Financieel advies en inzicht voor gevorderden FONDS NL

nummer 1

* april 2013

Financieel advies en inzicht voor gevorderden

FONDS NL

met een

Dick van Ommeren & Frans van Lanschot over de rol van impact investing

goed gevoel •

•

Impact investing Niet te verwarren met duurzaam beleggen of maatschappelijk verantwoord beleggen Impact investing gaat over ‘de ziel van de belegger’ Bij ABN Amro MeesPierson zijn ze al zo’n vijftien jaar bezig met impact investing Beleidsmakers Frans van Lanschot en Dick van Ommeren duiden de trend en stellen een aantal impact investors voor

•

•

•

THE YOUNG ONES

VERBETERPUNTEN

AAN TAFEL!

KLANTBEWEGINGEN

Ivar Roeleven en Rosanne Hertzberger pagina 6

Wat doet Luc Reiff om een betere adviseur te worden? pagina 10

Pieter Furnée en 3 adviseurs over actief versus passief pagina 14

De werkelijke gedachten van gevorderde klanten pagina 30

Deutsche Asset & Wealth Management

Financieel advies en inzicht voor gevorderden

FONDS NL nummer 1

11

14

24

Observaties van Adjiedj Bakas

Aan tafel!

Echte impact

De discussie actief versus passief gaat

Impact investing in de praktijk is

De toonaangevende trendwatcher

door. Drie adviseurs spreken zich uit over

vallen en opstaan. Maar opgeven

heeft een paar nuttige suggesties

het inzetten van trackers en ETF’s, maar

is geen optie. Ondernemers Maarten de

voor adviseurs. Het verdwijnen van

ook over de vermeende toegevoegde

Gruyter van Stichting DON en Dirk Kam

de euro en de toenemende digitalisering

waarde van actief beheer. En de roep om

(foto) van Mesics weten

bieden kansen voor een sterker

transparantie bij klanten is géén

er alles van.

klantcontact.

modeverschijnsel.

13

18

30

Valentijns visie

Oude nieuwe tijden

Goed doen

Onze dividendstrategieën samen onder één dak. Deutsche Asset & Wealth Management − Europa’s eerste keus voor wereldwijd dividendbeleggen.1 Beleggers blijven op zoek naar inkomensgerichte strategieën. Dividenduitkerende aandelen blijven dan ook onverminderd populair onder beleggers. Deutsche Asset & Wealth Management heeft een schat aan ervaring met het beleggen in dividendstrategieën voor zowel actieve als passieve beleggingsstijlen. Wij hebben nu onze beste dividendideëen samen onder één dak gebracht.

* april 2013

Valentijn van Nieuwenhuijzen maakt

Beleidsmakers Frans van Lanschot en

Adviseurs kunnen een belangrijke rol

zich zorgen over het dalende financiële

Dick van Ommeren (ABN Amro

spelen in de ontluikende interesse van

kennisniveau van Europese

MeesPierson) over de crisis die van geen

hun klanten in impact investing. Of zoals

consumenten. Maar liefst één op de vijf

wijken weet, de veranderende rol van

één van hen zegt: ‘Als adviseur heb je

personen blijkt zeer weinig financiële

adviseurs, klantenkennis en de gestage

toegevoegde waarde als je iemand kunt

kennis te hebben.

opkomst van impact investing.

laten aanhaken bij bestaande stichtingen in het bestand van de bank.’

Meer informatie is beschikbaar op onze website www.DWS.nl Active | Passive | Alternative

Belangrijke informatie: In Nederland worden de producten van Deutsche Asset & Wealth Management (DeAWM) u aangeboden door Deutsche Bank AG Amsterdam Branch. DeAWM maakt deel uit van de Deutsche Bank Group. Deutsche Bank AG Amsterdam Branch en de genoemde beleggingsfondsen zijn geregistreerd bij de AFM (Autoriteit Financiële Markten) te Amsterdam. Loop geen onnodig risico. Lees de Essentiële Beleggersinformatie. Deze is te vinden op dws.nl. De waarde is afhankelijk van ontwikkelingen op de financiële markten en kan als gevolg van het beleggingsbeleid sterk fluctueren. ¹Bron: Morningstar; grootste vermogensbeheerder van inkomen-/ dividendstrategieën naar vermogen onder beheer in de categorie Global Large Cap Value, per december 2012.

2

.

Fonds nl is een uitgave van Graham CCC BV Herengracht 518 1017 CC Amsterdam (020) 626 10 20 [email protected]

• •

•

• •

Concept Paul van Engen Client Services Yvonne Stoeltie Hoofdredacteur Michiel Pekelharing Basislay-out Marc van Meurs Vormgeving Paula Tel Eindredactie Liesbeth Wijnands Productiebegeleiding Dennis Sol Medewerkers Adjiedj Bakas, Ruud Binnekamp, Koos Breukel, Dolph Cantrijn, Henk van Eldik, Maurits Giessen, Avi Goodall, Herman van Heusden, Mario Hooglander, iStock, Zoltan Korai, Valentijn van Nieuwenhuijzen, Rik van Schagen, Shutterstock, Simon Steenbergen, Audrey Zonneveld, Maarten Zwaan Drukwerk Norbert Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk, worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Fonds.nl bevat informatie en wenken die met de meeste zorgvuldigheid zijn samengesteld Graham CCC BV en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die voortvloeien uit de in deze uitgave opgenomen informatie en wenken. Copyright 2013 Fonds.nl

•

•

•

•

•

•

•

fonds•nl > 3

Klant bewegingen

Alles draait om de klant, zeggen beleidsmakers en adviseurs in de financiële sector. Maar weten ze ook echt wat klanten willen? En zeggen klanten ook echt wat ze willen? Fonds.nl peilt de werkelijke gedachten van gevorderde klanten.

1 2 3

Heeft de teloorgang van SNS Reaal uw mening over de financiële sector beïnvloed? Bent u bereid te betalen voor de diensten van een financieel adviseur of beleggingsadviseur?

trainer, coach en spreker

transparantie

NINA HOOGERBRUGGE & geRDIAN TIMMERMAN bevriende ondernemers

‘Nee, eerder bevestigd. De financiële

‘Nee, eigenlijk niet. Onze mening over de

sector reeds lang als dubieus. In

sector is door eigen gedrag in de

banken en de financiële sector was al

Engeland kenmerkt 80 procent van het volk

problemen gekomen. De geforceerde focus op

negatief beïnvloed, met name door hun rol in

de financiële sector als een criminele

geld heeft de sector ver afgedreven van zijn

de huidige crisis. Het is uiteraard wel erg jam-

organisatie. Alle zogenaamd keurige instituties

oorspronkelijke geboorterecht, waardoor men

mer dat dit nu weer gebeurt. We zijn toe aan

brokkelen overigens in hoog tempo af. De

de klant is gaan zien als middel om geld te

positieve geluiden, zodat het vertrouwen bij

overheid, de kerk en de bank waren ooit

genereren. Maar geld is geen waarde en de

consumenten en ondernemers weer toe-

betrouwbare sterkhouders van onze

klant geen middel. Ook een bank kan slechts

beschaafde samenleving. Is niks meer van

zijn, in verbinding met anderen in openheid en

over. Question authority, think for yourself,

transparantie.’

moet ieders adagium zijn. Maar ja, niet

  ‘Uiteraard. Iedereen die waarde levert, mag daarvoor betaald worden. Door het

Zoltan Korai

‘Nee hoor. Ik beschouwde de financiële

iedereen heeft hersens nietwaar?’

Transparantie: de laatste jaren de meest gebezigde term in de financiële wereld. Maar is transparantie werkelijk onder alle omstandigheden een goede zaak die de belangen van de klant dient?

Heeft u de afgelopen maanden geld belegd of gespaard?

EUGÈNE ROORDA OTTO GERITS reclamemaker

trending topic

neemt. De gebeurtenissen rond SNS helpen

Hein Kuijpers - Head of Distribution Schroders Nederland Transparantie ja, angst nee

Bob Homan – Hoofd ING Investment Office Simpel verdient de voorkeur

daar helaas niet bij.’

‘Transparantie is nodig en goed, of het nu gaat

‘Transparantie is ontzettend belangrijk. Bij het

om vermeende simpele producten of de schijn-

kopen van een financieel product moet de

Marc Trein – Senior Beleggingsadviseur Rabobank Amersfoort en omstreken Dwars door de portefeuille heen kijken

‘Ja, uiteraard, want dan mag je er ook

baar meer complexe producten. Maar als het

klant te allen tijde de werking en de risico’s ken-

‘In mijn dagelijks werk zie ik duidelijk welke

van uitgaan dat je een voor jou op maat

met de transparantie in orde is, hoef je vervol-

nen. Dit geldt zeker ook voor complexe pro-

voordelen de sterkere nadruk op transparantie

gemaakt advies krijgt. Banken moeten dan dus

gens geen angst meer te hebben voor produc-

ducten. Ik denk niet dat verbeterde transparan-

heeft. Ik kan mijn klanten bijvoorbeeld via een

‘Ja. Doe ik al, heb ik ook geen moeite

invlechten van vergoedingen in algemene

wel echt een toegevoegde waarde kunnen bie-

ten die wat meer uitleg behoeven. Ik merk dat

tie leidt tot het niet meer aanbieden van com-

helder overzicht dwars door de portefeuille

mee. Ik check wel de meeste dingen die

tarieven raakt de relatie tussen dienst en

den en een onafhankelijk advies uitbrengen.’

sommige partijen terugdeinzen voor alle alter-

plexe producten. Ingewikkelde optieconstruc-

heen laten kijken. Een paar jaar geleden was

ik doe met mijn eigen consigliere Roel Glasbeek.

vergoeding uit het zicht. Dat staat haaks op

In de loop der jaren heb ik een kring van

transparantie: de voorwaarde van welke

verstandige vrienden opgebouwd met wie ik

transactie dan ook tussen mensen.’

geregeld de zaken doorneem. Ik laat me graag

 

natieve producten, of het nu gaat om hedge-

ties kunnen nog steeds in een product ver-

alles nog vrij grof onderverdeeld in aandelen,

‘Nee, niet belegd, want dat is toch een

funds, beleggingen in infrastructuur of commo-

werkt zitten, maar het is natuurlijk heel belang-

obligaties en liquiditeiten, maar nu zie je pre-

activiteit die veel aandacht vraagt en als

dities en die zelfs niet meer willen adviseren

rijk dat de werking en de risico’s van het pro-

cies hoe groot de positie in elk subsegment van

ondernemers willen we in deze roerige perio-

aan hun klanten. Dat is heel jammer. Want als

duct goed duidelijk gemaakt kunnen worden.

die categorieën is en hoe zich dat verhoudt tot

begeleiden door mensen met meer verstand.

‘Ja, ik spaar geld en beleg nimmer. Lot in

de alle tijd aan ons bedrijf besteden. De afgelo-

het een Ucits III-product is, is de transparantie

Het laten zien van koersontwikkelingen van

de door de bank aanbevolen weging. Hierdoor

Ben overigens geen actief belegger op de beurs;

eigen hand is een van mijn grondbegin-

pen periode hebben we wel wat gespaard,

gewoon op orde. En vergeet niet dat de risico-

een product bij verschillende scenario’s geeft

krijg je veel zinvollere klantgesprekken dan in

ben meer van de stenen, dat is een Roorda-

selen. Beleggen is je financiële lot in handen

maar dat is geen bewuste keuze geweest, het

rendementverhouding van dergelijke alterna-

vaak een goed inzicht. Overigens geldt wel dat

het verleden. Aan de andere kant merk ik wel

familietrekje.’

van anderen leggen in de hoop dat die succes-

had er meer mee te maken dat we te weinig de

tives veelal beter is dan bij een gewoon aande-

bij een keuze tussen producten met hetzelfde

dat mijn collega’s en ikzelf minder vaak com-

vol worden of blijven.’

gelegenheid hadden om het uit te geven.’

lenfonds. Een portefeuille bestaande uit slechts

risico/rendement er een voorkeur is voor het

plexe producten als hedgefondsen opnemen

‘Geld sparen doe ik al jaren. Zeker als het

de traditionele beleggingscategorieën is een

simpelste product. Denk daarbij aan de voor-

in de portefeuilles van klanten. Die producten

om wat forsere bedragen gaat die je

suboptimale oplossing. En wat vandaag te

keur voor fysieke trackers ten opzichte van

vragen extra uitleg die soms een drempel is en

boek staat als een laagrisico-obligatiefonds kan

synthetische.’

waarbij vooral de klant tegenwoordig al snel

langer kunt missen. Voor de rest ben ik financieel vrij conservatief.’

4

‘Alle zogenaamd keurige instituties brokkelen in hoog tempo af. ’

in de huidige markten toch een heel groot

afhaakt. Dat weegt echter veel minder zwaar

risico met zich meebrengen. Dus transparantie

dan de grote voordelen van een sterkere

is nodig, maar moet niet verworden tot angst,

transparantie.’

want dan loop je rendement mis.’

fonds•nl > 5

THE YOUNG ONES

�Ivar Roeleven in gesprek met

Rosanne Hertzberger�

helft heb ik verdeeld over drie sectoren waarvan ik denk dat daar de meeste groei in zit: zorg, emerging markets en nieuwe energie. Maar ik ben daar heel atypisch in. De meeste jongeren vinden toch dat ze niet hoeven na te denken over geld. Dat is iets voor straks. Wat natuurlijk flauwekul is, want ze moeten al over een paar jaar beginnen met het terugbetalen van hun studieschuld.’ Roeleven: ‘Waarom beleg je? Heb je bepaalde doelen of wensen?’ Hertzberger: ‘Ik wil mijn geld laten groeien, ik wil rijker worden. Ik denk er nu niet

over communicatie, beleggen, tattoos en nog veel meer

over na waar ik dat extra geld aan zou willen uitgeven. Misschien om er straks een groter huis van te kunnen kopen. Of om als van de zomer mijn contract afloopt, een paar maanden geen financiële stress te hebben. Geld geeft toch vrijheid.’ Roeleven: ‘Communicatie die prikkelt, is iets waar financiële instellingen moeite mee hebben. Het blijft soms abstract wat we zeggen. Hoe ervaar jij als consument de com-

Fotografie Mario Hooglander | Tekst Paul van Engen

municatie met je bank?’ Hertzberger: ‘Laten we eerlijk zijn, banken hebben een structureel

Roeleven: ‘Je staat bekend als een buitengewoon columnist, die veel reacties oproept.

PR-probleem, bijna vergelijkbaar met dat van een kernwapenproducent. Je kunt

Je hebt het vermogen om met je columns mensen te prikkelen en soms ook te ergeren.

dan communiceren tot je een ons weegt, maar daarmee wordt het probleem niet

Hoe doe je dat?’

kleiner. Het is ook heel dubbel, hè. Aan de ene kant weet ik dat mijn bank ontzet-

Hertzberger: ‘Ja, ik heb wel gemerkt dat ik heel polariserend ben. Maar dat streef ik

tend veel staatssteun nodig heeft gehad om te overleven, en dat stoort me, maar

ook na als ik bijvoorbeeld een column schrijf. Ik wil dat mensen de krant woedend

aan de andere kant ben ik heel erg tevreden over hun dienstverlening.’

in de hoek smijten of dat ze zeggen: yes! Daarom zoek ik onderwerpen die ingeRoeleven: ‘Wat wij als industrie steeds meer proberen, is de communicatie met klanten

kapseld zijn door dogma’s of veronderstellingen en vraag ik me af of dat wel klopt. Ik ga dan allerlei redenen bedenken waarom dat niet zo is. Ik vind het

zo eenvoudig mogelijk houden. Zo hebben we een web-tv talkshow die Beleggen

interessant worden als het schuurt. Binnen het redelijke mag ik ook graag

International heet en waarin gasten op een heel toegankelijke manier praten over econo-

boos worden. Of eerlijk, zo je wilt. En als snurkend VVD-lid ben ik politiek

mie, geld en persoonlijke financiële dingen waar ze mee zitten. Als kijker heb je dan echt het

gekleurd. Dat zie je wel terug in mijn columns.’

idee dat je daarover kan meepraten.’ Hertzberger: ‘Dat is interessant, want één van de problemen van de financiële sector

Roeleven: ‘In een van je columns had je het over het kuddegedrag van

is toch dat mensen denken dat het over ingewikkelde zaken gaat en jullie doen er wei-

mensen, dat groter is dan ooit. Dat merken wij ook. Iedereen kopieert

nig aan om dat gevoel weg te nemen. Terwijl dat dus helemaal niet hoeft. Uiteindelijk

elkaars beleggingsgedrag op hetzelfde moment.’

zijn zaken als economie en geld thema’s die voor iedereen belangrijk zijn. Door het

Hertzberger: ‘In het diepste van ons wezen zijn we kuddedieren

steeds zo complex te houden, willen de meeste mensen er niet over nadenken. Ik heb

en we doen elkaar ontzettend na. Het grappige is hoe iedereen

het zelf ook met mijn werk. Ik ben met uiterst ingewikkelde materie bezig: bacteriën die

tegelijkertijd alles probeert te individualiseren, tot in het absurde

zich als er zuurstof is op een andere manier gedragen dan wanneer er geen zuurstof is.

wordt alles gecustomized. En hoe meer mensen met elkaar com-

Mensen vragen weleens of ik even kan uitleggen wat ik doe en dan zeg ik: goed, heb je

municeren, hoe meer ze elkaar gaan nadoen.’

een uur? Maar mijn voordeel is dat ik het niet per se eenvoudiger hoef te maken. Ik hoef niet te communiceren over wat ik doe. Jullie wel.’

