Gids voor kennis en inzicht in financieel gedrag
De IncomeIQ-test: financieel gedrag PROJECTION begrijpen OVER-OPTIMISM BIAS
De IncomeIQ-test is ontwikkeld op basis van theorieën uit de cognitieve psychologie en de gedragswetenschappen, toegepast op financiële onderwerpen. De test helpt beleggers te ontdekken welke gedragsneigingen (“biases” in het Engels) hun financiële beslissingen en houding ten opzichte van risico beïnvloeden.
Stimuleer uw klanten deze test te doen op schroders.nl/incomeIQ om daarna de resultaten samen te analyseren.
ANXIETY BIAS
Doe de test: herkent u iemand van uw PERCEPTION klanten inIRRATIONAL deze negen OF MONEY gedragspatronen?
Angst Angst beïnvloedt de emotionele betrokkenheid op de korte termijn, en de mate waarin beleggers toelaten dat reacties op de ups en downs in de markt hun financiële doelstellingen voor de lange termijn ondermijnen.
Herkenningssignalen HERD INFLUENCE
inden marktfluctuaties stressverwekkend V en verontrustend aten stemming beïnvloeden door tijdelijke L marktbewegingen eneigd tot overreactie op onvoorziene G gebeurtenissen
OVERCONFIDENCE
PRESENT BIAS
INVESTOR LITERACY
LOSS AVERSION
Tips Vasthouden aan het plan: Stimuleer klanten op te schrijven waarom ze bepaalde essentiële financiële beslissingen nemen. Dit kan hen helpen zich aan het plan te houden en hen weerhouden van paniekverkopen, waardoor tijdelijke koersdalingen resulteren in absoluut vermogensverlies. Niet kijken: Als klanten overdreven angstig zijn, is het beter de toegang tot kortetermijninformatie over hun beleggingsresultaten te beperken. Dit kan hen helpen de (potentieel verontrustende) kortetermijnvooruitzichten te negeren en zich te blijven richten op de lange termijn. Zich laten adviseren: Vertel klanten dat u als emotionele “schokdemper” kunt dienen en wijs hen op de noodzaak op basis van feiten in plaats van emoties te handelen. 3
Doe de incomeIQ-test op PROJECTION www.schroders.nl/incomeIQ
OVER-OPTIMISM BIAS
Verliesaversie ANXIETY BIAS
Een belegger met verliesaversie is geneigd heftiger te reageren op een verlies dan op een winst van hetzelfde bedrag. Daardoor kan het volgen van de ups en downs van risicovolle beleggingen aanvoelen als een emotionele achtbaan. IRRATIONAL PERCEPTION Herkenningssignalen OF MONEY
Geneigd verliesgevende aandelen te lang aan te houden uit vrees verlies te “incasseren” G eneigd winstgevende aandelen te snel te verkopen uit vrees de winst weer te moeten inleveren HERD INFLUENCE
G eneigd volatiele aandelen met een hoog langetermijnrendement te mijden uit vrees voor verliezen op korte termijn B eperkt vermogen om financiële resultaten rationeel te beoordelen
Tips
OVERCONFIDENCE
Verder kijken dan de huidige opbrengst: Als klanten overwegen een product te verkopen, wijs er dan op dat een goede of slechte performance niet alles zegt; er is meer informatie nodig. PRESENT Beslissingen moeten worden BIAS gebaseerd op een analyse van de echte voor- en nadelen van het product, en op wat alternatieve beleggingsopties te bieden hebben. Weersta de neiging om verlies koste wat het kost te vermijden: Uit vrees om verlies te INVESTOR LITERACY “incasseren” zijn klanten geneigd verlieslijdende aandelen langer te houden dan verstandig is. Stimuleer hen tot een meer rationele, effectievere kijk. Stel een “afkoelingsperiode” voor: Leg uit dat het goed is een afkoelingsperiode tussen het nemen van eenLOSS grote AVERSION beleggingsbeslissing en de uitvoering ervan in te lassen, omdat zo’n adempauze ruimte voor reflectie schept. 4
Projectie Projectie is de neiging om actuele gevoelens te projecteren op een toekomstige gebeurtenis. Als mensen proberen hun toekomstige emotionele toestand te voorspellen, vergissen ze zich vaak; ze vergeten dat ze zich te zijner tijd waarschijnlijk anders zullen voelen.
