Intern en extern verbinden: vastgoed in breder perspectief. Jaarrapportage 2012 Vastgoed Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat

Intern en extern verbinden: vastgoed in breder perspectief Jaarrapportage 2012 Vastgoed Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat Kijk voor meer informatie op www.rijkswaterstaat.nl of bel 0800 - 8002 (ma t/m zo 06.00 - 22.30 uur, gratis) juni 2013 | tp0613tp063

Jaarrapportage 2012 Vastgoed Rijkswaterstaat

Dit is een uitgave van

Inhoud Met deze jaarrapportage wordt beoogd een beeld te geven van de werkzaamheden die in 2012 binnen Vastgoed van Rijkswaterstaat hebben plaatsgevonden. Naast de verwerving van vastgoed is Vastgoed onder andere ook betrokken bij de afhandeling van bouwschades, gewassen schades, nadeelcompensatie- en planschadezaken, het opstellen van kostenramingen en de voorbereiding van onteigenings-kb’s. Daarnaast heeft Vastgoed de zorg voor de afstoot van overtollige onroerende zaken, in het algemeen via het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB). Deze jaarrapportage is tot stand gekomen met medewerking van de vastgoedclusters van de regionale diensten NoordNederland, Oost-Nederland, Utrecht, Noord-Holland, ZuidHolland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg alsmede van de Corporate Dienst. Voorts is medewerking verleend door de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier, De Maaswerken en RWS Centrale Informatievoorziening (CIV, voorheen de DID). De in deze rapportage opgenomen cijfermatige informatie is gebaseerd op opgaven van de regionale diensten van Rijkswaterstaat, die steekproefsgewijs aan accountants controles worden onderworpen.

Intern en extern verbinden: vastgoed in breder perspectief 1. Rijkswaterstaat 1.1. RWS in vogelvlucht 1.2 Plaats van Vastgoed in de RWS-organisatie 1.3 De Veranderopgave Vastgoed 2. RWS Vastgoed in 2012 2.1. Kerncijfers Vastgoed 2.2. Grondprijsontwikkelingen per regio 2.3. Het vastgoedinformatiesysteem GROS 2.4. Publicaties 2.5. Kwaliteit dienstverlening 2.6. Audits 2.7. Diverse werkzaamheden 2.8. Samenwerking en overleg 3. Cijfers en tabellen 3.1. Betrokkenheid Vastgoed bij projecten 3.2. Vastgoed 3.3. Diverse schadezaken 3.4. Externe deskundigen, advocaten en notarissen 3.5. Personeel en tijdsbesteding 4. Interdepartementale ontwikkelingen 4.1. Raad voor Vastgoed Rijksoverheid (RVR) 4.2 Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed Bijlage 1: Adressen Vastgoed RWS Bijlage 2: Afkortingen

4 7 8 12 12 17 18 20 22 23 23 23 24 25 29 30 38 58 62 64 71 72 73 74 77

In deze rapportage zijn enkele projecten nader beschreven. Zie de pagina’s 9, 18, 22, 27, 37 en 72. Foto omslag: Rijksweg A50, Waalbrug bij Ewijk

Jaarrapportage 2012 | 3

Intern en extern verbinden: vastgoed in breder perspectief Verbinden als de ultieme sleutel tot succes. Dit loopt als een rode draad door het Ondernemingsplan van RWS en heeft voor Vastgoed nog een extra accent gekregen als gevolg van de rijksbrede ambitie om meer ren dement te halen uit grond. Was grond tot nu toe uitsluitend een middel om (tijdig) projecten en programma’s te kunnen realiseren, binnen deze nieuwe ambitie wordt grond nu ook interessant als inkomstenbron. Zeker nu RWS zelf over de inkomsten uit grondbeheer mag beschikken. Op basis van de nieuwe begrotingsregels, die eind 2012 door het kabinet-Rutte II zijn vastgesteld, komen de lasten en lusten van vastgoedbeheer in één hand. Een belangrijke mijlpaal. Deze nieuwe situatie werpt ook een ander licht op de positie van grond binnen het primair proces. Grond wordt nu nog meer integraal onderdeel van dit proces en gaat daarmee het project belang overstijgen. Het intern verbinden van Vastgoed met andere onder delen van de productieketen is hiervan het onvermijdelijke gevolg. Grondbeheer, gericht op meer rendement, is bovendien een nieuw exper tiseveld, niet alleen voor RWS, maar ook voor de andere diensten die met vastgoed werken. Extern verbinden is daarom noodzakelijk om van elkaar te leren en elkaar scherp te houden. Maar ook kennis te delen en waar dit functioneel is te bundelen. 4 | Vastgoed Rijkswaterstaat

Het belang van deze nieuwe realiteit zal doorwerken in 2013. Vandaar dat dit voorwoord start met een vooruitblik. De terugblik op het verslagjaar 2012 komt aan het eind en daaruit zal blijken hoe wezenlijk het omslagjaar 2012 is geweest. Vastgoed komt als het ware in een breder perspectief te staan. Verbinden vraagt om een nadere concretisering, want anders blijft het een abstract begrip. Waarom is verbinden juist voor Vastgoed met het oog op de nieuwe context cruciaal? Hierna een poging om dit aan de hand van een aantal concrete voorbeelden te verhelderen.

Intern verbinden • Al bij de (voorgenomen) aankoop van grond moeten de beheersmogelijkheden worden onderkend en meegewogen. Het kan bijvoorbeeld zijn, dat een iets ruimere aankoop dan strikt noodzakelijk is voor het project, zoveel extra opbrengsten genereert, dat deze serieus over wogen moet worden. Of vanwege nieuwe beleidsdoelen, bijvoorbeeld om toekomstige grondposities zeker te kun nen stellen. Dit meewegen vergt niet alleen een goede verbinding tussen aankoop en beheer, maar ook tussen beleid en uitvoering. • Beslissingen over grondbeheer kunnen alleen goed genomen worden als het grondareaal op orde is en blijft. Dat we weten wat waar mag en onder welke condities. Vastgoedbeheer kan dus niet zonder actuele en betrouw bare data. Dit betekent dat vastgoedbeheer tijdig verbon den moet worden met de ontwikkeling van (nieuwe) systemen op het gebied van databeheer en informatie

voorziening (denk aan het Netwerk Informatie Systeem en Assetmanagement). • Zakelijk omgaan met Vastgoed vergt goede kosten- baten afwegingen ter ondersteuning van de besluitvorming. Dit is geen zaak van Vastgoed alleen, maar noodzaakt tot effectieve verbindingen met (opnieuw) assetmanagement en bedrijfsvoering (kostenexpertise). • Vastgoed en met name aankoop zit vaak aan het eind van de productieketen, met alle risico’s vandien. Het is daarom van belang om Vastgoed consequent en eerder te verbinden met de projectplanning en contractvorming. Dit luistert extra nauw ingeval van innovatieve arrangementen met marktpartijen, waarin ook steeds vaker een beheerscomponent wordt opgenomen. • Grond als inverdienpotentieel kan alleen maximaal worden benut, wanneer er effectieve verbindingen worden gelegd met thema’s als duurzaam en energie. Maatwerk is nodig om vluchtige besluitvorming te voor komen en win-win situaties te creëren. Bovendien bevordert dit de doelmatigheid en efficiency en draagt bij aan innovatie.

Extern verbinden • Wat vastgoedbeheer betreft gaat RWS niet zelf specialis tische expertise opbouwen, maar gebruik maken van de expertise, die elders beschikbaar is of komt. Met name het nieuwe Rijksvastgoedbedrijf (RVB) bij Binnenlandse Zaken komt hierbij in beeld. RWS gaat alleen investeren in een aantal professionals om een goede regievoerder of opdrachtgever te kunnen zijn. Concreet betekent dit, dat RWS en RVOB hun onderscheidende expertises effectief

met elkaar moeten verbinden om maximaal synergie winst te kunnen boeken en overlap te voorkomen. • RWS, ProRail en DLG zijn al eerder succesvolle verbindingen met elkaar aangegaan. Deze kunnen nog verder worden verdiept en uitgebouwd. Met name op het gebied van vastgoedbeheer liggen er mogelijkheden om tot onderlinge taakverdelingen te komen, waarbij de één loslaat wat de ander beter kan. De voorbeelden demonstreren de urgentie en de kracht van het verbinden. Zeker in een omgeving waar vastgoed tot nu toe uitsluitend als productiemiddel fungeert. De nieuwe context moet hier verandering in brengen. Het is daarom zaak om de relevante koppelvlakken goed in te vullen en daarmee de samenhang te borgen. Zowel intern als extern is dat een randvoorwaarde om maximaal rendement te kun nen halen uit vastgoedbeheer. Anders worden inkomsten en besparingen gemist en dat kunnen we niet gebruiken in een situatie waarin elke euro telt. De noties, zoals hiervoor geschetst, zijn deels al vastgelegd in de door het RWS-bestuur eind 2011 geaccordeerde RWSgrondvisie. In 2012 zijn de uitgangspunten uit deze visie ver taald in een eerste versie van de RWS-vastgoedportefeuille strategie (VPS). De fundering ligt er dus en de drive is er om te oogsten. Via verdienmodellen proberen we daarom in 2013 resultaatgericht het potentieel van ons grondareaal verder te verzilveren. Van de nabije toekomst naar het nabije verleden. Dit jaar verslag is in de eerste plaats een productieverslag over het afgelopen jaar 2012. Een soort aankoopverantwoording

voor projecten programmarealisatie. We mogen er vanuit gaan, dat de scope van dit verslag de komende jaren wordt verbreed met de eerste resultaten van vastgoedbeheer. De oorzaak hiervan heb ik hiervoor proberen te duiden: vast goedbeheer moet een prominentere plaats krijgen op de RWS- agenda en effectiever worden benut als inkomstenbron. Maar zonder grond geen project of programma. Vastgoed heeft in 2012 opnieuw aangetoond gesteld te staan voor zijn taak. Alleen ging het dit keer niet zonder kraken en schuren, zoals dat heet. Want we hebben opnieuw mogen ervaren dat vastgoed als slotakkoord aan het eind van de productieketen vals kan klinken. Weerbarstige onteige ningsprocedures kunnen aardig wat zand in de wielen strooien en de planning in de war sturen. Met een onge wenste ontknoping als gevolg. Daarom is het van cruciaal belang dat Vastgoed, zoals eerder aangegeven, structureler en eerder verbonden wordt met de projecten programma planning. Verbinden aan de voorkant waarbij de wettelijke onteigeningsprocedures realistisch verdisconteerd worden in de doorlooptijd. Dit voorkomt stress in de finale en nazorg aan de achterkant. En dan wordt wat al goed was in 2012 nog beter in 2013. Jaap Danhof Projectdirecteur Veranderopgave Vastgoed


6 | Vastgoed Rijkswaterstaat

1. Rijkswaterstaat

Rijkswegen A2/A12, knooppunt Oudenrijn Jaarrapportage 2012 | 7

1.1 RWS in vogelvlucht Bestuur Sinds 1 januari 2012 bestaat het bestuur van RWS uit acht leden. Het bestuur ziet toe op het functioneren van de orga nisatie als geheel, waarbij het accent ligt op de strategische sturing en besluitvorming. In het bestuur is niet elk organi satieonderdeel maar wel elk primair proces vertegenwoordigd. Daarnaast is een Groepsraad ingesteld bestaande uit de DG, de plaatsvervangend DG, de CFO, de (waarnemend) HID-en, de algemeen directeur van de Corporate Dienst en de direc teur Algemene Corporate Taken. In de Groepsraad worden onderwerpen besproken voordat ze in het bestuur komen en wordt zo nodig de implementatie van door het bestuur genomen besluiten besproken.

Primaire processen RWS Verkeers- en watermanagement Informatievoorziening Kaderontwikkeling Aanleg en Onderhoud Sterk in de regio Crisimanagement


Missie Rijkswaterstaat beheert en ontwikkelt als uitvoeringsorga nisatie, in opdracht van de minister en staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, op duurzame wijze de nationale infrastructurele netwerken. De organisatie is in 1798 opge richt en er werken ongeveer 8.800 mensen. Rijkswaterstaat werkt aan: • droge voeten • voldoende en schoon water • vlot en veilig verkeer over weg en water • betrouwbare en bruikbare informatie Droge voeten

Nederland ligt voor een belangrijk deel onder de zeespiegel. Dat is een bedreigende situatie. In het westen en noorden dreigt de zee en vanuit het zuiden en oosten brengen de grote rivieren soms plotseling enorme watermassa’s ons land binnen. Bescherming tegen overstromingen door de zee, meren, rivieren en kanalen is dan ook een belangrijke taak van Rijkswaterstaat.

met collega-ministeries, provincies en waterschappen. Rijkswaterstaat beheert ook een belangrijk deel van de Noordzee. Werken aan vlotte, veilige verkeersdoorstroming

Dagelijks storten zo’n drie miljoen automobilisten zich in het verkeer. Aan Rijkswaterstaat, als infrastructuurmanager, de taak om het verkeer vlot en veilig in goede banen te leiden. Vlot en veilig varen op het hoofdvaarwegennet

De Nederlandse vaarwegen behoren tot de drukste ter wereld. Transport en overslag van goederen vormen een belangrijke motor van de economie. Rijkswaterstaat werkt aan vlot en veilig verkeer op het netwerk van hoofdwater wegen, zowel voor de binnenvaart als voor de recreatievaart. Werken aan een betrouwbare, veilige infrastructuur

Rijkswaterstaat is deskundige bij uitstek op het gebied van de planning, het beheer en het onderhoud van grootscha lige infrastructurele werken.

Schoon en voldoende water voor alle gebruikers

Leefbaar en bereikbaar, nu en straks

Nederland wordt doorsneden door grote en kleine rivieren, kanalen, beken en sloten en heeft veel meren en estuaria. Al deze wateren zijn boven- en ondergronds met elkaar ver bonden. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het beheer van de slagaders van dit netwerk: het hoofdwater systeem. Rijkswaterstaat reguleert de waterstanden en stemt het waterbeheer af op de behoeften en de natuurlijke inrichting van Nederland. Dit gebeurt in goed samenspel

De leefbaarheid van ons land komt steeds meer onder druk te staan. Dit is het gevolg van de stijging van de zeespiegel, de bodemdaling en de toenemende ruimtelijke druk en de luchtverontreiniging. Een schoon, veilig en bereikbaar Nederland is in de komende twintig jaar niet te halen zon der innovatie. Daarom investeert Rijkswaterstaat continu in kennis en vernieuwende oplossingen om Nederland leef baar, bereikbaar en veilig te houden.

Procedure A2 Traverse Maastricht 2012 was het jaar van de (onteigenings)procedures voor de realisering van het Tracébesluit A2 Passage Maastricht. Rijkswaterstaat werkt in dit project samen met de Provincie Limburg en de gemeenten Maastricht en Meerssen aan (onder meer) de (dubbellaagse) ondertunneling van de A2 door Maastricht en de herontwikkeling van het gebied. Een majeur infrastructureel project dat onder meer een oplossing biedt voor de huidige congestie (de verkeerslichten) op dit deel van de A2. Direct naast de huidige A2 (N2) door Maastricht liggen vijf flatgebouwen met bijhorende gronden. Die flatgebouwen behoren tot één Vereniging van Eigenaren (VvE), de Vereniging van Eigenaars Wyckerveldflat met 326 appartementsrechten. Van de 5 flatgebouwen moet 2,5 flatgebouw worden gesloopt voor de realisering van het tracébesluit. In een later stadium wordt de rest gesloopt voor de herontwikkeling van het gebied. Bijna lukte het alle 326 appartementsrechten te verwerven. Alleen de verwerving van twee garages in de te slopen flatgebouwen en een aantal woningen in de nog niet te slopen flatgebouwen was niet mogelijk. Wat volgde was een bijzondere, complexe en spannende onteigeningsprocedure. Bijzonder omdat het hier gaat om de onteigening van flatgebouwen en een deel van een gemeenschap van appartementsrechten. Dat komt (bijna) nooit voor. Complex omdat alle appartementsrechteigenaren gezamenlijk eigenaar waren van de te onteigenen gronden. Hierdoor moest iedereen worden gedagvaard (31 gedaagden) en bijvoorbeeld ook alle hypotheekgerechtigden worden verwittigd van de procedure. Dit

terwijl er in feite dus maar één eigenaar was met een privégedeelte in de te slopen flatgebouwen. Spannend omdat een aantal appartementsrechteigenaren zich tot het uiterste verzetten tegen de onteigening en juridisch moeilijke vragen voorlagen, zoals: is het mogelijk grond betrokken in een splitsing van appartementsrechten te onteigenen? Kan een appartementsrecht worden onteigend? Heeft inschrijving titelzuiverende werking of moet de splitsingakte eerst worden gewijzigd? Uiteindelijk sprak de Rechtbank Limburg (toen nog Maastricht) de onteigening uit conform de vordering van de Staat. Daarmee was het nog niet gedaan. Een aantal appartementsrechteigenaren ging in cassatie en probeerde daarnaast voorbereidingen voor de sloop te frustreren. Dit resulteerde in allerlei procedures over de vernietiging van door de VvE genomen besluiten ter voorbereiding op de sloop en de wijziging van de splitsingsakte na de sloop. Het verzet bleek voor niets. Op 29 maart 2013 verwierp de Hoge Raad het cassatieberoep (LJN: BY8665). Kort daarna schreef de Staat het onteigeningsvonnis in en werd eigenaar van de benodigde gronden. Ook gaf de kantonrechter een bevel tot wijziging van de splitsingsakte, zodat deze straks weer zal beantwoorden aan de feitelijke situatie. De onteigende percelen worden dan uit de Vereniging van Eigenaars “getild”. De (voorbereidende werkzaamheden voor de) sloop is inmiddels in volle gang. Wat rest, is de discussie over de aan de betrokken eigenaren toekomende schadeloosstelling. Ook boeiend, maar minder van belang voor de voortgang van het project.

