interview Sylvia Tóth

008_GPV1QU_20100123_PSWHP_00.qxp_Basis PSW 1/21/10 1:05 PM Page 8

PSvdW 8 23 januari 2010

interview Sylvia Tóth


PSvdW 9

23 januari 2010

Ondernemer Sylvia Tóth (65) heeft met keihard werken een fortuin vergaard, maar ze heeft een prijs betaald. ‘Met een mannenleven krijg je ook te maken met de mannenproblemen.’ tekst ELS QUAEGEBEUR foto’s PIETER HENKET

‘Quota zijn voor vissers, niet voor vrouwen’




S

ylvia Tóth woont deels in New York. Haar appartement ligt aan de Upper East Side, een wijk met statige huizen, dure restaurants en beleefde portiers. Michael Bloomberg, Woody Allen en Donald Trump wonen om de hoek. Ze hoort bij de Up Town people die de American Dream hebben waargemaakt en zich er niet voor schamen dat te laten zien. U woont hier leuk. “Dat vind ik nu ook. Ik heb dit appartement gekocht in 2000 maar ik woon al in New York sinds 1985. Ik hou nog steeds evenveel van deze stad, misschien wel meer. Vorig jaar heb ik mijn buurvrouw uitgekocht en haar huis bij het mijne getrokken. Het was mevrouw Lehman; daar heb ik wel even om gegrinnikt. Mijn slaapkamer kijkt nu uit op Central Park. Dat is fantastisch wakker worden, hoor.” En het is dicht bij alle mooie kledingwinkels. Of heeft u een personal shopper? “Nee zeg, ben je mal! Ik ben de snelste shopper van de wereld. Ik weet altijd meteen wat ik wil hebben. En zo ontzettend belangrijk vind ik uiterlijk nou ook weer niet. Als ik mag kiezen tussen een nieuw opschrijfboekje van Smythson of een deuxpièces, ga ik voor het eerste.” Maar u ziet er altijd gesoigneerd uit. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat u zich zeer bewust ben van de kracht van schoonheid. “Niet zozeer van schoonheid, dat is te persoonlijk. Van de kracht van een verzorgd uiterlijk, dat wel. Als je iets van marketing snapt, begrijp je dat verpakking een grote rol speelt. Ik heb altijd veel gesproken voor zalen en ik weet hoe belangrijk het is hoe je

eruitziet, vooral als vrouw. Aan de inhoud van de woorden – waarvoor je was gekomen, denk je zelf – wordt bij vrouwen toch een andere betekenis gegeven dan bij mannen. De belangstelling voor vrouwen is meer gericht op hun menselijkheid. Ze worden op andere dingen afgerekend dan op de inhoud. Een man moet wel heel rare dingen doen of een clownspak aantrekken voordat de aandacht verschuift naar de mens achter de woorden.” Maakt dat u niet woedend? “Nee. Het is inherent aan het vrouw-zijn. Het is goed om de vinger op de zere plek te blijven leggen, maar ik wind me er niet te veel over op. Vrouwen doen er beter aan dit gegeven in hun voordeel te gebruiken. Daarom zeg ik altijd tegen meisjes die carrière willen maken: probeer in godsnaam niet om mannen na te doen. Je hoeft geen modepop zijn, maar zorg dat je je leuk kleedt. Durf vrouw te zijn. Je bent één van de weinigen, dus iedereen ziet je’. Mannen hebben altijd dat saaie pak aan. Vrouwen kunnen zich onderscheiden. Doe daar iets mee. Daar is toch niets mis mee?” Heeft u destijds met uw bedrijf Content Uitzendbureau – en nu met alle besturen waarvan u voorzitter bent – altijd het goede voorbeeld willen geven als het gaat om gelijkwaardigheid van de seksen? “Uiteraard! Ik heb er altijd op gelet dat ik iedereen gelijk behandelde. In veel bedrijven krijgen vrouwen nog steeds minder betaald dan mannelijke collega’s met dezelfde taakomschrijving. Daar was bij ons geen sprake van. De helft van mijn management was vrouw en dat was – en is, helaas – een hoog percentage. Maar het werd me ook wel in de schoot geworpen; een bedrijf met een

