Veel vragen gesteld aan de Roosendaalse Lijst over vluchtelingen
Inzicht en kennis rondom het vluchtelingenvraagstuk in Roosendaal De Roosendaalse Lijst heeft enkele weken geleden het initiatief genomen om de brede discussie over vluchtelingen terug te brengen tot de situatie in de gemeente Roosendaal. Via de website van de partij kon iedereen zijn of haar vragen stellen rondom dit veelbesproken onderwerp. Er zijn veel vragen gesteld die uiteen vielen in drie categorieën/thema’s. We hebben veel goede vragen gehad en gebundeld. We kiezen ervoor niet alle vragen individueel te beantwoorden.
Al snel bleek namelijk dat de meeste vragen uiteen vielen in 3 onderwerpen: -
Begeleiding Huisvesting Algemeen/overig
Onderstaand gaan we in op deze drie onderwerpen waarin alle vragen van onze inwoners verwerkt zijn. Voordat we hier op ingaan lijkt het ons goed om allereerst inzichtelijk te maken wat de verschillen zijn tussen vluchtelingen, asielzoekers en statushouder. Dit om te voorkomen dat deze termen door elkaar heen lopen. Vluchteling Een vluchteling is iemand die zijn land uitvlucht, vanwege terechte angst voor (politieke) vervolging in zijn land. Zodra een vluchteling Nederland binnen komt, dan moet hij zich aanmelden bij één van de Aanmeldcentra (AC). Hiermee start de asielprocedure. Asielzoeker Een asielzoeker is iemand die hier asiel aanvraagt. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet nagaan of de asielzoeker valt onder het Vluchtelingenverdrag en echt niet terug kan naar het land van herkomst. Dat gebeurt in de asielprocedure. Vanuit het AC wordt de asielzoeker via een Opvangcentrum (OC) geplaatst in een Asielzoekerscentrum (AZC). Statushouder Wanneer aan een asielzoeker asiel wordt verleend, dan hebben we het over een statushouder. De statushouder heeft een legale verblijfsstatus gekregen. Hij krijgt dan een woning toegewezen in één van de Nederlandse gemeenten, zodat hij het AZC kan verlaten. Iedere erkende vluchteling krijgt een verblijfsvergunning voor vijf jaar. Na deze vijf jaar wordt gekeken of het veilig is in het thuisland en of uitzet mogelijk is. Indien dit mogelijk is, moet een vluchteling terug. Het is aan deze mensen zelf om zelfstandig hun vertrek te regelen.
Begeleiding Verschillende inwoners vroegen zich af hoe vluchtelingen (in het geval van Roosendaal statushouders) worden begeleid. Onderstaand geven we een overzicht van de verschillende manieren waarop dit in de praktijk gebeurd. Begeleiding in algemene zin ln samenwerking met AlleeWonen ondersteunt Vluchtelingenwerk de gemeente Roosendaal op het gebied van taal en maatschappelijke begeleiding. Maatschappelijke begeleiding beslaat een traject van 2 jaar, waarbij wordt uitgegaan van een O-meting op verschillende facetten van zelfredzaamheid bij binnenkomst, namelijk: taal, uitkering, werk, studiefinanciering, belastingen, bankzaken, rondkomen van inkomen, wonen, gezondheid, inburgering, opvoeding en vrijwilligerswerk. Daarna volgt een maatwerktraject. Aan de hand van een checklist worden alle zaken met de statushouder geregeld die nodig zijn om te kunnen participeren in onze gemeente. Denk daarbij aan het ondertekenen van een huurovereenkomst, het aanvragen van een uitkering en toeslagen, het inschrijven bij een huisarts en het aanmelden voor een school. De Nederlandse taal. Volwassen asielzoekers krijgen tijdens hun opvang geen Nederlandse les. Wel krijgen ze een basale Nederlandse woordenschat aangeboden. Dit wordt gedaan door vrijwilligers, onder supervisie van het COA. De woordenschat richt zich op kennis van het Nederlands, waarmee asielzoekers