Herkenningssignalen Kunnen niet beslissen hoeveel inkomen ze in de toekomst nodig hebben, omdat ze uitgaan van hun huidige behoeften (en toekomstige kosten voor gezondheidszorg en financiële verplichtingen vergeten) Moeite zich voor te stellen hoe hun toekomstige situatie zal afwijken van de huidige Nemen aan dat markten in dezelfde richting, omhoog of omlaag, zullen blijven bewegen Niet in staat te bedenken wat hun toekomstige wensen en behoeften kunnen zijn
Tips Verschillende scenario's onderzoeken: Stimuleer klanten om zich verschillende toekomstscenario's voor te stellen, en hoe deze van invloed kunnen zijn op hun beleggingsresultaten. Hoe zullen de beleggingsinkomsten in elk scenario veranderen? Deze oefening kan klanten helpen objectiever te werk te gaan bij het bepalen van prioriteiten. Behoudend zijn: Beleggingen en bijdragen van nu baseren op een “worst case” scenario, om klanten te helpen een juist beeld van hun toekomstige inkomensbehoeften te krijgen. De emoties erbuiten houden: Het is geen goed idee om boodschappen te gaan doen als je hongerig bent. Analoog hieraan is het niet verstandig om belangrijke beleggingsbeslissingen te nemen wanneer je in een zeer emotionele toestand verkeert.
IRRATIONAL PERCEPTION OF MONEY
HERD INFLUENCE
Doe de incomeIQ-test op www.schroders.nl/incomeIQ
OVERCONFIDENCE
PRESENT BIAS Irrationele perceptie van geld
De meeste mensen hebben geen rationeel beeld van hun vermogen en inkomen, omdat ze er meer INVESTOR LITERACY in nominale dan in reële termen over denken. Dit is een gevaarlijke neiging omdat het hen belemmert het effect van inflatie en samengestelde rente goed te beoordelen.
Herkenningssignalen LOSS AVERSION Begrijpen niet goed het verschil tussen nominaal en reëel inkomen en vermogen
Beseffen waarschijnlijk niet echt wat de kracht van samengestelde rente en het effect van inflatie op het reële rendement is Houden mogelijk te lang te veel vermogen in contanten aan
Tips Kijken naar de reële waarde: Help klanten de “reële” waarde van hun spaargeld te zien (niet gewoon wat er nu op hun bankrekening staat). Gebruik de (grove) regel van 72: Als het getal 72 wordt gedeeld door het jaarlijkse inflatiepercentage (bv. 2%), dan is de reële waarde van hun geld in ongeveer 72/2 = 36 jaar gehalveerd. Rente op rente optimaal benutten: Demonstreer het effect van rente op rente. Laat ook zien hoe een samengestelde inflatie van 3% in 20 jaar hun spaargeld kan uithollen zonder dat ze nominaal een cent verliezen.
Kuddegedrag Mensen zijn snel geneigd mee te lopen met de “kudde” - de collectieve opvattingen en gedragingen van de mensen om ons heen. Kuddegedrag bij beleggers uit zich in de neiging om de beslissingen van anderen blindelings te volgen omdat ze denken dat ze iets hebben gemist, of dat “de anderen” iets weten wat zij niet weten.
Herkenningssignalen ertonen conformistisch gedrag in alles wat ze V doen ijken, alvorens een belegging te kiezen, wat K anderen doen olgen blindelings de beslissingen van anderen; V denk aan de dotcom-zeepbel open en verkopen omdat anderen dat doen, K in plaats van onafhankelijke beslissingen te nemen op basis van sterke overtuigingen en eigen behoeften
Tips Eigen keuzes maken: Druk klanten op het hart alleen hun eigen, vooraf bepaalde criteria te gebruiken om beleggingsbeslissingen te nemen, zodat ze kiezen wat het beste bij hun beleggingsstijl past en niet gewoon anderen nadoen. Zich informeren: Help klanten andere ideeën te onderzoeken. Dat iedereen op een bepaalde rijdende trein springt, wil niet zeggen dat die strategie juist is. Vraag de klanten te bedenken “wat de anderen misschien gemist hebben” door andere ideeën aan te dragen. Niet toegeven: Wijs klanten erop dat als zij geneigd zijn de trend te volgen, de meerderheid van de beleggers dat ook zal doen waardoor de koers van de belegging wordt opgeblazen.
