ERKENNINGSNUMMER P708430 Afgiftekantoor Leuven 1 BELGIE-BELGIQUE
W ingerdstraat 14, 3000 Leuven Tel. Tel. 016/28.47.90 — Fax. 016/20.44.45
V.U.: P. P. Coosemans, Schoolbergenstraat 165, 3010 Kessel-Lo In deze editie:
Wingerd Driemaandelijkse huiskrant van het Woon- en Zorgcentrum De Wingerd ¤ Kleinschalige groepswoningen voor dementerende ouderen ¤ Zorgflats voor echtparen ¤ Centra voor Dagverzorging & Kortverblijf ¤ Lokaal Dienstencentrum Wijnveld ¤ Expertisecentrum Dementie Vlaams Brabant — MEMO
W oonzorgnet Dijleland
EEN UITDAGING OM U TEGEN TE ZEGGEN In 2012 beschreef directeur De Belie in deze huiskrant in een driedelige reeks het ontstaan en de groei van De Wingerd. Het was een verhaal van voortdurende verandering, bijsturing, aanpassing, uitbreiding. Maar hoe doorstond hijzelf die onophoudelijke wijzigingen, vernieuwingen, maatschappelijke evoluties? Hoe kijkt hij terug op zijn toch nogal turbulente loopbaan, waar De Wingerd voor een groot deel het fundament van uitmaakt en in elk geval het resultaat van is. Waar lagen de pijnpunten, de successen? Laten we het hem vragen... Hoe is het eigenlijk allemaal begonnen? U bent toch niet zó maar van Sint-Niklaas naar Leuven gekatapulteerd? Nee, zo vlug ging het niet en helemaal een groentje was ik niet meer. 32 was ik toen ik hier begon, toch wel erg jong voor een directeur van een rusthuis. Gelukkig kwam ik niet helemaal onbeslagen op het ijs. Aan de Sociale Hogeschool van Gent had ik Sociaal Beleid gestudeerd, wat inhield dat mijn loopbaan zich normaal niet in de zorg, maar in de organisatie van een sociaal gericht bedrijf zou afspelen. Eerst heb ik enkele jaren ervaring opgedaan in een PMS-centrum. Niet echt gelukkig daar, zocht ik ander en beter. Dank zij een vroegere sollicitatie in Gasthuisberg werd ik getipt als een beschikbare kandidaat en op 2 augustus 1982 mocht ik op gesprek komen voor de vacature van directeur in het bejaardentehuis “Levet Scone Leuven”. 's Anderendaags, op 3 augustus ging ik al van start!
PB Leuven 1 2/2444
INTERVIEW MET
Een uitdaging om U tegen te zeggen Nieuwe sportruimte voor jong-dementerenden Een muzikale reis van Tirol naar de Kempen Openluchtmuseum Bokrijk Een 100-jarige in De Wingerd De Levensmand Verenigingsleven In een zachte bries zal ik bij je zijn Preekstoel: God laat zich vinden Poëzie: Mijn zoon en ik MEMOrabel In Beeld In Cijfers Colofon
1 3 3 4 4 5 5 6 6 6 7 8 8 8
RUDIGER DE BELIE
Tot dan zaten "seniele ouderen" vaak thuis te verkommeren of in een psychiatrische instelling weg te kwijnen, er was immers geen uitgeschreven handleiding over hoe en waarom met hen om te gaan. Een rusthuis speciaal voor hen, met een adequate aanpak en aangepaste omgangsvormen moest eigenlijk nog uitgevonden worden. Het was niet echt een benijdenswaardige positie en mijn groep supporters was eerder klein. Dat de nood steeds groter en dringender zou worden, wilden nog slechts weinigen inzien en Jan Modaal lag er zeker niet wakker van.
gebouwen, voor nieuw en beter materiaal, voor meer en gespecialiseerd personeel. De Wingerd, want zo heette het rusthuis ondertussen, werd mettertijd in Leuven een begrip, ook voor Jan Modaal.
Maar het enthousiasme van de nieuwe directeur was groot en zijn ambitie torenhoog. “Hoe begin je aan zo'n titanenwerk?” vraag ik hem. In eerste instantie zocht ik een ander bestuur, trok nieuwe medewerkers aan, stippelde ook een aangepast beleid uit; dat was een moeilijke én pijnlijke, maar noodzakelijke operatie. Het was niet evident voor iemand die pas kwam kijken: ontslaan, aanwerven, omscholen, vernieuwen. De eerste maanden waren maanden van vallen en opstaan, zoeken en proberen, falen en slagen en vooral, in groep brainstormen. Samenwerking was ontzettend belangrijk. Van mijzelf als directeur over geneesheer tot verzorgende, logistiek of administratief medewerker, allen streefden wij naar het welzijn van de ons toevertrouwde bewoners: "dienstbaarheid" was het motto. Iedereen had zijn zeg, elkeen bracht ideeën aan en elke suggestie werd onder de loep gelegd. Nieuwe visies werden ontwikkeld en doorgegeven; het kwam er vooral op aan allen in dezelfde richting te kijken en aan
‘‘WAREN DE EERSTE JAREN EEN KWESTIE VAN OVERLEVEN, NA VERLOOP VAN TIJD KENDEN WE HET KLAPPEN VAN DE ZWEEP...’’ “Was Rudiger De Belie de juiste man op het juiste moment op de juiste plaats?” vraag ik me luidop af. De toekomst zou het uitwijzen. De directeur vertelt verder:
hetzelfde zeel te trekken. Er werd gedebatteerd en gediscuteerd, gebotst ook, maar uiteindelijk kwamen wij steeds tot een vergelijk waarin iedereen zich kon vinden. Makkelijk was het zeker niet.
Mijn opdracht was niet min: het rusthuis, amper uit de startblokken, schreeuwde om een nieuw elan en de lancering in een baan waarvoor het voorbestemd was: opvang voor bejaarden met dementie. Financieel en beleidskundig zat Levet Scone Leuven aan de grond: het was zwemmen of verzuipen.
Waren de eerste jaren een kwestie van overleven, na verloop van tijd kenden we het klappen van de zweep en groeide de onderneming gestaag. In het begin was er niets of bijna niets, en elke verandering was onderhevig aan voorwaarden en vereisten, die ook nog regelmatig wijzigden. De overheid keek waakzaam toe en stelde de regels op, maar ze speelde het spel ook mee. Het stedelijk, gewestelijk en federaal bestuur vroeg naar concrete plannen en uitgeschreven projecten en kreeg die, leerde er zelfs van.
