Interview Monique van de Ven NORMA incasseert 2,5 miljoen Noorderslag Seminar 2006 NORMA vecht voor kabelgeld

Magazine voor musici en acteurs

In dit nummer (februari 2006)

Interview Monique van de Ven NORMA incasseert 2,5 miljoen Noorderslag Seminar 2006 NORMA vecht voor kabelgeld

Februari 2006 • NORMA Nieuws • Magazine voor musici en acteurs

inhoud Nederland is te klein om het in je eentje met een producent uit te vechten

4

Het NORMA Fonds

7

NORMA incasseert 2,5 miljoen uit vier incassostromen

8

NORMA vecht voor uw kabelrecht

10

Eurosonic, Noorderslag en Noorderslag Seminar 2006

12

Geld uit het buitenland

14

Foto omslag: Monique van der Ven Foto: ANP (SPANGEN Aflevering 7 Copyright KIPPA)

colofon NORMA - naburige rechten musici en acteurs Louise Wentstraat 186 1018 MS Amsterdam Postbus 2995 1000 CZ Amsterdam T 020 - 627 27 98 F 020 - 626 96 97 E [email protected] www.stichtingnorma.nl Redactie Wisso Wissing (hoofdredacteur) Ruud Zinzen (eindredacteur) Anita Verheggen Met medewerking van Erwin Angad-Gaur, Ceren Taygun Vormgeving Frissewind visuele_communicatie, Amsterdam Druk Boeijinga, Apeldoorn

2

Voorwoord D

it is al weer het derde nummer van NORMA Nieuws nieuwe stijl. In de afgelopen paar jaren is NORMA sterk veranderd. Sleutelwoord daarbij is: ”Groei”. Niet alleen van het aantal aangeslotenen, maar ook van de incassostroom en de hoeveelheid uitbetaalde naburige rechtengelden. Het aantal aangeslotenen groeide vorig jaar van 5600 naar 7000. In 2005 is de incasso opgelopen tot € 4,8 miljoen. Daarnaast hebben wij vorig jaar met Thuiskopie finale overeenstemming bereikt over de afrekening van de periode 1993-2001, alsmede over de uitbetaling van de USA-gelden. Met deze twee geldstromen is een eenmalige incasso van € 4,1 miljoen gemoeid. In totaal is er in 2005 € 8,9 miljoen aan te verdelen gelden bijgekomen. Tegelijkertijd is vorig jaar het totaal van de uitbetalingen naar een recordhoogte van € 4,2 miljoen gestegen. (Ter vergelijking: In 2003 verdeelde NORMA zelf € 0,5 miljoen en in 2004 € 1,3 miljoen). Onze target voor 2005 is daarmee ruimschoots gehaald. Voor het jaar 2006 leggen we de lat weer hoger. Met het team deskundige medewerkers moet NORMA dit jaar de uitbetaling van 2005 kunnen overtreffen.

Wij zullen alles op alles zetten om ook het aantal incassobronnen te vergroten. Een belangrijke is kort geleden gerealiseerd: de achtergrondmuziek. NORMA heeft een overeenkomst met de NVPI gesloten waarbij wij meedelen in de opbrengst die de NVPI heeft uit de inkomsten van producenten van achtergrondmuziek zoals Alcas en Reditune. Als u dit leest zijn de gelden over de achter ons liggende jaren al verdeeld onder de rechthebbende musici. Maar de ambities van NORMA reiken verder. Wij willen in 2006 kabelgelden voor acteurs en musici incasseren bij de kabelmaatschappijen zoals UPC, Casema en Essent. Daarnaast claimen wij ook gelden bij de digitale kanalen zoals Digitenne en KPN. Ook in 2006 gaan wij er alles aan doen om te blijven uitblinken in onze primaire taak: het innen en verdelen van naburige rechtengelden. Amsterdam, februari 2006 Wisso Wissing, Directeur NORMA

3

Interview

Nederland is te klein om het in je eentje met een producent uit te vechten In 1999 werd Monique van de Ven uitgeroepen tot Nederlandse actrice van de eeuw. Ze heeft een onaantastbare status bereikt. Maar zakelijk had ze het allemaal beter willen regelen. “Ik heb het heel erg laten sloffen en dat neem ik mezelf kwalijk.” Tekst: Anita Verheggen

Ben je al naar ‘Turks Fruit, de musical’ geweest? Nog niet. Ze hebben me wel uitgenodigd voor de première, maar pas als het loopt ga ik kijken. Binnenkort ga je het boek ‘Zomerhitte’ van Jan Wolkers verfilmen. Is het toeval dat je juist met een boek van Wolkers aan de slag gaat of een bewuste keuze? Het is niet de eerste keer dat ik een film regisseer. Acht jaar geleden heb ik ‘Mama’s proefkonijn’ met Johanna ter Steege geregisseerd. Daarna had ik het te druk met de TVserie ‘Spangen’ en kwam ik niet aan regisseren toe. Het afgelopen voorjaar las ik ´Zomerhitte´ (boekenweekgeschenk red.) dat ik tijdens het Boekenbal aan Jan Wolkers zou presenteren. Ik vond het een prachtig verhaal dat een mooie film zou kunnen opleveren. Daar heb ik die avond meteen met Jan over gepraat. “Maar kan jij dat dan

4

wel?”, vroeg hij. Toen heb ik hem ‘Mama’s proefkonijn’ opgestuurd en dat vond hij prachtig. Wat voor type regisseur wil je zijn? Een acteursregisseur. Ik vind het heerlijk om me niet teveel met techniek bezig te hoeven houden hoewel ik er wel een goed oog voor heb. Maar het belangrijkste is hoe de acteurs zijn. Bij Turks Fruit heb ik gemerkt hoe belangrijk de chemie tussen acteurs is. Het publiek moet echt van ze houden. Jij komt op voor de zakelijke belangen van acteurs. Wanneer ben je zo betrokken geraakt bij juist dit aspect van het vak? Pas de laatste jaren. Op een gegeven moment dacht ik: “Verdorie, ik had het, gezien mijn ervaring, al allemaal makkelijk geregeld moeten hebben.” Ik heb het heel erg laten sloffen en dat neem ik mezelf erg kwalijk. Maar het kost tijd en energie. En als je dan