‘Vrouwen kunnen zich met hun uiterlijk onderscheiden. Doe daar iets mee. Daar is toch niets mis mee?’

vrouw aan de top krijgt veel open sollicitaties van vrouwen. Daar heb ik gebruik van gemaakt. En de sfeer hè, ik heb altijd veel aandacht geschonken aan de sfeer op kantoor. Dat is misschien wel een beetje vrouwelijk.” In Nederland worden steeds meer mannen door hun bedrijf naar een zogenoemde gender diversity-cursus gestuurd. Daar leren ze bijvoorbeeld dat ze vrouwelijke collega’s meer schouderklopjes moeten geven. Wat vindt u daarvan? “Ik vind het beledigend en neerbuigend. Laat die eenzijdige schouderklopjes in godsnaam zitten, maar een gelijke behandeling? Graag ja. Mijn stiefdochter bijvoorbeeld is accountant. Een heel slim meisje. Ze heeft bij twee grote kantoren gewerkt en daar was ze beter dan de meesten van haar mannelijke collega’s. Zij had al lang en breed haar accountancydiploma, terwijl die kerels nog jaren zaten te studeren in de avonduren. Ze was een sterke kracht en toch werd ze niet aardig behandeld. Het gevolg is dat ze nu bewust voor een klein kantoor heeft gekozen waar de sfeer vrouwvriendelijker is. Dat vind ik erg in deze tijd.” Voelen mannen zich bedreigd door een vrouwelijke collega die hun gelijke of meerdere is? “Dat zal ongetwijfeld vaak het geval zijn, maar dat bedoelde ik niet direct. Ik houd van een positieve benadering, ik leg altijd de nadruk op wat mensen goed doen. Natuurlijk vinden vrouwen het leuk om een complimentje te krijgen, maar dat geldt evenzeer voor mannen. Hoe vaak moeten echtgenotes niet benadrukken hoe fantastisch manlief is als hij een keer heeft gekookt of een andere bovennatuurlijke taak heeft volbracht? Zet ons met die empathiebevorderende cursussen in godsnaam niet neer als bedelende meisjes die moeten horen dat ze zo goed bezig zijn. Dat lijkt me niet goed voor de emancipatie.” U bent op uw vijftiende van school gehaald om te gaan werken, hoewel u goed kon leren. Was dat niet verschrikkelijk voor zo’n ambitieus meisje? “Helemaal niet. Mijn broertje had dat eerder ook meegemaakt, dus ik vond het niet onrechtvaardig of vervelend. Mijn stiefva-


PSvdW 11

23 januari 2010

Geboren in Den Haag op 10 februari 1944 1950-1956: Galvani School(lagere school) 1956-1959: Grotius Lyceum 1959-1961: Varmazen Lyceum, avond-hbs vanaf 1959: uitzendkracht 1961-1963: studie psychologie in Leiden 1972-1998: directievoorzitter Content Beheer 1985: buy-out van de eigenaar van Content 1986: beursintroductie Content 1987: boek Een geslaagde onderneming 1991-1998: overname van o.a. Schoevers en ASA 1990-1997: voorzitter R. McDonald Kinderfonds

1996: oprichting Sylvia Tóth Charity Foundation 1987-2010: commissariaten: o.a. Aegon, Endemol Entertainment, Kon. Bijenkorf, Vendex KBB 1998: oprichting Tóco d’Azur 2010: voorzitter van: o.a. Nationaal Jeugd Orkest, raad van toezicht Rotterdams Philharmonisch Orkest en Gergiev Festival Rotterdam