U waagde dus de sprong en zwom. Toch wel een riskante onderneming. De uitdaging was er inderdaad een om U tegen te zeggen. Mensen met dementie waren toen nog vaak een soort paria's; de maatschappij keek de andere kant op, wilde de problematiek (nog) niet onder ogen zien.
23ste jaargang, nr. nr. 3 — herfst 2013
Van de weeromstuit kwamen zij over de brug met vergunningen en subsidies: voor meer bewoners, voor aanpassingen in de gebouwen, voor uitbreiding van
Vanaf wanneer begon het echt goed te lopen? We schreven 1992, tien jaar na mijn aantreden, toen het rusthuis omgedoopt werd tot rust- en verzorgingstehuis, wat een oneindig verschil betekende in financiering en dus heel wat mogelijkheden schiep, ook naar bijscholing en innovatie. Vormingssessies werden heel vaak zelf georganiseerd, maar we keken ook bij de buren: her en der in Vlaanderen worstelde men immers met eenzelfde streven en ook Nederland had deze doelgroep, mensen met dementie, in het vizier. We gingen bij elkaar te rade, leerden van elkaar, wisselden verworven waarden uit. Onze blik was permanent gericht op "vooruit" en elk succes, hoe klein ook, betekende een nieuwe adrenalinestoot, een natuurlijk pepmiddel om voort te gaan. Elke vooruitgang scherpte ook de ambitie aan om meer en beter te doen. Het waren mooie jaren met heel veel arbeidsvreugde, met veel vriendschap ook.
e-post:
[email protected]
1.
Internet: www.wingerd.info www.wingerd.info De Wingerd was niet meer het kleine rusthuis waarmee het allemaal begon, begrijp ik. Meneer De Belie verduidelijkt:
En voor deze mentaliteitswijziging zijn wij, de maatschappij in haar totaal, schatplichtig aan directeurs als Rudiger De Belie...
Er kwam een erkenning voor een afdeling palliatieve zorg, een dagverblijf, een kortverblijf, zorgflats voor koppels, een expertisecentrum en een tweede dagverblijf. Het was te veel om op te noemen, te veel ook om te blijven wonen in de Noormannenstraat. De oude gebouwen barstten uit hun voegen en dus werd er uitgekeken naar een volledig nieuw verblijf. De stad werd overtuigd van de noodzaak meer woonkwaliteit te bieden en leverde, na veel gepalaver tussen de verschillende medespelers, de grond. Ook hier zorgde overleg, met veel wikken en wegen, voor een compromis waarin iedereen zich kon vinden en er was zelfs sprake van een win-win situatie voor alle partijen.
Maar ook aan de beheerraden, aan gemotiveerde personeelsleden, aan de vele vrijwilligers, kortom aan allen die van ver of nabij met de zorg voor ouderen te maken hebben en zich voortdurend verder bekwamen. Zij houden ons een spiegel voor van de gemeenschap en de manier waarop zij zorg draagt voor haar senioren. “Toch moet er veel veranderd zijn in de aanpak van zo'n grote onderneming. Meer bewoners, meer personeel, andere en hogere eisen die gesteld worden; het maakt alles toch veel grootschaliger. Wordt het ook niet afstandelijker?” vraag ik nog.
‘‘HET AANTAL BEJAARDEN IS DERMATE TOEGENOMEN DAT DE ORGANISATIE ONDERTUSSEN OP EEN HEEL ANDERE LEEST WORDT GESCHOEID... ’’ “Als er na maanden van dispuut, gekrakeel en discussie een echt goed resultaat uit de bus kwam, was er toch reden om te juichen? Dat hebt U ongetwijfeld ook gedaan. Maar toen begon het pas: een volledig nieuwe Wingerd moest opgetrokken worden.” Gedreven zet de directeur het verhaal verder: De nieuwbouw, ook daar zette ik mijn schouders onder en ook nu weer met een heel team achter mij. Het moest niet alleen mooi, maar vooral functioneel zijn, gebouwd in overeenstemming met de meest progressieve denkbeelden over comfort en welzijn. Van technische snufjes waren wij niet vies en de kinderziekten ervan namen we er goedschiks of kwaadschiks bij. Het is toch al doende dat men leert? Ook de buurt werd bij het geheel betrokken: er kwam een dienstencentrum. Was de start hiervan aanvankelijk moeilijk, ondertussen draait het op volle toeren en werpt zijn vruchten af, ook voor de bewoners. Hoe hield U het vol om de mensen steeds weer te enthousiasmeren en om zelf nooit op te geven? Iedereen wordt toch wel eens moe? Wat zeker hielp om blijvend aan de weg te timmeren was de waardering van de buitenwereld. Familieleden van bewoners waren gul met dankbetuigingen, overheden gaven (min of meer) vlot erkenningen en vergunningen, buitenstaanders kwamen hier hun licht opsteken. Ook uit de hoogste kringen kwamen er blijken van erkenning: ministers maakten hun opwachting en zelfs de koningin en de prinses lieten zich uitnodigen. Je moet wel asceet zijn om je hierdoor niet vereerd te voelen. “Het krijgen van een pluim geeft iemand vleugels, en dat geldt voor iedereen, toch?” beaam ik. Maar hoe keek de goegemeente naar al die vernieuwingen? Er was immers ook gigantisch veel geld mee gemoeid en dat lokt nogal eens reacties uit bij onze Jan Modaal? Maatschappelijk gebeurde er in die jaren een ware omwenteling. De vergrijzing van de bevolking was ondertussen een feit waar men niet langer omheen kon, de nood aan opvang voor zorg behoevende bejaarden werd hoe langer hoe nijpender. Rusthuizen zitten niet langer in het verdomhoekje, maar maken nu deel uit van het stadsbeeld en het woonbeleid. Sprak men vroeger van "gestichten" voor ouden van dagen - in veel ogen waren het nog net geen gevangenissen - nu zijn het woon- en zorgcentra waar het individu belangrijk is en inspraak heeft.