Roeleven: ‘Heb je daar een voorbeeld van?’ Hertzberger: ‘Tatoeages. Ooit begonnen als iets intiems met een

Roeleven: ‘Je schrijft columns voor een krant. Er wordt weleens gezegd

persoonlijk verhaal. Maar nu net als grote brillen en bloemetjes-

dat de papieren versies van kranten in de toekomst zullen verdwijnen

jurken ook gewoon mode. Op televisie wemelt het van de ver-

en dat alles digitaal wordt. Geloof jij dat ook?’

minkte BN’ers. De ooit gezonde huid is getransformeerd in een zee

Hertzberger: ‘De Engelse schrijver George Orwell heeft ooit

van veertjes, lijntjes en spreuken. De tattoo is mainstream en ieder-

een essay geschreven over de open haard. Want die ging

een doet elkaar na. De afbeelding van de kus in de nek, bijvoor-

op een gegeven moment verdwijnen toen de centrale

beeld, is populair. En dan vooral in de leeftijdsgroep 18 tot 30 jaar.’

verwarming zich aandiende. Orwell zei toen dat als de haard uit een huis verdwijnt er heel veel stuk

Roeleven: ‘Doe je aan beleggen?’

wordt gemaakt, in sociaal opzicht. Maar de open

Hertzberger: ‘Ja, in beleggingsfondsen. Ik heb het van mijn vader,

haard bestaat nog steeds, vaak náást de centra-

die het heel leuk vindt om na te denken over beleggen. We hebben

le verwarming. Een innovatie betekent niet

het daar dus regelmatig over. Wat ik heb geleerd, is dat je het beste in indextrackers kunt zitten. Iets anders dat ik van mijn vader heb geleerd, is dat je periodiek moet beleggen, bijvoorbeeld elke maand

Rosanna Hertzberger doet promotieonderzoek aan de Universiteit van Amsterdam in de moleculaire microbiologie en is columnist van NRC Handelsblad.

een vast bedrag. Zo haal je over een langere periode het beste resultaat. Ik heb nu de helft van mijn geld in de AEX-index zitten en de andere

6

dat een bestaand product helemaal verdwijnt. Er zullen altijd mensen zijn die een krant willen vasthouden en misschien wel na het lezen in de open haard willen

Ivar Roeleven is directeur beleggingsfondsen Europa bij ING Investment Management.

mikken.’

•

fonds•nl > 7

transfer

nieuws



Was: Chief Risk Officer bij

My Private CFO Werd: Directeur Private Planning bij Bank Insinger de Beaufort

Tom Loonen Waarom heb je de overstap naar Bank Insinger de Beaufort gemaakt?

n De weekvavna Waveren-Severs Sylvia

Loonen: ‘My Private CFO, het project waar ik aan werkte, kreeg een andere wending. De situatie was zo dat een overname of een grote samenwerking waarschijnlijk werd. Zo verschoof de focus van cliënten naar B-to-B-samenwerking. De nadruk kwam ook meer te liggen op IT. Interessant, maar niet mijn kerncompetentie.’

woordelijk. Zo heeft het concern

Is er veel veranderd in de tijd dat je weg was bij Insinger?

jarenlang geen onderhoud aan

Loonen: ‘De wereld heeft niet stilgestaan, maar binnen de organisatie zitten veel mensen nog op hun plaats, dus ik had snel de slag weer te pakken. Wat me opvalt is dat er op het vlak van dienstverlening een flinke slag is gemaakt. Er is tegenwoordig bijvoorbeeld nog meer aandacht voor een goede inventarisatie van de behoeftes en doelstellingen van de klant. Vroeger was daar soms minder aandacht voor en werd er meteen gekeken hoe er het beste belegd kon worden. Dit was immers het specialisme van de bank. Ik denk overigens niet een specifiek probleem voor Insinger de Beaufort.’

Wat zijn je belangrijkste lessen uit je tijd bij My Private CFO? Hans Stoter

de pijpleidingen kunnen ver-

Vanuit de lucht, per helikopter,

Malariapil innemen, koffer pak-

richten omdat er een burgeroor-

bekijken we de herstelwerk-

ken en een laatste conference

log gaande was – iets dat nog

zaamheden die Shell uitvoert

call met andere deelnemers aan

steeds voor problemen zorgt.

aan de pijpleidingen. Maar we

de reis (internationale institutio-

Lekkages worden bovendien

zien ook zwarte olievlekken, een

nele beleggers) en een vertegen-

voor een groot deel veroorzaakt

teken dat er nog steeds illegaal

woordiger van Amnesty

door sabotage, lokale criminelen

olie wordt afgetapt. De overheid

International over de situatie in

die olie aftappen. Het verhaal

doet er niets aan en politieagen-

de Nigerdelta. We vragen naar

van de Shell-mensen is genuan-

ten worden afgekocht door cri-

het oordeel van Amnesty over

ceerd en ik krijg meer begrip

minelen. Buitengewoon frustre-

Loonen: ‘Indertijd werd ik zelfstandig ondernemer na lang bij een groot bedrijf te

de laatste ontwikkelingen. Ik stel

voor de soms moeilijke positie

rend. Shell is in permanent

hebben gewerkt. Dan leer je al gauw dat niets vanzelf gaat en dat je overal voor moet werken. Daardoor heb ik meer een knokmentaliteit gekregen. Bovendien heb ik geleerd om planmatiger te denken. Vaak hoor je mensen zeggen dat ze als ondernemer meer vrijheid hebben, maar zelf heb ik dat nooit zo ervaren omdat ik van Insinger de Beaufort altijd alle ruimte heb gekregen.’

vragen over het affakkelen van

van de onderneming.

gesprek met de overheid, maar

de lokale bevolking. Amnesty

In de ochtend presentaties van

Carrièrecarrousel

bevestigt wat mijn bronnen me

Shell over olielekkages en het

al eerder vertelden: het affakke-

affakkelen van gas. In de middag

len wordt minder.

besprekingen met lokale kerk-

De voorbije nacht teruggevlo-

gas dat vrijkomt bij het winnen

een snelle oplossing is niet in

van olie en dat negatieve

zicht.

gezondheidseffecten heeft op

Mark van Heel

genootschappen en bevolkings-

gen naar Nederland. Vandaag

Pieter Wind stapt op bij ING IM, waar hij hoofd was van de afdeling Marketing en

groepen. Het woord corruptie

een conferende call met

Communicatie. De reden voor zijn vertrek is een verschil van inzicht over de wijze

valt erg vaak. Op allerlei niveaus

Robeco’s topman Roderick

waarop zijn afdeling opgedeeld zou worden. ING IM heeft nog geen vervanger aangewezen en de plaats van Wind aan tafel bij Beleggen International wordt ingenomen door Hoofd Strategie Valentijn van Nieuwenhuijzen.

Marc Bobbink

•

Hans Stoter is aange-

Munsters en de analisten en

Nigeria zich te verrijken. Voor

fondsbeheerders die zich bij

Harcourt, aan de rand van de

Shell is dat een bijkomend pro-

Robeco bezighouden met de

steld als Chief Investment Officer bij ING IM. Hij is al sinds 1998 bij het bedrijf werk-

veelbesproken Nigerdelta. Die

bleem, maar tegelijk zien we dat

energiesector. Ik vertel ze wat ik

zaam, tot voor kort als deputy CIO. Hij volgt Mark Weber op die Hoofd Structured

avond eerste besprekingen met

ze activiteiten ondernemen om

heb gezien en gehoord in

vertegenwoordigers van Shell

de ontwikkeling van de lokale

Nigeria, dat het verhaal over de

Petroleum Development

bevolking naar een hoger plan te

rol van Shell nuancering

Company. We krijgen een histo-

tillen. Het bedrijf krijgt daar com-

behoeft, maar dat tegelijkertijd

en het Midden-Oosten. Half februari maakte hij al zijn vertrek bij Goldman Sachs AM

risch overzicht van vijftig jaar

plimenten voor van lokale orga-

de reputatie van de onder­

bekend, waar hij de afgelopen drie jaar werkte. Zijn rol als Managing Director Benelux

oliewinning in de Nigerdelta en

nisaties. Ik vraag me af waarom

neming er nog een tijd last van

wordt intern overgenomen door Erik Bouland. Bij iShares is Van Heel de opvolger

hoe de huidige situatie van lek-

Shell daar niet meer aandacht

zal ondervinden. En dat gegeven

Jean-Paul van

kages en vervuiling heeft kun-

aan schenkt in zijn commu­

kan bij tijd en wijle een koers­

Oudheusden stapt op als Managing D irector van RBS Markets in de Benelux. Hij was

nen ontstaan. Volgens Shell is

Assets is geworden.

•

Marc Bobbink maakt de overstap van het Zwitserse Pictet &

Cie naar de Scandinavische Nordea Bank. Hij wordt daar Senior Salesmanager Benelux.

•

Marc van Heel wordt begin mei aangesteld als Hoofd iShares Benelux

van Roel Thijssen, die eind vorig jaar zijn vertrek aankondigde.

•

zestien jaar in dienst van de onderneming en voorganger ABN Amro, waar hij nauw

8

proberen functionarissen in Van Schiphol via Parijs naar Port

Jean-Paul van Oudheusden

het bedrijf hier mede-

betrokken was bij de ontwikkeling en introductie van succesvolle producten, zoals

verantwoordelijk voor,

turbo’s en AEX-obligaties.

maar niet alléén verant-

nicatie met de buitenwereld,

risico inhouden, iets waar men

in plaats van steeds maar

bij Robeco rekening mee moet

krampachtig en formeel te reageren op beschuldigingen.

Sylvia van WaverenSevers is engagement specialist bij Robeco. In die hoedanigheid onderhoudt zij een actieve dialoog met de bedrijven waar Robeco in belegt over hun beleid met betrekking tot duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Onlangs bracht ze een bezoek aan Nigeria om ter plekke te beoordelen hoe Shell omgaat met een kwestie die Robeco zorgen baart: de verontreiniging van de Nigerdelta als gevolg van onder meer olielekkages.

houden bij het beheren van portefeuilles.

•

fonds•nl > 9

Valentijns Visie

de verbeterpunten van Luc Reiff studeerde fiscaal recht en werkte tot 1999 als belastingadviseur. Daarna was hij jarenlang actief als vermogensstructureerder bij Schretlen & Co. Sinds 2013 is hij partner bij Servatus Vermogensmanagement in Den Bosch. Hij is ongehuwd, heeft een zoon en zijn hobby’s zijn koken en eten, wijn en champagne, en filmhuizen bezoeken.

luc reiff 1

Valentijn van Nieuwenhuijzen is Hoofd Strategie van ING Investment Management

Financieel kennisniveau van Europeanen daalt

H

et financieel kennisniveau

geletterdheid binnen Europa¹. Een interes-

nen zien? Binnen het onderzoek is getoetst op

van Europese burgers lijkt af te

sante uitkomst van het onderzoek in 2012 is

vier afzonderlijke thema’s. De geënquêteerden

nemen. In 2010 beschikte 21 pro-

de hoge score van Griekenland. De Grieken

scoorden het laagst op het gebied van sparen.

cent over ‘goede’ of ‘uitstekende’

staan met hun financieel kennisniveau boven-

Hier had slechts 41 procent alle vragen goed. Bij

financiële vaardigheden. In 2012 was dit nog

aan. Een kwart van de Griekse bevolking heeft

vragen met betrekking tot financiën in en rond

maar 14 procent. Daarnaast heeft één op de vijf

een ‘uitstekende’ of ‘goede’ financiële kennis.

het huis was dit 45 procent. Bij beleggen werd

Misschien hebben de ernstige financiële

50 procent van de vragen goed beantwoord en

personen zeer weinig financiële kennis.

problemen binnen het land ertoe geleid dat

bij financiële toekomst was dit 52 procent. Bij

Wijst dit op de

de Grieken meer aandacht besteden aan hun

financiële besluiten baseert slechts 7 procent

noodzaak van

persoonlijke financiën. Op de tweede plaats

van de Europeanen zich op eigen inzichten en

meer financieel

komen het Verenigd Koninkrijk en Nederland,

op aanbevelingen van adviseurs, zo blijkt uit

advies?

waar 22 procent van de bevolking ‘uitstekend’

het onderzoek. Iets meer dan een kwart van de

Bovenstaande

of ‘goed’ scoorde. De Turken scoren het laagst.

respondenten vertrouwt bij de persoonlijke

percentages zijn

Meer dan een kwart van de Turkse bevolking

financiële planning volledig op zijn of haar

uitkomsten van

heeft slechte financiële kennis. Maar zij maken

eigen visie. Daarnaast vraagt 53 procent ook

onderzoeken van

het meest gebruik van financieel adviseurs. Dit

naar de mening van familieleden.

ING Investment

heeft waarschijnlijk te maken met een hoger

Er is duidelijk meer professioneel advies nodig

Management naar

vertrouwensniveau en de beperkte impact

om mensen te helpen bij het verbeteren van

van de financiële crisis op Turkije.

hun financiële kennis en het maken van de

Het valt me op dat iedereen onderwerpen uit-

3

sluitend vanuit zijn eigen perspectief bekijkt.

interesse in klanten en luisteren naar je eigen

Het is volgens mij zoveel interessanter om

gevoel. En misschien het belangrijkst van

onderwerpen juist te bekijken vanuit het per-

allemaal: gezond boerenverstand.

Uitdaging Het is alarmerend dat zo’n laag per-

Hoewel ons onderzoek zorgwekkende feiten

spectief van de ander. Een voorbeeld: ik zat

Vakbekwaamheid is een conditio sine qua

centage van de Europese bevolking op het

aan het licht brengt, is er ook een positief punt

laatst als lid van een stichtingsbestuur als

non. Ten aanzien van autonomie merk ik dat

gebied van financiële kennis een goede score

naar boven gekomen. Namelijk dat jonge

Van wie heb je het meeste geleerd over je vak?

veel mensen, ook adviseurs, worden over-

behaalt. Zeker nu de regio bijzonder moeilijke

mensen goed geïnformeerd zijn over

vallen door dingen die gebeuren. Bij lang­

economische tijden doormaakt. Als mensen

financiële zaken, zelfs beter dan oudere

Inhoudelijk van Jos Brauwers,

Op welk vlak wil je jezelf de komende twaalf maanden verbeteren?

klant aan tafel tegenover een beleggingsadviseur, die de uitgangspunten bij het beheerde vermogen, de behaalde rendementen en de

Wat zijn de doorslaggevende kwaliteiten van een financieel adviseur?