der vond dat wij best overdag ons eigen geld konden verdienen en ’s avonds de hbs afmaken. Op mijn vijftiende verjaardag begon ik aan mijn eerste baan als receptioniste en na werktijd ging ik naar school. In drie jaar haalde ik mijn staatsexamen en ik had ook nog tijd voor vriendjes. Het is levensbepalend geweest, want zo heb ik leren organiseren. Als je dat beheerst – en dat hebben vrouwen nodig, want die moeten veel meer ballen in de lucht houden dan de meeste mannen – kun je behoorlijk wat aan. Ik ben mijn pleegvader er dankbaar voor geweest.” Wat was er met uw biologische vader gebeurd? “Weggelopen. Achter de muziek aan gegaan, zeg ik altijd. Hij was een Hongaar met een zigeunerorkest.” Dat moet heel ingewikkeld zijn geweest voor uw moeder. Of had ze een eigen inkomen? “Ze werkte wel, maar daar verdiende ze bijna niets mee. Vrouwen waren in die tijd volledig economisch afhankelijk. Het was heel zwaar voor haar. Ze had geluk dat de eerste machinist op de Holland-Amerika Lijn zijn enkel verstuikte bij ons voor de deur. Mijn moeder haalde hem binnen om hem te verzorgen en hij is nooit meer weggegaan. Het heeft me al jong geleerd hoe belangrijk zelfstandigheid en onafhankelijkheid zijn.” En hebt daar snel werk van gemaakt. “Zeker. Uitzendwerk paste om die reden ook goed bij me. Als uitzendkracht ben je eigen baas. Ik ben op mijn zestiende bij het Algemeen Service Bureau begonnen, terwijl je er achttien voor moest zijn – ik vond het geweldig. Maar al snel dacht ik: een uitzendbureau runnen? Dat kan ik ook. Paul Hessing, een jongen uit mijn klas, had hetzelfde idee. Hij vroeg of ik met hem Content wilde opzetten. Dat leek me wel wat en al snel hadden we vestigingen door het hele land. Toen hij iets anders wilde en het bedrijf verkocht aan Engelsen, moest hij er een directeur bij leveren. Dat werd ik. En zo was Content van mij, op mijn 28ste. Daarna heb ik de Engelse eigenaar uitgekocht en het bedrijf naar de beurs gebracht. Het was geen uitgestippelde loopbaan. Ik wilde alleen maar vrijheid. Vrouwen kunnen veel

meer dan ze zelf denken, dat wil ik maar zeggen.” In Amerikaanse kranten staan geregeld stukken over de He-conemy en de He-session. Daarmee wordt bedoeld dat de recessie de schuld is van mannen en de manier waarop zij zaken doen. Bent u het daarmee eens? “Ja. Als vrouwen het voor het zeggen hadden gehad, zaten we nu niet zo in de penarie. Mannen nemen meer en grotere risico’s – vaak te veel, zoals steeds blijkt. Schulden op schulden maken komt voort uit een masculiene manier van denken. Kijk naar de dertig Zakenvrouwen van het Jaar in Nederland. Tot nu toe is er nog nooit eentje failliet gegaan. Dat laat toch wel zien hoe solide het systeem is van de vrouwelijke ondernemers die er zijn. Misschien zijn hun bedrijven minder groot, maar vergeet niet: het midden- en kleinbedrijf vormt de ruggengraat van een economie. Als mannen hun bedrijfsvoering iets meer zouden aanpakken vanuit de vrouwelijk denkwijze –een tikje voorzichtiger, niet verder springen dan de polsstok lang is – zou dat de econo-

Sylvia Tóth ontving diverse onderscheidingen, o.a. Zakenvrouw van het Jaar, officier in de orde van Oranje Nassau, Leading Women of the World. mie zeker ten goede komen.” En wat kunnen vrouwen van mannen leren? “Ambitie. Durf. Zelfvertrouwen. Als je een man en een vrouw dezelfde functie aanbiedt en ze hebben geen van beiden ervaring, denkt hij: laat ik maar proberen. En zij denkt: nou, ik weet niet of ik dat wel kan, ik moet het maar niet doen. Vrouwen zijn te bescheiden. Dat moet veranderen.” Draagt een wettelijk quotum voor vrouwen in topfuncties iets bij aan zo’n omschakeling? “Quota zijn voor vissers, niet voor vrouwen. Het is te bevoogdend. Wij zijn de enige meerderheid die als een minderheid wordt behandeld. Kom op, daar zijn we toch te trots voor? Weet je wat ze wel moeten doen? Zagen aan de stoelpoten van het old boys network, al die mannetjes die elkaar commissariaten toeschuiven. Bij grote bedrijven kom je steeds dezelfde types tegen. Als we afspreken dat je niet meer dan één commissariaat mag delen met iemand anders, moet je de bal wel buiten de vertrouwde cirkel gooien. En dan kom je vanzelf bij vrouwen uit.”

ADVERTENTIE

De beste bioscoop uit de buurt

De Boer en Zoon, Middenweg 63, Amsterdam, 020-6946398 Bang & Olufsen De Boer en Zoon, Noordeinde 178, Almere, 036-5372121 www.bang-olufsen-deboer.nl

www.bang-olufsen.com




Ook in Nederland, waar drie van de vier werkende vrouwen parttime werkt? “Dat is een probleem, ja. Eén van de voornaamste oorzaken van het gebrek aan vrouwen aan de top is dat ze bijna allemaal deeltijdbaantjes hebben. Daarmee kun je nooit het onderste uit de kan halen. Als je het hoogst haalbare wilt bereiken, moet je keihard werken en veel uren maken. Punt uit.” Intermediair heeft vorig jaar een onderzoek

gepubliceerd waaruit bleek dat ook veel jonge, kinderloze vrouwen liever geen fulltime baan willen. “Dat bedoel ik. Dat slaat toch nergens op? Een beetje koffie drinken met vriendinnen, een beetje shoppen, en een baan erbij. Tja, ieder zijn eigen keuze natuurlijk, maar zo heeft nog nooit iemand een spannende carrière gehad.” Is dat in Amerika anders?

“Er zijn hier ook nog steeds te weinig vrouwen in managementfuncties, maar de mentaliteit is wel heel anders. Met Amerikaanse vrouwen heb ik nooit van die tuttige gesprekken over hoe we het thuis allemaal regelen. Nee, dan gaat het over de inhoud van ons werk. Zo hoort het ook. In Nederland word je meewarig aangekeken als je een keer overwerkt. Hier is het normaal. Vrouwen werken hard: lange dagen, weinig va-


PSvdW 13

23 januari 2010

kantie, geen getut. En ze zien er goed uit.” Waarom willen zo veel Nederlandse vrouwen niet fulltime werken, denkt u? “Veel mannen werken ook helemaal niet hard, hoor. Het zit een beetje in de cultuur. Een ruime voldoende is al een schouderklopje, dan is het leven wel groot genoeg. Aan de andere kant, vrouwen zoals ik betalen ook een prijs voor het succes. Mijn kwaliteit van leven is voornamelijk bepaald in de werksfeer. Dat wil niet iedereen en dat snap ik ook. Wie kiest voor een baan van twintig uur kan meer investeren in het privéleven. Je kunt dan alleen niet verwachten dat je ook CEO van een multinational kunt worden. Toch ben ik ervan overtuigd dat een carrière en een gezinsleven elkaar niet hoeven te bijten als je het goed regelt.” Welke prijs hebt u betaald? Geen kinderen? “Familie is voor mij heel belangrijk. Ik heb geen biologisch nageslacht, maar ik heb veel kinderen om me heen. Ik heb een pleegdochter uit Brazilië die ik vanaf haar tiende heb opgevoed, en een stiefkind. Ik heb redelijk veel exen wier kinderen me dierbaar zijn gebleven. En dan heb ik ook nog een goede band met een aantal protégés, die in mijn leven zijn gekomen via mijn Charity Foundation. Met die stichting heb ik onder andere met het UMC een centrum voor patiëntjes met neurologische aandoeningen opgericht. Ik ben heel blij dat ik daar mijn geld aan kan besteden.” Bent u een filantroop? “Wanneer ben je dat? Ik heb altijd de behoefte gehad mensen gelukkig te maken. Dat heb ik van mijn moeder. Ik weet nog wat mijn ogen heeft geopend. Toen ik aan de avond-hbs begon, kon ik alleen tweedehands boeken betalen. Dat vond ik erg, want ik houd zo van de geur van nieuwe boeken. Toen ik dat de directeur vertelde, gaf hij me geld voor nieuwe boeken, op voorwaarde dat ik binnen drie jaar zou slagen en de boeken dan zou teruggeven. Ik ben nog nooit ergens zo blij mee geweest. Nog steeds, als kinderen in wie ik geloof me iets vragen, denk ik aan die nieuwe boeken. Ik wil mezelf niet mooier voordoen dan ik ben, maar voor mij was het normaal om te delen toen ik had vergaard.”

