Infobrochure voor studenten
Inwendige 1 Cardiologie – Vaatheelkunde Straat 12
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
INHOUD ALGEMENE GEGEVENS ......................................................................................... 4 Globale omschrijving van de afdeling ................................................................................... 4 Functies .................................................................................................................................... 4 GRONDPLAN ............................................................................................................ 5 PROFIEL VAN DE AFDELING.................................................................................. 7 Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken ............................................................. 7 Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel ........................................................... 9 De meest voorkomende verpleegactiviteiten ........................................................................ 9 Woordverklaring & gebruikte afkortingen ........................................................................ 12 ORGANISATIE VAN DE AFDELING ...................................................................... 14 Dagschema ............................................................................................................................. 14 Diensturen verpleegkundigen .............................................................................................. 16 Diensturen studenten ............................................................................................................ 16 Afdelingsgebonden tips ......................................................................................................... 16 Orbis ....................................................................................................................................... 17 WERKPOSTFICHE ................................................................................................. 18 MEDISCHE TERMINOLOGIE ................................................................................. 18 Etymologie ............................................................................................................................. 19 Woordenschat ........................................................................................................................ 24
WELKOMSTWOORD
2
3
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar heel blij om. We investeren graag wat tijd in jou als student. Jij bent immers onze toekomst! AZ St-Lucas kan jou heel wat mogelijkheden bieden. Met 825 bedden, meer dan 2300 medewerkers en zo’n 70.000 opnames per jaar behoren we tot één van de grootste ziekenhuizen van Vlaanderen. Het hele gamma van specialiteiten staat voor onze patiënten ter beschikking. We kunnen je dus heel wat leermomenten aanbieden. Grijp deze kansen dan ook met beide handen, vraag gerust om eens een onderzoek bij te mogen wonen, een techniek uit te voeren,… Jouw interesse speelt alleen maar in je voordeel. Een organisatie zoals AZ St-Lucas, brengt heel wat met zich mee. Daarom geven we je graag wat extra informatie, die je op de volgende bladzijden kan terugvinden. Neem deze bundel zeker door als je voor de eerste maal op stage komt in ons ziekenhuis. Je kan er belangrijke informatie in terugvinden! We wensen je alvast een fijne en zeer leerrijke stage toe,
Christine Van der Hoogerstraete Directeur personeel en organisatie Wim Moerman Kurt Bourguillioen Begeleidingsverpleegkundigen
Els Vanblaere Verpleegkundig en paramedisch directeur
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
ALGEMENE GEGEVENS Globale omschrijving van de afdeling Verpleegafdeling Inwendige 1 bevindt zich op het eerste verdiep in straat 12. Het is een gemengde dienst, deels inwendige en deels heelkunde, dat bestaat uit 30 bedden. Hoofdzakelijk bevinden zich hier cardiologische patiënten die afkomstig zijn van intensieve zorgen, mid-care, spoedopname en patiënten die opgenomen worden voor observatie of onderzoek. Anderzijds worden hier patiënten opgenomen met vaatlijden en slechte doorbloeding, bv. ten gevolge van diabetes. Ook mensen met problemen t.h.v. de thorax en/of de longen of verstoppingen ter hoogte van de ledematen komen hier terecht. Deze aandoeningen worden meestal chirurgisch behandeld. Eén kamer (K 11) is voorbehouden voor nucleaire geneeskunde, waar patiënten behandeld worden met radioactief jood. Die patiënten worden niet verzorgd door de studenten! 09/224.51.12 E-mail:
[email protected]
Functies Artsen: o Cardiologen o Vaatchirurgen zie ook op website www.azstlucas.be zorgaanbod medisch aanbod Hoofdverpleegkundige: Dennis Boudt
Stagementoren: Hümeyra Sehan & Storms Rebecca Team van verpleegkundigen Logistieke assistenten: zij voeren ondersteunende taken uit zoals: o zorgen voor het voedingsgebeuren o zorgen voor het patiëntenvervoer (bij acute nood) o voeren allerlei boodschappen uit Hartfalenverpleegkundige Kinesisten Schoonmaak
4
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
GRONDPLAN Door een vroegere fusie van 2 afdelingen bestaat onze afdeling architectonisch in de vorm van een ‘T’. De patiëntenkamers: o 16 Eenpersoonskamers o 5 Tweepersoonskamers: Bed 1 = patiënt aan de deur Bed 2 = patiënt aan het raam o 1 Vierpersoonskamer: Bed 1 = links aan de deur Bed 2 = links aan het raam Bed 3 = rechts aan het raam Bed 4 = rechts aan de deur De afdeling is opgedeeld in 2 units: o Unit 1: K 01 tot en met K 05 en K 20 tot en met K 22 o Unit 2: K 06 tot en met K 19 De dienstruimten: o Verpleegpost o Bureel hoofdverpleegkundige o Linnenkamer o Bergingen (Polka) o Onderzoekskamer o Toilet voor personeel + opbergkastjes voor personeel o Keuken o Utility o Kiné-zaal + bureel hartfalenverpleegkundige o Badkamer
5
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
6
7
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
PROFIEL VAN DE AFDELING Medische pathologieën, behandeling, onderzoeken Pathologieën Cardiologische klachten: o angor o acuut myocard infarct o acuut longoedeem o voorkamerfibrillatie o ritmestoornissen o hartdecompensatie o pacemaker o bloeddrukproblemen o syncope
Vaataandoeningen: o diepe veneuze thrombose o stenose van arterie o diabetesvoet o longtumor o aneurysma o varices o amputatie lidmaat o plaatsen van bypass
Ademhalingsproblemen: o CARA-patiënt o pneumonie o longoedeem – longembolie
Neurologische problemen: o hemiplegie o syncope o TIA o trombose
Behandelingen
Onderzoeken
medicamenteus: PO, IV, SC of IM bewaking met telemetrie coronarografie + eventueel plaatsen van een stent (PTCA ) CABG (gebeurt extern) zuurstoftherapie aërosoltherapie cardiorevalidatie
o o o o o o
o o o o o o o
RX labo angiografie veneuze duplex OL CT-scan echografie NMR-scan
o
angiografie + eventueel plaatsen van een stent medicamenteus operatie negatieve druktherapie (Bv. V.A.C.) wondzorg
o o o
medicamenteus aërosoltherapie zuurstoftherapie
o o o o o
duplex carotiden labo RX longfunctietest longperfusieventilatietest CT- en NMR-scan sputumonderzoek labo RX CT-scan EEG
o o o
o o o o
o
o o o
o o
medicamenteus bewaking met telemetrie
o o o o o o
o o o o o o
ECG labo RX coronarografie hartcatheterisatie Electrofysiologisch onderzoek (EFO), gebeurt extern cyclo TEE – TTE holterregistratie NMR hart MIBI-scan 24-uur bloeddrukregistratie
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Kamer 11 kan gebruikt worden voor nucleaire geneeskunde. Vb. behandeling met radioactief jodium (I.131). Deze kamer is dan niet toegelaten voor studenten, omwille van het stralingsgevaar! Enkel medewerkers met een dosismeter mogen deze kamer betrede.
o
inname van een capsule met radioactief jodium. Patiënt blijft een aantal dagen in quarantaine.