Vakbekwaamheid, autonomie, oprechte

2

financiële

juiste keuzes bij het beheren van hun geld.

lopende verander­trajecten denken men-

beter in staat zouden zijn om zelf hun financiën

generaties. Een mogelijke verklaring hiervoor

invulling van de effectenportefeuille kwam

Directeur Vermogensstructurering bij

sen vaak niet na over wat verschillende

te regelen, zou dit de kosten van hun levens-

is dat jongeren beter overweg kunnen met IT

toelichten. Wat viel me op:

Schretlen & Co. Hij leerde me dat je een fiscaal

krachten binnen een organisatie werkelijk

onderhoud kunnen verlagen. Ook zou het een

en eerder het internet gebruiken om hun

*

hoe snel een leek onder de indruk is van een

vraagstuk niet alleen vanuit een fiscaal per-

willen en kijken ze alleen naar het eigen

beter rendement op hun beleggingen en spaar-

financiën te regelen.

specialist;

spectief moet bekijken. Reken het door en kijk

kleine stukje van het geheel. Als iets te

gelden kunnen opleveren. Dit is een van de

* hoezeer een specialist spreekt in zijn jargon; * hoezeer een specialist over vragen of

of je de uitkomst snapt. Pas dan weet je of je

mooi is om waar te zijn, waarom vraag je je

grootste uitdagingen waarvoor onze sector op

aanvankelijke antwoord ook financieel klopt.

dan niet af wat er niet klopt? En als je mee

dit moment staat. Hoe kunnen we mensen hel-

hobbels heen stapt die de klant opwerpt;

Commercieel heb ik veel opgestoken van Ed

bent gegaan in het moment, waarom dan

pen om een beter begrip te krijgen van hun

*

hoezeer iedereen dus vanuit zijn eigen per-

Keizer. Hij was mijn trainer gesprekstechnie-

niet met voortschrijdend inzicht of ken-

financiën en beleggingen, zodat ze in financieel

spectief kijkt naar dezelfde situatie.

ken en -vaardigheden bij Kenneth Smit

nis achteraf toegeven dat je dingen toen

opzicht een veiligere toekomst tegemoet kun-

Communicatie Trainingen. Hij leerde mij het

niet gezien hebt? Helaas leven we in een

die ik kreeg, waren lang niet altijd de antwoor-

belang van vragen stellen, evenals wélke vra-

wereld waarin fouten toegeven moeilijk

den op de vragen die ik stelde. Precaire

gen te stellen. Ook bij het opvoeden van mijn

is. Het gehak over een gemaakte fout is

onderwerpen werden doorgeschoven naar

zoon Maarten dank ik Ed in gedachten vaak!

vaak zo destructief. Analyseren waarom je

een later moment: Interessant hoe je dat ziet.

Kees Klijsen was mijn leermeester op het

destijds niet het volledige beeld hebt over-

Lijkt me goed dat later eens één-op-één door te

gebied van familiale aspecten bij klanten. Hij

zien, om te leren voor de toekomst is veel

nemen. En een algemeen begrip als risico

was mijn afdelingsdirecteur bij Schretlen.

constructiever. Klanten hebben recht op een

werd ingevuld vanuit het perspectief van

Sinds 1 april zijn we compagnons bij Servatus

adviseur die durft na te denken. Die een

de bank; niet vanuit het perspectief van de

Vermogensmanagement. Kees kan als geen

mening heeft, een mening die mogelijk niet

stichting. Het verbeterpunt voor mij als advi-

ander de generaties binnen een familie met

altijd in het straatje past van de financiële

seur: beantwoord ik wel de vraag van de klant

elkaar verbinden.

instellingen, of van de klant zelf. Wel met tact

en beantwoord ik die vraag ook zoals de klant

Tot slot heb ik van mijn vriendin Joos Bloo

brengen die mening, maar de confrontatie

de vraag bedoelt? Het afstemmen daarvan is

geleerd om niet altijd begrip voor anderen te

niet schuwen.

misschien nog wel belangrijker dan het echte

hebben, maar ook te luisteren naar je gevoel

antwoord.

en daarvoor te staan.

Ik vond dit heel leerzaam. De antwoorden

10

•

Kennisniveau Griekenland Verenigd Koninkrijk Nederland Hongarije Tsjechië Roemenië Bulgarije Polen Slowakije Spanje Turkije

•

¹ De feiten en cijfers die genoemd worden, zijn gebaseerd op een onderzoek van ING Investment Management (ING IM) in 2012. Er zijn enquêtes gehouden onder 5500 personen in elf Europese landen. ING IM heeft sinds 2010 een wereldwijd gevalideerd toetsingsinstrument om geletterdheid te meten.

Uitstekend

Goed Basis Slecht

3% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 2% 1% 1% 1%

21% 62% 14% 19% 58% 19% 19% 63% 15% 13% 69% 16% 12% 67% 19% 11% 67% 21% 11% 66% 22% 9% 66% 23% 8% 71% 20% 8% 65% 26% 6% 66% 27% fonds•nl > 11

Henk van Eldik ONZE MAN IN LUXEMBURG

Observaties

Nieuw urgentiekosten

Trendwatcher Adjiedj Bakas raadt adviseurs aan om zich voor te bereiden op het einde van de euro en een toenemende digitalisering in de financiële sector, die kansen biedt om een veel sterkere relatie op te bouwen met de klant.

K

alle Rinne, onderzoeker bij de Luxemburg School of Finance, heeft onderzoek gedaan naar extra kosten die door fondsen veroorzaakt worden omdat de beheerder in aandelen moet handelen, bijvoorbeeld door in- of uitstroom van beleg-

gersgelden. Daar dit vaak gebeurt op momenten dat andere professionele beleggers aandelen aan- of verkopen, waardoor de fondsbeheerders tegen een lagere prijs moeten verkopen dan wel tegen een hogere prijs moeten kopen, ontstaan er kosten die Rinne urgentiekosten noemt. Deze kosten bedragen gemiddeld slechts 0,6 procent per jaar, maar veroorzaken voor de Luxemburge fondsindustrie jaarlijks 120 miljard euro aan kosten. Voor fondsen die frequenter handelen of fondsen die meer in blokken handelen, zoals indexfondsen, zijn deze kosten navenant groter. Zwaar weer voor hedgefunds Op een bijeenkomst in Luxemburg over de interpretatie van nieuwe Europese regels inzake het Alternative Investment Fund Directive voor hedgefunds en private equity-fondsen kwam een aantal interessante punten naar voren. Als eerste werd duidelijk dat met de invoering van deze regelgeving het voor offshore hedgefunds wel heel erg moeilijk zal worden om nog langer hun producten in Europa te verkopen, omdat veel institutionele beleggers daar niet in willen beleggen. Daarnaast ziet het ernaar uit dat in diverse Europese landen de private placement-regels verder aangetrokken of zelfs afgeschaft zullen worden. Ook lijkt het erop dat in veel landen voor AIF’s procedures gehanteerd zullen worden zoals die voor Ucits gelden, waarbij dus zowel investment

de Digitale adviseur

Over de drempel van social media Het is tegenwoordig bijna vanzelfsprekend dat je als adviseur een profiel hebt bij LinkedIn – en soms ook bij minder werkgerelateerde web­ sites als Twitter of Facebook. Maar daar houdt het gebruik van social media meestal meteen weer op, want slechts een handjevol adviseurs slaagt erin om de passieve aanwezigheid op het internet om te buigen in een actief middel om de contacten met bestaande klanten te verdiepen en om de klantbasis eventueel uit te bouwen. Voor het verdiepen van de aanwezigheid op bijvoorbeeld LinkedIn blijken de regels van de werkgever vaak een belangrijke horde. Meestal moet er voor elke tweet of elk bericht toestemming worden gevraagd bij de compliance-afdeling. Dat zet een rem op snelheid en spontaniteit – twee belangrijke eigenschappen van social media. Desondanks heeft de Nederlandse adviseur een groot voordeel ten opzichte van zijn Amerikaanse collega, want 84 procent van de financieel dienstverleners in de Verenigde Staten verbiedt zijn werknemers om gebruik te maken van social media.

management als risk management op die plaats gedaan worden waar ook het fonds geregistreerd is. Omdat veel hedgefundbeheerders in Londen zitten, moeten worden. Probleem hierbij is dat het Verenigd Koninkrijk nu niet bepaald het meest gunstige land is om fondsen op te zetten. De experts in Luxemburg zijn echter van mening dat de Ucits-regels ook hier toegepast kunnen worden, waarbij de beheerders van fondsen die in Luxemburg of Ierland zijn opgezet gewoon in Londen of Hongkong kunnen bivakkeren. Overigens keerden erg veel hedgefundbeheerders zich tegen een voorgesteld beloningssysteem, waarbij bonussen over diverse jaren gespreid worden en in de tussentijd ook in het eigen fonds belegd zijn. De persoonlijke estate planning werd veelal aangevoerd als reden waarom dit niet terecht zou zijn. Dat zou kunnen natuurlijk, maar de meeste goede fondsmanagers die ik ken, beleggen veel van hun geld in hun eigen fonds. Emerging markets troef Ook dit jaar troffen private bankers, family offices en wealth managers elkaar op het Luxemburg Funds Event 2013 om zich op de hoogte te stellen van de laatste trends en ideeën. Na een jaar waarin obligatiestrategieën het zeer goed gedaan hebben, waren hier opnieuw attractieve

Uitdaging Het vinden van de goede social­ media-richting zonder best practices uit het pioniersland bij uitstek is dan ook de grootste uitdaging voor adviseurs. De eerste, gouden regel voor het effectief gebruik van social media is dat er in ieder geval een professioneel profiel – compleet met goede foto – aangemaakt moet worden. Dit profiel is vaak het eerste dat uit een zoekopdracht op bijvoorbeeld Google rolt. Het moet dan ook behandeld worden als het visitekaartje op internet. In toekomstige edities van deze rubriek zullen verschillende experts dieper ingaan op de manieren waarop financieel adviseurs social media moeten gebruiken: Mag ik mijn klanten een uitnodiging sturen voor LinkedIn? Wat moet daarin staan? En hoe bepaal ik welke informatie ik in mijn profiel zet? Adviseurs kunnen hun vragen over social media stellen via [email protected].

Wat is de trend die de meeste invloed krijgt op de dagelijkse praktijk van de adviseur in 2013 en komende jaren?

gang en worden veel mensen chronisch boos. Dit wordt het grootste vraagstuk voor de nabije toekomst.’ 

Beleving is tegenwoordig het sleutelwoord bij veel diensten en producten. Hoe kan de banksector zijn klanten een betere beleving bieden?

Bakas: ‘Ik zie dat beleggers minder bang worden. Amerika is uit de recessie en door de grootschalige schaliegaswinning binnen vijf jaar energieonafhankelijk, en dankzij goedkope energie keren industriële bedrijven terug naar

Bakas: ‘Ik treed de laatste

de Verenigde Staten. Offshoring

tijd veel op in de financiële sector in Scandinavië.  Daar

van banen verandert daardoor in reshoring. Er komt veel ruimte

gaat men ervan uit dat de

voor doorbraakinnovaties die

digitalisering van de finan-

oude verdienmodellen gaan ver-

ciële industrie tot een ver-

dringen. De beleggingsadviseur

lies van 75 procent van de

kan door slim te handelen tegelijk

banen leidt. Veel uitzoek-

innovatie stimuleren en hoge ren-

werk en ander admini-

dementen halen. Het initiatief van

stratief gedoe wordt over-

kredietverzekeraar Atradius vind

genomen door computers. De toekomst van ban-

ik een mooi voorbeeld. Deze kre-

kieren wordt high tech,

dietverzekeraar geeft namens de staat de onvoorwaardelijke en

gecombineerd met super­

onherroepelijke garantie tegen

persoonlijke service. De bank van

het risico van wanbetaling bij

de toekomst is een IT-bedrijf dat Avi Goodall

zou dit betekenen dat de meeste AIF's ook in het Verenigd Koninkrijk opgezet

Adjiedj bakas

bankleningen die buitenlandse importeurs in staat stellen Nederlandse goederen te kopen.

virtueel geld rondschuift. Je kunt de klantbeleving prima vorm­ geven als je minder tijd kwijt bent aan administratief gedoe. De bran-

Die leningen kennen een commerciële rente, en zo kun je als

proces van de euro is al een tijd

van de munt en de EU verwacht.

che zal daarbij opgejut worden

belegger een staatsrisico in je boe-

gaande, maar politici zijn verliefd

Achter de schermen hoor ik dit al

door nieuwkomers met wortels in

ken nemen met een aanzienlijk

op de munt en willen die niet laten

langer van en over de superrijken.

de branche zelf, zoals Knab van

hoger rendement dan een staats-

vallen. Politici worden echter

Die bereiden zich allemaal voor

Aegon, de Kredietunie van Jan

obligatie. Ideaal als je extra basis-

gekozen door kiezers en onder de

op dit scenario. Het klootjesvolk

Kamminga en Onno Ruding, en

punten wilt binnentikken.

kiezers is steeds minder draagvlak

wordt nog zand in de ogen

het Zweedse Handelsbanken.

Nationale Nederlanden is hier al

voor zowel de Europese super-

gestrooid. Beleggingsadviseurs

Maar peer2peer banking neemt

ingestapt. Goed zo!’

staat waarin nu wordt gewerkt als

die Soros cum suis volgen, zullen

ook toe en business angels beleg-

voor de euro. Frankrijk, spil in de

straks spekkoper zijn. Zo’n man is

gen ook meer rechtstreeks in

eurozone, is feitelijk failliet.

immers niet zomaar zo rijk gewor-

innovatieve bedrijven. Via social

Uiteindelijk sterft de euro onher-

den. Maar het ernstigste vraagstuk

media vinden ondernemers en

roepelijk. Ik vond het nogal

voor de toekomst is de verarming

investeerders elkaar nog makkelij-

opmerkelijk dat George Soros,

van de middenklasse. Het is in het

ker. Maar persoonlijk contact is en

Welke ontwikkeling zal de meeste invloed hebben op de Nederlandse samenleving? Bakas: ‘De euro en met name het

een van ’s werelds 500 rijksten,

belang van iedereen dat er een

blijft het allerbelangrijkste. En je

name de kansen voor emerging markets werden massaal aangeprezen,

feitelijke failliet van Frankrijk blij-

zegt geen spaargeld in euro’s te

reveil van de middenklasse komt.

relevantie moet duidelijk zijn. De

zowel op het gebied van aandelen als obligaties.

ven pijnpuntjes. Het stervens­

hebben omdat hij het einde

Anders komt de economie niet op

toekomst is aan relevantie.’

verhalen over te horen, maar er waren ook de nodige andere geluiden. Met

12

•

•

fonds•nl > 13

Aan tafel

De veranderingen in de financiële sector zijn talrijk. De rol en plek van adviseurs staan onder druk. Samen met Deutsche Asset & Wealth Management gaat Fonds.nl uit lunchen om de belangrijkste ontwikkelingen te bespreken met de mensen die in de frontlinie staan. Tekst Paul van Engen | Achtergrond Shutterstock | Fotografie Dolph Cantrijn

D

DE DISCUSSIE

e discussie die de laatste

De Rabobank hanteert voor veel van haar

jaren is ontstaan in de advies-

beleggende klanten een portefeuillestrate-

sector over actief versus pas-

gie die bestaat uit een passieve kern en een

sief speelt zich af op verschil-

actieve periferie, waarbij het uitgangspunt het

ACTIEF PASSIEF VS

GAAT DOOR

lende niveaus, maar vanuit zakelijk perspectief

realiseren van financiële doelen op langere

is het kostenaspect een belangrijk gegeven. Dat

termijn is. Linssen: ‘Voor het aanvullen van een

niet altijd de oplossingen die aansluiten bij de

constatering die de drie adviseurs overigens

geldt voor banken en vermogensbeheerders,

pensioen of het aflossen van een hypotheek

verantwoordelijkheden die een bank heeft ten

niet bestrijden. Maar tegelijkertijd zijn er ook

maar ook voor hun klanten. Zo bespeurt Van

heb je niet per se een actief beleggingsbeleid

opzichte van haar klanten. Van Summeren: ‘In

wel enige bedenkingen. Zo weten de meeste

Summeren een toenemend bewustzijn bij

nodig. En dan helpt het dat trackers relatief

zulke gevallen heb je als adviseur de taak om te

klanten niet dat de Europese markt van trac-

klanten, ze willen vaker weten welke kosten er

goedkoop zijn.’

zeggen dat je er niet achter staat en dat je een

kers voor circa 50 procent gebaseerd is op

klant afraadt te doen wat hij zou willen doen.’

swaps. Zo’n situatie kan ertoe leiden dat er seri-

denk niet dat er een massale behoefte leeft bij

Toegevoegde waarde Behalve het

Waarmee uiteindelijk ook de discussie actief

euze verliezen kunnen ontstaan. Maar moet

klanten om in trackers of indexfondsen te stap-

algemene kostenverhaal – en dan hebben we

versus passief kan worden teruggebracht tot

een klant zoiets op voorhand worden verteld?

pen,’ zegt hij. ‘Maar gezien het kostenaspect is

het niet over anomalieën, zoals actief beheerde

de simpele, maar wel cruciale vraag: wat wil de

Tot hoever moet transparantie gaan? ‘Het

er wel sprake van een latente interesse.’

fondsen die in de praktijk dermate dicht bij hun

klant? Volgens de drie adviseurs verlangen

klinkt tegenstrijdig, maar als alles transparant

benchmark blijven dat ze feitelijk fungeren als

klanten van hen op de eerste plaats deskundig-

is, zie je niks meer,’ zegt een van de adviseurs

trackers, maar dan wel tegen een tarief dat

heid. Maar die deskundigheid blijkt op meerde-

aan tafel.

