Interculturele Studiegids studiejaar 2008-2009
Samenstellers: Cibele Alvim Mirte van Gaalen Sectie Interculturalisatie NIP
Inleiding Waarom een Interculturele studiegids? We leven in Nederland in een multiculturele samenleving. Een aanzienlijk deel van de bevolking, zeker in de grote steden, is niet van Nederlandse afkomst. Dit geldt ook voor het werkveld van de psycholoog. De geestelijke gezondheidszorg, de maatschappij, de arbeidsmarkt, organisaties, wetenschappelijk onderzoek en testmateriaal vragen steeds meer om toespitsing op een multiculturele populatie. Op universiteiten worden steeds meer vakken op het gebied van cultuur, migratie, etniciteit, allochtonen, religie en de multiculturele samenleving aangeboden. Helaas blijven de psychologieopleidingen in dit opzicht achter bij andere sociaal wetenschappelijke opleidingen. De reden voor het ontwikkelen van deze studiegids is de overtuiging dat psychologen zich moeten kunnen voorbereiden op interculturele professionele toekomst. Daarom wordt hier een overzicht gepresenteerd van voor psychologen relevante vakken (ter verdieping) op intercultureel gebied. De Sectie Interculuralisatie van het NIP heeft in 1997 voor het eerst een Interculturele Studiegids ontwikkeld en deze is in 2000, 2002 en nu in 2008 geupdate. Voor wie is de Interculturele Studiegids bedoeld? Deze studiegids is bedoeld voor iedereen die zich op een wetenschappelijk niveau bezighoudt of wil bezighouden met de gevolgen van cultuurverschillen voor de psychologie. Hierbij wordt in eerste plaats gedacht aan studenten psychologie, die een aanvulling wensen op hun curriculum op interculureel gebied. Maar ook voor studenten van andere disciplines biedt deze studiegids een overzicht. Daarnaast is deze studiegids een handig hulpmiddel voor studie-adviseurs wanneer zij intercultureel geinteresseerde studenten willen adviseren. Ook kan de studiegids gebruikt worden door docenten die zich de taak gesteld zien hun onderwijsaanbod te interculturaliseren. Met deze studiegids is gepoogd een zo volledig mogelijk overzicht te geven van de onderwijsactiviteiten en de daarbij betrokken personen op dit vakgebied. Hoe kan men de Interculturele Studiegids gebruiken? In de gids zijn voor psychologen relevante cursussen op het gebied van cultuur, migratie, etniciteit, allochtonen, de multiculturele samenleving en religie opgenomen. Er is geprobeerd om cursussen te selecteren die zonder problemen te volgen zijn voor psychologiestudenten. Meestal zijn dit Bachelorcursussen en PreMastercursussen. Mastercursussen zijn vaak alleen te volgen onder bepaalde voorwaarden. Er is geprobeerd cursussen te selecteren die voor psychologen werkzaam in de Nederlandse multiculturele samenleving interessant kunnen zijn. De opgenomen cursussen zijn per universiteit opgedeeld, en vervolgens per faculteit. Per cursus wordt een korte inhoudsomschrijving gegeven, waaronder de cursuscode, docenten en contactpersonen, de te behalen studiepunten (ECTS), periode waarin de cursus aangeboden wordt, de voertaal, de werkwijze en de toetsvorm. Vervolgens wordt de link geboden waar meer informatie over de cursus te vinden is.
ii
Voor het samenstellen van deze studiegids is voornamelijk gebruik gemaakt van het vakkenaanbod op het internet via de digitale studiegidsen. Daarnaast zijn studieadviseurs benaderd. Het onderwijsaanbod verandert, zoals gezegd, regelmatig en vaak ook drastisch. De informatie uit de digitale studiegidsen was niet altijd volledig en up-to-date. Deze studiegids is bedoeld om een overzicht te bieden van te volgen interculturele cursussen. Gebruikers wordt dringend aangeraden vóór inschrijving voor een cursus de informatie te controleren bij de betreffende onderwijsinstelling (via getoonde link of contactpersoon). De samenstellers van deze studiegids zijn niet verantwoordelijk voor onrechtmatigheiden of onvolkomenheden, en kunnen niet bemiddelen bij inschrijving. Uiteraard houden wij ons aanbevolen voor opmerkingen en suggesties over de opzet en inhoud van de Interculturele Studiegids (e-mail:
[email protected]). Onze dank gaat uit naar alle sectieleden en studie-adviseurs die ons hebben geholpen bij de totstandkoming van deze studiegids. Veel succes bij het ontwikkelen van uw interculturele competenties! Cibele Alvim Mirte van Gaalen
Sectie Interculturalisatie van het Nederlands Instituut voor Psychologen
September 2008
iii
Inhoudsopgave Erasmus Universiteit Rotterdam
1
Radboud Universiteit Nijmegen
11
Rijksuniversiteit Groningen
43
Universiteit van Amsterdam
51
Universiteit Leiden
68
Universiteit Maastricht
82
Universiteit van Tilburg
89
Universiteit Utrecht
118
Vrije Universiteit Amsterdam
137
iv
Erasmus Universiteit Rotterdam www.eur.nl
1
Faculteit Sociale Wetenschappen
Citizenship and identity Studie Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Bachelor Sociology FSWS355 Prof. Dr. T. Ramadan M. Kooistra 5 3.1, 3.2 English Lectures Written examination
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS355 Contents While there are numerous discussions in the West about the meaning of a true ―citizenship‖ and its relationship with ―culture‖, ―memory‖, ―religion‖, it is important to get a clearer understanding of concepts such as ―citizenship‖ and ―identity‖. Through the course, students will get a deeper knowledge of the diverse definitions and norms regarding the status of ―citizen‖ in relation to the nation state in the Western countries. They should be able to have a better understanding of the nature and the causes of the current debates on ―identity‖ in the light of the ―multicultural‖ and ―pluralistic‖ modern societies. All the terms in quotation marks in the present text are to be studied to give the students tools to take part into the contemporary debates. The first part of the course will consist of a historical study of the concept of ―citizenship‖ and its diverse normative definitions and understandings in different Western countries (nationality/citizenship but also ―residents‖, ―subjects‖, ―citizens‖, ―allochtones‖, ―autochtones‖). The main focus of the second part will be the current situation in the Western countries and an analysis of the social and political causes which generate the passionate debates on ―identity‖ in modern societies. It will be necessary to study the different approaches and theses proposed by sociologists or intellectuals as well as the nature of specific national debates (Netherlands, France, United-Kingdom, Germany, etc.). The last section of the course will analyse the recent developments related to the concepts of ―citizenship‖ and ―identity‖ and their relationship to the notions of ―loyalty‖, ―sense of belonging‖, ―social cohesion‖. The content of this course is an overall introduction to the sensitive social questions of the day: from the historical and normative study of key concepts to the analysis of the contemporary debates. Literature To be announced Extra This course is part of the Minor ‗Europe and the Middle East: Society and Identity‘, organised jointly by the Faculty of Social Sciences (Dept. of Sociology) and the Faculty of History and Arts. It is open to EUR students and to international/exchange students. The first are required to register in Sin-online. Subscribe to the channel SOC Bachelor 3 on Sin-online. After that register for the minor at ―My Registrations‖. The latter should register with ms. Marianne de Jong (office M7-33; phone: +31104088622; fax: +31104089103; email:
[email protected]).
Migration and trans nationalism in Europe Studie: Code: Docent(en):
Bachelor 3 Sociology FSWS356 Prof.Dr. H.B. Entzinger
2
Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm: Entry requirements:
[email protected] 5 3.1, 3.2 English Lectures Written examination A basic knowledge of sociology and a good knowledge of English.
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS356 Content This course is part of the Minor ‗Europe and the Middle East: Society and Identity‘, organised jointly by the Faculty of Social Sciences (Dept. of Sociology) and the Faculty of History and Arts. The course assesses migration patterns to Europe in the past decades, with an emphasis on migration from the Middle East and North Africa. These movements have led to a substantial growth of the number of persons with a Muslim background in Europe. In this course we will analyse some of the major consequences of their settlement. We will study patterns of exclusion and inclusion of migrants in various fields of European society. We will also analyse the gradual institutionalisation of Islam in Europe and the reactions of European societies and their governments to these processes and to the numerous dilemmas they pose. Finally, we will assess how in Europe migrants in general, and Muslims in particular, perceive their own situation and their identity/identities, primarily from the theoretical perspective of transnationalism, which has been rapidly gaining significance lately. Transnationalism refers to the view that migrants often maintain links with different societies simultaneously and also identify with more than one nation at the time. Literature Penninx, R., Berger, M., Kraal, K., Eds. (2006) The Dynamics of International Migration and Settlement in Europe. A State of the Art, Amsterdam, Amsterdam University Press. Reader with articles. Extra This course is part of the Minor ‗Europe and the Middle East: Society and Identity‘, organised jointly by the Faculty of Social Sciences (Dept. of Sociology) and the Faculty of History and Arts. This course is open to EUR students and to international/exchange students. The former are required to register through Sin-online. Subscribe to the channel SOC Bachelor 3 on Sin-online. After that register for the minor at ―My Registrations‖. The latter should register with ms. Marianne de Jong (office M7-33; phone: +31104088622; fax: +31104089103; e-mail:
[email protected]).
Cultuursociologie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Voertaal: Periode: Onderwijsvorm: Toetsvorm:
Sociologie Bachelor 1 FSWS160 Prof.Dr. D. Houtman, Dr. S.D. Aupers, Diverse docenten
[email protected] 7.5 Nederlands 1.5 Hoor- en werkcolleges Schriftelijk tentamen (75%) en één paper (25%)
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS160 Inhoud Deze cursus beoogt studenten kennis te laten maken met de cultuursociologie – een sociologische benadering die zich richt op de analyse van de betekenissen die mensen aan zichzelf en hun samenlevingen toekennen.
3
Centraal in de cursus staan enkele actuele, in het oog springende culturele ontwikkelingen in hedendaagse westerse samenlevingen. Enerzijds geven deze ontwikkelingen aanleiding tot discussie over de houdbaarheid van meer of minder gevestigde theorieën over onder andere secularisering en individualisering. Anderzijds nodigen ze uit tot nieuwe theorievorming over maatschappelijke verschijnselen die in hedendaagse westerse samenlevingen lijken te bloeien op de ruines van religie en traditie. Na 1) een inleiding tot de cultuursociologische benaderingswijze worden vier thema‘s behandeld: 2) secularisering en religieuze verandering; 3) maakbaarheid en onbehagen; 4) civilisering en emotionalisering; 5) virtualisering en verlangen naar authenticiteit. Toetsing vindt plaats via een paper (25%) en een schriftelijk tentamen (75%). Literatuur Hoofdstukken uit boeken en artikelen (te downloaden via Blackboard).
Sociologische verkenningen: gedwongen integratie? Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Onderwijsvorm: Toetsvorm:
Sociologie Bachelor 2 FSWS252 Prof.Dr. H.B. Entzinger, Gastdocenten
[email protected] 7.5 2.1, 2.2, 2.3, 2.5, 2.6 Nederlands Hoorcolleges Schriftelijk tentamen
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS252 Inhoud De cursus Sociologische verkenningen in het tweede Bachelorjaar is bedoeld om de studenten ermee vertrouwd te maken hoe men vanuit een sociologische invalshoek een actueel maatschappelijk vraagstuk kan bestuderen. De keuze is hierbij voor dit academisch jaar gevallen op het integratievraagstuk. De integratie van migranten in de samenleving krijgt de laatste jaren bijzonder veel aandacht in media, politieke en publieke discussies. Terwijl in het nog niet eens zo verre verleden een sterke nadruk lag op respect voor en behoud van de eigen culturele identiteit en op multiculturalisme, lijkt het erop of tegenwoordig integratie zo snel mogelijk moet worden geforceerd, zo niet afgedwongen. Waarom deze plotselinge omslag? In deze cursus zullen we ons allereerst bezig houden met een aantal kernbegrippen: wat wordt in de sociologische literatuur verstaan onder multiculturalisme, integratie, assimilatie, pluralisme, segregatie, etc.? Vervolgens gaan we na welke veranderingen op dit punt de laatste jaren feitelijk zijn opgetreden in Nederland, maar ook elders in Europa en hoe die veranderingen zijn te verklaren. Onder meer wordt stilgestaan bij oorzaken en gevolgen van de ‗Fortuynrevolte‘, de komst van de verplichte inburgering, de discussies over de dubbele nationaliteit en positie en rol van moslims in Nederland en Europa. Diverse recente onderzoekingen op dit gebied zullen nader worden toegelicht. Deze cursus is een zogeheten parallelcursus. Zij loopt parallel aan andere cursussen en strekt zich uit over de blokken 1 tot en met 6. Elke veertien dagen wordt een hoorcollege gegeven, waarvan sommige door gastdocenten met een ruime praktijkervaring. Het schriftelijk tentamen vindt plaats aan het einde van blok 6. Literatuur Wordt nog bekend gemaakt
Minor Sociology of Culture - Course 1: Individualization and Cultural Change Study: Code: Lecturers:
Sociology Bachelor 3 FSWS380 Prof.Dr. D. Houtman
4
Contact: Coordinator: ECTS: Period: Language: Structure: Assessment:
[email protected] Prof.Dr. D. Houtman 7.5 3.1 English Lectures Written examination
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS380ims Contents Students who participate in the Minor Programme ‗Sociology of Culture‘ work toward the following broad objectives: Becoming familiar with the distinctive approach of the sociology of culture; Gaining insight into processes of cultural change in Western societies; Gaining insight into how these processes affect institutional domains such as religion, politics, management, public administration, law and health care. This course, the first of the two that together constitute the Minor Programme ‗Sociology of Culture‘, does not address the process of individualization in a sociologically naive way as a withering away of society and social control, but rather as an increased salience of binding cultural discourses pertaining to personal emotions, personal authenticity, and individual liberty. These discourses have their roots in the so-called ‗counterculture‘ of the 1960s and have not disappeared since, but have instead come to dominate the cultural mainstream. This has resulted in major transformations of, among others, the religious domain (a marked shift to post-Christian spiritualities), the political domain (increased framing of social problems as emotional ones, increased political salience of cultural issues, and increasingly personalized political communication) and consumer culture (with ideals of personal authenticity and rejection of mass consumption having become the principal driving forces behind consumption). Literature Reader Introduction to the Sociology of Culture (downloadable from Blackboard) Furedi, F., (2003), Therapy Culture: Cultivating Vulnerability in an Uncertain Age, Londen, Routledge Campbell, C. (2007), The Easternization of the West: A Thematic Account of Cultural Change in the Modern Era, Boulder, CO: Paradigm
Comparing multicultural cities Study: Code: Lecturers: Contact: ECTS: Period: Language: Structure: Assessment:
Sociology Bachelor 3 FSWS383 Dr. F.G. Snel Dr. F.G. Snel 5 Block 5 English Lectures Written exam (50%) and two student presentations (40%)
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS383 Aims At the end of this course the students should be familiar with: -different `immigration regimes‘ in various welfare states-both social-economic (inequality) as cultural aspects of multicultural cities-various sociological, anthropological and geographic theories in the fields of urban development, immigrant integration and multiculturalism-local policies in the field of ‚immigrant integration‘ in multicultural cities in various countries and welfare state regimes.
5
Contents Because of the globalizing world economy, growing international transport and communication possibilities contemporary cities in the Western world become more and more a meeting point for different cultures. Cities attract international migrants: both high-skilled knowledge migrants who earn good incomes in the advanced service economy, and low-skilled migrants from various non-Western countries. Because of chain migration family members join the original migrants. As was always the case, non-Western migrants and other so-called ―ethnic minorities‖ have, for various reasons, a tendency to settle and live in specific urban districts. The rise of multicultural cities goes hand in hand with processes of ethnic and social segregation. In the course we discuss both issues of ‗immigrant integration‘ and social problems resulting from the ethnic concentrations in urban districts, and issues of identity and cultural diversity in contemporary cities. During the course, the emphasis will be on international comparison between urban developments in Western countries. Literature W.J. Wilson, When Work Disappears. The World of the New Urban Poor (Student edition). A collection of articles that will be made available Extra There are weekly classes (a whole afternoon). Each class contains both a (guest) lecture and one or more student presentations about the issues discussed that week. If possible, there will be a field trip to municipal services in the City of Rotterdam to become familiar with Rotterdam practice of urban policies.
Culturele diversiteit Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie FSWP-K-3.3.5 Drs. S. Denktas Drs. S. Denktas 5 Blok 3 Nederlands Hoorcollege en werkgroepen opdrachten (50%), schriftelijk tentamen (50%)
http://www.eur.nl/fsw/psy/onderwijs/ Doel Inzicht verwerven in vraagstukken van culturele diversiteit. Inhoud In deze cursus wordt allereerst stilgestaan bij het cultuurbegrip. Wat is cultuur en waarin onderscheidt cultuur zich van natuur (het klassieke nurture-nature debat)? Waarom zijn er zo veel verschillende culturen in de wereld en waarin onderscheiden die zich van elkaar? Hoe komt het dat cultuur een samenbindend effect heeft op mensen? Kunnen mensen met uiteenlopende culturele achtergrond samenleven binnen één verband en, zo ja, onder welke voorwaarden? Is cultuur veranderlijk en ook veranderbaar? In dit kader wordt tevens ingegaan op het recente debat over ‗waarden en normen‘ in Nederland, alsook op het verschil tussen cultuur en etniciteit. De theoretische noties in deze cursus zijn vooral ontleend aan de culturele antropologie, de sociologie en de sociale psychologie. Mensen met verschillende culturele achtergrond hanteren vaak stereotype beelden over ‗de ander‘. Hier ligt een basis voor vooroordeel, racisme en discriminatie. Ook deze verschijnselen komen in de cursus aan de orde. Vooral door de migratie zien we de laatste jaren een groeiende belangstelling voor het functioneren van multiculturele samenlevingen. Welke typen multiculturele samenlevingen kan men onderscheiden en voor welke bijzondere uitdagingen stellen ze ons? Hoeveel multiculturaliteit kan een samenleving zich veroorloven zonder de sociale cohesie al te zeer op de proef te stellen?
6
Literatuur Reader met artikelen
Faculteit der Wijsbegeerte Ethiek: Intercultureel stadsburgerschap. De beloften en uitdagingen van het stadsleven voor de omgang met diversiteit Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Filosofie FW-ETH4010 Dr. B.R. van Leeuwen Dr. B.R. van Leeuwen 7 Tweede semester Nederlands Hoor-/werkcollege 1 x per week 2 uur Paper en referaat
http://fwb.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FW-ETH4010 Doel Inzicht verwerven in de normatieve theorievorming over burgerschap – met name intercultureel burgerschap - in het licht van processen van verstedelijking. Inhoud Urbanisatie of verstedelijking verandert in hoog tempo de wijze waarop burgers vandaag de dag samenleven. Hoewel urbanisatie intensief wordt bestudeerd in de sociale wetenschappen, is het tot op heden geen belangrijk onderzoeksthema in de filosofie. Maar omdat urbane leefcondities de vorming van de moderne burger in grote mate bepalen, ligt het voor de hand om deze condities te betrekken bij de ontwikkeling van normatieve modellen van burgerschap. Gegeven het feit dat geconcentreerde sociale en culturele diversiteit één van de basiskenmerken van het moderne stadsleven is, zullen we ons in het bijzonder richten op intercultureel stadsburgerschap. Sommige theoretici stellen of suggereren dat de culturele complexiteit die kenmerkend is voor de moderne stad, ertoe bijdraagt dat stedelingen betere sociaal-culturele hulpbronnen tot hun beschikking hebben voor de ontwikkeling van specifieke interculturele deugden, zoals tolerantie, respect en cosmopolitisme. Er bestaat echter ook een traditie van urbane theorievorming die het stedelijke leven eerder karakteriseert als vervreemdend, anoniem en isolerend. Beide stromingen zullen in het college aan bod komen. De vraag die als leidraad van het college zal dienen luidt: welke minimale deugden zijn essentieel voor het leven met culturele en etnische diversiteit en op welke wijze bevorderen of belemmeren de structurele elementen van het stadsleven de cultivering van deze deugden? Enkele van de auteurs die aan bod komen - zowel uit filosofische als meer sociaal-wetenschappelijke hoek – zijn: W. Benjamin, R. Boomkens, R. Dagger, N. Fraser, U. Hannerz, J. Jacobs, W. Kymlicka, L. Sandercock, R. Sennett, G. Simmel, C. Taylor, F. Tonkiss, M. Walzer, L. Wirth, I. Young. Literatuur Verplicht: Philip Kasinitz (ed.): Metropolis: Centre and Symbol of our Times. Palgrave, New York 1995 (ISBN: 0333621271) Reader aan begin van college beschikbaar Blackboard: www.myeur.nl Aanbevolen: Richard Sennett: The Uses of Disorder: Personal Identity and City Life. Verschillende uitgaven zijn mogelijk: Knopf, 1970; Vintage, 1971; W.W. Norton, 1992 Ronald Beiner (ed.): Theorizing Citizenship. State University of New York Press, Albany 1995 (ISBN: 0791423360)
7
Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen Mondialisering en Cultuur Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Algemene Cultuurwetenschappen CC2009 Prof.Dr. A.M. Bevers Prof.Dr. A.M. Bevers 5 Blok 2 Nederlands hoorcollege en werkcollege tussentijdse toets en schriftelijk tentamen
http://fhk.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=CC2009 Doel Doel van deze cursus is om de deelnemers grondig kennis te laten maken met de theorie en het onderzoek omtrent de rol van cultuur in processen van mondialisering, waarbij het er vooral om gaat de verbinding tussen theorie en onderzoek en het belang daarvan duidelijk aan te tonen. Wekelijkse leesopdrachten en leesverslagen dienen hiertoe bij te dragen en zorgen ervoor dat iedereen voorbereid aan de colleges deelneemt. Inhoud 'De wereld wordt steeds kleiner'. Iedereen weet wel zo‘n beetje wat deze alledaagse uitspraak inhoudt. In deze cursus zullen we de dynamiek en de vormen van mondialisering op een wetenschappelijke manier beschrijven, analyseren en verklaren met behulp van recente literatuur. In de hoorcolleges gaan we in op de theorievorming rond mondialisering en dan vooral op de vormen en processen van transnationaal cultureel verkeer via markt, staat, sociale bewegingen en alledaagse contacten. Centraal staan begrippen als netwerksamenleving, centrum-periferie, wereldcultuurstelsel en processen als culturele homogenisering en culturele heterogenisering. In de werkcolleges richten we ons in het bijzonder op de mondialisering van kunst (muziek, dans, film, literatuur, beeldende kunst) en cultuur (taal, religie, wetenschap, levensstijl, normen en waarden) aan de hand van voorbeelden uit het empirisch onderzoek op dit gebied, onder andere op het onderzoek naar de positie van Nederland in het transnationaal cultureel verkeer. Literatuur Ulf Hannerz Cultural Complexity. The Social Organization of Meaning (Columbia University Press, 1992) (ISBN: 0-231-07623-1 ) Een door de docent samengestelde lijst van acht artikelen Een boek naar keuze uit een door de docent samengestelde literatuurlijst
Cultural Influences on Communication Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Cultural Studies CM2004 Prof.dr. S.P. Verluyten, J. Ward MA Prof.dr. S.P. Verluyten, J. Ward MA 5 Blok 1 Engels lecture and workgroup assignments and written examination
http://fhk.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=CM2004 8
Doel Students have knowledge and understanding of: The main theories, approaches and debates in the field of intercultural communication; The ways in which various cultural factors affect communication processes; Modalities and processes of intercultural communication in the context of globalization and international migration. Students have the ability and/or propensity to: Systematically analyse and critically reflect on fundamental and practical issues in the field of intercultural communication and to formulate their own viewpoints and research questions, using relevant theoretical insights, concepts and research findings; To communicate their viewpoints in a clear and constructive fashion both orally and in writing; Reflect on and improve their competence in intercultural communication. Inhoud In this course, we will examine the impact of culture on communication processes: how are variables such as values, beliefs, traditions, language, background, and experiences manifested in the verbal and nonverbal meaning of messages communicated by cultures and subcultures throughout our global society. The course offers in-dept coverage of such topics as the process of ethnic and cultural identity change, culture shock and intercultural adjustment, intercultural verbal communication styles, global identity challenges, and decisionmaking choices in intercultural ethics. Literatuur Jandt, Fred E. Introduction to Intercultural Communication: Identities in a Global Community Fifth Edition (Thousand Oaks: Sage, 2007) (ISBN: 13:1-4129-1442-6) Verluyten, S. Paul Cultures: from Observation to Understanding. A workbook (Leuven, ACCO, 2007) (ISBN: 978-90-334-6455-3) Additional literature will be made available via Blackboard
Citizenship and identity Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociology FSWS355 Prof.Dr. T. Ramadan Prof.Dr. T. Ramadan 5 3.1, 3.2 Engels Lectures Written examination
http://fsw.sin-online.nl/studiegids/?action2=show_course&course=FSWS355 Inhoud While there are numerous discussions in the West about the meaning of a true ―citizenship‖ and its relationship with ―culture‖, ―memory‖, ―religion‖, it is important to get a clearer understanding of concepts such as ―citizenship‖ and ―identity‖. Through the course, students will get a deeper knowledge of the diverse definitions and norms regarding the status of ―citizen‖ in relation to the nation state in the Western countries. They should be able to have a better understanding of the nature and the causes of the current debates on ―identity‖ in the light of the ―multicultural‖ and ―pluralistic‖ modern societies. The first part of the course will consist of a historical study of the concept of ―citizenship‖ and its diverse normative definitions and understandings in different Western countries (nationality/citizenship but also ―residents‖, ―subjects‖, ―citizens‖, ―allochtones‖, ―autochtones‖). The main focus of the second part will be
9
the current situation in the Western countries and an analysis of the social and political causes which generate the passionate debates on ―identity‖ in modern societies. It will be necessary to study the different approaches and theses proposed by sociologists or intellectuals as well as the nature of specific national debates (Netherlands, France, United-Kingdom, Germany, etc.). The last section of the course will analyse the recent developments related to the concepts of ―citizenship‖ and ―identity‖ and their relationship to the notions of ―loyalty‖, ―sense of belonging‖, ―social cohesion‖. The content of this course is an overall introduction to the sensitive social questions of the day: from the historical and normative study of key concepts to the analysis of the contemporary debates. Literatuur To be announced.