8
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Kenmerken van de patiëntengroep/patiëntenprofiel De cardiologische patiënten worden al dan niet opgenomen voor een invasieve procedure. Wanneer de patiënt een invasieve ingreep moet ondergaan, gebeurt dit afhankelijk van het type ingreep binnen dit ziekenhuis, of wordt de patiënt getransfereerd naar een andere instelling. Zo gebeurt een coronarografie en cardioversie in het cathlab op straat 35 en worden pacemakers op het operatiekwartier geplaatst. EFO, ablatie, plaatsen van een defibrillator en majeure chirurgie, zoals CABG en klepvervanging, gebeurt in gespecialiseerde centra. Postoperatief worden deze patiënten soms hier nog gerevalideerd. Patiënten die opgenomen worden voor vaatchirurgie worden steeds volledig behandeld binnen dit ziekenhuis. Voor beide specialisaties is de ligduur afhankelijk van de aandoening, de ingreep en genezing van de wonden.
De meest voorkomende verpleegactiviteiten Basiszorgen: Algemene hygiënische zorgen Controle van parameters: Temperatuur, hartritme, bloeddruk en diurese Toedienen van medicatie: PO, SC, IM en IV Infuusbeleid: plaatsen, vervangen en verwijderen van een infuus Omschrijven van verpleegkundige problemen, actie plannen en evalueren Assisteren bij bepaalde onderzoeken Observeren op psychisch, fysisch en sociaal vlak Behandelingen: Ademhalingsstelsel Toedienen van zuurstof o via centrale leiding o met O2-bril o met O2-masker Toedienen van aërosol + klaarmaken van aërosolmedicatie Bloedsomloopstelsel Controle van bloeddruk en pols Toedienen van bepaalde bloedverdunnende of hemodynamische medicatie PO, SC en/of IV, vb. via spuitpomp Bloedtransfusies Observatie doorbloeding van een lidmaat: pulsaties, capillaire refill, warmte en kleur Spijsverteringsstelsel Toedienen van medicatie PO of IV Plaatsen van een maagsonde Toedienen van een lavement of andere laxativa Bijhouden van vocht- en voedingsbalans Stimuleren om op te zitten (indien toegelaten), eventueel rond te lopen, voorbereiding van de voeding, zorgen voor een rustige omgeving, ongemakken voorkomen en de patiënt voldoende laten drinken (indien toegelaten).
9
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Urogenitaal stelsel Plaatsen van een eenmalige of verblijfskatheter Volgen van diurese en bijhouden van urinedebiet Bladderen van de blaas bij mictieproblemen Huid en zintuigen Verbandwissel zo nodig Aanbrengen van voorgeschreven lotions of crèmes Inbrengen van medicatie vb. oogdruppels, neusspray en oordruppels Decubituspreventie Ontharen van de operatiestreek met tondeuse volgens de instructies van de arts Toezicht houden op de toestand van de huid, droogte, roodheid, elasticiteit en huiddefecten Kan de soorten wondnaden herkennen en hechtingsmateriaal verwijderen, haakjes of draadjes Verzorgen en verwijderen van een redondrain. Toezicht houden en een verbandwissel uitvoeren bij negatieve druktherapie (bv. V.A.C.®) en het opvangrecipiënt verwisselen. Observatie en de werking van thoraxdrainage (bv. PLEUR-EVAC® en Thopaz®) nagaan Metabolisme Infuustherapie Aanvullen met elektrolyten (cfr. labo) Vocht- en voedingsbalans bijhouden Controle glycemie Medicamenteuze toedieningen Toezicht op juistheid van medicatie en patiënt, alsook toediening van die medicatie Toezicht houden op inname van medicatie Toezicht op tijdstip van inname vb. insuline Bijzondere technieken Assisteren bij ingrepen vb. bij pleura- of ascitespunctie Gebruik en werking telemetrie Gebruik van spuitpompen en druppeltellers Observatie van de werking van een thoraxdrainage en hulp bieden aan de arts bij het verwijderen. Gebruik en werking van een PCEA- en PCIA-pomp. Aanleggen of hulp bieden bij een negatieve druktherapie, bv. V.A.C.® Voedsel en vochttoediening: Nagaan of patiënt nuchter is Zo nodig de maaltijd voorbereiden bij de patiënt en eventueel helpen bij de maaltijd Nagaan of patiënt voldoende eet en drinkt Zorgen voor een comfortabele houding tijdens de maaltijd Controle juist dieet, vb. arm aan verzadigde vetzuren (AVVZ), diabetes, … Vochtbeperking bij patiënten met hartfalen Mobiliteit:
10