‘Een vriendin zei eens tegen mij: ‘What I need is a wife.’ Daar was ik het ongelooflijk mee eens’ Kunt u goed alleen zijn? “Ja. Ik vind het leuker met zijn tweeën, maar ik kan heel goed alleen zijn. En als ik een tijdje met mijn partner ben geweest, vind ik het heerlijk om even mijn eigen plan te trekken. Ik kan het goed met mezelf vinden. Ik lees graag, ik houd ontzettend veel van muziek.” Vervelen mannen u snel? “Ja. Nou ja, vervelen...Ik leef snel, ik doe veel en ik heb daardoor ook hoge verwachtingen van een relatie. Ik kan niet bij iemand blijven met wie ik geen passie meer deel. Dan ga ik liever weg.” Maar het is natuurlijk moeilijk om te investeren in passie als u nooit thuis bent. “Ja, dat is waar, passie gedijt bij aandacht. Maar weet je, vrouwen zijn zo gewend om in te leveren in een relatie ten behoeve van de man. En hoe je het ook wendt of keert, ik heb een mannenleven. Een Amerikaanse vriendin zei eens tegen me: ‘What I need is a wife.’ Daar was ik het ongelooflijk mee eens. Ik zou heel lief kunnen zijn voor een man die zegt: ‘Schatje, ga jij maar lekker werken. Ik regel het hier allemaal wel en ik ben er als je thuiskomt.’ Hoewel, zulke mannen vind ik dan ook weer niet leuk.” U zou een kunstenaar moeten nemen. Iemand die de hele dag in zijn atelier succesvol zit te kliederen en het dan heerlijk vindt om ’s avonds te koken. “Kijk, zo iemand, dat was nou leuk geweest. Nee, gekkigheid. En ik ben nu heel gelukkig met mijn geliefde. Je hoort mij niet klagen. Ik wilde alleen zeggen dat je met een mannenleven ook te maken krijgt met mannenproblemen.” Juist niet. U leidt een mannenleven, maar u blijft zitten met een vrouwenprobleem. Man-

nen komen niet in de situatie die u schetst, die vinden meestal wel weer een vrouw die zich wegcijfert.” “Ja, en dat vinden ze fijn. Stevige vrouwen willen een geliefde die net zo stevig is. Omgekeerd vinden mannen dat vaak bedreigend. De vergelijking gaat niet helemaal op, maar in het bedrijfsleven zie je ook dat met twee maten wordt gemeten: mannen kunnen een heel eind komen met middelmatigheid – nog een reden voor de recessie overigens. Maar vrouwen die het ver willen schoppen, kunnen het zich niet veroorloven om gemiddeld te zijn. En áls ze de massa ontstijgen, vinden de heren dát dus weer ingewikkeld.” Heeft u wel eens mannen achter u aan die op uw fortuin azen? “Dat weet ik niet, hoor. Ach, als je succesvol en rijk bent, zijn er ineens veel mensen die met je om willen gaan. Ik ben nu met iemand die niet wist wie ik was toen we elkaar ontmoetten – een buitenlander. Hij vond me vanaf het begin aardig om wie ik ben. Nou, dat was helemaal verrukkelijk.” Is het makkelijker om rijk en succesvol te zijn in New York dan in Nederland? “Misschien wel. Dit appartement is voor mij het ultieme stukje vrijheid. Hiervoor heb ik mijn hele leven gewerkt. Ik ben hier ongelooflijk gelukkig. Niemand weet wie ik ben en iedereen doet aardig om hoe ik ben. Niet dat dat nu zo bijzonder is, maar het is wel lekker om anoniem te zijn. Ik loop elke ochtend langs Strawberry Fields in Central Park naar de sportschool en daarna ga ik aan de slag. Om een uur of twaalf is de werkdag in Nederland afgelopen. Dan ben ik vrij en ligt New York aan mijn voeten. Als je dan nog wat te zeuren hebt.”

interview Sylvia Tóth

Recommend Documents