Migration and transnationalism in Europe Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociology FSWS356 Prof.Dr. H.B. Entzinger Prof.Dr. H.B. Entzinger 5 3.1, 3.2 Engels Lectures Written examination
Inhoud This course is part of the Minor ‗Europe and the Middle East: Society and Identity‘, organised jointly by the Faculty of Social Sciences (Dept. of Sociology) and the Faculty of History and Arts. The course assesses migration patterns to Europe in the past decades, with an emphasis on migration from the Middle East and North Africa. These movements have led to a substantial growth of the number of persons with a Muslim background in Europe. In this course we will analyse some of the major consequences of their settlement. We will study patterns of exclusion and inclusion of migrants in various fields of European society. We will also analyse the gradual institutionalisation of Islam in Europe and the reactions of European societies and their governments to these processes and to the numerous dilemmas they pose. Finally, we will assess how in Europe migrants in general, and Muslims in particular, perceive their own situation and their identity/identities, primarily from the theoretical perspective of transnationalism, which has been rapidly gaining significance lately. Transnationalism refers to the view that migrants often maintain links with different societies simultaneously and also identify with more than one nation at the time. Literatuur Penninx, R., Berger, M., Kraal, K., Eds. (2006) The Dynamics of International Migration and Settlement in Europe. A State of the Art, Amsterdam, Amsterdam University Press. Reader with articles.
10
Radboud Universiteit Nijmegen www.ru.nl
11
Faculteit Psychologie Culturele diversiteit en intergroepsgedrag Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie B3 BPSSO41 dr. M.A. de Lange, dr. C.P.M. van Halen, dr. M.H. Prins dr. M.A. de Lange 6 1e semester, 2e periode Nederlands Hoorcolleges Paper en tentamens
http://www.studiegids.science.ru.nl/2008/socsci/prospectus/psy/courses/course/13807/ Inhoud Een belangrijk deel van je leven speelt zich af binnen groepen zoals vrienden, familie en collega‘s en landgenoten. Deze groepen bieden je verschillende identiteiten en het groepslidmaatschap lijkt dan ook nodig te zijn om als mens te kunnen functioneren. Echter, het lid zijn van een groep heeft ook direct effect op hoe je kijkt naar mensen die geen lid zijn van die groep. Een specifiek en actueel voorbeeld van de problemen die dit op kan leveren kan worden gevonden in het huidige debat over hoe mensen in Nederland met elkaar samen zouden moeten leven. Met de grote instroom van migranten sinds de jaren '60 en '70 is de Nederlandse samenleving steeds meer een 'multiculturele samenleving' geworden. We kunnen niet langer om het feit heen dat mensen op grond van hun herkomst sterk in hun doen en laten van elkaar verschillen en dat dergelijke verschillen ook vrij hardnekkig zijn. De culturele diversiteit geeft kleur aan de samenleving, maar is tevens een bron van allerlei interculturele spanningen. In deze cursus worden vanuit een sociaal- en cultuurpsychologisch perspectieven de interculturele verhoudingen binnen onze samenleving centraal gesteld en worden de sociaal cognitieve gevolgen van groepslidmaatschap geanalyseerd. In de cursus komen onderwerpen aan bod als: het publiek debat over groepen in Nederland; migratie in Nederland; de functie van (cultureel) groepslidmaatschap; sociaal cognitieve effecten van groepslidmaatschap voor het individu; psychologische dimensies van multiculturaliteit; acculturatie en integratie; culturele en impliciete vooroordelen; het verbeteren van de relaties tussen groepen. Literatuur Diverse artikelen en hoofdstukken; bij aanvang van de cursus wordt een lijst met literatuur via Blackboard bekend gemaakt.
Inleiding in de godsdienstpsychologie Studie: Code:
Psychologie, Bachelor BPSCP30
12
Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
dr. H.J. Zondag tel. 3615682 6 1e semester, 1e periode Nederlands hoorcollege schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2008/socsci/prospectus/psy/courses/course/13828/ Inhoud De cursus geeft een overzicht van de bevindingen van de hedendaagse empirische godsdienstpsychologie. Daarbij komen ook belangrijke theoretische discussies die vanouds spelen in de godsdienstpsychologie aan de orde. De belangrijkste thema's die achtereenvolgens aan de orde komen, zijn: recente sociaal-culturele ontwikkelingen op het gebied van religie en levensbeschouwing; de psychologische benadering van religie; religie in de levensloop; religie en dood; religieuze en mystieke ervaringen; bekering; psychologische aspecten van religieuze organisaties; religie en moreel gedrag; religie en coping; religie en (geestelijke) gezondheid. De student krijgt een overzicht van de 'state of the art' van de hedendaagse empirische godsdienstpsychologie en kan hedendaagse religieuze verschijnselen in een psychologisch kader interpreteren. Literatuur Hood, R., Spilka, B., Hunsberger, B., & Gorsuch, R. (2003). The psychology of religion. An empirical approach. New York: Guilford, 3nd ed Janssen, J. (1998). Nederland als religieuze proeftuin. Nijmegen: KSGV
Psychologie van de magie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
Psychologie, Bachelor BPSCP35 via
[email protected] 6 2e semester, 2e periode Nederlands De bijeenkomsten bestaan uit een kort college van 30 minuten en een discussie- en presentatiedeel van een uur. Daarnaast zal er enkele keren facultatief een video worden vertoond en zal er een gast worden ontvangen. Wekelijkse opdrachten en éénmaal een presentatie.
http://www.studiegids.science.ru.nl/2008/socsci/prospectus/psy/contents/course/13834/ Inhoud Hoewel het woord ‗magie‘ in eerste instantie associaties oproept met tovenarij uit sagen of legenden en met primitieve rituelen uit tribale samenlevingen, blijkt het op de keper beschouwd een fenomeen waarvan ons leven van alledag is doordrongen Het is daarom niet zo vreemd dat de ‗psychologie van het irrationele‘ in zowat elke subdiscipline kan worden teruggevonden.
13
Om deze veelvormigheid recht te doen, biedt de cursus ‗Psychologie van de Magie‘ een brede inleiding van diverse cultuurbepaalde en universele magische praktijken vanuit meerdere theoretische invalshoeken. De cultuurpsychologie, cognitieve psychologie en de culturele antropologie leveren de leidende perspectieven in de cursus, maar ook de ontwikkelingspsychologie en parapsychologie komen aan bod. Er wordt begonnen met een afbakening van het thema magie aan de hand van verschillende definities en het bespreken van de relatie tussen magie en religie. Daarna zullen meer vanuit de verschillende subdisciplines toegespitste onderwerpen zoals sympathische magie, toeval, bijgeloof en rituelen aan de orde komen. Verder worden moderne verschijningsvormen van magisch denken zoals New Age en westerse natuurreligies zoals Wicca behandeld. De cursus eindigt met een reflectie over de relatie tussen het onderwerp en het wetenschappelijk bedrijf. Literatuur Syllabus en bundel met te bestuderen teksten. De bundel ligt vanaf enkele weken voor aanvang van de cursus ter kopiëring in de hangende gangkast schuin tegenover het secretariaat A.09.25. De syllabus zal vanaf hetzelfde moment via de docent verkrijgbaar zijn.
Factulteit Sociale Wetenschappen Interculturele Communicatie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
Communicatiewetenschappen, Bachelor BC152 Prof. dr. M. Gerritsen
[email protected] 5 3 Nederlands Hoorcollege. Tijdens de cursus worden via Blackboard bewustwordingsoefeningen, deelopdrachten en casussen gegeven. Studenten moeten alle opdrachten binnen de gestelde tijd maken. De docent geeft feedback over de opdrachten tijdens de colleges. Daarnaast moeten studenten samen met een buitenlandse student een werkstuk maken. Een schriftelijk tentamen dat bestaat uit (meerkeuzevragen en open vragen) en een werkstuk dat samen met een buitenlandse student moet worden geschreven; de opdrachten via Blackboard. Het tentamen telt voor 75% van het eindcijfer mee en het werkstuk voor 25%. De opdrachten via Blackboard tellen niet mee voor het eindcijfer, maar aan het tentamen mag alleen worden meegedaan als alle opdrachten via Blackboard en het werkstuk op tijd zijn ingeleverd
Doel De student heeft: kennis van cultuurverschillen in communicatie, met name van die in organisaties; inzicht in de mogelijkheden die er zijn om met cultuurverschillen om te gaan en welke van deze mogelijkheden in welke context en situatie het meest geschikt zijn; vermogen te reflecteren op en om te gaan met het eigen communicatief handelen vanuit het bewustzijn van de eigen culturele achtergrond. Inhoud De cursus begint met een algemeen overzicht over de gevolgen die cultuurverschillen kunnen hebben voor een effectieve communicatie. Daarna volgt een overzicht van een zestal basiswaarden waarop de culturen van de wereld volgens cultuurspecialisten als Kluckhohn & Strodtbeck, Hofstede, Trompenaars, Schwartz en Hall kunnen verschillen. Van alle zes de waardes wordt uitvoerig bekeken welke communicatieve consequenties ze zouden kunnen hebben. Vervolgens gaan we in op die verschillen tussen culturen in communicatie die niet duidelijk aan waarden zijn gerelateerd (bijvoorbeeld verschillen in verbale en non-verbale en vocale en non-vocale communicatie). Daarbij komt ook de contexttheorie van Hall aan de orde. Op basis van de waardetheorieën en de contexttheorie wordt een globaal overzicht gegeven van Europese (Angelsaksische, Germaanse, Noordse, Romaanse en Slavische), Aziatische, Arabische en
14
Afrikaanse culturen. Tenslotte gaan we in op theorieën hoe om te gaan met cultuu rverschillen en bespreken we de w-curve van de cultuurschok. Literatuur Claes, M.Th. en M. Gerritsen (2007), Culturele waarden en communicatie in internationaal
Inleiding in de culturele en sociale antropologie Studie: Code: Docent:
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociologie B1 CAB1001 prof. dr. T. Widlok drs. L.G.H. Bakker prof. dr. H.G.G.M. Driessen dr. H.M.C. de Jonge dr. C.D. Notermans drs. M. Riphagen prof. dr. H.J.M. Venbrux 6 periode 1 en 2 Nederlands en Engels Lectures schriftelijk tentamen
Doel Students gain knowledge of and insight into the basic concepts, the most relevant theories and directions and the most prominent questions in social and cultural anthropology. Inhoud This introduction to anthropology is divided into two parts: The first part gives insights into the basic concepts of anthropological research while the second part introduces the various domains of anthropological research and of anthropology as it is taught at Radboud University. The first part of the course follows an FAQ approach whereby key terms, influential scholars and their works, and - naturally - some of the Frequently Asked Questions of the discipline, and the corresponding answers, are covered. Key concepts include "person", "society", "culture", "translation", "comparison", "holism" and "context". Furthermore questions of cultural relativism versus universalism, of empirical fieldwork and theoretical analysis, of interpretation and explanation, and of agency and structure. The second part of the course comprises of lectures introducing the following principle domains of anthropological research: Political Anthropology, Legal Anthropology, Economic Anthropology, the Anthropology of Religion and Symbolic Anthropology, Linguistic Anthropology, and the Anthropology of Art. It involves ethnographic encounters with a wide range of societies studied in anthropology, from smallscale hunter-gatherer groups to peasant and urban populations, from decentralised kin-based societies to centralised state ones. The course is aimed to introduce an anthropological perspective to all interested students. It is designed for students at beginner's level but it is fundamental for further courses in anthropology since it introduces the ways in which anthropologists do their empirical research, their ways of relating results of ethnographic research to overarching questions and how they present their work to the rest of the world. The course is taught in English and Dutch, with most lectures being given in English but always allowing for questions and discussions in Dutch and a choice between the two languages in the written work of the students. All exam questions will be provided in both languages. The reading relating to the course (and for the study of anthropology more generally) is mostly in English and very occasionally texts in other languages (Dutch, German, French). Searching and working with
15
scholarly texts are among the skills that will be trained in this course. Students are required to consult the recommended readings that are provided (mostly on Blackboard). They should expect four hours of reading and preparation per week. Literatuur At the beginning of the lectures students need to have a copy of the following reading: Thomas Hylland Eriksen, What is anthropology? Pluto Press, London 2004 It is highly recommended that students purchase a copy of this book since it will have to be read in its entirety. There are other readings and textbooks that students will need to consult for this course and that will be listed on Blackboard. For instance the introductory volumes to "Cultural Anthropology" by Conrad P. Kottak (see http://www.mhhe.com/kottak) and by Roger Keesing (with A. Strathern) will be useful to students for their glossaries of key words and for multi-media features (maps, photos, bibliographic references, links to internet exercises, online quizzes etc). Although the course does not follow these introductory textbooks closely students may find it convenient to have their own copy. There will be a reference copy of each item of course reading in the library.
Leefstijlen: over seksualiteit, cultuur en media Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociologie SOB2009 prof. dr. G.L.M. Kraaykamp prof. dr. G.L.M. Kraaykamp 6 periode 3 en 4 Nederlands hoorcolleges en werkgroepen participatie, tweewekelijkse opdrachten en een eindwerkstuk
Doel Verkijgen van kennis over theorieën op het terrein van leefstijl. Verkrijgen van kennis over de tijd in sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Ontwikkelen van vaardigheden in tabelanalyse. Rapporteren over onderzoeksresultaten. Inhoud Niet alleen in meningen, maar ook in het gedrag ten aanzien van zaken als abortus, hogere cultuur, televisiegebruik, ongehuwd samenwonen, homoseksualiteit en criminaliteit zijn de laatste decennia in Nederland onmiskenbaar veranderingen opgetreden. Daarbij is van belang dat niet iedereen dezelfde oordelen over bovenstaande onderwerpen heeft. De een vindt dat iets absoluut niet kan, terwijl een ander mensen juist vrij wil laten. Een relevante vraag is of dezewel als waarden- en gedragsveranderingen aangeduide verschuivingen tot stand komen doordat de oudere (en door sterfte kleiner wordende) geboortecohorten verschillen van de jongere cohorten, of dat mensen ook tijdens hun leven hun inzichten en handelen bijstellen. In deze cursus maakt men kennis met de literatuur op het terrein van leefstijl, cultuurdeelname, mediagebruik en meningen over controversiële onderwerpen. In de vorm van opdrachten wordt deze literatuur besproken. Relevant empirisch onderzoek wordt gerepliceerd en uitgebreid, door het uitsplitsen van tabellen naar een aantal sociale kenmerken. Via deze tabellen moeten specifiek de veranderingen tussen 1970 en nu zichtbaar worden gemaakt. Literatuur Losse artikelen en boekhoofdstukken.
16
Maatschappelijke vooroordelen Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling: Doel
Bachelor Sociologie B1 SOB1005
6 periode 3 en 4 Nederlands hoorcolleges en werkcolleges wekelijks maken van opdrachten en afsluitend tentamen
kennis van oudere en nieuwere probleemstellingen betreffende (interetnische) groepsrelaties en vooroordelen, die vallen onder cohesie als hoofdvraag van de sociologie kennis van de oudere en nieuwere specifieke hypothesen ter beantwoording van die probleemstellingen kennis van de houdbaarheid van die hypothesen begrijpen van empirisch-theoretische bijdragen hieromtrent de vaardigheid om zelf relevante probleemstellingen en hypothesen te kunnen formuleren op het terrein van (interetnische) groepsrelaties en vooroordelen
Inhoud West-Europese samenlevingen worden al enige decennia geconfronteerd met de immigratie van allerlei etnische groepen. Deze samenlevingen zijn dan ook multi-etnisch geworden. De vragen naar cohesie en ongelijkheid tussen inheemsen en uitheemsen staan in deze cursus centraal. De weerstand van autochtonen tegen allochtone groepen en andersom worden geuit in vooroordelen. Hierbij duiken belangrijke vragen op. In welke mate komen dergelijke vooroordelen voor? Hoe hebben deze zich door de tijd ontwikkeld? Hebben vooroordelen ook consequenties voor het sociale verkeer: consequenties op de arbeidsmarkt of in het politieke veld? Deze vragen komen in deze cursus aan bod. We bestuderen klassieke bijdragen en meer recente artikelen. We behandelen literatuur die betrekking heeft op situaties buiten Nederland en literatuur die specifiek betrekking heeft op de Nederlandse situatie. Artikelen en colleges behandelen interetnische groepsrelaties, maar ook vooroordelen over andere groepen komen aan bod. Literatuur Een reader met artikelen en leesopdrachten wordt ter beschikking gesteld
Philosophy of Culture Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociologie FIVK16 dr. G.A.J. Steunebrink dr. G.A.J. Steunebrink 4 tweede semester Engels Lectures Tentamination or paper.
Doel Insight in the construction of 'oriental philosophy' in the West and the East as both a cultural identityproject and as culture criticism.
17
Inhoud In this course we will give a short introduction into the history of Indian and Chinese thinking. But our topic is not this thinking ('wisdom') itself, but the reception and construction of this type of thinking as philosophy in the West and in the East itself. What happened in the history of Western philosophy that nineteenth century European intellectuals like Novalis and Schopenhauer longed for oriental wisdom? What did they miss? Why did they call this 'wisdom' philosophy? In the same ninteteenth century the Indians themselves too interprete their wisdom as a type of philosophy, at the same level with European philosophy, but at the same time critical towards Western civilization. It becomes an identityproject. Later on Chinese wisdom is interpreted as philosophy. In this context the opposition emerges of the "spiritual East and the technical-materialistic West', that is alive in the Islamic world too. What did Western and Eastern philosophers wanted to say by it? And is the oriental world still or was it ever right in claiming the prerogatieve of spirituality, especially when we see that India and China, nog unwillingly, technologicalize very quickly and become industrial and economical giants. Is it legitimate to do just this 'spiritual' philosophy' in a technological culture. This is a topic of debate now in India, where doing Western philosophy is as normal as doing traditional wisdom. And is Western philosophy without spirituality? We have to discuss the relation between wisdom and science both in Western and non-Western philosophy in relation to culture criticism. Is doing 'spiritual' philosophy (wisdom) the right way of criticizing scientific-technical culture or is it an escape? Is doing scientific philosophy the right way of criticizing this culture or is it just a duplicate of science that cannot trascend this technological-scientific culture? Literatuur Complete list not available, will be given during the course. Some first hints: W. Halbfass, India and Europe, Albany, Sunny 1988; Francois Jullien, A treatise on efficay: between Western and Chinese thinking, University of Hawaií Press 2004; Ninian Smart, Worldphilosophies, Cambridge, Blackwells 1993.
Weerstand tegen minderheden Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociologie B3 SOB3003 drs. E. Jaspers drs. E. Jaspers 6 periode 3 en 4 Nederlands hoorcolleges en werkcolleges vier individuele werkstukken en een referaat
Doel Na afloop van deze cursus kun je: zelfstandig een relevante onderzoeksvraag formuleren op het gebied van (etnische) minderheden en deze vertalen in een aansprekend onderzoeksvoorstel; theoretische inzichten inzake attituden tegenover (etnische) minderheden vertalen in toetsbare modellen en hypothesen; een aantal op elkaar aansluitende vraagstellingen empirisch beantwoorden door middel van: datareductie- en constructietechnieken en rapportage daarover, alsook middels multiple regressietechnieken toegepast op een cross-sectioneel databestand; een onderzoek uitvoeren onder tijdsdruk; helder en bondig (mondeling en schriftelijk) rapporteren over de empirische antwoorden op deze vragen. Inhoud
18
De laatste jaren is er vrijwel geen week voorbij gegaan of de verhoudingen tussen allochtonen en autochtonen in ons land werden bediscussieerd. In deze cursus verdiepen we ons in deze relaties. Interetnische relaties staan centraal in de cursus, maar er is ook aandacht voor andere minderheidsgroepen. Wij richten ons daarbij vooral op de reactie van de meerderheid tegenover de minderheid, maar ook het minderhedenperspectief wordt in beschouwing genomen. In de cursus ‗Weerstand tegen Minderheden' integreren studenten theoretische kennis met de opgedane kennis van methoden en technieken van onderzoek. De theoretische inzichten sluiten aan bij de cursus ‗Maatschappelijke Vooroordelen' en worden verdiept. Studenten formuleren individueel hun probleemstelling en werken dat uit in een kort onderzoeksvoorstel. De theoretische antwoorden op de geformuleerde vraag worden empirisch getoetst met bestaande data. Het onderzoek en de resultaten ervan worden door de studenten schriftelijk en mondeling gepresenteerd. Literatuur Een reader met artikelen en leesopdrachten wordt ter beschikking gesteld .