Het aantal bejaarden is dermate toegenomen dat de organisatie van de rusthuizen ondertussen inderdaad op een heel andere leest wordt geschoeid. Voor mij als directeur is het werkklimaat wel erg drastisch gewijzigd. De periode dat ik alle bewoners én de familieleden kende, ligt al een hele tijd achter mij. Nu zijn er daarvoor leefgroep- en zorgverantwoordelijken. Maar het verlies aan rechtstreeks contact met de doelgroep mag dan al aangevoeld worden als een verarming voor mij die aan het hoofd sta van het “bedrijf” - want dat is het nu: een bedrijf met een manager - daarom is het nog geen devaluatie voor de werking van het geheel. De verantwoordelijkheden zijn verschoven, de taken opgesplitst en daar is op zich niks mis mee. Maar wordt straks de beheersing van de ouderenzorg niet zo'n kolos dat efficiëntie het uithangbord wordt en de roep naar “winst” om de hoek komt kijken? Dat zou zeker een brug te ver zijn. Laat ons met z'n allen waken over de “kwaliteit van de zorg”, dé prioriteit voor de mensen die voor hun welbevinden van zorgende handen afhankelijk zijn. Want zo hebben we het voorgeleefd en zo willen we het houden. Met dank aan directeur Rudiger De Belie, die gedurende meer dan dertig jaar het beste van zichzelf gaf voor De Wingerd. Was hij de juiste man op de juiste plaats? Zonder de minste twijfel! Mieke Soens
AAN ALLE VRIENDEN VAN DE WINGERD U weet dat Rudiger De Belie als directeur afscheid neemt. Hij heeft De Wingerd lang en goed geleid en daarom wil de redactie het decembernummer van deze huiskrant “Wingerd” aan hem wijden. Het zou prachtig zijn als velen onder u daartoe een (kort!) tekstje zouden leveren, in de vorm van een persoonlijke appreciatie, een leuke anecdote, een herinnering aan een interessante ontmoeting, ... Mogen wij rekenen op uw medewerking ? Namens de redactie, Paul Coosemans Wij verwachten uw bijdrage vóór 30 oktober op:
[email protected]
2.
WOON- EN ZORGCENTRUM DE WINGERD een huis aan de rand van de stad waar personen met dementie omringd zijn met elkaar op weg zijn zoekend naar vormen van levenskwaliteit vanuit ieders belevingswereld en levensverhaal we doen dit door te leven van dag tot dag samen en vanuit je eigen plek met behoud van familierelaties met en tussen mensen die zorg dragen en je bijstaan met je verleden en je heden te leren steeds weer opnieuw met het oor naar elkaar met het oog op de wereld van bewoners en bezoekers zoeken welke weg medewerkers kunnen gaan om zelf overeind te blijven en anderen te helpen in betrokkenheid te zorgen dat we elkaar verplichten te doen wat we zeggen en te zeggen wat we doen steeds te kiezen voor de kwetsbare mens dat doet ervaren dat warme zorg en solidariteit bestaan.
ORGANISATIE Op 1 juli 2013 draagt directeur Rudiger De Belie de dagelijkse leiding in De Wingerd gedeeltelijk over aan Griet Robberechts, die hem op 1 januari 2014 opvolgt in de directiefunctie. Het operationele en eindverantwoordelijkheid voor de personenzorg worden vanaf nu waargenomen door Griet. Nele Gaeremynck zal in de komende maanden haar rol als verantwoordelijke bewonerszorg overdragen aan dhr. Jan Vanwezer, een nieuw aangeworven medewerker. Wij stellen hem graag aan u voor in de volgende editie... Als kwaliteitscoördinator blijft Nele in dit huis de bedrijfsprocessen, het concept kleinschalig genormaliseerd wonen en het streven naar zorgexcellentie bewaken. Daarnaast zal zij als beleidsmedewerker een aantal ondersteunende taken opnemen die de verdere samenwerking tussen de vier instellingen van het samenwerkingsverband moeten faciliteren. Hiermee wordt een belangrijke transitie in de organisatiestructuur van De Wingerd en de verdere integratie van onze instelling binnen het grotere geheel van het Woonzorgnet Dijleland afgerond. S.P. Actuele ontwikkelingen in de organisatie en de structuur van het samenwerkingsverband zijn te volgen via:
www.woonzorgnet-dijleland.be
NIEUWE SPORTRUIMTE VOOR JONG-DEMENTERENDEN Vandaag verblijven er al een aantal jongdementerenden in De Wingerd. Deze bewoners zijn jonger dan 65 jaar, wanneer ze de diagnose te horen krijgen. Hun aantal neemt toe, vandaag zijn het er al dubbel zo veel als vorig jaar. Vaak zijn zij fysiek nog heel actief, waardoor hun noden en wensen erg verschillen van bewoners met dementie op hogere leeftijd.
EEN MUZIKALE REIS VAN TIROL NAAR DE KEMPEN De bestaande kine-ruimte werd in het voorjaar door het kinesitherapeutische team omgetoverd tot een eigentijdse een attractieve sport- en fitnessruimte, waar de bewoners dank zij gesofisticeerde fitnesstoestellen geprikkeld worden om actief bezig te blijven. Eind juni werd de vernieuwde kineruimte met enige trots voorgesteld tijdens een persmoment en kon het brede publiek al deze nieuwe spel- en fitnesstoestellen zelf eens uitproberen. Vandaag kunnen uiteraard alle bewoners van het woonzorgcentrum hiervan gebruik maken, maar we hopen toch om vooral deze jonge groep te bereiken en hen aan te zetten tot sportief bezig te zijn op een leuke en ontspannende manier. Zo zijn enkele toestellen voorzien van een computerscherm met verschillende spelvarianten: virtueel fietsen door Leuven en omgeving, in het bos en zelfs een heuse bergbeklimming uit de ‘Tour’! Daarnaast zijn er ook nog altijd de klassieke hometrainers zodat de ‘spinning’-sessies kunnen blijven doorgaan . Naast een fitnesstoestel werd er ook nog een X-Box Kinect aangekocht: dit is een gameconsole die de eigen bewegingen van de speler omzet naar een computeranimatie op groot tv-scherm, zo kan men het ganse jaar door virtueel een balletje slaan op de ‘tennis-court’ of een ferme ‘strike’ gooien op de bowlingbaan. De fitnessruimte kreeg muur- en plafondtekeningen in felle kleuren waardoor zij op zich al aanspreekt en uitnodigd tot sporten. De filosofie achter dit geheel heet ‘sensomotoriek’: door de zintuigen van een dementerend persoon te prikkelen, wordt er op motorisch, cognitief en emotioneel vlak een reactie uitgelokt en dat resulteert in een algemeen gevoel van welbehagen en plezier.