Rijksweg A2, aanleg tunnel Maastricht Jaarrapportage 2012 | 9

Beheergebied Hoofdwegennet

Beheergebied Hoofdvaarwegennet

Beheergebied Hoofdwatersystemen

• • • • • • • • • • • • •

• • • • • • •

• • • • • • •

3.046 kilometer auto(snel)weg inclusief verkeerssignalering 1.428 kilometer open afritten en verbindingswegen 79 spitsstroken 2.749 viaducten 22 tunnels 743 beweegbare en vaste bruggen 13 ecoducten 5 regionale verkeerscentrales 1 landelijk verkeerscentrum (VCNL) 119 Dynamische Route Informatie Panelen (DRIP’s) 1.575 camera’s dynamische verkeersmanagementsystemen route-informatiesystemen


2.137 kilometer kanalen en rivieren 5.472 kilometer vaarweg in open water 84 sluizen 278 bruggen 10 ‘natte’ verkeerscentrales 14 verkeersposten circa 120 patrouille-, meet- en oliebestrijdingsvaartuigen

90.278 km2 oppervlaktewater 35 kilometer duinen 214 kilometer dijken en dammen 2.969 kilometer oevers 10 stuwen Afsluitdijk en Houtribdijk 4 stormvloedkeringen

Areaal

Netwerken

Rijkswaterstaat heeft 54.728 hectare in eigendom en materieel beheer, voor namelijk (maar niet uitsluitend) ten behoeve van de droge infrastructuur. Daarnaast beheert RWS 9.027.800 hectare oppervlaktewater, waarvan circa 750.000 hectare in Nederland, circa 5.778.000 hectare in de Noordzee en circa 2.500.000 hectare in de Caribische Zee nabij de eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Totaal voert RWS dus het materieel beheer over zo’n 9.083.000 hectare. Oppervlakte infrastructuur in eigendom en beheer bij RWS (op 1 september 2012)

Dienst Noord-Nederland Oost-Nederland IJsselmeergebied Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Noordzee Totaal

Oppervlakte (ha) 6.031 12.445 2.757 4.259 4.963 6.639 3.647 7.362 6.551 74 54.728

Rijkswaterstaat beheert drie rijksinfrastructuurnetwerken, te weten het Hoofdwegennet, het Hoofdvaarwegennet en de Hoofdwatersystemen. Uitgaven en kosten De uitgaven en kosten van Rijkswaterstaat bedroegen in 2012 een bedrag van ruim € 5.000 miljoen. Dit bedrag was als volgt verdeeld: € 2.620 miljoen voor aanleg • voor het hoofdwegennet • voor het hoofdvaarwegennet • voor de hoofdwatersystemen • voor megaprojecten • voor regionale en locale infrastructuur

1.636 miljoen € € 351 miljoen € 140 miljoen € 351 miljoen €

142 miljoen

€ 1.248 miljoen voor beheer en onderhoud • voor het hoofdwegennet € 673 • voor het hoofdvaarwegennet € 327 • voor de hoofdwatersystemen € 189 • netwerk overstijgend € 59

miljoen miljoen miljoen miljoen

€ 1.106 miljoen voor de organisatie • voor de kosten van personeel € 748 miljoen • voor de kosten van materieel € 299 miljoen • voor overige organisatiekosten € 59 miljoen € 29 miljoen voor overige uitgaven • voor verbetering leefomgeving (Geluidsisolatie Schiphol) € • voor overige kosten €

26 miljoen 3 miljoen

Rijksweg A 27 nabij Utrecht Jaarrapportage 2012 | 11

1.2. Plaats van Vastgoed in de RWS-organisatie Sinds 1 april 2013 is Vastgoed binnen RWS gepositioneerd bij de organisatieonderdelen Corporate Dienst (CD), Algemene Corporate Taken (ACT), Grote Projecten en Onderhoud (GPO) en de projectdirectie Ruimte voor de Rivier (RVR). De Corporate Dienst verricht met name ondersteunende, adviserende en RWS-brede taken. De vastgoedmedewerkers zijn bij de afdeling Expertise van de Shared Services Eenheid Bestuurlijk Juridische Zaken & Vastgoed (BJV) gepositio

De regionale organisatieonderdelen Oud

Nieuw

RWS Noord-Nederland RWS Oost-Nederland RWS Utrecht RWS IJsselmeergebied RWS Noord-Holland RWS Zuid-Holland RWS Zeeland RWS Noordzee RWS Noord-Brabant RWS Limburg

RWS Noord-Nederland RWS Oost-Nederland RWS Midden-Nederland


RWS West-Nederland Noord RWS West-Nederland Zuid RWS Zee en Delta RWS Zuid-Nederland

neerd. BJV maakt onderdeel uit van de Directie Communicatie, Personeel en Recht (CPR). Het tijdelijk project Veranderopgave Vastgoed is onder gebracht bij het onderdeel Algemene Corporate Taken, dat gehuisvest is bij de Corporate Dienst. De vastgoedmedewerkers van de regionale diensten waren tot 1 april 2013 gepositioneerd bij het cluster Vastgoed dat onderdeel uitmaakte van de afdeling Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed (BBV). Deze afdeling BBV maakte onder deel uit van de Directie Bedrijfsvoering. Met ingang van 1 april 2013 zijn de vastgoedmedewerkers uit de regio formatief bij het organisatieonderdeel Grote Projecten en Onderhoud ondergebracht en wel bij de afdeling Grondverwerving, onderdeel van de directie Inkoop- en Contractmanagement. Vooralsnog blijven deze medewerkers gehuisvest bij de regionale organisatieonderdelen, waarvan sommigen zijn samengevoegd en een aantal een andere naam hebben gekregen. Zie het kader ‘De regionale organisatieonderdelen’.

decentrale initiatiefnemer (gemeente, provincie, water schap of RWS-projecten) met de vaststelling van het aan koopstrategieplan. Sturing op de inzet vindt plaats door middel van periodieke voortgangsoverleggen (met betrokkenheid van het decentrale projectteam) en de directe afstemming op dossierniveau, waarbij taxaties en overeenkomsten door het vastgoedteam moeten worden goedgekeurd. De Programmadirectie Ruimte voor de Rivier wordt per 1 juni 2013 ondergebracht bij het onderdeel Grote Projecten en Onderhoud. In figuur 1 zijn de organisatieonderdelen waarin Vastgoed formatief is vertegenwoordigd aangegeven in groen.

1.3 De Veranderopgave Vastgoed

Het Grondbureau Maasdal, dat de grondverwerving voor Maaswerken verzorgt, valt onder RWS Limburg, die samen met RWS Noord-Brabant sinds 1 april 2013 RWS ZuidNederland vormt.

Op 1 juli 2010 is de projectdirectie Veranderopgave Vastgoed van start gegaan. De projectdirectie bestaat uit een kleine kern van vaste medewerkers. Deze kern wordt aangevuld met medewerkers van de Corporate Dienst. Daarnaast verlenen de clustercoördinatoren Vastgoed uit de regio medewerking aan het project. Zij zijn ook verte genwoordigd in de deelprojecten.

Bij de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier is de taak van grondverwerving gepositioneerd bij het vastgoedcluster in de directie bedrijfsvoering, afdeling programma beheersing. Het vastgoedcluster stelt de kaders voor de grondverwerving vast en autoriseert de voorstellen van een

Aanleiding en doel RWS staat de komende jaren voor een hoge productopgave. Een tijdige juridische beschikbaarheid van grond is hiervoor cruciaal. Het is van belang dat de vastgoedexpertise wat de procedures betreft in de pas gaat lopen met de ambities van

Rijkswaterstaat Bestuur/Bestuursstaf

Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving Rijkswaterstaat Noord-Nederland

Rijkswaterstaat Oost-Nederland Rijkswaterstaat Programma’s, Projecten en Onderhoud Rijkswaterstaat Grote Projecten en Onderhoud

Rijkswaterstaat West-Nederland Noord

Rijkswaterstaat Verkeer- en Watermanagement

Rijkswaterstaat Midden-Nederland

Rijkswaterstaat Centrale Informatievoorziening

Rijkswaterstaat Corporate Dienst Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid

Rijkswaterstaat Zee en Delta

Rijkswaterstaat Zuid-Nederland

Figuur 1 Organogram RWS per 1 juni 2013

John Frostbrug, Arnhem


Sneller en Beter gericht op een halvering van de doorloop tijd van de projecten en programma’s. Het Verander programma moet daarbij borgen dat de vastgoedexpertise nog steviger verankerd wordt in de productieketen waarbij meer aandacht moet komen voor de adviesfunctie van Vastgoed in de initiatief- en verkenningsfase van het MIRTproces. Ook dient effectief invulling te worden gegeven aan portefeuillebeheer gericht op een betere benutting van grondposities voor doelrealisatie. Dit vraagt om een strate gische visie op grond. Het Veranderprogramma zal deze visie moeten vormgeven. Dit programma omvat verder een aantal deelprojecten (organisatie, kennis en externe samenwerking). Grondvisie In 2011 is de door de Veranderopgave opgestelde strategi sche grondvisie ‘Grond voor versnelling en vernieuwing’ door het bestuur van Rijkswaterstaat goedgekeurd. De nieuwe visie heeft twee hoofddoelstellingen: • Een tijdige beschikbaarheid van grond tegen de achter grond van de beoogde versnelling (Sneller & Beter) • Meer (maatschappelijk) rendement uit grond conform de rijksbrede ambities Bij de nieuwe vastgoedvisie is uitgegaan van de volgende context: • Ondernemingsplan 2015: Rijkswaterstaat opereert als één landelijke organisatie. De RWS Vastgoedvisie moet hier mee in lijn zijn • Sneller & Beter: Rijkswaterstaat moet de realisatietijd van projecten halveren. Een tijdige beschikbaarheid van grond is daarvoor een kritische succesfactor • Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte: het Rijk moet ruimte reserveren voor toekomstige beleidsopgaven op 14 | Vastgoed Rijkswaterstaat

het gebied van mobiliteit en waterveiligheid. Het tijdig zekerstellen van cruciale grondposities is hierbij randvoorwaarde. • Meer rendement uit grond: het Rijk heeft de ambitie om meer rendement te halen uit grond, voor het realiseren van beleidsdoelen tegen lagere kosten en respectievelijk hogere opbrengsten.

complexe en bewerkelijke betalingsproces voor vastgoed en het daaraan gerelateerde parafencircuit kritisch tegen het licht te houden. Onder het motto de verspilling eruit heeft dit uiteindelijk geresulteerd in een werkwijze die tot een substantiële verkorting van de doorlooptijd heeft geleid, waar niet alleen Vastgoed zelf baat bij heeft maar ook de klant.

Het visiedocument bevat de visie op hoofdlijnen. De imple mentatie moet de consequenties scherper in beeld brengen. Duidelijk is dat er gevolgen zullen zijn voor de wijze van taakuitvoering, de processen en de opleidingen.

Opleidingen De ontwikkelingen bij Vastgoed raken niet alleen de vast goedsector zelf, maar hebben een veel bredere impact. Ook de projectmanagers zullen er iets van gaan merken. Grondposities zullen strategischer en zakelijker moeten worden ingezet in alle fasen van MIRT, dus ook de zoge naamde voorfasen (met name de verkenningsfase). Concreet betekent dit een afwegingsproces waarbij grond nadrukkelijker en eerder in beeld moet komen. Hoe benut je grondposities bijvoorbeeld bij de keuzebepaling van tracés en welke gronden moet je na projectrealisatie met het oog op toekomstige projecten aanhouden. Welke gebruikscondities hanteer je bij tijdelijk gebruik? Hoe borg je de grondposities die van belang zijn voor onze toekom stige netwerkambities? Ook nieuwe aanbestedingsconcep ten respectievelijk contractvormen stellen andere of nieuwe eisen aan het omgaan met grond. Kortom: het hele veld rond grond is volop in beweging en dit verandert niet alleen de rol van de vastgoedadviseur, maar ook die van het projectmanagement. Om die reden bouwen de vastgoed sector van RWS en van ProRail samen met de Rijksprojecten academie aan een opleidingsmodule waarin die nieuwe rol casuïstiek een plaats krijgt. De voorbereidingen zijn in 2012 gestart, met als doel om de module in het voorjaar van 2013 gereed te hebben.

Houtskoolschets De uitwerking van de Grondvisie heeft zich vooral vertaald in de onder regie van de Programmadirectie Veranderopgave Vastgoed opgestelde gedetailleerde houts koolschets Vastgoed. In deze schets is via de lijn van de pro cessen het organisatie- en formatieplaatje (van ‘Ist’ naar ‘Soll’) nader ingekleurd. De schets is aangeboden aan de overdragende en overnemende partijen. Voor Vastgoed betekent de voorgestane transitie dat de capaciteit en kwali teit van aankoop overgaat van de regionale diensten naar de directie Inkoop- en Contractrmanagement van het nieuwe organisatieonderdeel Grote Projecten en Onderhoud (GPO), de expertisetaken bij de Corporate Dienst (CD) blijven en de nieuwe tak van sport op het gebied van portefeuillemanage ment ook bij de CD zal worden ondergebracht. Kr8 en Vastgoed Op initiatief van de vastgoedmedewerkers is onder regie van het Veranderprogramma Vastgoed en een Kr8-facilitator een aantal sessies gehouden met als doel om (onder meer) het

Vastgoedareaal op orde Ten behoeve van het voeren van goed portefeuillemanage ment door RWS moet de informatie over haar eigendom op orde zijn en bijgehouden worden. In 2010 en 2011 is een systeem ontwikkeld waarbij (in de “Mapviewer” op het RWS-Intranet) met behulp van diverse kaartlagen inzicht gegeven wordt in de eigendommen van RWS. In 2012 is ver der gewerkt aan het verfijnen van de beschikbare informatie over de grondportefeuille, zodat RWS uiteindelijk een vol ledig en actueel inzicht krijgt in al haar eigendom. Het gaat met name om het op perceelsniveau registreren van doel en gebruik van de gronden en overige benodigde informatie t.b.v. portefeuillemanagement. Dit project maakt onderdeel uit van de pijler Assetmanagement uit het Ondernemings plan van RWS. Portefeuillemanagement krijgt vorm met de dienst specifieke vastgoedportefeuillestrategie In 2012 is door het Veranderopgave vastgoedteam gewerkt aan het opstellen van de eerste RWS vastgoedportefeuille strategie (VPS). Afgesproken is dat alle departementen die vastgoed in hun portefeuille hebben een dergelijke vast goedportefeuillestrategie opstellen conform een gezamen lijk afgestemd model. Op termijn wordt aan de hand van de vastgoedportefeuillestrategieën één rijksbrede vastgoed portefeuillestrategie opgesteld door het Rijksvastgoed bedrijf (RVB). In de vastgoedportefeuillestrategie van RWS maken we transparant welke strategie RWS nastreeft met grond en welke activiteiten daarop worden uitgevoerd om de grondportefeuille goed en zakelijk te beheren. Gebouwen worden in de VPS-RWS meegenomen voor zover deze gerelateerd zijn aan het primair proces, maar de nadruk wordt gelegd op grond.

Omdat er rijksbreed sprake is van een ontwikkelproces zullen alle diensten die met vastgoed werken elkaar hard nodig hebben en van elkaar moeten leren door intensief samen te werken. Door gezamenlijk vastgoedinformatie te benchmarken via de Raad voor Vastgoed Rijksoverheid (RVR) willen we dat onder meer bereiken. Omdat RWS een kleine eenheid portefeuillemanagement gaat oprichten bij de Corporate Dienst, die het vastgoed waar mogelijk laat renderen en gronden gaat overtolligstellen, zal de samenwerking met het RVOB geïntensiveerd moeten worden. RWS verdient Het programma RWS verdient is in 2012 van start gegaan. Het project richt zich op genereren van verdienmodellen voor de korte en lange termijn zodat o.a. (toekomstige) taakstellingen kunnen worden verzacht. Vastgoed is aan gewezen als één van de pijlers waarop RWS verdient zich richt. Twee elementen zijn van belang: enerzijds het gene reren van incidentele baten uit overtolligstellingen en anderzijds de exploitatie van vastgoed zodat structurele inkomsten worden gegenereerd in de vorm van gebruiksvergoedingen. Vooruitblik 2013 Medio 2013 wordt de eenheid portefeuillemanagement (PFM) geïntroduceerd bij RWS. Daarvoor wordt bij de Corporate Dienst van RWS een kleine hoogwaardige een heid in het leven geroepen die specifiek belast gaat worden met de implementatie ervan. Deze eenheid moet zorg dragen voor een helder, zakelijk, open en transparant proces voor het beheren (exploiteren) en overtolligstellen van vastgoed, in principe grond en gebouwen.

Aanbod gronden Om te beoordelen welk (tijdelijk) ander gebruik effectief is en in welke mate, gaan we samen met de programma’s Tijdelijk Anders Benutten (TAB) en Duurzaam proactief gronden aan de markt aanbieden door middel van een aan tal pilots. Zoveel mogelijk percelen grond die niet of onvol doende benut worden, willen we inzetten voor duurzaam heid, innovatie of publieksgericht netwerkmanagement. Hiervoor maken we een digitale kaart met het aanbod van grondposities die geschikt worden geacht voor (tijdelijke) exploitatie. Het gaat voornamelijk om grondposities buiten beheergebied die voor RWS een strategisch karakter hebben omdat ze in de toekomst bijdragen aan RWS taken en processen. Na een bepaalde experimenteerperiode weten we dan echt welk gebruik het meest effectief is, in financiële en maatschappelijke zin. Prikkel Voorheen waren de kosten van beheer voor RWS en gingen de opbrengsten naar de Algemene Middelen van het minis terie van Financiën. Naar verwachting zijn de opbrengsten uit vastgoed (verkoop en verhuur etc.) in 2013 voor RWS, doordat de begrotingsregels dan zijn aangepast. Naast het opstarten en uitwerken van de pilots gaan we het komende jaar ook de portefeuillestrategie verder uitwerken en verder met de analyse van het vastgoedareaal.



2. RWS Vastgoed in 2012

Rijksweg A50, bouw extra Waalbrug bij Ewijk Jaarrapportage 2012 | 17

Saneringskosten voormalige gasfabriek Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw heeft RWS West-Nederland Zuid (voorheen Zuid-Holland) een voormalig gasfabriekterrein in Hellevoetsluis in eigendom en beheer. RWS heeft hierop een steunpunt gehad dat niet meer nodig was en afgestoten diende te worden. Dit terrein is, mede als gevolg van een bombardement in de Tweede Wereldoorlog, zwaar verontreinigd en moet dringend gesaneerd worden.