zich in het dagelijks leven kunnen redden. Inburgeren Statushouders moeten inburgeren en zijn verplicht om Nederlands te leren. Binnen 3 jaar moeten zij het inburgeringsexamen doen. Het inburgeringsexamen bestaat uit lezen, luisteren, spreken en schrijven. Ook toetst het examen kennis van de Nederlandse maatschappij. Nieuwkomers moeten bijvoorbeeld weten: op welke manieren zij werk kunnen vinden; hoe ze een afspraak kunnen maken bij het ziekenhuis; welke scholen er zijn voor hun kinderen. Statushouders kunnen ook meedoen met het programma ‘voorbereiding op inburgering’. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) geeft de training. Kinderen van statushouders komen eerst in speciale klassen terecht waar ze de Nederlandse taal leren. Pas als ze het niveau bereikt hebben om te kunnen meedraaien in het gewone onderwijs, worden ze overgeplaatst. Scholen krijgen geld van de overheid voor het onderwijs aan deze kinderen. (De kosten van extra leerkrachten en lesmaterialen worden dus niet uit potjes voor het gewone onderwijs betaald). Ondersteuning door tolken VluchtelingenWerk Nederland is met het Tolk- en Vertaalcentrum Nederland (TVcN), de werving gestart voor een project waarbij de organisaties vluchtelingen omscholen tot tolk en naar een baan begeleiden. De vluchtelingen krijgen les in geheugentechnieken en analytisch vermogen, notatietechnieken en verschillende manieren van tolken. Ook worden diverse ethische en beroepsmatige vraagstukken behandeld, waarmee tolken in de praktijk te maken kunnen krijgen. Na de opleiding volgt een stage, waarna de tolk volwaardig ingezet wordt via het Tolk- en Vertaalcentrum Nederland. Voor het project worden vluchtelingen geworven met een afgeronde HBO of WO-opleiding.
Huisvesting In de vragen die zijn binnengekomen via de website van de Roosendaalse Lijst zijn heel wat vragen gesteld over de huisvesting. Allereerst is het voor de beantwoording van deze vragen van belang te weten dat door de enorme toestroom van asielzoekers de reguliere opvangcapaciteit in Nederland niet volledig kan voldoen. Momenteel duurt het bijna een half jaar voordat een asielaanvraag in behandeling kan worden genomen. Daarom wordt momenteel ook gebruik gemaakt van noodopvang en crisisopvang. We kennen nu dus drie soorten opvang: Reguliere opvang Een Asielzoekerscentrum (AZC) met een opvangcapaciteit van 300 tot 1500-plus personen. Structurele reguliere opvang wordt geëxploiteerd voor een termijn van 20, 30 jaar. Tijdelijke reguliere opvang kent een looptijd tot ongeveer 5 jaar. Het gaat dan om recreatieparken, migrantenhuisvesting of vergelijkbare accommodaties waarvan de verhurende eigenaar de exploitatie deels uitvoert. In reguliere opvang heeft de asielzoeker toegang tot basisvoorzieningen, zoals onderdak, kook- en wasruimten en computers. Noodopvang Hallen en paviljoens voor de duur van zes tot twaalf maanden met een opvangcapaciteit van 300 tot 600-plus bewoners. Bij voorkeur in de directe nabijheid van een tijdelijke of structurele opvanglocatie. Crisisopvang Gemeenten zijn verantwoordelijk voor crisisopvang. Dit zijn locaties zoals sporthallen, die normaal bij incidenten, rampen of crises worden gebruikt. Crisisopvang is bedoeld voor in beginsel 72-96 uur, waarna de vluchtelingen kunnen doorstromen naar opvanglocaties van het COA. Zoals u weet, hebben we in Roosendaal deze vorm van opvang geboden van 3 tot en met 5 oktober jl. Zodra zich een nieuw verzoek voordoet voor crisisopvang, zal het college de gemeenteraad consulteren en in gesprek gaan met betrokkenen voordat er een nieuw besluit genomen wordt. De