‘actief’ suggereert – stippen de adviseurs nog

re manieren te kunnen worden ingevuld: ont-

een ander punt aan dat van belang is bij de uit-

zorgen (in het geval van vermogensbeheer-

structuur Toch wordt de roep om trans-

eindelijke keuze tussen actief en passief: de

klanten), sparren over de beleggingsportefeuil-

parantie niet afgedaan als een modeverschijn-

twijfel of actieve fondsen toegevoegde waarde

le en het schenken van persoonlijke aandacht.

sel. Integendeel: klanten willen volgens de drie

hebben voor klanten, zoals Joosten het

Als dat allemaal goed wordt ingevuld, ontstaat

adviseurs structuur zien in de financiële pro-

formuleert. Maar liefst 80 procent van de actief

er geen klant-leverancierrelatie, maar een vol-

ducten die hun worden aangeboden. En ze wil-

beheerde fondsen doet het slechter dan de

waardig partnership. Of zoals een van de heren

len dat adviezen degelijk worden onder-

index die ze volgen. Van Summeren voegt

het zegt: ‘Als je dat voor elkaar krijgt, ontstaat er

bouwd. Waar voorheen de focus lag op rende-

daaraan toe: ‘Als wij niet de overtuiging hebben

ook vertrouwen. En in deze business draait

ment, is het nu vooral de behoefte aan duide-

dat een actief fonds méér opbrengt, adviseren

alles om vertrouwen.’

lijkheid. Van Summeren: ‘Mensen willen meer

we klanten te kiezen voor een passieve

Bovendien, zo menen de adviseurs, is de twee-

dan ooit begrijpen wat ze kopen. Dat is prima.

oplossing.’

deling tussen actief en passief in de praktijk van

Het verplicht ons als adviseur om uit te leggen

Het is adviseurs inmiddels genoegzaam duide-

ondergeschikt belang aan een vraag die veel

hoe dingen werken. En om verwachtingen te

lijk geworden dat er in het passieve universum

wezenlijker is voor het financiële welzijn van

managen.’

geen sprake is van louter eenvoudige en trans-

klanten: is het een passende beleggingsoplos-

In de Verenigde Staten wordt inmiddels

parante oplossingen, zoals weleens wordt

sing voor deze klant, zijn portefeuille en zijn

40 procent passief belegd en alle tekenen wij-

gesuggereerd. Het gevolg: adviseurs zullen zich

doelstellingen? Dat is namelijk wat klanten én

zen erop dat de trend in Europa een vergelijk-

moeten verdiepen in de achterkant van passie-

adviseurs echt bezighoudt. Daarbij is de keuze

bare richting uitgaat, al is het de vraag of het

ve producten om klanten te kunnen uitleggen

voor een bepaalde verdeling over beleggings-

percentage hier even grote vormen zal aanne-

waar ze in stappen. Het beleid van sommige

categorieën veel belangrijker dan de uiteinde-

men. Hoe het ook zij: op het moment dat ieder-

banken schrijft voor dat alleen fysieke trackers

lijke instrumenten waarmee die categorieën

een hetzelfde gaat doen, ontstaan er kansen

worden aangeboden, het liefst volledig gerepli-

worden ingevuld.

voor partijen die het anders doen. In dit geval

zijn verbonden aan het beleggen in fondsen. ‘Ik

3 2

1

ceerd, maar de praktijk leert dat klanten, aange-

actieve fondsbeheerders. Maar dat zullen vol-

spoord door berichten in de media over bij-

Perceptie Wanneer het gaat om de percep-

gens de drie adviseurs aan tafel dan wel

voorbeeld een herstellende Amerikaanse hui-

tie van klanten ten aanzien van passieve pro-

beheerders moeten zijn met een onderschei-

zenmarkt, specifieke beleggingswensen op

ducten, is een veelgehoorde kwalificatie dat ze

dende propositie. Een propositie die aansluit

tafel kunnen leggen. En bij die wensen passen

veiliger zouden zijn dan actieve fondsen. Een

op de werkelijke behoeften van klanten.

4

•

In deze aflevering 2 Jasper Joosten – Insinger de Beaufort 4 Harm Linssen – Rabobank en 3 Hans van Summeren – Van Lanschot. Met Deutsche’s 1 Pieter Furnée hebben zij het over actief of passief beleggen – en in hoeverre de uitkomst van die keuze in het belang van klanten is. 14

fonds•nl > 15

18

Waarin gasthoofdredacteuren Frans van Lanschot en Dick van Ommeren hun licht laten schijnen over de crisis die maar niet wil eindigen, de veranderende rol van adviseurs, de opkomst van impact investing en over klantenkennis. pagina 18

Veelzijdig perspectief

De spirit van Jaap Vaandrager, de persoonlijke missie van Maarten de Gruyter, de passie van Dirk Kam, de wens van Bart Hartman om het verschil te maken en de zakelijke dienstverlening van Diana van Maasdijk: het fenomeen impact investing van alle kanten bekeken. pagina 22

FONDS NL

Oude nieuwe tijden

22 28 Impact investing en de adviseur

30

Vier deskundigen over impact investing, een aparte tak van sport die vaak niet vanuit een beleggingsoptiek ontstaat. 'Daar moet je als adviseur dus uitvoerig met mensen over praten om een goed advies te kunnen geven.’ pagina 30

fonds•nl > 17

OUDE NIEUWE FRANS VAN LANSCHOT

DICK VAN OMMEREN

GASTHOOFDREDACTEUREN

TIJDEN

Net toen het erop begon te lijken dat de financiële branche in rustiger vaarwater was beland, raakte Nederland weer in rep en roer – ditmaal door de nationalisatie van SNS Reaal. Fonds.nl-gasthoofdredacteuren Frans van Lanschot, algemeen directeur bij ABN Amro MeesPierson, en Dick van Ommeren, directeur Marketing & Products bij dezelfde bank, over de crisis die maar niet wil eindigen, de veranderende rol van adviseurs, de opkomst van impact investing en klantenkennis.

ADVISEURS VAN MORGEN

Van Ommeren: ‘Pakweg vijf jaar geleden waren onze adviseurs vooral gericht op zaken als rendement, benchmark en profiteren van stijgende beurzen. Nu brengen ze veel meer de risico’s in kaart die bepaald financieel gedrag met zich meebrengt en kijken ze of die risico’s beter kunnen worden gemanaged.’ Van Lanschot: ‘De tijden zijn veranderd en daardoor is ook de dialoog met onze klanten anders geworden. Hetzelfde geldt voor de rol van de adviseur. Wat we willen is dat onze adviseurs in staat zijn om met klanten te praten over wat hen in financiële zin bezighoudt. Onze selectie en opleiding van medewerkers is daar inmiddels deels op gericht. En we schromen ook niet om deskundigheid van buiten de bank naar binnen te halen, zoals met filantropie. Klanten stellen dat zeer op prijs, want ze zijn zoekende op dit terrein. En als je hen daarbij kunt helpen of begeleiden, geeft dat een grote meerwaarde aan de relatie die je met klanten onderhoudt.’ Van Ommeren: ‘Wat wij als bank natuurlijk graag willen

Tekst Paul van Engen | Fotografie Maurits Giesen

weten, is hoe klanten de relatie met hun adviseur ervaren. Meestal zijn het één-op-één gesprekken, waarvan wij niet precies weten wat er besproken wordt en hoe. Daarom zijn we nu met een systeem bezig waarbij we

18

THE NEVER ENDING CRISIS

proberen de kwaliteit van die gesprekken structureel te

Van Ommeren: ‘De problemen zijn voorlopig nog niet over en ik denk

verbeteren. Dat doen we door aan de klant te vragen of

dat wij aan alle kanten nog behoorlijk wat dingen moeten oplossen en

hij akkoord is met het laten bijwonen van een gesprek

opknappen voordat we erdoorheen zijn. Bij zo’n nationalisatie van SNS

door een collega van de bank. En aan het einde van het

Reaal komt ineens weer alles langs, van de beloning van een topman tot

gesprek wordt alles geëvalueerd, wordt gekeken of alle

al dan niet wenselijke producten en het splitsen van banken en verzeke-

onderdelen aan de orde zijn geweest, waar het goed ging

raars. Je kunt je dan afvragen in hoeverre wij er als sector in geslaagd zijn

en waar het eventueel misging. Zo willen we een zich

om alle veranderingen, die wel degelijk in de voorbije jaren zijn doorge-

permanent verbeterende organisatie worden.’

voerd, in voldoende mate te communiceren.’

Van Lanschot: ‘Het verhogen van de kwaliteit heeft

Van Lanschot: ‘Wat ik zie is dat klanten zich met hun individuele

trouwens ook betrekking op de inhoudelijke aspecten

private banker uitermate comfortabel voelen. Er is een enorm gat tussen

van het adviesvak. Regelmatig krijgen onze private ban-

de mening van een individuele klant over zijn relatie met de bank en de

kers onderricht van hoogleraren over technisch-inhou-

adviseur die hem aandacht geeft en hoe hij denkt over de financiële sec-

delijke zaken die te maken hebben met private banking.’

tor in zijn totaliteit. Klanten zijn op zoek naar duidelijkheid over financië-

Van Ommeren: ‘Wij zijn er namelijk van overtuigd dat

le zaken en die proberen wij ze te geven. De openheid waarmee klanten

adviseurs een belangrijke schakel blijven in de relatie

issues met ons bespreken neemt toe. Ik vind dat daar in de basis een hele-

met klanten. Uiteraard zijn er een hoop operationeel

boel gezonde dingen aan het gebeuren zijn. Als bank zijn we ons enorm

gerichte activiteiten die je kunt aanbieden via andere

bewust van onze verantwoordelijkheid, maar wij relateren dat bij voor-

kanalen, maar het echt hoogwaardige advies en het met

keur aan de één-op-één relatie met een klant, want dat is uiteindelijk

een klant in kaart brengen wat hij op langere termijn wil,

waarvoor wij als private banker op de wereld zijn.’

vindt plaats in de vorm van een gesprek.’ >

fonds•nl > 19

‘Vermogensbeheer ziet een grote instroom. En mensen blijven erg liquide. Daar ligt een grote rol voor onze adviseurs om klanten op de juiste manier te begeleiden.’ FRANS VAN LANSCHOT

In het volgende nummer van Fonds.nl – juni 2013 –

KLANTENKENNIS Van Lanschot: ‘Wij hebben een aantal jaren geleden heel sterk gekozen voor het segmenteren van onze klanten. Dat zorgt voor meer focus en verdieping en het stelt ons in staat gemeenschappelijke patronen te ontdekken. Dat is bevorderlijk voor zinvolle diensten- en productontwikkeling. Door die segmentering hebben we dus meer specifieke kennis van individuele klanten en meer collectieve kennis van groepen klanten verkregen.’ Van Ommeren: ‘Als je klantsegmentering invoert, zal je ook de organisatie daarop moeten inrichten. Op basis van de klantbehoeften die er zijn. Neem impact investing. Wat we op

Van Ommeren: ‘Het is een trend waar wij al een kleine vijftien jaar mee bezig

dat vlak doen voor klanten die daar bewust voor kiezen, kan

zijn, maar die nu duidelijk intensiever wordt. Mensen denken na over wat er

alleen maar als je dedicated teams inzet. Specialisten die zich

gebeurt met het geld dat ze beleggen. Die bewustwording stijgt enorm. Impact

in die klantengroep kunnen bewegen. Dat zorgt ervoor dat je

investing is de laatste stap in die ontwikkeling. Je weet wat er met je geld gebeurt

niveau van dienstverlening toeneemt en dat je van grotere

en je kunt het ook volgen en het effect ervan waarnemen. De groep mensen die

toegevoegde waarde bent.’

nadrukkelijk iets wil bereiken met zijn geld en expertise, bijvoorbeeld onder­

Van Lanschot: ‘Wat we verder waarnemen bij alle klanten is

nemerservaring, neemt zichtbaar toe.’

vergelijkbaar met wat anderen waarschijnlijk ook zien: een

Van Lanschot: ‘Een groot deel van onze klanten doet dit niet vanwege het

grote aarzeling om zelf te gaan beleggen. Vermogensbeheer

financiële rendement. We hebben vorig jaar certificaten uitgegeven voor de

ziet een grote instroom. En mensen blijven erg liquide. Daar

financiering van het Concertgebouw en dan blijkt dat mensen daaraan mee

ligt een grote rol voor onze adviseurs om klanten op de juiste

willen doen om dat wereldberoemde gebouw in stand te kunnen houden als

manier te begeleiden.’

cultureel erfgoed.’

Van Ommeren: ‘Wat mij in de contacten met klanten opvalt,

Van Ommeren: ‘Een groot aantal van onze klanten is zich door de terugtrek-

is dat ze zeer open en vertrouwelijk zijn over dingen die hen

kende overheid meer verantwoordelijk gaan voelen. Men is selectief en kijkt

bezighouden. Dat sterkt mij ook in de overtuiging dat de rol

naar kwaliteit, maar is wel bereid steun te verlenen. Want ze beschouwen het als

van de adviseur niet zal verdwijnen. De financieel gerelateer-

een geweldige verarming voor de samenleving als bepaalde zaken zouden ver-

de issues die in de hoofden van mensen zitten, waar ze soms

dwijnen omdat de overheid andere prioriteiten stelt. Dat vind ik wel een trend.

van wakker liggen, zijn zaken waar ze graag met iemand over

En ook uitermate positief.’

willen praten. Die persoonlijke relatie is bepalend voor de

Van Lanschot: ‘Je ziet het vooral terug in de sectoren die onder vuur liggen:

manier waarop wij onze private bank willen inrichten.’

cultuur, onderwijs en gezondheidszorg. Maar ik ken ook klanten die door hun persoonlijke situatie, door wat ze tegen zijn gekomen in hun eigen leven, getriggerd worden om iets te ondersteunen.’ Van Ommeren: ‘Wat daarbij helpt, is dat nu ook in Nederland de eerste voorzichtige stappen naar fiscale facilitering worden gezet. Dat geeft een enorme stimulans, waardoor mensen erover nadenken. Wij zien dat mensen daar veel actiever mee zijn dan een paar jaar geleden. En wij dus ook.’

‘Wat helpt bij impact investing, is dat nu ook in Nederland de eerste voorzichtige stappen naar fiscale facilitering worden gezet. Dat geeft een enorme stimulans, waardoor mensen erover nadenken. ’ DICK VAN OMMEREN

20

•

30

financieel adviseurs die het verschil maken

2013

IMPACT INVESTING

Laten we eerlijk zijn: financieel adviseurs, variërend van private bankers tot relatie­managers en beleggingsadviseurs, hebben het niet gemakkelijk. Klanten worden assertiever en veeleisender, financiële instellingen worstelen met de vraag hoe ze de activiteiten van hun adviseurs kunnen vertalen in netto-omzet en de toezicht­houder heeft ook zo zijn eigen wensen­ pakket.

Duidelijk is dat de financieel adviseur van de toekomst – en die toekomst is dichterbij dan menigeen denkt – een ander of beter repertoire aan kennis, vaardig­heden en inzichten dient te hebben om in het nieuwe krachtenveld te kunnen slagen. Het goede nieuws is dat er al heel veel adviseurs zijn die aan de normen van morgen voldoen. Maar wie zijn ze? En wat maakt hen zo onderscheidend? Op basis van een eerder dit jaar gehouden enquête worden in het volgende nummer van Fonds.nl 30 adviseurs voorgesteld die door hun collega’s gerespecteerd en geroemd worden om hun professionele en onderscheidende kwaliteiten. 30 Adviseurs van wie iedereen iets kan leren! fonds•nl > 21

Private investeerder Jaap Vaandrager

ondernemers met spiriT Tekst Audrey Zonneveld | Fotografie Herman van Heusden

Ondernemer en investeerder Jaap Vaandrager is sinds halverwege de jaren tachtig actief in Brazilië, het Midden-Oosten en Azië. Er is daar prima geld te verdienen, mits je als investeerder precies weet wat er speelt.