Tot voor kort was het sportaanbod in De Wingerd voor deze bewoners beperkt tot ‘spinning’ in de kineruimte, bij goed weer een spelletje badminton in de tuin, nu en dan een flinke wandeling in de omgeving en het maandelijkse zwemuurtje in de Leuvense SportOase.
<< Op de muur van onze sportruimte staat een one-liner die perfect onze visie weergeeft: ‘er is niets in het geheugen, wat niet eerst in de zintuigen was’ >> aldus Heidi Van Campenhout en Marijke Wolput, kinesitherapeuten die zich voor dit project hebben ingezet. P.C.
Blaaskapel Hummel Bummel uit Brecht Op dinsdag 20 augustus omstreeks 18 uur was een optreden voorzien van de Blaaskapel Hummel Bummel uit Brecht in de Kempen. Al ruim op voorhand werden de geïnteresseerde bewoners door vrijwilligers in hun woning opgehaald en naar het Grand Café begeleid. Het muzikaal optreden had plaats in de tent vóór het Grand Café. Dat is een grote tent maar toch was ze te klein voor de talrijke opkomst. Er waren ook heel wat familieleden en vrienden opgedaagd. Bij de tachtigtal aanwezigen varieerde de leeftijd van jong (enkele kinderen) tot oud (een honderdjarige).
De zon was ook op het appel en dit van het begin tot het einde. Heel wat bewoners werden door de zon in de rug verwarmd. De Blaaskapel bestaat al veertig jaar en is ontstaan uit een fanfare. Het orkest bestond uit een dozijn muzikanten. Naast acccordeon, clarinet, slagwerk en een grote trom bespeelde de kapel vooral koperen blaasinstrumenten. De lederhosen-outfit van de muzikanten gaf meteen al aan welke muziek we te horen zouden krijgen: muziek uit Tirol. De avond was als het ware een muzikale reis die in Tirol begon en over Duitsland in Vlaanderen eindigde. Voor de bewoners, die nog weinig op reis gaan, was het optreden een plaatsvervanger van een vakantiereis! De bewoners reageerden dan ook enthousiast op de muziek. Ze klapten de maat mee met hun handen. Zij wiegden of neurieden de melodie mee. De bekendste nummers zongen ze zelfs mee! Paul, die ook tuba speelde, kondigde vele nummers op een grappige wijze aan. Enkele nummers werden opgedragen aan vrouwen met als voornamen Heidi, Roza en Nele. Bij een overwegend vrouwelijk publiek viel dat natuurlijk erg in de smaak. De muzikanten verloren geen tijd: een pauze was niet voorzien. Tussen de nummers in kregen de aanwezigen van vrijwilligers een drankje (limonade, cola, water of bier) en frietjes met mayonaise aangeboden. De vele vrijwilligers zorgden voor een gesmeerde praktische organisatie.
TERRAS GRAND CAFÉ
Paul, de tubaspeler, wees er terecht op dat de zon had geschenen gedurende heel de duur van het optreden. Na anderhalf uur eindigde dit met het nummer "In de stille Kempen", waar de muzikanten vandaan komen dus. Na deze "thuiskomst" van de muzikale reis, werden de bewoners terug begeleid naar hun huis, naar hun woningen. Deze muzikale avond werd door iedereen zeer geapprecieerd. Zo'n muzikale reis willen de bewoners wel meer maken!
Begin juli werd het terras aan het Grand Café overkapt. Er werd ook een oprolbaar windscherm geplaatst. Dit was mogelijk dankzij een erg gulle gift. Hierdoor kunnen we genieten van ons terras van in het vroege voorjaar tot laat in het najaar. Ook jij bent er elke dag welkom!
23ste jaargang, nr. nr. 3 — herfst 2013
Johan
e-post:
[email protected]
3.
Internet: www.wingerd.info www.wingerd.info
OPENLUCHTMUSEUM BOKRIJK
OPNIEUW 100-JARIGE IN DE WINGERD 't Was al enkele jaren geleden dat we in De Wingerd nog een eeuweling mochten vieren: Frans Willems was de laatste. Nu is het de beurt aan Maria Welckenhuysen, die in Woning 9 verblijft. Tijdens het vieren van haar honderdste verjaardag met haar familie en met de zorgverleners zorgde deze krasse dame voorwaar voor de ambiance!
Mia trakteerde iedereen op een horentje met een bolletje vers gemaakt schepijs! Sinds het in 1958 zijn deuren opende, kun je in dit museum door het boeiende verleden wandelen.Een uitstap met onze bewoners naar deze levendige geschiedenis kwam bij iedereen goed over, want velen kenden dit museum van in hun jeugdjaren. Op donderdag 1 augustus, een zonnige zomerse dag, namen 2 busjes ons naar Bokrijk mee. De busjes kregen een goede parkeerplaats en de wandeling in het openluchtmuseum kon starten.
Mevr. Welkenhuyzen met haar drie dochters.
De authentieke huisjes met hun inboedel verhalen de levenswijze van de vorige eeuw en natuurlijk kwamen bij velen de herinneringen boven.
Maria was gehuwd met Wilfried Plasman, een conducteur bij Bruggen en Wegen. Ze kregen vier kinderen, Nora, Mady, Rita en wijlen Walter. Nochtans verliep haar leven niet altijd op een pad van rozen. Toen ze 12 was, verloor ze haar beide ouders en werd ze met haar zus opgenomen in een weeshuis. Daar kreeg ze de kans te studeren en haalde haar diploma van regentes snit en naad.
We zagen er hoe oude ambachten werden beoefend: In klederdracht vertelden 'Bokrijkbewoners' ons hoe het leven vroeger was en demonstreerden vergeten technieken zoals vilten hoeden maken, spinnen, de grote was afkoken, spoelen en bleken. Boeiend om naar te kijken.
Na de dood van haar man werd ze opgevangen door haar dochter Rita. Nu verblijft ze in De Wingerd, waar ze door burgemeester Adri Daniëls van Oud-Heverlee en door schepen Maggy Steeno flink in de bloemetjes werd gezet! P.C.
