeschikt te zijn.

64

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

68




ZO EVALUEERT U DE GALATEN 5 TEST Stap 1: Schrijf in de hokjes van de onderstaande evaluatie tabel de getalswaarden van de kolommen, waarin u bij de betreffende uitspraken en kruisje hebt gezet. De cijfers in de hokjes van de evaluatietabel slaan op de nummers van de vragen van 1 tot 64. De getalswaarde die u in het hokje moet opschrijven vindt u onderaan de kolom waarin u uw kruisje hebt gezet. ( 0, 2, 5, 7 of 9) Stap 2: Tel alle cijfers per rij op en schrijf de uitkomst in de kolom “Totaal” Stap 3: Zet een cirkel rond de drie hoogste getallen in de kolom “Totaal” Schrijf de betreffende neigingen die u uit de rechterkolom van de evaluatie tabel kunt aflezen in het grote vak “Mijn werkgebieden” Beperk u tot drie neigingen met het hoogste aantal punten.

Totaal 1

9

17

25

33

41

49

57

2

10

18

26

34

42

50

58

3

11

19

27

35

43

51

59

4

12

20

28

36

44

52

60

5

13

21

29

37

45

53

61

Neiging tot: Ongeduld Zwaarmoedigheid Onrust Onbetrouwbaarheid Slapheid

6

14

22

30

38

46

54

62 Norsheid

7

15

23

31

39

47

55

63 Wanordelijkheid

8

16

24

32

40

48

56

64 Starheid

MIJN WERKGEBIEDEN: 1 2 3 Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

69




De galaten 5 – test: Hoe ziet de ander mij.

Deze lijst werd aan je gegeven door:…………………………….

Hij / zij is bezig te ontdekken op welke gebieden van zijn / haar leven hij / zij haar aandacht moet richten, om verder in liefde te kunnen groeien. Je kunt hem / haar in dit proces helpen door deze vragen lijst zorgvuldig en eerlijk in te vullen.

Opdracht 1: Kruis in het volgende rijtje het begrip aan, waarvan je spontaan vindt dat het deze persoon het beste kenmerkt a. geduldig b. vrolijk c. bedaard d. betrouwbaar e. rechtvaardig f. vriendelijk g. gedisciplineerd h. zachtmoedig

Opdracht 2: Doe hetzelfde met de volgende begrippen. Sla daarbij die letter over, die je bij taak 1 hebt aangekruist. a. ongeduldig b. zwaarmoedig c. onrustig d. onbetrouwbaar e. slap f. nors g. ongedisciplineerd h. star

Opdracht 3: Bespreek in de huiskring de eventuele verschillen tussen de uitkomst van de door je zelf gemaakte test, en die door een ander zijn gemaakt. Dit vraagt veel veiligheid en vertrouwen, maar ook het nemen van een risico. We hebben dit besproken in het werkboek. Als we met elkaar gegroeid zijn in Liefde, dan kan een uitkomst die in liefde geven wordt, nooit pijnlijk zijn. Neem het risico van de liefde om kwetsbaar te zijn, want je leeft niet langer van de goedkeuring van mensen, maar je leeft van de goedkeuring van onze God.

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

70




Werkgebied:

Kruis hier de drie werkgebieden aan die uit de test naar voren zijn gekomen. Ik neig tot: Hier vindt je een korte beschrijving van de neigingen waarop je in je leven zou moeten letten. Bijbelplaatsen: Hier vindt je een keuze aan Bijbelverzen om je verder te helpen. Bijbelse vrucht: Hier worden de gedeelten van de vrucht van de Geest genoemd die je zullen helpen de geconstateerde neigingen te corrigeren.

Werk Ik neig tot: gebied

Bijbelplaatsen Bijbelse vrucht:

ONGEDULD Het gevaar bestaat dat je ten opzichte van anderen te ongeduldig reageert. Je persoonlijkheid zou er baat bij hebben, als je meer dan tot nu toe de kunst van het wachten zou beoefenen.

Rom. 9:22-23 1Kor. 13:4 Kol. 3:12-14 1 Tess. 5:14-15 2 Tim. 3:10-12 Heb. 6:10-20 Jak. 5:7-12.

GEDULD ( MAKROTHYMIA) Het Griekse woord makrothymia betekent een standvastigheid die niet zo gemakkelijk aan het wankelen gebracht wordt door ongunstige omstandigheden. Ze is gegrond in Gods geduld dat geen mens opgeeft. Als deze vrucht in het leven van mensen zichtbaar wordt, zijn ze in staat doelgerichtheid te verbinden met inschikkelijkheid

ZWAARMOEDIGHEID Het zal jou en je medemens goed doen, als er meer levensvreugde van je zou uitgaan dan tot nu toe het geval is. Je zou moeten leren je stemming minder dan tot nu toe te laten bepalen door de omstandigheden.

Luc. 10: 17-20 Joh. 15: 9-11 Hand. 5: 41,42 Rom. 14-17. Fil. 4:1-4 Kol. 1:24

VREUGDE (CHARA)) Vreugde als vrucht van de Geest is een gelukkig- zijn dat gegrond is in de “vreugde over de Heer” Zij is onafhankelijk van de situatie waarin de christen zich bevindt. De Bijbel legt vaak het accent op vreugde te midden van leed. Hoe meer deze vrucht groeit, des te meer zal een christen in staat zijn deze vreugde ook aan anderen over te dragen.