J

aap Vaandrager (76) mag dan allang de pensioengerech-

manager. Daarvan zijn er al genoeg. Ik ben ook niet geïnteresseerd in

tigde leeftijd hebben bereikt, aan stoppen met werken denkt

opleiding of achtergrond. Het is de spirit die telt, de spirit die iemand

hij voorlopig niet. Als investeerder zit hij nog steeds achter de

heeft om ervoor te gaan.’

knoppen van menig bedrijf in transport en logistiek. Daar

Zo heeft Vaandrager in 2007 samen met lokale partners een nieuwe

heeft hij dan ook zijn strepen in verdiend.

fabriek opgezet in India, waar transportoplossingen voor vervoer over

Kort na de oprichting in 1979 van zijn bedrijf Hyva, dat hydraulische

de weg worden gemaakt. En recentelijk is deze fabriek gestart met een

apparatuur levert voor vrachtwagens en andere wegtransportmidde-

joint venture met een Nederlands bedrijf, voor het maken van koelvoer-

len, besluit Vaandrager al over de grens te kijken. ‘Hyva werd in korte

tuigen. ‘In een land van 1,2 miljard inwoners als India rijden er daarvan

tijd wereldmarktleider op het gebied van hydrauliek. Ik had klanten in

maar 5000 rond en in Nederland 55.000. Dus veel voedsel verrot

Brazilië, maar om mijn spullen daar de grens over te krijgen, moest ik

onderweg. De man die er in Nederland bovenop zit, is een goede vent.

een enorme berg papierwerk doorworstelen en hoge invoerrechten

Hij exporteert al naar Rusland en Turkije. Ik weet dat hij de kennis en

betalen. Het leek me zinvoller om daar gewoon een fabriek neer te zet-

capaciteiten heeft om deze business van de grond te tillen. Dus zie ik er

ten. Die formule hebben wij ook toegepast in andere landen. We hielden

ook geen gevaar in om er geld in te steken.’

allemaal de focus op de lange termijn, we gingen niet voor the quick buck. Het ging tenslotte om gebieden waar de economische ontwikke-

Risico’s Toch realiseert Vaandrager zich dat deze manier van werken

ling nog niet zo ver gevorderd was als in Nederland. En ook medewer-

risico’s met zich mee kan brengen. Risico’s vanwege de landen waarin

kers moesten de ruimte krijgen om te groeien in hun rol.’

hij actief is. Maar ook risico’s omdat de ondernemer wellicht minder aan de verwachtingen voldoet. ‘Ik heb in talloze bedrijven geïnvesteerd,

De juiste drive Gaandeweg veranderde de rol van Jaap Vaandrager

maar vooralsnog is het niet nodig gebleken om geld af te schrijven. De

steeds meer in coach en adviseur van plaatselijke directeuren. ‘De ver-

gebieden waarin ik investeer, ken ik goed. Ik ga meerdere keren op

Inmiddels zijn veertien dorpjes voorzien van waterputten, sanitaire

Bovendien heb ik ook in Nederland wel klanten op bezoek gehad die

koopleider voor de tak in het Midden-Oosten en Afrika had oorspronke-

bezoek, ook in moeilijke landen als Irak of Soedan, om de plaatselijke

voorzieningen en schooltjes. De schooltjes hebben we gebouwd op

geen behoefte hadden aan een officiële factuur, maar zwart wilden

lijk een shoarmazaak. Hij was al 49 toen hij bij mij kwam nadat hij was

situatie te beoordelen. Dan blijkt de werkelijkheid vaak anders dan

voorwaarde dat de kinderen Engelse les krijgen. Aanvankelijk zou dat

betalen. Daar heb ik nooit aan meegedaan.’ Ook de bonuscultuur doet

bedonderd door zijn compagnon. Het was een goede vent, dat zag ik

media en politici beweren. Het zijn natuurlijk geen gemakkelijke landen

alleen gelden voor de oudste groep, maar inmiddels wordt er in alle

hem de wenkbrauwen fronsen. ‘Ik heb uiteraard niks tegen geld

meteen. Hij begon onderaan, voor een minimumloon, maar hij heeft

om iets op te zetten, maar door in contact te treden met de lokale bevol-

groepen Engelse les gegeven. De school staat nu in de wijde omtrek

verdienen. En een winstdeling voor iemand die goed heeft gepres-

zich snel weten op te werken. Hij had de juiste drive en hij wilde leren.

king wordt al snel duidelijk wat de mogelijkheden zijn.’

bekend als The English School. Dat is heel zinvol allemaal, want het ver-

teerd, is niet meer dan normaal. Maar de miljoenen die nu worden uit-

Nu is hij dus een van de belangrijke spelers binnen het bedrijf.’

Zijn investeringen blijken grotere effecten te hebben dan hij aanvanke-

groot de kansen op werk. Zo zouden mensen ook tegen ontwikkelings-

betaald, ook als een organisatie te gronde is gericht: een schande.

Nog steeds is de juiste drive een van de sleutelbegrippen voor Jaap

lijk had kunnen vermoeden. ‘Toen ik afscheid nam bij Hyva heb ik in

werk moeten aankijken, vind ik. Schrap alle giften, maar creëer werk.’

Die buitensporige bedragen moeten uit de business, want ze zijn scha-

Vaandrager. Als hij nu besluit in een bedrijf te investeren, is een van de

plaats van cadeaus geld gevraagd voor het bouwen van waterputten,

Vaandrager kent de verhalen over corruptie in de moeilijke landen

delijk voor die business en de motivatie van medewerkers. Geef men-

eerste dingen waar hij naar kijkt: is de ondernemer uit het juiste hout

sanitaire voorzieningen en scholen in dorpjes in India. Dit is opgezet

waar hij opereert. Maar hij vindt dat zelfgenoegzame reacties. ‘Zijn we

sen en organisaties eerst de kansen om te groeien, dan komen die

gesneden. ‘Als ik in een bedrijf investeer, zoek ik een ondernemer, géén

met de Zoetermeerse Rotary, de Rotary Deonar in Mumbai en Cordaid.

de Bouwfraude vergeten, waarbij de staat voor miljoenen is opgelicht?

opbrengsten vanzelf wel.’

22

•

fonds•nl > 23

echte Impact

DON De weerbarstige werkelijkheid van Stichting

Diabetes Onderzoek Nederland

De Stichting Diabetes Onderzoek Nederland neemt dankzij de focus op ‘major donors’ en een uitgekiend netwerk een belangrijke plaats in bij de bestrijding van diabetes. Oprichter Maarten de Gruyter belicht een aantal facetten van zijn persoonlijke missie: ‘Het zou mooi zijn als een bedrijf als Albert Heijn de genezing zou kunnen claimen.’

‘De farmaceutische industrie lijkt weinig belang te hebben bij genezing. Gelukkig ziet Novo Nordisk wel zakelijke mogelijkheden.’ 24

Tekst Audrey Zonneveld | Fotografie Shutterstock

•

‘Ieder uur sterft er iemand in Nederland aan de gevolgen van diabetes. Dit kunnen hart- en vaatziek-

waaronder in het Leids Universitair Medisch Centrum. Maar ook

ten zijn, maar ook nierfalen of de aantasting van andere organen. Verder zijn blindheid en amputatie van ledematen

cierd. Onze Wetenschappelijke Raad ziet erop toe dat het echt

vaak gevolgen van deze ziekte. Het lastige is dat mensen wel

gen. Zo loopt er met onze hulp ook een onderzoek in het

wéten dat ze diabetes hebben, maar toch noemen ze het niet als

Hubrecht Laboratorium in Utrecht, waarbij van een stamcel een

de voornaamste veroorzaker van hun lichamelijke problemen.

darmcel wordt gemaakt. Mogelijk kan die techniek voor de

Diabetes is de laatste jaren meer in de belangstelling komen te

bestrijding van diabetes worden ingezet. Wij financieren dit

staan vanwege de toename van het aantal obesitaspatiënten in

onderzoek overigens samen met het Diabetes Fonds.’

onderzoeken in Brussel en Jeruzalem worden door ons gefinanvernieuwende onderzoeken zijn die genezing dichterbij bren-

Nederland. Maar eigenlijk vertroebelt de aandacht daarvoor het werkelijke probleem. Lang niet alle diabetespatiënten hebben

Strategie ‘Het Diabetes Fonds zou onze concurrent genoemd

namelijk obesitas. Het is dus ook niet zo dat als iemand gewicht

kunnen worden, maar het wezenlijke verschil is dat het Diabetes

verliest hij of zij automatisch van de ziekte af is. Voor mensen met

Fonds zich richt op de grote massa. Iedereen is daar welkom als

diabetes type 1 is er sowieso nog geen genezing mogelijk.’

donateur. Dat is bij ons in principe ook zo, maar wij richten ons actief op zogenaamde major donors: mensen die gedurende vijf

Onderzoek ‘Met de Stichting Diabetes Onderzoek Nederland

jaar minimaal 1000 euro aan ons doneren. Het zijn dus meestal

(DON) richten wij ons uitdrukkelijk op de genezing van diabetes.

ondernemers en mensen op managementniveau die aan ons

Dus financieren wij onderzoek van topkwaliteit in binnen- en bui-

verbonden zijn. Vaak in eerste instantie omdat ze emotioneel

tenland. Op dit moment lopen er twee projecten in Nederland,

betrokken zijn bij diabetes, vanwege een ziek kind of zieke part-

fonds•nl > 25

Impact Investing

•

De stichting Mesics (mens sana in corpore sano) van zakenman Dirk Kam is in 1998

opgericht met als doelstelling het bevorderen ner. En juist omdat deze major donors betrokken zijn bij Stichting

van de lokale zelfredzaamheid van mensen in Afrika

DON wordt het voor andere ondernemers aantrekkelijk om zich

via kleinschalige ontwikkelings-projecten. De stichting is

aan te sluiten: we hebben immers een interessant netwerk opge-

actief in een aantal landen op dat continent, waaronder

bouwd. Verder is ABN Amro, met welke bank onze samenwer-

Ivoorkust, Bénin en Kenia. Elk land heeft een eigen

king onlangs met drie jaar is verlengd, sponsor van een van onze

autochtone projectleider. Een belangrijke activiteit van

evenementen. Ook farmaceutisch bedrijf Novo Nordisk onder-

Mesics is het stimuleren van inkomensgenererende acti-

steunt ons financieel.’

viteiten van met name groepen vrouwen: bakkerijtjes, maïsmolens, oliepersen, et cetera. Het budget van Mesics

Fondsenwerving ‘We organiseren regelmatig evenementen,

bedraagt jaarlijks circa 200.000 euro, met donaties van

zoals op 24 mei een (uitverkocht) golftoernooi, DON Masters

bedrijven, maatschappelijke organisaties en particulieren,

genaamd, waarbij een aantal bekende Nederlanders aanwezig

onder wie Kam zelf.

zal zijn, zoals Frits Sissing, Frank en Ronald de Boer, Ruud Gullit,

Zorgvuldig beheer ‘Zo’n relatief klein budget is veel lasti-

evenement waarbij de baan, de hapjes, de drankjes en de verzor-

ger te managen dan de 40 miljoen euro die er jaarlijks in

ging van de beste kwaliteit zullen zijn. We vragen er dan ook

mijn bedrijven omgaat,’ zegt Kam. ‘Het belangrijkste ver-

5500 euro per persoon voor, wat veel geld is in deze tijd. Maar

schil is dat anderen dat geld aan mij hebben toever-

onze ervaring is dat donateurs bereid zijn dat te betalen mits het

trouwd. Daar wil je zorgvuldig mee omgaan. Daarom zorg

evenement een topniveau heeft. En dan komen ze ook terug het

ik altijd voor een jaarverslag en een accountantscontrole.

Koos Breukel

Paul Haarhuis, Beau van Erven Dorens en René Froger. Dit is een

jaar erna. Dat onderscheidt ons van andere fondsen: we vragen

concert met René Froger en Jeroen van der Boom georgani-

De Stichting Diabetes Onderzoek Nederland (DON) is in 2006

seerd plus een aantal specifieke evenementen voor donateurs.

opgericht door Maarten de Gruyter (37). Hij heeft zelf diabetes en het

ABN Amro is steeds de hoofdsponsor, maar juist vanwege het

frappeerde hem dat de communicatie en fondsenwerving rondom

karakter van onze evenementen is de bank hierbij niet overda-

diabetes vooral gericht waren op preventie van de ziekte. Belangrijk

dig aanwezig met banieren en ballonnen. Eerder ingetogen en

natuurlijk, maar De Gruyter maakte het tot zijn persoonlijke missie om

stijlvol.’

genezing voor deze ziekte te vinden. Aanvankelijk zou het een kleine

‘Een charitatieve instelling moet mijns inziens worden gerund

familiestichting worden, maar DON groeide al snel uit tot een organisatie

als een bedrijf. Middelmaat is niet goed genoeg. Bestuurders

met vijf bestuursleden en twee fte’s op kantoor. Daarnaast beschikt de

moeten hands-on en emotioneel betrokken zijn. De organisatie

Stichting over een invloedrijk netwerk van medisch specialisten in haar

moet transparant zijn en de kostenstructuur overzichtelijk. In

Wetenschappelijke Raad en Raad van Toezicht. Bekende ambassadeurs

die zin maken wij het onszelf niet gemakkelijk, omdat het type

van Stichting DON zijn onder anderen René Froger, Paul Haarhuis en

evenement dat wij organiseren hoe dan ook kosten met zich

Michiel Borstlap.

meebrengt. Bij zo’n golftoernooi als DON Masters krijgen we veel gratis, zoals de baan. Maar niet iederéén kan gratis werken. Dat begrijpen wij ook wel. Die kosten maken we wel inzichtelijk.

Nordisk wel zakelijke mogelijkheden voor een medicijn tegen

Vergelijkbaar voorbeeld: een website. Een stichting kan niet zon-

diabetes. Zij investeren nu en hopen er straks geld mee te verdie-

der website, maar zo’n ding kost 5000 euro om te laten maken.

nen. Wellicht brengt dat andere organisaties op ideeën. Het zou

Dat staat gelijk aan vijf donateurs... Die afweging maken wij

volgens mij uit commercieel oogpunt ook ontzettend mooi zijn

steeds. Wat kost het en wat betekent dat voor onze organisatie?’

als een bedrijf als Albert Heijn de genezing zou kunnen claimen.

‘Dan hoop ik dat we Stichting DON kunnen opheffen omdat dia-

Maar ik weet dat het qua communicatie ingewikkeld ligt: er zijn

betes genezen is. Maar als dat niet zo is, hoop ik dat de farmaceu-

maar weinig bedrijven die met obesitas geassocieerd willen

tische industrie en overige bedrijven zich meer bezighouden

worden. En dat woord zal dan toch vallen. En toch, als je het

met de cure-kant van diabetes. De farmaceutische industrie lijkt

zakelijk bekijkt: 1 op de 12 mensen heeft diabetes. Wat betekent

nu weinig belang te hebben bij het genezen: ze blijven liever

dat wel niet voor organisaties als AH? Grote bedrijven zouden

oneindig insuline verkopen natuurlijk. Gelukkig ziet Novo

het commercieel moeten benaderen, dunkt me.’

•

‘Door nieuwe fiscale regelgeving zijn schenkingen aan Mesics vrijgesteld van schenkingsrecht en donaties aftrekbaar voor de belasting.’

Oprichter Stichting Mesics

scheidend zijn qua niveau. Verder hebben we vorig jaar een

Diirk kam

een flink bedrag, maar bieden ook evenementen die echt onder-

26

echte Impact

‘Een charitatieve instelling moet worden gerund als een bedrijf. Middelmaat is niet goed genoeg.’