2.1. Kerncijfers Vastgoed Op deze pagina treft u de belangrijkste cijfermatige informatie aan van de discipline Vastgoed van RWS in 2012. V oor uitgebreidere info wordt verwezen naar de desbetreffende pagina’s in het hoofdstuk ‘Cijfers en tabellen’. Vastgoed Aantal aankooptransacties (inclusief pacht- en huurontbindingen)

Op het gasfabriekterrein rust een saneringsplicht voor de bodem. RWS heeft de wettelijke verplichting en het budget om een eenvoudige sanering uit te voeren. De met deze functionele sanering gemoeide kosten bedragen circa € 1 miljoen (inclusief circa € 100.000 voor de kosten van bodemonderzoek). De gemeente Hellevoetsluis wil het terrein overnemen voor het ontwikkelen van woningbouw en watergebonden activiteiten, echter daartoe is een verdergaande en duurdere sanering nodig. De kosten voor deze verdergaande saneringsvariant bedragen circa € 7 miljoen. Dit leek te gaan leiden tot een impasse waar alleen uitgekomen zou kunnen worden als RWS meer budget voor de verdergaande sanering beschikbaar zou stellen. RWS had echter geen plicht of reden om het saneringsbudget te verhogen. Er vonden al langere tijd gesprekken plaats tussen de gemeente, RVOB en RWS over deze verkoop. Het cluster Vastgoed adviseerde samen met RVOB over de vastgoedaspecten, met name over de relatie tussen kosten en opbrengsten. Uiteindelijk is overeen gekomen dat de Staat circa € 900.000,- aan de gemeente zal betalen als bijdrage in de saneringskosten. Voorts was er nog discussie over de hoogte van de boete voor het niet opnemen van een kettingbeding dat RWS gevrijwaard dient te blijven voor eventuele claims van opvolgende eigenaren van de gemeente. Deze discussie is inmiddels beslecht en de grond is in mei 2013 juridisch geleverd aan de gemeente waarmee een einde is gekomen aan een reeds zeven jaar durende discussie. RWS wil er zeker van zijn dat de sanering door de gemeente wordt uitgevoerd. Om dit te waarborgen is in de overdrachtsakte vastgelegd dat de saneringsbijdrage aan de hand van de voortgang van de sanering aan de gemeente zal worden uitgekeerd. 18 | Vastgoed Rijkswaterstaat

Aangekochte oppervlakte Uitgekeerde schadeloosstelling (inclusief pacht- en huurontbindingen) Overtollig gestelde oppervlakte Opbrengst uit overtollig gestelde gronden* Aantal t.b.v. RWS geslagen onteigenings-kb’s Aantal afgeronde gerechtelijke onteigeningsprocedures Gemiddeld betaalde agrarische grondprijs per m2 (los land, pachtvrij)

Zie pagina 323

38

792 ha

40

€ 122.238.000

42

223 ha

46

€ 6.114.100

48

2

50

52

52

€ 5,55

56

* betreft de in 2012 ontvangen opbrengst; deze kan ook betrekking hebben op in voorgaande jaren overtollig gestelde gronden Zie pagina

Diverse schadezaken Aantal bouwkundige vooropnames Aantal behandelde schadezaken (bouw-, en gewassenschades en nadeelcompensatie*) Uitgekeerde schadebedragen (bouwen gewassenschades en nadeelcompensatie*) Aantal adviezen nadeelcompensatie*

815

58

30

58/60

€ 1.265.800

58/60

29

60

*V astgoed behandelt nadeelcompensatieclaims maar adviseert ook bij claims die door andere afdelingen behandeld worden; de uitgekeerde schade heeft alleen betrekking op de door Vastgoed behandelde claims

Figuur 2.1 Voornaamste uitgaven van Vastgoed

8,1% 1,5% 1,1% 0,9%

■ S chadeloosstellingen

88,4%

Figuur 2.2 Personeel en inhuur

23,4%

■ P ersoneel RWS

grondverwerving ■ S chadeloosstellingen schades (bouwen gewassenschades en nadeelcompensatie) ■ Inhuur personeel ■ Externe deskundigen ■ Advocaten en notarissen

■ Inhuur

76,6%

Kosten externen

Zie pagina

Taxateurs grondverwerving

€ 2.893.900

62

Deskundigen schadezaken (bouwschades en nadeelcompensatie)*

€ 6.870.700

62

Onderzoekskosten bodemverontreiniging

€ 619.500

62

Kosten antikraakbewoning

€ 196.500

62

Diverse externe deskundigen

€ 597.800

62

€ 2.104.000

62

€ 13.282.400

62

Advocaten en notarissen Totaal externe deskundigen, advocaten en notarissen * voor zover betrekking hebbend op door Vastgoed behandelde claims Personeel

Zie pagina

Personeel t.l.v. interne kosten: Formatie op 31-12-2012

46,5 fte

64

Bezetting op 31-12-2012

44,8 fte

64

13,7 fte

67

€ 1.529.800

67

0,9 fte

66

Personeel t.l.v. externe productiekosten: Externe inhuur van personeel Kosten externe inhuur van personeel Uitwisseling van personeel tussen regionale diensten

Aanleg Rijksweg A4, Delft – Schiedam Jaarrapportage 2012 | 19

2.2. Grondprijsontwikkelingen per regio Onderstaand zijn per regio de ontwikkelingen van de grondprijzen in 2012 aangegeven. RWS Noord-Nederland In landelijk gebied varieerden de grondprijzen in 2012 tus sen € 2,50 en € 4,50 per m2. Er was sprake van een zich stabiliserende grondprijs. RWS Oost-Nederland De grondaankopen in de Dienst Oost-Nederland vonden voor het overgrote deel plaats in landelijk gebied. De agrari sche grond is in 2012 licht in waarde gedaald. De gemiddel de grondprijs lag in 2012 ongeveer tussen € 4,40 per m2. RWS Utrecht De mobiliteit van met name de agrarische gronden in de regio Utrecht is wederom beperkt geweest. De prijzen zijn over het algemeen stabiel hoog gebleven. Voor de overige gronden lag de mobiliteit vrijwel stil. Agrarisch gebied

In de regio Utrecht is de markt wederom stabiel. De grond prijzen varieerden in de gebieden met intensief grondge bruik en/of stedelijk gebied nog steeds tussen de € 5,- en € 8,- per m² en in de gebieden met een meer extensief grondgebruik tussen de € 3,- en € 5,- per m². De verwachting is dat de prijzen de komende jaren stabiel zullen blijven. Er zal geen sprake zijn van een grote daling.

gemeenten, maar dan wel tegen prijzen die liggen in het lagere segment van de markt (onderkant): € 30,00 tot € 40,00 per m². Voor wat betreft uitgifteprijzen zitten de gemeenten nog steeds met een behoorlijk dilemma vanwege het feit dat er weinig tot geen vraag is. Hierdoor komen de prijzen verder onder druk te staan. Uitgifteprijzen worden in voorkomen de gevallen verlaagd of met korting aangeboden. Voor wat dit betreft is er sprake van een verschuiving. De kantoren- en bedrijvenmarkt bleef onder druk staan. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat het aanbod nog steeds groter was dan de vraag. De leegstand is verder toege nomen met enkele procenten. De leegstand was echter nog steeds lager dan het landelijk gemiddelde. Naar panden op locaties met goed openbaar vervoer, een goede ontsluiting en waar het nieuwe werken kan worden toegepast bleef nog enigszins vraag. RWS Noord-Holland Landelijk gebied: de verwerving concentreerde zich in 2012 in hoofdzaak rond het gebied tussen Diemen en Muiden (Schiphol-Amsterdam-Almere), waar de agrarische grond prijzen slechts een lichte daling te zien gaven (van € 5,naar € 4,75 per m2). In dit gebied werd tot € 200,- per m2 betaald voor grond met een bedrijfsmatige bestemming. Dit houdt geen wijziging in ten opzichte van de prijstechni sche situatie in 2011.

Stedelijk gebied

Er is zo goed als geen sprake meer van mobiliteit op deze markt. Daar naast is er zelfs sprake van een omgekeerde markt. Projectontwikkelaars en gemeenten bieden, in tegenstelling tot wat gebruikelijk is, zelf gronden aan. Gronden die ingesloten liggen binnen (toekomstige) bouw locaties worden nog wel sporadisch aangekocht door 20 | Vastgoed Rijkswaterstaat

Stedelijk gebied: hoewel bestemmingtechnisch nog agra risch, is het gebied ten zuiden van Badhoevedorp (verwer ving t.b.v. de omlegging van de A9 om Badhoevedorp) met het oog op het zich aandienende in gemeentelijke en pro vinciale plannen, als “warm” te beschouwen. Hier werd

€ 27,50 per m2 betaald. Dit verschilt niet van de situatie in het vorige jaar. RWS Zuid-Holland In het landelijk gebied lagen de agrarische grondprijzen tus sen de € 5,50 en € 7,50 per m2. De maximale agrarische waarde in 2012 van € 7,50 per m2 is enigszins gezakt ten opzichte van de grondwaarde in 2011 (was € 8,- per m2) doordat o.a. de Provincie Zuid-Holland voor deze waarde agrarische gronden heeft aangekocht. In het stedelijk gebied varieerde de grondwaarde tussen € 20,- en € 500,per m2. RWS Zeeland In het landelijk gebied van Zeeuws Vlaanderen (reconstruc tie N61) is de agrarische grondprijs in 2012 gestegen van € 5,75 naar € 6,00 per m2. RWS Noord-Brabant De agrarische grondprijzen in het landelijk gebied zijn in 2012 licht gestegen. De prijzen lagen tussen de € 6,- en € 8,50 per m2. De prijzen voor gebouwen en bedrijven geven een dalende tendens te zien, met uitzondering van de grotere melkveebedrijven. In de stedelijke gebieden was sprake van een sterke daling bij woningen en bedrijfsonroerend goed. RWS Limburg / Maaswerken De prijsontwikkeling in het werkgebied van de Dienst Limburg en van De Maaswerken volgde het beeld dat voort kwam uit de analyses van de provincie Limburg. In 2012 steeg de gemiddelde prijs (7,3%), nadat in het jaar daarvoor de grondprijs min of meer stabiel was gebleven. De verhandelde oppervlakte bleef nagenoeg stabiel (- 0,5%), het aantal transacties nam toe met 8,4% ten opzichte van 2011.

De gemiddelde grondprijs in heel Limburg steeg met 6,0%, de verhandelde oppervlakte bleef nagenoeg gelijk (+1%). In Zuid-Limburg deed zich hetzelfde beeld voor. De verhan delde oppervlakte bleef min of meer gelijk (-1%) bij een gemiddelde grondprijsstijging van 6,2%. De verwachting voor 2013 is dat zowel het aanbod als de prijs stabiel zullen blijven. Ruimte voor de Rivier De grondprijzen waren stabiel in 2012. In het Beneden rivierengebied (West-Brabant) bewogen de prijzen zich tus sen de € 5,50 en € 6,50 per m2 voor de binnendijkse gron den. In Gelderland en Overijssel is tussen de € 5,- en € 5,50 per m2 betaald voor binnendijkse gronden en vanaf € 3,50 per m2 voor buitendijkse gronden.

Hoogwater in de Rijn bij Elst Jaarrapportage 2012 | 21

2.3. H et vastgoedinformatiesysteem GROS Algemeen

In 2012 is wederom verder gewerkt aan de ontwikkeling van GROS versie 2.0 en met name aan het testen van de opgele verde applicaties. GROS 2.0 zal in 2013 de huidige versie van GROS (versie 1.4), alsmede de applicaties GOF-module en Munice vervangen. Ontwikkeling GROS versie 2.0

De in 2008 gestarte bouw van GROS 2.0 is in 2012 vrijwel afgerond. De Dienst Centrale Informatievoorziening (CIV, voorheen DID) voert de regie en coördineert en participeert in de testwerkzaamheden. In de projectstuurgroep GROS 2 zitten, naast een aantal CIVmedewerkers, vertegenwoordigers uit de regio en van de CD om de belangen van de gebruikers te behartigen.

Wegverbreding A50, gedeelte Ewijk - Valburg Rijkswaterstaat verbreedt de A50 tussen Ewijk en Valburg van 2 naar 4 rijstroken. Onderdeel van het project is de bouw van een tweede brug over de Waal, naast de bestaande brug. De nieuwe brug is inmiddels op 21 mei 2013 in gebruik genomen. De oude brug wordt de komende tijd gerenoveerd terwijl het verkeer (2x 3 rijstroken) over de nieuwe brug wordt geleid. Bij de grondverwerving voor dit project ging het in totaal om zo’n 30 aankoopdossiers, een regeling in het kader van natuurcompensatie Natura2000 (ganzenfourageergebied) en het regelen van 1 hectare tijdelijke huur ten behoeve van de directiekeet. Met de grondverwerving was circa 1,6 miljoen euro gemoeid. 22 | Vastgoed Rijkswaterstaat

Alle aankopen zijn minnelijk geregeld. In één zaak dreigde het tot een gerechtelijke onteigening te komen, maar kort na de descente is alsnog overeenstemming in de minnelijke sfeer bereikt. Mede doordat de aankoopgrenzen na de vaststelling van het OTB - op een enkele uitzondering na - niet meer zijn gewijzigd is de grondverwerving tamelijk probleemloos verlopen. Tijdens het aankoopproces werden enkele “foutjes” uit het verleden ontdekt. Zo was na de aanleg van de A50 medio 1975 verzuimd de eigendomssituatie goed in beeld te brengen waardoor een aangrenzende boer al jarenlang gebruik

maakte van rijksgrond. Doordat sprake was van verkrijgende verjaring moest RWS dus “eigen grond” terugkopen. De aankoop ten behoeve van natuur (ganzenfourageergebied) bleek zeer lastig te realiseren. Hiervoor was geen onteigeningstitel omdat de gronden buiten het tracébesluit vielen. Uiteindelijk is met een boer overeenstemming bereikt over aankoop en weer via het RVOB terugverpachten van uiterwaardgrond met daarbij de kwalitatieve verplichting deze grond voor de winterperiode in te richten als ganzenfourageergebied conform de regelgeving van Natura 2000. De boer krijgt op basis van de koopovereenkomst een jaarlijkse beheervergoeding. Rijksweg A50, bouw extra Waalbrug bij Ewijk

Behalve een nieuwe versie van GROS wordt ook de huidige GOF-module vervangen en wordt een kadastrale viewer gemaakt, genaamd KAVI. Deze 3 applicaties zijn alle “webbased” en zullen dus via Intranet (in een afgeschermde omgeving) gebruikt kunnen worden. Het werken met de web-based applicaties betekent dat de CIV ook de kadastrale gegevens via Intranet gaat ontsluiten. In 2012 is een aantal belangrijke verbeteringen aangebracht in het nieuwe systeem. Onder meer de GOF-module is aan gepast, zodat deze grensovereenstemmingsformulieren kan maken die gebruikt kunnen worden door notarissen in een Kadaster-applicatie.

getest. De bevindingen uit deze testronde zijn inmiddels verwerkt en opgelost. De preFAT-testrondes zijn afgerond. Overleg

Voor het reguliere gebruik van het huidige GROS (versie 1.4) vinden GROS-coördinatoren overleggen plaats. Bij het GROS-coördinatoren overleg worden gebruikerserva ringen uitgewisseld en worden de gebruikers op de hoogte gehouden van de doorontwikkeling naar GROS 2. Het over leg is in 2012 één keer bij elkaar geweest. Bij het overleg zijn onder meer de testleveringen van GROS 2 uitgebreid besproken. Vooruitblik 2013

Testfasen

Het testen van de opgeleverde programmatuur gebeurt in meerdere fasen: 1 Functionele Acceptatie Test (FAT): in deze testfase zullen met name de ervaren gebruikers testen of de gewenste functionaliteit goed gerealiseerd is. 2 Gebruikers Acceptatie Test (GAT): deze fase is vooral bedoeld om te testen of de programma’s voldoende gebruiksvriendelijk zijn en om te testen of de eerder gevonden gebreken goed zijn opgelost. 3 Productie Acceptatie Test (PAT): in deze fase wordt getest of de programmatuur goed werkt in de werkomgeving van RWS. Vóórdat de FAT kan starten, heeft de CIV onder meer als taak om te testen of de opgeleverde programmatuur de gewens te kwaliteit heeft. Deze testen worden de preFAT-testen genoemd. Tussen 2010 en 2012 zijn verschillende testversies opge leverd van de 3 applicaties die in het kader van GROS 2.0 gebouwd worden. Half 2012 zijn de applicaties voor het eerst in een preFat-fase door een aantal senior gebruikers

ge - over het jaar 2011 - van de vastgoeddiscipline van Rijkswaterstaat uitgebracht, getiteld ‘Grond op de voor grond: om te versnellen en te vernieuwen’.

In 2013 zullen de FAT-, GAT- en PAT-testen plaatsvinden. Naar verwachting zullen rond de zomer de opleidingen gegeven worden. Zodra vervolgens de huidige GROS-1 pro jecten zijn omgezet naar GROS 2.0, kan de programmatuur in gebruik genomen word.

2.4. Publicaties Door de discipline Vastgoed van RWS zijn in 2012 de volgen de publicaties uitgebracht. Gids externe deskundigen Rijkswaterstaat en ProRail In 2012 werd wederom een nieuwe, geactualiseerde editie van de ‘Gids externe deskundigen Rijkswaterstaat en ProRail’ uitgebracht. Deze gids was - evenals de voorgaande edities - het resultaat van de samenwerking tussen RWS en ProRail op het gebied van de inschakeling van externe des kundigen en de daaraan gekoppelde tarifering. Omdat deze gids privacygevoelige informatie bevat is deze uitsluitend bestemd voor intern gebruik bij Rijkswaterstaat en ProRail.

2.5. Kwaliteit dienstverlening Teneinde de dienstverlening te optimaliseren wordt door Vastgoed de kwaliteit zowel intern als extern gepeild. Extern gebeurde dit op beperkte schaal door middel van uitreiking van enquêteformulieren bij aankooptransacties en intern door navraag te doen bij de interne opdrachtgevers, onder andere door middel van accountgesprekken. Voorts werd op ad hoc basis feedback gevraagd aan zowel in- als externe klanten. Door Ruimte voor de Rivier is in 2011 opdracht gegeven voor de uitvoering van een evaluatieonderzoek door Berenschot. Hierbij is onder andere gekeken naar de relatie tussen pro jectorganisatie en vastgoedorganisatie, de relatie met de andere Rijkspartijen en ook de ontwikkeling van de plan ning- en controlfunctie bij het vastgoedteam van Ruimte voor de Rivier. Voor de dataverzameling is gebruik gemaakt van literatuur en interviews. Het rapport is in april 2012 verschenen.

2.6. Audits De vastgoedclusters worden regelmatig onderworpen aan audits. Deze hebben betrekking op financieel en procedu reel gebied, op het gebied van communicatie en op het gebied van archivering. Voorts vinden regelmatig accoun tantscontroles plaats.