ONRUST Je hebt nog niet die mate van innerlijke vrede gevonden die je nodig hebt voor een verdere groei in de liefde. Een grotere innerlijke rust zou een positieve uitwerking hebben op je relaties met andere mensen.

Joh. 14:27 Rom. 5: 1-2. 12:18. Ef. 2: 14-17 Fil. 4:7 Hebr. 12: 11-15

Gerrit Pasterkamp

VREDE (EIRENE) In het Nieuwe Testament kan het woord eirene drie betekenissen hebben: a) Een gevoel van vrede en gemoedsrust. b) De toestand van verzoening met God. c) Het “welzijn”van de gehele mens, waaruit de eendracht tussen mensen voortvloeit. Hoe meer deze vrucht zich ontwikkeld, des te meer versmelten alle drie aspecten tot een eenheid.

Urk 2007

71



ONBETROUWBAARHEID Je zou grote stappen in je groeiproces kunnen zetten, als je ten opzichte van andere mensen betrouwbaarder zou worden. Dat zou je in de ogen van anderen meer het vertrouwen waard maken.

Matt. 25:14-30 Luc. 12: 42-48 Rom. 4: 17-20 1 Kor. 4: 1-2 2 Tim. 2:13. Hebr. 10: 23


TROUW (PISTIS) Voor “trouw” staat in het Grieks hetzelfde woord dat op andere plaatsen wordt vertaald met “geloof” : Pistis. Trouw betekent in de Bijbel betrouwbaarheid, geloofwaardigheid; ik vertrouw anderen, ik ben zelf te vertrouwen. De gelijkenis van de talenten (Mat. 25: 14-30) is een voorbeeld voor het soort Pistis (goede huishouding) dat God van ons verwacht.

SLAPHEID Waar het om Gods maatstaven gaat, zou je gerust iets “harder” met jezelf en anderen kunnen omgaan. Er zijn situaties waarin een zekere “strengheid” het juiste gedrag is dat volgens de liefde vereist is.

Marc. 10:18 Rom. 15: 14 Ef. 5:1-9 2 Tess. 1: 6-12

GOEDHEID (AGATHOSYNE) Het woord “goedheid” wordt verkeerd begrepen, als het gelijkgesteld wordt met “mildheid”. Wat agathosyne betekent, kan wellicht beter worden uitgedrukt door: “goed zijn” . Deze vrucht beschrijft een houding die zonder compromis naar Gods normen vraagt en, in het eigen leven en in dat van anderen, consequent weerstand biedt aan het kwaad.

NORSHEID Je zou moeten proberen een meer “innemende” uitstraling te krijgen. Het is voor jou vooral belangrijk oog te krijgen voor al die ontelbare kleinigheden die het leven voor jou en anderen mooier maken.

2 Kor. 6:6 Ef. 2:4-7 Kol. 3: 12-14 Tit. 3:4-8

VRIENDELIJKHEID (CHRETOTES) De vrucht van de vriendelijkheid wordt in veel kleine dingen van het leven zichtbaar. Je voor de ander interesseren, iemand iets geven, attent zijn, luisteren, enz. Hoe meer deze vrucht in het leven van iemand tot uiting komt, des te vriendelijker is de sfeer die hij om zich heen schept.

ONGEDISCIPLINEERDHEID Een grote consequentheid in je persoonlijke levenswijze zou goed voor je zijn. Niet alleen jezelf, maar ook je omgeving zou ervan profiteren, als je meer discipline aan de dag zou leggen.

Hand. 24:25 1 Kor. 6: 12-20 Gal. 5: 19-26 Tit. 1:7-8 2 Petr. 1: 5-7

ZELFBEHEERSING (EGKRATEIA) Het Griekse woord egkrateia betekent nuchterheid, maathouden en zich matigen op alle gebieden. Egkrateia gaat veel verder dan het woord: “kuisheid”, waarmee het vroeger werd vertaald. Hoe sterker deze vrucht groeit, des te beter is iemand ertoe in staat zich onder alle omstandigheden te “be-heersen”

STARHEID Dat je in staat bent lief te hebben, komt in vele situaties niet over, omdat je de indruk wekt altijd gelijk te willen hebben. Je zou daarom uw best moeten doen niet zo op je strepen te staan.

Matt. 5:5. 28:30 Gal. 6:1-5 Ef. 4:1-3 2 Tim. 2:24-26 Tit. 3:1-2 1Petr. 3:15-17 Jak. 1:19-21

ZACHTMOEDIGHEID (PRAŐTES) Zachtmoedigheid is in het Nieuwe Testament het tegendeel van de strijdlustige, agerende betweterij. Zachtmoedige mensen hebben er geen probleem mee zich bereidwillig onder God of iemand anders te plaatsen. Ze reageren niet zo snel kwaad, maar hebben een milde, welwillende verdraagzame uitstraling

Gerrit Pasterkamp

Urk 2007

72




Literatuur: • • • •

De vijf talen van de liefde. De kracht om uw leven te veranderen. Werkboek sociale vaardigheden. Het liefde leerproces.

Gerrit Pasterkamp

Gary Chapman. Rick Warren Gerrit Pasterkamp Christian A. Schwarz.

Urk 2007

73

IS EEN WERKWOORD. WERKBOEK VOOR DE HUISKRING Samenstelling Gerrit Pasterkamp. Liefde is een werkwoord Werkboek voor de huiskring

Recommend Documents