's Middags werd dan de picknick aangesproken. Al de beschikbare tafeltjes waren al bezet, maar geen probleem, wij vonden een paar banken en wat gras om daarop lekker onze boterhammetjes en een stukje fruit te eten. Ook het meegesleurde water moest opgedronken worden want de temperatuur was intussen gestegen tot ± 26 graden. Na een korte rust ging de verkenning verder. Het bakkershuisje, de dorpskerk, een grote schuur en als verrassing een snoepwinkeltje met handgemaakt snoepgoed en lekker ijs. Iedereen had er wel een verhaaltje van vroeger bij. Gelukkig trakteerde Mia ons op een horentje met een bolletje ijs. Mmmm… lekker ! En genieten maar. Nog zoveel is daar te beleven maar jammer genoeg moesten we tijdig terug in De Wingerd zijn. Voldaan zijn wij terug naar onze busjes gewandeld en genoten onderweg nog na van deze mooie dag. Dit is zeker voor herhaling vatbaar. Dea
4.
IN MEMORIAM Maandag 5 augustus is Paul Wolfs onverwacht overleden. ‘s Namiddags was hij nog aan de slag als vrijwilliger bij Seniorama, waar hij allerlei klusjes opknapte en trouw het Senioramanieuws rondbracht. Ook bij ons in De Wingerd was hij samen met zijn echtgenote, Tilly Meeuwis, jarenlang een gewaardeerd medewerker. Wij bieden Tilly en hun kinderen onze oprechte deelneming aan. Paul Coosemans
DE LEVENSMAND
EXPO
HET GOEDE LEVEN
Sinds juni is er in De Wingerd een nieuw hulpmiddel voor zorg gesignaleerd: de ‘levensmand’ ! Wat is dat nu weer? Gewoon, een mand gevuld met allerlei mooie en handige spulletjes bedoeld om familieleden, vrienden, personeel, vrijwilligers… te helpen die bewoners in hun de palliatieve levensfase nabij zijn.
Begin september werden de bewoners van Woning 4 en hun families uitgenodigd voor een bourgondisch festijn: barbecue op het terrassen en in de binnentuin bij Woning 4. Lieve Bertrand werd geboren op 7 augustus 1950 en woont en werkt in Leuven. Na een professionele loopbaan begint Lieve aan een uitgestelde jeugddroom: schilderen. Gefascineerd door kleur, vorm en materie volgt zij lessen en stages bij verschillende kunstenaars (1987-1991). Van 1991 tot en met 1997 schakelt zij over naar een doorgedreven schildersopleiding (olie en acryl) aan de Leuvense Kunstacademie. Nadien volgden gespecialiseerde opleidingen in "non-figuratieve" en "experimentele" schilderkunst. Het idee is ontstaan toen ik, zoals vele familieleden, bij een stervende bewoner zat te waken en mij het gevoel bekroop: Wat doe ik nu? Een boekje met mooie foto's en teksten zou leuk zijn… zijn handen masseren misschien…? Vaak heb ik gemerkt dat het soms zoeken is naar de mooie en juiste verzorgingspulletjes voor die laatste dagen: een flesje champagne voor de mondzorg, een beetje bodylotion om de huid in te smeren, mooie dingen om te gebruiken bij het opbaren, een bloemetje, een kaarsje… Mijn ervaringen delend, met de andere leden van het ‘Palliatief Support Team’ in De Wingerd, hebben we het plan opgevat om een mand samen te stellen met van alles erin dat nuttig zou kunnen zijn tijdens die laatste levensfase. Met drie werkten we het idee uit. Na wat aan en opmerkingen kregen we de toestemming (en vooral ook de centen) om het plan uit te voeren. Wel, daar zijn ze dan die levensmanden; één voor elke site, die inmiddels al een aantal keren gebruikt zijn met positieve ervaringen. Overigens bleek het geen nieuw idee te zijn, andere zorgcentra hebben blijkbaar al langer iets dergelijks in gebruik. Op de foto bovenaan ziet u wat er zoal in onze levensmanden zit: een cd-spelertje, een ‘aromastreamer’ om de kamer een aangename geur te geven, massageolie, een folder met informatie over de mogelijkheden in De Wingerd rond het overlijden, een gedichtenbundeltje, voor de gelovige bewoners een kruisbeeld en een palmtakje, allerhande mondzorgattributen, ... Ik vond het prachtig om een eigen ervaring van gebrek om te zetten in een mooi en bruikbaar hulpmiddel voor de zorg waar, naar ik hoop, vele mensen deugd aan zullen hebben. Dank voor deze kans ! Jeannette
Op dit ogenblik schildert Lieve met acrylverf op doek, soms gemengd met andere materialen zoals oliekrijt en zand uit verschillende continenten. Zij is gefascineerd door landschappen en natuurwonderen. Zij haalt ook haar inspiratie uit de hedendaagse architectuur. Deze inspiratie bundelt ze rond bepaalde thema’s, zoals een reeks over de natuur in Curaçao, en Australië en Tasmanië. Ook het Guggenheim Museum in Bilbao door Gehry heeft haar tot een reeks geïnspireerd. “Ik heb Lieve zien evolueren… lange tijd voorzichtig… in dezelfde stijl. En nu zie ik haar openbloeien: ze durft en haar kleurenpalet is zo veel rijker! Zij verschuift de einders van haar landschappen in reeksen die zich van elkaar niet willen losmaken.” – Viona Westra, kunstkenner (juni 2007). Lieve exposeert tijdens de maanden augustus en september in de wandelgangen van De Wingerd en de polyvalente ruimten van het lokaal dienstencentrum Wijnveld. www.lievebertrand.be
VERENIGINGSLEVEN Een greep uit het ruimere aanbod voor de volgende weken: - Ma 07/10: Indoor fietsen - Do 10/10: Verwennamiddag, op inschrijving - Do 17/10: Brei-café, vanaf 14u00 Zaterdag 9 november 2013 vanaf 17u00 gaat de jaarlijkse Herdenkingsviering door in de polyvalente zalen van het Grand Café. Alle activiteiten vind je maandelijks op de webstek of in de infobundels die via de woning ter beschikking zijn.
Terwijl Heidi - chefkok van dienst - achter de grill gehuld werd in een appetijtelijke mist, werd het aperitief geserveerd in de behaaglijke gloed van de vuurkorf. Om de mogelijk al wat herfstige nazomer een stap voor te blijven, kropen de gasten gezellig dicht bij elkaar onder een feesttent die voor de gelegenheid op het gazon opgesteld was. Iedereen heeft er zichtbaar van genoten, bewoners, partners, kinderen en kleinkinderen. Een geweldig dankjewel voor de initiatiefnemers ! Stijn
23ste jaargang, nr. nr. 3 — herfst 2013
e-post:
[email protected]
5.