In 2012 is door de Corporate Dienst, in samenwerking met de regionale diensten wederom een integrale jaarrapporta Jaarrapportage 2012 | 23

2.7. Diverse werkzaamheden Naast de in deze rapportage reeds genoemde werkzaamhe den heeft Vastgoed van Rijkswaterstaat in 2012 de nodige andere taken uitgevoerd. Hieronder is een aantal vermeld. • overdracht van overtollige gronden, gebouwen, district sterreinen, verzorgingsplaatsen en weggedeelten aan RVOB • beheer van gebouwen en gronden • advisering in de verkenningen-, planstudie- en realisa tiefase van de tracéwetprocedure • advisering aan gemeenten en provincies • opstellen en actualiseren van kostenramingen (SSK, voor heen PRI), met of zonder risico-analyse • opstellen van aankoopplannen • advisering over vastgoedaspecten bij DBFM-contracten • advisering over de overdracht van (water)wegen • het verschaffen van informatie tijdens voorlichtingsbijeenkomsten • het bijwonen van hoorzittingen • werkzaamheden in het kader van GROS • beoordeling van subsidieverzoeken van andere overheden • het toetsen van kostenramingen, taxatierapporten en overeenkomsten • het vestigen van zakelijke rechten • het sluiten van inundatieovereenkomsten • het beeïndigen van pacht- en erfpachtrechten • advisering bij het verleggen van kabels en leidingen • het uitvoeren van audits binnen de discipline Vastgoed • het verlenen van medewerking aan het opstellen van bestuursovereenkomsten • het sluiten van vastgoedbeschermingsovereenkomsten • het sluiten van gebruiksovereenkomsten • advisering inzake verontreinigde gronden • advisering ten aanzien van aanbesteding van projecten • verlenen van medewerking aan het aanpassen van het grondaankoopproces in Aris/UPP 24 | Vastgoed Rijkswaterstaat

• overdracht van gronden in het kader van de WHW (‘Brokx-droog’) • overdracht van gronden in het kader van ‘Brokx-nat’ • het bijhouden van een systeem van eigendoms- en gebruiksregistratie • advisering inzake het verontreinigde voormalig gasfa briekterrein Hellevoetsluis • het verstrekken van informatie aan de Nationale Ombudsman • advisering met betrekking tot ontruimingen • advisering aan omgevingsmanagers inzake realisatieover eenkomsten welke in het kader van de zogenaamde RSPprojecten (Regionaal Specifiek Pakket) tussen overheden onderling worden opgesteld • areaal op orde brengen voor wat betreft de eigendomssi tuatie en verschillen in beheer- en eigendomsgrenzen traceren en corrigeren • advisering aan de districten in het kader van assetma nagement en het verstrekken van gegevens • advisering RVOB over verhuringen, verpachtingen, uitgif ten in erfpacht en verkopen • initiëren themabijeenkomst bouwschades met de bedoe ling een best-practice op te stellen die gebruikt kan wor den door de vastgoeddiensten • advisering met betrekking tot gebruiksovereenkomsten en beheerovereenkomsten • advisering met betrekking tot natuurcompensatie bij diverse projecten • advisering inzake overdracht beheer van gronden aan particulieren in het kader van KRW-projecten en daarbij behorende schadeloosstelling aan particulieren • deelname aan het ruimtelijke ordeningsoverleg binnen regionale diensten • voeren van overleg met districten over lopende zaken • het verlenen van medewerking aan zogenaamde Kr8-sessies • advisering over gebruiks- en beheersovereenkomst RVOBProvincie in verband met het project ‘Zandmotor’ Rijksweg A10, bouw 2e Coentunnel

2.8. Samenwerking en overleg 2.8.1. Intern overleg en werkgroepen Rijkswaterstaat kent een aantal interne overleggremia, georganiseerd door Vastgoed of waaraan vanuit Vastgoed wordt deelgenomen.

voor 2013 een gezamenlijke planning is opgesteld en capaci teit volledig gedeeld wordt. Coördinatorenoverleg GROS

Zie voor nadere informatie over het Coördinatorenoverleg GROS hoofdstuk 2.3.

Vakgroep Vastgoed

2.8.2. Extern overleg en samenwerking

De Vakgroep Vastgoed heeft als doelstelling afstemming en gedachte-uitwisseling op het gebied van bedrijfs- en beleidsmatige aspecten binnen de discipline Vastgoed van RWS. De voorzitter is hoofd van een regionale afdeling Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed. De laatste is ook deelnemer aan het landelijke Periodiek Overleg Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed (POBJV). Deelnemers zijn de coördinatoren van de regionale vast goedclusters, medewerkers van de Corporate Dienst en de Veranderopgave Vastgoed en een vertegenwoordiger van de Raad voor Vastgoed Rijksoverheid. De vakgroep heeft in 2012 vijf keer vergaderd.

De discipline Vastgoed van Rijkswaterstaat heeft veel extern overleg - zowel incidenteel als periodiek - met onder andere RVOB, DLG, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, gemeenten, provincies, wateren hoogheemraadschappen en ProRail. Deze contacten hebben betrekking op de afwik keling van concrete zaken maar kunnen ook tot doel heb ben afstemming, uitwisseling van informatie, samenwer king in het kader van verwerving, en dergelijke.

POBJV

Eén van de directeuren Bedrijfsvoering is portefeuillehou der BBV in het landelijk overleg van die directeuren en woont op basis van eerder genoemde rol het POBJV bij. Werkgroep Uniformering Vastgoeddocumenten

De werkgroep Uniformering Vastgoeddocumenten, bestaande uit vastgoedmedewerkers van de diensten OostNederland, Utrecht, Zuid-Holland en de Corporate Dienst, houdt zich bezig met de uniformering en actualisering van vastgoeddocumenten. In 2012 zijn de standaard-koopover eenkomst en de ruilovereenkomst geactualiseerd.

Alle regionale diensten zijn vertegenwoordigd in de Regionale Raden Vastgoed Rijksoverheid (Regio-RVR’s) en in de daaronder ressorterende RVR-provincieteams, Operationele overleggen en Deelregio’s. Niet alleen RWS is vertegenwoordigd in de Regio-RVR’s. Over het algemeen maken ook medewerkers van de regionale diensten van RVOB, DLG, DVD en RGD hier deel van uit en soms ook Staatsbosbeheer, ProRail en de provincie. Ook is vanuit Vastgoed – zowel op regionaal als op centraal niveau – geparticipeerd in diverse onder de RVR vallende werkgroepen en commissies. Vanuit RWS vond detachering plaats bij de projectdirectie Vastgoed van het Ministerie van Financiën, die ter onder steuning dient van de RVR. De projectdirecteur van de Veranderopgave Vastgoed is als RWS-lid vertegenwoordigd in de RVR. De Corporate Dienst levert het lid voor de agendacommissie van de RVR.

Samenwerking diensten Noord-Brabant en Limburg

In 2012 is de samenwerking tussen de vastgoedclusters van Noord-Brabant en Limburg zodanig geïntensiveerd dat er

Vastgoed participeert voorts nog in diverse samenwerkings verbanden, externe overleggen en werkgroepen:

Samenwerkingsovereenkomst RWS - DLG

In de samenwerkovereenkomst 2011 -2015 hebben Rijkswaterstaat en Dienst Landelijk Gebied afgesproken om op diverse terreinen intensiever met elkaar te gaan samenwerken. Onder het motto ’laat de ene overheidsdienst met specifie ke kennis het werk doen voor de andere’, wordt de samen werking tussen beide diensten op diverse terreinen verbreed en geïntensiveerd. Dit moet leiden tot nog meer (operatio nele) synergiewinst en een nog betere, effectievere samen werking op strategisch en tactisch niveau. Daarbij is afge sproken dat partijen elkaars kennis en expertise over en weer inzetten in projecten die verband houden met de taken van RWS of DLG. Bij een bepaalde vraag wordt bezien of RWS of DLG de kennis en expertise kan leveren. Partijen stemmen vraag en aanbod maximaal op elkaar af. Jaarlijks worden de thema’s, projecten en overige onderwerpen van de samenwerking vastgelegd in een programmering. Landelijk overleg RWS – RVOB

Dit betreft een periodiek overleg tussen RWS en RVOB dat met name is gericht op (regionale) kwesties die een lande lijk uniforme aanpak vergen. Van de zijde van RVOB nemen de landelijk en regionale accountmanagers RWS deel, van de zijde van RWS Corporate Dienst en de RWSvertegenwoordiger in de projectdirectie Vastgoed (RVR). Het overleg vindt drie- à viermaal per jaar plaats. De onderwer pen liggen (vanzelfsprekend) vooral op het gebied van beheer en afstoot van onroerende zaken. In 2012 werd onder andere aandacht besteed aan de volgen de onderwerpen: • kadastrale tenaamstelling bijzondere staatseigendommen • ruilprocedure • checklist overtolligstelling • werkterreinen • uitgifte in erfpacht van natuurvriendelijke oevers (‘Stroomlijn’) Jaarrapportage 2012 | 25

Overleg met DLG

Samenwerking rijksweg N61

Samenwerkingsovereenkomst RVOB – RvdR

Op het gebied van bos- en natuurcompensatie voor diverse projecten werd door verschillende regionale RWS-diensten samengewerkt met de Dienst Landelijk Gebied.

Door RWS Zeeland is een overeenkomst met DLG gesloten die voorziet in de opzet van een grondbank in Zeeuws Vlaanderen ten behoeve van Rijksweg N61. Voorts wordt er met DLG samengewerkt bij de verwerving van een deel van het tracé voor Rijksweg N61.

Op landelijk niveau zijn door de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier afspraken gemaakt over de inbreng van RVOB-gronden en het tijdelijk beheer van aangekochte gronden, zodat bij alle projecten een gelijk kader wordt gehanteerd.

Samenwerking provincie Zeeland

Samenwerking inzake eindbeheer RvdR

In het kader van het project Kanaal Kruising Sluiskil (KKS) wordt door RWS Zeeland samengewerkt met de Provincie Zeeland, met name op het gebied van grondruilingen.

Met Natuurmonumenten, gemeenten, ProRail en andere beheerorganisaties werd door Ruimte voor de Rivier gewerkt aan overeenkomsten met betrekking tot het eindbeheer.

Overleg met provincies Groningen, Fryslân en Drenthe

Door RWS Noord-Nederland werd op basis van diverse con venanten samengewerkt met de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe, o.a. in het kader van het Regio Specifieke Pakket wegens het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn. Overleg met provincie Utrecht

Kavelruilbureau Zeeland

In het kader van het project Rijksweg A12, Woerden-Oost en BRAVO en het project Rijksweg A12, Lunetten-Veenendaal werd door RWS Utrecht samengewerkt met de Provincie Utrecht.

De Provincie Zeeland en DLG hebben het Kavelruilbureau Zeeland opgezet waarin ook RWS participeert.

Overleg gemeente Utrecht

Door RWS Utrecht vond overleg plaats met de Gemeente Utrecht in het kader van de projecten Rijksweg A12-Leidse Rijn, Rijksweg A28, transferium de Uithof en de Ring Utrecht.

Samenwerking Limburg, Maaswerken en DLG

Op het punt van vastgoed bestaat sinds 2001 een samenwer kingsverband tussen RWS Maaswerken en DLG. Sedert 2007 heeft het vastgoedcluster van RWS Limburg zich hierbij aan gesloten. Verwervingen voor de drie organisaties geschiedt vanuit één loket. Samenwerking PDR - DLG

Dit betreft een overleg tussen Schiphol en RWS NoordHolland, met als doel de afwikkeling van diverse vastgoed aangelegenheden, onder andere met betrekking tot de rijks wegen A4 en A5.

Tussen Ruimte voor de Rivier en DLG is een samenwerkings overeenkomst gesloten met betrekking tot de concretise ring van de inzet van DLG bij verwerving van vastgoed en ontwerp en inrichtingsmaatregelen ten behoeve van plans tudies en voorbereiding van de uitvoering in 2013.

Luchtvaartgebied Schiphol

Samenwerking SBB – RvdR

RWS Noord-Holland participeert in een overleg met de gemeente Haarlemmermeer, Schiphol, de Stichting Leefomgeving Schiphol en het Schadeschap Schiphol. Dit betreft een coördinatieoverleg activiteiten rond het aange wezen luchtvaartgebied.

Er is een landelijke overeenkomst tussen Staatsbosbeheer en Ruimte voor de Rivier gesloten inzake SBB-gronden bin nen de PKB-maatregelgebieden. Ook is het regelen van beheer en onderhoud met SBB overeengekomen.

Overleg Schiphol - RWS


Samenwerking Ruimte voor de Rivier - waterschappen

Door Ruimte voor de Rivier wordt met waterschappen samengewerkt met betrekking tot de realisatie en het beheer van de diverse projecten. Overleg ProRail

De Corporate Dienst en ProRail voerden overleg over de tarifering van externe deskundigen en ten aanzien van de samenstelling van de ‘Gids externe deskundigen Rijkswaterstaat en ProRail’.

Afronding project A2-Noord, gedeelte Holendrecht – Oudenrijn In 2002 zijn de laatste percelen beschikbaar gekomen voor de realisatie van het gedeelte Holendrecht – Maarssen van het project A2-Noord en in 2008 voor het gedeelte Maarssen - Oudenrijn. In 2012 is met de openstelling van de Leidse Rijn landtunnel het laatste deel van het 30 kilometer lange traject opgeleverd. Daarmee was het werk voor het project en voor Vastgoed nog niet klaar. De afrondende werkzaam heden van dit project – en van de meeste andere projecten – lopen nog jaren na de grondverwerving en openstelling van de weg door. Wat houden die afrondende werkzaamheden nu precies in? Hieronder een greep daaruit. • I nteressant in dit geval is het voorziene gebruik van het dak van de landtunnel door de gemeente Utrecht: de gemeente wil dit dak gebruiken voor onder andere een park, sportvoorzieningen, wegen en heeft ook verzocht om er een restaurant op te mogen bouwen. Weliswaar is bij de constructie van de landtunnel rekening gehouden met de mogelijkheid om er op of er overheen te bouwen, maar voor een dergelijk gebruik is nog geen beleid binnen RWS. Wat wil RWS vanuit haar rol wel of niet, waarmee moet rekening gehouden worden? Daar moet binnen RWS een visie over gevormd worden. Aspecten als veiligheid van de constructie, verkeersveiligheid, vervoer gevaarlijke stoffen, aansprakelijkheid bij schade aan opstallen of aan de tunnel spelen daarbij mee. Hierover vindt binnen RWS nog overleg plaats.

• E r zijn nog enkele nadeelcompensatie-/planschadezaken in behandeling. Daarbuiten bestaat de mogelijkheid dat er nog nieuwe claims in dit kader worden ingediend. • O p basis van de revisietekeningen moeten – in overleg met het district – de beheergrenzen en de nieuwe eigendomsgrenzen worden vastgesteld. • T er uitvoering van de gesloten bestuurovereenkomsten tussen RWS en aangrenzende gemeenten, waterschappen en provincie moet het nieuw aangelegde onderliggend (water)wegennet in eigendom overgedragen worden aan die overheden. Het gaat hier om ruim 200 percelen die aan het Rijksvastgoed – en Ontwikkelingsbedrijf (RVOB) overgedragen moeten worden voor eigendomsoverdracht. Voor Vastgoed houdt dat in dat er verkooptekeningen vervaardigd moeten worden, dat er bodemonderzoeksgegevens compleet worden aangeleverd bij het RVOB en dat in overleg met het RVOB zo nodig extra bodemonderzoek wordt uitgevoerd, dat de nieuwe grenzen in het terrein worden aangewezen aan het Kadaster (dat was in dit geval drie weken werk), dat de titels van aankomst (aankoopaktes) van ieder perceel aan RVOB worden geleverd en dat alle stukken aan RVOB worden overgedragen door middel van een overtolligstelling. • H et overtollig stellen van overhoeken aan RVOB, voor zover die niet als strategisch voor RWS worden bestempeld.

• D e gerechtelijke onteigeningsprocedures hebben geruime tijd gevergd. De laatste procedure is in 2012 afgerond.

Rijksweg A2, Utrecht, bouw Leidse Rijn landtunnel



3. Cijfers en tabellen

Rijksweg A4 bij Leiden Jaarrapportage 2012 | 29

3.1. Betrokkenheid Vastgoed bij projecten Vastgoed is op diverse terreinen bij de projecten betrokken, onder andere op het gebied van grondverwerving (inclusief administratieve en gerechtelijke onteigening, pacht- en huuront bindingen, grondruilingen, advisering, etc.), het behandelen van bouwen gewassenscha des, de behandeling van nadeelcompensatiezaken en de advisering hierover, etc. De tabellen 3.1.1. en 3.1.2. geven een overzicht van deze betrokkenheid bij droge respectievelijk natte projecten.

3.1.1. Overzicht projecten droge infrastructuur Dit overzicht bevat de droge projecten waar Vastgoed in 2012 bij betrokken is geweest. Aangegeven is tevens de wijze van betrokkenheid van Vastgoed en de stand van zaken in 2012.

Dienst

Project

Aard van de werkzaamheden

Stand van zaken

Noord-Nederland

Rijksweg N 33, verdubbeling Assen - Zuidbroek Rijksweg N35, Combitunnel Nijverdal Rijksweg N48, landbouwtunnels Rijksweg N48 RSP-projecten (Regionaal Specifiek Pakket): Haak om Leeuwarden, verkeersplein Joure, traverse Harlingen RSP-projecten (Regionaal Specifiek Pakket): zuidelijke ringweg Groningen, fase 2

grondverwerving, vastgoedbescherming, advisering afrondende werkzaamheden met o.a. gemeente regie grondverwerving, administratieve en gerechtelijke onteigening advisering boscompensatie advisering grondverwerving, administratieve en gerechtelijke onteigening, toekomstige overdrachten en toetsing taxatierapporten voorbereiding grondverwerving, advisering

in uitvoering afgerond in uitvoering afgerond in uitvoering


in uitvoering

Dienst

Project


Stand van zaken

Oost-Nederland

Rijksweg A2, Everdingen – Deil Rijksweg A2, Zaltbommel - Empel Rijksweg A12, Ede - Grijsoord Rijksweg A12, Grijsoord – Velperbroek Rijksweg A15, doortrekking Valburg – A12 (Zevenaar) Rijksweg A50, Ewijk-ValburgRijksweg A50, Valburg – Grijsoord Rijksweg N18, Varsseveld -Enschede Rijksweg N34/N36, Omleiding Ommen Rijksweg N35, Combiplan Nijverdal Rijksweg N35, Nijverdal - Wierden Rijksweg N35, Zwolle - Wythmen Rijksweg N50, Hattemerbroek - Kampen

grondverwerving gerechtelijke onteigening grondverwerving regie advisering, ramingen, informatieverstrekking onteigeningsprocedure verrekening saneringskosten advisering, raming, grondverwerving grondverwerving ruilingen, beheer advisering, ramingen advisering, ramingen, grondverwerving advisering

in afrondende fase in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering afgerond in uitvoering in uitvoering in uitvoering In uitvoering in uitvoering in uitvoering

Utrecht

Rijksweg A1 / A27, Utrecht-Eemnes-Amersfoort Rijksweg A1 / A28, knooppunt Hoevelaken Rijksweg A2, Hooggelegen

grondverwerving, advisering, kostenramingen advisering, kostenramingen afwikkelen onteigeningsprocedures, advisering, planschades, nadeelcompensatie, advisering, grondverwerving, grondverwerving, advisering, nadeelcompensatie grondverwerving, advisering grondverwerving, advisering, nadeelcompensatie afwikkeling onteigeningsprocedure, advisering

in uitvoering in uitvoering in afrondende fase

advisering, opstellen ramingen afwikkeling onteigeningsprocedure

in voorbereiding in afrondende fase

Rijksweg A2 Noord, Holendrecht - Maarssen Rijksweg A2, Haarrijn - Spoorlijn Rijksweg A2, Oudenrijn - Everdingen Rijksweg A12, Lunetten - Veenendaal Rijksweg A12 - Woerden Oost, aansluiting Harmelen en Centrum Rijksweg A12 / A27 / A28 / NRU Ring Utrecht Rijksweg A27, verzorgingsplaats Eemnes

in afrondende fase in afrondende fase in afrondende fase in uitvoering in afrondende fase