5
OF MONEY
HERD INFLUENCE
OVERCONFIDENCE Doe de incomeIQ-test op www.schroders.nl/incomeIQ
PRESENT BIAS
Present bias: INVESTOR LITERACY alleen aan het ‘nu’ denken In het algemeen zijn mensen meer gericht op het heden dan op de toekomst. Bij de keuze uit twee gelijke beloningen geven ze de voorkeur aan de LOSS AVERSIONDeze zogeheten beloning die ze het eerst ontvangen. “present bias” verklaart waarom zo veel beleggers het moeilijk vinden om voldoende te sparen voor de toekomst, terwijl ze dat wel zouden moeten doen.
Herkenningssignalen Geven voorkeur aan acties die onmiddellijke beloning opleveren Geneigd een lagere beloning nu te verkiezen boven een hogere beloning straks Moeten worden aangespoord onmiddellijke wensen opzij te zetten ten gunste van latere beloning Vinden het moeilijk hun uitgavenpatroon aan te passen om genoeg te kunnen sparen voor de toekomst
Tips Zelfbeheersing: Laat klanten zichzelf beschouwen als twee personen: een “vooruitziende planner” en een “impulsieve verkwister”. De eerste streeft naar inkomen voor zijn hele leven; de tweede wil nu geld uitgeven. Om financiële doelstellingen te bereiken, moet de planner de verkwister beperkingen opleggen door regels die kortzichtig gedrag afremmen. Automatisch sparen: Onderzoek op welke manier bepaalde vormen van zelfbinding kunnen helpen, zoals pensioenregelingen en andere methoden om automatisch geld weg te zetten. Leren van fouten: De neiging om impulsief te handelen, wordt vaak herhaald. Vraag klanten terug te denken aan de gevolgen van de vorige keer dat ze een impulsieve beslissing namen in plaats van een toekomstgerichte. 6
Zelfoverschatting Zelfoverschatting is de neiging om in jezelf te geloven zonder voldoende rekening te houden met toeval, externe factoren of alternatieve opties. Het is een gevaarlijke neiging omdat deze kan leiden tot beslissingen op basis van meningen in plaats van feiten.
Herkenningssignalen inden zichzelf beter dan gemiddeld in het V selecteren van de juiste beleggingen eneigd het mogelijke effect van toeval en G gebeurtenissen waarover ze geen controle hebben, te negeren eneigd zich op eigen successen te beroemen G en mislukkingen aan anderen te wijten eneigd meer risico te nemen dan nodig is en G de portefeuille uitzonderlijk vaak aan te passen, in plaats van een plan voor de (middel)lange termijn te volgen
Tips Onderscheid maken tussen toeval en talent: Als er sprake is van toeval, moeten eerdere uitkomsten weinig invloed hebben op beslissingen. Veel mensen schrijven hun beleggingssuccessen toe aan talent, niet aan toeval. Vertrouwen op deskundigen: Herinner klanten eraan dat u een deskundige bent, die namens hen kan handelen op gebieden waarop zij geen expertise hebben. Niet naar verhalen luisteren: De boeiendste verhalen gaan maar al te vaak over beleggingen die het in het recente verleden goed gedaan hebben, zodat beleggers duur kopen en achter “in het verleden behaalde resultaten” aanjagen.
OVERCONFIDENCE
PRESENT BIAS
INVESTOR LITERACY
Doe de incomeIQ-test op www.schroders.nl/incomeIQ
LOSS AVERSION
Overoptimisme
Financiële kennis Hoeveel kennis iemand over beleggen heeft, zal een belangrijke invloed hebben op zijn/haar financiële resultaten. Het is niet zo dat degenen met kennis het altijd beter doen. Maar degenen die minder onderlegd zijn, zouden zich moeten beperken tot eenvoudigere, gemakkelijk te begrijpen financiële producten en meer waarde aan advies moeten hechten.
Overoptimisme is de neiging om de kans op succes te overschatten en de risico's te onderschatten. Overoptimisme kan leiden tot slechte beslissingen en een te hoge blootstelling aan risico.