Beeld: ANP , KIPPA

werkt en een gezin hebt is dat moeilijk op te brengen. Je hebt een juridisch onderzoek laten doen naar de mogelijkheid om herhalingsvergoedingen te krijgen voor films op TV? Daarom heb ik een onderzoek laten doen of een juridische procedure, waarmee ik die vergoedingen kan afdwingen, kansrijk is. Vroeger waren er nog geen video’s en DVD’s. Welke regeling ik in het verleden ook getroffen heb, je kunt geen rechten overdragen van iets wat er toen nog niet was. Ik had een goede zaak. Maar als je daar een nieuw contract over wilt afsluiten moet je wel goed kijken naar wat je aanricht. De rechter zou mij waarschijnlijk 6% hebben toegekend van de 6000 gulden die ik voor Turks Fruit heb ontvangen, terwijl de kosten van alleen al het onderzoek heel hoog waren. Het is daarom nooit tot een procedure gekomen. Je hebt daar meer mensen voor nodig en een

breder draagvlak. Daarom ga ik binnenkort praten met een ambtenaar van OC&W over de mogelijkheid een nieuwe wet te maken waarmee we dit kunnen afdwingen. Er moet een centraal orgaan komen dat alles registreert. Als ‘Amsterdamned’ in Frankrijk op TV komt, krijg ik daar een vergoeding voor. In Nederland krijgen de producenten al het geld. Ze roepen hard dat het niet anders kan omdat zij veel geld investeren en hebben hun zin gekregen. Maar als een film succes heeft moet je kunnen delen. En de verdeling van die gelden moet je eerlijk regelen met een standaardregeling zodat je niet alles per contract weer opnieuw moet bevechten. NORMA wil via jurisprudentie afdwingen dat er een onvervreemdbaar vergoedingsrecht voor acteurs komt. Producenten zouden dan per exploitatievorm een vergoeding aan de acteurs moeten betalen. Denk je dat zo’n actie kans van slagen heeft?

Is dat niet veel te veel werk voor NORMA? Je moet dit van bovenaf regelen en het is belangrijk dát dit gebeurt want het wordt

Nederland is zo versnipperd. Er moet één bond zijn, die de belangen van alle acteurs behartigt en waar iedereen bij is aangeslo-

‘Ik krijg al 33 jaar geen cent voor de films van mij die op TV te zien zijn’ met internet een ingewikkeld verhaal. Nederland is te klein om dit in je eentje als acteur met een producent uit te vechten. In onmin leven met mensen is heel vervelend. Je komt iedereen weer tegen op de première. Het moet grootser, met iedereen, de hele film- en TV-wereld. Anders wordt het te persoonlijk. Een aantal acteurs is bezig de beroepsvereniging ACT nieuw leven in te blazen….. Ik begrijp niet dat ze niet samenwerken.

ten. In Amerika heb je het Screen Actors Guild. Als je daar geen lid van bent krijg je geen baan. In Nederland denken acteurs bijvoorbeeld pas als ze 50 of 60 jaar oud zijn aan hun pensioen. We zijn allemaal zelfstandigen. Je hebt piektijden waarin het goed gaat en dan ben je niet met je pensioenvoorziening bezig. We moeten verplicht stellen dat een klein percentage van je verdiensten naar een pensioenpotje gaat. Een verplichte pensioenregeling voor acteurs en regisseurs. Ik sprak laatst met Wouter Bos ➜

5

In de TV-serie ‘Windkracht 10’ foto: ANP (KIPPA)

(voorzitter Tweede Kamerfractie van de PvdA red.) en die was verbaasd dat het zo slecht geregeld is voor filmmakers. Het is een kwestie van bewust met de zakelijke kant bezig zijn. NORMA wil op korte termijn een zakelijke stoomcursus voor acteurs organiseren. Welke lesstof moet daar absoluut worden behandeld? Ik vind dat een goed initiatief maar alles hangt af van de rechtenkwesties. Als je te moeilijk doet krijg je de rol niet. Laat het daarom maar over aan een agent. Er zou voor de cursisten een checklist moeten

enthousiasmeer je een regisseur? Zorg eerst dat je die rol krijgt en probeer pas in een later stadium wat te veranderen aan het script. Het allerbelangrijkste voor een acteur is: wat wil je met je carrière, wat wil je gaan doen? Je moet je niet te rigide op willen stellen. Beginnende acteurs moeten heel erg open staan. Je kunt theater en film doen en best in een soap gaan staan. Probeer veel jonge regisseurs te ontmoeten en veel mensen te leren kennen. Doe alles maar. Dan distilleer je zelf waar je goed in bent en waar je je lekker in voelt. De toneelopleiding is ontzettend belangrijk omdat je met gelijkge-

‘Goed kunstbeleid zou voor een veel langere termijn dan één kabinetsperiode moeten worden uitgezet’ komen die je helpt bij het kiezen van een goede agent of advocaat die je zaken kan regelen. We hebben nu echt goede agenten in Nederland. Ik geef wel eens een cursus van 3 maanden op de toneelschool. Daar begin ik bij nul. Je krijgt een telefoontje van de castingdirector. Wat doe je dan? Ben je aardig, geïnteresseerd? Hoe presenteer je jezelf? Stuur geen vakantiekiekje maar een mooie foto. Hoe