Dienst

Project


Stand van zaken

Noord-Holland

Rijksweg A1, Diemen Rijkswegen A4/A9, omlegging Badhoevedorp

grondverwerving grondverwerving, nadeelcompensatie

In uitvoering in uitvoering

Rijksweg A5, Westrandweg Rijksweg A7, aansluitingen Bennemeer Rijksweg A10, Tweede Coentunnel Rijksweg A10, aanvullende transacties

nadeelcompensatie overdrachten, ruiling nadeelcompensatie overdracht / grondverwerving

Rijksweg N9, Koedijk – De Stolpen Rijksweg N99, Westerland – Den Oever, aanleg rotondes Ecoduct Crailoo Corridor Schiphol – Amsterdam - Almere Luchthavenindelingsbesluit Schiphol Project Schiphol – Amsterdam – Almere – Lelystad (SAAL, ProRail) Texel, overdracht wegen Project Zuidas

nadeelcompensatie grondruil grondruil grondverwerving, nadeelcompensatie, schademanagement advisering, grondverwerving grootschalige overdracht

in uitvoering in uitvoering in uitvoering afgerond / in voorbereiding in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in voorbereiding

overdracht advisering, grondverwerving

in uitvoering in uitvoering

Rijksweg A4, Delft - Schiedam

grondverwerving, advisering, bouwkundige vooropnamen

Rijksweg A4, Burgerveen - Leiden

grondverwerving, advisering

Rijksweg A12, Den Haag - Gouda Rijksweg A12, Zoetermeer, geluidsschermen Rijksweg A13 – A16 Rijksweg A15, MaVa (Maasvlakte-Vaanplein)

advisering, grootschalige overdrachten aan diverse partijen grondverwerving, advisering grondverwerving, kostenraming grondverwerving, advisering, grootschalige overdrachten

Rijksweg A15/N3, Programma Aansluitingen Rijksweg N1, Programma aansluitingen Nieuwe Westelijke Oeververbinding Contour Externe Veiligheid / Wet Vervoer Gevaarlijke Stoffen

grondverwerving, advisering overdracht advisering grondverwerving, advisering

in uitvoering / in afrondende fase in uitvoering / in afrondende fase in uitvoering in uitvoering gestart in uitvoering / in afrondende fase gestart gestart gestart gestart

Rijksweg N57, Kraaijensteijnweg, Schouwen-Duiveland Rijksweg N57, Veere en Middelburg Rijksweg N61, Hoek - Schoondijke Kanaalkruising Sluiskil Diverse projecten (o.a. Cargill, N57)

Grondverwerving, overtolligstellingen grondverwerving, overtolligstellingen, vestigen opstalrecht grondverwerving, gerechtelijke onteigening, advisering overdracht, ingebruikgeving, opstalrecht overdrachten

in uitvoering in uitvoering in uitvoering in afrondende fase in uitvoering

Zuid-Holland

Zeeland


Dienst

Project


Stand van zaken

Noord-Brabant

Rijksweg A2, verbreding Rondweg ’s-Hertogenbosch Rijksweg A2, Zaltbommel - Maas Rijksweg A2, Den Bosch-Eindhoven Rijksweg A2, Leenderheide - Valkenswaard Rijksweg A2/A67, verbreding Randweg Eindhoven. Rijksweg A4, Bergen op Zoom – Belgische grens Rijksweg A4, Steenbergen Rijksweg A4, Steenbergen – Halsteren (natuurcompensatie) Rijksweg A27 Rijksweg A50, gedeelte Oss-Eindhoven. Rijksweg A50, ecoduct Rijksweg A58, Eindhoven - Oorschot Rijksweg A58, Sint Annabosch - Galder Rijksweg A59, Den Bosch - Oss Rijksweg N2, aansluiting Meerenakkerweg Eindhoven HSL Verkeerscentrale Geldrop Diverse kleine projecten

grondverwerving advisering grondverwerving, advisering grondverwerving, advisering grondverwerving, advisering grondverwerving grondverwerving, advisering, overdrachten, onteigening advisering, overdrachten

in afrondende fase in uitvoering afgerond afgerond in uitvoering afgerond in uitvoering In uitvoering

advisering, kostenraming grootschalige overdrachten advisering, grondverwerving grondverwerving en advisering grondverwerving, advisering grootschalige overdrachten, schade grondverwerving grootschalige overdrachten, grondverwerving grondverwerving, advisering

gestart in uitvoering gestart afgerond in uitvoering in uitvoering gestart in uitvoering afgerond in uitvoering

Rijksweg A2, Passage Maastricht Rijksweg A2, ecoducten Weerter- en Budelerbergen en Kruisberg Rijksweg A73 Zuid, Maasbracht - Venlo Rijksweg A74, Venlo – Duitse grens Rijksweg A76, Kunderberg

onteigeningen, cassatie bestuursovereenkomst, verwerving


onteigeningen, overdrachten, natuurcompensatie overdrachten, natuurcompensatie onteigening

in afrondende fase in afrondende fase afgerond

Limburg


3.1.2. Overzicht projecten natte infrastructuur Dit overzicht bevat de natte projecten waar Vastgoed in 2012 bij betrokken is geweest. Aangegeven is tevens de wijze van betrokkenheid van Vastgoed en de stand van zaken in 2012.

Dienst

Project


stand van zaken

Noord-Nederland

Diverse waterstaatswerken op de Waddeneilanden Hoofdvaarweg Lemmer - Delfzijl

overdrachten advisering eigendomsoverdracht van de provincies Fryslân en Groningen naar de Staat en advisering over overig vastgoed

in uitvoering gestart

Oost-Nederland

Twenthekanalen, sluis Eefde Twenthekanalen, fase 2 Heesseltse Uiterwaarden (NURG) Afferdense & Deestse waarden (NURG) Lexkesveer (NURG) Hondsbroekse Pleij Waal, overnachtingshaven Lobith Waalweelde Overnachtingshaven Boven-IJssel Meppelerdiep, keersluis Zwartsluis Oevergeul Bovenrijn KRW IJssel

advisering, raming, grondverwerving advisering, raming, grondverwerving advisering, grondverwerving advisering, raming, grondverwerving advisering advisering advisering advisering advisering, raming, grondverwerving advisering, raming, grondverwerving advisering,raming, grondverwerving advisering, regie

in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in afrondende fase in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering

Utrecht

Beatrixsluis, 3e kolk

grondverwerving, advisering

in uitvoering

Noord-Holland

Baggeren Noordzeekanaal Walradar Noordzeekanaal Vervanging pontfuiken Den Helder NIOZ-haven Texel

nadeelcompensatie / schadeclaims vestigen zakelijke rechten, grondhuur advisering / afhandeling schadeclaims overdracht aan gemeente

in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering


Dienst

Project


Stand van zaken

Zuid-Holland

Sophia Polder Hollandsche IJssel Zandmotor Overnachtingshavens KRW oevers en uiterwaarden

in afronding in afronding in afronding In voorbereiding in afronding

Zeeland

Tweede Zeesluis Terneuzen Project Zeeweringen Diverse overdrachten (Buitenhaven Vlissingen, voormalige veerhaven Terneuzen) Dienst Noordzee/Zee en Delta

overdracht (erfpacht), advisering schade, advisering advisering ramingen, advisering grondverwerving, pacht- en huurbeëindiging, vestiging zakelijke rechten, advisering advisering / anticiperende grondverwerving en overdracht beoordeling taxatierapporten i.v.m. subsidie overdracht eigendom vestigen opstalrechten t.b.v. lichtopstanden

in uitvoering

In uitvoering / afgerond in uitvoering in uitvoering

Noord-Brabant

Wilhelminakanaal Zuid-Willemsvaart, omlegging Den Bosch Zuid-Willemsvaart, opwaardering Den Dungen - Veghel Zuid-Willemsvaart, omleiding Helmond Overdracht traverse

advisering, grondverwerving grondverwerving, advisering, schades, onteigening advisering, grondverwerving overdrachten overdracht, advisering

gestart in uitvoering in uitvoering in uitvoering In uitvoering

Limburg

Maas, natuurvriendelijke oevers Julianakanaal

grondverwerving pachtontbinding


Maaswerken

Grensmaas Maasroute Zandmaas

advisering, onteigeningen grondverwerving, onteigeningen grondverwerving, onteigeningen

in uitvoering in uitvoering in uitvoering


Dienst

Project


stand van zaken

Ruimte voor de Rivier

Amer-Donge Avelingen Cortenoever Deventer Doorwerth Hondsbroeksepleij Lent Machinistenschool Elst Meinerswijk Middelwaard Munnikenland Noordwaard Overdiepse Polder Ruimte voor de Lek Scheller en Oldeneler Buitenwaarden Tollewaard Veessen Wapenveld Volkerak Zoommeer Voorsterklei Westenholte Zomerbed IJssel

grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering onteigening grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering grondverwerving en advisering

in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering In uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering In uitvoering


Weguitbreiding Schiphol - Amsterdam - Almere (SAA) en de rol van Vastgoed hierin De mobiliteit op het wegennet in de corridor SAA is de afgelopen decennia sterk gegroeid. Dat komt vooral door de economische groei en de stijging van het inwonertal. Dit veroorzaakt de nodige knelpunten op het wegennet. In verband hiermee wordt op korte termijn een aantal maatregelen uitgevoerd – zoals de aanleg van spitsstroken – die ten doel hebben de bestaande wegcapaciteit met relatief kleine aanpassingen beter te benutten. Maar deze zogenaamde benuttingmaatregelen zullen voor de langere termijn niet voldoende zijn.

Doelstelling Het project weguitbreiding SAA heeft - kort samengevat - tot doel: 1. Ruimte voor mobiliteit Het faciliteren van het huidige en het toekomstige wegverkeer tussen Schiphol, Amsterdam en Almere, waarbij rekening wordt gehouden met de ruimtelijke en economische ontwikkelingen in de Noordvleugel van de Randstad. 2. Betere bereikbaarheid Het verbeteren van het functioneren van het wegennetwerk als geheel, waarbij de te verwachten bereikbaarheidsproblemen worden aangepakt. Daarbij wordt gestreefd naar het vergroten van de betrouwbaarheid van de reistijden en het realiseren van acceptabele reistijden. 3. Betere leefbaarheid 4. Een goede inpassing van infrastructuur en het beperken van de omgevingshinder voor omwonenden.

Vastgoed Als vervolg op het eerdere planstudieproject ‘Corridor Regio Amsterdam Almere Gooi’ (CRAAG) heeft het cluster Vastgoed geparticipeerd in de planstudie SAA. Vastgoed heeft tijdens zijn betrokkenheid met de planstudie CRAAG veel regionale kennis opgedaan. De afdeling Planstudie heeft gebruik gemaakt van die regionale kennis en van de expertise van Vastgoed op het gebied van grondverwerving, ramingen, bestuursrechtelijke

schadevergoedingen en advisering over het vermijden van toekomstige grondverwervingproblemen. Het grondverwervingproces bij SAA is in feite in 2003 gestart met het maken van de PRI-ramingen voor vastgoed, op basis waarvan tot een ontwerp is gekomen met een zo gunstig mogelijk grondbeslag en daardoor zo laag mogelijke grondverwervingskosten. Om de omgeving vroegtijdig te informeren over de tracéwetprocedure, de grondverwervings-procedures, planschade, nadeelcompensatie en schade als gevolg van de uitvoering van het werk is in 2007/2008 een aanvang gemaakt met het uitvoeren van een omgevingsinventarisatie, het opstellen van een belangeninventarisatie (welke belangen door SAA bij de grondeigenaar/gebruiker worden geschaad en op welke wijze een oplossing kan worden gerealiseerd). Alle rechthebbenden die vrijwillig mee wilden werken en die direct door het toenmalige ontwerp werden geraakt zijn geïnterviewd, hebben informatie ontvangen en hebben op verzoek informatie aan RWS ter beschikking gesteld. Op deze manier is de expertise van Vastgoed gebruikt om de omgeving te informeren en draagkracht te creëren voor het project SAA. Er zijn veel potentiële bezwaarmakers geïnformeerd over het ontwerp(plan) en er zijn relatief weinig zienswijzen in het kader van de tracéwetprocedure ingediend. Voor een aantal objecten in verschillende gemeenten zijn er door het cluster Vastgoed bijzondere inspanningen gedaan om een aantal bedrijfsverplaatsingen mogelijk te maken. Er zijn diverse overlegstructuren opgestart, onder andere met de gemeentes Amsterdam, Amstelveen en Almere en de Bloemendalerpolder.

Schademanagement Een belangrijk aandachtspunt bij het project – dat gedeeltelijk intensief stedelijk gebied doorkruist - is het voorkomen van bouwschades. De Nationale ombudsman geeft aan dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu een belangrijke verantwoordelijkheid draagt bij het voorkomen van bouwschades en in voorkomende gevallen het goed afhandelen daarvan. Op basis van deze verantwoordelijkheid en de ervaringen met bouwschades bij de aanleg van het metroproject Noord-Zuidlijn in Amsterdam heeft Vastgoed voor het project SAA een adequate organisatie voor de voorbereiding en uitvoering van schademanagement opgezet. Zo is, als toekomstig kader voor een zorgvuldige benadering van belangen van derden, het protocol schademanagement SAA opgesteld dat de stappen beschrijft voor het structureel en planmatig beheren van de voorzienbare schaderisico’s aan objecten in gedefinieerde risicogebieden ten gevolge van de uitvoering van het project. Bij het opstellen van het schadeprotocol is aansluiting gezocht bij de RVR Kennisgids ‘Schadevergoeding bij rechtmatig overheidshandelen’ en bij het onderzoeksrapport ‘Behoorlijk omgaan met schadeclaims’ van de Nationale ombudsman uit 2009.

Planning Het project SAA is vanuit projectbeheersing en marktoverwegingen opgedeeld in vijf delen: A10 Watergraafsmeer, A1/A6, A9 Gaasperdammerweg, A9 Amstelveen en A6. In 2012 is een aanvang gemaakt met de uitvoering van de A10 Watergraafsmeer. De verwachting is dat in september 2013 gestart zal worden met het project A1/A6. De overige projecten komen naar verwachting in de periode 2015-2018 in uitvoering.

Voor grondverwerving en bestuursrechtelijke schade vergoedingen worden de kosten voor het hele project totaal op € 385 miljoen geraamd. Er zijn bij het project 1112 aan te kopen percelen betrokken en 217 eigenaren. Jaarrapportage 2012 | 37

3.2. Vastgoed 3.2.1. Aantal grondaankooptransacties Tabel 3.2.1.1. geeft een overzicht van de aantallen aankooptransacties, pachtontbindingen en huurontbindingen. Bij de aankooptransacties betreft het zowel pacht- en huurvrije onroerende zaken als verpachte en verhuurde objecten. Voorts geeft de tabel informatie over de verdeling van het aantal transacties in stedelijk en in landelijk gebied, een verdeling van het aantal transacties ten behoeve van natte en droge projecten en een verdeling van het aantal transacties naar de wijze van verwerving: minnelijk of gerechtelijk. Er zijn in 2012 geen gronden anticiperend verworven. Tabel 3.2.1.1. Aantal transacties in 2012 Dienst

Aankoop transacties

Noord-Nederland* Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland* Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg* Maaswerken Ruimte voor de Rivier** Totaal

Pachtont bindingen

Huuront bindingen

4 1 1 1 1 11 19

1 2 3

31 45 5 27 15 16 52 14 10 86 301

Totaal aantal transacties

In landelijk gebied

In stedelijk gebied

Voor natte projecten

35 45 5 29 18 17 52 15 10 97 323

35 45 4 21 10 17 33 11 9 97 282

1 8 8 19 4 1 41

3 1 4 14 10 10 97 139

Voor droge projecten 35 42 4 29 14 17 38 5 184

Minnelijk 35 43 3 29 18 17 33 10 4 93 285

Gerechtelijk 2 2 19 5 6 4 38

* NN: inclusief afkoop zakelijke rechten (4x), NH: inclusief 4 woonschepen met ligplaatsvergunning, LB: inclusief verwerving appartementsrechten (4x) ** grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier

Stedelijk 12,7%

DNN 10,8% RvdR 30,0%

Droge projecten 57,0%

Gerechtelijk 11,8%

DON 13,9% DUT 1,6% DNH 9,0%

MW 3,1% DLB 4,6% DNB 16,1%

DZH 5,6% DZL 5,3%

Figuur 3.2.1.1 Totaal aantal transacties naar regionale diensten 38 | Vastgoed Rijkswaterstaat

Landelijk 87,3% Figuur 3.2.1.2 Totaal aantal transacties naar landelijk en stedelijk gebied

Natte projecten 43,0% Figuur 3.2.1.3 Totaal aantal transacties naar natte en droge projecten

Minnelijk 88,2% Figuur 3.2.1.4 Totaal aantal transacties naar wijze van verwerving

Tabel 3.2.1.2. Aantal transacties in de periode 2008 - 2012 120 Dienst Noord-Nederland 100 Oost-Nederland Utrecht 80 Noord-Holland Zuid-Holland 60 Zeeland Noord-Brabant Limburg 40 Maaswerken Ruimte voor de Rivier 20 Totaal

2008

2009*

2010*

2011*

21 72 9 37 18 15 30 35 80 36 353

17 44 16 58 7 19 32 14 39 56 302

3 29 10 51 7 18 61 42 20 70 311

30 70 15 27 16 10 57 15 8 102 350

2012* 35 45 5 29 18 17 52 15 10 97 323

0 * inclusief pacht- en huurontbindingen DNN

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR

120

400

100

350 300

80

250

77 Figuur 3.2.1.5. Totaal aantal transacties

60

200 150

33 Figuur 3.2.1.6. Aantal t ransacties verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012

40

100 20

50

0 DNN

2012

2011

2010

2009

2008

0

400

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR Jaarrapportage 2012 | 39

3.2.2. Aangekochte oppervlakte grond Tabel 3.2.2.1. geeft een overzicht van de aangekochte pacht- en huurvrije oppervlakte, verpachte oppervlakte en verhuurde oppervlakte. Voorts geeft de tabel informatie over de verdeling van de aangekochte oppervlakte in landelijk en in stedelijk gebied, een verdeling van de aangekochte oppervlakte ten behoeve van natte en droge projecten en een verdeling naar de wijze van verwerving: minnelijk of gerechtelijk. Er zijn in 2012 geen gronden anticiperend verworven. Tabel 3.2.2.1. Aangekochte oppervlakte grond in 2012 (in hectares) Pacht- en Dienst huurvrij Verpacht

Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier* Totaal

Verhuurd

Totaal

In landelijk gebied

In stedelijk gebied


Voor droge projecten

Minnelijk

Gerechtelijk

32,5 93,6

1,5 -

-

34,0 93,6

34,0 93,6

-

4,8

34,0 88,8

34,0 93,2

0,4

2,3

-

-

2,3

1,7

0,6

0,1

2,2

1,2

1,1

10,6

14,5

25,1

20,4

4,7

-

25,1

25,1

-

2,4

6,9

1,7

11,0

9,3

1,7

4,8

6,2

11,0

-

6,3

0,1

-

6,4

6,4

-

-

6,4

6,4

-

78,1

-

-

78,1

65,2

12,9

12,6

65,5

60,7

17,4

22,3

1,5

-

23,8

23,8

-

22,4

1,4

22,4

1,4

11,0

-

-

11,0

10,9

0,1

11,0

-

7,8

3,2

474,3

32,6

-

506,9

506,9

-

506,9

-

442,5

64,4

733,4

57,1

1,7

792,2

772,2

20,0

562,6

229,6

704,3

87,9

0 **

* grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier ** er is 0,03 hectare verhuurd aangekocht, die valt weg in de afronding