Het is zwaar geschut, maar dat moet dan maar.’ Zelf vorm geven aan het financieel ondersteunen van goede doelen is een kwestie van vallen en opstaan. Kam:

‘Natuurlijk bega je vergissingen. Mijn grootste fout maakte ik in de beginjaren, in Bénin. Mijn lokale partner en ik hadden een proefboerderij opgezet, waarvan de beheerder de opbrengst als zijn eigen bezit ging beschouwen. Ik heb ervan geleerd dat uiteindelijk iedereen eerst aan zichzelf denkt en dan pas aan een ander. Dat is niet erg, en in Afrika is het zelfs begrijpelijk, maar een goed project is pas mogelijk als je deze menselijke neiging onder controle kunt houden.’ Financiering Mesics financiert zijn projecten door donaties van particulieren, goededoelenfondsen/stichtingen, bedrijven en serviceclubs. Mesics betaalt geen salarissen; als regel worden de reiskosten gedragen door de reizigers zelf. Aldus bestaan de enige beheerkosten van Mesics uit wat drukwerk en porti en de wettelijke bijdrage aan de Kamer van Koophandel. In totaal nog geen 0,5 procent van de totale inkomsten. Zoals gezegd publiceert Mesics elk jaar een financieel rapport met een accountantsverklaring. De belastingdienst heeft Mesics per 2008 aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling. In het kader van de nieuwe fiscale regelgeving zijn hierdoor alle schenkingen aan Mesics vrijgesteld van schenkingsrecht en zijn donaties aan Mesics aftrekbaar voor de inkomstenen vennootschapsbelasting. >

fonds•nl > 27

Voorzitter NOTS Foundation

Bart Hartman

Hoofd Filantropie Advies ABN Amro MeesPierson

Diana van Maasdijk

Ondernemende aanpak ‘Nadat we via Triple

klanten met informatie, inspiratie en financieel advies om hun filantropische activiteiten optimaal aan te laten sluiten op hun levensovertuiging en vermogensopbouw. Dat kan gebeuren via het organiseren van bijeenkomsten, het begeleiden bij het formuleren van de geefmissie, het vinden van passende goede doelen en het opzetten van een eigen stichting. Verschil maken ‘Bij filantropie of impact investing zoeken particulieren drie dingen. Allereerst is dat een betrokkenheid bij de projecten en bij de doelen die daarmee worden nagestreefd. Ze willen het gevoel hebben dat ze actief deel zijn van de oplossing, en geen wandelende pinautomaat. Daarnaast verwachten ze transparante communicatie over de vorderingen. Hier horen niet alleen de successen, maar ook de mislukkingen bij. Ten slotte zijn vermogende particulieren op zoek naar manieren om daadwerkelijk impact te creëren. Ze willen echt een verschil maken.’ Rol van de adviseur ‘Ik las laatst in een onderDrie segmenten ‘De vermogende particulie-

zoeksrapport dat 70 tot 90 procent van de mensen

ren die filantropisch actief zijn, laten zich in een

die een vermogen erven van bank wisselt. Dat

aantal segmenten opdelen. Allereerst zijn dat

gebeurt voornamelijk omdat deze groep geen con-

de vermogende ouderen zonder kinderen. Zij

tact heeft met de adviseur van zijn of haar ouders.

zoeken een goede toekomstige bestemming

Filantropie is een uitstekende opstap om de naas-

voor hun vermogen. De tweede categorie

ten van de klant te leren kennen. Je ziet namelijk

bestaat uit ondernemers. Deze groep is meestal

heel vaak dat de partner of kinderen van een klant

eind veertig of in de vijftig en heeft veel geld

meekomen naar een gesprek als het de insteek

verdiend door de opbouw van een eigen

filantropie meekrijgt in plaats van financiële zaken.

bedrijf en eventueel via de verkoop daarvan.

Voor de adviseurs is op dit vlak ook een serieuze

Bij deze ondernemers zie je vaak dat ze hun

rol weggelegd. Zij kunnen aan de klanten vragen of

geld willen gebruiken om anderen de kansen te bieden die ze zelf ook gehad hebben. De

Jump actief waren geworden met microkredieten viel het mij op dat de mensen die daar gebruik van maken behalve geld vaak ook elektriciteit nodig hebben. Na enig onderzoek werd duidelijk dat voor energievoorzieningen het distributiemodel de grote bottleneck is. Distributie betekende veelal dat goededoelenorganisaties zonnepanelen en dieselgeneratoren weggaven. Maar dit model is niet schaalbaar en niet financieel duurzaam. Tegen deze achtergrond heeft NOTS een ondernemende aanpak voor de distributie van energie­ producten ontwikkeld, inclusief financiering met beleggingskapitaal. Om deze aanpak in de praktijk te testen heeft NOTS in 2011 twee ondernemingen in Mali opgericht, een voor de verkoop en distributie van solar ledlampen, ter vervanging van kerosinelampen, en een voor duurzame houtskoolproductie. Ondanks de onrust in Mali ontwikkelen de ondernemingen zich volgens plan. In 2014 gaan we vergelijkbare ondernemingen oprichten in enkele andere Afrikaanse landen.’

•

Volwaardige belegging ‘Op grote schaal men-

Stichting NOTS Foundation is opgericht door Bart Hartman, die na de

financieel duurzame manier werkt alleen als er

verkoop van zijn bedrijf zijn tijd en vermogen wilde inzetten om echt een verschil

Beleggers verstrekken echter alleen kapitaal als

te maken. De stichting richt zich op het fiscaal vriendelijk doorsluizen van donaties naar projec-

gen in microkredieten is dit inmiddels voldoende

ten in ontwikkelingslanden.

investeringen is het trackrecord nog relatief kort.

echte Impact

28

•

De afdeling Filantropie Advies van ABN Amro MeesPierson helpt

sen in ontwikkelingslanden vooruithelpen op een voldoende beleggingskapitaal beschikbaar is. het rendement voldoende hoog is. Voor belegginaangetoond. Voor private equity-achtige impact­ Maar toch besluiten steeds meer beleggers om een

Microkredieten ‘Ruim tien jaar geleden heb ik

dergelijke investering in hun portefeuille op te

mijn bedrijf verkocht. Ik ben echter niet het type

nemen. Maar vergeleken met de hoeveelheid kapi-

om te gaan rentenieren, dus ging ik op zoek naar

taal die nodig is voor impactinvesteringen van

manieren om met mijn geld en ervaring echt een

goede kwaliteit is het aanbod van kapitaal nog veel

er thema’s zijn die hun echt aan het hart gaan en

verschil te maken. Samen met mijn toenmalige

te klein. Banken en vermogensbeheerders zouden

met welke waarde zij naar hun vermogen kijken.

compagnon heb ik in 2003 NOTS Foundation

impact investing veel actiever onder de aandacht

derde groep zijn de mensen die hun vermogen

Op die manier kan er een eerste inventaris wor-

opgericht en zijn we aan de slag gegaan met een

moeten brengen van hun cliënten. Behalve dat het

via vererving hebben gekregen. Die families

den gemaakt. Aan de hand daarvan kan dan even-

studiebeurzenproject voor kinderen in

goed is voor hun cliënten is het ook goed voor hen

hebben vaak al een filantropische traditie,

tueel Filantropie Advies worden ingeschakeld, net

Argentijnse sloppenwijken. Na verloop van tijd

zelf. Een actieve bijdrage leveren aan een betere

maar ik merk steeds vaker dat jongere genera-

zoals bijvoorbeeld soms een beroep wordt gedaan

ging dat toch een beetje knagen, want ik besefte dat

wereld is in mijn optiek onontbeerlijk voor een

ties daar op een nieuwe manier invulling aan

op een andere expert, zoals een fiscalist of

alles stilvalt zodra wij zouden stoppen met het

succesvolle bank en vermogensbeheerder. Maar

willen geven.’

accountant.’ >

doneren van gelden. Nadenkend over manieren

dit vergt een forse omschakeling in het denken en

om mensen in ontwikkelingslanden vooruit te hel-

handelen. Impact investing gaat pas echt vliegen

pen op een meer duurzame manier ben ik op

als banken en vermogensbeheerders het onder-

microkredieten uitgekomen.’

deel maken van hun standaard-assetallocatie.’

• fonds•nl > 29

Impact investing en de adviseur

GOED DOEN Tekst Paul van Engen | Fotografie Ruud Binnekamp

De een noemt het duurzaam beleggen, een ander impact investing en weer een ander maatschappelijk verantwoord beleggen. Is het in essentie allemaal hetzelfde of plaatst iedereen zo zijn eigen accenten?

Dick van Ommeren Directeur Marketing & Products ABN Amro MeesPierson

Julius Koning Senior Private Banker voor ondernemers ABN Amro MeesPierson

Jan van Hoven Consultant Duurzaam Beleggen ING

Ernestine Schimmelpenninck, Directeur Instellingen en Charity Desk Rabobank

30

fonds•nl > 31

impact investing en de adviseur

> Van Hoven: ‘Impact investing is wat mij betreft

Ernestine Schimmelpenninck

Julius Koning

‘ Een ondernemer wil graag zelf controle houden. Wie daar minder behoefte aan heeft, geeft makkelijker aan een bestaand goed doel.’

‘ Als adviseur heb je toegevoegde waarde als je iemand kunt laten aanhaken bij bestaande stichtingen in het bestand van de bank.’

echt vanuit het hart. Veel van hen zijn zoeken-

Jan van Hoven

Dick van Ommeren

‘ Er is voor banken een belangrijke rol bij impact investing weggelegd qua netwerk en expertise bij risico’s en rendementsverwachtingen.’

‘ Als je in de Verenigde Staten vermogend bent en je doet niets op het gebied van charity, ben je asociaal.’

Adviseren over impact investing is bewerkelijk. Kan dat geen problemen geven in het businessmodel?

een aparte tak van sport. Bij duurzaam en maat-

de en ze verwachten eigenlijk niet van hun

schappelijk verantwoord beleggen beleg je op

bank dat die hen daarbij kan helpen. Dus als dat

basis van bepaalde criteria over het algemeen

wel het geval blijkt te zijn, is dat positief voor de

in beursgenoteerde ondernemingen. Bij

relatie.’

Van Hoven: ‘Het gaat hier vooral om klanten in

impact investing essentieel om te achterhalen

impact investing gaat het veel meer om de ziel

Van Hoven: ‘Ik denk dat er zeker een belangrij-

de top van de markt, die al een behoorlijke pro-

wat een klant nou eigenlijk beoogt. Hoe kijkt hij

van de belegger. Waar staat hij voor en waar-

ke rol is weggelegd voor de banken met betrek-

fit genereren voor de bank. Daar mag je best

aan tegen het leven, wat wil hij? Feitelijk is dat

mee wil hij een verschil maken? Het is ook

king tot impact investing. Ik denk daarbij aan

wat in investeren om die klanten te behouden.

niet veel anders dan bij de andere grote levens-

vaker project-gerelateerd.’

het netwerk waar we over beschikken en de

impact investing, is toegang tot netwerken,

En als je ze dan kunt verrassen met je kennis en

vragen die financiële implicaties hebben. En op

ment kost. En dat zijn de eerste foute perceptie

Schimmelpenninck: ‘Impact investing heeft

expertise, met name ook bij zaken als risico’s en

kennis van goede doelen en kennis van

netwerk, is dat is alleen maar mooi.’

het moment dat het over beleggen gaat, zou

en feitelijke onjuistheid die we eruit moeten

toch vooral te maken met de persoonlijke mis-

rendementsverwachtingen.’

specifieke sectoren. Maar daar kom je als bank

Schimmelpenninck: ‘Vergeet ook niet dat

een adviseur misschien ook wel actief moeten

zien te krijgen.’

en adviseur alleen achter door de juiste vragen

duurzaam beleggen als breder concept niet

zeggen dat duurzaamheid een thema is dat wij

te stellen en duidelijk te krijgen waar iemand

beperkt hoeft te blijven tot het topsegment van

als bank belangrijk vinden en dat we daarbij

zijn geld nou echt aan wil besteden. Wij merken

je klanten. Bij de Rabobank hebben wij ervoor

behulpzaam kunnen zijn als de klant erin

dat ook bij onze afdeling Filantropisch Advies,

gekozen om vanuit de aanbodkant, dus de

geïnteresseerd is.’

Hoe belangrijk is rendement voor mensen die in impact investing stappen?

sie van mensen.’

aanhaken bij bestaande stichtingen die in het bestand van de bank zitten.’ Van Ommeren: ‘Voor een adviseur is het bij

met mensen over praten om een goed advies

Is het een nieuwe generatie onder­ nemers die zich aangetrokken voelt tot impact investing of heeft het niets met leeftijd te maken?

die we speciaal hiervoor hebben opgericht.’

producten die door fondshuizen worden gele-

Schimmelpenninck: ‘Volgens mij is dat pre-

Koning: ‘Dat is heel divers. Er zijn mensen die

te kunnen geven.’

Koning: ‘De trend is zeven, acht jaar geleden

Schimmelpenninck: ‘Ik denk dat impact

verd, ook voor kleinere vermogens verant-

cies de evolutie die we nu doormaken, zoe-

het niet om financieel maar sociaal rendement

Van Ommeren: ‘De vraag is natuurlijk of we

ingezet, maar de laatste tijd zien we het nadruk-

investing heel goed past bij bankieren. Het gaat

woord beleggen gemeengoed te maken. Bijna

kend naar de juiste toon en benadering. Omdat

gaat. En er zijn mensen die zeggen dat het finan-

ons willen laten vangen in allerlei definities.

kelijk toenemen. Ook vanuit bedrijven.’

toch allemaal in beginsel om het herkennen

80 procent van de fondshuizen die wij gebrui-

het ook echt persoonlijk is wat mensen duur-

cieel rendement er niet te veel onder mag lij-

Onze klanten in ieder geval niet. Die komen

Schimmelpenninck: ‘Een ondernemer wil

van vraagstukken en daar vervolgens een

ken, voldoet inmiddels aan de regels die wij zelf

zaam vinden. Maar ik denk dat wij als banken

den.’

vanuit een bepaalde overtuiging of passie. En

graag zelf de handen aan het stuur hebben en

oplossing voor bieden.’

hebben gesteld op het gebied van verant-

zoveel kennis en expertise in huis hebben over

Van Hoven: ‘Er zijn veel ondernemers die een

daar wil ik iets aan doen. Mijn gevoel daarbij is

controle houden, dus ook bij impact investing.

Van Hoven: ‘Op het moment dat een bank of

woord beleggen. Ik sluit niet uit dat we die

die thematiek dat we iets vaker de bal op de

prachtig bedrijf hebben opgebouwd en ver-

dat met het slechter worden van de economie

Degenen die daar minder behoefte aan heb-

adviseur een klant zo weet te boeien met wat

stap op een gegeven moment ook kunnen

stip moeten leggen voor de klant en dat hij of zij

kocht, en zich vervolgens de vraag stellen wat

en het terugtrekken van de overheid meer en

ben, geven makkelijker aan een goed doel dat

ze voor hem kunnen betekenen op het gebied

zetten met impact investing, als er producten

dan zelf wel aangeeft of het een goed voorstel

ze met dat vermogen moeten. Dan blijkt dat ze

meer ondernemers en goede doelen zeggen

al bestaat.’

van impact investing, ben je daarin onderschei-

uitkomen die breder ingezet zouden kunnen

is of niet.’

met een deel van hun geld ergens een verschil

dat zij hier een rol hebben te vervullen. Als je in

Van Hoven: ‘Bij impact investing is er ook dui-

dend. Het is faciliterend zonder dat er direct

worden.’

Koning: ‘Ik ben het ermee eens dat je niet voor

willen maken, met een doel dat vaak dicht bij

de Verenigde Staten vermogend bent en je

delijk sprake van een financiële tweedeling.

een profit-gedachte achter zit. Ik vind dat per-

Van Hoven: ‘Ik weet niet of je van impact

de klant moet gaan denken of bepalen wat hij

hun hart of interesse ligt. We doen bij ING

doet niets op het gebied van charity, ben je

Zeer vermogende families hebben zelf de

fect.’

investing een confectieproduct kunt maken.

moet doen. Maar op het moment dat jij als advi-

onderzoek naar de interesse van klanten in

a­sociaal. Zo ver zijn we in Nederland en Europa

mogelijkheden om op onderzoek uit te gaan en

Van Ommeren: ‘We moeten niet vergeten dat

Iedereen kan zelf op goededoelen.nl een fonds

seur enthousiast bent en zinvolle dingen te

duurzaam beleggen en we zien dat er een

nog niet, maar je ziet wel een onderstroom van

via een eigen stichting activiteiten te ontplooi-

dit soort vraagstukken bij veel klanten op één

selecteren, maar heeft zo’n persoon dan echt

berde brengt, krijg je de klant in beweging.

latente behoefte is, maar dat mensen nog niet

mensen die zich bewust zijn dat er een rol voor

en. Mensen met wat kleinere vermogens

moment in hun leven langskomt. Voor hen is

begeleiding nodig? Of twijfelt iemand over een

Daarmee zouden we een soort olievlek kun-

weten wat het allemaal inhoudt en betekent en

hen is weggelegd.’

maken meer gebruik van bestaande infrastruc-

het net als wanneer je de eerste keer een kind

goed doel? In dat geval zou hij met wat meer

nen bewerkstelligen in Nederland.’

wat het doet met het rendement. Daar ligt een

Schimmelpenninck: ‘Ik zie die trend ook. Er

turen van instellingen voor goede doelen. Het

krijgt. De private banker die méér van dit soort

sturing en begeleiding toch tot een gefundeer-

Schimmelpenninck: ‘Er zijn ook beleggings-

belangrijke rol voor de banken.’

wordt heel veel geld gegeven aan goede doe-

is misschien wel vergelijkbaar met het traditio-

klanten bedient, moet alle emoties die bij die

dere keuze kunnen komen.’

huizen die duurzaam beleggen, maar niet ver-

Schimmelpenninck: ‘Niet alleen individuen,

len. Maar of we dat met elkaar gaan delen, dat

nele beleggen. Als je heel vermogend bent, kun

klant zitten kunnen herkennen en kanaliseren.