6

stemden aan een passie kunt werken zonder op je bek te gaan. In het buitenland kun je veel vaker nog eens een cursusje doen. In Amerika heb ik directing workshops gedaan en met studenten filmpjes gemaakt. Amerikanen hebben minder gêne. Jack Nicholson doet daar ook nog gewoon een workshop. In Nederland gebeurt dat niet. Maar waarom mag je in het begin van je carrière wel een rol uitproberen en later niet meer? Ik moet

altijd goed zijn. Dat is niet eerlijk want ik kan niet altijd goed zijn. Het niveau van acteurs zou kunnen worden verhoogd als er een plek is waar je dingen kunt uitproberen. Een podium voor acteurs en regisseurs waar ook studenten komen. Ik zou het fantastisch vinden als Joop van den Ende zijn repetitiecentrum als oefenpodium voor al die acteurs zou inrichten. Het subsidiebeleid in Nederland laat dat misschien wel niet toe. Als kunst niet meteen verhandelbaar is vinden politici het vaak al niet meer de moeite waard…. Ik ben blij dat de PvdA dat in een nieuwe beleidsnotitie heeft proberen uit te zoeken. Wat betekent de kunst voor de samenleving? Het hééft wel een maatschappelijke functie maar hoeft niet altijd een maatschappelijke functie te hebben. Ik vind dat kunst los moet staan van alles. Het is van levensbelang, het is een toetje, een cake. Het zou ondraaglijk zijn als het er niet meer was! De maatschappelijke functie is prachtig, maar kunst moét omdat ze het leven opvrolijkt en moet daarom van iedereen zijn. Ik ben het eens met de PvdA-notitie dat het verschil tussen hoge en lage kunst moet worden opgeheven. Maar echt goed kunstbeleid zou voor een veel langere termijn dan één kabinetsperiode moeten worden uitgezet.

Het NORMA-Fonds Het NORMA Fonds stimuleert, steunt, onderneemt en participeert in: nieuwe en bestaande initiatieven, projecten en activititeiten die de culturele, maatschappelijke en professionele belangen van uitvoerende kunstenaars verbonden aan het Nederlandse kunstenforum ten doel hebben. Daarbij hanteert het fonds criteria, procedures, richtlijnen en spelregels waaraan subsidieaanvragers moeten voldoen. Deze worden uiteengezet in het reglement van het NORMA Fonds. Bij NORMA staat individuele repartitie voorop. Gelden die vrijvallen omdat de drempel niet wordt gehaald, of gelden die niet uitgekeerd kunnen worden omdat rechthebbenden zich niet melden of - ondanks alle inspanningen - onvindbaar zijn, en gelden die zich naar aard en/of kostenaspect niet lenen voor individuele repartitie, worden collectief verdeeld. NORMA stelt zich op het standpunt dat dit geld ten goede dient te komen aan alle uitvoerende kunstenaars. Dit jaar is op basis van het in april jl. door het bestuur vastgestelde reglement een begin gemaakt met de uitstroom van de gelden uit het NORMA Fonds, want het beleid van NORMA is dat – net als bij de individuele repartitie –de gelden bij de acteurs en musici moeten terechtkomen. Wij vinden het veel beter en eerlijker om dit geld collectief aan te wenden voor de groep waarvoor het ook geïnd is. Want op die manier profiteren rechthebbenden die niet op te sporen zijn er ook van. Dat is dan ook de reden waarom nationaal en internationaal de incasso- en repartitieorganisaties deze geldmiddelen in een apart fonds onderbrengen. Bij NORMA

wordt maximaal 5% afgezonderd voor het fonds. Aanvragen en aanbevelingen van derden kunnen uitsluitend gedaan worden door in Nederland gevestigde en/of werkzame rechtspersonen. Daarnaast kan het NORMAbestuur besluiten projecten of activiteiten van derden of NORMA zelf uit het fonds te financieren.

Voorbeelden van financiering Het is de bedoeling dat vanuit het fonds zaken op hoofdlijnen worden gefinancierd die te maken hebben met arbeidsmarkt/ werkgelegenheid, scholing/cursussen en rechtsbijstand. Een paar voorbeelden. Arbeidsmarkt/werkgelegenheid: een verlonings- en bemiddelingsorganisatie voor musici en acteurs, de ondersteuning van een productie zoals een film of een toneelstuk, het beschikbaar stellen van podiumruimte aan beginnende musici en acteurs. Scholingen en cursussen zijn denkbaar op het gebied van een CD-productie, zaken die een relatie hebben met je werk, het weerbaarder maken van uitvoerende kunstenaars. Kortom, geld dat niet individueel kan worden uitgekeerd, krijgt een uitstekende bestemming.

Rockacademie. In mei 2006 zal een soortgelijke opleiding voor acteurs van start gaan.

In de afgelopen periode heeft NORMA o.a. aan de volgende projecten bijgedragen:

Subsidies zijn o.a. toegekend aan: een drietal projecten van een half jaar van de leergangen Regie, Scenografie en Techniek aan de Kleinkunstopleiding voor Stem, Theater en Muziek. Het project ‘More Dutch radio years’ (Westcoast Big Band). De Grote Prijs van Zuid-Holland (Zuidhollandse Popunie). Een juridische procedure voor de cast van de TV-serie Flodder (Paradise Unlimited). Het project Dizkuzz, met een serie van 22 paneldiscussie- programma’s (LaLaLa Management). De op Noorderslag gepresenteerde Handreiking Popbeleid Gemeenten (PopNL).

Hoofdsponsor van de opleiding muzikaal ondernemerschap die in maart 2006 van start gaat. Dit project is een initiatief van Conamus. De opleiding is ontwikkeld door IMMER in samenwerking met de Fontys

Op dit moment zijn vele aanvragen in behandeling. Heeft u vragen over het indienen van een aanvraag, neem dan contact op met het NORMA-bureau (vragen naar Carina Peeters).

Gefinancierde projecten

7

NORMA incasseert 2,5 miljoen uit vier nieuwe incassostromen In 2005 heeft NORMA er vier nieuwe incassostromen bij gekregen: de leenrecht videogelden, thuiskopie audio live, de thuiskopie interactief gelden en de vergoeding voor achtergrondmuziek. Het totaal geïncasseerde bedrag uit deze vier bronnen beloopt ca. € 2,5 miljoen. Sinds 2004 verdeelt NORMA ook de leenrecht audiogelden. De repartitie van thuiskopie videogelden wordt al langer door NORMA verzorgd.