Roosendaalse situatie Het vraagstuk van de opvang van asielzoekers raakt iedere gemeente, dus ook Roosendaal. In Roosendaal hebben we tot nu toe te maken gehad met crisisopvang van vluchtelingen en hebben we te maken met de huisvesting van statushouders. Aan de crisisopvang heeft de gemeente goed gehoor kunnen geven op de locatie Metsj-point. Huisvesting statushouders Momenteel verblijven veel statushouders nog in de opvang van het COA (eind oktober 2015 waren dit er meer dan 15.000). De doorstroom naar huisvesting in gemeenten is lastig. De gemeente Roosendaal zal in 2015 naar verwachting 132 statushouders huisvesten. Deze opgave pakt de gemeente op samen met de woningbouwcorporaties (met name AlleeWonen) en met hulp van Vluchtelingenwerk. Statushouders weigeren wordt niet toegestaan. Voor 2016 heeft de gemeente nog geen formele opgave gekregen, maar naar verwachting (afgeleid vanuit de Staatscourant) zal het in 2016 om ongeveer 200 statushouders gaan. De wijze waarop de gemeente invulling geeft aan de huisvesting van statushouders is vastgelegd in de woonagenda: uitgangspunt is fatsoenlijk wonen in Roosendaal, waarbij alle doelgroepen van de volkshuisvesting worden bediend. De huisvestingsopgave voor statushouders wordt meegenomen in een brede, integrale aanpak van de huisvestingsopgave voor andere groepen als jongeren, alleenstaanden en arbeidsmigranten. Op
dit moment is de gemeente in gesprek met de woningcorporaties om aan deze brede integrale opgave invulling te geven. Voorrangspositie statushouders Op 15 oktober 2015 heeft de Tweede Kamer besloten de voorrangspositie voor statushouders voor een sociale huurwoning af te schaffen. Wel is voor de afschaffing van de voorrangspositie een wijziging van de Huisvestingswet nodig en daar gaan enkele maanden overheen. Nieuwe asielzoekerscentra’s (AZC) Een overzicht met de opvanglocaties van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) is terug te vinden op https://www.coa.nl/nl/opvanglocaties. Het is lastig te zeggen of er meer AZC’s bijkomen. Dat hangt af van het aantal asielzoekers dat het COA moet onderbrengen. Het COA praat wel met veel gemeenten over uitbreiding van de AZC’s. Met de gemeente Roosendaal worden deze gesprekken niet gevoerd. Opvang in de eigen regio Uit cijfers van Vluchtelingenwerk blijkt dat zeer veel vluchtelingen (ongeveer 90%) in de eigen regio worden opgevangen. In Turkije worden al meer dan 2 miljoen vluchtelingen opgevangen. In Libanon wonen inmiddels 2 miljoen gevluchte Syriërs. Zelf iets doen Er zijn heel veel mensen die ‘iets’ willen doen voor vluchtelingen, maar niet weten wat, of hoe. Aan de andere kant gebeurt er ook al veel. Toch is er een website waar mensen zich aan kunnen melden en op de hoogte kunnen blijven van de initiatieven die er zijn en de hulp die er nodig is. Deze website is te vinden via: https://www.ikwilietsdoenvooreenvluchteling.nl/. Algemeen/overig Naast vragen over begeleiding en huisvesting zijn er ook uiteenlopende vragen gesteld die we hieronder zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Aard, motivatie en samenstelling asielzoekers Asiel is een vorm van bescherming. Iedereen kan asiel aanvragen in Nederland. Maar een (tijdelijke) verblijfsvergunning krijgt iemand pas als hij vluchteling is. Dat is iemand die terecht bang is voor vervolging in zijn land. Bijvoorbeeld vanwege zijn ras, godsdienst, nationaliteit of politieke mening. Of omdat hij bij een bepaalde sociale groep hoort, zoals homoseksuelen. Je wordt niet toegelaten als je alleen om economische motieven naar Nederland komt. Het screenen van