Internet: www.wingerd.info www.wingerd.info
IN EEN ZACHTE BRIES ZAL IK BIJ JE ZIJN
PREEKSTOEL
Jean-Pierre Zegers, bewoner van en onlangs overleden in De Wingerd, bleef ondanks zijn ziekte schrijven en dichten. Wij delen graag enkele losse geschriften uit “voor Lieve natuurlijk”, een van zijn vele bundels waaruit de familie ook inspiratie putte voor zijn afscheidsviering. Onze Vader
Een vraagteken en een uitroepingsteken, die waren eens samen op weg. Ze zochten allebei naar de waarheid. De waarheid nu, lag ergens verscholen in een groot diep meer. Het uitroepingsteken strekte fier zijn lange hals en ontdekte het meer in de verte. Het vraagteken echter hield het hoofd gebogen en zag het niet, en vroeg zich af of het nu eigenlijk wel bestond. Nu liep de weg door een dicht bos en kwamen zij aan een zijsprong. Daar zat een man met kromgebogen rug tegen een even oude boom te rusten. Het uitroepingsteken gunde hem nauwelijks een blik. Het vervolgde zijn weg, terwijl het tot het vraagteken zei: “langs hier, dit is de rechte weg!”. Het vraagteken echter vroeg aan de oude man: “wat is volgens u de weg naar de waarheid?” De oude man nu zegde: “neem het zijpad en volg haar kronkels.” Het vraagteken volgde deze weg. Het kwam nog aan vele zijsprongen en telkens vroeg het aan de man die daar zat, of er wel een weg was naar de waarheid en welke. En na lang zoeken en omwegen stond het zekere dag voor het grote meer. Het uitroepingsteken was al die tijd rechtdoor gegaan, zeker van zijn stuk en met fier geheven hoofd. Het liep nog enkele oude mannen voorbij en bekeek hen vanuit de hoogte. Dan kwam er een ravijn. Daar is het uitroepingsteken ingevallen. En na die val was het zó krom dat het een vraagteken werd...
onze vader die in de hemel zijt zeggen we babbelen we rammelen we af rap want als we het traag bedachtzaam bidden blijven we steken dan is er plots een zin een woord dat ons treft waaraan we jaren zijn voorbijgegaan we denken dan hé... da’s raak ! onze vader die in de hemel zijt geef ons een slecht geheugen ontneem ons de kracht en het verstand je naam van buiten te leren als een... jukebox... C 4 onze vader die in de hemel zijt... ¤¤¤ Als stof en as word ik gedragen door de wind, en in een zachte bries zal ik bij je zijn... ¤¤¤ god is als een wit blad, zonder rand en zelfs dat niet
God laat zich vinden Herman is een rijkeluisjongentje, de énige zoon van gegoede ouders, die wonen in een mooi huis, dat omgeven is met een grote tuin. Hij wordt vandaag 12 jaar en hij mocht alle meisjes en jongens van zijn klas uitnodigen om samen te spelen en nadien pannenkoeken te eten. Als laatste spelletje wordt ‘verstoppertje’ georganiseerd. Wanneer Herman aan bod komt vindt hij in geen tijd al zijn klasgenoten. En daarna weet hij zich te verstoppen op een plaats die hij alleen kent. Hij kent immers de tuin als zijn broekzak. Inneke is aan bod. Ook zij heeft niet zoveel tijd nodig om iedereen te vinden en ‘af te kloppen’. Behalve Herman! Hermans moeder roept iedereen binnen om te komen smullen. Even wordt Herman zelfs vergeten. In zijn schuilplaats zit hij eerst te popelen van plezier... Inneke vindt me nooit! Maar na een tijdje beseft hij dat het spel over is en wenend komt hij in de kamer waar alle kinderen rond de tafel wachten op de eerste pannenkoek. Met een beteuterd gezicht zegt hij: ‘Inneke heeft me niet gezocht! Dàt vind ik niet fijn!’ Nu kan ik iets vertellen over onze goede God. Hij laat zich vinden. Het is zijn vreugde dat Hij door vele zoekers gevonden wordt! Ooit vroeg God aan de grote engel: ‘Ik zou me willen verstoppen voor de mensen. Maar waar?’ De engel zei: ‘Verstop U op de hoogste berg van de wereld’. Maar God dacht: ‘Dit is geen goed idee, want op de hoogste berg zullen alleen de beste bergbeklimmers me vinden.’ Dan zei de engel: ‘Verstop U in het diepste van de zee’. ‘Nee, antwoordde God, want daar zullen alleen de diepzeeduikers me vinden. Ik wil dat alle mensen me zoeken en me ook vinden.’ Maar toen zei God: ‘Ik weet het! Ik zal me verstoppen in het hart van alle mensen. Iedereen die mij wil zoeken zal me daar wel vinden.’ Sinds die dag zijn er over heel de wereld mensen die God gevonden hebben. Het is Gods vreugde! Hij laat zich vinden in ieder mensenhart.
¤¤¤ + Jean-Pierre Zegers
POËZIE Mijn zoon en ik samen lopen we in het licht van de ondergaande zon mijn kleine zoon en ik hij legt zijn hand in mijn hand en vraagt: 'maakt God de zon morgen wakker en schijnt hij dan weer voor iedereen?'
Hoe veelzeggend kan een enkel regeltje zijn. Een gedichtje over vertrouwen in God, doorsneden met één naam. En zelfs op die plaats zijn er mensen geweest die hun vertrouwen lieten overleven… Ida Vos (Groningen, 13 december 1931 Amstelveen, 3 april 2006) was een JoodsNederlandse schrijfster. Halverwege de jaren zeventig werden trauma's van tijdens de oorlog haar te sterk. Dit zette haar er toe aan om erover te schrijven, eerst in de vorm van gedichten, later verhalenderwijs en nog later in de vorm van kinderboeken.
'voor iedereen' zeg ik en ik weet dat het eens zo geweest moet zijn voor Auschwitz 'dag zon' zingt hij: 'dag God, tot morgen' dan wacht hij vol vertrouwen op de nieuwe dag
6.
Toemaatje Een lief meisje vertelde bij haar thuiskomst van de school aan haar moeder: ‘Mama, de juf heeft gezegd dat God echt bestaat, ook als wij Hem niet zien! Maar mama... Waar is God dan?’ De moeder vond dit een moeilijke vraag en ze bleef stil. ‘Allez mama, waar is God dan als Hij echt bestaat?’ De mama zette haar vinger op de borst van haar lieve schat en zei: ‘God is in je hartje!’ ‘Ha! zei de kleine kapoen, dan is het God die altijd tok-tok-tok zegt in mijn hartje!’ Piet Debruyn
R.T.