Koning: ‘Cruciaal bij impact investing, als je

tellen dat ze het doen. Omdat ze weten dat het

maar ook bedrijven willen meer impact heb-

zie ik nog niet zo.’

je een portefeuille bouwen met individuele

En hij moet helder kunnen aangeven wat de

dus echt je eigen stempel ergens op wilt druk-

in de markt niet altijd als positief wordt ervaren.

ben. Ook zij voelen hun maatschappelijke ver-

Koning: ‘Wat ik merk, is dat klanten die als

titels, en anders werk je met beleggingsfond-

beste afwegingen zijn om te maken en hoe

ken, is dat je toch wel enige kritische massa aan

Want niet voor iedereen klinkt verantwoord of

antwoordelijkheid en weten dat zij veel meer

ondernemer in hun bedrijf vaak duurzaam

sen.’

eventuele vervolgstappen eruitzien. Die ken-

vermogen nodig hebt. Vanaf een ton of drie

duurzaam beleggen even goed.’

invloed kunnen hebben dan een willekeurige

bezig zijn ook met hun private vermogen en

Van Ommeren: ‘Waar behoefte aan is, en dat

nis en ervaring kan hij teruggeven aan een

kun je al leuke dingen doen. Als adviseur heb je

Van Ommeren: ‘Achter die gedachte zit toch

regering. Misschien ligt daar wel de oplossing

hun winsten iets anders willen doen. Het komt

geldt toch bijna voor iedereen die iets wil met

klant.’

toegevoegde waarde als je iemand kunt laten

vaak het gevoel dat duurzaam beleggen rende-

voor veel problemen.’

Koning: ‘Ja, dat herken ik wel. Alleen is die missie vaak niet ontstaan vanuit een beleggings­ optiek, dus daar moet je als adviseur uitvoerig

32

•

fonds•nl > 33

BELEGGEN INTERNATIONAL en het is ook nog

PRIKKELEND UITDAGEND ONDERHOUDEND LEERZAAM VERRASSEND Beleggen International bewijst dat praten over economie en beleggen niet saai hoeft te zijn. Beleggen International is de nu al veelbekeken en veelbesproken maandelijkse talkshow op www.fonds.nl. Een talkshow die de wereld van het grote en kleine geld begrijpelijk, inzichtelijk én leuk maakt.

38

36

Ga naar www.fonds.nl of www.beleggeninternational.nl en bekijk Beleggen International. Beleggen international is een initiatief van

Sustainability investing en Robeco

De perceptie dat duurzaam beleggen alleen voor aandelen is, is volgens Robeco een achterhaald concept. Het is ook van toegevoegde waarde voor credits en staatsobligaties. En met die aanpak loopt Robeco voorop. pagina 38

Pictet en de praktijk van duurzaam beleggen Grondstofschaarste zal direct of indirect steeds meer invloed krijgen op ontwikkelingen in alle bedrijfstakken. De themafondsen van Pictet spelen dan ook gericht in op dit soort duurzame knelpunten.

Presentator Wilfred Genee en vaste gast Valentijn van Nieuwenhuijzen ontvangen in elke aflevering twee wisselende gasten. Mannen en vrouwen met een uitgesproken mening. Niet alleen over geld en economie, maar ook over politiek, cultuur, sport, trends, maatschappelijke ontwikkelingen en relaties. Want als er iets is dat Beleggen International duidelijk maakt, dan is het dat geld in alle facetten van het leven een belangrijke rol speelt.

nl . s d fon e . w ww nieuw r a a Ga n ekijk de an al n o v b i en vering ternat afle ggen In Bele

Er voltrekken zich op dit moment volgens Fidelity diverse structurele veranderingen in de wereld, die grote kansen bieden. Het is dus raadzaam voor beleggers om zich te focussen op de lange termijn. pagina 36

FONDS NL

De veranderende wereld volgens Fidelity

AL 8 AFLEVERINGEN SPRAAKMAKEND

40

De dividendstrategieën van BlackRock

42

Voor beleggers die op zoek zijn naar hogere rendementen dan de huidige inflatie, zijn hoogwaardige ondernemingen die dividend uitkeren en het zelfs verhogen volgens BlackRock een vruchtbaar terrein. pagina 42

fonds•nl > 35

FIDELITY WORLDWIDE INVESTMENT OVER DE WERELD VAN MORGEN

THE WINNER TAKES IT ALL Voor beleggers is het nooit belangrijker geweest dan nu om de blik gericht te houden op de lange termijn. Er voltrekken zich momenteel namelijk diverse structurele veranderingen in de wereld die grote kansen bieden.

e mondiale economische

dement – niet alleen voor gevestigde namen,

omstandigheden zijn op dit

zoals het Duitse SAP, maar ook voor nieuwe

moment misschien niet flo-

toetreders met innovatieve oplossingen.

rissant, maar dat wil niet zeg-

Ondanks recente snelle groei liggen het

gen dat alle ondernemingen

gebruik en bereik van internet in China nog

daar hinder van ondervinden. Integendeel. De

heel ver onder de cijfers die gelden in het

analisten van Fidelity Worldwide Investment,

Westen. Maar daar gaat spoedig verandering

een van de grootste vermogensbeheerders

in komen. Steeds meer Chinezen krijgen toe-

ter wereld, hebben onlangs aangegeven dat ze

gang tot internet en de analisten van Fidelity

nóg meer dan voorheen kansrijke beleggings-

zijn van mening dat dit een groot positief effect

proposities zien met een seculier lange­

zal hebben op een aantal bekende Chinese

termijnverhaal. Zo zijn ze van mening dat een

internetondernemingen, zoals Tencent

fundamentele verandering in de regulering

(on­line platforms) en Sina Weibo (zoekmachi-

van het vliegverkeer in China grote kansen

nes en sociale netwerken). Het meest veelbe-

biedt aan specifieke ondernemingen, waar

lovend zijn echter bedrijven die consumenten

beleggers aangenaam door verrast zullen

faciliteren om via internet producten aan te

worden. Hetzelfde geldt voor de cyclische

schaffen. Met de verwachte sterke groei van

scheepvaartsector in Azië, waar al het denk-

de Chinese middenklasse zal de consumptie

bare slechte nieuws in de koersen lijkt te zijn

via internet navenant toenemen.

verdisconteerd en het wachten is op het

Tekst Simon Steenbergen | Beeld Shutterstock

onvermijdelijke herstel.

SMARTPHONES De structurele argumenten voor groei in de mondiale smartphone-

TECHNOLOGISCHE INNOVATIE Een van

industrie blijven onverminderd intact.

de grootste game changers voor de lange ter-

Tegelijkertijd is deze sector complex en

Omzet in big data

mijn betreft nog steeds technologische inno-

gefragmenteerd, met veel potentiële verlie-

in miljarden dollars

vatie. In een wereld die steeds concurreren-

zers en relatief weinig winnaars. Een selectie-

der wordt, is het opbouwen en houden van

ve, researchgedreven benadering is een voor-

een technologische voorsprong voor een

waarde voor beleggers om iets in deze sector

bedrijf van het grootste belang. De analisten

te ondernemen.

van Fidelity zijn daarbij vooral gecharmeerd

In de ontwikkelde wereld bedraagt de pene-

van ondernemingen die betrokken zijn bij de

tratie van smartphones zo’n 60 procent, maar

groei van internet in China, de mondiale penetratie van smart phones en de evolutie van

60

DE GROTE LIJNEN VOLGENS DE ANALISTEN VAN FIDELITY wikkelde economieën), is het

’s werelds snelst groeien* China, de economie, is nog steeds een

ondernemingen die een duur-

verwachte rendement op de

verhaal dat evolueert, waarbij

zaam concurrentievoordeel

korte termijn niet per se gekop-

de afhankelijkheid van export

in opkomende economieën is dat minder dan

bezitten, waardoor ze in staat

peld aan groei van het bruto

plaatsmaakt voor groei door

30 procent. De analisten van Fidelity verwach-

zijn over een langere termijn

nationaal product.

binnenlandse consumptie.

data.

ten dan ook dat dáár de groei vandaan zal

een consistent rendement te

Chinezen met internet

De hoeveelheid data die in de wereld wordt

komen. De winnaars zullen hoogstwaarschijn-

genereren. Deze ondernemin-

in miljoenen gebruikers in procenten 600

gecreëerd, groeit fenomenaal: in de afgelopen

50

48

53

40 32

30 20 10 0

17 5

10

2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: wikibon.org

500 29

400

34

38 40

23

300

16

200 8,5 100 7,2

11

0 2004 2006 2008 2010 6/2012

winnaars, vanuit een beleg* De gingsoptiek, zijn waarschijnlijk

mieën en lagere groei in de ont-

* bedrijfsleven geconfronteerd

Over de hele wereld wordt het

blijft in de * Consumptiegroei emerging markets een belangrijk beleggingsthema. Binnenlandse spelers en kwaliteitsmerken uit

voor de lange termijn.

het Westen zullen met elkaar in

gen zijn innovatief, hebben ster-

laire smartphones produceren, maar die dat

ke balansen en merken die hun

met tegenwind. Het proces van

veroorzaakt door toename van het volume,

ook nog eens kostenefficiënt weten te doen.

kosten kunnen doorvertalen in

deleveraging, zowel in de publie-

de toenemende variatie aan data en de snel-

Samsung staat er wat dat betreft op beide pun-

hogere prijzen.

ke als private sector, gaat nog

een wereld die gekenmerkt * Inwordt door lage rente en vergrij-

heid waarmee bepaalde data worden ver-

ten goed voor. Hetzelfde geldt voor ARM

jaren duren. Dankzij de uiterst

zing in veel landen, blijven divi-

stuurd. Met name voor de softwaresector is de

Holdings, een innovatieve chipmaker die

lage financieringskosten zijn er

dend-uitkerende assets en stra-

groei van alles wat met data te maken heeft

geldt als een belangrijke toeleverancier van

echter ook tekenen van enige

tegieën die gebaseerd zijn op

een belangrijke aanjager van toekomstig ren-

smartphone-producenten.

re-leveraging.

behoud van vermogen aantrek-

groei in de opkomende econo-

met een langere horizon.

lijk als beleggingspropositie

lijk ondernemingen zijn die niet alleen popu-

•

in het bijzonder voor beleggers

China blijft dan ook aantrekke-

twee jaar met 90 procent! Deze groei wordt

we in een wereld met * Hoewel twee snelheden leven (hoge

kelijke beleggingsoplossingen,

concurrentie gaan voor deze vraag.

Bron: China Internet Network Information Centre

36

fonds•nl > 37

Duurzaam beleggen volgens Robeco

‘Sustainability investing zit in ons DNA’ Obligaties zijn niet het eerste waar we aan denken bij duurzaam beleggen. ‘Ten onrechte,’ meent Edith Siermann, CIO Fixed Income bij Robeco. We leggen haar vijf stellingen voor over duurzaam beleggen en obligaties.

1

Duurzaam beleggen is nog niet doorgedrongen tot de

Amerikaans gas- en oliebedrijf dat zich onder meer richt op schalie­

wereld van obligaties.

gas. Gas- en oliewinning hebben een grote impact op het milieu; de

‘De perceptie is dat duurzaam beleggen alleen voor aandelen is. Dat is niet zo. Duurzaam beleggen is zeker ook van toegevoegde waarde voor

verwachten dat Range Resources een scherpe focus heeft op het milieu, maar het bedrijf houdt er een zwak milieumanagement op

Zo passen we onder meer drie duurzaamheidscriteria toe in onze beleg-

na, zo bleek uit de ESG-criteria. Range Resources hebben we daarom

gingsafwegingen: Environmental, Social en Governance (ESG). Met deze

niet opgenomen in de portefeuille. Het risico op milieuschade was te

extra informatie krijgen we een betere en bredere kijk op de risico’s

groot en de vergoeding van de credit stond daar niet mee in verhou-

van de beleggingen. Wij noemen dat sustainability investing. Neem

ding. Ontdekt door de ESG-criteria toe te passen.’

bijvoorbeeld Frankrijk. In 2010 hebben we een deel van onze Franse staatsobligaties verkocht. Wij vonden dat de markt het risico van de Franse staatsobligaties onderschatte en het land waardeerde op hetzelfde niveau als Duitsland. Maar in Frankrijk

4

ESG-criteria zijn van belang voor staatsobligaties. ‘Mee eens. Robeco is in 2008 begonnen met ESG-analyses

van staatsobligaties. Samen met SAM hebben we een ESG-database

is het erg moeilijk om sociale en economische hervormingen

opgebouwd, die we aanvullen met bronnen als de VN en de

door te voeren. De relatief slechtere performance van Frankrijk

Wereldbank. Voor staatsobligaties zijn met name de sociale en gover-

streepte het nut van de ESG-analyse. Oog voor duurzaamheid

Sustainability investing

winning van schaliegas is ook nog eens omstreden. Je zou hierdoor

credits, en voor staatsobligaties. Robeco loopt voorop met deze aanpak.

die enige tijd later volgde, bevestigde onze twijfels en onder-

Tekst Linda Boersma | Fotografie Mario Hooglander

‘Oog voor duurzaamheid loont ook bij obligaties.’

loont dus ook bij obligaties.’

nance-karakteristieken relevant, zoals: corruptie, slagkracht van de overheid, stakingsdagen, investeringen in scholing, vergrijzing et cetera. Wij maken aan de hand van deze data een ESG-profiel voor de veertig grootste obligatielanden, zowel voor de ontwikkelde als de opkomende

2

Zonder sustainability investing is een

markten. Deze landenprofielen worden continu aangescherpt en verbe-

obligatieanalyse niet compleet.

terd. Hierin ligt de toegevoegde waarde: het verkrijgen van bredere en

‘Ja, we zien het belang van duurzaamheidsaspecten bij bedrijven en lan-

diepgravende kennis over de risico’s en kansen van investeringen in

Robeco houdt zich sinds 1999 bezig met duurzaamheid. In dat jaar bracht het als eerste grote vermogensbeheerder een duurzaam beleggingsfonds op de markt.

den groeien. Je doet jezelf tekort als je duurzaamheidscriteria niet mee-

specifieke landen. Het helpt ons bij het nemen van beslissingen in de

neemt in je beleggingsafwegingen. In onze aanpak nemen we de SAM-

afweging.’

Al sinds 2005 integreert Robeco ESG-criteria in zijn beleggingsprocessen en loopt daarmee voorop. ESG staat voor Environmental, Social en Governance.

Assessments (CSA) bevatten dus de ESG-criteria en zijn geheel geïnte-

doorgevoerd. We hebben het geïntegreerd in al onze beleggingsproces-

greerd in de beleggingsprocessen. Daarnaast hebben we in samenwer-

sen. Ook bij aandelen worden de ESG-criteria gehanteerd, als extra lens

king met RobecoSAM ook ESG-landenscores ontwikkeld. Sustainability

voor een beter inzicht in het risico-rendementprofiel van mogelijke

investing zit inmiddels in ons DNA.’

investeringen. Bijvoorbeeld bij het fonds Robeco. Syngenta, een interna-

In 2007 nam Robeco het in Zürich gevestigde SAM over, een vermogensbeheerder die zich exclusief richt op sustainability investing. In 2013 is SAM in de markt gezet als RobecoSAM, als onderdeel van Robeco’s strategie om de activiteiten van de hele groep op het gebied van sustainability investing verder met elkaar in lijn te brengen.