DNN 4,3% DON 11,8%

Stedelijk 2,5%


Gerechtelijk 11,1%

DUT 0,3% DNH 3,2% DZH 1,4% DZL 0,8%

RvdR 64,0%

DNB 9,8% DLB 3,0% MW 1,4% Landelijk 97,5%

Figuur 3.2.2.1. Totaal verworven oppervlakte naar regionale diensten 40 | Vastgoed Rijkswaterstaat

F iguur 3.2.2.2. Totaal verworven oppervlakte in landelijk en stedelijk gebied

Natte projecten 71,0% F iguur 3.2.2.3. Totaal aantal transacties naar natte en droge projecten

Minnelijk 88,9% F iguur 3.2.2.4. Totaal verworven oppervlakte naar de wijze van verwerving

Tabel 3.2.2.2. Aangekochte oppervlakte grond in de periode 2008 - 2012 1.000 Dienst

800 Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht600 Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland400 Noord-Brabant Limburg200 Maaswerken Ruimte voor de Rivier 0 Totaal DNN

2008

2009

11,2 198,7 9,0 25,4 15,9 34,0 58,7 14,1 220,0 283,5 870,5 DON DUT

15,1 112,4 15,3 242,9 24,0 26,3 63,0 9,3 63,4 620,5 1.192,2 DNH

2010

2011

5,2 104,1 1,2 245,6 12,8 24,8 73,3 38,8 34,4 950,0 1.490,2 DZH DZL

11,3 143,0 15,1 326,9 9,9 7,0 123,6 20,2 10,0 388,6 1.056,6 DNB DLB

2012 34,0 93,6 2,3 25,1 11,0 6,4 78,1 23,8 11,0 506,9 792,2 Maasw

RvdR

1.000 1.500

800 1.200

600

900

77 Figuur 3.2.2.5. Totaal aangekochte oppervlakte grond (in hectares)

400

600

33 Figuur 3.2.2.6. Aangekochte oppervlakte grond verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012 (in hectares)

200

300

0 DNN

2012

2011

2010

2009

2008

0

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR

1.500 Jaarrapportage 2012 | 41

3.2.3. Betaalde schadeloosstellingen grondverwerving

Tabel 3.2.3.1. Betaalde schadeloosstellingen grondverwerving in 2012 (x € 1.000,--) Aankoop transacties

Dienst

Pachtont bindingen

Tabel 3.2.3.1. geeft een overzicht van de uitgekeerde schadeloosstellingen betrekking hebbend op aankopen (van vrije en ver pachte en verhuurde onroerende zaken), pachtontbindingen en huurontbindingen. Voorts geeft de tabel informatie over de verdeling van de schadeloosstelling in landelijk en in stedelijk gebied, een verdeling van de schadeloosstelling ten behoeve van natte en droge projecten en een verdeling naar de wijze van verwerving: minnelijk of gerechtelijk. Er zijn in 2012 geen gronden anticiperend verworven.

Huuront bindingen

Totaal

In landelijk gebied

In stedelijk gebied


Voor droge projecten

Minnelijk

Gerechtelijk

Noord-Nederland* Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland* Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg* Maaswerken Ruimte voor de Rivier**

3.038 22.801 2.212 26.869 1.775 1.694 14.366 1.593 788 45.651

29 131 39 2 56 588

46 560 -

3.067 22.801 2.212 27.046 2.374 1.696 14.366 1.649 788 46.239

3.067 22.801 1.506 22.496 635 1.696 11.352 1.330 445 46.239

706 4.550 1.739 3.014 319 343 -

389 685 215 1.496 1.238 788 46.239

3.067 22.412 1.527 27.046 2.159 1.696 12.870 411 -

3.067 22.763 1.460 27.046 2.374 1.696 9.748 1.238 661 39.872

38 752 4.618 411 127 6.367

Totaal

120.787

845

606

122.238

111.567

10.671

51.050

71.188

109.925

12.313

* NN: inclusief afkoop zakelijke rechten (4x), NH: inclusief 4 woonschepen met ligplaatsvergunning, LB: inclusief verwerving appartementsrechten (4x) ** grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier

DNN 2,5% RvdR 37,8%


Stedelijk 8,7%

Gerechtelijk 10,1%

DON 18,7% DUT 1,8%

MW 0,6% DLB 1,4% DNB 11,8%

DNH 22,1% DZH 1,9% DZL 1,4%

55 F iguur 3.2.3.1 Totaal uitgekeerde schadeloosstelling naar regionale diensten


Landelijk 91,3% 55 F iguur 3.2.3.2 Totaal uitgekeerde schadeloosstelling naar landelijk en stedelijk gebied

Natte projecten 41,8% 55 Figuur 3.2.3.3 Totaal uitgekeerde schadeloosstelling voor natte en droge projecten

Minnelijk 89,9% 55 Figuur 3.2.3.4 Totaal uitgekeerde schadeloosstelling naar wijze van verwerving

Tabel 3.2.3.2. Betaalde schadeloosstellingen grondverwerving 120.000 in de periode 2008 - 2012

100.000 Dienst

2008

2009*

2010*

Utrecht

1.689 13.038 2.470

2.798 10.768 5.129

208 9.780 1.083

2.058 42.515 2.191

3.067 22.801 2.212

60.000 Noord-Holland

18.193

70.419

106.675

44.596

27.046

Noord-Nederland 80.000 Oost-Nederland

Zuid-Holland 4.747 40.000 Zeeland 2.259 Noord-Brabant 13.314 Limburg 557 20.000 Maaswerken 14.000 Ruimte 117.542 0 voor de Rivier Totaal DNN DON 187.809 DUT

2011*

734 6.941 1.850 4.188 35.400 21.459 1.232 7.783 2.939 4.722 70.998 106.112 202.267 DZH 268.951 DNH DZL

2012

4.843 439 16.196 4.156 634 67.852 185.480 DLB DNB

2.374 1.696 14.366 1.649 788 46.239 122.238 Maasw

RvdR

* inclusief pacht- en huurontbindingen

120.000

300.000

100.000

250.000

100.000

40.000

50.000

20.000

0

0

77 Figuur 3.2.3.5. Totaal betaalde schadeloos stellingen grondverwerving (x € 1.000) 33 Figuur 3.2.3.6. Betaalde schadeloosstellingen grondverwerving verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012 (x € 1.000)

DNN

2012

2011

60.000

2010

150.000

2009

80.000

2008

200.000

300.000

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR


3.2.3.3. Betaalde bedragen over transacties uit eerdere jaren Deze tabel geeft een overzicht van in 2012 betaalde bedragen die betrekking hebben op transacties van voor 2012

Tabel 3.2.3.3. In 2012 betaalde bedragen over transacties uit eerdere jaren (x € 1.000)

Dienst Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier Totaal

Eindschadevonnissen

Belastingschade

Overige kosten

436,7 1.555,7 1.494,0 55,9 3.542,3

27,8 42,5 70,3

680,8* 680,8

* diverse achteraf betaalde kosten en schadevergoedingen

Rijksweg A73, bodemsanering Texaco 44 | Vastgoed Rijkswaterstaat

3.2.4. Bodemverontreiniging bij verwerving Deze tabel geeft het aantal aankooptransacties aan waarbij sprake was van bodemvervuiling, de totale saneringskosten en het gedeelte daarvan dat ten laste van RWS kwam. Alleen RWS Noord-Brabant heeft hier in 2012 mee te maken gehad.

Tabel 3.2.4. Bodemverontreiniging bij verwerving Dienst Noord-Brabant

Aantal transacties

Saneringskosten totaal (x € 1.000)

Saneringskosten t.l.v. RWS (x € 1.000)

2

281,0

281,0


3.2.5. Overtollig gestelde gronden Rijkswaterstaat heeft in 2012 in totaal een oppervlakte van 223,2 hectare overtollig gesteld en ter verkoop overgedragen aan het RVOB. De tabel geeft aan op welke wijze deze oppervlakte is verdeeld over de verschillende regionale diensten. Tevens zijn de aantallen transacties aangegeven. Dienst

Tabel 3.2.5.1. Aantal transacties en oppervlakte overtollig gestelde grond in 2012 (in hectares)

Aantallen

Oppervlakte

9 4 6 7 5 1 15 8 55

40,0 23,2 14,6 3,1 11,9 14,5 25,3 90,6 223,2

Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier Totaal

DLB 14,5%

DNN 17,9%

DNN 16,4%

DON 7,3%

DLB 40,6%

DON 10,4%

DNB 27,3% DUT 6,6%

DUT 10,9%

DZL 1,8%

DZH 9,1%

DNH 12,7%

55 Figuur 3.2.5.1 Totaal aantal transacties naar regionale diensten


DNH 1,4% DZH 5,3% DNB 11,3%

DZL 6,5%

55 Figuur 3.2.5.2 Totaal overtollig gestelde oppervlakte naar regionale diensten

2008 Dienst 30 Noord-Nederland Oost-Nederland 25 Utrecht Noord-Holland 20 Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant 15 Limburg Maaswerken 10 Ruimte voor de Rivier Totaal 5

2009

Aantallen

Oppervlakte

6 28 4 6 18 1 3 1 67

202,0 81,0 18,1 37,0 20,6 4,9 0,3 54,7 418,6

Aantallen 30 11 31 25 2 6 20 4 1 15 1 2 10 58 5

2010 Oppervlakte

Aantallen

3,3 24,0 7,8 78,1* 38,4 12,2 10,9 9,9 184,6

2011

Oppervlakte

6 27 6 8 11 6 4 4 72

Aantallen

6,7 14,0 27,6 185,5 35,0 4,0 0,9 0,5 274,2

Oppervlakte

10 16 8 8 17 9 2 4 3 77

55,0 47,7 19,1 51,0 45,3 66,0 71,8 3,2 9,6 368,7

Tabel 3.2.5.2. Aantal transacties en oppervlakte overtollig gestelde grond in de periode 2008 - 2011 (in hectares)

* incl. waterkering Texel aan Hoogheemraadschap en EHS aan SBB (69,6 ha.)

0

0 NN

ON

Ut

NH

ZH

NBDNN

Zl

Lb DON

DNH MWDUT RvdR

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR

500

80 70

400

60 50

300

40 200

30 20

77 F iguur 3.2.5.3. Aantal overtolligstellingen

100

10

2012

2011

2010

2009

2012

2011

2010

2009

2008

2008

0

0

33 F iguur 3.2.5.4. Overtollig gestelde oppervlakte grond (in hectares)


3.2.6. Opbrengst overtollig gestelde gronden Tabel 3.2.6.1. geeft de in 2012 ontvangen opbrengsten aan van overtollig gestelde gronden. Deze gronden kunnen overigens ook al in eerdere jaren ter verkoop aan het RVOB zijn overgedragen. Het betreft gronden die ten laste van het Infrastructuurfonds (of voorheen het Rijkswegenfonds) zijn verworven. Opbrengst (x € 1.000)

Dienst

Tabel 3.2.6.1. Opbrengsten overtollig gestelde gronden in 2012 (x € 1.000,--)


DLB 10,8%

359,0 127,8 112,0 1.636,4 13,6 2.641,7 560,6 663,0 6.114,1

DNN 5,9% DON 2,1% DUT 1,8%

DNB 9,2%

DNH 26,8 %

DZL 43,2%

DZH 0,2%

55 F iguur 3.2.6.1 Totale opbrengst van overtollig gestelde gronden naar regionale diensten


Dienst 3.000 Noord-Nederland Oost-Nederland 2.500 Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland 2.000 Zeeland Noord-Brabant 1.500 Limburg Maaswerken 1.000 Ruimte voor de Rivier Totaal 500

2008

2009

2010

2011

85,4 2.202,5 2.415,2 0,4 896,5 130,2 138,2 1.500,0 7.368,4

418,0 1.333,8 75,5 41,2 21,1 668,9 785,4 3.343,9

270,3 1.512,1 149,5 287,9 117,2 78,2 30,0 2.445,2

0,9 340,7 234,9 1.041,2 2,5 55,0 33,2 1.780,4

Tabel 3.2.6.2. Opbrengsten overtollig gestelde gronden in de periode 2008 – 2011 (x € 1.000,--)

0 DNN

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR

3.000

8.000 7.000

2.500

6.000

2.000

5.000 77 Figuur 3.2.6.2. Totale opbrengst overtollig gestelde gronden (x € 1.000)

1.500

4.000 3.000

1.000

33 Figuur 3.2.6.3. Opbrengst overtollig gestelde gronden verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012 (x € 1.000)

2.000 500

1.000

0 DNN

2012

2011

2010

2009

2008

0

8.000 7.000

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR


3.2.7. Onteigenings-kb’s Tabel 3.2.7.1. geeft een overzicht weer van de aantallen van de bij de CD in 2012 in behandeling zijnde zaken van de diverse diensten van RWS, alsmede de daaruit voortvloeiende door de CD opgestelde en daadwerkelijk geslagen onteigenings-kb’s. Tevens zijn de projecten vermeld ten behoeve waarvan deze kb’s zijn opgesteld. Daarnaast verzorgt de CD kb’s ten behoeve van projecten van provincies, gemeenten, waterschappen en ProRail. Deze zijn niet opgenomen in de tabel.

Tabel 3.2.7.1. Aantal bij de CD in behandeling zijnde zaken en opgestelde onteigenings-kb’s in 2012


Dienst Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken IJsselmeergebied Totaal

In behandeling in 2012 4 1 1 2 1 1 1 1 12

Waarvan in 2012 kb’s zijn geslagen 1 1 2

Projecten waarvoor onteigenings-kb’s zijn geslagen

Rijksweg N61 Hoek-Schoondijke Rijksweg A76/A79, knooppunt Kunderberg

5 Dienst

2008

2009

2010

2011

1 1 1 2 5

4 5 9

2 2 2 1 1 1 1 2 12

1 1 2 1 1 6

4Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht 3Noord-Holland Zuid-Holland 2Zeeland Noord-Brabant Limburg 1Maaswerken Ruimte voor de Rivier 0Totaal DNN

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

Tabel 3.2.7.2. Aantal geslagen onteigeningskb’s in de periode 2008 - 2011

RvdR

5

14 12

4

10 3

8 6

77 Figuur 3.2.7.1. Totaal aantal t.b.v. RWS opgestelde onteigenings-kb’s

2

4

33 Figuur 3.2.7.2. Aantal opgestelde onteigeningskb’s verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012

1

2

0 DNN

2012

2011

2010

2009

2008

0

14 12

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR


3.2.8. Gerechtelijke onteigeningsprocedures Deze tabel geeft een overzicht van de aantallen gerechtelijke onteigeningsprocedures die in 2012 in behandeling waren, evenals het aantal daarvan dat in 2012 is afgerond.

Dienst

Tabel 3.2.8.1. Gerechtelijke onteigeningsprocedures

In behandeling in 2012


Waarvan afgerond in 2012

141 22 6*3 14 21**5 32***6 87 48 88

10 2 2 3 26 7 2 52

* waarvan 3 cassatieprocedures ** waarvan 1 cassatieprocedure *** waarvan 5 cassatieprocedures 14 procedures t.b.v. de Haak om Leeuwarden (N31/N32), waarvan

1

10 minnelijk afgerond

30 procedures t.b.v. Rijksweg A2, Traverse Maastricht

6

1 procedure t.b.v. Rijksweg 73, Maasbracht - Venlo 2 procedures t.b.v. Rijksweg A2, gedeelte Zaltbommel – Empel

2

1 procedure t.b.v. Rijksweg A 76, Kunderberg

2 procedures t.b.v. Rijksweg A35, gedeelte Wierden - Almelo 3 procedures t.b.v. Grensmaas, waarvan 2 minnelijk afgerond

7 3

1 procedure t.b.v. Rijksweg A2, Hooggelegen

1 procedure t.b.v. Maasroute

1 procedure t.b.v. Rijksweg A12, Woerden-oost

4 procedures t.b.v. Zandmaas

1 procedure t.b.v. Rijksweg A27, verzorgingsplaats Eemakker 3 procedure t.b.v. Rijksweg A12, gedeelte Lunetten - Veenendaal

1 procedure t.b.v. Hondsbroeksepleij

8

1 procedure t.b.v. Noordwaard 4

1 procedure t.b.v. de Westrandweg

14 procedures Rijksweg A4, Steenbergen

5

1 procedure t.b.v. Rijksweg A67/A2, Randweg Eindhoven 6 procedures t.b.v. Omlegging Zuid-Willemsvaart 52 | Vastgoed Rijkswaterstaat

2 procedures t.b.v. Westenholte

Dienst

25 Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht 20 Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland 15 Noord-Brabant Limburg 10 Maaswerken Ruimte voor de Rivier Totaal 5

2008

2009

2010

2011

3 1 6 3 13

6 2 3 1 2 1 15

1 1 0 1 7 1 11

1 2 5 12 4 12 1 37

Tabel 3.2.8.2. Aantal afgeronde gerechtelijke onteigeningsprocedures in de periode 2008 – 2011

0 DNN

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR

25

60

20

50 40

77 Figuur 3.2.8.1. Totaal aantal afgeronde gerechtelijke onteigenings procedures

15

30 10

33 Figuur 3.2.8.2. Aantal afgeronde gerechtelijke onteigeningsprocedures verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012

20 5

10

0 DNN

2012

2011

2010

2009

2008

0

60

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR


3.2.9. Sloop opstallen Tabel 3.2.9.1 Aantal amoveringen en sloopkosten

Tabel 3.2.9.1. geeft het aantal amoveringen in 2012 en de daarmee gemoeide kosten weer. Het betreft alleen zaken waar Vastgoed bij betrokken is geweest. Dienst Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier Totaal

Rijksweg A4 bij Steenbergen


Aantal amoveringen 5 9 13 27

Sloopkosten x € 1.000 112,9 223,0 424,3 760,2

2008 Sloopkosten Aantallen x € 1.000

Dienst 15 Noord-Nederland Oost-Nederland 12Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland 9 Zeeland Noord-Brabant Limburg 6 Maaswerken Ruimte voor de Rivier Totaal 3

12 2 1 3 18

2009 Sloopkosten Aantallen x € 1.000 15 12 11 273,0 9 6 3 141,2 414,2 3 14

299,6 140,9 11,9 88,6 541,0

0

2010 Sloopkosten Aantallen x € 1.000 10 2 3 15

2011 Sloopkosten Aantallen x € 1.000

177,0 25,0 56,3 258,3

7 8 15

203,0 257,4 460,4

Tabel 3.2.9.2. Aantal amoveringen en sloopkosten in de periode 2008 – 2011

0 NN

ON

Ut

NH

30

ZH

Zl

NB NN

Lb ON

Mw Ut

RvdRNH

ZH

Zl

NB

Lb

Mw

RvdR

800 700

25

600 20

500

15

400 77 F iguur 3.2.9.1. Aantal amoveringen over de periode 2008-2012

300

10

200 5

33 F iguur 3.2.9.2. Sloopkosten over de periode 2008-2012

100

0

2012

2011

2010

2009

2008

2012

2011

2010

2009

2008

0


3.2.10. Agrarische grondprijzen In deze tabel zijn de minimale en maximale agrarische grondprijzen opgenomen waarmee de regionale diensten van Rijkswaterstaat in 2012 geconfronteerd werden. Tevens is de gemiddelde grondprijs per regionale dienst vermeld, evenals die van alle regionale diensten gezamenlijk. Bij de gemiddelde prijzen gaat het om het ongewogen gemiddelde. Dienst

Tabel 3.2.10.1. Agrarische grondprijzen in 2011 (in € per m2)

Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier

3,5

7,38

Gemiddeld

5,38

6,5

5,50

4,75

Van - tot 2,50 – 4,50 4,75 – 6,00 3,00 – 8,00 4,75 – 10,00 5,50 – 7,50 5,75 – 6,00 5,00 – 8,00 4,40 – 5,75 4,40 – 5,75 3,50 - 6,00

3,50 5,38 5,50 7,38 6,50 5,88 6,50 5,07 5,07 4,75

4,36 – 6,75

5,55

De vermelde prijzen zijn indicatief en mede afhankelijk van de gebieden binnen de regionale diensten waarin Rijkswaterstaat heeft aangekocht. Het betreft hier prijzen van onverpachte gronden zonder opstallen of zogenaamde ‘warme ligging’.