MEMORABEL
PRAATCAFÉ DEMENTIE
Het verhaal van Christiane
¤ Donderdag 17 oktober: “Mist. Mijn moeder en ik”, toneelvoorstelling met Mevr. Leen Persijn. Locatie: Buurthuis, Pastoriestraat 1, 3360 Korbeek-Lo Beginuur: 19u30
Toen ik Christiane uitlegde wat de bedoeling was van de campagne ‘Vergeet dementie, onthou mens!’ wou ze hier meteen aan meewerken. In een interview bij haar thuis in het Leuvense vertelt ze openhartig hoe ze omgaat met de ziekte van Alzheimer. Christiane is 73 jaar oud, heeft twee kinderen die zelfstandig wonen en een kleinzoon van 8 maanden oud. Ze krijgt 3 keer per week thuishulp en neemt enthousiast deel aan de ontmoetingsgroep voor mensen met onomkeerbare geheugenproblemen. Het begin van het vergeten “Ik had wel al gevoeld dat ik veel dingen begon te vergeten. Maar ik dacht eerst niet aan 'Alzheimer'. Ik ben naar de dienst neurologie gegaan op Gasthuisberg. Daar hebben ze testen gedaan en vertelden ze me dat het toch het begin was van Alzheimer. Ik heb dat een tijdje voor mezelf gehouden. Ik kon toch nog veel, je zag dat niet aan mij. Ik weet eigenlijk niet wanneer het is begonnen, dat is zo stilletjes aan gebeurd. Ik weet niet in welk stadium ik zit, maar het maakt me wel eenzaam.” Zoveel dingen veranderen in het leven “Ik was een grote lezer, heb altijd graag gelezen, maar nu lees ik veel minder. Onlangs ben ik nog eens begonnen aan een boek en ik heb het helemaal kunnen uitlezen, nu ik veel alleen zit. Maar het kost me zeer veel moeite, als ik mijn boek even laat liggen weet ik niet meer hoe het verhaal in mekaar zat. En dan moet ik weer gaan kijken .Waarover ging het nu weer? Waar zat ik nu weer? Ik moet ook alles opschrijven. Alles. Ik maak veel briefjes. Maar soms verlies ik dan mijn briefjes. Ik moet altijd alles noteren en als ik ergens naartoe moet, moet ik de avond ervoor alles klaar leggen. Ik doe ook veel minder mee in gesprekken. Als anderen aan het praten zijn zou ik wel kunnen meepraten, maar ik durf het niet! Als ze rechtstreeks tot mij spreken, dan gaat dat nog, maar in een groep is het moeilijk. Ik heb ook de stof niet meer om veel mee te doen in gesprekken. Ik heb niet veel in te brengen, ik kan toch niet altijd over mijn ziekte praten? Vroeger nam ik bijna altijd het woord. Ik ben een leiderstype.” Christiane vertelt hoe ze vroeger een echte leider was: zowel op school, op de speelplaats met haar vriendinnen als op haar werk nam ze vlot initiatief. Fier vertelt ze hoe ze zich opgewerkt heeft binnen de VKAJ (de Vlaamse kajotsters) en van daaruit op latere leeftijd maatschappelijk werk heeft gestudeerd in Brussel. Tot haar pensioen heeft ze bij KBG (Katholieke Bond van Gepensioneerden) gewerkt. 'Misschien is het daarom dat ik me nu meer eenzaam voel, omdat ik vroeger altijd actief was in een groep.' zucht Christiane. ‘Alzheimer’, dat is als een stempel “Ik denk dat ik die ziekte een stuk aanvaard heb. Het leven dat ik vroeger geleid heb, is nu in een totaal andere richting geëvolueerd. Ik trek me meer terug. Ik spreek niet over Alzheimer. Eigenlijk spreek ik dat woord niet uit. Als ik dingen vergeet, dan zeg ik niet 'ik heb Alzheimer' , ik zeg dan bv. 'ik vergeet dingen… ge weet toch wel wat ik heb hé' Dat woord, dat is voor mij nog helemaal taboe, dat krijg ik niet over mijn lippen. Ik zeg wel dat ik vergeet, maar niet dat ik Alzheimer heb. Al mijn vriendinnen weten dat. Alzheimer… dat is als een stempel die ge op u krijgt…En het is alsof het een beetje minder erg is als je die naam niet uitspreekt.” Allemaal in hetzelfde schuitje… “Wat me geholpen heeft om de ziekte te aanvaarden, is de Ontmoetingsgroep bij CGG PassAnt…” Christiane neemt al twee jaar deel aan deze groep waar mensen met onomkeerbare geheugenproblemen tweewekelijks samenkomen. Daar is ruimte om samen te
23ste jaargang, nr. nr. 3 — herfst 2013
bewegen en ervaringen met lotgenoten te delen, onder professionele begeleiding. “Daar kunnen wij al onze dingen aan elkaar kwijt, daar spreek ik wél over Alzheimer. Daar gaat dat wel, omdat we allemaal hetzelfde zijn, onder vrienden. Daar zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Ik ben niet alleen op de wereld door die groep. Daar vind ik sociaal leven. Daar wisselen we ook informatie uit over de ziekte.” De mensen uit hun hokje halen Als ik Christiane vraag wat de samenleving kan doen om mensen met dementie tegemoet te komen, komt het oude vuur weer in haar naar boven! “Die mensen uit hun hokje halen… zodat ze toch kunnen meedoen als er iets georganiseerd wordt. Ze behandelen als vroeger…op dezelfde manier. We blijven toch ons eigen karakter behouden. Het is vooral dat we veel dingen niet meer kunnen en dan trekken we ons terug. Haal ze eens uit hun kot! Neem hen bij de arm en ga er eens mee naar de stad! Want uit zichzelf doen ze dat niet meer. En als je hen uitnodigt, schrijf dan alles duidelijk op een briefje, zodat ze weten waar ze moeten zijn. Geef aandacht aan die mensen, vraag hun mening, en laat hen ook over andere dingen praten dan over hun ziekte.” Na dit vurig pleidooi neem ik afscheid van Christiane… ze zwaait me uit tot ik op de fiets verdwenen ben.