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Afhankelijk van de ingreep of pathologie kan het zijn dat absolute bedrust moet worden toegepast. Vervolgens worden de inspanningen opgedreven. Hierbij moeten steeds de instructies van de arts worden opgevolgd. Hygiëne: Schenk bij de verzorging van de huid telkens aandacht aan de verschillende drukplaatsen, met de bedoeling decubitus te voorkomen. Voorkom en behandel intertrigo. Er moet steeds nagevraagd worden of de patiënt zich al zelf mag wassen. Dagelijkse mondverzorging, tanden poetsen, prothese verzorgen. Dagelijkse haarverzorging: borstelen of kammen en eventueel baard scheren. Hulp bieden bij het aan- en uitkleden en laat het kiezen van de kleding zoveel mogelijk over aan de patiënt. Zorg voor een goed en verzorgd opgemaakt bed. Fysieke beveiliging: Nagaan of de patiënt veilig ligt in bed. Is dit niet het geval worden bedsponden gebruikt. Is dit nog niet voldoende, moet men overleggen om fixatiemateriaal aan te brengen. Het belsignaal altijd in het bereik van de patiënt leggen. Nooit een kussen plaatsen ter hoogte van de amputatieplaats. Gevaar voor contracturen. Bed altijd in de laagste stand zetten bij het verlaten van de kamer. Verpleegkundige activiteiten die verband houden met het stellen van de diagnose: Observatie van de patiënt vb. kleur, pijnprikkels, alertheid, sufheid, ademhalingsritme. Bijhouden van diurese en opvolgen van gewicht. Controle van bloeddruk en pols. Indien de patiënt gevolgd wordt via telemetrie: controle van hartritme, onregelmatigheden, wijzigingen op ECG? Bij toediening van een geneesmiddel nagaan of dit effect heeft op het hartritme of de bloeddruk. Assistentie bij medische handelingen: Bij patiënten met pleura- of ascitesvocht wordt aan de verpleegkundige gevraagd om te assisteren bij de punctie: goede houding geven aan de patiënt, ontsmetten van de punctieplaats, aangeven van het nodige materiaal, goede nazorg, aanbrengen van verband, geven van een goede houding aan de patiënt, observatie van de patiënt, in bereik leggen van het belsysteem, opruimen van het gebruikte materiaal en het wegbrengen van stalen naar het labo. Toezicht houden en hulp bij het verwijderen van een thoraxdrain + drainagesysteem. Het controleren en vervangen van het medicatiezakje bij een PCA-pomp. Toevertrouwde geneeskundige handelingen: Plaatsen van een infuus en toedienen van IV-medicatie Bloedafname Medicatie aanpassen Sonderen Wondzorg
11
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Woordverklaring & gebruikte afkortingen AAT ALO
AMI Angor Angiografie
Apneu AV-blok Bradycardie CABG COPD Coronarografie
CVA Cyclo Doppler carotiden Duplex-scan
Dyspnoe ECG EFO
Flutter Hartdecompensatie Hartritmestoornissen Hemiplegie Longembool Long perfusieventilatiescan NMR-scan
Mediastinoscopie Negatieve druktherapie PCEA-pomp
Achteruitgang algemene toestand Acuut longoedeem: plotse kortademigheid door teveel vocht op de longen (meestal door een overmatige hoeveelheid vocht in het lichaam) Acuut myocardinfarct: acuut zuurstofgebrek van de hartspier door afsluiting van een kransslagader. Benauwdheid, beklemming, angst Het maken van röntgenfoto’s van bloedvaten (slagaders: arteriografie; aders: flebografie) door middel van een contrastvloeistof Tijdelijk ophouden van de ademhaling Atrioventriculaire blokkering van de elektrische prikkel Abnormaal trage polsslag < 60 slagen per minuut Coronary Artery Bypass Grafting of overbrugging van de coronairen Chronische obstructive pulmonary diseases Onderzoek van de kransslagaders met behulp van een catheter via de lies (femoralis) of via de pols (radialis), dit door middel van contraststof, om stenosen op te zoeken en eventueel te behandelen Cerebro-vasculair accident: herseninfarct (waarbij de restletsels langer dan 24 uur aanwezig zijn) Fietsproef, inspanningstest op een hometrainer onder medische controle Echografie van de halsbloedvaten, waarbij het geluid een maat is voor de snelheid van het bloed in de halsbloedvaten Is een combinatie van een echografie en een dopplertoestel, daarmee kunnen doorbloeding, stroomrichting en vernauwingen in een bloedvat worden aangetoond. Bemoeilijkte ademhaling, kortademigheid Electrocardiogram, curve van de elektrische activiteit van het hart Elektro-fysiologisch onderzoek van het hart via catheter in de lies: nagaan van de elektrische geleiding in het hart, om hartritmestoornissen op te wekken en eventueel te behandelen Hartritmestoornis die zowel thv de atria, als de ventrikels kan optreden en gekenmerkt wordt door een zaagtandpatroon Toestand waarin het hart tekort schiet in de van hem geëiste arbeid De hartslag is onregelmatig, abnormaal snel of traag Halfzijdige verlamming, veroorzaakt door een hersenaandoening Verstopping van de arteria pulmonalis door een klonter, en aldus een longinfarct veroorzaakt Isotopenonderzoek ter opsporing van longembolen Nucleaire Magnetische Resonantie, andere naam MRI. Patiënt wordt in een krachtig magneetveld gelegd en doorheen dit veld worden onschadelijke radiogolven gestuurd. Een kijkoperatie achter het borstbeen. Negatieve druk leveren op de plaats van de wonde, bv. Vacuum Assisted Closure (V.A.C.®) Patiëntgecontroleerde pijnbehandeling door middel van epidurale catheter.