8

Tekst: Wisso Wissing Beeld: Don Wijns

Leenrecht audiogelden

Leenrecht videogelden

NORMA heeft sinds januari 2004 een aanwijzingsbesluit van Stichting Leenrecht om de heffing die deze stichting bij de openbare bibliotheken incasseert aan de rechthebbende uitvoerend kunstenaars uit te keren. In augustus 2004 heeft Stichting Leenrecht besloten om NORMA - op basis van een repartitievoorstel van juni 2004 - de leenrecht audiogelden te laten verdelen en is het voor uitvoerende kunstenaars beschikbare bedrag over de jaren 1996-2002 overgemaakt en vervolgens door ons verdeeld. NORMA heeft in mei 2005 de afgesproken rapportage uitgebracht aan het Leenrecht bestuur. Hierin zijn wij in hoofdlijnen nader ingegaan op het verdeelsysteem, de repartitiemethodiek en de fasering van de uitbetalingen. Op basis van de rapportage heeft Stichting Leenrecht besloten NORMA ook de later beschikbaar gekomen audiogelden te laten verdelen, te beginnen met de jaren 2003 en 2004.

In de bovengenoemde rapportage aan Stichting Leenrecht heeft NORMA ook een uitgewerkt voorstel gedaan om de leenrecht videogelden te verdelen. Stichting Leenrecht heeft ook met dit voorstel ingestemd en de gelden over de jaren 1996-2004 aan NORMA overgemaakt.

Audio Live Musici en acteurs die live op de radio te horen zijn en die thuisgekopieerd worden, vallen bij de verdeling van de thuiskopie audiogelden buiten de boot. Sena verdeelt immers op basis van playlistgegevens van commerciële CD’s op de radio. Het gaat hier vooral om musici uit de klassieke orkesten en jazzmusici die live op Radio 4 spelen, maar het betreft ook een aantal andere radioprogramma’s waar live musici te horen zijn. Daarom heeft NORMA al enige jaren

geleden de categorie ‘audio live’ ingesteld en 4% van de totale thuiskopie audiogelden voor deze categorie bestemd. Deze opzet is goedgekeurd door Stichting de Thuiskopie. NORMA heeft in 2005 de gelden over de jaren 2000-2004 van Stichting de Thuiskopie ontvangen.

Thuiskopie Interactief Stichting de Thuiskopie heeft in december 2000 besloten om 100% van de interactief gelden aan de NVPI ter beschikking te stellen als vertegenwoordiger van de interactief branche (games, informatieve en educatieve software). NORMA heeft tegen dit besluit bezwaar gemaakt en vervolgens is begin 2001 binnen het bestuur van Thuiskopie een compromis gesloten. Het producentendeel is vastgesteld op 90% en de resterende 10% is sindsdien gereserveerd door Stichting de Thuiskopie voor claims van uitvoerende kunstenaar en andere rechthebbenden. Binnen

Sinds 2005 incasseert en verdeelt NORMA ook een deel van de rechtengelden voor achtergrondmuziek

de secties Audio en Video van Stichting de Thuiskopie is recent een besluit genomen over een nieuwe verdeling. Voor de bestemming van de gereserveerde gelden over de periode 1999-2004 is binnen Thuiskopie overeenstemming bereikt. NORMA zal hier het grootste deel van verdelen aan rechthebbende musici en acteurs. Volgens de planning zal hier na de zomer een begin mee worden gemaakt. Vanaf het basisjaar 2005 zullen de gelden evenwichtiger tussen de verschillende groepen rechthebbenden verdeeld worden. Hierbij krijgt NORMA een belangrijke rol. Wij zullen dan het geld gaan verdelen aan de rechthebbenden in: • Games met Nederlandse stemmen; • Games met een aandeel origineel Nederlands materiaal (muziek en tekst); • Games waar het filmmateriaal speciaal voor is gemaakt (en pas later voor de speelfilm).

Verder zal een deel van de interactieve gelden worden toegevoegd aan de reguliere audio- en videogelden aangezien gameproducenten steeds meer reeds op CD uitgebrachte muziek of bestaande films gebruiken.

Achtergrondmuziek De NVPI sluit overeenkomsten met producenten van achtergrondmuziek zoals Alcas en Reditune Music. Deze producenten gebruiken muziekbestanden en zetten deze op de bekende systemen in het café, restaurant of winkel. Waar vroeger met banden gewerkt werd, vindt de distributie nu digitaal plaats via verschillende eigentijdse internettoepassingen of via het eigen satellietnetwerk van Alcas. De NVPI heeft de naburige rechten van de producent. De naburige rechten van de musici zijn in sommige gevallen overgedragen aan de producent maar in andere gevallen juist niet. NORMA heeft de NVPI

een vrijwaring gegeven voor claims van individuele musici. De NVPI ontvangt een percentage van de omzet van de achtergrondmuziekproducent als vergoeding voor het exploiteren van de rechten van de fonogramproducenten. NORMA heeft met de NVPI afgesproken dat wij delen in deze opbrengsten. Deze gelden hebben betrekking op de producties van nationale artiesten. Het is NORMA zelfs gelukt om ook over het verleden gelden te ontvangen. Met de NVPI is de verdeling geregeld en een overeenkomst voor de komende jaren afgesproken. NORMA heeft de vergoeding over de afgelopen jaren inmiddels aan de rechthebbende musici uitbetaald.

9

NORMA vecht voor uw kabelrecht klare taal spreekt. We brengen daarin (nogmaals) tot uitdrukking dat wij niet langer zullen tolereren dat uw kabelrechten worden genegeerd en stellen hen voor een principiële keuze. Zij kunnen ofwel tot een uiterst attractieve contractuele regeling voor de komende paar jaren toetreden, ofwel hun dossiers worden overgedragen aan een advocaat die gespecialiseerd is in dergelijke zaken. Het woord/de keuze is nu aan de kabelmaatschappijen. Uiterlijk 13 februari dienen zij op ons aanbod in te gaan. Blijven zij volharden in hun onwelwillende houding, dan kunnen zij de sommatie van onze advocaat tegemoet zien.