Cultuur en economie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B3 CAB3003 dr. H.M.C. de Jonge dr. H.M.C. de Jonge 3 periode 1 Nederlands hoorcollege schriftelijk tentamen
Doel De student verwerft inzicht in de wisselwerking tussen cultuur en economie, de culturele dimensies van het economische en de economische dimensies van het culturele. Inhoud Mensen maken in toenemende mate gebruik van materiële en culturele goederen om hun leven in te richten en hun plaats in de samenleving aan anderen duidelijk te maken. In deze tijd van nivellering, democratisering en globalisering maakt niet zo zeer hun plaats in het productieproces, als wel hun consumptiegedrag duidelijk wie ze zijn of hoe ze gezien willen worden. Ze richten daartoe hun kamer of huis op een bepaalde manier in, kleden zich op een bepaalde wijze (merkartikelen!), bezoeken bepaalde cafés en restaurants, gaan naar bepaalde vakantiebestemmingen, films, theaterstukken en tentoonstellingen, lezen bepaalde kranten, en kopen werk van bepaalde kunstenaars. In het college wordt allereerst aandacht besteed aan de groei van de zogenaamde consumptiemaatschappij en de gevolgen die deze heeft voor de keuzes van leden van samenlevingen. Vervolgens wordt ingegaan op de inzichten die we over consumptie en identiteit danken aan vooraanstaande sociale wetenschappers als onder meer Thorstein Veblen, Pierre Bourdieu, Mary Douglas, en Daniel Millar. Aan de hand van concrete voorbeelden zal ten slotte worden geïllustreerd wat voor betekenis materiële voorwerpen en culturele goederen afkomstig uit verschillende delen van de wereld in een samenleving hebben. Literatuur Appadurai, A. (ed.) (1988), The Social Life of Things. Commodities in Cultural Perspective. Cambridge: CUP
Cultuur en identiteit: Antropologie van het lichaam Studie:
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B3
19
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling: Doel
CAB3002 prof. dr. H.G.G.M. Driessen prof. dr. H.G.G.M. Driessen 3 1 Nederlands hoorcollege schriftelijk tentamen
De student verwerft inzicht in de complexe wisselwerking tussen natuur en cultuur. De student ontwikkelt een cultureel perspectief op het lichaam en lichamelijkheid.
Inhoud Er ligt een lange weg van antropologische theorievorming met betrekking tot het lichaam tussen het baanbrekende 'Les techniques du corps' (1935) van Mauss en 'The body's career in anthropology' van Csordas. Het besef dat onderzochten (en onderzoekers) een lichaam hebben is pas in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw tot volle wasdom gekomen in boeiend onderzoek waarin het snijvlak tussen cultuur en biologie centraal staat. Het lichaam heeft een geschiedenis en is evengoed (ook) een culturele constructie als een schilderij van Francis Bacon, de spelregels van het sumo-worstelen of de cultus van Madonna. De antropologie van het lichaam bestrijkt een vrijwel onbegrensd spectrum aan onderwerpen: van lichaamssymboliek, de afbeelding van het mannelijk en vrouwelijk lichaam in de kunst, metaforen van gezondheid en ziekte en de belichaming van culturele identiteiten tot dans, houdingen ten opzichte van het dode lichaam, plastische chirurgie en noties van pijn. In de hoorcolleges zal een inleiding worden gegeven in de antropologie van het lichaam. Literatuur Driessen, H. (2007), Pijn en cultuur (tweede druk). Amsterdam: Wereldbibliotheek Leesmap
Cultuur en/in ontwikkeling Studie: Code: Docent: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B2 CAOSB20 drs. T. Davids dr. F.E. Guadeloupe 6 1 Nederlands hoorcollege en opdrachten take-home tentamen en groepsopdrachten
Doel Studenten verwerven kennis over en inzicht in de relatie tussen de historische processen van modernisering en globalisering enerzijds en de theorievorming over concepten als 'cultuur' en 'ontwikkeling' anderzijds en zijn in staat om deze concepten zelfstandig te hanteren. Inhoud Ontwikkeling, vooruitgang en de daarmee gepaard gaande modernisering worden in het algemeen gezien als een gewaardeerd cultuurgoed in westerse samenlevingen. Het geloof in vooruitgang heeft ons niet alleen naar verre oorden gedreven, het heeft ook in grote mate onze cultuur en het denken over cultuur, zowel over onze eigen als die van anderen, bepaald. Over het verband tussen moderniseringsprocessen, cultuur en het denken over cultuur gaat deze cursus. Wat betekent vooruitgang en ontwikkeling voor ons en wat betekent het in niet-westerse samenlevingen? Staat het toenemende aantal MacDonalds en Coca Cola-drinkers symbool voor de verarming van lokale culturen of is dit juist een teken van ontwikkeling, een teken van een
20
nieuwe globale cultuur? Als rode draad voor de cursus is daarom gekozen voor de invalshoek van globalisering. Globalisering moet dan opgevat worden als de toenemende economische en culturele vervlechting van de wereld via technologische verbindingen, geldstromen, arbeidsmigratie en dergelijke. In de cursus wordt deze vervlechting in historisch perspectief geplaatst te beginnen bij de processen van kolonialisering en 'colonial discourse', moderniteit en het moderne denken, de crisis van de moderniteit en het postmoderne denken om ten slotte via processen van globalisering en het denken daarover te eindigen in een debat over 'beyond development'. Het denken over cultuur en ontwikkeling wordt op deze manier direct gerelateerd aan de historische processen waarin dit denken vorm heeft gekregen. Een denken dat afwisselend distantie en dan weer betrokkenheid en interventie heeft gerechtvaardigd voor de antropologie en ontwikkelingsstudies. Naast deze historische processen maken studenten kennis met het fenomeen cultuur als een systeem van betekenisgeving maar ook als contrapunt voor verzet. Verder wordt ingegaan op de werking van cultuur bij identiteitsconstructie (etniciteit, nationalisme, gender, klasse etc.). Aan de invalshoek van globalisering is verder een aantal tendensen en thema's verbonden die in dit kader niet mogen ontbreken. Daarom zal worden ingegaan op zaken zoals: cultureel imperialisme; de verhouding tussen globalisering en lokalisering; fundamentalisme en hybridisering. Literatuur Susanne Schech & Jane Haggis (eds), Culture and Development. A Critical Introduction. Oxford: Blackwell, 2001 reader (200 pagina's)
Macht, identiteit en representatie Studie: Code: Docent: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Doel
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B3 OSB3026 dr. F.T.M. van Driel drs. T. Davids 6 1 Nederlands Werkcolleges met opdrachten Inleveren essay op nader te bepalen datum; tweede kans uitsluitend voor te herschrijven essays.
De student kan de aangereikte theoretische invalshoeken analyseren, vergelijken en hanteren. De student is in staat tot zelfreflectie over de eigen positie in relatie tot wetenschappelijk onderzoek. De student kan bepalen welke theoretische en epistemologische uitgangspunten zij/hij in eigen onderzoek zou willen hanteren en daarover kritisch reflecteren. De student kan de centrale begrippen, theoretische uitgangspunten en methodologische verantwoording voor een leeronderzoek formuleren.
Inhoud Cultuur en betekenisgeving hebben een centrale plaats binnen Ontwikkelingsstudies verworven. Economische, politieke en sociale veranderingen zijn cultureel gekleurd en deze culturele kleuring verwijst naar macht, betekenis en identiteit. Hoe we ontwikkelingsvraagstukken en de constructie van identiteiten interpreteren is een subjectief proces. Met andere woorden, de beelden die we hebben bij een bepaalde problematiek, bij de mensen waarom het gaat en de analyse die we maken zijn gestoeld op een bepaald gedachtegoed. Dat gedachtegoed wordt ook mede bepaald door onze wetenschappelijke achtergrond. Stereotypen, ideaalbeelden en belangen spelen hierbij een rol en deze zijn niet objectief gegeven maar onderdeel van machtsrelaties. Centraal in deze cursus staan de werking van macht en constructies van identiteiten. Hoe kom je tot een beeld van ‗de ander' en ‗het andere' en wat voor rol spelen zelfbeelden hierbij. We stellen de vraag hoe onderzoek naar identiteiten gestalte kan krijgen. Om deze vraag te kunnen beantwoorden volgen we een
21
aantal stappen. Op de eerste plaats gaan we in op het concept gender, een van de sociaal-culturele betekenisgevers aan identiteit. Aandacht voor diversiteit, voor de complexe werkingen van 'identity markers' zoals klasse, ras, leeftijd, religie, nationaliteit etc. is de volgende stap. Vervolgens bekijken we welke handvatten een analytische multi-dimensionele benadering levert om onderzoek naar identiteiten gestalte te geven. Maar ook stellen we de vraag hoe kennis tot stand komt en hoe het is om als vrouw of als man onderzoek te doen in een 'andere' cultuur en in de 'eigen' cultuur? Hoe beïnvloeden gender, klasse, etniciteit etcetera de interactie tussen onderzoekers en hun onderzoeksgroepen? Hoe worden 'de anderen' in ons onderzoek gepresenteerd? De bedoeling is om inzicht te krijgen in de manier waarop persoonlijke, politieke en wetenschappelijke achtergronden van de onderzoek(st)er van directe invloed is op het proces van het onderzoek doen. Theorievorming met een accent op de constructie van subjectiviteit en identiteit en daaruit voortvloeiende methoden van onderzoek zullen studenten de handvatten aanreiken om analyses ten aanzien van diversiteit en identiteit uit te voeren in een leeronderzoek. Literatuur Tine Davids & Francien van Driel (2005) The Gender Question in Globalization. Aldershot: Ashgate. CD met artikelen.
Politiek, bestuur en etniciteit Studie: Code: Docent:
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B2 CAOSB21 prof. dr. P.R.J. Hoebink dr. F.J. Schuurman dr. M. Steegstra 6 2 Nederlands hoorcollege schriftelijk tentamen
Doel De student is in staat om politieke en bestuurlijke ontwikkelingen, met name die welke kenmerken dragen van interetnisch conflict, te verbinden met ontwikkelingen in samenleving en economie en hiervan mede de theoretische aspecten te onderkennen. Inhoud Het deel van de cursus dat verzorgd wordt door Steegstra laat studenten kennis maken met een antropologische benadering van etniciteit en nationalisme met het boek van Thomas Hylland Eriksen als leidraad. Waar antropologen vroeger over ‗stammen' spraken, is nu de term ‗etnische groep' gangbaar. Dit laat een verschuiving zien van een visie op ‗samenlevingen' of ‗culturen' als min of meer geïsoleerde, statische en homogene eenheden, naar een benadering van sociale werelden als continue in een proces van beweging en als ambigue en complex. Tegelijkertijd is de huidige preoccupatie met etniciteit gerelateerd aan de ontwikkeling van nieuwe politieke culturen in situaties van sociale verandering zoals in de voormalige koloniën en in Oost-Europa, maar ook aan minderhedenbeleid in onze eigen samenleving. We zullen ingaan op vragen als: Wanneer doet etniciteit ertoe? In hoeverre vallen etnische identiteit en cultuur samen? Is etniciteit in het leven van mensen automatisch en een doorslaggevende factor tegen wil en dank, of laten mensen door omstandigheden of overwegingen van nut bepalen in hoeverre zij zich etnisch wensen te manifesteren? Om deze vragen te beantwoorden, richten we ons op etniciteit als een dynamisch aspect van sociale relaties en op het verband met klasse en nationalisme en met hedendaagse verschijnselen als racisme, globalisering en multiculturalisme. De rode draad in het gedeelte van de cursus dat verzorgd wordt door Hoebink en Schuurman, wordt gevormd
22
door de (wisselende c.q. afnemende) betekenis van de nationale staat. Dit wordt aan de hand van een viertal processen verduidelijkt. De processen zijn van belang voor het begrijpen van de politieke ontwikkelingen met name in het Zuiden en in het voormalige Oost-Europa, en de gevolgen daarvan enerzijds voor politieke emancipatie en anderzijds voor het ontstaan van conflict en geweld. Steeds zal blijken dat staat en natie hierbij belangrijke referentiepunten vormen. Deze processen zijn achtereenvolgens: de staats- en natievorming (waarin tevens de koloniale invloed zichtbaar wordt), revoluties (met inbegrip van coups, burgeroorlogen en rebellieën), democratiseringsprocessen in de jaren '80 en '90, en tenslotte het recent ontstane spanningsveld van global governance, decentralisatie en etnisch conflict waarbij de betekenis van de nationale staat in toenemende mate ter discussie staat. Literatuur Eriksen, Thomas Hylland. (1994). Ethnicity and nationalism: anthropological perspectives. London: Pluto Vicky Randall and Robin Theobald: Political change and underdevelopment. A critical introduction to Third World Politics. Palgrave, Houndmills (1998, second edition) reader Politiek, Ontwikkeling en Etnisch Conflict
Religie en gender Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling: Doel
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B3 CAB3004 dr. C.D. Notermans dr. C.D. Notermans 3 1 Nederlands Hoor- en werkcollege Schriftelijke opdrachten (wekelijks)
Studenten verwerven algemeen inzicht in antropologische benaderingen van religie vanuit een gender perspectief. Studenten verwerven inzicht in de manier waarop mensen vanuit marginale posities - gebaseerd op gender, klasse en etniciteit - hun religie vormgeven en inzetten in contexten van mobiliteit: diaspora, internationale migratie en transnationalisme. De studenten leren reflecteren op methoden van onderzoek en representatie.
Inhoud In de cursus maken studenten kennis met een antropologische benadering van religie die specifiek aandacht schenkt aan de manier waarop vrouwen vanuit marginale posities - gebaseerd op gender, klasse, etniciteit en mobiliteit - religie vormgeven en inzetten voor eigen doeleinden. Centraal staan de contextualisatie en de alledaagsheid van religie. Bovendien worden dagelijkse religieuze praktijken van vrouwen gerelateerd aan globale processen als diaspora, transnationalisme en migratie. We zullen ingaan op vragen als: Welke betekenis heeft religie voor vrouwen in de diaspora? Welke betekenis heeft religie in het creëren van een transnationaal thuis? Hoe gebruiken vrouwen hun religie om de banden met familie in zowel het thuisland als het migratieland te onderhouden? Ook zal in de cursus aandacht worden geschonken aan specifieke antropologische methoden van onderzoek naar religie en wordt er gereflecteerd op het veldwerk, de relatie met de onderzochten en de intersubjectiviteit van het veldwerkmateriaal. Behalve methoden als participerende observatie en het houden van interviews, zullen met name het reconstrueren en opschrijven van levensverhalen behandeld worden omdat deze levensverhalen uitermate geschikt zijn voor het contextualiseren van religie in de alledaagse leefpraktijk van vrouwen en voor het reconstrueren van processen van beweging. Literatuur Karen McCarthy Brown (2001) Mama Lola: A vodou priestess in Brooklyn. Updated and expanded
23
edition. Berkeley, London: University of California Press Reader Religie en Gender
Theoretische debatten in de culturele antropologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling: Doel
Culturele Antropologie & Ontwikkelingsstudies B3 CAB3001 dr. A.H.M. van Meijl dr. A.H.M. van Meijl 6 periode 3 en 4 Nederlands hoorcolleges (en werkcolleges) werkstuk en tentamen
De student verwerft kennis van en kennistheoretische grondslagen van de vraagstukken. De student verwerft inzicht in de rol theoretische oriëntaties, concepten en disciplines.
inzicht in een aantal belangrijke debatten over de culturele antropologie en enige thematische en ethische van kennistheoretische reflectie in de ontwikkeling van inzichten in de culturele antropologie en aanverwante
Inhoud In deze cursus zullen een elftal debatten over theoretische, thematische en ethische kwesties in de culturele antropologie worden behandeld aan de hand van een bundel die hierover is verschenen (zie literatuur). De vraagstukken die in deze cursus aan bod zullen komen zijn de volgende: wat is de waarde van een natuurwetenschappelijke model van wetenschappelijke kennis en onderzoek in de culturele antropologie; wat is de waarde van het cultuurbegrip in de culturele antropologie; bestaat er in alle samenlevingen een onderscheid tussen het natuurlijke en het bovennatuurlijke; is het natuurlijk dat geadopteerde kinderen willen weten wie hun biologische ouders zijn; bestaan er samenlevingen waarin sprake is van gelijkheid tussen mannen en vrouwen; is het geweld en de oorlogvoering in de Yanomami samenleving het gevolg van een natuurlijke drift om succes in reproductie te maximaliseren; is het onvermijdelijk dat er conflicten ontstaan in situaties die worden gekenmerkt door etnische diversiteit; kan de Islam worden gekarakteriseerd als een enkele, universele traditie; bestaan er ziekten die alleen voorkomen bij leden van een bepaalde samenleving; is de representatie van niet-westerse samenlevingen in westerse, etnografische musea systematisch misleidend; en, ten slotte, moeten antropologen zich inzetten om de praktijk van clitoridectomie uit te roeien? In de betreffende bundel worden deze controversiële vraagstukken in de culturele antropologie telkens belicht vanuit twee gezichtspunten, één dat vóór pleit èn één dat tegen pleit. Tegengestelde gezichtspunten komen aan de orde in de vorm van een bepaald artikel, dan wel een uittreksel daarvan of van een boek. Alle vraagstukken worden op hun beurt ingeleid en samengevat door de redacteuren van de bundel. In de colleges zullen de debatten worden toegelicht en gesitueerd binnen de geschiedenis van de culturele antropologie alsmede binnen actuele antropologische discussies die voortvloeien uit de fundamentele problematiek die centraal staat in de debatten. Gedurende de tweede helft van de colleges worden deelnemers aan de cursus vervolgens uitgenodigd om zelf hun licht te laten schijnen op een onderhavige kwestie. Literatuur Welsch, Robert L. & Kirk M. Endicott (2006) Taking Sides: Clashing Views in Cultural Anthropology, Dubuque: McGraw-Hill, Contemporary Learning Series, Second Edition.
Gender en multiculturaliteit 24
Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Genderstudies B3 BRS301 prof. dr. G.M.F. Troch prof. dr. G.M.F. Troch 5 Eerste kwartaal Nederlands Interactief hoor- en responsiecollege Actieve deelname, presentatie en tentamen
Doel Inzicht verwerven in gender-verhoudingen gerelateerd aan multiculturele en religieuze debatten en kritisch evalueren van de verschuivingen in posities die optreden, afhankelijk van de desbetreffende blik op cultuur en religie (naar 'Clash of Civilizations' of transculturele en interculturele communicatie?). Inhoud In het multiculturele en multireligieuze debat zijn de opvattingen en constructies over gender, man/vrouw beelden en identiteiten problematisch te noemen. In deze cursus zal aandacht gegeven worden aan de manier waarop constructies bepaald worden en informatie verloopt langs nationale contexten, culturen en religies en wordt bekeken hoe deze informatie bepalend is voor beeldvormingen en communicatie tussen culturen. Het exploreren van de relaties tussen noties als identiteit, traditie, cultuur, natie, religie en gender staat centraal. De hedendaagse debatten rond de 'Clash of Civilizations' in de vorming en studie van gender-identiteit gerelateerd aan religie worden bestudeerd vanuit het werk van auteurs van verschillende continenten. In de loop van de colleges wordt gewerkt naar een intercultureel perspectief met gebruikmaking van concepten uit de postcoloniale religie - en cultuurtheorieën. Literatuur Een reader met de te bestuderen literatuur wordt uitgereikt bij het begin van de colleges en verder aangevuld tijdens de colleges (o.m. ook met beeldmateriaal).
Het culturele geheugen Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Genderstudies ACM0605 dr. L. Plate dr. L. Plate (
[email protected]) 5 1 in MA Nederlands onderzoeksseminar meeneemtentamen
Doel Je wordt bekend met de sleutelteksten en kernbegrippen uit de ‗geheugenstudies' en kunt deze in hun historische context plaatsen. Je verwerft kennis over de werking van het culturele geheugen, over de plaats en functie van culturele herinneringsdaden in de constructie van nationale identiteit, gender, etniciteit en seksualiteit. Je leert het gemedieerde karakter van het culturele geheugen te begrijpen, en verwerft inzicht in de wijze waarop de gebruikte technologieën en media de herinnering niet alleen behouden maar ook vorm geven. Inhoud De kunsten zijn verwikkeld in processen van herinneren en vergeten die alles van doen hebben met hoe wij vorm geven aan onze individuele en collectieve identiteit(en). In literatuur, film, muziek, dans en beeldende kunst, maar ook in fotoalbums, artefacten, musea, herdenkingsmonumenten en rituelen, wordt een ver of recent verleden geproduceerd en geconstrueerd. Herinneren is een sociale en culturele daad, en deze daad is een performance en een representatie; het is ook een daad die te maken heeft met kwesties van macht en
25
heerschappij, en dus ook met gender, etniciteit, en klasse. De theoretische basis voor de master 'het culturele geheugen' wordt gelegd door reflectie op het cultuurhistorische karakter van het culturele geheugen en de sociale aspecten ervan. Aandacht wordt besteed aan de verschillende theoretische concepten en uitgangspunten die in omgang zijn in het contemporaine denken over het culturele geheugen. Daarbij komen vragen aan de orde naar de sociale functie van het culturele geheugen (en van de culturele amnesie), en naar de aard van de cultuur die zich herinnert, met bijzondere aandacht voor de ideologische, mythologische en genderdimensies van herinneringsconstructies. Literatuur syllabus
Independent Study Gender, Culture & the Arts Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Genderstudies B2-B3 VSB9014 dr. L. Plate dr. L. Plate 5 heel jaar Engels independent study oral examination, a paper
Doel student is familiar with a variety of ways of thinking about gender & literature, the arts, & culture. student is able to demonstrate the ways in which gender and sexuality are constitutive of, and are constituted by, art, artistic & cultural practices ranging from literature and film to music and dance to fashion and design. Skills: Independent study oral presentation formulate a research question write an academic paper Inhoud The course is an individual research of selected readings on the subject of gender, culture and the arts. The reading list provides students with an overview of the range of feminist theory in the literary, artistic and cultural field, and introduces them to the main theoretical issues and debates. The course is structured as follows: the student puts together a programme of independent study on the basis of a suggested reading list, totalling ca. 600 pages of text. On approval, the student prepares a short presentation of the material thus researched. A final research paper provides the opportunity to explore a topic in depth. Literatuur reading list available from the instructor.
Gender en religies: literatuurstudie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode:
Bachelor Genderstudies B2-B3 LTR702 dr. M.J.M. Dresen dr. M.J.M. Dresen 5 -
26
Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Nederlands Individuele, begeleide literatuurstudie. In overleg, naar keuze: Mondeling tentamen; of: Samenvatting van de gelezen literatuur, af te sluiten met vragen voor eindgesprek; of: paper, uitgaande van zelf te formuleren vraagstelling.
Doel Door zelfstudie kennis nemen van belangrijke literatuur rond het betreffende onderwerp. Kunnen weergeven van de belangrijkste kwesties en discussies in de bestudeerde literatuur. Kennis en begrip van de belangrijkste uitgangspunten, benaderingen en inzichten die in de literatuur worden uitgewerkt. Inhoud In overleg literatuur te kiezen rond een van de volgende onderwerpen: Gender en (zorg)ethiek Lichamelijkheid in de christelijke traditie Liefde (agapè; caritas) in de christelijke traditie Vrouwen en mystiek Psycho-analyse, religie en gender Voortplantingstechnologie, ethiek en gender In overleg met de docent kunnen thema en literatuur nader toegespitst of aangepast worden. Literatuur Naar keuze, in overleg met de docent (suggesties aanwezig).