12
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
PCIA-pomp PM PTCA
Pneumonie Stenose
Syncope
Thoraxheelkunde
Thrombose TIA TTE
TEE VKF
Patiëntgecontroleerde intraveneuze analgesie aangeschakeld op het infuus. Pacemaker: geïmplanteerd apparaat, gevoed door een elektrische batterij, dat kunstmatig ritmische prikkels toedient aan het hart Percutane transluminale coronaire angioplastie: openblazen van een stenose in de coronairen met een ballonnetje, en eventueel plaatsen van een stent Longontsteking, acute met hoge koorts verlopende infectieziekte, gekenmerkt door ontsteking van het longweefsel Vernauwing van een opening of kanaal, kan veroorzaakt worden door verstopping door vreemde lichamen of afscheidingsproducten, door afknikking, littekenvorming, gezwellen Plotseling intredende bewusteloosheid die enkele seconden tot meerdere uren kan duren, soms voorafgegaan door duizeligheid, transpiratie en misselijkheid Is alle chirurgie van de borstkas, het kan gaan om een longresectie, longkwabresectie, mediastinoscopie (klierbiopsie), klaplong en dergelijke. De techniek vraagt een open toegangsweg maar kan soms via minimaal invasieve weg of thoracoscopie. Vorming van een thrombus in een ader, slagader of in het hart Trans-ischemisch accident Trans-thoracale echografie: door terugkaatsing van ultrasone golven kan men weefselveranderingen zien in het hart. Dit onderzoek gebeurt uitwendig op de borstkas van de patiënt. Trans-endoscopische echografie: via de slokdarm nakijken van de hartkleppen, eventuele klonters in het hart. Voorkamerfibrillatie: een hartritmestoornis waarbij de hartspiervezels zich zeer snel en ongecoördineerd samentrekken in de voorkamer, de polsslag is totaal onregelmatig
13
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
ORGANISATIE VAN DE AFDELING Dagschema Vroegdienst: 06u30
06u45
07u45 08u00
08u30
11u00 11u15 11u30
13u30
14u12
Overdracht van N-dienst naar V1 en V3 (V2 controleert ondertussen medicatie), nadien overdracht van N-dienst naar V2 en V3 (V1 controleert medicatie) per unit. V1 en V2 controleren de medicatie van 7u, 12u en 14u, parametercontrole, HGT, rapportage en toedienen van medicatie per unit (aanpassingen volgens parameters). V3 start al met de hygiënische zorgen van de patiënten die vroeg moeten klaar zijn voor een ingreep of onderzoek. Aandacht voor patiënten die nuchter moeten zijn! V helpt mee opdienen met logistiek assistente. Overdracht van vroegdiensten naar dienstverantwoordelijke (of dagverantwoordelijke) en dagdiensten. V3 ondersteunt bij maaltijd hulpbehoevenden. V1, V2 en V3 ochtendverzorging van de toegewezen patiënten en verzorging en observaties invoeren in verpleegkundig dossier (Orbis zorgplanning). Geplande opnames ontvangen en voorbereiden voor behandeling of ingreep. Op zondag: Ondersteuning zaalronde arts bij toegewezen patiënten. Lunchpauze. Controle en toedienen medicatie en HGT controle per unit + ijken toestel. V1 en V2 zetten de medicatie klaar tot ’s anderendaags 14u, met uitzondering van de nachtmedicatie. Ook ontslagen worden afgewerkt in functie van wijzigingen van medische orders. V3 helpt mee waar nodig: ondersteuning bij maaltijd hulpbehoevenden, patiënten verhuizen naar andere afdelingen of afhalen van mid-care, intensieve zorgen of spoed, alsook ontslagen helpen voorbereiden voor vandaag en morgen. Overdracht van V-dienst naar L-dienst. V1 en V2 dienen medicatie toe van 14u en geven patiënten die ontslagen worden de nodige documenten en uitleg. De V3 helpt waar nodig. Einde dagtaak V-dienst.
Dagdienst: 08u00 08u30
11u15
11u30
Overdracht van vroegdiensten naar dienstverantwoordelijke en dagdiensten. Ochtendverzorging van de toegewezen patiënten en verzorging en observaties invoeren in verpleegkundig dossier (Orbis zorgplanning). Ondersteuning bij maaltijden hulpbehoevenden. Op zaterdag: aangewezen dagdienst ondersteunt bij zaalronde arts. Dagdienst helpt mee waar nodig. Patiënten verhuizen naar andere afdelingen of afhalen van mid-care, intensieve zorgen of spoed, alsook ontslagen helpen voorbereiden voor vandaag en morgen. Hulp bieden bij opdienen van het middagmaal + ondersteuning bij hulpbehoevenden.
14
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
12u00 12u30 13u30 14u45 15u30 16u4217u57
Afruimen middagmaal + patiënten in bed helpen voor middagrust. Middagpauze. Wegbergen materiaal apotheek. Hulp bieden waar nodig vb. afhalen van nieuwe patiënten, boodschap naar apotheek enz. Ontslagen voor de volgende dag voorbereiden. Namiddagverzorging. Einde dagtaak .
Avonddienst: 13u30 14u15
15u30 17u00
17u30 18u15 19u00
20u45 21u12
Overdracht door V1 en V2 samen met dienstverantwoordelijke of dagverantwoordelijke aan L1, L2 en L3. L1 en L2 controleren medicatie van 16u, 18u en 20u. Opvangen van nieuwe opnames, verhuizen, ontslagen verder in orde maken De medicatie die van de apotheek komt controleren en wegbergen in de kasten. L3 gaat hulp bieden waar nodig vb. afhalen van nieuwe patiënten, boodschap naar apotheek en ontslagen voor de volgende dag voorbereiden. L1 en L2 delen de medicatie rond van 16u en namiddagverzorging. L1 en L2 delen de medicatie rond van 18u en controleren HGT. Nadien hulp bij het opdienen van het avondmaal samen met L3 of dagdienst L3 ondersteunt maaltijd bij hulpbehoevenden. Pauze avondmaal. L3 helpt waar nodig vb. opnames van patiënten of patiënten die terug komen van coronarografie opvangen, patiënten afhalen van de PAZA, ... L1 en L2 avondtoer: Controle van parameters van alle patiënten me rapportage in patiëntendossier (Orbis Zorgplanning) en medicatie van 20u aanpassen volgens de parameters. Patiënten goed installeren voor de nacht – avondmedicatie aanbieden en of geven bij hulpbehoevende patiënten. L3 helpt waar nodig. Patiëntenoverdracht van L-dienst naar N-dienst. Terwijl L1en L2 overdracht geven beantwoordt L3 de beloproepen. Einde dagtaak L-dienst.
Nachtdienst: 20u45 21u45
22u30 24u00 00u30 02u00 04u00 06u00 06u15
Overdracht door L1 en L2 per unit naar de nachtverpleegkundigen. N-dienst begint aan de eerste toer bij al de patiënten met het ronddelen van de medicatie van 22u, HGT-controle, geven van de aërosol en slaapmedicatie aan hulpbehoevenden en verversen zo nodig. Schrijfwerk: overschrijven van de medicatiebladen. Tweede toer: medicatieronde, wisselhouding en verversen. Vervolgen met het schrijfwerk. Derde toer: medicatieronde, wisselhouding en verversen. Vierde toer: medicatieronde, wisselhouding en verversen. Afsluiten van diurese, redons en thoraxdrainage, alsook medicatie en aërosol toedienen. Nachtverslag schrijven in rode map bij verandering toestand patiënt, uitprinten telemetrie en in bruine enveloppe doen.
15
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
06u30 06u45
Patiëntenoverdracht naar alle V-diensten. Einde van de nachtdienst.
Diensturen verpleegkundigen Dagdienst Vroegdienst Late dienst Nachtdienst
8u tot 16u42 (1u pauze). 06u30 tot 14u12 (geen pauze) 13u30 tot 21u12 (geen pauze) 20u45 tot 06u45 (geen pauze)
Diensturen studenten De diensturen voor studenten zijn dikwijls verschillend per school. Toch volgen de studenten de uren van de medewerkers = 7u42 Als je 7.30u stage per dag moet lopen doe je elke dag 7.42u en schrijf je 7.30u in. Loop je 8uur stage per dag volg je de uren van het ziekenhuis (=7.42u) en schrijf je 8uur in Laat dagelijks je urenlijst aftekenen door de verantwoordelijke. Als je naar de introductie komt de eerste stagedag, breng ook je urenlijst mee en laat je deze door de begeleidingsverpleegkundige aftekenen.
Afdelingsgebonden tips Indien er mogelijkheid is om eens een coronarografie bij te wonen, deze kans zeker niet onbenut laten en zelf een inspanning doen om dit praktisch te realiseren. Neem zeker het reglement interne orde (RIO) door, waarin alle afdelingsspecifieke afspraken vermeld staan. Draag zorg voor het materiaal, wees kostbewust Er is altijd werk op een afdeling (aanvoelen, zien, …) Aandacht voor hulpbehoevende patiënten (eten, drinken, comfort, …) Draag je steentje bij tijdens overdrachtsmomenten (observaties, vragen stellen, rapportering) Herzie anatomie en fysiologie van het hart, long en vaatstelsel, … ter verbetering van inzicht en observaties Geen bedgalg geven post-operatief bij pacemakerplaatsing Literatuur: o Geneesmiddelencompendium, via intranet o Zakwoordenboek der geneeskunde (Coëlho), via intranet o Dienstmap rond de pathologie op de afdeling, ter inzage op de afdeling Kom goed voorbereid naar de stage (infobrochures, cursussen, doelstellingen) o Lees de infobrochure o Herzie de algemene anatomie en fysiologie o Herzie de technieken die je reeds zag o Formuleer heel duidelijk je doelstellingen voor deze stage Goede en gepast omgangsvorm: hoffelijkheid, verzorgd voorkomen, verzorgde taal. Van de student verwachten we : o Nakomen van afspraken
16
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
o o o o o o o o o o o
Vermogen van degelijk oberveren en rapporteren Aanpassingsvermogen Doorzettingsvermogen Verantwoordelijkheid Engagement: begaan zijn met de zorg om patiënten en met eigen leerproces Leergierigheid: vragen stellen Positief kritische ingesteldheid Geen handelingen stellen waartoe men nog niet bevoegd is! Geen handelingen stellen waarvan je niet zeker bent, of je jezelf niet zeker van voelt. Open en eerlijke communicatie met verpleegkundigen. Respect voor patiënten, aandacht voor privacy, respecteren beroepsgeheim.
Orbis Op deze afdeling in AZ Sint-Lucas werkt men met het elektronisch verpleegkundig dossier Orbis. Om al eens een zicht te krijgen hoe dit systeem werkt en in elkaar zit, stellen we online een e-learningmodule ter beschikking. Deze e-learningmodule is opgedeeld in verschillende lestopics waarin aan de hand van filmpjes en geanimeerde presentaties wordt getoond hoe het elektronisch verpleegdossier binnen AZ Sint Lucas werkt. Deze e-learningmodule kun je bereiken via http://www.lereninazstlucas.be
17
18
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
MEDISCHE TERMINOLOGIE WERKPOSTFICHE vzw AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Campus Sint-Lucas Groenebriel 1 9000 Gent Tel. 09/224 61 11 Fax 09/224 61 10
[email protected]
Campus Volkskliniek Tichelrei 1 9000 Gent Tel. 09/224 56 11 Fax 09/224 56 10
[email protected]
WERKPOSTFICHE STAGIAIRS
in uitvoering van het KB van 21/09/04 betreffende de bescherming van stagiairs Onderneming : AZ Sint-Lucas Werkposten : Verpleegafdeling AB1 straat 12 Typefunctie : Verpleegkundige Opleiding : Bachelor in verpleegkunde / 4e graadsopleiding verpleegkunde
LUIK A Beschrijving van de werkzaamheden : - Waar : Verpleegafdeling AB1 straat12 - Welke machine, transportmiddel, producten : …………………………………………………………………………………………………………………….. - Taken : Verpleegkundige taken Resultaat risico-evaluatie(1) : - Risico’s : Risico biologische agentia groep 2 : TBC + bloedoverdraagbare infectieziekten, dragen van lasten, contact met voeding - Genomen preventiemaatregelen : Vaccinaties, standaardvoorzorgsmaatregelen - Specifieke instructies, opleiding : standaardvoorzorgsmaatregelen beheersen, hef- en tiltechnieken
Risico’s en hinder(2) val op de begane grond van hoger gelegen vlak
LUIK B
Verplicht medisch toezicht(3) risico beroepsziekten : fysisch…………………………….. chemisch………………………….. biologisch…………………………. prikwonden/snijwonden lawaai longaandoening………………… verbrijzelingen trillingen huidaandoening……………….. rondvliegende scherven warmte veiligheidsfunctie? : ……………………………………………………….. brandwonden koude contact met voedingswaren elektrische risico’s vochtigheid gebruik van beeldschermen(4) manueel hanteren van lasten (met gevaar voor rugletsel) val van voorwerpen chemische hinder inentingen/test : tetanus tuberculoses geïsoleerd werk spatten hepatitis B andere :…………… andere …………………. stof ioniserende stralingen ……………………………………………. gassen, dampen noodzakelijke maatregelen bij zwangerschap en borstvoeding. Conform risicolijst AZSL aard v/h gericht onderzoek…………………………………………………. Periodiciteit 1 x geldig voor de volledige opleiding Welke werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen ? (verantwoordelijkheid gebruiker) broekpak/schort/andere : broekpak of schort ademhalingsbescherming (type) :………………………………….. veiligheidsschoenen (type) :…………………………………………….. oorkap/oorpropjes (type) :…………………………………………….. handschoenen (type) : PVC of Latex helm/kapje (type) : …………………………………………………………. bril/scherm (type) : bij risico op bloedspatten andere :……………………………………………………………………………….. Voor de onderneming : naam en handtekening
Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te nemen werkpost.