In vele opzichten heeft NORMA een voorspoedig 2005 achter de rug. Maar het zat ons hier en daar ook tegen. In het bijzonder geldt dat voor onze systematische pogingen uw kabelrechten te verzilveren. Eerst hebben wij contact gezocht met de VECAI, de brancheorganisatie van de kabelexploitanten. Toen dit niets opleverde, besloten wij in het voorjaar de branchegenoten rechtstreeks te benaderen. In een reeks brieven en publicaties lichtten wij hen voor over doelstellingen, beleid en activiteiten van NORMA. We legden onze positie uit wat betreft de exploitatie van de ons toevertrouwde kabelrechten en drongen aan op overleg en overlegging van gegevens die tot onderhandelingen over een wederzijds bevredigende contractuele regeling zouden kunnen leiden.

10

Helaas was, afgezien van een enkele welwillende exploitant, de respons op dit alles negatief of ontbrak geheel. Onder aanvoering van hun brancheorganisatie VECAI lijken de meeste kabelexploitanten de misvatting te hebben dat zij een licentie voor de kabelrechten van uitvoerend kunstenaars niet nodig hebben. Het klopt inderdaad dat musici en acteurs hun kabelrechten (nog) vaak overdragen aan producenten en omroepen, maar in een groot aantal gevallen gebeurt dit niet en dan kan volgens de wet alleen een organisatie als NORMA optreden. We hebben deze onaangename ervaringen in het voorbije jaar geëvalueerd en zijn tot de slotsom gekomen dat deze langdurige impasse moet worden doorbroken. Dezer dagen vinden de kabelexploitanten een brief van NORMA in hun brievenbus die

Vergadering van Aangeslotenen Op maandag 26 juni 2006 wordt de Vergadering van Aangeslotenen van NORMA gehouden. Het is de bedoeling dat deze bijeenkomst weer in het Filmmuseum in het Vondelpark te Amsterdam zal plaatsvinden. Tijdens deze bijeenkomst zal verslag worden gedaan van de activiteiten van het afgelopen jaar en zal het beleidsplan voor de komende jaren worden gepresenteerd. Op de vergadering kunnen de aangesloten musici en acteurs hun ervaringen melden. Verder zullen twee bestuursleden worden gekozen. Alle aangeslotenen van NORMA ontvangen nog een uitnodiging.

Antwoorden op de meest gestelde vragen aan NORMA Regelmatig wordt NORMA door musici en acteurs benaderd met vragen. Wij behandelen hier de meest gestelde.

vergoeding soms al een herhalingsvergoeding. Het beste is echter om daarover in het contract afspraken te maken.

Mag ik ‘ presentatie’ opgeven? Nee, de Wet op de Naburige Rechten (WNR) geeft een definitie van “uitvoerend kunstenaar”. Omdat presentatie hierin niet wordt genoemd, kunnen wij een uitvoerend kunstenaar die als presentator optreedt niet uitkeren. Wel adviseren wij in zo’n geval altijd contact op te nemen met het NORMA bureau.

Hoe kan ik me aansluiten bij NORMA? Per telefoon of e-mail. U ontvangt dan van NORMA een setje formulieren. Het belangrijkste daarvan is de exploitatieovereenkomst. Deze dient u ingevuld en ondertekend aan NORMA terug te sturen, met een kopie van uw paspoort. Verder ontvangt u speellijsten en ook die dient u, om in aanmerking te komen voor een vergoeding, aan NORMA op te sturen. Het lidmaatschap is gratis.

Welke soort rol heb ik nu eigenlijk binnen dit programma? Van belang is hoe ‘dragend’ de rol is binnen het programma en bij een serie of soap ook de vraag in hoeveel afleveringen u te zien bent. Bij een gastrol in een serie of soap vult u A3 in. Zit u bij de hoofdcast dan vult u A1 in en A2 als u een bijrol heeft. In geval van een speelfilm zijn de hoofdrollen A1, de ondersteunende rollen A2 en kleine rollen A3. Bij muzikanten is B1 een soloartiest of bandlid en B2 sessiemuzikanten of achtergrondkoor. Wat is het verschil tussen herhalen en thuiskopiëren? NORMA verdeelt o.a. thuiskopiegelden. Een thuiskopie is een door het publiek gemaakte kopie van bijvoorbeeld een televisieprogramma voor eigen gebruik. NORMA verdeelt de thuiskopievideogelden op basis van de mate waarin een programma daadwerkelijk gekopieerd wordt. Het herhalen van televisieprogramma’s is een zaak van de omroepen. NORMA speelt bij een mogelijke vergoeding voor herhalingen (nog) geen rol. Het is nu nog een zaak die tussen de uitvoerend kunstenaar en de producent geregeld moet worden en in de praktijk zit in een ontvangen

Het televisieprogramma waarin ik zit, is op de buitenlandse televisie te zien geweest. Krijg ik daar een vergoeding voor? Als NORMA met de organisatie in het betreffende land een overeenkomst heeft afgesloten, ontvangt u hiervoor een vergoeding. Neem in ieder geval contact op met het NORMA bureau. Komen erfgenamen in aanmerking voor een vergoeding? Mocht de uitvoerend kunstenaar komen te overlijden, dan komen de wettige erfgenamen in aanmerking voor de vergoeding waar de uitvoerend kunstenaar tijdens zijn of haar leven recht op zou hebben gehad. Erfgenamen dienen contact op te nemen met het NORMA bureau. Wat is het verschil tussen Sena en NORMA? Sena incasseert nabuurrechtelijke vergoedingen voor het openbaarmaken van muziek die is verschenen op “commerciële fonogrammen” (in gewoon Nederlands: voor muziek op voor de verkoop in de handel gebrachte