¤ Maandag 18 november: “Soms loop ik de muren op….(draaglast, draagkracht)”, door Mevr. Marieke Verbiest, klinisch neuropsychologe. Locatie: Lokaal dienstencentrum Zonnedries, Zonnedrieslaan 24, 3390 Tielt-Winge Beginuur: 20u
PRAATCAFÉ JONGDEMENTIE ¤ Dinsdag 26 november: “Juridische bescherming en bewindvoering”, door Mr. Erik Vander Elst, Advocaat en vrederechter Luc Lemmerling. Locatie: LDC Wijnveld, Wingerdstraat 14, 3000 Leuven Beginuur: 20u
Wie meer getuigenissen wil lezen kan terecht op: >>> www.onthoumens.be Stien
AANDACHT Aandacht is eerbiedig Ze dringt zich niet op Ze kan wachten Ze laat vertrouwen groeien
COLLOQUIUM Ingericht door Contactclowns Talking Stick vzw in samenwerking met elf partners en met steun van de Vlaamse overheid: De zachte kracht van humor, zintuigen en muziek voor mensen met dementie of mentale beperkingen.
Aandacht is tijd Ze neemt de tijd Ze jaagt niet op Ze overhaast zich niet
Een enige ontmoetingsdag voor al wie in contact is met mensen met dementie of mentale beperkingen: families, zorgverleners, zorgvoorzieningen en onderwijsinstellingen in Vlaanderen en Brussel. Een dag om bij stil te staan, ervaringen uit te wisselen en je zacht te laten inspireren door lezingen, workshops, een boekenplank, een zintuigenstand en luchtige accordeonmuziek.
Aandacht is attent Ze ziet het kleine Ze vergeet het niet Ze doet wat ze zegt
Tijdstip: vrijdag 15 november van 9u30 tot 17u30. Locatie: CC Westrand, Kamerijklaan 46, 1700 Dilbeek.
Aandacht is ontvankelijk Ze stelt zich open Ze leeft zich in Ze kan ontvangen
Aandacht is trouw Ze blijft komen Ze houdt de lange duur vol Ze komt in moeilijke tijden
Inschrijven en informatie via: >>> www.contactclowns.be
Aandacht is aanwezigheid Ze kent de waarde van "er zijn" Ze weet stil te zijn Ze is eenvoudig Aandacht heelt onze wonden Aandacht versterkt onze innerlijke kracht Aandacht schept gemeenschap Gelukkig de mens die aandacht schenkt En die aandacht ontvangt. Marinus van den Berg [ www.hetnoorderlicht.org ]
Expertisecentrum Dementie Vlaams-Brabant Wingerdstraat 14 3000 Leuven
memo
Tel: 016 / 50.29.06 E-post:
[email protected] Internet: www.ecdmemo.be
e-post:
[email protected]
7.
Internet: www.wingerd.info www.wingerd.info
IN BEELD Kampvuur en zangstonde op De Kluis, wandelen in de Kruidtuin en zomer in De Wingerd...
IN CIJFERS We verwelkomen 14 nieuwe bewoners: mvr. Chabert Louisa in W1, mvr. Frederickx in W3, mvr. Defrance in W4, dhr. Bollens in W8, dhr. Vanhoof, mvr. Harth, mvr. Welkenhuyzen, mvr. Belemans en mvr. Gypers in W9, mvr. Boudewijns in W10 en mvr. Van Dael, mvr. Smets en mvr. Deboever in W11. We namen afscheid en deelden in het verlies van de families: Nuyts, Schol, De Keyzer, Magits, Goovaerts, Vanhoof, Vranckx, Mangelschots, De Bie, Moens, Bogaert, Dalemans, Vanderheyden, Willockx, Goffin, De Jonckheere, Zegers, Vanden Panhuyzen en Hendriks.
WOON-
EN
ZORGCENTRUM DE WINGERD
Wingerdstraat 14 - 3000 LEUVEN Secretariaat T: 016 28 47 90 F: 016 20 44 45 E:
[email protected]
WERKTEN MEE AAN DEZE EDITIE [ www.wingerd.info ]
Centra voor Dagverzorging & Kortverblijf Thuisondersteunende Diensten T: 016 28 48 00 E:
[email protected] Kleinschalig Genormaliseerd Wonen & Zorgflats voor echtparen Sociale Dienst De Wingerd T: 016 28 47 93 E:
[email protected] Lokaal Dienstencentrum Wijnveld T: 016 28 49 50 E:
[email protected] WOONZORGNET DIJLELAND Samen met de woon- en zorgcentra Ter Meeren in Neerijse, Keyhof in Huldenberg en Dijlehof in Leuven, werkt De Wingerd aan kwaliteitsvolle voorzieningen voor ouderen in de regio. [ www.woonzorgnet-dijleland.be ]
8.
Johan Beullens, Roger Cappelle, Stien Claus, Paul Coosemans, Mia De Brabander, Piet Debruyn, Nele Gaeremynck, Griet Robberechts, Mieke Soens, Rudi Thomassen, Dea Devroy, Jeannette van den Biggelaar en Heidi Van Campenhout.
SPONSORS RDBM Architecten & Adviseurs
Londenstraat 60 b121 2018 Antwerpen
Pues Begrafenissen Eikestraat 2 3020 Winksele
Drukkerij Ameel
Uitvaartcentrum De Meerleire -Tossyn
Platte-Lostraat 216 3010 Kessel-Lo
Brusselsestraat 61 3000 Leuven
KBC Bank & Verzekeringen Sint-Jacobsplein 32 3000 Leuven
Foto’s: medewerkers en vrijwilligers Garage Mees
Verzekeringskantoor Vanden Eynde-Tuyls
Viridee NV
Vormgeving: Eindredactie:
www.garagemees.be 3061 Leefdaal
‘s Hertogenlaan 42 3000 Leuven
W. Degreefstraat 10a 1560 Hoeilaart
Reageren op de inhoud via:
[email protected]
Thyssen Krupp
Sodexo NV
JAVA bvba
Av. metrologie 10 1130 Brussel
C. Lemairestraat 1 1160 Brussel
Wingepark 10 3110 Rotselaar
S. Paemelaere P. Coosemans tel. 016/25.45.64 Gedrukt bij Acco Leuven.
Jaarabonnement: Steunabonnement:
€ 12,00 € 50,00
IBAN: BE69 7343 5622 0078 BIC: KREDBEBB
Uw bedrijfslogo ontbreekt hier nog ! Contacteer ons vandaag nog: 016/31.08.88