5,07

5,88

33 F iguur 3.2.10.1. Gemiddelde agrarische grondprijzen in 2012 per regio (in € per m2)

6,50

5,07


Gemiddeld 2012

8 7 Dienst 6 Noord-Nederland Oost-Nederland 5 Utrecht Noord-Holland 4 Zuid-Holland 3 Zeeland Noord-Brabant 2 Limburg 1 Maaswerken

Ruimte voor de Rivier 0 Gemiddeld DNN DON

DUT

2008

2009

2010

2012

3,45 4,00 5,63 6,25 7,00 4,48 5,00 4,25 4,25 5,50 4,98 DNH

3,15 4,25 5,75 6,75 7,00 5,25 5,75 4,45 4,45 6,00 5,28 DZL

3,60 4,88 5,50 7,25 7,00 5,78 6,00 4,65 4,65 6,00 5,53 DLB

3,55 5,00 5,50 7,50 6,75 5,08 6,50 4,65 4,65 4,75 5,39 RvdR

DZH

DNB

Maasw

Tabel 3.2.10.2. Gemiddelde agrarische grondprijzen in de periode 2008 – 2011 (in € per m2)

8

6

7 5

6

4

5

3

4

77 Figuur 3.2.10.2. Gemiddelde agrarische grondprijzen RWS per centiare (in € per m2)

3

2

33 Figuur 3.2.10.3. Gemiddelde agrarische grondprijzen verdeeld naar regionale diensten in de periode 2008-2012 (in € per m2)

2 1

1 0 DNN

2012

2011

2010

2009

2008

0

DON

DUT

DNH

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

RvdR

6 5 Jaarrapportage 2012 | 57

4

3.3. Diverse schadezaken 3.3.1. Bouw- en gewassenschades Vastgoed heeft in 2012 een aantal bouwkundige vooropnames laten verrichten en diverse bouwen gewassenschades behandeld. In de tabellen treft u een overzicht van het totaal aantal verrichte vooropnames en behandelde zaken en de daarmee gemoeide bedragen aan, alsmede een verdeling daarvan over de regionale diensten.

Tabel 3.3.1.1.a Aantal zaken in 2012


Bouwkundige vooropnames 1* 384 430 815

Bouwschades 1 1

* betreft 1 opdracht met meerdere vooropnames

Tabel 3.3.1.1.b Uitgekeerde schadebedragen in 2012 (x € 1.000,--)



Bouwschades

Gewassenschades

44,0 44,0

27,6 2,0 29,6

Gewassenschades 7 2 9

7 6 5 4 3 2 1

Figuur 3.3.1.1.a6

Aantal zaken 0 over de periode NN 2008-2012 ON

Bouwschades Gewassenschades

Ut

NB

Lb

Mw

RvdR

Mw

RvdR

8 800

Tabel 3.3.1.2.a Aantal zaken over de periode 2008 - 2011

Bouwkundige vooropnames

Figuur 3.3.1.1.b Uitgekeerde schadebedragen over NH de periode ZH2008-2012Zl (x € 1.000)

7

7

2008

2009

2010

2011

124

82

44

408

17 4

7 13

13 37

7 46

6 600 5 4 400 3 2 200 1

Tabel 3.3.1.2.b Uitgekeerde schadebedragen over de periode 2008 - 2011 (x € 1.000)

Bouwschades Gewassenschades

00 Bouwkundige vooropnames NN ON Ut

2008

2009

2010

2011

62,1 0,4

115,1 9,9

70,4 37,1

9,4 472,8

NH Bouwschades ZH

Zl

Gewassenschades NB Lb

500

400

300

200

■ 2 008 ■ 2009

100

■ 2010 ■ 2011 ■ 2012

0 Bouwschades

Gewassenschades


3.3.2. Nadeelcompensatie en planschade Vastgoed is betrokken bij nadeelcompensatie- en planschadezaken. Deze betrokkenheid kan bestaan uit de behandeling van schadeclaims in dit kader, dan wel uit advisering hierover, doorgaans aan de bestuurlijk juridische afdeling. In deze tabel is een en ander cijfermatig weergegeven ten aanzien van de in 2012 afgehandelde zaken.

Tabel 3.3.2.1. Aantal behandelde zaken en de daarmee gemoeide schade vergoedingen en aantal zaken waarin geadviseerd is in 2012



Behandeling Schadevergoeding Aantal claims (x € 1.000) 3 17 20

192,9 1.000,0 1.192,2

Advisering Aantal claims 8 18 3 29

8 7 6 5 4 3 2

Figuur 3.3.2.1.a6 1 Aantal nadeelcompensatiezaken over 0 de periode 2008-2012 NN

Tabel 3.3.2.2.a Aantal nadeelcompensatiezaken over de periode 2008 - 2011

Behandeling Advisering

2008

2009

2010

2011

80 8

5 38

3 48

11 69

7 36

70 7

ON

Figuur 3.3.2.1.b Uitgekeerde schadebedragen behandelde nadeelcompensatie 2008-2012Zl Ut zaken over NHde periodeZH (x €1.000)

7

NB

Lb

Mw

60 6 50 5 40 4 30 3 20 2 10 1 00

Tabel 3.3.2.2.b Uitgekeerde schadebedragen behandelde nadeelcompensatiezaken over de periode 2008 - 2011 (x €1.000)

Behandeling

Behandeling NN ON

2008

2009

2010

2011

58,3

98,5

501,8

239,6

Ut

NHAdvisering ZH

Zl

NB

1.200 1.000 800 600 400 ■ 2 008 ■ 2009

200

■ 2010 ■ 2011

0 Behandeling

■ 2012


Lb

Mw

3.4. Externe deskundigen, advocaten en notarissen 3.4.1. Kosten deskundigen, advocaten en notarissen Rijkswaterstaat laat zich bij de verwerving van onroerende zaken doorgaans adviseren door onafhankelijke taxateurs. Ook voor bouwkundige vooropnames en de bepaling van bouwschades worden externe deskundigen ingeschakeld, evenals bij onderzoek naar bodemverontreiniging. In geval opstallen niet direct gesloopt kunnen worden wordt gebruik gemaakt van organisaties die antikraakbewoning verzorgen. Bij het voeren van gerechtelijke onteigeningsprocedures schakelt Rijkswaterstaat onteigeningsadvocaten in en bij het pas seren van koopaktes notarissen. In de tabel treft u een overzicht aan van de in 2012 hiermee gemoeide kosten, inclusief BTW.

3.4.1. Kosten deskundigen, advocaten en notarissen

Dienst

Totaal

Taxateurs grondverwerving

Deskundigen bouwschades (incl. voor opnames)

Deskundigen nadeel compensatie / planschade*

Onderzoeks kosten bodem verontreiniging Kosten antikraak Kosten diverse bij verwerving bewoning** deskundigen***

Advocaten

Notarissen

Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht

363,7 983,1 241,0

54,9 496,3 48,9

17,0 -

108,0 -

158,0 -

9,5 3,6 -

13,2 1,8

206,4 45,0 178,6

92,9 142,0 11,7

Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier**** Totaal

7.236,4 371,3 118,7 537,1 390,4 105,0 2.935,7 13.282,4

530,0 44,0 29,5 138,1 4,4 16,5 1.531,3 2.893,9

6.268,0 251,4 6.536,4

226,3 334,3

135,0 14,7 121,6 8,7 6,7 174,8 619,5

29,5 2,1 0,8 151,0 196,5

2,6 580,2 597,8

21,8 45,9 224,0 366,8 75,0 115,1 1.278,6

45,0 39,4 43,3 53,4 8,4 6,0 383,3 825,4

* voor zover betrekking hebbend op door Vastgoed behandelde claims ** kosten huisoppasdienst, nutsvoorzieningen, belastingen, e.d. *** kosten hebben betrekking op: DON: deskundigen gewassenschades DUT: financieel deskundige i.v.m. belastingschade DNH: financieel deskundige i.v.m. belastingschade (2.375,-) en deskundige gewassenschade (240,-) RvdR: juridische advisering en onteigeningsdeskundigheid **** grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier


8 7 6 5 4 3 2 1

3.4.1.2. Kosten voor externe deskundigen, advocaten en notarissen over de periode 2008-2011 (x € 1.000)

2011

2.938,9 3.763,6

2.351,9 1.148,4

3.005,1 377,1

3.321,9 5.869,2

46,6

122,9

117,7

132,1

371,9 n.b.* n.b.* 430,9 273,4 7.825,3

543,3 72,8 1.906,5 535,8 569,1 7.250,7

826,6 126,1 3.384,1 318,9 720,9 8.876,5

1.162,7 128,3 466,2 519,9 866,3 12.486,6

DZH

DZL

DNB

DLB

Maasw

14.000 12.000

■ Notarissen ■ Advocaten

10.000

■ K osten diverse deskundigen ■ K osten antikraakbewoning

8.000

■ O nderzoekskosten

bodemverontreiniging

6.000

■ D eskundigen nadeel

4.000

compenstatie/planschade ■ D eskundigen bouwschades

2.000

inclusief vooropnames ■ T axateurs grondverwerving

0 2012

* n.b.: geen gegevens bekend

2010

DNH

2011

Kosten antikraakbewoning Kosten diverse deskundigen Advocaten Notarissen Totaal

2009

DUT

2010

Onderzoekskosten bodemverontreiniging

2008

DON

2009

Deskundigen nadeelcompensatie / planschade

DNN

2008

Taxateurs grondverwerving Deskundigen bouwschades incl. vooropnames

0

55 F iguur 3.4.1.1. Kosten voor externe deskundigen, advocaten en notarissen over de periode 2008-2012 (x € 1.000)


RvdR

3.5. Personeel en tijdsbesteding 3.5.1. Formatie en bezetting bij Vastgoed In tabel 3.5.1.1. treft u de formatie en daadwerkelijke bezetting aan op 31 december van de jaren 2011 en 2012, verdeeld naar diensten en aangegeven in fulltime equivalenten (fte’s). Voorts treft u een tabel aan die de verdeling van de bezetting naar geslacht aangeeft en een tabel met de verdeling van de bezetting in functiesoorten. In de tabellen zijn de medewerkers administratieve onteigening niet opgenomen. Voor externe inhuur van personeel wordt verwezen naar tabel 3.5.3.

8 7

Tabel 3.5.1.1. Formatie en daadwerkelijke bezetting in fte’s

6

31-12-2011 Dienst

5

Bezetting

Formatie

Bezetting

0,3 5,4 1,8

6,4 1,8

0,3 6,5 1,8

6,3 1,8

8,4 3,9 7,8 5,0 2,0 RvdR8,6 3,8 2,4 49,4

7,8 3,9 7,8 4,8 1,8 7,7 2,0 1,8 1,8 47,6

7,7 2,9 7,8 3,9 1,6 7,7 3,8 2,5 46,5

6,3 3,9 7,8 3,9 1,6 7,7 2,0 1,8 1,7 44,8

Staf DG Corporate Dienst / ACT* Noord-Nederland

4 3 2 1 0 Figuur 3.5.1.1. NN ON Ut NH ZH Formatie en bezetting in fte’s op 31 december 2008-2012 70 60

Zl

Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland NB Lb Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier** Totaal

Mw

31-12-2012

Formatie

* vastgoedmedewerkers en medewerkers tijdelijk project Veranderopgave Vastgoed

50

** grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier

40 30 ■ 2008 ■ 2009 ■ 2010 ■ 2011 ■ 2012

Tabel 3.5.1.2. Formatie en bezetting in fte’s op 31 december van de jaren 2008 – 2011

20 10 0 Formatie


Bezetting

Formatie Bezetting

2008

2009

2010

2011

44,5 42,6

45,6 43,2

48,8 47,3

49,4 47,6

31-12-2011

31-12-2012

Dienst

Man

Vrouw

Man

Staf DG Corporate Dienst / ACT* Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier** Totaal

5,0 1,1 4,2 2,0 5,0 4,0 5,8 1,8 1,2 30,1

1,4 0,7 3,6 1,9 2,8 0,8 1,8 1,9 0,2 0,6 1,8 17,5

5,0 1,1 3,2 2,0 5,0 3,0 5,8 1,8 1,2 28,1

Vrouw 1,3 0,7 3,1 1,9 2,8 0,9 1,6 1,9 0,2 0,6 1,7 16,7

Tabel 3.5.1.3. Bezetting verdeeld naar geslacht in fte’s

* vastgoedmedewerkers en medewerkers tijdelijk project Veranderopgave Vastgoed ** grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier

31-12-2011 Dienst Staf DG Corporate Dienst / ACT* Noord-Nederland Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier** Totaal

31-12-2012

Coördinatie

Vastgoedadvisering

(project)Ondersteuning en materieel beheer

1,0 0,1 0,9 0,2 0,6 0,3 0,5 0,3 0,4 0,6 0,4 5,3

4,8 1,5 4,4 2,7 2,4 3,1 0,4 4,8 0,8 24,9

0,6 0,2 2,5 1,0 4,8 1,4 0,9 2,6 1,6 1,2 0,6 17,4

Coördinatie

Vastgoedadvisering

(project)Ondersteuning en materieel beheer

1,0 0,1 0,9 0,2 0,5 0,3 0,4 0,3 0,4 0,6 0,6 5,3

4,7 1,5 3,4 2,7 2,5 2,2 0,4 4,5 0,7 22,6

0,6 0,2 2,0 1,0 4,8 1,4 0,8 2,9 1,6 1,2 0,4 16,9

Tabel 3.5.1.4. Bezetting verdeeld naar functiesoorten in fte’s

* vastgoedmedewerkers en medewerkers tijdelijk project Veranderopgave Vastgoed ** grondverwerving neergelegd bij regionale initiatiefnemers (overheden) onder regie van de Projectdirectie Ruimte voor de Rivier


3.5.2. Interne uitwisseling van personeel De vastgoedclusters van de regionale diensten staan elkaar waar mogelijk bij in de vorm van uitwisseling van personeel. Deze tabel geeft hiervan een overzicht voor 2012. Bij deze uitwisseling vindt geen verrekening plaats.

“Inhuur” Tabel 3.5.2. Interne uitwisseling van personeel



Aantal Uren Fte’s

Uitleen Aantal Uren Fte’s

Van

Aan

50 50

0,04 0,04

DLB DZH

50 -

0,04 0,04

DZL -

-

-

-

-

675 375 1.150

0,54 0,30 0,92

DNB DNB -

675 375 50 1.150

DLB MW DZH -

0,54 0,30 0,92

3.5.3. Externe inhuur van personeel Deze tabel geeft een beeld van het ten behoeve van Vastgoed in 2012 extern ingehuurd personeel – aangeven in arbeidsuren en fte’s – en de daarmee gemoeide kosten. De inhuur heeft plaatsgevonden voor verschillende soorten werkzaamheden.

Aantal Dienst Corporate Dienst Noord-Nederland** Oost-Nederland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Maaswerken Ruimte voor de Rivier Totaal

Uren

Fte’s*

2.667 5.210 145 1.515 1.069 156 1.200 1.000 4167 17.129

2,1 4,2 0,1 1,2 0,9 0,1 1,0 0,8 3.3 13,7

Kosten (x € 1.000) 205,7 268,5 18,6 143,9 107,3 22,8 149,0 107,0 507,0 1.529,8

Tabel 3.5.3. Externe inhuur in uren en fte’s en de daarmee gemoeide kosten (inclusief BTW)

* 1 fte = 1250 uur ** incusief een bedrag van € 18.592,- waarbij het aantal ingezette uren/fte’s niet bekend is


3.5.4. Opleidingskosten Onderstaande tabel geeft een overzicht van de uitgaven in 2012 voor opleidingen en cursussen binnen Vastgoed. Daarnaast zijn cursussen gevolgd bij het Corporate Learning Centre, waarvan de kosten hier buiten beschouwing zijn gelaten.