geluidsdragers zoals CD’s). Sena keert 50% van de geïncasseerde gelden uit aan alle uitvoerend kunstenaars die op een opname te horen zijn en 50% aan de producent van de opname. Meer informatie: www.sena.nl. NORMA verdeelt in principe alle vergoedingen voor naburig recht aan uitvoerend kunstenaars die niet via Sena verlopen. NORMA incasseert en verdeelt niet enkel geld voor muziek, maar ook voor en aan bijvoorbeeld acteurs of musici die in of buiten beeld als uitvoerende aan een video-, TV- of filmproductie hebben meegewerkt. NORMA verdeelt onder meer thuiskopie-, leenrecht- en kabelgeld aan musici en acteurs. Ik heb mijn medewerking niet opgegeven, maar toch krijg ik een bedrag NORMA zoekt zeer actief naar performers. Wij doen dit door gegevens te halen van internet, uit TV-gidsen, CD-hoesjes en via uw collega’s. Op deze manier kan (een deel van) uw medewerking zijn ingevoerd en uitbetaald. Dit is een service die NORMA u biedt. Reglementair moet u echter zelf de speellijsten invullen en opsturen. Ik heb mijn medewerking niet opgegeven, heb een betaling ontvangen, maar mis nog medewerking Ondanks de zeer zorgvuldige zoektocht naar medewerking, zal NORMA niet in alle gevallen uw volledige gegevens kunnen vergaren als u deze niet zelf heeft opgegeven. Dat kan het geval zijn bij de CD-medewerking voor de leenrechtuitbetaling. U kunt reglementair nog tot maximaal drie jaar na de start van een betaalperiode uw aanvullende medewerking indienen. Als een betaalperiode eenmaal is afgesloten is dat niet meer mogelijk.

De juridische uitleg in deze meest gestelde vragen is vereenvoudigd weergegeven. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend.

11

Eurosonic, Noorderslag en Noorderslag Seminar 2006 Zoals ieder jaar vond begin januari in Groningen de opening van het popjaar plaats door middel van de Eurosonic/Noorderslag-concerten en de Noorderslag Seminars. Met name het dagprogramma (forumdiscussies, presentaties, interviews en lezingen) leek dit jaar interessanter dan bij voorgaande edities. Tekst: Erwin Angad-Gaur Legal Downloads Diverse forums vrijdag- en zaterdagmiddag behandelden de ontwikkelingen in de downloadmarkt. Nu er het afgelopen jaar werkelijk een legale markt ontstaan is voor het downloaden van muziek valt hier natuurlijk meer over te zeggen dan in de afgelopen jaren, al blijft het gevaar van luchtfietserij nadrukkelijk aanwezig. Hoewel er afgelopen jaar 4,3 miljoen verdiend werd aan legale downloads, blijven voorspellingen over de toekomst (genoemd werd o.m. een omzet van 100 miljoen in 2010) grote vraagtekens. Interessanter zijn de constateringen rond het consumentenprofiel: ook voor deze markt geldt dat het de 30+ers zijn (al een aantal jaren geleden verantwoordelijk voor 70% van de albumverkoop) die met name doelgroep van de muziekmarkt blijken. Een groep met geld, maar weinig tijd; interesse in muziek, maar niet meer in staat de trends te volgen. Ook is het voor deze groep nog steeds moeilijk te bepalen waar en hoe men legaal en veilig (zonder gevaar voor de computer) muziek kan downloaden. De IFPI (de

12

internationale organisatie van producenten) komt daarom dit jaar met een beeldmerk voor legale download-sites en heeft www. pro-music.nl ingericht als kenniscentrum en wegwijzer op het net.

Pop met beleid en popnota Tevens werd op Noorderslag door POPNL en de VNG de handreiking “POP met beleid” gepresenteerd. Deze handreiking is met name bedoeld om lokale overheden te voorzien van een helpdesk (de handreiking zelf en een website) voor het ontwikkelen van een popmuziekbeleid dat past bij de omvang en de ambities van de eigen gemeente. Het ontbreekt bij veel (vooral kleinere) gemeenten nog steeds aan kennis op dit gebied, waardoor op lokaal niveau nog veel te winnen valt. Hoewel de handreiking, mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage vanuit het NORMA Fonds, zo van groot nut kan zijn, was met name het minicollege dat popprofessor Tom ter Bogt ter ondersteuning van het sociaal-culturele belang van popmuziek gaf het interessantst.

NORMA-directeur Wisso Wissing en hoofddocent Alexander Beets delen de certificaten uit aan de deelnemers van de korte opleiding ‘Muzikaal ondernemerschap’

Met name de door hem geconstateerde verschuivingen in de consumentensmaak, waarbij Nederlandstalige popmuziek en het levenslied naar het centrum van de pop bewegen en de grenzen tussen “hoge” en “lage” cultuur” steeds verder vervagen, vormen de beste argumenten popmuziek te ondersteunen. Meest vermakelijke conclusie uit zijn onderzoek is de bevestiging dat smaakoverdracht tussen generaties dominant van moeder op kind plaatsvindt; de smaak van de vader heeft, zo blijkt, geen significante invloed op het kind. Ook SP-kamerlid Arda Gerkens was als panellid bij de presentatie van “POP met beleid” aanwezig en bevestigde het, in haar ogen, grote belang van de popcultuur. Later op de dag werd zij door Gerard Walhof geïnterviewd over haar initiatiefnota “Oorstrelend en Hartveroverend” waarin zij onder meer pleit voor de totstandkoming van een productie- en promotiefonds voor popmuziek. Een klein vuurwerkje ontstond daarbij tijdens een discussie tussen Gerkens en Flo-

rent Luijckx, zendercoördinator van 3FM. Luijckx kon zich maar met moeite vinden in de constatering van Gerkens dat de publieke omroep meer en breder aandacht zou moeten besteden aan het Nederlands product. Volgens hem zou de zender daarmee publiek verliezen wat ten koste zou gaan van de impact en de invloed van een zender als 3FM. Dat 3FM op dit moment weinig positieve impact of invloed op dit gebied toe te schrijven valt leek hem daarbij niet te deren. Zoals ook de opvatting dat een publieke omroep er juist zou moeten zijn om datgene een podium te bieden wat in de markt (commerciële stations) onvoldoende aandacht krijgt niet tot zijn manier van denken bleek te behoren. Zijn optreden deed mij dan ook sterk denken aan een cartoon die bij zijn aantreden in een landelijk dagblad verscheen en waarin hij zich met een bordje met een “3” erop voorstelde als nieuwe zendercoördinator van 3FM. “Ik ga het profiel van de zender veranderen” melde hij in het tweede plaatje, om in het derde plaatje van de strip trots opnieuw het bordje met de “3” erop aan de lezer te tonen, dit keer met een handgeschreven “5” ervoor en een handgeschreven “8” er achter. “Kijk, dit is al een stuk beter!”…