38

scores als uitgangspunt. RobecoSAM brengt jaarlijks voor de 2500 grootste beursgenoteerde bedrijven wereldwijd in kaart hoe zij scoren op verschillende onderdelen van duurzaamheid. Deze Corporate Sustainability

5

Sustainability investing zit Robeco in het DNA. ‘Ja, binnen Robeco is sustainability investing over de hele linie

tionale onderneming in agrarische producten, is volgens het fonds een

3

Credits-analyse profiteert van ESG-criteria. ‘Onze focus ligt op het creëren van een optimale risico-rende-

mentverhouding. We kijken in onze afweging daarom of we voldoende rendementvergoeding krijgen voor het risico dat we lopen met de

duidelijke ESG-winnaar, vooral vanwege de concurrerende positie die het heeft bereikt met zijn innovatieve management en zijn klimaatstrategie. Het fonds Robeco bestaat deze maand tachtig jaar en heeft dat vooral bereikt dankzij een sterke langetermijnvisie. Dat ligt geheel

betreffende credit. ESG-factoren helpen ons daarbij. Zijn er meerdere

in lijn met wat we willen bereiken met de ESG-criteria: duurzame inves-

ESG-factoren niet in de haak, dan hoort daar een hogere risicovergoe-

teringen.’

ding tegenover te staan. Door ESG-factoren te analyseren zijn we in staat

•

nog beter vast te stellen welke vergoeding bij een bepaalde belegging

Meer informatie: Wilt u meer weten over de werkwijze van

passend is. De analyses worden dus beter door ESG-factoren mee te

Robeco en zijn betekenis voor u? Neem dan contact op met Pieter Krom:

nemen, en daar profiteren we van. Range Resources, bijvoorbeeld, is een

[email protected] | telefoon: (010) 224 2 6 00.

fonds•nl > 39

Pictet en de praktijk van duurzaam beleggen

Dubbele wissel werking Duurzaam beleggen is uitgegroeid tot een gevleugeld begrip, maar het is lang niet altijd duidelijk wat precies met deze term bedoeld wordt. Sustainability-expert Christoph Butz legt uit waarom duurzaamheid een belangrijke factor is voor beleggers en hoe fondsbeheerder Pictet Asset Management hierop inspeelt.

gewezen op invoer uit Zuid-Amerika, Canada en de Verenigde Staten om verzekerd te zijn van voldoende houtvezels om de geplande bouwprojecten door te zetten en af te ronden.’ Waarom verdienen duurzame afwegingen een plaats in het beleggingsproces? ‘Aan de ene kant is dat een kwestie van verantwoordelijkheidsgevoel. Bij langetermijnbeleggers, zoals pensioenfondsen, gaan de belangen van de deelnemers en het algemene belang van een duurzame, leef­bare toekomst hand in hand. Aan de andere kant is het onvermijdelijk dat grondstofschaarste direct of indirect steeds meer invloed krijgt op ontwikkelingen in alle bedrijfstakken. In mijn ogen maken beleggers een grove fout als ze geen aandacht schenken aan die invloed,’ aldus Butz. Hoe vertaal je een begrip als duurzaamheid naar een

Bro n: Wo od Ma rke ts Inte rna t ion al

beleggingsportefeuille?

Tekst Michiel Pekelharing | Infographic Rik van Schagen

p welke wijze raken de financiële en ecologische werelden elkaar?

omdat er allerlei definities gebruikt worden. Simpel gezegd komt het

Groeiende vraag naar hout in China

erop neer dat we op deze planeet 9 miljard mensen moeten voeden en

Christoph Butz Christoph Butz studeerde bosbouw in Zürich.

dat we het welvaartsniveau willen verhogen zonder de natuurlijke

Binnen deze sector heeft hij ervaring opgedaan met grote projecten in

hulpbronnen volledig uit te putten. Dat kan alleen via het efficiënt

Brazilië, Canada en Zwitserland, waarna hij de overstap maakte naar de

De houtsector is een goed voor-

tijd zijn landen aangewezen op

gebruik van grondstoffen, waarbij de negatieve invloed voor de pla-

banksector. Bij Bank Sarasin & Cie was hij mede verantwoordelijk voor

beeld van schaarste die zich via

houtinvoer. De jaarlijkse invoer

‘Die wisselwerking vindt op twee manieren plaats,’

neet zo klein mogelijk wordt gehouden,’ is de overtuiging van Butz. ‘Bij

het ontwikkelen van duurzame beleggingsconcepten. Sinds 2002

een specifieke themafocus laat

van een land als China is momen-

zegt Butz. ‘In veel landen ligt het verbruik van bepaal-

Pictet wordt op twee manieren de vertaalslag naar beleggen gemaakt.

werkt Butz bij Pictet Asset Management, waar hij sustainablity-expert is

vertalen naar een beleggingsaan-

teel 10 procent van de totale

We investeren in bedrijven die oplossingen in huis hebben om onze

en het Pictet Timber Fund beheert.

pak. Een toenemend welvaarts-

(onbewerkte) houtproductie en

niveau in opkomende landen

in het tijdvak 2010-2015 neemt

de grondstoffen hoger dan de binnenlandse produc-

40

‘Gesprekken over duurzaamheid zijn vaak onnodig gecompliceerd,

tie. Eventuele tekorten kunnen ingevoerd worden uit landen met een

natuurlijke hulpbronnen beter en efficiënter te benutten. Dat gebeurt

overschot, maar dat heeft negatieve gevolgen voor de lopende reke-

via aparte themafondsen, waarmee specifiek wordt ingespeeld op

Best-in-class

leidt tot een snelle groei van het

de Chinese invoer met maar

ning van de betalingsbalans. Als grondstofprijzen door een grote inter-

knelpunten die ontstaan door schaarste op het gebied van energie-,

de bedrijven binnen elke sector beoordeeld aan de hand van duurzaam-

houtverbruik in allerlei vormen.

liefst tweederde toe. Het Pictet

nationale vraag hoog oplopen, kunnen de invoerkosten zo ver stijgen

water- en landgebruik. Daarnaast hebben we een brede aanpak ontwik-

heidscriteria als milieubeleid, arbeidsvoorwaarden, personeelsbeleid en

Er is hout nodig voor de bouw-

Timber Fund speelt in op de

dat een land door financiële markten gedwongen wordt om maatrege-

keld, waarbij aan de hand van sociale en milieufactoren de beste aan-

transparantie. Alleen de bedrijven die hier het beste op scoren, komen in

sector en het inrichten van

beleggingskansen die ontstaan

len te nemen en de betalingsbalans op orde te brengen. Dit is een ont-

delen worden geselecteerd. Dit wordt ook wel best-in-class genoemd.

aanmerking voor opname in de diverse beleggingsportefeuilles.

woningen, voor de productie van

doordat de productie van de bos-

wikkeling op de lange termijn, maar op de korte termijn kan schaarste

Het aanwijzen van de meest duurzame aandelen gebeurt per sector,

het papier of karton waarin aller-

bouwindustrie geen gelijke tred

ook rechtstreeks invloed hebben op het economisch groeitempo. In

dus ook in bedrijfstakken die zich niet per saldo onderscheiden door

Themafondsen Themafondsen spelen gericht in op duurzame

lei producten verpakt worden en

kan houden met de stijgende

bijvoorbeeld China zetten lucht- en watervervuiling en tekorten aan

een duurzaam karakter. Denk bijvoorbeeld aan een moderne, grote

knelpunten, zoals toenemende schaarste van een bepaalde grondstof.

voor onder meer toiletpapier en

wereldwijde houtconsumptie.

schoon water nu al een rem op de groei. Het komt ook voor dat landen

windmolen. Die apparaten zijn vaak meer dan honderd meter hoog en

De focus op het thema is het eerste filter voor de bepaling van het

andere huishoudelijke tissues

Sinds de lancering in september

door eigen toedoen met grondstofschaarste kampen. China is ook in

ze bestaan uit enorme hoeveelheden beton, staal, koperen bedradin-

beleggings­universum. Bij het samenstellen van de portefeuille wordt

die gefabriceerd worden op basis

2008 komt het gemiddelde jaar-

dit opzicht een treffend voorbeeld. Om de groei te voeden heeft het

gen en kunststoffen. Zelfs in een perfect duurzame toekomst, hebben

bovendien rekening gehouden met duurzaamheidscriteria. Pictet AM

van houtvezels. Het kost veel tijd

lijkse rendement van het Pictet

land een groot deel van de eigen bossen omgehakt en nu is China de

we dus bedrijven nodig die grondstoffen winnen en deze apparaten

introduceerde in 2000 het eerste themafonds – Pictet Water Fund – en

voordat lokale tekorten aange-

Timber-P Fund op 8,7 procent

grootste importeur van houtvezels is geworden. Het gaat jaren duren

bouwen. Voorwaarde is natuurlijk wel dat alles op een zo milieu-effi-

heeft sindsdien ook specifieke fondsen gelanceerd op het gebied van

zuiverd kunnen worden via

tegenover 6,9 procent voor de

voordat de nieuwe aanplant kapklaar is. In de tussentijd is het land aan-

ciënte en sociaal geaccepteerde wijze gebeurt.’

schone energie, landbouw en bosbouw.

nieuwe aanplant, en in de tussen-

MSCI World Index.

•

Bij duurzaam beleggen volgens best-in-class worden

fonds•nl > 41

De dividendstrategieën van BlackRock

Een vruchtbaar terrein

Hoogwaardige ondernemingen die dividend uitkeren en het zelfs verhogen, vormen volgens Bob Hendriks van BlackRock een vruchtbaar terrein voor beleggers die hun inkomsten willen laten groeien. Tekst Maarten Zwaan | Beeld Shutterstock

42

ividendstrategieën kunnen

risico – en dus, op termijn, vermogensgroei.’

uitkeringen op te brengen, bij een lagere volatili-

wereldberoemde producten die profiteren

4,5 procent. Daarnaast zijn ook de vooruitzich-

rendementen opleveren die

Inkomensstrategieën kunnen in de hele markt-

teit dan verwacht kan worden van een soortge-

van een stabiele vraag, zoals Persil-

ten voor dividendgroei goed, vooral in de mid-

hoger zijn dan de huidige

cyclus volgens Hendriks een belangrijke rol

lijk aandelenfonds dat zich alleen op vermo-

wasmiddelen en Lipton-thee.’

kapsector. Hiermee kan een portefeuille wor-

inflatie, en dat wordt steeds

spelen. ‘In een dalende markt kunnen de uitge-

gensgroei richt.’

den samengesteld die een aantrekkelijk en Aantrekkelijke koersen In Europa is het

betrouwbaar rendement biedt, dat hoger ligt

van hun pensioen genieten, is de vaste overtui-

opkrikken, en als de markt sterk is, kunnen ver-

Over de grenzen BlackRock zoekt naar

beeld anders dan in de VS, maar ook hier zijn

dan dat van andere beleggingscategorieën en

ging van Bob Hendriks, Hoofd Retail Nederland

mogen en inkomsten groeien. Daarbij hebben

ondernemingen die wereldwijd actief zijn, toe-

volgens Hendriks hoogwaardige ondernemin-

op termijn ook uitzicht op groei verschaft om

bij BlackRock. ‘Iemand die op zijn zestigste met

hoogwaardige aandelen met een hoog divi-

gang hebben tot groeimarkten en die grote win-

gen te vinden met een duurzaam groeiend

de inflatie het hoofd te bieden.’

pensioen gaat en negentig jaar wordt, moet een

dend in perioden van vertraagde groei en lage

sten weten te behalen buiten hun thuisland.

dividend. ‘Doordat de regio relatief onpopulair

In opkomende markten is dividend uitkeren in

periode van dertig jaar overbruggen waarin de

rentes van oudsher altijd beter gepresteerd

Hendriks: ‘De kern van deze strategie is dat het

is bij beleggers, zijn deze aandelen beschikbaar

de afgelopen vijftien jaar steeds meer gemeen-

inflatie zijn inkomen steeds verder zal aantas-

dan de brede aandelenmarkt.’

team kijkt naar de regio waar ondernemingen

tegen aantrekkelijke koersen. Bovendien is het

goed geworden. ‘Meer dan 88 procent van de

hun inkomsten genereren, in plaats van het

belangrijker nu mensen langer

keerde dividenden het totale rendement

ten als dat geen gelijke tred houdt met de stij-

dividendrendement in Europa op dit moment

ondernemingen keert hier tegenwoordig divi-

gende prijzen, waardoor zo iemand er bekaaid

Ondernemingskracht ‘En net als bij bedrijfs-

land waar ze toevallig gevestigd zijn. Daarbij

het hoogste van alle ontwikkelde regio’s.

dend uit,’ weet Hendriks. ‘Sinds 2001 zijn de

vanaf komt,’ aldus Hendriks. ‘Op dit moment

obligaties,’ vervolgt Hendriks, ‘draait het alle-

gaat het bijvoorbeeld om grote Amerikaanse

BlackRock concentreert zich op hoogwaardige

dividenduitkeringen bovendien met 13 pro-

bedraagt het dividendrendement in Europa

maal om de kracht van de onderneming:

bedrijven, zoals McDonald’s, die vooral in het

ondernemingen met een stabiele balans en

cent per jaar gestegen, zodat de yield van de

bijna 4 procent – veel meer dan de 1,4 procent

bedrijven die een duurzaam, groeiend en hoog

buitenland actief zijn. Ondanks de enorme

een grote financiële discipline. Als voorbeeld

MSCI Emerging Markets Index nu zelfs iets

rente op veilige Duitse staatsobligaties en

dividend uitkeren, gaan over het algemeen

faam in de Verenigde Staten realiseert de fast-

noem ik liftfabrikant Kone, die een wereldwijd

hoger ligt dan die van de MSCI World Index.

bovendien ruim boven de ongeveer 2,5 pro-

gedisciplineerder om met hun geld, zijn sterker

food-gigant een groter deel van zijn winst in

klantenbestand bedient vanuit het hoofdkan-

Nog opmerkelijker is dat wie van januari 2000

cent inflatie in de EU. Dat dividend wordt

en beter bestand tegen slechte tijden dan

Europa (40 procent) dan in eigen land. Of het

toor in Finland en al voor de tweede keer in

tot juni 2012 belegd zou hebben in onderne-

alleen wel uitgekeerd door beursgenoteerde

bedrijven die dat niet doen. De aandelenmarkt

farmaceutische bedrijf Sanofi, dat gevestigd en

twee jaar de uitkering van een buitengewoon

mingen in opkomende markten met een divi-

ondernemingen en de koersen kunnen aan-

weet dit en beloont het. Daarom fluctueren de

beursgenoteerd is in Frankrijk, maar toch niet

dividend heeft aangekondigd.’

dendrendement van meer dan 2 procent, een

zienlijk schommelen, zoals we de laatste tijd

koersen van dividendaandelen doorgaans

meer dan 30 procent van zijn winst in Europa

hebben gezien. Aandelenprijzen kunnen dalen

minder sterk dan die van aandelen die geen

genereert. Hetzelfde geldt voor andere grote

Inflatiebestrijding ‘Je moet weten waar je

basis had kunnen bereiken – aanzienlijk meer

– en dat doen ze ook, waarmee de vermogens-

dividend uitkeren.’

wereldmerken, zoals UPS en Vodafone, maar

moet zoeken en wanneer je moet beleggen, en

dan de 9 procent cumulatief op jaarbasis van

groei een behoorlijke knauw kan krijgen. Het

BlackRock heeft een reeks fondsen die speci-

ook HSBC, dat 89 miljoen klanten bedient van-

natuurlijk geduld hebben, maar er zijn talloze

de MSCI Emerging Markets Index. Daarmee

mooie van dividendaandelen is echter dat het

fiek gericht is op dividendbeleggen. ‘Elk fonds

uit 7200 vestigingen in 85 landen en vooral in

mogelijkheden,’ vervolgt Hendriks zijn betoog.

zou deze belegger in hoogdividendaandelen in

dividend gebruikt kan worden om vermogens-

heeft zijn eigen kenmerken en richt zich op een

Azië erg sterk is. Andere voorbeelden zijn

‘In Europa zijn er meer dan 130 ondernemingen

tien van de twaalf jaar een beter rendement

verliezen op de korte termijn op te vangen,

andere markt,’ vertelt Hendriks, ‘maar ze

Coca-Cola, een van de meest herkenbare mer-

met een marktkapitalisatie van meer dan 1 mil-

hebben behaald dan de index,’ besluit

terwijl ze nog altijd exposure bieden naar

beogen stuk voor stuk betrouwbare dividend-

ken ter wereld, of ons eigen Unilever met

jard euro en een dividendrendement boven de

Hendriks zijn verhaal.

cumulatief rendement van 13 procent op jaar-

•

fonds•nl > 43

CASHcow Publieksprijs 2013 I NG IN VE STMENT MANA GE M E NT Net als voor Thom en Ranomi geldt voor ons maar een ding: de ambitie om topprestaties te leveren. Wij doen dat met een hecht team van ervaren beleggingsprofessionals, dat er staat voor de klant. Het is onze ambitie naast onze klanten te staan. We zijn daarom trots voor het tweede jaar op rij beloond te worden met de publieksprijs voor beste beleggingsinstelling. www.beleggenis.nl INVES T M E N T MANAGEMENT Deze advertentie is uitsluitend opgesteld voor promotiedoeleinden en is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een beleggingsinstrument te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie. De informatie en mogelijke aanbevelingen kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Geen aansprakelijkheid zal worden aanvaard voor schade die door de lezers wordt geleden als het gevolg van het gebruik van of het zich baseren op deze publicatie. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Loop geen onnodig risico. Lees de Essentiële Beleggersinformatie voordat u een product koopt. Het prospectus, supplement en de Essentiële Beleggersinformatie zijn verkrijgbaar via www.ingim.nl. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing.