CARDIOLOGIE Deel 1 H.H. TAN, arts 2015
CARDIOLOGIE
2
CHRISTIAAN BARNARD (1967): Eerste harttransplantatie DE BLOEDSOMLOOP - bestaat uit twee delen * grote bloedsomloop (lichaamscirculatie) * kleine bloedsomloop (longcirculatie) - arteriën (slagaderen) O2rijk bloed van hart naar weefsel - venen (aderen) O2arm bloed van weefsel naar hart
CARDIOLOGIE
3
ANATOMIE / FYSIOLOGIE van het HART - het hart is een holle spier die uit 4 compartimenten bestaat: * L + R atrium (boezem) * L + R ventrikel (kamer * hartspier: myocard * hartzakje: pericard - het hart heeft 4 kleppen: * aortaklep * pulmonarisklep * mitralisklep
* tricuspidalisklep
CARDIOLOGIE
4
- DIASTOLE (rustfase van het hart): relaxatie * bloed van de longen of de rest van het lichaam stroomt naar het hart - SYSTOLE (actiefase van het hart): contractie * bloed wordt naar buiten gepompt - BLOEDCIRCULATIE: a. coronaria - GELEIDING * SA
AV
bundel van HIS
vezel van PURKINJE
- INNERVATIE: via n. vagus (x) * OS: stimuleert
* PS: vertraagt
CARDIOLOGIE
5
- DIAGNOSTIEK
* Auscultatie * ECG * Echocardiogafie
* Duplex (Echocardiografie + kleuren Doppler) * Hartkatheterisatie * Angiocardiografie * Coronarografie
CARDIOLOGIE
6
HART- en VAATZIEKTEN - Wereld: 19 miljoen / jaar † - Nederland: 39.000 / jaar † AANDOENINGEN van het ARTERIËLE VAATSTELSEL - HYPERLIPIDEMIE * LDL (slecht cholesterol) * HDL (goed cholesterol) * Triglyceride
plaques
CARDIOLOGIE
7
- HYPERCHOLESTEROLEMIE * Primair: familiaire hypercholesterolemie (autosomaal dominant) * Secundair: DM * Triglyceride - ARTERIOSCLEROSE * Er kunnen drie afwijkingen ontstaan: • vetstapeling • arteriosclerotische plaques • plaques ruptuur
vernauwing
CARDIOLOGIE
8
- THROMBUS (bloedstolsel) * D.V.T.
longembolie!
- CAROTIS OBSTRUCTIE CVA - GANGREEN
CARDIOLOGIE
9
- PERIFERE ARTERIËLE VAATZIEKTE * Claudicatio intermittens (etalagebenen) * Symptomen: * Diagnose: looponderzoek, duplexonderzoek, contrast angiografie - ZIEKTE van RAYNAUD * Oorzaak: vasospasme van de kleinere vaten, vnl. vingers, door kou * Symptoom: wit-blauwe verkleuring van de vingertoppen * Therapie:
* Advies: stoppen met roken
CARDIOLOGIE
10
- ANEURYSMA (plaatselijke verwijding van de arterie) * AORTA-ANEURYSMA • Symptomen: geen • Diagnose: echocardiografie, CT, MRI • Therapie: vaatchirurgie (preventex?) • Advies: tensie goed controleren * AORTA ABDOMINALIS • Therapie: broekprothese * ANEURYSMA (HERSENEN!) • Symptomen: loopklachten • Diagnose: echo, MRI • Therapie: chirurgisch (?)
CARDIOLOGIE
11
- STOORNISSEN in de ARTERIËLE DRUK * HYPERTENSIE (> 140 / 90) • PRIMAIR: essentiële hypertensie, geen oorzaak • SECUNDAIR: nieraandoening • Symptomen: soms hoofdpijn, duizeligheid • Diagnose: tensie-opname (soms 24uursmeting, 3x i.v.m. momentopname)
CARDIOLOGIE
12
• Therapie: β-blokker / diuretica, ACE-
remmer beweging,
• Advies: zoutarm dieet, stress vermijden
• Complicatie: nieren, hart (myocard infarct), beroerte (CVA) • Controle: ogen, nierfunctie
CARDIOLOGIE
13
- PULMONALE HYPERTENSIE (verhoogde bloeddruk in de longslagader, > 25 mm Hg in rust, > 30 mm Hg bij insp.) * Symptomen: kortademigheid, vermoeidheid, flauwvallen (syncope) * Diagnose: echo, ECG, LF, longscan, bloedonderzoek, hartkatheterisatie (tensie longslagader) * Therapie: medicatie, O2-therapie, longtransplantatie
CARDIOLOGIE
- PREVENTIEF * zout << * gewicht < * beweging > * alcohol < * vetten < * groente / fruit > * roken: stoppen
14
CARDIOLOGIE
15
- SPATADEREN (VARICES) * kapotte kleppen bloed stroomt terug naar oppervlakte (veneuze afvoer) V.b.: vena saphena magna (VSM 85%, VSP 15%)
* Oorzaak: langdurig staan / zitten, ZS, tumor in baarmoeder, erfelijk, obesitas * Symptomen: vage pijn (onder)been, nachtelijke kramp * L.O.
CARDIOLOGIE
16
* Therapie: strippen (crossectomie), sclero-compressie therapie (inspuiten van sterke zoutoplossing in de spatader) verklevingen, steunkous, chirurgisch (ligeren VSM)
CARDIOLOGIE
17
- CHRONISCHE VENEUZE INSUFFICIËNTIE * verminderde veneuze terugvoer naar het hart * Symptoom: pitting oedeem later ulcera * Oorzaak: varices, diepe veneuze trombose (DVT), verminderde spierpomp * Risicofactor: leeftijd (♂ > 70, ♀ > 40), obesitas, erfelijk, ZS, staand beroep * Diagnose: Doppler / Duplex * Therapie: steunkousen, strippen
CARDIOLOGIE
18
- VENEUZE TROMBOSE DIEP VENEUZE TROMBOSE (bloedstolsel in de diepe venen van het been; gaat gepaard met ontsteking) * Symptomen: pijn in het been, zware kramp, dik been, glimmende huidverkleuring * Diagnose: Hoffmann's reflex * Complicatie: Longembolie! * Therapie: steunkousen PRIMAIR DVT
SECUNDAIR Varices
TERTIAIR Longembolie
CARDIOLOGIE
19
- ONLINE CONTROLE (trombosezorg nieuwe stijl) * Medisch Specialistisch Centrum Arterium, Amsterdam * Internist-vasculair geneeskundige Sabine Pinedo * Cardioloog Dr. Roderik Kraaijenhagen * Info: 020 305 30 00 ;
[email protected] ; www.trombovitaal.nl
CARDIOLOGIE
20
CORONAIRE HARTAANDOENING (CHD) * Wereld: ♂ 3,8 miljoen ; ♀ 3,4 miljoen * 60% > 65 jr † ; 40% > 75 jr † (2025) - ANGINA PECTORIS * stabiele Angina Pectoris * Symptomen: pijn / drukkend gevoel op de borst, t.g.v. ischemie, hartkloppingen (palpitaties), duizeligheid, flauwvallen, vermoeidheid na inspanning, kortademigheid
CARDIOLOGIE
- MYOCARD INFARCT (HARTINFARCT) * Symptomen: hevige pijn op de borst, kortademigheid, misselijkheid / braken, bleekheid, extreme vermoeidheid, bewustzijnsverlies * Diagnose: ECG, tensie meten, lab: bloedonderzoek, coronaire angioplastiek (dotteren, ballondilatatie), stent, bypass
21
CARDIOLOGIE
22
* Therapie: bloedverdunner (bij stent protocol 1 jaar) bloeddrukverlagende middelen, diuretica (vocht afdrijvende middelen),
nitraten (vaatverwijderende middelen), cholesterolverlagers, leefstijlverandering (stoppen met roken, lichaamsbeweging, voeding / dieet)
CARDIOLOGIE
23
- CARDIOMYOPATHIE (functionele aandoening van de hartspier) Bestaat uit 3 typen: * Gedilateerde cardiomyopathie (Vergroting van het ventrikel: contractie < ; hartfalen) • Oorzaak: eci ?, infecties, myocarditis, erfelijkheid • Symptomen: dyspneu d'effort, orthopneu, gevoel van zwakte, vermoeidheid, ascites, perifeer oedeem
CARDIOLOGIE
24
* Hypertrofische cardiomyopathie • Oorzaak: ? * Restrictieve cardiomyopathie • Oorzaak: amyloïdose • Symptomen: pijn op de borst, zie gedilateerde cardiomyopathie
CARDIOLOGIE
25
AANDOENING van het ENDOCARD - ENDOCARDITIS (infectie van het endocard en de hartkleppen) * Oorzaak: infecties (iv drugsgebruikers), reumatoïde artritis (RA), klepafwijking (vegetaties) Embolus! * Symptomen: koorts, koude rillingen * Diagnose: bloedkweek, ECG: klepafwijking, vegetaties * Therapie: iv antibiotica, zonodig operatie
CARDIOLOGIE
- ACUTE REUMA * Oorzaak: hemolytische streptokokken A (keelontsteking) * Symptomen: koorts, ontstoken / pijnlijke gewrichten, anorexia * Diagnose: antistoffen tegen Groep Astreptokokken * Therapie: antibiotica
26
CARDIOLOGIE
27
KLEP-AFWIJKING - MITRALIS STENOSE (de opening van de slippen van de klep is vernauwd) * Bloed van LA naar LV ondervindt veel weerstand hypertrofie LA hart falen longoedeem longembolie * Oorzaak: acute reuma (60%) * Symptomen: * Therapie: verwijding van de klep m.b.v. ballonvalvuloplastiek * Complicatie: lekkende klep kunstklep
CARDIOLOGIE
28
- MITRALIS-INSUFFICIËNTIE (de klep kan niet geheel sluiten) longoedeem mitralisklep prolaps * Symptomen: geen * Therapie: profylaxie, antibiotica (tandarts), z.n. kunstklep * Complicatie: lekkende klep kunstklep
CARDIOLOGIE
- AORTA STENOSE (vernauwing van de aortaklep; ♂ > 50 jr ) * Oorzaak: acute reuma (60%), bacteriële infectie, kalkafzetting * Symptomen: flauw vallen (syncope) * Therapie: z.n. operatief
29
CARDIOLOGIE
- AORTA INSUFFICIËNTIE (aortaklep sluit niet goed hartfalen) * Oorzaak: endocarditis, verwijding van de aorta * Symptomen: geleidelijk, dyspneu (kortademigheid bij inspanning / rust) * Diagnose: auscultatie, echocardiografie, hartkatheterisatie
30
CARDIOLOGIE
31
SAMENVATTING - HARTFALEN t.g.v. klepafwijking bij • MITRALIS STENOSE • AORTA INSUFFICIËNTIE - LONGEMBOLIE t.g.v. klepafwijking bij • MITRALIS STENOSE - LONGOEDEEM t.g.v. klepafwijking bij • MITRALIS STENOSE • MITRALIS INSUFFICIËNTIE - FLAUWVALLEN (syncope) t.g.v. klepafwijking bij • AORTA STENOSE
CARDIOLOGIE
32
HARTGELEIDINGSSTOORNISSEN - (HART) RITME STOORNISSEN Abnormaal hartritme (aritmiën) (ontstaan t.g.v. afwijkingen in de geleiding) Onderscheid in * VENTRICULAIRE (hart)ritmestoornissen Opgewekt in het ventriculaire prikkelgeleidingssysteem en/of in de ventrikelwand levensbedreigend!