NORMA Ten slotte presenteerde NORMA zich voor de eerste maal op Noorderslag. Directeur Wisso Wissing gaf eerst een presentatie van de activiteiten van NORMA. Vervolgens opende hij - na een korte introductie van het NORMA Fonds - als sponsor van de opleiding de openbare laatste les van de korte opleiding muzikaal ondernemerschap. Na afloop reikte hij met hoofddocent Alexander Beets de certificaten aan de deelnemers uit. De openbare les bestond verder uit een in-

terview met boeker Jan Dirk Vis (o.m. Ali B.) over de werkwijze van zijn bureau en de wijze waarop artiesten in verschillende markten gezet kunnen worden. Door ziekte was Ali B., die als artiest zijn ervaringen op dit gebied zou delen, helaas afwezig, wat het verhaal iets eenzijdiger maakte dan oorspronkelijk gepland.

Eurosonic en Noorderslag De muziek zelf nam donderdag, vrijdag (Eurosonic) en zaterdag (Noorderslag) bezit van Groningen. Het wordt saai om elk jaar te herhalen, maar de meest gehoorde klacht blijft dat het festival aan zijn eigen succes ten onder dreigt te gaan. Het is voor veel festivalboekers door de enorme publieke belangstelling steeds moeilijker de verschillende concerten te bezoeken. Met name over de drukte vrijdag in Huize Maas heb ik in dat verband erg veel klachten gehoord. Zelf heb ik daar het wat mij betreft beste optreden van Eurosonic gezien: the Editors (al was ik wat verbaasd dat ze door de presentator van MTV werden aangekondigd als “de beste hiphop-band van het moment” (???)). De beste band op Noorderslag was wat mij betreft New Cool Collective, niet nieuw of verrassend, maar gewoon goed met hoofdletters, zoals altijd. Het meest beschamende wat ik heb moeten aanhoren was de wijze waarop Hind in de kleine zaal door de geluidstechniek om zeep werd gebracht. Het enige hoorbare aan haar stem was een lage middenfrequentie, die haar zelfs wanneer ze tussen de nummers door iets wilde vertellen vrijwel onverstaanbaar maakte. Dat moet op een festival als dit toch niet kunnen gebeuren. Temeer omdat een paar jaar terug in dezelfde zaal hetzelfde met Spinvis gebeurde. Spinvis die dit jaar overigens, ondersteund door geprojecteerde videobeelden, meer

overtuigde als podiumact. De popprijs tenslotte werd dit jaar uitgereikt aan Within Temptation, dat helaas niet kon optreden omdat zangeres Sharon den Adel in december moeder is geworden. De mannelijke bandleden van de metalgroep namen daarom de prijs, een bedrag van 10.000 euro en een beeld van Theo Mackaay, in ontvangst en beloofden volgend jaar graag terug te komen. Een mooi vooruitzicht voor de komende editie...

Optreden van Hind (boven) en New Cool Collective

13

Geld uit het buitenland Met de Franse zusterorganisatie Adami heeft NORMA sinds 2004 een bilaterale overeenkomst. Dit soort overeenkomsten hebben de bedoeling tot uitwisseling van rechtengelden te komen. NORMA berekent de vergoedingen voor de Franse rechthebbenden die op de Nederlandse televisie te zien zijn geweest en omgekeerd. Op dit moment wordt de uitkering van NORMA aan Adami voorbereid. Tegelijkertijd zijn wij in overleg met onze Franse collega’s over hun uitkering aan NORMA voor de Nederlandse acteurs en musici. Ook met de Spaanse zusterorganisatie AISGE is zo’n overeenkomst kort geleden getekend en onze Spaanse collega’s laten er geen gras over groeien: de gelden die zij hadden gereserveerd voor Nederlandse acteurs zijn inmiddels aan NORMA overgemaakt en binnenkort zullen wij deze vergoedingen – zonder enige kosteninhouding – doorbetalen aan de Nederlandse rechthebbenden. Dat is goed nieuws voor de acteurs in onder meer de speelfilms Amsterdamned, Keetje Tippel en de serie Flodder. Dergelijke uitwisselingen proberen wij te regelen met de meeste andere buitenlandse zusterorganisaties. Zo hebben wij binnenkort een gesprek met onze Belgische collega’s. Wij houden u op de hoogte!

NORMA betaalt Thuiskopie Interactief Stichting de Thuiskopie heeft besloten een groot deel van de 10%-reservering over de jaren 1999-2004 aan NORMA over te maken (zie pag 8). NORMA zal vervolgens de rechthebbenden uitbetalen. Voortaan zal NORMA de interactief gelden direct ontvangen en vanaf het basisjaar 2005 zullen de rechthebbende performers direct worden uitbetaald. De eerste betalingen zullen in het derde of vierde kwartaal plaatsvinden. Wij roepen daarom alle aangeslotenen

nogmaals op om opgave te doen van hun medewerking aan gameproducties. Heeft u meegewerkt aan een interactieve productie (video- of computerspelletje), b.v. het inspreken van een game, of bent u op een game als musicus of vocalist te horen, meldt u dan zo spoedig mogelijk bij NORMA (tel. 020 - 627 27 98). Wij sturen u dan een repertoireopgaveformulier ‘games’. U kunt dit formulier ook downloaden van de NORMA website www.stichtingnorma.nl

Prognose betalingen 2006 Thuiskopie Video Nabetaling 2000-2004 Uitbetaling 2005

2006 3e kwartaal 4e kwartaal

Thuiskopie Audio Live 1993-2001 Live 2002-2004 Interactief (games)

2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal

Leenrecht Audio Uitbetaling 2003-2004

2e kwartaal

Leenrecht Video Uitbetaling 1996-2004

1e kwartaal

Achtergrondmuziek Uitbetaling 1998-2002

1e kwartaal

De betalingen vinden door middel van het NORMA systeem VUIK plaats.