Tabel 3.5.4. Opleidingskosten


Dienst

Kosten (€)


4.771 1.727 2.700 275 3.000 12.473

3.5.5. Tijdsbesteding naar werksoorten Deze tabel geeft een globale indicatie van de verdeling van de productieve tijd van de vastgoedclusters (inclusief inhuur) over de verschillende werksoorten in fte’s en in procenten. Uitgangspunt is de bezetting op 31 december 2012. De tijdsbesteding per werksoort kan per jaar verschillen en is onder andere afhankelijk van de jaarprogrammering van de projecten en de fase waarin deze zich bevinden, bijvoorbeeld planstudie of realisatie. Tabel 3.5.5. Tijdsbesteding naar werksoorten in fte’s en procenten


Totaal per dienst fte 3,9 10,5 4,0 9,0 4,8 1,7 7,7 3,0 2,6 5,0 52,2

Functionele aansturing fte 0,19 1,05 0,36 0,54 0,38 0,51 0,39 0,45 0,39 1,00 5,26

Grond verwerving

% 5 10 9 6 8 30 5 15 15 20 10,1

fte 1,56 6,30 1,20 4,86 1,44 0,42 2,31 1,80 1,56 0,75 22,20

% 40 60 30 54 30 25 30 60 60 15 42,6

Gerechtelijke onteigeningen fte 0,19 0,32 0,04 0,17 0,77 0,30 0,26 0,75 2,80

% 5 3 1 10 10 10 10 15 5,3

Overige werkzaamheden 3,9% Nadeelcompensatie en planschade 2,5% Bouw- en gewassenschades 2,2%

Advisering in- en extern fte 1,56 1,57 1,40 0,72 1,44 0,34 2,31 0,15 0,13 0,75 10,37

Beheer

% 40 15 35 8 30 20 30 5 5 15 19,9

fte 0,20 1,05 0,60 1,80 1,44 0,02 1,15 0,15 0,13 0,50 7,04

% 5 10 15 20 30 1 15 5 5 10 13,5

Functionele aansturing 10,10%

Beheer 13,5%

Advisering in- en extern 19,9%

Bouw- en Nadeelcompensatie Overige gewassenschades en planschade werkzaamheden fte 0,08 0,21 0,36 0,10 0,15 0,25 1,15

% 2 2 4 2 2 5 2,2

fte 0,04 0,04 0,54 0,07 0,39 0,25 1,33

% 1 1 6 4 5 5 2,5

fte 0,08 0,36 0,18 0,17 0,23 0,15 0,13 0,75 2,05

% 2 9 2 10 3 5 5 15 3,9

33 Figuur 3.5.5.1. Procentuele verdeling van de tijdsbesteding van de regionale vastgoedclusters naar werksoorten

Grondverwerving 42,6%

Gerechtelijke onteigeningen 5,3%



4. Interdepartementale ontwikkelingen

Brug over de IJssel bij Kampen Jaarrapportage 2012 | 71

Aankopen in het kader van het ‘Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen’

4.1. Raad voor Vastgoed Rijksoverheid (RVR)

Het vervoer van gevaarlijke stoffen over weg, spoor of water is niet zonder risico’s. Om die risico’s zoveel mogelijk te beperken zijn er regels voor dit vervoer binnen de bebouwde omgeving. Die regels staan in het wetsvoorstel ‘Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen’. Er zijn drie basisnetten, te weten het Basisnet Weg, het Basisnet Water en het Basisnet Spoor. Basisnet gaat over het transport van gevaarlijke stoffen over de hoofdinfrastructuur (grote vaarwegen, spoorwegen en autowegen). In dit kader is sprake van veiligheidszones langs het spoor, de weg en het water waarbinnen bij voorkeur geen mensen wonen en werken.

Nadat het vorige Kabinet in 2011 de uitgangspuntennotitie voor vastgoed had vastgesteld, is er rond dit dossier een aantal ontwikkelingen in gang gezet. In de uitgangspunten notitie wordt onder meer gesteld dat de samenwerking tussen de rijksdiensten die met vastgoed werken minder vrijblijvend moet zijn en dat de diensten zelf verantwoorde lijk worden voor het efficiënt en rendabel inzetten van het bij hen in beheer zijnde vastgoed. Tevens geeft de uitgangs puntennotitie aan, dat de diensten over effectieve instru menten moeten kunnen beschikken om meer rendement te halen uit grond en gebouwen. Daartoe stelt de notitie dat de kosten en opbrengsten van vastgoedbeheer onder een aantal condities in één hand moeten komen. Om dat te realiseren, zijn eind 2012 de begrotingsregels aangepast. Eind 2012 is een begin gemaakt met het overboekingsproces van de beheersontvangsten van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks relaties (BZK) naar het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M).

Binnen de veiligheidszones is sprake van bestaande bebouwing. De berekeningen voor Basisnet Weg voorzien rond 2020 knelpunten en aandachtspunten op een groot aantal plaatsen. De meeste daarvan liggen langs de A15 tussen Rotterdam en Gorinchem en hebben te maken met het vervoer van LPG. DG Milieu heeft RWS opdracht gegeven de binnen het Basisgebied Weg gelegen kwetsbare objecten (woningen) in de gemeente Hardinxveld-Giessendam aan te kopen wanneer deze te koop worden aangeboden. De aankoop dient plaats te vinden op minnelijke basis, waarbij de rechtmatig uitgeoefende woonrechten worden geëerbiedigd. Dit is nadrukkelijk de wens van de Tweede Kamer. Per april 2013 zijn door RWS Zuid-Holland reeds vier objecten aangekocht op basis van de marktwaarde. Inmiddels is de opdracht uitgebreid tot alle woningen voor zowel het Basisnet Weg als het Basisnet Spoor. Het gaat om circa 37 objecten. Na vaststelling van het nieuwe Basisnet (2014) zal actief worden aangekocht tegen onteigeningsschadeloosstelling. Hiermee wordt het uitgangspunt van aankoop op basis van marktwaarde losgelaten.


Op basis van de uitgangspuntennotitie moet elke dienst jaarlijks een vastgoedportefeuillestrategie (VPS) opstellen. Daarin moet worden aangegeven hoe het komend jaar zal worden omgegaan met het bij de diensten in beheer zijnde vastgoed en welk vastgoed –voor zover voorzienbaar -wordt afgestoten respectievelijk aangekocht. Zo mogelijk moeten de diensten een indicatie geven van de te verwachten beheersontvangsten. RWS is in 2012 gestart met het opstellen van een eigen VPS.

Niet alleen de diensten moeten een VPS maken, maar ook op rijksniveau moet er een kaderstellende rijksvastgoed portefeuillestrategie ( RVPS) worden opgesteld onder regie van de Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed (ICRV). De dienstspecifieke VPS-en leveren input voor deze visie. De visies moeten in lijn zijn met de kaders uit de RVPS. Tegelijk moet invulling worden gegeven aan een Financieel Kader ( FK) waarin de vergoedingssystematiek voor over tollige gronden wordt vastgesteld. Zowel aan de RVPS als aan het FK wordt sinds eind 2012 gewerkt. Het nieuwe kabinet Rutte II heeft eind 2012 besloten tot de oprichting van een Rijksvastgoedbedrijf (RVB), waarin RVOB, RGD en de directie Rijksvastgoed (RV) samengaan. Het is waarschijnlijk dat in een later stadium de Dienst Vastgoed Defensie (DVD) gaat aansluiten. RVB gaat fungeren als een rijksbreed vastgoedbedrijf. RWS en ProRail zullen als vastgoedhoudende diensten specifieke producten van RVB gaan afnemen maar geen onderdeel gaan uitmaken van dit bedrijf. RWS en RVB streven wel een intensieve samenwer kingsrelatie na waarbij rekening wordt gehouden met de nieuwe rijksbrede context. Het RVB ( i.o.) staat onder leiding van een CEO. Opvallend feit is dat eind 2012 het vastgoeddossier is overge gaan van Financiën naar BZK. Voor het overige kan worden geconstateerd, dat de RVR haar werkzaamheden in 2012 onverkort heeft voortgezet waarbij er vooral is voorgesorteerd op de ontwikkelingen zoals hier voor geschetst. Daarmee heeft de RVR een structurele bij drage geleverd aan deze nieuwe ontwikkelingen en deze voor een deel ook ingekleurd. Onder regie van ICRV levert de aan de RVR gekoppelde Projectdirectie Vastgoed inhoudelijke expertise voor de RVPS.

4.2. Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed (ICRV) De ICRV is de opvolger van het Ambtelijk Opdrachtgevers beraad (AOB). Om het interdepartementale karakter te benadrukken en vast te houden aan een overleg op dg niveau, is ambtelijk besloten tot de naam Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed. De ICRV is het beleidsmatig opdracht geveroverleg rijksvastgoed. De commissie is bedoeld om binnen het rijk de beleidsmatige sturing van de rijks diensten die vastgoed aankopen, beheren en verkopen, af te stemmen, gezamenlijk verder te ontwikkelen en te stroom lijnen. De ICRV fungeert als ambtelijk voorportaal naar de Ministerraad (MR) met betrekking tot besluitvorming over rijksvastgoedbeleid en het rijksvastgoedstelsel.

Taken en governance Op basis van het besluit van de MR over het rijksvastgoed beleid en de governance van het rijksvastgoedstelsel, zal de ICRV jaarlijks een rijksvastgoedportefeuillestrategie (RVPS) ambtelijk vaststellen en ter besluitvorming aan de MR voor leggen. De RVPS omvat de afstootplannen van de vastgoed diensten en de uitgangspunten van het rijksvastgoedbeleid. In de Uitgangspuntennotitie voor de MR over vastgoed is vastgelegd dat beleidsmatige kaders en afspraken die gelden voor organisaties en terreinen die in hun primair (beleids) proces te maken hebben met vastgoed, niet ter discussie staan. De taakonderdelen van ProRail, RWS en COA die onlosmakelijk zijn verbonden aan hun primaire proces staan niet ter discussie. Tegelijk moet gewerkt worden aan het vergroten van beleidsdoelen en het verhogen van rendement van rijksvastgoed.

Samenstelling van de Commissie De aard van de relatie tussen de beleidsmatige opdracht gevers en de rijksdiensten die vastgoed aankopen, beheren en verkopen is heel verschillend. Desalniettemin is er een groot aantal onderwerpen waarover beleidsmatige afstemming mogelijk en wenselijk is. Gemeenschappelijke noemer is de opdracht van de MR om met rijksvastgoed te streven naar een optimaal maatschappelijk en economisch rendement. De DG Ruimte en Water (RW) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) is voorzitter van de ICRV. Ambtelijk is afgesproken dat I&M een programmadirecteur levert voor het opstellen en inregelen van de jaarlijkse cyclus voor de rijksvastgoedportefeuillestrategie. Deze functioneert tevens als secretaris van het overleg. Gezien de meer omvattende opdracht van de ICRV is er reden de samenstelling ten opzichte van het voormalige AOB aan te passen. Alleen de departementen zijn lid van de ICRV. Zij nemen in beginsel met één vertegenwoordiger deel aan de vergadering.

secretariaat en door of middels de Werkgroep. De secretaris zal voor specifieke onderwerpen ad hoc groepen samen stellen uit de Werkgroep en waar nodig samen met deskundigheid uit de vastgoeddiensten. Veelal zullen beleidsnotities voor de ICRV voor advies aan de RVR worden voorgelegd. De secretaris doet een kwaliteitstoets op de stukken die voor de vergadering worden aangeboden. De vergaderfrequentie kan in principe beperkt blijven tot vier à vijf keer per jaar. De ICRV wordt ambtelijk voorbereid door DG RW, RWS en ProRail.

Werkwijze De agenda van de ICRV wordt voorbereid door de secretaris in samenspraak met de voorzitter. De secretaris wordt ondersteund en geadviseerd door een Interdepartementale Werkgroep Rijksvastgoedbeleid (IWR) die wordt voorgezeten door de secretaris. De secretaris is tevens trekker van de rijksvastgoedportefeuillestrategie (RVPS). De Werkgroep bestaat uit leden afkomstig uit de departementen en één of meer medewerkers van het RVOB (in verband met de rijksbrede vastgoedprojecten en vast goedbeleid). Namens I&M neemt daar een vertegenwoor diger van DG RW aan deel. Ten behoeve van de agenda worden korte beleidsnotities voorbereid door het


Bijlage 1

Adressen Vastgoed RWS Sinds 1 april 2013 zijn de vastgoedmedewerkers uit de regio formatief ondergebracht bij het landelijke organisatieonderdeel Grote Projecten en Onderhoud. De medewerkers blijven vooralsnog gehuisvest bij de regionale organisatieonderdelen waarvan sommigen zijn samengevoegd. De Programmadirectie Ruimte voor de Rivier wordt per 1 juni 2013 onderge bracht bij het organisatieonderdeel Grote Projecten en Onderhoud. RWS Bestuursstaf (BS) Postbus 20906 2500 EX Den Haag Koningskade 4 2596 AA Den Haag Telefoon 070 4568080

RWS Noord-Nederland (NN) Postbus 2301 8901 JH Leeuwarden Zuidersingel 3 8911 AV Leeuwarden Telefoon 058 2344344

RWS West-Nederland Noord (WNN) Postbus 3119 2001 DC Haarlem Toekanweg 7 2035 LC Haarlem Telefoon 023 5301301

RWS Corporate Dienst (CD) Eenheid Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed (BJV) Afdeling Expertise Postbus 2232 3500 GE Utrecht Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht Telefoon 088 7970111

RWS Oost-Nederland (ON) Postbus 9070 6800 ED Arnhem Eusebiusbuitensingel 66 6828 HZ Arnhem Telefoon 026 3688911

RWS West-Nederland Zuid (WNZ) Postbus 556 3000 AN Rotterdam Boompjes 200 3011 XD Rotterdam Telefoon 010 4026200

RWS Midden-Nederland (MN) locatie Utrecht Postbus 24094 3502 MB Utrecht Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht Telefoon 088 7973111

RWS Zee en Delta (ZD) locatie Middelburg Postbus 5014 4330 KA Middelburg Poelendaelesingel 18 4335 JA Middelburg Telefoon 0118 622000

RWS Grote Projecten en Onderhoud (GPO) Directie Inkoop- en Contractmanagement Afdeling Grondverwerving Postbus 24057 3502 MB Utrecht Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht Telefoon 088 7972111


RWS Zuid-Nederland (ZN) locatie ’s-Hertogenbosch Postbus 90157 5200 MJ ’s-Hertogenbosch Zuidwal 58 5211 JK ’s-Hertogenbosch Telefoon 073 6817817

RWS Ruimte voor de Rivier Afdeling Programmabeheersing Postbus 24103 3502 MC Utrecht Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht Telefoon 088 7972900

locatie Maastricht Postbus 25 6200 MA Maastricht Avenue Ceramique 125 6221 KV Maastricht Telefoon 043 3294444

locatie Roermond Grondbureau Maasdal Postbus 1593 6201 BN Maastricht Spoorlaan Noord 2A 6043 AK Roermond Telefoon 088 7986111



Bijlage 2

Afkortingen ACT Algemene Corporate Taken AOB Algemeen opdrachtgeversberaad art artikel BBL Bureau Beheer Landbouwgronden BJV eenheid Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed van de Corporate Dienst van RWS BP Belemmeringenwet Privaatrecht BZK ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninrijksrelaties CD Corporate Dienst Rijkswaterstaat CEO chief executive officer CIV onderdeel Centrale Informatievoorziening van RWS CLC Corporate Learning Centre COA Centraal Orgaan opvang Asielzoekers CPR Directie Communicatie, Personeel en Recht van de Corporate Dienst CTV Coördinatieteam Vastgoed (Ruimte voor de Rivier) DBFM Desgn, Build, Finance, Maintain DG Directeur-Generaal DLG Dienst Landelijk Gebied DVD Dienst Vastgoed Defensie EHS Ecologische Hoofdstructuur FK Financieel Kader FMC Directie Financiën, Management en Control fte fulltime equivalent GOF Grens Overeenstemmings Formulier GPO onderdeel Grote Projecten en Onderhoud van RWS GROS Grondverwervingssysteem HBJZ Hoofddirectie Bestuurlijke en Juridische Zaken (ministerie van I&M) HID Hoofdingenieur-Directeur

HSL I&M ICRV ICT KAVI KRW kb LTO MIRT

hogesnelheidslijn ministerie van Infrastructuur en Milieu Interdepartementale Commissie Rijksvastgoed informatie- en communicatietechnologie kadastrale viewer Kaderrichtlijn Water koninklijk besluit Land- en Tuinbouw Organisatie Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee NS Nederlandse Spoorwegen NURG Nadere uitwerking rivierengebied NVO natuurvriendelijke oevers OTB ontwerp tracébesluit Ow onteigeningswet PDR Programmadirectie Ruimte voor de Rivier PKB Planologische kernbeslissing PNOM Project Natuurvriendelijke Oevers Maas POBJV Periodiek Overleg Bestuurlijk Juridische zaken en Vastgoed (Rijkswaterstaat) PPS publiek private samenwerking PRI projectramingen infrastructuur PROVADA Professionele Vastgoed Dagen PURE-net Public Real Estate Network Regio-RVR regionale Raad voor Vastgoed Rijksoverheid RGD Rijksgebouwendienst RPC Regionaal projectencentrum RSP Regionaal Specifiek Pakket RV Directie Rijksvastgoed van de RVR

RVB RvdR RVOB DO RVOB DV RVPS RVR RWS SAA SAAL SAP SBB SDG SG SSK TAB TB UPP UVD VPS VCNL VG WHW WOV ZBO ZSM

Rijksvastgoedbedrijf Ruimte voor de Rivier Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf, Directie Ontwikkeling Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf, Directie Vastgoed rijksvastgoedportefeuillestrategie Raad voor Vastgoed Rijksoverheid Rijkswaterstaat project Schiphol – Amsterdam - Almere project Schiphol – Amsterdam – Almere – Lelystad (ProRail) Systeem Applicatie Producten Staatsbosbeheer Staf DG Secretaris-Generaal Standaard Systematiek Kostenraming (voorheen PRI) Tijdelijk Anders Bestemmen/Benutten tracébesluit Uniforme Primaire Processen Uniformering Vastgoeddocumenten vastgoedportefeuillestrategie Verkeerscentrale Nederland projectdirectie Vastgoed Wet herverdeling wegenbeheer Westerschelde Oeververbinding Zelfstandig Bestuurs Orgaan Zichtbaar Slim Meetbaar

Rijksweg A10, bouw 2e Coentunnel Jaarrapportage 2012 | 77

Colofon Inhoud

Rijkswaterstaat Corporate Dienst, Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed (afdeling Expertise) in samenwerking met de vastgoedclusters van de regionale RWS-diensten Samenstelling en (eind)redactie

Cees Reuser, RWS Corporate Dienst Rob de Rover, RWS Corporate Dienst Cor Visser, RWS Grote Projecten en Onderhoud fotografie

Foto’s op pagina’s 6/7, 11 en 54 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Joop van Houdt Foto op pagina 9 A2, Maastricht / Jos Nelissen Foto’s op pagina’s 13, 21 en 70/71 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Ruimte voor de Rivier / Martin van Lokven Foto op pagina 16/17 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Photo Holland Foto’s op pagina’s 19 en 28/29 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Harry van Reeken Foto op pagina 22 en omslagfoto https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Thea van den Heuvel Fotografie Foto op pagina 24 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Aerophoto Schiphol Foto op pagina 27 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Irvin van Hemert Foto op pagina 45 https://beeldbank.rws.nl, AVD Rijkswaterstaat Foto op pagina 76 https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Erland Bakker

De redactie streeft ernaar te voldoen aan de behoefte aan informatie. Mist u iets of heeft u suggesties ten aanzien van de inhoud, dan verneemt de redactie dat graag. E-mail: [email protected]

Rijkswaterstaat

Intern en extern verbinden: vastgoed in breder perspectief Jaarrapportage 2012 Vastgoed Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat Kijk voor meer informatie op www.rijkswaterstaat.nl of bel 0800 - 8002 (ma t/m zo 06.00 - 22.30 uur, gratis) juni 2013 | tp0613tp063


Dit is een uitgave van

Intern en extern verbinden: vastgoed in breder perspectief. Jaarrapportage 2012 Vastgoed Rijkswaterstaat

Recommend Documents