CARDIOLOGIE
33
* SUPRA VENTRICULAIRE (hart)ritmestoornissen
Opgewekt door een electrische afwijking in de sinusknoop, atriumwand, atrioventriculaire knoop en AV junction * TACHYCARDIE ( > 100 slagen per minuut) * BRACHYCARDIE (< 50 slagen per minuut) * HARTBLOK Prikkels uit atrium bereiken ventrikel niet meer
CARDIOLOGIE
34
* FIBRILLEREN (ongecontroleerde prikkelgeleiding) VENTRIKEL FIBRILLEREN (kamerfladderen) Ongecontroleerde prikkelgeleiding over ventrikel de ventrikelwand trilt geen contractie bloed wordt niet uitgepompt HARTSTILSTAND DEFIBRILLEREN / REANIMEREN m.b.v. AED (automatische externe defibrillator)
CARDIOLOGIE
- OPMERKING: HA
35
wel / niet reanimeren?
HARTINFARCT + VENTRIKEL FIBRILLEREN < 1 uur † (10%) * Oorzaken hartritmestoornissen • coronaire hartziekten (CHD) • (hart)klepafwijkingen • myocard infarct • hypertensie • intoxicatie: drugs • hyperthyreoïdie
CARDIOLOGIE
36
* Symptomen: flauwvallen (syncope), kortademigheid * Diagnose: ECG * Therapie: medicatie, electrische cardioverse: AED, pacemaker (onder sleutelbeen): ICD, katheterablatie
CARDIOLOGIE
37
HARTFALEN (hart kan niet genoeg bloed rondpompen om aan de behoefte van de organen te voldoen) * Wereld: 26 miljoen * Nederland: 159.000 (2007) 39.000 nieuwe gevallen (2007) 6.000 † * Oorzaken: hypertensie * Symptomen: kortademigheid, vermoeidheid, oedeem
CARDIOLOGIE
38
* LO: auscultatie: crepitatie, pittig oedeem, stuwing halsvenen * Diagnose: ECG, X-foto, Echocardiografie, bloedonderzoek (nierfunctie, DM, schildklier), medische diuretica, antihypertensiva, antineuritica
CARDIOLOGIE
39
SHOCK (levensbedreigende aandoening, waarbij de bloeddruk te laag is om de vitale functies in stand te houden) * 5 typen • cardiale shock • hypovolumische shock • septische shock • anafylactische shock • neurogene shock
CARDIOLOGIE
40
HARTAANDOENING bij KINDEREN - FORAMEN OVALE (opening die normaal sluit verbindt LA met RA) - AANGEBOREN HARTAANDOENING * Syndroom van Down (trisomie 21) * Syndroom van Turner (45 xo) verhoogde kans op aangeboren hartafw. - 2 TYPEN AANGEBOREN HARTAFWIJKING 1. Cyanotische hartafwijking (blauwe verkleuring van de huid / slijmvliezen
CARDIOLOGIE
41
* Tetralogie van Fallot • bestaat uit 4 afwijkingen: ventrikel septum defect (VSD), pulmonalis stenose, RV hypertrofie, overrijdende aorta • Symptomen: slecht eten / drinken, onvoldoende ontwikkeling, cyanose, flauwvallen, trommelstokvingers • Therapie: kindercardioloog, chirurgie (2-3x)
CARDIOLOGIE
* Transpositie van de grote vaten (aorta uit RV en a. pulmonalis uit LV • Symptomen: kortademig, slecht eten en drinken, cyanose, trommelstokvingers • Therapie: prostaglandine, operatieve correctie (< 2-3 weken na geboorte!)
42
CARDIOLOGIE
43
2. NIET CYANOTISCHE HARTAFWIJKING (bloed van R harthelft vermengt zich met bloed van L harthelft) * VSD (ventrikel septum defect) pulmonale hypertensie * ASD (atrium septum defect) hypertrofie RV • Therapie: chirurgie (grote VSD!)
CARDIOLOGIE
44
* OPEN DUCTUS ARTERIOSUS (directe verbinding tussen aorta en a. pulmonalis hartfalen • Symptoom: ademhalingsproblemen • Therapie: ontstekingsremmer, antibiotica, z.n. operatie * COARCTATIO AORTA (vernauwing van de aorta) • Symptomen: duizeligheid, kortademigheid
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