Datum : Datum : (1)
indien het een arbeidspost zonder specifieke gezondheids-en veiligheidsrisico’s betreft, dient de tabel “Risico’s en kinder” niet aangevuld te worden
(2)
geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse
(3)
aard van de blootstelling zoals voorzien in de inventaris opgemaakt in uitvoering van ARAB art.124 & 1b en meegedeeld aan de arbeidsgeneesheer
(4)
gebruik van beeldschermen gedurende een aanzienlijke deel van de normale werktijd (bv.meer dan 4 uur) in functie van wat bij de gebruiker geldt
(5)
algemene opmerking : de werkpostfiche is vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten van preventie en bescherming op het werk en het comité
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Etymologie ALGEMEEN a-
zonder
dys-
wijst op een stoornis
-ectomie
wegname
intra-
in
-itis
ontsteking
logos ( -logie, -loog)
leer
pathos ( -pathie)
lijden
poly-
veel
CARDIOVASCULAIR STELSEL card-, cardi- (afgeleid van het Grieks)
hart
cardiologie cardiopathie vas- (afgeleid van het Latijn)
leer of studie van de hartziekten het lijden aan een hartziekte (bloed)vat
BLOED- EN LYMFESTELSEL hem-, hemat- (afgeleid van het Grieks)
bloed
RESPIRATOIR STELSEL trache- (afgeleid van het Latijn)
houdt verband met de luchtpijp tracheïtis
bronch- (afgeleid van het Latijn)
ontsteking van de luchtpijp wijst op een luchtpijpvertakking
bronchitis pneum-, pneumon- ( van het Grieks)
ontsteking van de luchtpijpvertakking houdt verband met de long
pneumectomie pneu (van het Grieks)
wegnemen van de long houdt verband met het ademen
apnoe
toestand waarbij tijdelijk het ademen ophoudt
dyspnoe
een moeilijke ademhaling
polypnoe
snel en veelvuldig ademen
SPIJSVERTERINGSSTELSEL stomat- (afgeleid van het Grieks) stomatologie
mond studie van de mondaandoeningen
19
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
stomatitis gastr- (afgeleid van het grieks)
mondslijmvliesontsteking wijst op maag
gastrectomie gastritis enter- (afgeleid van het Grieks)
wegnemen van de maag maagontsteking darm
enteritis gastro-enteritis hepat- (afgeleid van het Grieks)
darmontsteking ontsteking van maag en darm lever
hepatitis
infectie aan de lever
UROGENITAAL STELSEL nefr- (afgeleid van het Grieks)
houdt verband met de nier
ur- (Grieks)
wat verband houdt met de urine ureter (Latijn)
cyst- (afgeleid van het Grieks)
urineleider houdt verband met de blaas
cystitis
blaasontsteking
uterus (Latijn)
baarmoeder
hyster- (afgeleid van het Grieks)
houdt verband met de baarmoeder
hysterectomie gynaec- (afgeleid van het Grieks)
wegnemen van de baarmoeder wat verband houdt met de vrouw
gynaecologie
vrouwenziekten
ZENUWSTELSEL neur- (afgeleid van het Grieks)
zenuw neurologie
studie van de zenuwen, zenuwziekten
encefal- (afgeleid van het Grieks)
hersenen
cerebr- (afgeleid van het Latijn)
hersenen
psych- (afgeleid van het Grieks)
ziel psychiatrie
tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met het behandelen en genezen van geestesaandoeningen
OSTEOMUSCULAIR STELSEL oste- (afgeleid van het Grieks)
houdt verband met het been
muscul- (afgeleid van het Latijn)
spier
intramusculair artr- (afgeleid van het Grieks)
inspuiting in de spier gewricht
20
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
artritis pod- (afgeleid van het Grieks)
gewrichtsaandoening voet
podologie thorac (afgeleid van het Latijn)
studie van de voet borstkas
OTORINOLARYNGOLOGIE, OFTALMOLOGIE, DERMATOLOGIE ot- (afgeleid van het grieks)
oor otitis
oorontsteking
rin- (afgeleid van het Grieks)
neus
oftalm- (afgeleid van het Grieks)
oog
dermat- (afgeleid van het grieks )
heeft betrekking op de huid
dermatoloog cut- (afgeleid van het Latijn)
specialist in de huidziekten huid
subcutane injectie
inspuiting onder de huid
PREFIX Aantal / hoeveelheid hemi-, semi-
helft hemiplegie
verlamming van een lichaamshelft
uni-, mono-
één
bi-, di-
twee
tri-
drie
oligo-
weinig oligofrenie
poly-, multi-
weinig verstand, een verstandelijke handicap veel
polypnoe
veel en snel ademen
Afmeting micro-
klein micro-organisme
macro-
groot macroscopisch
mega-, megalo-
klein organisme, bijv. een bacterie
wat te zien is met het blote oog groot
21
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Gelijkenis / verschil / tegenstelling auto-
zelf
homo-, iso-
gelijk homoseksueel isomorf
hetero-
Zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht dezelfde vorm ander
hetero-anamnese anti-
bevraging van een familielid tegen
antibioticum
tegen de ziekte
Graad / hoedanigheid hypo-
onder, te weinig, onvoldoende hypotensie
hyper-
te lage bloeddruk boven, te veel, overdreven
hypertensie dys-
te hoge bloeddruk moeilijkheid, stoornis
dyspnoe
moeilijke ademhaling
Ontkenning a-, an-
zonder, gebrek aan anemie
in-, im-
bloedarmoede niet
incontinentie
Onvermogen om urine en/of stoelgang op te houden
Plaats in-, intra-, en-, endo-, ento-
in, binnen intramusculair
in de spier
e- ec-, ex- exo-
uit, buiten
inter-, meso-
tussen, in het midden
Snelheid brady-
traag bradycardie
tachy-
snel tachycardie
Tijd
trage hartslag
snelle hartslag
22
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
ante-, pre-, pro-
voor prematuur
post-
vroeggeboorte na
posttraumatische stress
stress na een trauma
SUFFIX -algie
pijn gastralgie
maagpijn
-ectomie
wegnemen
-emie
houdt verband met bloed glycemie
-fobie
suikergehalte van het bloed vrees
claustrofobie -geen, -genese