14

Proosten op het nieuwe NORMA kantoor

Foto: Jan Willem de Blok

waren aanwezig waaronder Damian Pulle die als agent vele bekende Engelse uitvoerend kunstenaars vertegenwoordigt.

NORMA is in de zomer 2005 verhuisd van Uithoorn naar Amsterdam. Hoewel we daar in een geweldig mooi gebouw zaten (dat ook wel bekend staat als het spookhuis), pal aan de Amstel, juichten de medewerkers de verhuisplannen toe. Hoe gezellig Uithoorn ook mag zijn, het is voor een rechtenorganisatie zoals NORMA toch van belang om dichtbij het vuur te zitten. En de meeste uitvoerend kunstenaars wonen nu eenmaal in (de buurt van) van Amsterdam. Op 2 november was eindelijk het moment aangebroken om het glas te heffen in het nieuwe kantoorpand aan de Louise Wentstraat. Uiteraard waren het NORMA-bestuur en alle medewerkers aanwezig. Verder waren er vertegenwoordigers van Thuiskopie, Sena, Buma, Cedar, OTP, De Visuelen, FNV KIEM, Ntb en tal van andere relaties. Ook enkele gasten uit het buitenland

De borrel begon met een welkomstwoord van onze directeur Wisso Wissing waarin hij voornamelijk inging op de activiteiten van NORMA in de afgelopen twee jaar en de plannen voor de toekomst. NORMA wil zich, naast het innen en verdelen van naburige rechtengelden, ook gaan inzetten voor de uitvoerend kunstenaars. Dit gaan we niet alleen doen door middel van scholing maar ook door in samenwerking met de vakbonden individuele en juridische bijstand te verlenen aan de aangeslotenen. Verder wil NORMA zich ook internationaal meer profileren als de belangenbehartiger van de Nederlandse acteurs en musici. Tijdens de borrel stonden niet alleen de nieuwe plannen van NORMA centraal maar ook de nieuwe huisstijl die helemaal bij onze nieuwe huisvesting past. In mei 2005 was al de eerste editie van NORMA Nieuws in de nieuwe stijl verschenen, die werd gevolgd door het nieuwe briefpapier en tot slot de nieuwe website. Gelukkig werden al deze vernieuwingen op de borrel vergezeld door de oude NORMA gezelligheid en werd er tot een uurtje of zes geproost op de nieuwe en verbeterde NORMA! Vindt u het jammer dat u er niet bij was? Dat is niet nodig: er is een herkansingsmogelijkheid in juni op de Vergadering van Aangeslotenen. Tot dan!

Afsluiten van de jaren 2000 en 2001 In juni vorig jaar zijn bij de uitbetaling van de thuiskopie videogelden de jaren 19931999 afgesloten. Dat was ruim 5 jaar na de eerste uitkering die NORMA over die jaren had gedaan. Dit jaar worden de jaren 2000 en 2001 afgesloten. Vanwege onze reglementair vastgestelde verjaringstermijn kunt u uw speellijsten voor de thuiskopie videogelden over het jaar 2000 nog tot uiterlijk 1 juli 2006 insturen en speellijsten over het jaar 2001 nog tot uiterlijk 1 december 2006. Indien u nog niet geclaimd heeft over de jaren 2000 en 2001 of dat niet zeker meer weet, kunt u altijd contact opnemen met het NORMA bureau. Onze medewerkers zoeken het dan voor u uit. U kunt alle speellijsten downloaden van onze internetsite of opvragen bij het NORMA bureau. Vergeet het niet want op het afsluiten van een periode zijn geen uitzonderingen mogelijk.

OTP

In de vorige editie van NORMA Nieuws werd in het artikel “NORMA wil een betere WNR” de OTP, omschreven als de commerciële omroep. Dit is onjuist. De OTP is de koepel van Onafhankelijke Televisie Producenten met leden als Endemol, IDTV enz.

15

Antwoordkaart ja, ik meld mij aan bij NORMA om een exploitatieovereenkomst af te

sluiten en daarmee eventueel voor een vergoeding in aanmerking te komen. Aan het sluiten van deze overeenkomst zijn geen kosten verbonden.

Stichting NORMA verdeelt geld onder de

Naam

daarop recht hebbende uitvoerend kunstenaars

Straat en huisnummer

op basis van de Wet op de Naburige Rechten

Postcode en plaats

van 1993. Het betreft geld geïncasseerd op basis

Telefoon

van Thuiskopierecht, Leen- en Verhuurrecht en

Fax

Kabelrecht. Daarnaast stelt NORMA zich ten doel de belangen van de uitvoerend kunstenaars

E-mail

bij de collectieve exploitatie van hun rechten te

Bank-/girorekening Sena-lid

O ja

vertegenwoordigen.

O nee

Ik ben uitvoerend kunstenaar, te weten: O acteur

O poppenspeler

O (ballet)danser

O variété-/circusartiest

O zanger

O cabaretier

O muzikant

O mimespeler

O anders:

Deze bon uitknippen en in een gesloten envelop zonder postzegel sturen aan: Stichting NORMA, Antwoordnummer 9026, 1000 VT Amsterdam

Als uw collega nog niet is aangesloten Het kan zijn dat u wel aangesloten bent bij NORMA, maar uw collega nog niet. Als dat het geval is, geef hem/haar dan deze bon voor kostenloze aanmelding bij NORMA.