Herkenningssignalen
Herkenningssignalen
G een interesse om hun financiële kennis uit te breiden door kranten te lezen of gespecialiseerde informatie op het internet op te zoeken
Geneigd onrealistisch te denken over de toekomst eneigd om irrationele beleggingsbeslissingen G te nemen omdat toekomstige marktrisico's niet realistisch worden ingeschat oor een onvermogen om vooruit te denken vaak D geneigd dingen op hun beloop te laten in plaats van de noodzakelijke voorzorgsmaatregelen te treffen
Tips Niet uitstellen: Overoptimisme over de toekomst kan tot gevolg hebben dat klanten de noodzaak om vooruit te denken en onmiddellijk actie te ondernemen, onderschatten. Huiswerk: Laat klanten onderzoeken lezen over het onderwerp of de beleggingscategorie die ze overwegen, zodat ze een realistisch beeld van de rendementen krijgen. Een klankbord gebruiken: Stimuleer de klant met zichzelf advocaat van de duivel te spelen waarbij u als klankbord dient.
Geneigd zich meer te laten leiden door emotie of “instinct” dan door feiten
Hebben een inconsistente of onevenwichtige portefeuille H ebben geen duidelijke beleggingsdoelen en raken gemakkelijk in de war
Tips Emoties uitschakelen: Mensen met weinig financiële kennis laten zich bij hun beleggingsbeslissingen vaak meer door hun emoties leiden dan door de feiten. Lezen, lezen, lezen: Bied klanten handleidingen, nieuws en links naar websites aan, bijvoorbeeld naar de incomeIQ-website, die hen kunnen helpen zich in het onderwerp te verdiepen. Inzicht krijgen in prijsvorming: Trek meer tijd uit om uitleg over de portefeuille te geven, en aan te wijzen waar risico's, vermijdbare verliezen en extra kansen op beleggingsrendement zitten.
Gespreksonderwerpen In deze test gaat het er niet om hoe slim je bent: Het is belangrijk de klanten erop te wijzen dat alle mensen deze neigingen hebben, hoe intelligent of financieel onderlegd ze ook zijn. Het zijn psychologische valkuilen die in alle aspecten van het leven voorkomen. Het goede nieuws is dat beleggers, als ze zich bewust zijn van hun potentiële valkuilen, rationeler kunnen nadenken over hun beleggingskeuzes. En u bent er om hen daarbij de weg te wijzen.
7
Trusted Heritage
Advanced thinking Schroders houdt zich uitsluitend bezig met vermogensbeheer en onze doelstelling sluit exact aan bij die van onze cliënten: het genereren van waarde op lange termijn. Wij hebben EUR 437,4 miljard onder beheer ten behoeve van institutionele en particuliere beleggers, financiële instellingen en vermogende cliënten wereldwijd, belegd in een grote variatie aan beleggingscategorieën in de sectoren aandelen, obligaties, multi-asset en alternatieve beleggingen. Wij hebben meer dan 3600 getalenteerde mensen in dienst, die werken vanuit 37 vestigingen in 27 landen verspreid over Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Azië en het Midden-Oosten, dicht bij onze klanten en de markten waarin we beleggen. Schroders profiteert al meer dan 200 jaar van een stabiele eigendomsstructuur, en langetermijndenken vormt het uitgangspunt voor de wijze waarop wij beleggen, de relaties met onze klanten opbouwen en onze activiteiten uitbreiden. Bron: Schroders, alle cijfers per 30 juni 2015.
Belangrijke informatie: Uitsluitend voor professionele beleggers en adviseurs. Dit document is uitsluitend bedoeld ter informatie en is niet bedoeld als promotiemateriaal. Het is geen aanbod of verzoek om een financieel instrument te kopen of te verkopen. Het materiaal is niet bedoeld als en mag niet worden gebruikt als basis voor boekhoudkundig, juridisch of fiscaal advies of beleggingsadvies. De opvattingen en informatie in dit document zijn niet bedoeld als basis voor afzonderlijke beleggings- en/of strategische beslissingen. In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare leidraad voor de toekomstige resultaten. De koersen van aandelen en de daaruit gegenereerde inkomsten kunnen zowel dalen als stijgen, en het is mogelijk dat beleggers het oorspronkelijk geïnvesteerde bedrag niet terugkrijgen. Dit document geeft de meningen en opvattingen van Schroders weer. Deze kunnen veranderen. Uitgegeven door Schroder Investment Management Benelux Strawinskylaan 521, 1077 XX Amsterdam, Nederland. Ten behoeve van uw veiligheid kunnen telefoongesprekken worden opgenomen of beluisterd. 0615/w47009-EX/NL0615