vrees voor kleine ruimten ontwikkeling, vorming
pathogeen -itis
ontwikkelen van een ziekte ontsteking
cystitis -manie
blaasontsteking drang
kleptomanie -pathie, -paat
neiging tot stelen aandoening
cardiopathie -scopie
hartlijden onderzoek
gastroscopie -therapie
maagonderzoek behandeling
farmacotherapie
behandeling met medicatie
23
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Woordenschat
A Abces
etterbuil, ophoping van pus in het lichaam
Abnormaal
afwijkend van de norm
Abortus
miskraam
Abrasie
schaafwond
Abrupt
plotseling
Absence
kortstondig bewustzijnsverlies
Absorptie
opname
Abstinentie
onthouding van medicijnen, alcohol, drugs
Accidenteel
toevallig, of als gevolg van een ongeluk
Acne
puistjes
Activeren
werkzaam maken
Acuut
plotseling en hevig
Adolescent
puber, jeugdig persoon
Adult
volwassene
Afasie
spraakstoornis
Agitatie
opwinding
Alert
oplettend
Allergie
overgevoeligheid
Amnesie
geheugenverlies
Analyse
ontleding
Anamnese
vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis
Anesthesie
verdoving of narcose
Anorexia
magerzucht, eetstoornis
Antibioticum
geneesmiddel dat bacteriën doodt
Antidepressivum
middel tegen ziekelijke neerslachtigheid
Apathie
lusteloosheid
Artrose
gewrichtsaandoening
Autonoom
zelfstandig
24
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
B Biopsie
een stukje weefsel uit een orgaan verwijderen voor onderzoek
Bronchitis
ontsteking van de luchtpijptak
C Carcinoom
kankergezwel
Cardiaal
met betrekking tot het hart
Caries
tandbederf
Causaal
oorzakelijk verband (oorzaak – gevolg)
Cellulitis
ontsteking van het onderhuidse bindweefsel
Celmembraan
wand, omhulsel van de cel
Cerebraal
met betrekking tot de grote hersenen
Cerebrovasculair
met betrekking tot de bloedvaten in de hersenen
Chemotherapie
behandeling van kanker met medicijnen
Chirurgisch
operatief
Cholesterol
lichaamsvet
Chronisch
van lange duur
Circulatie
(bloeds-)omloop
Classificatie
indeling, rangschikking
Cognitief
met betrekking tot het denkproces
Coïtus
geslachtsgemeenschap
Combinatie
verbinding
Complex
ingewikkeld
Complicatie
bijkomende ziekte
Conceptie
bevruchting
Conditie
toestand waarin iemand verkeert
Contraceptivum
voorbehoedsmiddel
Convulsie
stuip, toeval
Coronair
m.b.t. de kransslagaders van het hart
Correlatie
samenhang
Crisis
ernstige ziekteaanval
Criterium
toets, een reden
Curatief
genezend
25
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Curve
kromme lijn
Cyclus
terugkerende regelmatige reeks
Cytoplasma
celvloeistof
Cyste
holte gevuld met vocht
D Decubitus
doorligwonde
Deficit
gebrek
Delirium
acuut psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen
Dementie
geestelijke achteruitgang
Dermatologisch
met betrekking tot de huidziekten
Detectie
opsporing, ontdekking
Diabetes
suikerziekte
Diagnose
vaststelling van een ziekte
Distilleren
zuiveren
Donor
degene die zijn orgaan afstaat
Dosis
hoeveelheid van een geneesmiddel
Drainage
vochtafvoering
E Echografie
beeld van organen d.m.v. geluidsgolven
Eczeem
oppervlakkige huidaandoening
Effectief
doeltreffend
Efficiënt
doelmatig
Ejaculatie
zaadlozing
Elastisch
rekbaar
Elektro-encefalogram (EEG)
beeld van de elektrische hersenstroom
Elektrocardiografie (ECG)
onderzoek van de elektrische activiteit van het hart
Eliminatie
verwijdering
Embolie
bloedvatverstopping
Embryo
vrucht in het moederlichaam
Emesis
braken
Emfyseem
longaandoening
Emotioneel
gevoelsmatig
Epidemie
besmettelijke ziekte die zich verspreid onder een
26
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
bevolkingsgroep Epilepsie
vallende ziekte, toevallen
Equivalent
gelijkwaardig
Etiologie
leer van de ziekteoorzaken
Euforie
verhoogd gevoel van welzijn
Evaluatie
beoordeling
Evolutie
ontwikkeling
Excessief
overdreven
Excitatie
opgewondenheid
Extern
uitwendig
F Faeces
ontlasting
Fataal
noodlottig
Fenomeen
verschijnsel
Fertiliteit
vruchtbaarheid
Fixatie
vasthechting
Fobie
ziekelijke vrees
Fractuur
(bot-)breuk
Fysisch
lichamelijk
G Genetisch
met betrekking tot de erfelijkheid
Genitaal
met betrekking tot de geslachtsorganen
Geriatrisch
medische zorg voor de oudere mens
Gradueel
trapsgewijs
Gynaecologisch
met betrekking tot de vrouwenziekten
H Hallucinatie
zinsbedrog, waanvoorstelling
Hemopathie
bloedziekte
Hepatitis
leverontsteking
Homogeen
gelijksoortig
Hygiënisch
met betrekking tot de lichaamszorg
Hyperkinesie
overmatige bewegingsdrang
Hypersecretie
verhoogde afscheiding
Hypersensitiviteit
verhoogde gevoeligheid
27
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Hypertensie
verhoogde bloeddruk
Hyperventilatie
angstige ademhaling
Hypotensie
te lage bloeddruk
Hysterectomie
verwijdering van de baarmoeder
I Identificatie
vereenzelviging
Immaturiteit
onrijpheid
Immobilisatie
onbeweeglijk maken
Immuniteit
onvatbaarheid voor een ziekte
Implantatie
inplanting
Implicatie
verwikkeling
Impotentie
onvermogen tot geslachtsgemeenschap
Impregnatie
binnendringen van de zaadcel in de eicel
In vitro
in een reageerbuis
In vivo
in het levende organisme
Inactief
onwerkzaam
Incidenteel
bijkomend
Incisie
insnijding
Inclusief
met inbegrip van
Incompatibel
onverenigbaar
Incontinentie
onvermogen om urine of ontlasting op te houden
Incubatie
sluimeren van een ziektekiem
Indicatie
aanwijzing
Indicatief
aanduidend
Indirect
niet rechtstreeks
Individueel
afzonderlijk
Inductie
gevolgtrekking
Infantiel
kinderlijk
Influenza
griep
Infuus
vochttoediening in de bloedvaten
Inhalatie
inademen van dampen