asielzoekers gebeurt bij de Immigratie en Naturalisatiedienst. Hier wordt onder meer gekeken of asielzoekers uit het land komen waar ze zeggen vandaan te komen en of ze eventueel een crimineel verleden hebben. De IND voert gesprekken met asielzoekers. Ze moeten hun elektronische apparaten inleveren voor onderzoek. Medewerkers van de IND weten wat er in de regio’s in en rond Syrië speelt. Ze zijn getraind om signalen van mensen te herkennen die oorlogsmisdaden (terrorisme, marteling, verkrachting en moord) op hun geweten hebben. Door goed te luisteren en de juiste vragen te stellen, komen ze hier meestal wel achter, maar een waterdichte screening is onmogelijk. Asielzoekers die oorlogsmisdaden hebben gepleegd, krijgen sowieso geen verblijfsvergunning. Een eventuele verblijfvergunning wordt alsnog ingetrokken. Alleen als het terugsturen van een
oorlogsmisdadiger ernstig gevaar kan opleveren, mag hij Nederland niet worden uitgezet. Dat betekent niet dat hij alsnog een verblijfsvergunning krijgt. De Syriërs zijn als burgeroorlogvluchtelingen vertrokken met hun gezinnen. De kinderen en vrouwen blijven dan in de massale vluchtelingenkampen in Turkije en Libanon achter. De vaders, meestal jonge mannen, slaan zich er doorheen. Als ze als asielzoeker erkend worden, halen ze de rest van het gezin na. Medische controle Asielzoekers worden gecontroleerd. Dat gaat om tuberculose en scabies (schurft) voor mensen uit landen waar dit veel voorkomt, en in sommige gevallen bij ziekenhuisopnamen voor de bacterie MRSA. Kinderen die nog niet volledig gevaccineerd zijn worden aanvullende vaccinaties aangeboden, om in lijn te komen met het Rijksvaccinatieprogramma. Budget/financiën rondom vluchtelingen Een asielzoeker krijgt bij aankomst onderdak, maaltijden en zaken zoals zeep, toiletartikelen en wasmiddel. Tijdens de asielprocedure ontvangt een asielzoeker maximaal € 58 per week voor eten, kleding en andere uitgaven. Het zakgeld is € 12,95 per week. Het eetgeld is afhankelijk van leeftijd en de gezinssamenstelling. Een asielzoeker krijgt minimaal € 39 en maximaal € 58 per week. Het geld voor de opvang van asielzoekers komt uit de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Ook de Europese Unie stelt geld beschikbaar. Zoals voor de herverdeling van asielzoekers binnen de EU. Duur van de procedure rondom asielaanvragen Door een explosieve toename van het aantal asielzoekers, vooral uit Syrië, dat in Nederland asiel aanvraagt duurt de procedure rondom het aanvragen van asiel langer dan gebruikelijk. Deze gaat nog onverminderd voort. Het COA hield begin 2015 al rekening met een stijgende instroom. Er liepen dan ook trajecten om nieuwe crisisnoodopvanglocaties te realiseren. Met de instroomcijfers van augustus was de reservecapaciteit echter snel op, waardoor de behoefte aan nieuwe locaties urgenter is geworden. Kinderen Onder de vele vluchtelingen zien we ook veel kinderen. Er komen zelfs kinderen in hun eentje naar Nederland. Voor al die kinderen moet ook onderwijs en opvang geregeld worden. Meer informatie over de opvang van kinderen is te vinden op de websites van VluchtelingenWerk Nederland of Hulpvoorvluchtelingen.nl Tot slot De Roosendaalse Lijst wil alle indieners van vragen bedanken voor hun betrokkenheid. We hopen op basis van dit artikel, waarbij we alle vragen als input hebben gebruikt, meer inzicht gegeven te hebben in het complexe vluchtelingenvraagstuk binnen en buiten onze gemeente! Uiteraard hebben we ook diverse meningen en suggesties ontvangen. Deze nemen we zeker mee in alle overwegingen die nog moeten maken rondom dit vraagstuk.