Injectie
inspuiting
Insomnia
slapeloosheid
Intensiteit
sterkte
Interactie
onderlinge beïnvloeding
28
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Interval
tussenperiode
Interventie
ingreep
Intoxicatie
vergiftiging
Intramusculair
in de spier
Intraveneus
in de ader
Irreversibel
onomkeerbaar
Irritatie
prikkeling
Isoleren
afsluiten
K Katheter
buisje
Kinetisch
wat beweging veroorzaakt
Klinisch
direct voor de arts zichtbaar
L Lactatie
borstvoeding
Latent
sluimerend
Lateraal
aan de zijkant
Leukemie
bloedkanker
Libido
geslachtsdrift
Lipide
vetachtige stof
Lokaal
plaatselijk, van beperkte omvang
Lumbago
lendenpijn
M Malaise
gevoel van onwelzijn
Manie
ziekelijke neiging
Manifest
onmiddellijk herkenbaar
Melanoom
kwaadaardig gezwel van de huid
Membraan
dun vlies
Menarche
eerste maandstonden
Meningitis
hersenvliesontsteking
Menopauze
overgangsjaren
Menstruatie
maandstonden
Mentaal
verstandelijk
Metabolisme
stofwisseling
Microbiologisch
met betrekking tot de kleinste levende wezens
29
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Microniseren
verpulveren
Mimiek
gezichtsuitdrukking
Mobilisatie
beweeglijk maken
Modificeren
wijzigen
Monotherapie
behandeling met één geneesmiddel
Morbiditeit
ziektecijfer
Mortaliteit
sterftecijfer
Motorisch
met betrekking tot beweging
Mucus
slijm
Musculair
met betrekking tot de spieren
Mutisme
onvermogen om te spreken
N Narcoticum
verdovend middel
Nasaal
met betrekking tot de neus
Neonataal
m.b.t. de eerste weken na de geboorte
Nervositeit
zenuwachtigheid
Neveneffect
bijwerking
Nihil
niets
O Obesitas
overgewicht, vetzucht
Obsessie
dwangvoorstelling
Obstipatie
moeilijke stoelgang
Obstructie
verstopping
Occasioneel
nu en dan voorkomend
Odor
reukzin
Oedeem
waterzucht
Oestrogeen
vrouwelijk hormoon
Oraal
met betrekking tot de mond
Osteoporose
botontkalking
Otitis
oorontsteking
Ovulatie
eisprong
P Palliatief
verzachtend
Parallel
evenwijdig
30
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Paralyse
verlamming
Paranoia
achtervolgingswaanzin
Parese
gedeeltelijke verlamming
Partikel
klein deeltje
Pathologisch
ziekte
Pediatrisch
m.b.t. de kindergeneeskunde
Penetratie
binnendringing (bv. door de huid heen)
Perceptie
waarneming
Periodiek
regelmatig terugkerend
Peristaltiek
darmbeweging
Permanent
blijvend
Permeabiliteit
doordringbaarheid
Pigmentatie
verkleuring
Placebo
geneesmiddel zonder werking
Placenta
moederkoek
Pneumonie
longontsteking
Populatie
bevolking
Postpartum
na de bevalling
Postnataal
na de geboorte
Postoperatief
na een heelkundige ingreep
Posttraumatisch
na een letsel
Potentie
kracht
Potentieel
mogelijk
Predispositie
vatbaarheid
Prematuur
voortijdig
Prenataal
voor de geboorte
Preoperatief
voor de operatie
Preventie
voorkoming (van ziekte)
Prognose
voorspelling van het verloop en de afloop van een ziekte
Progressief
voortschrijdend
Proteïne
eiwit
Prothese
kunstmatig lichaamsdeel
Pseudotumor
schijngezwel
Psychisch
geestelijk
31
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Psychologisch
m.b.t. het gevoelsleven
Psychomotorisch
m.b.t. bewegingen door de geest veroorzaakt
Psychose
geestelijke stoornis
Psychosomatisch
m.b.t. het verband tussen geest en lichaam
Punctie
prik
Purgatief
middel tegen verstopping
R Radiografie
fotograferen d.m.v. röntgenstralen
Radiotherapie
bestraling
Recuperatie
herstel van krachten
Referentie
verwijzing
Regressie
achteruitgang
Reïnfectie
hernieuwde besmetting
Renaal
m.b.t. de nier
Repetitief
zich herhalend
Reproductie
vermenigvuldiging
Research
wetenschappelijk onderzoek
Resistent
bestand tegen
Respons
antwoord
Retardatie
vertraging, achterstand
Reversibel
omkeerbaar, veranderbaar
Rhinitis
(neus-)verkoudheid
Routinematig
zoals gewoonlijk
S Salivatie
speekselvloed
Sarcoom
kwaadaardig gezwel
Secretie
afscheiding
Sedativum
kalmerend middel
Segment
onderdeel
Seniliteit
geestelijke en lichamelijke ouderdomsverschijnselen
Sensorieel
zintuiglijk
Simultaan
gelijktijdig
Solutio
oplossing
Somatisch
m.b.t. het lichaam
32
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
Spasme
kramp
Sporadisch
zeldzaam
Sputum
fluim, speeksel
Stase
stilstand
Steriliteit
onvruchtbaarheid
Substitutie
vervanging
Supervisie
toezicht
Suppositorium
zetpil, pil die via de anus wordt ingebracht
Symptoom
ziekteverschijnsel
Syncope
plotseling bewustzijnsverlies
Syndroom
ziektebeeld
Systematisch
stelselmatig
Systemisch
over het hele lichaam verspreid
T Tendens
neiging, richting van een ontwikkeling
Terminaal
in het eindstadium
Tetanus
infectieziekte die door gifstof leidt tot spierspasmen
Therapie
geneeswijze, behandeling
Thermisch
met betrekking tot warmte
Thoracaal
m.b.t. de borstkas
Thrombus
bloedprop
Tic
zenuwtrek
Tolerantie
verdraagzaamheid
Tonus
spierspanning
Toxicomanie
verslaving aan gifstof
Toxisch
giftig
Tranquillizer
middel dat opwindingstoestanden bedaart
Transfer
overdracht
Transformatie
verandering
Transplantatie
overplanting
Traumatisch
door een letsel ontstaan
Tremor
beving
Trombose
vorming van bloedprop in bloedvat of hart
Tumor
gezwel
33
Infobrochure inwendige 1 straat 12 (Update 4/2/2016)
U Ulcus
zweer
Uniform
eenvormig
Urgentie
dringende noodzaak
Uterus
baarmoeder
V Vaccinatie
inenting
Variabiliteit
veranderlijkheid
Vasculair
m.b.t. de bloedvaten
Vegetatief
buiten het bewustzijn om
Veneus
m.b.t. de aders
Vertigo
duizeligheid
Viraal
door een virus veroorzaakt
Visioen
droombeeld
Visueel
m.b.t. het zicht
34