Faculteit der Geesteswetenschappen Philosophy of Culture Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvoerm:
Filosofie, Bachelor FIVK16
4 2e semester English Literature and lectures. Tentamination or paper.
http://www.studiegids.science.ru.nl/2008/filosofie/prospectus/filosofiegids/courses/course/13963/ Doel Insight in the construction of 'oriental philosophy' in the West and the East as both a cultural identityproject and as culture criticism. Contents In this course we will give a short introduction into the history of Indian and Chinese thinking. But our topic is not this thinking ('wisdom') itself, but the reception and construction of this type of thinking as philosophy in the West and in the East itself. What happened in the history of Western philosophy that nineteenth century European intellectuals like Novalis and Schopenhauer longed for oriental wisdom? What did they miss? Why did they call this 'wisdom' philosophy? In the same ninteteenth century the Indians themselves too interprete their wisdom as a type of philosophy, at the same level with European philosophy, but at the same time critical towards Western civilization. It becomes an identityproject. Later on Chinese wisdom is interpreted as philosophy. In this context the opposition emerges of the "spiritual East and the technical-materialistic West', that is alive in the Islamic world too. What did Western and Eastern philosophers wanted to say by it? And is the oriental world still or was it ever right in claiming the prerogatieve of spirituality, especially when
27
we see that India and China, nog unwillingly, technologicalize very quickly and become industrial and economical giants. Is it legitimate to do just this 'spiritual' philosophy' in a technological culture. This is a topic of debate now in India, where doing Western philosophy is as normal as doing traditional wisdom. And is Western philosophy without spirituality? We have to discuss the relation between wisdom and science both in Western and non-Western philosophy in relation to culture criticism. Is doing 'spiritual' philosophy (wisdom) the right way of criticizing scientific-technical culture or is it an escape? Is doing scientific philosophy the right way of criticizing this culture or is it just a duplicate of science that cannot trascend this technological-scientific culture? Literature Complete list not available, will be given during the course. Some first hints: W. Halbfass, India and Europe, Albany, Sunny 1988; Francois Jullien, A treatise on efficay: between Western and Chinese thinking, University of Hawaií Press 2004; Ninian Smart, Worldphilosophies, Cambridge, Blackwells 1993. perspectief, Bussum: Coutinho. De artikelen onder Course Documents op Blackboard.
Faculteit Letteren Sociolinguïstiek en de meertalige samenleving Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Taalwetenschappen, Bachelor TWB115 prof. dr. P.C. Muysken 024 - 3612169,
[email protected] 5 vierde kwartaal Nederlands hoor- en werkcollege opdrachten (40%) en werkstuk (60%)
http://www.studiegids.science.ru.nl/2008/arts/prospectus/taalwetenschap/contents/course/12288/ Inhoud In deze cursus worden de studenten vertrouwd gemaakt met de voornaamste aspecten van de sociolinguïsitiek. Hierbij wordt telkens geprobeerd algemene inzichten te koppelen aan de analyse van concrete taalsituaties in meertalige gemeenschappen in Nederland (dialecten, Fries, Turks, Berber, Sranan) en de EU (rol van het Engels). Onderwerpen die aan bod komen zijn: (1) theoretische basisbegrippen en verschillende benaderingen in de sociolinguïstiek; (2) regionale dialecten en dialectologie; (3) sociale dialecten en benaderingen van taalvariatie; (4) taalvariatie en -verandering; (5) code-wisseling (wisseling tussen en vermenging van talen); (6) taalbehoud en -verlies; (7) pidgins en creolentalen. Deze onderwerpen worden dan telkens in verband gebracht met een concrete taalsituatie. Hierbij worden dialecten besproken bij (2), het Nijmeegs bij (3), het Fries bij (4), het Turks bij (5), het Berber bij (6), en het Sranan bij (7). Naast de taal komt telkens ook de taalgemeenschap aan de orde. Leerdoelen Na afronding van deze cursus kun je de voornaamste begrippen uit de sociolinguïstiek kritisch hanteren en toepassen op concrete taalsituaties. Je kent de basisbegrippen en theoretische achtergronden; je leert opnames maken, transcriberen, en analyseren; je ziet transcripten van concreet taalmateriaal van het Turks en het Berber; je leert de taalschat van het Sranan kennen. Literatuur Meshtrie, R. et al. (2000) Introducing Sociolinguistics (Edinburgh UP); Bezooijen, R. van (1999) Talen
28
van Nederland (syllabus RU).
Tweede taalverwervingsonderzoek Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Taalwetenschappen, Bachelor TWB119 Dr. M. Gullberg 024-3521271
[email protected] 5 derde kwartaal Nederlands hoor- en werkcollege schriftelijk tentamen over de stof van hoorcolleges
http://www.studiegids.science.ru.nl/2008/arts/prospectus/minorgids/contents/course/12255/ Inhoud Het thema van deze cursus is de verwerving van een tweede taal door mensen die hun moedertaal al geheel of gedeeltelijk verworven hebben. Het accent ligt op verschillende theorieën over tweede-taalverwerving en, waar mogelijk, de implicatie daarvan voor het taalonderwijs. In de hoorcolleges krijg je een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in het onderzoek naar tweede-taalverwerving. Er zal aandacht besteed worden aan de rol van de moedertaal bij het verwerven van een tweede taal, aan algemene leerderseffecten, aan individuele verschillen van leerders, en aan de meertaligheid in onze maatschappij. Er horen twee soorten practica bij deze cursus: practica waarin je met echte taaldata werkt, en practica waarin je zelf een nietwesterse taal leert, bijvoorbeeld Hindi of Chinees. Doel Je kunt de belangrijkste opvattingen, benaderingen en theorieën over tweede-taalverwerving met elkaar vergelijken en evalueren. Je hebt inzicht in enkele centrale stadia van ontwikkeling in tweede-taalverwerving die je leert analyseren. Literatuur M. Saville-Troike (2006). Introducing Second Language Acquisition. Cambridge University Press.
29
Faculteit der Religiewetenschappen Antropologie van de religie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religiewetenschappen Bachelor 2 BRS300 prof. dr. H.J.M. Venbrux 5 Nederlands Hoor- en werkcolleges, literatuurstudie en werkopdrachten. De opzet en werkvorm zullen echter afhankelijk zijn van het aantal deelnemers. Werkstuk
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 432/ Doel Studenten verwerven inzicht in antropologische benaderingen van religieuze verschijnselen en doen ervaring op met etnografische methoden. BeschrijvingDeze cursus biedt een inleiding tot de antropologie van de religie. Naast verhandelingen over theorie en methoden in de antropologische studie van religieuze verschijnselen, is het de bedoeling dat we zelf de bestudering van een religieus verschijnsel ter hand nemen. Dit doen we onder meer door middel van directe observatie en interviews om deze vaardigheden te trainen. Vervolgens zullen we de gegevens met behulp van de theorie analyseren om een antwoord te geven op onze onderzoeksvraag. We doen verslag van het onderzoek in een werkstuk. Na afloop van de cursus dienen studenten beter in staat te zijn om religieuze verschijnselen in de praktijk te onderzoeken en te interpreteren. Literatuur Wordt nader bekend gemaakt
Arabisch Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religiewetenschappen -
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/11 747/ Inhoud Op het moment van dit schrijven is nog onduidelijk of het vak Arabisch het komend studiejaar zal worden aangeboden. Eind augustus zal op de website, onder onderwijsmededelingen, bekend worden gemaakt of Arabisch wordt aangeboden.
30
Bronteksten NT/Islam Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm: Ingangsvoorwaarden:
Religiewetenschappen , Bachelor 2 BRS201 M.A.S.A. Al-saify 5 Nederlands Hoorcollege, literatuurstudie, werkopdrachten Schriftelijk tentamen Inleiding ChristendomInleiding Islam
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 435/ Doel Inzicht in teksten uit de bijbel en de koranDe specifieke doelstelling van het tweede gedeelte van de cursus: kennis van de hoofdlijnen van de sociale, culturele, en religieuze achtergronden van de Koran, alsmede van de geschiedenis, chronologie, voorstellingen, en religieuze betekenis hiervan, op grond van collegestof, literatuur en tijdens de colleges behandelde teksten. Inhoud Deze cursus valt in twee delen uiteen. In het eerste gedeelte staan bijbelteksten centraal, in het tweede deel gedeelten uit de Koran. Deel 1: Bijbelteksten. Lezing van teksten uit de bijbel.Deel 2: Koran.Bij dit college zal voor algemene achtergrondinformatie gebruik gemaakt worden van het werk van W. Montgomery Watt, Introduction to the Qur'an. Dit boek functioneert tevens als leidraad en uitgangspunt bij de keuze van de gezamenlijk te lezen teksten uit de Koran. Het eerste uur van de colleges heeft de vorm van een hoorcollege. Het tweede uur heeft het karakter van een responsiecollege, waarbij het gezamenlijk lezen van tekstgedeelten uit de Koran centraal staat. Van de studenten wordt verwacht dat ze de op te geven bronteksten en achtergrondliteratuur van tevoren hebben bestudeerd. Literatuur W. Montgomery Watt: Introduction to the Qur'an, Edinburgh University Press, May 2001, 272 pages, ISBN: 0-7486-0597-5.
Bronteksten OT/Jodendom Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm: Ingangsvoorwaarden:
Religiewetenschappen , Bachelor 2 BRS200 drs. L.M.J. van der Zee-Hanssen T. Marx 5 Nederlands Hoor- en werkcollege, met gezamenlijke lezing van enkele basisteksten in vertalingen uit het Oude Testament en uit de vroeg-Joodse, rabbijnse literatuur. Van studenten wordt verwacht dat ze de literatuur thuis voorbereid hebben en actief deelnemen aan de werkcolleges. Schriftelijk tentamen De cursussen "Inleiding Christendom" en "Inleiding Jodendom" moeten met goed gevolg afgesloten zijn.De keuze van de literatuur veronderstelt tenminste passieve kennis van het Duits en het Engels.
31
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 434/ Doel De student verwerft kennis en inzicht in de verschillende tradities binnen het Oude Testament en binnen de klassieke Joodse literatuur die het begrip rechtvaardigheid aan de orde stellen. De student krijgt inzicht in de centrale betekenis van solidariteit en gerechtigheid binnen de Joods-Christelijke religie. Inhoud Deze cursus wil een kennismaking bieden met de verschillende typen teksten die in het Oude Testament te vinden zijn: wetsteksten, profetische teksten, gebeden, wijsheidsliteratuur en verhalen. De teksten die we zullen lezen zijn geselecteerd aan de hand van het thema ‗rechtvaardigheid', een thema dat in al deze teksttypen uitvoerig aan de orde komt. Voor de wetsteksten zal dit geen verbazing wekken. We zullen ons hier vooral concentreren op de rechtvaardige verdeling van armoede en rijkdom (Ex 22,20-26.23,1-12; Lev 25; Dtn 15,1-11). Dat de idealen die in deze teksten geschilderd worden, niet altijd bereikt worden blijkt uit de kritiek die geleverd wordt door de profeten, bijvoorbeeld de profeet Amos. Hier zien we ook dat in het OT rechtvaardigheid niet alleen iets is tussen mensen onderling, maar ook iets tussen God en mens. Dit komt ook tot uiting in de gebeden van Israel. In de psalmen wordt God aangeroepen als hoogste rechter, die ervoor zorgt dat gerechtigheid overwint, hoe dan ook. Soms is het echter zo dat mensen God juist ervaren als de veroorzaker van onverdiend lijden. Job klaagt deze onrechtvaardigheid aan. Tenslotte lezen we een verhaal waar het aan de lezer wordt overgelaten te beoordelen wat rechtvaardigheid is. De grote aandacht voor rechtvaardigheid zet zich in het Jodendom voort. Solidariteit en bestrijding van armoede behoren tot de fundamenten van de Joodse ethiek, zoals blijkt uit de bekende uitspraak van Simon de Rechtvaardige in Avot 1,2:"Door drie dingen wordt de wereld in stand gehouden:door de Tora, door de eredienst en door daden van gerechtigheid." Literatuur Brettler, M.Z., How to Read the Bible, Philadelphia 2005 Reader Studenten dienen verder in bezit te zijn van een volledige bijbel.
Bronteksten Oosterse Tradities Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm: Ingangsvoorwaarden:
BRS202 dr. P.J.C.L. van der Velde
, Bachelor 3
5 Nederlands Hoorcolleges, literatuurstudie, werkopdrachten Tentamen met een aantal vragen uit de in de colleges behandelde stof. Inleiding BoeddhismeInleiding Hindoeïsme
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10444/ Doel Kennisnemen van een aantal representatieve geschriften in vertaling die als basis teksten functioneren binnen het Hindoeïsme en het Boeddhisme. Inhoud Een aantal belangrijke teksten uit het hindoeïsme en het boeddhisme wordt gelezen. Hierbij wordt getracht recht te doen aan de grote hoeveelheid literatuur die door aanhangers van deze beide religies is voortgebracht in de loop van de geschiedenis. Er zullen teksten worden bekeken die vrijwel iedere hindoe of boeddhist kent. Wat betreft het hindoeïsme zullen teksten uit de Veda, Upanishads en Bhagavad Gita worden gelezen als ook Bhakti poëzie (devotionele poëzie). Uit de Boeddhistische traditie worden enkele delen uit de Sutta'
32
s, de belangrijke leerreden van de Boeddha, gelezen, delen van de Dhammapada en de Milandapanho. Tevens zal er gekeken worden naar teksten uit het latere Boeddhisme: de tradities van Mahayana en Vajrayana. Literatuur Heehs, Peter (2002). Indian Religions. A historical Reader of spiritual expression and experience. London: C.Hurst & Co.
Christendom en cultuur in Oost-Europa Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon; ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
OTR702 prof. dr. W.P. van den Bercken, A. Bruening 5 Nederlands Hoor- en discussiecollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/11 470/ Doel Inleiding in de geschiedenis en actualiteit van de Orthodoxe kerken in Oost-Europa Inhoud Het Christendom in Oost-Europa is de Oosters-orthodoxe variant van het Christendom. Het is de kerk die ontstaan is uit de Byzantijnse traditie en thans bestaat uit verschillende nationale kerken. De grootste is de Russische orthodoxe kerk. Het bijzondere van de orthodoxe kerken is dat zij historisch altijd nauw verbonden zijn geweest met de culturele en politieke ontwikkelingen in hun land. Dat maakt hun geschiedenis tot een boeiend mengsel van religie, cultuur en ideologie. Die onderlinge relatie maakt de kerk in Oost-Europa ook thans weer actueel: zij bepaalt zowel de nationale identiteit in de postcommunistische staten alsmede de attitude van die landen tegenover een groeiende Europese identiteit, al of niet binnen de Europese Unie. In de cursus worden de hoofdmomenten van de geschiedenis van de orthodoxe kerken en hun functioneren in het huidige Europa belicht aan de hand van theologische, ideologische en artistiekculturele aspecten. 1. De wortels: Kerk en staat in het Byzantijnse rijk 2. De Russische tocht naar Byzantium: de keuze van een godsdienst 3. De kerkscheuring tussen Oost en West: Clash of civilizations? 4. Kerkelijke architectuur in Rusland: ―De hemel op aarde‖ 5. Christendom en ideologie: Moskou, het nieuwe Rome 6. De plaats van Rusland en Oekraïne in de Europese culturele ruimte 7. ―Een gebouw gefundeerd op onze zielen‖: dogma‘s van de Oosterse in het bijzonder de Russische kerk 8. ―Vensters op de eeuwigheid‖: de theologie van iconen in de Oosterse kerk. 9. Katholieken en ketters: de Oekraïners in de 17e eeuw 10. Europeanen en ketters: Peter de Grote en de kerk 11. Westerlingen en ketters: slavofiele ideologie en orthodoxie in de 19de eeuw 12. Globalisten en ketters: Russische orthodoxie en ―seculier Europa‖ na het communisme Literatuur Wordt nader aangegeven
Tussen universalisme en particularisme Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon:
BRS204 prof. dr. J.P. Wils
33
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
5 Nederlands hoorcollege/werkcollege Werkstuk
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 882/ Doel De cursus wil een grondige inleiding in fundamentele concepten van een cultuur-gevoelige ethiek presenteren. Studenten moeten in staat zijn om zelfstandig om te gaan met centrale begrippen en argumenten uit het universalisme-particularisme-debat. Inhoud Interculturaliteit en multiculturalisme worden vaak als grote uitdagingen voor de ethiek beschouwd. De ethische traditie van Europa geldt weliswaar als universalistisch, maar dit universalisme zou zijn gegroeid op de bodem van een particuliere cultuur die pretendeert voor alle culturen geldig te zijn. Het college wil een overzicht geven over de spanningen tussen universalistische concepten en cultuur-relatieve concepten van de ethiek. Een inleiding in de filosofische ethiek van het multiculturalisme (en haar grenzen) zal een toegang verlenen tot vraagstukken omtrent de rol van religie in dit debat. Voorop staat het ontwikkelen van een positief model dat bemiddelt tussen een universalistische ethiek en een inductieve, cultuurgevoelige benadering van rechtvaardigheidsvraagstukken. Literatuur Martha Nussbaum, Grensgebieden van het recht. Over sociale rechtvaardigheid, Amsterdam 2006 (capita selecta). Charles Taylor, Multiculturalism and The Politics of Recognition, Princeton 1992.
Geestelijke Verzorging in multiculturele context Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
MRB100 dr. J.B.A.M. Schilderman
Master
3 blok 1 en blok 4 Nederlands hoorcollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 469/ Doel De student heeft kennis van en initieel inzicht in de disciplinaire en conceptuele grondslagen van geestelijke verzorging en kan de professionele betekenis ervan aantonen voor de veranderende rol van religie in het publieke domein van de Nederlandse multiculturele samenleving. Inhoud Deze cursus biedt een inleiding in de begripsvorming over geestelijke verzorging. Daarbij wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van geestelijke verzorging als een religieus en levensbeschouwelijk specialisme binnen verschillende buitenkerkelijke verbanden, zoals die van justitie, krijgsmacht en zorg. De opkomst van de geestelijke verzorging houdt nauw verband met het ontzuilings- en professionaliseringsproces in de Nederlandse samenleving, vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw. Deze cursus biedt inzicht in deze
34
historische en instititionele ontwikkeling, door zowel te verwijzen naar de constitutionele uitgangspunten als naar het transformatieproces van religie in het publieke domein, dat wordt gekenmerkt door zowel nieuwe mogelijkheden als typerende problemen. Vanuit een actor-analyse wordt duidelijk dat het beroepsveld van de geestelijke verzorging door verschillende belanghebbenden achtergrondgenootschappen, arbeidsorganisaties, beroepsorganisaties, cliëntverbanden, overheden, verzekeraars, opleidingen etc. - op eigen wijze beoordeeld wordt, vanuit de actorspecifieke taken en verantwoordelijkheden. Afhankelijk van de taxaties die daarbij gemaakt worden, kunnen ook verschillende scenario's van de geestelijke verzorging opgesteld worden. Binnen deze arena van actoren en beleidsstrevingen wordt het religiewetenschappelijk specialisme van de geestelijke verzorging geschetst, zoals dat aansluit op de functies die religie in institutioneel opzicht vervult. De professionele uitgangspunten van dat specialisme worden geschetst en toegelicht aan de hand van taakbeschrijvingen en kwaliteitsstandaarden. De muliculturaliteit en multireligiositeit van de verschillende clientèles vertegenwoordigt daarbij telkens een bijzonder aandachtspunt. Literatuur P. van den Akker; S. van Wersch (2003). Naar meer pluriformiteit in de geestelijke verzorging in zorginstellingen. Tilburg, IVA. 2003. 7-29. H. Schilderman (2005). Religion as a Profession. Leiden, Brill. H. Schilderman (2006). Kwalificaties van Geestelijke Verzorging. Studierapport in opdracht van het Bestuur van de Faculteit der Theologie/Religiestudies, Radboud Universiteit Nijjmegen. Nijmegen, intern rapport. H. Schilderman (2006). Religie en Zorg. In: W. van de Donk; A. Jonkers; G. Kronjee en R. Plum (red). Geloven in het publieke domein. Verkenningen van een dubbele transformatie. Amsterdam, Amsterdam University Press (WRR-rapport). 395-416. Abr. de Swaan (2004). Zorg en de Staat. Amsterdam, Bakker. 226-264. Bijzonderheden De eerste helft van het college zal in het eerste blok aangeboden worden; de tweede helft in het vierde blok.
Gender en multiculturaliteit Op het snijvlak van cultuur en religie
Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvorm: Toetsvorm: Ingangsvoorwaarden:
BRS301 dr. H.E. Meyer Wilmes
, Genderstudies Bachelor 3
5 Engels en Nederlands Interactief hoor- en responsiecollege Actieve deelname, presentatie en tentamen Vereist zijn kennis over Christendom en Islam en van de Engelse taal.
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 446/ Doel Inzicht verwerven in gender-verhoudingen en de verschuivingen in posities die optreden, afhankelijk van de desbetreffende blik op cultuur en religie ('Clash of Civilizations' of transculturele communicatie). Inhoud In het multiculturele en multireligieuze debat zijn de opvattingen over gender, man/vrouw-beelden en identiteiten problematisch te noemen. In deze cursus zal aandacht gegeven worden aan de manier waarop informatie verloopt langs nationale contexten, culturen en religies en wordt bekeken hoe deze informatie bepalend is voor beeldvormingen en communicatie tussen culturen. Het exploreren van de relaties tussen noties als identiteit, traditie, cultuur, natie, religie en gender staat centraal. De hedendaagse debatten rond de 'Clash of Civilizations' in de vorming en studie van gender-identiteit gerelateerd aan religie worden
35
bestudeerd vanuit het werk van auteurs van verschillende continenten. 'Kruis' en 'hoofddoek' worden wat hun functie, geschiedenis en actualiteit betreft op hun symbolische waarde bekeken om een voorbeeld voor een transculturele communicatie te geven. Literatuur Een reader met de te bestuderen literatuur wordt uitgereikt bij het begin van de colleges Bijzonderheden Mogelijkheid tot deelname aan een publieke discussie naar aanleiding van een tentoonstelling over gender en multiculturaliteit.
Gender en religies: literatuurstudie Thematische literatuurtentamens
Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvorm: Toetsvorm:
Religiewetenschappen
, Genderstudies
LTR702 dr. M.J.M. Dresen 5 Nederland Individuele, begeleide literatuurstudie. In overleg, naar keuze:1.Mondeling tentamen; of:2.Samenvatting van de gelezen literatuur, af te sluiten met vragen voor eindgesprek; of:3. paper, uitgaande van zelf te formuleren vraagstelling.
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/11 471/ Doel Door zelfstudie kennis nemen van belangrijke literatuur rond het betreffende onderwerp. Kunnen weergeven van de belangrijkste kwesties en discussies in de bestudeerde literatuur. Kennis en begrip van de belangrijkste uitgangspunten, benaderingen en inzichten die in de literatuur worden uitgewerkt. Inhoud In overleg literatuur te kiezen rond een van de volgende onderwerpen: Gender en (zorg)ethiek Lichamelijkheid in de christelijke traditie Liefde (agapè; caritas) in de christelijke traditie Vrouwen en mystiek· Psycho-analyse, religie en gender Voortplantingstechnologie, ethiek en gender In overleg met de docent kunnen thema en literatuur nader toegespitst of aangepast worden. Literatuur Naar keuze, in overleg met de docent (suggesties aanwezig).
Godsdienstsociologie Een inleiding voor religiewetenschappers
Studie:
Religiewetenschappen
Code:
BTR203
36
, Bachelor 3
Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
dr. P.A.D.M. Vermeer 5 Nederlands Hoor- en werkcollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 445/ Doel Kennis van en inzicht in enkele klassieke en meer recente theoretische benaderingen in de godsdienstsociologie.Inzicht in de mate van bruikbaarheid van deze verschillende benaderingen voor het kunnen verstaan en verklaren van de huidige religieuze situatie in Nederland. Inhoud
Ook al zijn we sinds William James gewend om de individuele, religieuze ervaring als de kern van religie te zien, religie is daarnaast ook een sociaal fenomeen. Dat wil zeggen, religie manifesteert zich ook altijd als deel van de sociale werkelijkheid en is zo ook van invloed op het sociale leven van groepen en collectieven. En omgekeerd beïnvloeden veranderingen en ontwikkelingen in het sociale leven van deze groepen en collectieven ook weer de wijze waarop en de vorm waarin religie zich als sociaal fenomeen kan manifesteren. Het bestuderen van religie als sociaal fenomeen is de taak van de godsdienstsociologie, waarbij twee grote vragen overheersen. Allereerst, waarom neemt religie binnen bepaalde culturen en samenlevingen zo'n prominente plaats in en waarom is religie binnen weer andere culturen en samenlevingen juist zo marginaal? En ten tweede, waarom neemt religie binnen verschillende culturen en samenlevingen zoveel verschillende vormen aan? Vragen die op uiteenlopende wijze beantwoord worden afhankelijk van het theoretisch perspectief op religie dat de godsdienstsocioloog inneemt. In deze cursus worden nu enkele klassieke voorbeelden van deze theoretische perspectieven (Marx, Weber en Durkheim) alsmede enkele meer recentere benaderingen (Berger, Luckmann, Bruce, Stark en Bainbridge) toegelicht en vervolgens toegepast op de huidige religieuze situatie in Nederland. Zo wordt tijdens de cursus tevens verhelderd welke perspectieven en benaderingen juist in de Nederlandse situatie bruikbaar zijn om religie als sociaal fenomeen te kunnen verstaan. Literatuur Hamilton, M.B. (2001). The Sociology of Religion. Theoretical and Comparative Perspectives. Second Edition. Abingdon: Routledge Dekker, G., De Hart, J. & Bernts, T. (2007). God in Nederland. Baarn: Ten Have
Inleiding Boeddhisme Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvorm: Toetsvorm:
BRS106 dr. T.H. Ploos van Amstel
, Bachelor 1
5 Nederlands Hoor- en responsiecollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 421/ 37
Doel Kennis van en inzicht in:- het levensverhaal van de Boeddha en de geschiedenis van het Boeddhisme;- de praktijk en de actualiteit. Inhoud Het Boeddhisme vindt zijn oorsprong in India en Nepal. Tegenwoordig vinden we deze religie echter in grote delen van Azië en er vindt inmiddels ook een actieve missionering plaats vanuit diverse Boeddhistische stromingen in Azië naar het westen. In dit college wordt kennisgemaakt met:- het levensverhaal van de Boeddha en de verdere geschiedenis van het Boeddhisme;- de belangrijkste historische en religieuze ontwikkelingen;- de regionale karakteristieken van het Boeddhisme;- de levende praktijk van het Boeddhisme, het dagelijks leven en de relatie tussen de kloostergemeenschap en de leken;- de verschillende manieren waarop man en vrouw binnen het Boeddhisme aan de religie deelnemen. Literatuur Harvey, P., An introduction to Buddhism, Cambridge University Press, 1995 (eerste editie 1990) Overige literatuur wordt tijdens de colleges uitgereikt.
Inleiding Christendom Studie:
Religiewetenschappen
, Bachelor 1
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:H Toetsvorm:
BRS102 prof. dr. A.J.M. van den Hoogen, dr. J.E.A. Ackermans 5 Nederlands Hoor- en responsiecollege Papers en schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 417/ Doelstelling Na afloop van de cursus is de student(e) in staat de voornaamste historische en actuele ontwikkelingen, stromingen, begrippen en personen van het Christendom in hun context te herkennen en te duiden. Beschrijving Een inleiding in de historische ontwikkelingsgang en de actualiteit van het Christendom Literatuur Linda Woodhead, An Introduction to Christianity, Cambridge 2004 of 2006 (paperback). Het boek dient voor aanvang van de cursus te worden aangeschaft.
Inleiding Hebreeuws Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
BTH107 dr. W.C. Delsman, dr. E.M.M. Eynikel 5 Nederlands Werkcollege
38
, Bachelor 1
Toetsvorm:
Mondeling tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 513/ Doel Begrijpend lezen van gepunctueerde (Bijbels) Hebreeuwse teksten. Kennis van de belangrijkste elementen van de grammatica van het Bijbels Hebreeuws met name wat betreft de klankleer en de morfologie. Het verkrijgen van een minimale woordenschat en het kunnen vertalen van eenvoudige zinnen/teksten. Inhoud Summiere behandeling van de grammatica van het Bijbels Hebreeuws; achtereenvolgens: alfabet, klankleer, het nomen, het verbum. Verder enige oefeningen uit de grammatica van Lettinga. Literatuur Verheij A. (2002) Basisgrammatica van het bijbels Hebreeuws. Delft. Lettinga J.P. & Muraoka T. (2000). Grammatica van het Bijbels Hebreeuws. 11e, gecorrigeerde editie [of 10e, herziene editie: 1996]. Leiden. Lettinga J.P. & Muraoka T. (2000). Hulpboek bij de Grammatica van het Bijbels Hebreeuws. Negende, gecorrigeerde editie. Leiden.
Inleiding Hindoeïsme Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvorm: Toetsvorm:
BRS105 dr. P.J.C.L. van der Velde
, Bachelor 1
5 Nederlands Hoor- en responsiecollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 422/ Doel Kennis van en inzicht in de geschiedenis en de centrale kenmerken van het Hindoeïsme; Kennis van en inzicht in de heilige geschriften, de praktijk en de actualiteit. Inhoud Het Hindoeïsme is een van de grote moderne wereldreligies. De meeste aanhangers ervan vinden we in India. Ook buiten India treffen we het Hindoeïsme inmiddels aan, onder meer in Nederland waar een grote groep migranten van Indiase afkomst woont. In dit college wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste karakteristieken van het Hindoeïsme. De geschiedenis en de ontwikkelingen van deze religie worden behandeld en tevens wordt er aandacht besteed aan de positie van de diverse heilige geschriften van de Hindoes. Er zal ook aandacht zijn voor de levende praktijk, de rituelen en de sacramenten aan de hand waarvan Hindoes hun leven inrichten. Tenslotte zal de verwevenheid van deze religie in het dagelijks leven van de Hindoes worden behandeld, alsook de relatie tussen man en vrouw, individu, groep en samenleving. Literatuur Klostermaier, Klaus (1994). A Survey of Hinduism. Albany: State University of New York Press
39
Inleiding Islam Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvorm Toetsvorm:
Religiewetenschappen
, Bachelor 1
BRS104 prof. dr. G.A. Wiegers 5 Nederlands Hoorcollege. Bij dit college wordt ter ondersteuning gebruik gemaakt van Blackboard. Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 420/ Doel Kennis en inzicht in de hoofdlijnen van de leer, rituelen, sociale voorschriften en geschiedenis van de Islam, met bijzondere aandacht voor de Islam in Europa Inhoud Inleiding tot de geschiedenis van de belangrijkste stromingen in de Islam en moderne stromingen. Hierbij ligt de nadruk op de bronnen van de Islam, te weten de Koran en de Traditieliteratuur, instituties, voorstellingen, belangrijke rituelen, religieuze wet en ethiek. In het tweede gedeelte van het college wordt tevens aandacht geschonken aan de religieuze stromingen onder moslims in Europa, in het bijzonder Nederland. Literatuur Verplicht:David Waines, An Introduction to Islam. Cambridge 2003 (second edition) Aanbevolen: Mark Sedgwick, Islam and Muslims. A Guide to a Diverse Experience in a Modern World. Boston, Londen 2006, 252 pp.
Inleiding Jodendom Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode; Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
BRS103 drs. A.N.J. Looijen
,Bachelor 1
5 Nederlands Hoor- en responsiecollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 419/ Doel Kennis en inzicht in de leer, het leven, de sociale situatie, de godsdienstgeschiedenis, de rituelen en de symbolen van het jodendom. Inhoud De theorie van de joodse identiteit: wie is jood? Wat maakt dat iemand zich als jood identificeert? De geschiedenis van het joodse volk zoals we die kunnen kennen via de literair- historische bronnen van de joodse traditie. De ontwikkelingen die de joodse godsdienst heeft doorgemaakt en de stromingen die bestaan
40
binnen het hedendaagse jodendom: de orthodoxe stromingen, de conservatieve, de liberale en de reconstructieve.De theoretische basis van het jodendom: Halacha en ethiek.De levenspraktijk van de joden: collectief en individueel. Hoe leeft de hedendaagse jood. Welkerituelen en symbolen spelen een rol in zijn/haar leven en wat zijn de achtergronden?Het jodendom en de interreligieuze dialoog. Literatuur Het jodendom door A. van de Heide, Kok, Kampen, 2005 of recentere druk, ISBN 9043503622. Verdere literatuur wordt opgegeven tijdens de colleges.
Instituties en interculturele communicatie Studie:
Religiewetenschappen
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
MRC101 prof. dr. F.J.S. Wijsen, dr. C.J.A. Sterkens
, Master
5 Nederlands Hoor-/werkcollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 887/ Doel Kennis van en inzicht in de institutionalisering en de-institutionalisering van religie. Kennis van en inzicht in interculturele communicatie en bemiddeling in instituties. Inhoud Instituties kunnen worden beschreven als min of meer gestandaardiseerde patronen van menselijk denken en handelen die binnen de samenleving waarin ze zijn geworteld een normatieve geldigheid bezitten. Instituties zijn dus sociale verschijnselen die niet direct van individuen afhankelijk zijn, ook al worden zij als vanzelfsprekend door (groepen van) individuen geconstrueerd. ‗Institutionalisering‘ is het ontstaan en de verdere ontwikkeling van instituties. Dit gaat gepaard met de constructie en erkenning van religieuze, culturele en/of etnische identiteit van groepen. Gebrek aan erkenning of gedeelde identiteit kan leiden tot deinstitutionalisering. Dit programmaonderdeel besteedt aandacht aan factoren die invloed hebben op institutionalisering en de-institutionalisering van religie in Nederland, met name de pluralisering van de samenleving waardoor oude instituties hun vanzelfsprekendheid verliezen en nieuwe instituties ontstaan. Ook wordt gekeken naar het managen van culturele diversiteit door interculturele communicatie en bemiddeling, zowel binnen als tussen de instituties. Aan de orde komen instituties in het religieuze, het juridische, het educatieve, het sociaal-economische en het sociaal-culturele domein, alsook in de zorg en de politiek. Literatuur Rath J., Penninx R., Groenendijk K., Meijer A. (1996). Nederland en zijn Islam. Een ontzuilende samenleving reageert op het ontstaan van een geloofsgemeenschap. Amsterdam. Vink N. (2004). Grenzeloos Communiceren. Een nieuwe benadering van interculturele communicatie. Amsterdam: KIT Publishers.Kim M.-S. (2002). Non-Western Perspectives on Human Communication. Thousand Oaks/London/New Delhi: Sage Publications.
Migratie, globaliserende religies en interreligiositeit Studie:
Religiewetenschappen
Code:
BRS203
41
Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
dr. J.E. Castillo Guerra 5 Nederlands Hoorcollege Schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.science.ru.nl/2007/religie/prospectus/religiewetenschappen/courses/course/10 881/ Doel Na afloop van deze colleges kan de student verbanden leggen tussen maatschappelijke, culturele en religieuze achtergronden en actualiteit van de migratie. Aan de hand van theoretische oriëntaties over migratiestudies, interculturaliteit en de betrekkingen tussen religieuze oriëntaties leert de student analyseren en kan hij/zij reflecteren op thema‘s omtrent migratie, cultuur, religie en samenleving. Inhoud Deze cursus biedt een inleiding in de migratiestudies, met bijzondere aandacht voor de relatie tussen migratie, globalisatie, cultuur en religie. We starten met een inleiding op de migratie als een fenomeen van menselijke mobiliteit dat gepaard gaat met de globalisatie. Met behulp van diverse studies maakt de student kennis met theorieën over de identiteitsvorming en de transnationaliteit van migranten. Vervolgens komt aan bod de her-contextualisatie van religies en culturen van migranten, waarbij we aandacht schenken aan verschillende religies van migranten, Islam, Hindoeïsme, inheemse religies en het Christendom en hun nieuwe betekenis in een context van migratie of diaspora. Tenslotte worden de belemmeringen en mogelijkheden van een interculturele en interreligieuze dialoog vanuit de migranten behandeld. Literatuur E. Brugmans, P. Minderhoud en J. van Vugt (red.), Mythen en misverstanden over migratie, Valkhofpers, Nijmegen 2007. Reader
42
Rijksuniversiteit Groningen www.rug.nl
43
Faculteit der Letteren Interculturele Communicatie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Ba Communicatie en Informatiewetenschappen Jaar 1 LCX006P05 drs. J.M.P. van Haastrecht drs. J.M.P. van Haastrecht 5 semester 2 Engels hoorcollege schriftelijk tentamen
http://www.rug.nl/ocasys/let/vak/show?module=22083 Inhoud Deze cursus geeft een overzicht over theorie over en onderzoek naar de communicatie tussen sprekers met verschillende moedertalen en/of culturele achtergronden. De vraag staat centraal in welke mate en op welke wijze cultuur de communicatie kan beïnvloeden. Er zal aandacht worden besteed aan de verschillende vormen van interculturele communicatie binnen en over nationale grenzen in zakelijke contexten of in persoonlijke interactie, waarbij beeldvorming en vooroordelen een rol kunnen spelen, maar ook gebrekkige taalvaardigheid. Literatuur Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein, Houten: Bohn, Stafleu, Van Loghum Shadid, W.A. (1998) Reader: Interculturele communicatie
Internationale Communicatie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Ba Communicatie en Informatiewetenschappen Jaar 2 LCX009B10 10 semester 2 Engels hoorcollege en werkcollege werkstukken
http://www.rug.nl/ocasys/let/vak/show?module=21947 Doel en inhoud Het doel van deze cursus is het verkrijgen van inzicht in de praktijk van professionele communicatie in een internationale setting. De voertaal is het Engels. Er wordt intensief in groepen gewerkt aan onderzoekstaken met door de groep zelf verzamelde data. Het eerste deel van de cursus is een algemene introductie over internationale communicatie: de modellen m.b.t. cultuurverschillen, de rol van tijd, ruimte, non-verbale communicatie, etiquette en vaktaal. In dit deel van de cursus worden 3 taken uitgevoerd: cross-culturele analyses van reclame, soaps en vaktaal. In het tweede deel van de cursus worden verschillende talige activiteiten behandeld in internationale zakelijke settings: het telefoongesprek, de c.v., de presentatie en de vergadering. De groepen doen een cross-
44
culturele taak naar een van deze activiteiten. De laatste (individuele) taak is een zelf-reflectie betreffende de eigen kennis, vaardigheid in de interculturele communicatie en de lacunes die daar nog in bestaan. Literatuur Intercultural Communication in Business and Organisations, an Introduction. 20002, Leusden: Acco. Verluyten, P. Professional Communication in Intercultural Settings. 2002, Oxford: Blackwell Publishers Ltd. Pan, Y. et al. Some articles will be available in the library (seminar shelfs/werkcollegekast)
Toegepaste Taalwetenschap I: Tweede-taalververving en meertaligheid Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Ba Open Colleges Letteren Jaar 1 LMI201B10 dr. H.I. Hacquebord , prof. dr. C.L.J. de Bot dr. H.I. Hacquebord , prof. dr. C.L.J. de Bot 10 semester 1 Nederlands hoorcollege en werkcollege schriftelijk opdrachten
http://www.rug.nl/ocasys/let/vak/show?module=21577 Inhoud In deze module wordt in gegaan op psycholinguïstische, sociolinguïstische and onderwijskundige aspekten van meertaligheid. De taalleerder als informatieverwerker staat daarbij centraal: welke taalverwerkings- en verwervingsprocessen spelen een rol bij de verwerving van een vreemde taal, welke strategieën worden gebruikt en welke invloed hebben omgevingsfactoren op het leerproces. Voor gestuurde taalverwerving wordt daarbij gekeken naar de invloed van onderwijs als informatieoverdracht en de rol van interactie in klassesituaties. Tenslotte wordt specifiek ingegaan op de verwerving van het Nederlands als tweede taal. Literatuur How languages are learned. Oxford University Press, 3e druk 2005 Lightbown, P. & Spada, N. Syllabus
Communicatie in een multiculturele samenleving Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Ba Communicatie en Informatiewetenschappen Jaar 3 LCX012B05 dr. H.I. Hacquebord (coördinator) dr. H.I. Hacquebord (coördinator) 5 semester 1 Nederlands stage, werkcollege werkstukken
http://www.rug.nl/ocasys/let/vak/show?module=21950 Inhoud In dit onderdeel vindt verdieping plaats van de theorie van de interculturele communicatie binnen het kader van de Nederlandse multiculturele samenleving. Studenten voeren opdrachten uit (mondeling en/of schriftelijk) op basis van de literatuur en volgen een ministage in een institutionele context, zoals het
45
onderwijs, de gemeente, de gezondheidszorg, of justitie. Zij doen voor de betreffende stage-organisatie een (literatuur)onderzoek. Literatuur Reader, wordt nog bekend gemaakt.
Faculteit Gedrags- en MaatschappijWetenschappen Sociaal-culturele determinanten van gedrag en crossculturele psychologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie PSBA1-04 Diverse docenten Prof. dr. T.T. Postmes 5 Semester 1b Nederlands hoorcollege Schriftelijk tentamen
http://www.rug.nl/ocasys/gmw/vak/show?module=20068 Doel Inzicht geven in de vele manieren waarop anderen ons gedrag en denken beïnvloeden en laten zien dat dit beïnvloedingsproces van cultuur tot cultuur anders kan verlopen. Inhoud In de colleges komen de vele manieren aan bod waarop wij de invloed van anderen ondergaan. Die anderen kunnen aanwezig of afwezig zijn, de beïnvloeding kan bewust, maar ook vaak onbewust verlopen. Belangrijke onderwerpen die aan bod komen zijn: attitudes en sociale waarneming, sociale cognities, relaties tussen groepen en binnen groepen, intieme relaties, aggressie, hulpgedrag, het zelf, en toepassingen, zoals in de rechtzaal, de organisatie, en in situaties waarin onze gezondheid centraal staat. Ons gedrag en denken vindt altijd plaats binnen een culturele context. Ook de ontwikkeling van psychologische theorieën ondergaan de invloed van de cultuur waarbinnen die geformuleerd worden. Gezien de toenemende contacten tusen verschillende culturen krijgen culturele determinanten van gedrag extra aandacht. Literatuur Cross-culturele psychologie. De zoektocht naar overeenkomsten en verschillen tussen culturen van Oudenhoven, J.P. 9062833438 ca. € 27,00 Social Psychology (12e druk) Baron, R.A., Branscombe, & Byrne 0205619215 ca. € 58,99
Diversiteit in organisaties Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie PSBA3-AOP2 Diverse docenten Dr. A.H. de Lange (coördinator) 5 Semester 1a Engels hoorcollege , practicum practicum, schriftelijk tentamen (meerkeuze), werkstuk
46
http://www.rug.nl/ocasys/gmw/vak/show?module=20092 Doel Inzicht geven in sociale processen in organisaties die het gevolg zijn van diversiteit. Vanuit theoretische noties en recente empirische onderzoeksresultaten leren deze processen te verklaren en op een onderbouwde wijze interventies te ontwerpen/kiezen die inhaken op deze onderliggende processen. De student leert praktijkvraagstukken in een onderzoeksvoorstel uit te werken, de vraagstukken op basis van relevante onderzoeksresultaten te beantwoorden en hierover schriftelijk en mondeling te rapporteren. Inhoud De werkvloer wordt steeds diverser van samenstelling, zowel wat betreft onveranderbare kenmerken (zoals sekse, culturele, achtergronden en leeftijd) als wat betreft veranderbare kenmerken (zoals professionele achtergrond en werkervaring). Dit kan negatieve, maar ook positieve gevolgen hebben voor de interactie tussen medewerkers. Samenwerking tussen werknemers met verschillende achtergronden is veelal lastig en kan aanleiding geven tot conflict, communicatieproblemen en subgroepvorming. Diversiteit kan ook positieve gevolgen hebben in termen van een verhoogde creativiteit en een beter aanpassingsvermogen. In deze cursus wordt de invloed van diversiteit in organisaties op werkprocessen en – uitkomsten behandeld. Daarbij wordt aandacht besteed aan verschillende vormen van diversiteit. Tevens wordt ingegaan op werkgerelateerde factoren die bepalen of diversiteit positieve dan wel negatieve uitkomsten heeft. De sociale identiteitstheorie geldt als centraal raamwerk bij de behandeling van diversiteitsgerelateerde vraagstukken. Literatuur The psychology and management of workplace diversity (2004) Stockdale, Margaret S. and Crosby, Faye J. 1405100966 € 38,50
Cross-culturele psychologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Psychologie PSMSK-4 dr. M. van Zomeren (coördinator) dr. M. van Zomeren 5 Semester 2b Nederlands hoorcollege werkstuk
http://www.rug.nl/ocasys/gmw/vak/show?module=20023 Doel Theoretische en empirische kennis geven van de psychologische processen die optreden wanneer mensen van verschillende culturen met elkaar in contact treden. Omschrijving Enkele studies worden uitgebreider besproken die passen bij de acculturatie van verschillende soorten groepen: immigranten, expatriates, vluchtelingen, internationale studenten. De deelnemers kunnen een van deze groepen als onderwerp van hun paper nemen. In het laatste deel van de cursus zullen de papers van de cursisten aan de orde komen. Zij geven dan een presentatie over een onderzoeksvoorstel of een interventievoorstel. Enkele van hun medecursisten fungeren dan als reviewers/discussants. Literatuur Understanding social psychology across cultures, Allyn and Bacon, 3rd edition Smith, P.B., Bond, M.H., & Kagitcibasi, C. (2006) 1412903661 € 40,00
47
Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap Godsdienstpsychologie en psychoanalytische hermeneutiek - inleiding Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Godsdienstwetenschap THB1PSE5 Wordt nader bekendgemaakt 5 Semester 2 Nederlands hoorcollege, opdracht(en) mondeling tentamen, opdracht(en)
http://www.rug.nl/ggw/informatieVoor/studenten/Studiegids0809.pdf Doel a. Voldoende kennis van de geschiedenis van de psychologie en de psychoanalyse om de verschillende probleemvelden in de relatie psychologie-theologie-godsdienstwetenschap te kunnen onderscheiden en situeren. Een nieuwsgierig en neutraalobserverend standpunt kunnen innemen t.a.v. religieuze fenomenen. b. Een eerste verkenning van de wijze waarop psychoanalyse toegepast kan worden bij de hermeneutiek van sprookjes, godsdienstige legenden en mythen. Inhoud: a. Een overzicht van de geschiedenis van de psychologie in haar relatie tot de godsdienst en de observatie van één paradigmatische casus. Centraal thema: de onttovering van de wereld en de ontdekking van de menselijke manipuleerbaarheid. b. Een overzicht van de psychoanalytische pogingen tot interpretatie van rituelen en symbolische verhalen, met als typevoorbeeld The uses of enchantment van B. Bettelheim. Literatuur P. Vandermeersch en H. Westerink, Godsdienstpsychologie in cultuurhistorisch perspectief, Amsterdam, 2007, € 31,50 B. Bettelheim, The uses of enchantment, Londen, 1976, deel I (t/m pag.156) paperback (ISBN: 0140137270), € 22,95
Migratie, cultuur en identiteit Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Godsdienstwetenschap THMMCIE10 dr. M.W. Buitelaar, prof.dr. T.H. Zock dr. M.W. Buitelaar 10 Semester 1 Nederlands hoor-/werkcollege, practicum participatie, werkstuk
http://www.rug.nl/ggw/informatieVoor/studenten/Studiegids0809.pdf Doel
Verdiept inzicht in de invloed van religie en cultuur op de ontwikkeling van persoonlijke en collectieve aspecten van identiteit. Verdiept inzicht in de invloed van migratie op identiteitsvorming. (m.n. etnische, religieuze, en genderidentificaties)
48
Verdiepte kennis van de psychologische theorieën omtrent identiteitsvorming. Verdiepte kennis van de manieren waarop migranten in West-Europa in het algemeen en Nederland in het bijzonder vormgeven aan hun etnische en religieuze identiteit. Vaardigheid in het analyseren van de invloed van migratie op de ontwikkeling van persoonlijke en sociale identiteit. Vaardigheid in het schrijven van een werkstuk vanuit een probleemstelling toegespitst op de invloed van migratie op cultuur en identiteit.
Inhoud In het college staat de invloed van migratie op de vorming en verandering van persoonlijke en sociale identiteit centraal. De thematiek wordt bestudeerd vanuit een psychologische en antropologische invalshoek. Studenten wordt gevraagd het ter college aangereikte theoretisch kader toe te passen op nader te specificeren case studies. Literatuur G. Baumann, The Multicultural Riddle. Rethinking National, Ethnic and Religious Identities, London: Routledge 1999 Overige literatuur wordt nader bekendgemaakt.
Moslims en Hindoes in West-Europa, in het bijzonder in Nederland Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Godsdienstwetenschap THB2MHE4 dr. P. Berger, dr. M.W. Buitelaar dr. M.W. Buitelaar 4 Semester 1 Nederlands hoor-/werkcollege, zelfstudie opdracht(en), referaat, schriftelijk tentamen
http://www.rug.nl/ggw/informatieVoor/studenten/Studiegids0809.pdf Doel
Elementaire kennis van de ontwikkelingen binnen de antropologische studie van acculturatieveprocessen (evolutionisme, diffusionisme, acculturatie, cultural accomodation). Kennis en inzicht m.b.t. acculturatie- en integratieprocessen van moslims in Europa (migranten). Kennis van acculturatieprocessen van hindoes in Europa. Vermogen om op basis van case-materiaal integratieprocessen binnen moslimgroeperingen zelfstandig te beschrijven en te analyseren. Vaardigheid in presenteren van een referaat over een dergelijkecase-study.
Inhoud In de colleges zal worden bestudeerd hoe sociaal-culturele en historische ontwikkelingen gepaard gaan met religieuze acculturatie-processen. Aan bod komen: 1. verschuivingen in de religieuze beleving van hindoes die vanuit Azië naar Europa trokken; 2. verschuivingen in de religieuze beleving en identiteit van moslimmigranten en hun nakomelingen in Nederland. Literatuur G. Baumann, Contesting Culture. Discourses of identity in multi-ethnic London, Cambridge: Cambridge UP, 1996, € 34,00 Aanvullende literatuur wordt nader bekendgemaakt.
49
Antropologie van moslimsamenlevingen Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Algemeen Vormende Vakken, Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap THAVV-D05 dr. M.W. Buitelaar dr. M.W. Buitelaar 5 Semester 2 Nederlands hoor-/werkcollege schriftelijk tentamen
http://www.rug.nl/ggw/informatieVoor/studenten/Studiegids0809.pdf Doel
Elementaire kennis van de geschiedenis van de islam en van de belangrijkste geloofsstellingen, rituelen en symbolen. Elementaire kennis van de manier waarop islamitische geloofstelingen, rituelen en symbolen in lokale contexten gestalte krijgen. Elementaire kennis vn de rol van de islam in het dagelijks leven van moslims in het Midden Oosten en Nederland. Elementair inzicht in de toepassing van gangbare begrippen binnen de antropologie op bovengenoemde thema‘s. Elementair vermogen om actuele gebeurtenissen betreffende de islam en het Midden Oosten binnen de antropologische discussie over dit aandachtsveld te plaatsen.
Inhoud Velen in het Westen zien ‗de islam‘ als een monolithisch blok dat een bedreiging vormt voor westerse waarden. Een dergelijk beeld doet geen recht aan de complexiteit van de islam, noch aan de religieuze beleving van concrete moslims. Een persoon is immers nooit alleen moslim, maar ook een vrouw of een man, jong of oud, gehuwd of ongehuwd, geschoold of ongeschoold, etc. Daarnaast behoort een moslim ook altijd tot een etnische groep, een klasse, een familie, een streek, een land, een dorp of een stad. Dit alles beïnvloedt de manier waarop mensen de islam beleven. In dit college staat deze bredere culturele context van de geloofsbeleving van moslims centraal. Na een schets van de ontstaansgeschiedenis en belangrijkste leerstellingen en rituelen van de islam, zal worden ingegaan op de vraag hoe moslims uit het islamitisch repertoire van symbolen, rituelen en geloofsstellingen richtlijnen formuleren om zich op de wereld te oriënteren en antwoorden te vinden op fundamentele levensvragen. In het bijzonder zal aandacht worden besteed aan de manier waarop moslims in Nederland gestalte geven aan hun religieuze overtuiging. Literatuur M. Buitelaar, Islam en het dagelijks leven. Religie en cultuur onder Marokkanen, Amsterdam, Atlas, 2006 G. Marranci, Anthropology of Islam, Oxford: Berg, 2008, € 20,00 Reader (verkrijgbaar op de onderwijsadministratie)
50
Universiteit van Amsterdam www.uva.nl
51
Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Cross-Cultural Psychology Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie BS15 mw. dr D.A. van Hemert mw. dr D.A. van Hemert (Roetersstraat 15 kamer A. 912, +31 20 5256886) 6 Semester 1 Blok 1, Semester 2 Blok 1 Engels Classes Written exam
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/8930.html Inhoud Cross-cultural psychology studies differences and similarities in psychological functioning across cultural and ethnic groups, and tries to explain these differences and similarities in terms of sociocultural, ecological, and biological factors. This course highlights different areas of research, such as development, personality, and social behavior (for example, the extent to which people conform, their values, their interpretations of their own and others‘ behavior, and gender-specific behavior). In addition, cross-cultural differences in measured intelligence and potential explanations for these differences are discussed within the context of the public debate on the causes of cultural and ethnic differences. Another topic is cultural differences in language development and the Sapir-Whorf hypothesis of linguistic relativity, which states that language determines thinking. The relation between emotions and culture is extensively discussed, as well as similarities and differences in sensory perception (hearing, seeing, tasting), perception of two-dimensional figures and perception of depth. More applied topics in this course are acculturation and intercultural relations, and cross-cultural differences in communication and negotiation. Finally, methodological aspects of cross-cultural psychology will be discussed in detail, including design, ways to collect data, and possible sources of bias. In the first semester the course will be taught in English if exchange students participate. The course is taught in Dutch during the second semester. Students in the social psychology bachelor have priority in case of large number of students. Literatuur Berry, J. W., Poortinga, Y. H., Segall, M. S., & Dasen, P. R. (2002). Cross-cultural psychology. Research and applications (2nd edition). Cambridge University Press. ISBN: 9780521646178 (± € 42,-).
Cultuur en gezondheid Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Psychologie BK34 mw. K Hohnen en mw. dr. AMM Kolk mw. dr. AMM Kolk 6 Semester 1 blok 2 Nederlands Opdrachtgestuurd, intensief programma met 8 plenaire bijeenkomsten
52
Wijze van beoordeling:
literatuurtentamen (tien korte, open vragen), paper, aanwezigheid (verplicht) & inbreng, interview, en actieve deelname rollenspelen.
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/8889.html Inhoud Kennis van theorie en praktijk van culturele verschillen in somatische en psychische gezondheid. Het gaat hierbij zowel om verschillen tussen samenlevingen als verschillen binnen één samenleving (autochtonen versus allochtonen, mannen versus vrouwen, armen versus rijken). Thema‘s zijn voorts: universaliteitsversus relativistische/cultuurspecifieke benadering, de rol van migratie, de rol van acculturatie, beleving versus presentatie van klachten, interculturele communicatie en gespreksvoering, valkuilen in de diagnostiek, het opbouwen van een vertrouwensrelatie, interculturele hulpverlening/vrouwen- en mannenhulpverlening, implicaties voor beleid en organisatie van de gezondheidszorg. Vaardigheid in schriftelijke presentatie. Er wordt tevens aandacht besteed aan de eigen houding ten opzichte van mensen met een andere culturele achtergrond. Literatuurlijst (Onder voorbehoud van beschikbaarheid) Knipscheer, J.W. & Kleber, R. (2008). Psychologie en de multiculturele samenleving. Tweede editie (€29,50). Kolk, A.M. (2003). Sekse, gender en lichamelijke gezondheid. Handboek Klinische Psychologie, 4, 124. Knipscheer, J.W., & Kleber, R.J. (2004). A Need for Ethnic Similarity in the Therapist-Patient Interaction? Mediterranean Migrants in Dutch Mental-Health Care. Journal of Clinical Psychology, 60 (6). 543-554. Robinson, M.E., Riley, J.L III, & Myers, C.D. (2000). Psychosocial Contributions to Sex-Realted Differences in Pain Responses. In: Fillingim, R.B. (Ed.). Sex, Gender, and Pain. (pp. 41-68). Seattle: IASP Press. Hofstede, G., & McCrae, R.R. (2004). Personality and Culture Revisited: Linking Traits and Dimensions of Culture. Cross-Cultural Research, Vol #* No 1, 52-88. Overige literatuur wordt later bekendgemaakt.
Inleiding Culturele Antropologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Antropologie 01D dr. A.T. Strating dr. A.T. Strating 10 Semester 1 Nederlands Hoorcolleges en mentor/begeleidingsgroepen. Tussentoets, opdrachten en schriftelijk eindtentamen
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/844.html Doel Het verkrijgen van een breed, maar ook grondig overzicht van de centrale begrippen, theorieën en etnografische bronnen van de sociale en culturele antropologie. Na afronding van dit onderdeel hebben de studenten inzicht in de wijze waarop in de antropologie culturele en sociale vraagstukken worden bestudeerd en geanalyseerd. Inhoud Door middel van de hoorcolleges en de in de mentorgroepen behandelde literatuur krijgen de studenten een algemene inleiding in de antropologie. De hoorcolleges en het handboek geven een overzicht van
53
antropologische thema‘s, begrippen en theorieën die vervolgens aan de hand van de etnografische en theoretische literatuur op meer gedetailleerde wijze worden bestudeerd. De hoorcolleges dienen als inleiding en aanvulling op de te lezen literatuur, die vervolgens in de mentor-werkgroepen wordt behandeld. De meeste aandacht wordt daarbij besteed aan het verklarend bespreken, zoeken naar hoofdlijnen en kritisch beoordelen van de bestudeerde literatuur. Literatuur Eriksen, Thomas Hylland (2001). Small Places, Large Issues. An Introduction to Social and Cultural Anthropology. London: Pluto Press Harris, Marvin (1974). Cows, Pigs, Wars & Witches. The Riddles of Culture. New York: Random House. (Latere edities of edities van andere uitgevers zijn ook toegestaan). Andere literatuur wordt in de handleiding bekend gemaakt.
Inleiding in de Sociologie der Niet-Westerse Samenlevingen Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Antropologie 02D prof. dr. M.A.F. Rutten prof. dr. M.A.F. Rutten 10 Semester 1 Nederlands Hoorcolleges en responsiecolleges Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/1408.html Doel Eerste kennismaking met de sociaal-wetenschappelijke studie van het niet-westen in historisch perspectief en in relatie tot ontwikkelingen in het westen. Het doel is inzichten te krijgen in de dynamiek en stagnatie van samenlevingen door de ontwikkelingen op macro-niveau te verbinden met het micro-niveau. Centrale doelstellingen zijn de analyse van de lange-termijn ontwikkeling van de Noord-Zuid verhoudingen, van productiesystemen, van het fenomeen ontwikkeling en de diverse paradigmatische benaderingen daarbij en van enkele concrete manifestaties van ontwikkeling zoals globalisering, arbeid, ondernemerschap, en migratie. Het verkrijgen van theoretische inzichten wordt gekoppeld aan de opbouw van empirische kennis over de geschiedenis van de mondiale verhoudingen. Inhoud Het programma bestaat uit een samenhangende serie hoorcolleges waarin de ontwikkelingen van de wereldorde (de mondialisering), de veranderingen binnen lokale samenlevingen, en de rol van arbeid, ondernemerschap en migratie worden besproken in historisch en vergelijkend perspectief. Daarnaast vindt een uitwerkingscollege plaats dat bestaat uit de volgende onderdelen: - Thematische colleges over onderwerpen uit de niet-westerse sociologie (hierin zullen ook regelmatig illustraties van de stof worden gegeven in de vorm van documentaires) - Responsie/werkcolleges die betrekking hebben op de opgegeven literatuur die individueel is bestudeerd. Literatuur Eric Wolf (1982, 1997), Europe and the People without History. Berkeley: University of California Press. Latere edities zijn ook toegestaan. Nicole Constable (2007, 2nd edition), Maid to Order in Hong Kong: Stories of Migrant Workers. Ithaca and London: Cornell University Press. Dit is een volledig herziene versie van de 1997 editie, die dan ook niet meer bruikbaar is. Overige literatuur, waaronder losse artikelen worden aan het begin van het college bekend gemaakt.
54
Sociale Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies Migratie, segregatie en integratie I en II Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS Periode(n) Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Geografie, Planologie Bachelor en Internationale Ontwikkelingsstudies Minor 217.1-2 FRWA prof.dr. J.J. Latten, dr. J. Mansvelt Beck, mw. prof.dr. C.H. Mulder (coördinator), dr. W.J.M. Ostendorf en prof.drs. P.J. Scheffer mw. prof.dr. C.H. Mulder Nieuwe Prinsengracht 130 kamer G2.04 +31 20 5254014 10 ( 5 deel I) Semester 2 blok 1 en 2 Nederlands Colloquium, 1 of 2 excursie(s). KostenCa. € 50,-.
Actieve deelname aan het colloquium. Reeks kleine opdrachten. Schriftelijk tentamen na het eerste deel. Paper na het tweede deel.
http://studiegids.uva.nl/web/sgs/nl/c/9142.html Doel Gehele vak Studenten: kennen de recente ontwikkelingen en vraagstukken op het terrein van migratie, segregatie en de integratie van migranten in Nederland en in andere Westerse landen; kennen de belangrijkste theorieën, standpunten en centrale argumenten uit de wetenschappelijke literatuur betreffende deze thema‘s en kunnen deze kritisch beoordelen; kunnen in de wetenschappelijke literatuur en in rapporten gepresenteerde onderzoeksresultaten interpreteren en op waarde schatten; kunnen over de bestudeerde vraagstukken een eigen standpunt formuleren en hierover zowel mondeling als schriftelijk helder rapporteren; kunnen de beleidsopties overzien bij het beïnvloeden van buitenlandse migratie en segregatie en integratie van migranten, en de onbedoelde gevolgen van beleid. Leerdoelen deel I: Studenten: kennen de recente ontwikkelingen en vraagstukken op het terrein van migratie naar Nederland en naar andere Westerse landen, en kennen deze op basisniveau ook op het terrein van de segregatie en integratie van migranten; kennen de belangrijkste theorieën, standpunten en centrale argumenten uit de wetenschappelijke literatuur betreffende migratie en kunnen deze kritisch beoordelen; kunnen in de wetenschappelijke literatuur en in rapporten gepresenteerde onderzoeksresultaten interpreteren en op waarde schatten; kunnen over de bestudeerde vraagstukken een eigen standpunt formuleren en hierover zowel mondeling als schriftelijk helder rapporteren. Inhoud Migratie is een belangrijk demografisch en geografisch proces met diepgaande gevolgen voor zowel samenlevingen en regio‘s als voor de individuele migranten. In tal van Europese landen is de zoektocht volop gaande: hoe kunnen mensen met zeer uiteenlopende sociale en culturele achtergronden samenleven; wat betekent het om te spreken over de integratie van migranten? In deze cursus worden het verschijnsel migratie en de positie van migranten vanuit verschillende gezichtspunten belicht. Allereerst besteden we aandacht aan de oorzaken en gevolgen – op individueel en maatschappelijk niveau – van verhuizen, binnenlandse en buitenlandse migratie. In dit onderdeel komen verschillende benaderingen van migratie aan de orde, waaronder de levensloopbenadering en migratie als investering in menselijk kapitaal. Bediscussieerd wordt in hoeverre de verschillende benaderingen geschikt zijn voor het bestuderen van verschillende typen migratie en verhuizen, zoals woningmarktgestuurde migratie, arbeidsmarktgestuurde migratie en andere typen
55
migratie. De bestudeerde gevolgen voor het individu en huishouden zijn die op het terrein van sociale vraagstukken als de woningmarkt- en arbeidsmarktpositie. Wat betreft de gevolgen voor de samenleving beperken we ons vooral tot de immigratie naar Nederland en andere westerse landen, waarbij een toespitsing plaatsvindt op de gevolgen voor de demografische ontwikkeling van Nederland en de sociaal-culturele gevolgen van immigratie. Vervolgens besteden we aandacht aan de oorzaken en gevolgen van etnische segregatie. We bestuderen hoe de processen verlopen waarbij migranten en hun nakomelingen elkaar opzoeken, of onbedoeld bij elkaar terechtkomen, op de terreinen wonen, arbeid en school, wat de oorzaken zijn van deze processen, en wat dit voor buurten, individuen en huishoudens betekent. Het derde onderwerp is de integratie van migranten op zowel sociaal-economisch als sociaal-cultureel gebied. Integratie is per definitie een tweezijdig proces. Daarom beperken we ons niet tot de ‗prestaties‘ van migranten, maar houden we ons ook bezig met reacties hierop van de ontvangende samenleving, waaronder discriminatie en uitsluiting. In de cursus komen ook de mogelijkheden aan de orde die overheden hebben om immigratie, segregatie en integratie te beïnvloeden, dat wil zeggen de wijze waarop overheden in Europa invulling hebben gegeven aan beleid op deze terreinen, en de bedoelde en onbedoelde gevolgen van het beleid. Daarbij raken we aan fundamentele vragen: hoe maakbaar is de migratie, hoe stuurbaar zijn segregatie en desegregatie en hoe maakbaar is de integratie? Hoe ver mogen overheden gaan, bijvoorbeeld als het gaat om de regulering van huwelijksmigratie? In hoeverre kan een overheid ertoe bijdragen dat migranten zich gaan identificeren met hun nieuwe land? In de cursus wordt onder andere gebruik gemaakt van theoretische artikelen uit belangrijke wetenschappelijke tijdschriften, waaronder enkele ‗klassiekers‘ uit de migratieliteratuur. Geprobeerd wordt steeds een expliciete link te leggen tussen de theoretische benaderingen en concreet wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor komt de student veel te weten over hoe wetenschappelijk onderzoek naar migratie, segregatie en integratie in zijn werk gaat. Deel I (5 ECTS) wordt door alle deelnemers gevolgd en omvat het onderwerp migratie en die zittingen over segregatie en integratie waarin de huidige stand van zaken met betrekking tot deze onderwerpen wordt behandeld. Deel II (5 ECTS) kan alleen gevolgd worden door deelnemers aan deel I en omvat het grootste deel van de zittingen over segregatie en integratie, waarin deze onderwerpen verder worden uitgediept, plus de zittingen over overheidsbeleid met betrekking tot migratie, segregatie en integratie.
Transnational Migrant Networks and Flows Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode(n): Werkwijze: Toetsvorm:
Sociale Geografie Bachelor, International Development Studie Minor FRWA 210 mw. dr. V. Mazzucato (coördinator) mw. dr. V. Mazzucato Nieuwe Prinsengracht 130 kamer G2.16 +31 20 5254395 5 Semester 1 blok 1, voertaal Engels Lectures, seminars, and assignments. Participation in class discussions and presentations. Participation in class. Interview. Written exam. Interview report.
http://studiegids.uva.nl/web/sgs/nl/c/9135.html Doel Students: Know the main debates around migration and development for countries in the Global South. · Know the different dimensions of the concept transnationalism. Know the most important theories, approaches and central arguments in the academic literature on migration & development and transnationalism. Can interpret and analyze theoretical and empirical academic literature in the areas of migration & development and transnationalism. Can conduct interviews related to the topic of transnationalism and report here over. Can formulate a well-supported argument with regards to transnational phenomena based on the literature and interviews conducted.
56
Inhoud Migrants create and maintain linkages with people back home as well as with people in countries to which they migrate. These linkages form transnational networks through which all sorts of goods, money, services and ideas flow. Ultimately these flows have an impact on social, political, economic and cultural phenomena in migrant sending countries as well as in the neighbourhoods and cities that migrants live in. This course studies transnational networks and flows that link migrant sending countries with phenomena in migrant receiving countries. The Global South will appear prominently in the course. Networks and flows connecting the Global North with the Global South will be studied as well as networks and flows within the Global South. The course begins with a review of theories on the migration and development nexus and issues concerning migration from the perspective of migrant sending countries (e.g. brain drain vs. brain circulation). It then presents transnational approaches as a way of studying migrant realities and understanding the linkages that exist between migrant sending and receiving countries created through transnational networks. The course is comprised of lectures and seminars. In the lectures, theories and approaches to transnational networks and flows will be presented and analyzed. These will be compared with theories of migration & development that preceded transnational approaches to the study of migration. In the seminars, empirical examples will be discussed from literature and documentaries to highlight the theories discussed in the academic literature. Attention will be given to the change in institutions experienced in both migrant sending and receiving countries as a result of transnational migration. Policy measures and other options that exist in migrant sending and receiving countries in the Global South will also receive attention. Further, students will be taught interview techniques and how to analyze and report results of interviews. Students will apply and combine their theoretical knowledge and interview skills in an interview report written at the end of the course.
Minor Internationale Ontwikkelingsstudies The bachelor minor in International Development Studies can be combined with any other study. Students in political sciences, anthropology, human geography, communication, economics, law, literature, pedagogy or educational studies can pursue the minor in International Development Studies and combine it with their major. However, the minor in International Development Studies is also suitable for students in biology or chemistry who want to learn the social circumstances in which certain technologies are implemented and used. By combining a study in a particular discipline with this interdisciplinary minor, you will build up a broad expertise. You will also learn how different scientific fields are inter-related. This will provide you with an opportunity to contribute, from a broad and international perspective, possible solutions to complex social problems. The minor is particularly of interest to students who aspire to a career with international components. The minor in International Development Studies is a good preparation for the English Master's in International Development Studies (see http://www.ishss.uva.nl ). However, do take into account that the Master's in International Development Studies is a selective master's, in which only a limited number of students can be enrolled each year after an application and selection procedure. Although obtaining the minor will increase your chances, it will not provide automatic admission to the Master's in International Development Studies.
Introductory Course International Development Studies Study: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode(n):
International Development Studies FRWA 205 dr. N.P.C. Beerepoot (coördinator), mw. drs. M. Lopes Cardozo, dr. M. Novelli en mw. drs. N.R.M. Pouw dr. N.P.C. Beerepoot Nieuwe Prinsengracht 130 kamer G2.08 +31 20 5255753 10 Semester 1 en 2
57
Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
English Lectures, group discussions in class and on Blackboard, and group assignment. During the entire course, active student participation is required. At the end of the course there is an excursion to a development organisation or the Ministry of Foreign Affairs (half a day). Written assignment (take home exam, 70%), group paper (on Poverty Reduction Strategy Papers, 30%).
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/9146.html Doel Students: Know about international developments including post-war restructuring and economic growth, debt-led growth, the debt crisis, the neo-liberal agenda and the ‗lost decade for development‘, the UN conferences on social and environmental development, poverty reduction and the Millennium Development Goals and their social, economic, political, and environmental consequences for people in developing countries; Know the basic concepts and theories of international development, notably modernisation, dependency, neo-liberalism, people-centred development, post-development, postcolonialism and alternative development; Have insight into the history of development strategies and co-operation; Understand the role of important actors, notably national governments, the Bretton Woods institutions, international NGOs, and CSOs in international development; Have insight into current issues and debates in international development (e.g. social policies and change, good governance, sustainable development, poverty reduction strategies and the role of culture and ethnicity), within a context of globalisation; Are able to critically reflect on such issues and debates, and transmit these reflections both verbally and in writing. Inhoud The purpose of the course is to provide an introduction into development theory and practice from an interdisciplinary perspective. Starting with an overview of the history of development co-operation, the main concepts and ideas on development will be introduced (‗World Development‘). In doing so, we will explain the principal features of the theories underlying past and present approaches to international development, and discuss the role of the different actors including international organisations, national government and civil society organisations of development co-operation (‗International Development Theory‘, ‗Architecture of Development‘). In learning about development policies, they will be related to practical situations and to the consequences for poor and marginalized groups. This will provide the student a knowledge base to critically and independently assess issues in the current development debate, and those that are inter-related to processes of globalisation. In the first part of the course the focus in the lectures will be on acquiring basic knowledge on concepts and theories of international development, and understanding the historical background and the institutional organisation of development co-operation. In the second part of the course (Livelihoods, Thematic Subjects) the focus will be on applying this knowledge to present-day development problems and the development debate. The following blocks of lectures can be identified in the course: 1. Introduction 2. World Development (development of the world in the past 50 years, North-South linkages) 3. International Development Theory (introduction to various ‗theories‘ of development) 4. Architecture of development (working of WB, VN, donor agencies, NGO‘s etc.) 5. Livelihoods, households and community (with rural and urban focus) 6. Thematic subjects (e.g. health, education, metropolitan governance, small enterprise development, changing international division of labour; depending on area of expertise lecturer and guest speakers) Literatuur: Greig, A., D. Hulme and M. Turner, Challenging Global Inequality: Development Theory and practice in the 21st Century (available at Selexyz Roeterstraat 41).
58
Additional literature for this course will be accessible through the digital library.,-
Ingangseis: First year BA completed. Minor IDS students will be registered automatically for this course if they register for the minor IOS via website of IIS: http://www.iis.uva.nl . This course is not an elective!
Transnational Migrant Networks and Flows Studie: Code: Docent(en): Inlichtingen: ECTS: Periode(n): Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm·
Geografie, Planologie Bachelor en Internationale Ontwikkelingsstudies Minor FRWA 210 mw. dr. V. Mazzucato (coördinator) mw. dr. V. Mazzucato Nieuwe Prinsengracht 130 kamer G2.16 +31 20 5254395 5 Semester 1 blok 1 Engels Lectures, seminars, and assignments. Participation in class discussions and presentations. Participation in class. Interview. Written exam. Interview report.
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/9135.html Doel Students Know the main debates around migration and development for countries in the Global South. Know the different dimensions of the concept transnationalism.· Know the most important theories, approaches and central arguments in the academic literature on migration & development and transnationalism. Can interpret and analyze theoretical and empirical academic literature in the areas of migration & development and transnationalism. Can conduct interviews related to the topic of transnationalism and report here over. Can formulate a well-supported argument with regards to transnational phenomena based on the literature and interviews conducted. Inhoud Migrants create and maintain linkages with people back home as well as with people in countries to which they migrate. These linkages form transnational networks through which all sorts of goods, money, services and ideas flow. Ultimately these flows have an impact on social, political, economic and cultural phenomena in migrant sending countries as well as in the neighbourhoods and cities that migrants live in. This course studies transnational networks and flows that link migrant sending countries with phenomena in migrant receiving countries. The Global South will appear prominently in the course. Networks and flows connecting the Global North with the Global South will be studied as well as networks and flows within the Global South. The course begins with a review of theories on the migration and development nexus and issues concerning migration from the perspective of migrant sending countries (e.g. brain drain vs. brain circulation). It then presents transnational approaches as a way of studying migrant realities and understanding the linkages that exist between migrant sending and receiving countries created through transnational networks. The course is comprised of lectures and seminars. In the lectures, theories and approaches to transnational networks and flows will be presented and analyzed. These will be compared with theories of migration & development that preceded transnational approaches to the study of migration. In the seminars, empirical examples will be discussed from literature and documentaries to highlight the theories discussed in the academic literature. Attention will be given to the change in institutions experienced in both migrant sending and receiving countries as a result of transnational migration. Policy measures and other options that exist in migrant sending and receiving countries in the Global South will also receive attention.
59
Further, students will be taught interview techniques and how to analyze and report results of interviews. Students will apply and combine their theoretical knowledge and interview skills in an interview report written at the end of the course.
Health and Development Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode(n): Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Geography, Planning Bachelor and International Development Studies Minor FRWA 222 mw. dr. W. Koster (coördinator) mw. dr. W. Koster OZ Achterburgwal 185 kamer 208 +31 20 5256596 10 ( (In overleg met de docent kan een gedeelte van het vak gevolgd worden, met een studielast van 5 ECT) ) Semester 2 block 1, English Lectures and discussions Attendance (at least 11 meetings and the seminar), active participation in discussions, and preparation of presentation and questions for discussion. The final grade is composed of: 3 commentaries on literature (30%), essay on the book of Farmer (20%), paper and paper presentation (50%).
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/9181.html Doel Students: Know the key concepts, themes, problems, discourses and approaches concerning (ill) health and health care in developing countries as well as the relations between health and development; Are able to critically reflect on the subject matter of the course and to present their views both verbally and in writing. Inhoud In this course we pay attention to the major discourses, concepts and policies concerning health and health care in developing countries and the mutual causal relations between ill-health and poverty. We look at health and ill health from a social science and socio-epidemiological perspective. During the course the following themes will be addressed: environmental, social, cultural, political, and economic aspects of (ill) health and health care; community participation in health care; social epidemiology; global health policies and strategies including primary health care, health sector reforms, sector-wide approach, global public private initiatives; traditional health care; gender and health; access to treatment; essential drugs and the millennium development goals for health. We pay special attention to key global health issues including HIV & AIDS, other major communicable diseases, sexual and reproductive health and rights, and female genital surgery/mutilation and refugees. Onderwijsvorm The course consists of an introductory lecture, 12 lectures in which class participation plays an important role, and a concluding seminar in which students present their papers. The 12 lectures consist of a presentation by the (guest) lecturer followed by class discussion and group work. Students have to complete readings in advance of each lecture and complete four assignments: write three short commentaries (2 A4) on the literature for three of the lectures and prepare, in groups of 2 or 3 students, one presentation and questions for discussion on the topic of one week‘s lecture. Literatuur: Book by Paul Farmer ‗ Infections and inequalities. The modern plagues.‘ articles (list with titles available in January 2007).
60
Bijzonderheden Guest lecturers are from WEMOS, Royal Tropical Institute (KIT), Medical Anthropology Unit of the University of Amsterdam, MSF, and consultancy firms.
Factulteit der Geesteswetenschappen Religiestudies: methodieken en thema's Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religiestudies RS6016 dr. C.K.M. von Stuckrad dr. C.K.M. von Stuckrad 10 Semester 1 Nederlands Hoorcollege en werkcollege 5 toetsmomenten
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/7513.html Doel Kennismaking met de belangrijkste theoretische vraagstukken omtrent de bestudering van religie en met de geschiedenis van het vak religiestudies. De studenten leren de problematiek van het definiëren van 'religie' kennen en kunnen verschillende benaderingen van religie in hun context plaatsen en beoordelen. Eindtermen: De studenten zijn in staat de aangeboden kennis over belangrijke onderwerpen van het vak religiestudies te reproduceren. ( Corresponderende toetsvorm: korte KAVV's en take-hometentamen.) De studenten kunnen in groepsverband wetenschappelijke vraagstukken presenteren en in discussies hun eigen stellingen verdedigen. ( Corresponderende toetsvorm: mondelinge presentaties en discussieforum op Blackboard.) De studenten zijn in staat om onder begeleiding een wetenschappelijke discussie te volgen en enkele aspecten ervan schriftelijk te presenteren; ze kunnen wetenschappelijke literatuur zoeken over een thema uit het college. ( Corresponderende toetsvorm: literatuurlijst en korte paper.) Inhoud De religiewetenschap ontstond als een onafhankelijke discipline in de negentiende eeuw, in verband met de filologie, de christelijke theologie en een belangstelling voor buiten-Europese culturen. De geschiedenis van het vak levert bepaalde vraagstukken en problemen op die het onderwerp zijn van deze cursus. Als een introductie tot de terminologie en de methodiek van de religiewetenschap zullen de volgende vragen centraal staan: Wat betekent ‗religie‘ eigenlijk? Wat is het onderwerp van deze discipline? Welke gevolgen hebben definities van religie? Hoe ontstaan religieuze identiteiten? Hoe is de relatie tussen religie en de publieke sfeer? Antwoorden worden besproken in verband met cultuurwetenschappelijke benaderingen en theorieën, zoals postcolonial studies en gender studies. De nadruk zal liggen op religies in de hedendaagse cultuur en de opkomst van seculiere wereldbeelden in het westen. Deze module bestaat uit een hoorcollege en een werkgroep waarin de voorbereidingsliteratuur en vraagstukken uit het hoorcollege worden besproken. Verder wordt de module in nauw overleg en samenwerking met het vakspecifieke gedeelte van ―Academische Vaardigheden‖ doorgevoerd. Literatuur Aanbevolen, maar niet verplicht: Willi Braun & Russell T. McCutcheon, red. Guide to the Study of Religion, London & New York 2000.
61
Voor degenen die Duits lezen: Hans G. Kippenberg & Kocku von Stuckrad, Einführung in die Religionswissenschaft: Gegenstände und Begriffe. München: C.H. Beck, 2003. De studiehandleiding (met literatuurlijst, het programma, en verdere informatie) is vanaf een maand voor aanvang van de module te downloaden op http://www.vonstuckrad.com (zie ―Courses‖).
Godsdienstpsychologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religiestudies OKCA prof.dr. J.A. van Belzen prof.dr. J.A. van Belzen 10 Semester 2 Nederlands zelfstudie en hoorcollege één mondelinge presentatie, drie schriftelijke toetsen
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/5731.html Inhoud De module biedt een elementaire inleiding in de godsdienstpsychologie alsmede in haar geschiedenis: naast een aantal klassieke theorieën komt meer recente theorieontwikkeling aan de orde. Literatuur Wulff, D.M., Psychology of religion. Classic and contemporary, second edition; New York, 1997 Belzen, J.A. van, Psychologie en het raadsel van de religie. Amsterdam: Boom, 2007 syllabus.
Islam Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religiestudies RS6015 dr. R.L.A. van Leeuwen dr. R.L.A. van Leeuwen 10 Semester 2 Nederlands hoorcollege en werkgroep schriftelijke opdrachten en schriftelijk tentamen
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/5735.html Doel Het verwerven van basiskennis over de islam en over wetenschappelijke benaderingen van aspecten van de islam, zoals ontstaansgeschiedenis, religieuze teksten, stromingen, actuele discussies, enz.; inzicht in het actuele debat over de islam in de moderne samenleving. Inhoud Deze module biedt een inleiding op de islam vanuit religiewetenschappelijk perspectief, waarbij de aandacht zich vooral richt op de moderne verschijningsvormen van de islam en de actuele debatten met betrekking tot de plaats van de islam in de moderne samenleving. Er zal worden ingegaan op de variëteit aan opvattingen en praktijken van moslims ten aanzien van religie, cultuur en samenleving. Aan de hand van een aantal
62
thema's wordt uitgewerkt hoe deze opvattingen en praktijken historisch vorm hebben gekregen en zich tot elkaar verhouden. Deze thema's zijn onder meer: koranwetenschap, islamitisch recht, volksgeloof, mystiek, Europese islam, globalisering en politieke islam. Literatuur Henk Driessen (red.), In het huis van de Islam, verschillende drukken (€ 24,50)
Islam in Europa: religie, seculiere staat en publiek domein Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religiestudies RS7813 dr. R.L.A. van Leeuwen en dr. S.J. Vellenga dr. R.L.A. van Leeuwen 10 Semester 1 Nederlands Hoorcollege en werkcollege Uitvoerige KAVV's en werkstuk.
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/4937.html Doel De student is in staat wetenschappelijke betogen en teksten over islam in Europa en over de complexe relatie tussen islam en context in Europa schriftelijk samen te vatten, daar vragen bij te stellen en met elkaar in verband te brengen; de student is in staat wetenschappelijke betogen en teksten over het publieke debat over islam in Europa schriftelijk samen te vatten, daar vragen bij te stellen en met elkaar in verband te brengen; de student is in staat onder begeleiding zelf kennis te verwerven over één aspect van het thema islam in Europa en/of het publieke debat daarover, dat te problematiseren en daarover te reflecteren en dat alles in een schrifteljjk werkstuk adequaat weer te geven. Inhoud Het gangbare beeld is dat in het moderne Europa religie steeds verder uit de openbaarheid verdwijnt en uitsluitend een privé-zaak wordt. Maar door het regelmatig oplaaien van gewelddadige conflicten met een religieuze lading in Noord Ierland, op de Balkan en de blijvende rol van religie in politiek, onderwijs en publiek ritueel wordt dit beeld geproblematiseerd. Een zeer interessante casus in dit verband is de opkomst van de islam in Europa. Regelmatig doen zich conflicten voor over de vraag hoe islamitisch onderwijs, het dragen van religieuze kleding of de openbare uitingen van imams over vrouwen- en homorechten zich verhouden tot een zich als fundamenteel neutraal definiërende staat. In de module wordt het wetenschappelijke debat over de ontwikkeling van de islam in Europa en het publieke debat daarover behandeld tegen de achtergrond van de positie die moslims in Europa innemen en kenmerken van de hedendaagse Europa als de scheiding tussen kerk en staat, pluralisering en individualisering. Literatuur Douwes, D., M. de Koning, W. Boender (red.), Nederlandse moslims. Van migrant tot burger, Amsterdam 2005 Klausen, Jytte, The Islamic Challenge. Politics and Religion in Western Europe, Oxford: Oxford University Press 2007 Readers
Godsdienstsociologie Studie: Code:
Bachelor Religiestudies RS7012
63
Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
dr. S.J. Vellenga dr. S.J. Vellenga 10 Semester 1 Nederlands Hoorcollege en werkcollege Korte KAVV‘s, een onderzoeksopdracht en twee tentamens.
http://studiegids.uva.nl/web/uva/sgs/nl/c/5737.html Doel
De student is in staat belangrijke concepten, benaderingen en debatten in de (godsdienst)sociologie te reproduceren; de student is in staat moderne religieuze fenomenen vanuit een sociologisch perspectief te benaderen; de student is in staat onder begeleiding een (godsdienst)sociologische onderzoeksvraag te formuleren, een beperkte onderzoeksopdracht uit te voeren en daarvan adequaat schriftelijk verslag te doen.
Inhoud De module biedt een inleiding in de sociologie en met name de godsdienstsociologie. Het centrale thema is de complexe verhouding tussen religie en samenleving onder condities van moderniteit. Ingegaan wordt op de vraag welke rol religie speelt bij fundamentele vraagstukken van identiteit en zingeving, conflict en integratie, en verdeling en armoede. Werk van klassieke en hedendaagse auteurs komt aan de orde. De wereld van religieuze groeperingen, bewegingen en cults wordt verkend. Van de student wordt verwacht een beperkt onderzoek uit te voeren. Literatuur J. van Hoof & J. van Ruysseveldt (red.), Sociologie en de moderne samenleving: Maatschappelijk verandering van de industriële revolutie tot in de 21ste eeuw, Boom: Amsterdam/Meppel 2001 (4e druk) M.B. McGuire, Religion. The Social Context, Wadsworth Publishing Company: Belmont (Cal.) (laatste druk) Syllabus
Pedagogische en Onderwijskunde Wetenschappen Race and ethnic relations in education Studie: Code: Lecturer: Contact: ECTS: Period: Structure: Assessment::
Pedagogische Wetenschappen K418 dr. M. Alkan 020-5251252
[email protected] 10 credits – level 3 Second semester, period 5-6, Thursday morning Readings and active participation in group discussions Preparation and presentation of a position paper, critique of a journal article, and a term paper.
Content The purpose of the course is to provide the participants with a comprehensive knowledge and understanding of the theory, policy and practice of multi ethnic, anti-racist education. With a consideration given to the dominant racial forms of education, the distinct characteristics and the context of anti-racist perspective in education will be explored and analysed. Alternative approaches to the planning and implementation of curriculum programs will be examined and further developed. Among the topics that are covered in the
64
course are theory and policy considerations; manifestations of racism and ethnicism in curriculum and instructional processes, ethnicity and educational performance; curricular and instructional strategies in multi ethnic, anti-racist education; issues relating to language diversity, etc. In addition to the general objectives of the course, opportunities will be provided for the student planning and achievement of individual objectives that involve acquiring knowledge, skills and attitudes on which further learning can be based.
Objectives This course provides you with competencies: 1) comprehend definitional issues, policy perspectives and theoretical positions in relation to race, ethnic and minority relations in education 2) understand the factors which led to the development of major racial/ ethnic forms of education, including migrant education, multicultural /intercultural education and anti-racist education 3) describe major curriculum and instruction issues and problems confronting the planning and implementation of anti-racist teaching and offer realistic solutions to these problems 4) demonstrate in writing or orally a firm grasp and working knowledge of major literature references related to the field of race and ethnic relations in education, and 5) conduct a library research study, a case-study, or a survey on a problem related to race and ethnic relations in education. Literature, partial excerpts from: Banks, J.A. (2006). Cultural Diversity and Education – Foundations, Curriculum, and Teaching. Boston: Pearson Education Inc. € 73, Banks, J.A. and C.A. Banks (2005). Handbook of research on multicultural education. New York: Macmillan € 93, Castles, S. (2000). Ethnicity and Globalisation. London: Sage, £ 20.99. Ghosh, R. and Abdi, A.A. (2004). Education and Politics of Difference. Toronto: Canadian Scholars‘ press, € 22,- (long delivery!). A reader containing relevant articles and book chapters is available at the studentdesk.
The meaning of having children in cultural perspectives Study: Code: Lecturer: Contact: ECTS: Period: Language: Structure: Assessment:
Pedagogic sciences Bachelor 3 K412 dr. H.M.W. Bos 020-5251206
[email protected] 10 EC second semester, period 5 and 6, Monday afternoon English weekly meetings with assignments, presentations and discussion on the basis of the assignments and presentations during the course.
Objectives In this course we will discuss the following themes: the desire to have a child, infertility, new reproductive techniques, the development of children following the use of NRTs, genetic screening and diagnosis, sex selection, lesbian and gay parenthood, and the political and media debate around these issues.
Contents All human societies put a great value on having children. However there are many social and cultural differences as regards to the reasons for having children, the ideal number of children, the importance of sons and daughters, and also about childlessness whether voluntary or involuntary. Involuntary childlessness often leads to devastating personal and social-economic consequences for the concerned men, and especially the women. At present, we live at a time in which the New Reproductive Techniques, such as IVF, ICSI, full surrogacy, and cloning are rapidly developing. These new techniques open up unexpected prospects for would-be parents: Couples, who probably would have remained childless in earlier times. What are the social and individual consequences of the NRTs? What does a birth following NRT‘s mean for parents and children? How does this new way a forming a family influence parenting and child-outcomes? Also there are new developments in the associated field of genetic diagnosis and screening, for example Pre-implantation
65
Genetic Diagnosis, Spermatozoa Analysis, Maternal Serum Screening, Foetal Cell Analysis, and the widespread introduction of high quality ultrasound examinations. It is important to consider all these developments, and their consequences, in the light of the social, cultural and religious constraints and possibilities. For instance there are vastly different opinions about the acceptability of donor-gametes, surrogacy, adoption, and screening for genetic diseases, and sex-linked or traitlinked selection of foetuses. Also there is a large difference between rich and poor resource countries concerning the availability of new technologies. Moreover the western biomedical model about procreation is not generally accepted in many parts of the world, and diverse indigenous models are adhered to. In this module we try to deal with the afore mentioned questions, on the basis of scientific research from various disciplines, such as pedogigics, psychology, cultural anthropology, sociology, ethics, women‘s studies, and public health.
Literature
Infertility around the Globe. New Thinking on Childlesness, Gender, and New Reproductive Technologies. Inhorn M.C., and Van Balen F. (Eds). Berkeley, Los Angeles, London: University of California. Press. 347 ps. (2002) € 28,95 Reader
Families across cultures Study: Code: Coordinator: Contact: Credits: Period: Language: Structure:
Assessment:
Pedagogies, Mastertrack Children's Rights M429 dr. E. Mulder 020-5251532
[email protected] 10 first semester, Monday 11-13 and Thursday 11-13 English In the first part: weekly sessions with the individual researchers. Reviews, comments, and discussion about published and submitted papers of the researchers and research proposals. Weekly assignments. Endpaper will be a summary of one of the papers published by the research-group, which can be published in a professional journal. In the second part: weekly sessions, thorough discussion of the literature requiring active student participation (assignments). First part: assignments and paper Second part: assignments individual paper
Objectives Knowledge and understanding of: 1. the wide variety of family structures throughout the world; 2. the effects of these cross-cultural differences on the development of children; 3. the issue of children‘s rights in various family forms.
Contents The first part of this course (6 Ects) coincides with the research master course ‗Childhood education, family support, and development‘ (MR026). In this part students and researchers will talk about the following topics (a) recent developments in theories about the interaction between child development and child rearing, (b) the findings of the studies and the designs and instruments used (c) interventions and facilities aimed at improvement and social support In this course the focus is on child development and child rearing within traditional and non traditional families (such as patchwork families, lesbian parent families, and ―new reproductive technology families‖). Special attention is given to family relationships (cf. siblings). Besides this, day-care centers are considered another setting of proximal environment of the developing young child. Child characteristics discussed are social adjustment, cognitive development, gender orientation and temperament. Also, specific attention is
66
given to the wider social context in which one lives. In this respect cross-cultural differences (cf. parental/day care staff belief systems) are taken into account. The second part of this course (4 Ects) will be devoted to the position of children in different family structures, and to the children‘s rights issues involved.
Study materials
First part: papers and research proposals. Second part: literature on children‘s rights and families.
67
Universiteit Leiden www.leidenuniv.nl
68
Faculteit Sociale Wetenschappen Basismodule: Gender Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie Bachelor 2 2BG08 Dr. José van Santen en Dr. Ratna Saptari 5.0 1e semester Blok:Blok I Nederlands hoorcolleges (18 uur = 27 sbu) werkstukken en tentamen
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=142&c=17&t=3&v=&k=23003&oc=86&garb=0.233971 78461685975 Doel Deze cursus beoogt dat studenten de verschillende benaderingen ten aanzien van het concept -gender- in de rest van hun studie kunnen toepassen. Dit wil zeggen dat ze het verschil tussen de genders theoretisch leren duiden evenals de sociale constructie en deconstructie van vrouwelijkheid en mannelijkheid en de sociale belichaming daarvan. Verder moeten studenten de concepten van verschil en gelijkheid tussen vrouwen en mannen, maar ook bij vrouwen onderling en mannen onderling kunnen begrijpen en de contexten en aspecten die daaraan ten grondslag liggen. Belangrijk daarbij is om te leren onderkennen hoe al deze aspecten de algemene visie ten aanzien van individuen en samenleving én de -domestieke- en -publieketerreinen beïnvloeden. Studenten moeten de wijze waarop gender samenhangt met andere concepten zoals etniciteit, klasse, religie, leeftijd, generatie enz. leren onderkennen. Studenten moeten leren herkennen hoe de relatie tussen lokale en globale ontwikkelingen in relatie tot gender verlopen, b.v.: de wijze waarop mobiliteit (migratie e.d.) en ruimtelijke grenzen gender constructies voortdurend definiëren en her definiëren. Deze basismodule zal een belangrijke introductie zijn om de gender-aspecten binnen de oriëntatiemodulen (en later de specialisaties daarbinnen) te onderscheiden (-Media Worlds-, -Global Connections- en Development in Place-) . Deze cursus wil studenten kritisch leren kijken naar besluitvorming en beleid en de theoretische literatuur in relatie tot -genderproblematiek-. Literatuur Een groot aantal artikelen, te vinden op de website.
Basismodule: Religie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, Bachelor 2 2BR08 Dr. Erik de Maaker 5.0 1e semester, blok 1 Nederlands Hoorcollege Take home tentamen over collegestof en literatuur
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=142&c=17&t=3&v=&k=23002&oc=86&garb=0.222549 8018373505
69
Inhoud De antropologie van de religie bestudeert op grond van antropologische theorieën en aan de hand van antropologische onderzoeksmethoden het religieus geïnspireerd denken en handelen. Dit betreft uiteenlopende verschijnselen zoals persoonlijke spiritualiteit, religieuze samenkomsten en rituelen, genezing, hekserij, bekering en pelgrimage. Op welke wijzen kunnen antropologen religie bestuderen? In hoeverre kan religie beschouwd worden als een op zichzelf staand verschijnsel? Hoe is religieus denken en handelen verbonden met andere maatschappelijke domeinen? En hoe krijgt religieuze verandering vorm? De cursus gaat in op vragen zoals deze aan de hand van etnografische voorbeelden die betrekking hebben op religies wereldwijd. Daarmee biedt de cursus ook een introductie ten aanzien van een aantal globale en/of locale religieuze bewegingen. De cursus wordt geëxamineerd middels een take-home tentamen dat zowel de literatuur als de in de hoorcolleges besproken stof omvat. Aanwezigheid bij, en deelname aan, de hoorcolleges is derhalve verplicht. Literatuur Bowen, John R. (2007), Religions in Practice: An Approach to the Anthropology of Religion (4th edition). Boston: Allyn and Bacon / Prentice Hall nader op te geven artikelen
Internationale migratie en transnationalisme Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, Bachelor 3 3IMT Dr. Lisa Nell 10.0 1e semester Blok I & II Nederlands Hoorcollege (13 uur = 19,5 sbu) Practicum (13 uur = 13 sbu) Opdrachten
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=143&c=17&t=3&v=&k=22965&oc=87&garb=0.646839 7464051805 Doel De cursus biedt gedegen kennis over internationale migratie en transnationalisme en de uitdagingen die deze processen vormen voor participatie in het land van vestiging én het (voormalige) land van herkomst. Studenten worden geïntroduceerd in de belangrijkste theorieën en concepten omtrent deze thema-s en de interdisciplinaire debatten die hieraan zijn verbonden. Doormiddel van opdrachten en discussie zullen studenten abstracte theorieën toepassen op concrete voorbeelden uit de literatuur en de praktijk, zoals het dagelijkse nieuws en eigen ervaringen. Inhoud Als gevolg van internationale migratie en de vestiging van individuen en gezinnen in verschillende landen onderhouden migranten en hun nakomelingen op grote schaal contacten met het (voormalige) land van herkomst. Processen van globalisering, zoals nieuwe communicatie technologieën en transportmiddelen, lijken de mogelijkheden te vergroten. In de landen van vestiging groeit de zorg over de gevolgen van deze zogenaamde transnationale contacten. Belemmert dit integratie? Worden buitenlandse invloeden geïmporteerd die niet alleen het leven van migranten beïnvloeden, maar ook binnenlandse en buitenlandse politiek bepalen? En wat betekent het voor de landen van herkomst als een groot deel van de bevolking emigreert? Naast deze maatschappelijke discussies, is er de afgelopen decennia een groeiende aandacht voor deze processen in het veld van migratie en etnische studies. Theoretische benaderingen over internationale migratie, integratie en transnationalisme worden herzien. Ook discussies over onderzoeksmethoden naar migratie in de context van transnationalisme en globalisering staan centraal. -Multi-sited- veldwerk vervangt in toenemende mate het klassieke antropologische veldwerk waarbij de onderzoeker op één plek blijft.
70
Binnen migratiestudies transnationaliseren onderzoekers steeds vaker mee met zijn/haar onderzoeksobjecten, zowel fysiek als virtueel. Het eerste deel van de cursus biedt een introductie over theoretische en methodologische benaderingen van internationale migratie en transnationalisme. In het tweede deel worden deze theorieën toegepast op specifieke sociale, culturele en politieke transnationale activiteiten zoals, transnationaal trouwen, steuncampagnes aan politieke partijen en online discussiefora van vluchtelingen. Aan de hand van bestaande literatuur, actuele maatschappelijke vraagstukken en eigen observaties bediscussiëren studenten implicaties van migratie en transnationalisme voor burgerschap en participatie in zowel de landen van vestiging als de (voormalige) landen van herkomst. Literatuur Stephen Castles and Mark J. Miller (2003) International Population Movements in the Modern World. The Age of Migration. Third Edition. New York: The Guilford Press. Reeks nader aan te kondigen artikelen.
Medische Antropologie en Sociologie Studie: Cursuscode: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, Bachelor 3 3ME08 Dr. W.H.J.C. Dechering 10.0 1e semester Blok I & II Nederlands hoorcollege Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=143&c=17&t=3&v=&k=22939&oc=87&garb=0.341527 8955263421 Inhoud In deze cursus wordt naast een sociaal-wetenschappelijke benadering van de verschillende vormen van gezondheidszorg ook een overzicht gegeven van de medisch-biologische problematiek van de belangrijkste volksziekten in de (sub-) tropen. Naast deze ecologische invalshoek wordt er stil gestaan bij epidemiologische zaken als gezondheidstrends, en basisbegrippen om ziekte incidentie en prevalentie te meten. Hier moeten met name de grondbeginselen van logistische regressie en survival technieken genoemd worden die in deze cursus behandeld zullen worden. De trends in mortaliteit/morbiditeit komen aan de orde door het aanleren van schattingsmethoden voor fertiliteit en mortaliteit. De derde invalshoek bestaat uit de behandeling van gezondheidsystemen. De verschillende systemen van gezondheid en de aanpak van een systeem van moderne gezondheidszorg in verschillende ontwikkelingslanden wordt met name vanuit een kritisch medisch antropologisch oogpunt bekeken waarin de politiek-economische aspecten aan bod komen. Tevens wordt aandacht geschonken aan Primary Health care, moeder en kindzorg, internationale gezondheidsplanning, traditionele gezondheidszorg en plantengeneeskunde. Een speciaal thema dat niet ontbreekt is de rol communicatie arts-patient en modellen voor gedragsverandering die van belang zijn voor gezondheidsvoorlichting. Literatuur Diverse artikelen te vinden op de website
Religion and Modernity in Global Context Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon:
Cultural Anthropology and Development Sociology, Bachelor 3 3RM Dr. Erik de Maaker, Prof. Dr. Peter Pels, Prof. Dr. Patricia Spyer Dr. Erik de Maaker
71
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
10.0 2nd semester Block I & II English lectures, tutorial written assignments
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=143&c=17&t=3&v=&k=23024&oc=87&garb=0.950971 0818191862 Content This course explores the changing significance of religion in the present day world. Classical modernization theory predicted the gradual decline of religiosity. However, in recent decades, religion has once again gained prominence as a prime societal force. What is the relationship between religion, secularism and modernity? When do we define beliefs as religious? What needs are religious communities catering to? What can we learn from religious rituals? How are new religious beliefs emerging? The course has been divided in three sections: · Religion, modernity, secularism (week 1-3) · Everyday religion (week 4-9) · Beyond religion (week 10-12). The course intends to familiarize students with the major anthropological and sociological debates on religion, secularism and global modernity; to get acquainted with methodological approaches to the study of religion; and to equip students to pursue further studies in the field of religious practices. Literature Susan Harding (2000), The book of Jerry Falwell: Fundamentalist Language and Politics. Princeton, NJ: Princeton Press. Articles to be specified at the beginning of the course.
Social Movements Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Cultural Anthropology and Development Sociology, Bachelor 3 3CI Dr. Marianne Maeckelbergh and Dr. Ratna Saptari 10.0 1st semester Block I & II English Lectures and class discussion, readings and assignments, and one research project with final paper, presentation. weekly AQCI assignments, final research project.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=143&c=17&t=3&v=&k=23005&oc=87&garb=0.409798 8051517728 Content Social movements and collective action have emerged in close connection with the development of structural inequalities, marginalization and exclusion on the one hand and the ideas of rights, social justice and entitlements, on the other. Different groups and organizations have built platforms of solidarity and mobilization to make claims and express their grievances targeting either the state or capital or international institutions. If in the past social movements or collective action have emerged and concentrated protest within nation-states or colonial states, with the increasing interconnectedness of different locations and social spaces, hierarchically or vertically, currently social movements have attained global dimensions. This course will therefore examine and discuss social movements as part of global processes but also as being locally embedded. It will look at how local action is -externalized- or become part of global action; and how global social movements are internalized; and how meanings change as politics of contention experience shifts in scale. By concentrating on specific cases we will look at the cultural, political and social dimensions of social movements. Theoretical debates generated within different disciplines in the social sciences and the contribution of anthropology to these debates will be discussed.
72
Literuur
Selection of journal articles.
Culture and Diversity at Work Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Psychology, Bachelor 3 XXXX Dr. Colette van Laar dr. Colette van Laar,
[email protected] 5.0 1st semester Block:Block II English Lectures Exam and Asignment
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2478&c=17&t=3&v=&k=22439&oc=6942&ga rb=0.08535948657854409 Content The aim of this course is to give students insight into the social psychological processes that play a role in the field of work and organizations with regard to culture and diversity. The world of people in organizations has changed dramatically in past years as more ethnic minorities are entering the labour force and as women are moving into traditionally male-dominated fields and into higher managerial positions. Organizations are also increasingly operating on a global scale, managing workforces consisting of many nationalities and in different countries. In the coming decades this diversity is expected to grow as these processes continue. This course provides insight into classic and current theories and research regarding the impact of diversity on group processes, motivation and performance. It pays particular attention to the challenges that are presented by a diverse labor force in recruitment and selection, evaluation, leadership, and decision-making. It also addresses how stereotypes and prejudice can influence personnel decisions and career development; how group composition affects team work and how motivation is impacted by group processes. Objective(s) By the end of the course students will be expected to understand the key concepts and theories presented in the course and their relationship to each other, and are expected to be able to apply these to issues relevant to culture and diversity at work. Literature The literature for the course consists of current and classic literature regarding social psychological processes relevant to Culture and Diversity at Work. The assigned papers and chapters will be made available through Blackboard. In addition, students will search for additional literature as part of their course assignment.
Cultural Aspects of Health and Health Care, a psychological perspective Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Psychology, Bachelor 3 xxx Prof. Dr. S. Maes, Dr. Carolien Rieffe and guest lecturers Prof. Dr S. Maes tel. 5273746 5.0 2nd semester Block II English Lectures Exam with yes/no questions, additionally a four page paper on a specific topic related to the course and a poster presentation
73
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2478&c=17&t=3&v=&k=22439&oc=6942&garb=0.255 01613865795925
Content This course addresses a psychological perspective on culture, health, disease and health care. Topics covered by the course are: migration; personality and culture; a cultural perspective on health beliefs, health risk perception and health behaviour ; cultural aspects of coping with stress and adaptation to traumatic events; pain and culture; culture and the development of psychopathology in children and adolescents; a cultural perspective on psychopathology and cultural aspects of health care use (healers, the professional sector and in- and outpatient settings) and communication with health care professionals. In this respect attention will be paid to cultural aspects of core psychological concepts and models. Literature C.G. Helman (2007). Culture, Health and Illness (FIFTH EDITION), Hodder Arnold, London A set of articles (see Blackboard)
Godsdienstwetenschappen Inleiding tot de godsdienstwetenschap Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Godgeleerdheid Bachelor 1 * W. Hofstee
Wijze van beoordeling:
Schriftelijk tentamen over literatuur en collegestof (980%). Bij de eindbeoordeling wordt ook meegewogen de kwaliteit van de gemaakte schriftelijke opdrachten (10%).
5.0 1e semester Blok:Blok I & II Nederlands Hoorcollege met schriftelijke opdrachten. Tijdens het eerste college krijgen studenten een programma waarin per week staat vermeld wat er behandeld wordt. In het college wordt de verplichte literatuur besproken en wordt een bibliografische opdracht gegeven die tot doel heeft vaardigheid op te bouwen in het zoeken en correct vermelden van wetenschappelijke teksten.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=20520&oc=7033&garb=0.632 6473090544924 Beschrijving In dit college maken studenten kennis met het vak godsdienstwetenschap, opgevat als een interdisciplinair wetenschappelijk programma waarbinnen op basis van empirisch onderzoek historische en sociaalwetenschappelijke kennis wordt vergaard over religies en religieuze verschijnselen in verschillende culturen in heden en verleden, met het doel meer en beter inzicht te krijgen in ontwikkeling, functie en betekenis van religie of aspecten daarvan. Naast de geschiedenis van het vakgebied worden vanuit een probleemgericht perspectief kernbegrippen, thema-s, theorie-n, inzichten, onderzoeksvragen en -methoden behandeld die momenteel in de moderne godsdienstwetenschap een rol spelen. Doelstelling Na afloop beschikken de studenten over parate kennis m.b.t. elementaire geschiedenis, onderzoeksvragen,
74
kernbegrippen, theorie-n en methoden van de Godsdienstwetenschap. Zij kunnen onderzoeksvragen koppelen aan specifieke methoden van onderzoek, en religieuze verschijnselen en thema-s relateren aan kernbegrippen en theorie-n. Zij zijn in staat over een bepaald ondererp wetenschappelijk materiaal te verzamelen en dit bibliografisch correct te noteren. Literatuur M. Lambek (ed.), A Reader in the Anthropology of Religion, 2nd edition (Oxford: Blackwell, 2008) W. Hofstee, Godsdienstwetenschap. Een inleiding. Syllabus bij aanvang van de colleges beschikbaar tegen kostprijs. N.B.: Beide boeken dienen bij aanvang van de colleges in bezit van iedere student te zijn! Het boek van Lambek is verkrijgbaar bij o.a. boekhandel Atleest, Kort Rapenburg 12a te Leiden.
Inleiding Geloofsleer en Geschiedenis van de islam Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal:Nederlands Werkwijze:
Islamitische Theologie Bachelor 1 Prof. dr. M.S. Berger Prof.dr. M.S. Berger (
[email protected]) 5.0 1e semester Blok:Blok I & II Combinatie hoor/werkcollege. Elke student bereidt een presentatie en een schriftelijke samenvatting voor over een hoofdstuk uit het lesboek. De student is verplicht op het college aanwezig te zijn en actief te participeren.
Beoordelingsvorm: http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=22686&oc=7033&garb=0.929 1953158607481 Beschrijving De islam ontwikkelde zich in korte tijd van een lokaal verschijnsel tot een van de grootste en meest verbreide religies van de mensheid. In dit college staat de historische ontwikkeling van de Islam centraal. Een overzicht zal worden gegeven van theologische, culturele, sociale, politieke en juridische ontwikkelingen. Het college volgt in grote lijnen de chronologische ontwikkeling van de Islam (met gepaste aandacht voor de cultuurgeschiedenis) van zijn ontstaan op het Arabisch schiereiland tot zijn huidige, wereldwijde, verspreiding. Studenten hebben na afronding inzicht in de belangrijkste periodes in de islamitische geschiedenis wereldwijd, met een bijzondere nadruk op de formatieve periode (tot ongeveer 900) en op de geschiedenis van de islamitische wereld sinds de negentiende eeuw. Ze hebben inzicht gekregen in de historische en geografische verscheidenheid van islamitische culturen. Doordat studenten vertrouwd raken met de belangrijkste wetenschappelijk instrumenten voor verdere studie van de islamitische geschiedenis (Encyclopaedia of Islam; Index Islamicus; atlassen en andere standaardwerken) zijn zij in staat verder onderzoek op dit terrein aan te vatten.
Literatuur
Fazlur Rahman, 'Islam', University of Chicago Press, 1979 Malise Ruthven, 'Islam in the World', Oxford University Press, 2006 (3rd edition)
Buddhism - Introduction
75
Study: Code: Instructor(s): Contactpersoon: ECTS: Periode: Language of instruction:
Theology Bachelor 1
Structure:
Lectures. Use of Blackboard will be made for this course, including the posting of readings (with the exception of two assigned books) as pdf files, and posting of PowerPoint lecture slides for student download. Schriftelijk tentamen (in het Nederlands) met korte essayvragen
Assesment:
Prof.dr. Jonathan Silk heer van Baardewijk (
[email protected]) 5.0 2nd semester Block:Block I & II English
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=22669&oc=7033&garb=0.298 21998564437024 Description What is Buddhism? This course is, at its broadest, an attempt to begin to answer that question. But why should you care? There can be both personal and academic reasons for such a study. For instance, I would argue that Buddhism is the only cultural force, in fact the only reason other than sheer geography, which justifies us in speaking of something called -Asia- at all. No other cultural or historical force could allow us to link together South India or Sri Lanka with China, Korea or Japan. It is Buddhism, which makes it possible for Sri Lanka and Japan to share a common vocabulary of cosmology, mythology, ideal rulership, and much more. So there are good historical and cultural reasons for studying Buddhism, and such an approach requires a consideration of concrete historical facts. On the other hand, a study of Buddhism also provides an excellent opportunity to approach basic human questions of an entirely general type. Some such questions also concern facts of the world, dealing with issues such as the dynamic tension between the religious and the secular, or how issues of authority are mediated. But obviously Buddhism as a religion, as a tradition centrally concerned with questions of the transcendent, also involves questions such as how over a period of some 2500 years some very smart and insightful and sensitive people have thought about what it means to live and die, how to conduct oneself in the most genuine and meaningful way, and so on. So, an opportunity to spend a little time approaching the topic of Buddhism should appeal to you no matter what your starting point might be. This course is not a history of Buddhism, nor is it a course in Buddhist philosophy. Rather than trying to cover- some material, rather than trying to memorize names and terms, we are going to learn how things work-what the basic concepts and operating premises of Buddhism are. Rather than enter and move through Buddhist history in a chronological order, following Buddhism from fifth century B.C.E. India to present-day Taiwan, we will start with cases, and try to understand them in many dimensions by contrasting them with other cases; out of that confrontation we will try to extract principles or patterns. The questions we ask of our materials will both allow us to span diverse historical periods, and demand that we see this history in a comparative context. Here is a sample of the kinds of questions we will think about as we survey what Buddhism is all about: What is the fate of the dead? What can be done about it? Who is in charge? How is that decided, and by whom? What is our human situation? What can we do about it? What do we owe others? What do they owe us?
Objectives As we engage the course materials, you will gain a familiarity with: Basic chronological / historical information about Buddhism-its -history- in a factual sense. The universe (-cosmology-) of Buddhism, and thus Asia generally, its gods and spirits and powers. The major movements of ideas and practices in Buddhism over time. The major forces acting on Buddhism over time: political, economic, philosophical, practical, and so on. The major sources for the study of Buddhism: texts, art and archaeology, secular sources, modern ethnography, etc. These items put the focus on the -content- of the course. But this -content- is secondary to the range of
76
theoretical issues, frameworks through which we will investigate the course -content.- These issues include (but are not limited to): Inculturation, what it is and how it works. Authority, and its sources. Regionalism, and its effects. The place of religion in life, and the tensions brought out by religious thinking. Literature Kevin Trainor (ed.), Buddhism: The Illustrated Guide, Oxford University Press (ISBN 0195173988, paper) Thich Nhat Hanh, The Heart of Understanding, Parallax Press 1988 (ISBN 0938077112, paper)
Jodendom - inleiding Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon:
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid Bachelor 1 Prof. dr. J. Frishman NB I.v.m. de aanstelling van een nieuwe hoogleraar Jodendom kan deze cursus nog wijzigen. Voor nadere informatie neem contact op met het studiecoordinaat Godsdienstwetenschappen. 5.0 2e semester, blok I en II Nederlands Hoorcollege; tijdens iedere bijeenkomst wordt tijd ingeruimd voor bespreking van de boekenstof en de voorgaande colleges. Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuurlijst.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=22670&oc=7033&garb=0.190 3892820633304 Beschrijving Het jodendom onderscheidt zich van verscheidene wereldgodsdiensten, doordat het niet bepaald wordt door zekere overtuigingen met betrekking tot geloof of wereldbeschouwingen (het kent dus ook geen -aanhangers); ook is het jodendom niet gekenmerkt door grote getallen. Niettemin is het jodendom, juist ook naar zijn godsdienstige aspect, een belangrijke constante in de wereldgeschiedenis, en dat niet alleen doordat het de bakermat is van zowel christendom als islam. Doelstelling Na dit onderdeel heeft de student een globaal overzicht over de geschiedenis, cultuur, godsdienst en literatuur van het jodendom vanaf de Grieks-Romeinse oudheid tot in de moderne tijd. Literatuur R.M. Seltzer, Jewish People, Jewish Thought, 1980 van der Heide, Het Jodendom, 2001 (of latere uitgave)
Godsdienstpsychologie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal:
Godgeleerdheid Bachelor 2 E.M. de Boer 5.0 1e semester Blok:Blok I & II Nederlands
77
Werkwijze:
Toetsvorm:
Hoorcollege met elementen van een werkcollege. De door studenten voorbereide literatuur, wordt nader besproken, waar mogelijk a.h.v. casusmateriaal. De cursus wordt getoetst door middel van een schriftelijk tentamen.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=21362&oc=7033&garb=0.701 468206542992 Beschrijving Het college Godsdienstpsychologie biedt een verdieping van de godsdienstpsychologische thema-s die zijn behandeld in Inleiding tot sociaal-wetenschappelijke benaderingen van godsdienst en geloof (propedeuse). We zullen ons verdiepen in gedragingen, gedachten en gevoelens van mensen die zichzelf religieus of spiritueel noemen en in de rol die religie en spiritualiteit speelt/kan spelen in het leven van mensen. We richten ons zowel op algemene patronen als op individuele verschillen of verschillen tussen groepen mensen. Onder andere worden in deze cursus de volgende onderwerpen behandeld. 1. Religieuze ontwikkeling (o.a. morele ontwikkeling, zelfcontrole, spirituele ontwikkeling, (religieuze) identiteit, transcendentie en zelftranscendentie, worstelen met het geloof, bekering) 2. Religie, betekenis en zingeving (o.a. in relatie tot geestelijke gezondheid) 3. Emoties en geloven (o.a. religieuze emoties en emotieregulering) 4. Empathie, verplaatsingsvermogen, (on)begrensd zijn Doelstelling De student verwerft inzicht in centrale godsdienstpsychologische thema-s en benaderingen. De student is op de hoogte van, en kan recent onderzoek plaatsen in, godsdienstpsychologische onderzoeksstromingen. De student leert een begrippenkader aan en ontwikkelt een wetenschappelijke houding waarmee hij of zij godsdienstpsychologische visies en inzichten kan toepassen, bijvoorbeeld bij de analyse van casusmateriaal. Literatuur Reader (vanaf 1 september 2008 verkrijgbaar bij dr. J.G. Mooi, bureau studentenzaken). Toelating Voor dit college moet het propedeuse tentamen inleiding tot sociaal-wetenschappelijke benaderingen van godsdienst en geloof of inleiding godsdienstpsychologie behaald zijn.
Modern christendom I Studie: Code: Docent(en): ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
Godgeleerdheid Bachelor 2 H.L. Murre-van den Berg/ E.G.E. van der Wall 5.0 1e semester Blok:Blok I & II Nederlands Het eerste deel van het college (A) is een interactief hoorcollege op basis van gezamenlijk voorbereide teksten. Dit deel wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen. Het tweede deel van het college (B) wordt getoetst door het houden van een presentatie over een te schrijven paper. Tentamen, presentatie en werkstuk.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=21446&oc=7033&garb=0.910 8489034646593 Beschrijving Dit college bestaat uit twee delen van elk zes colleges: in het eerste deel (A) staat het wereldchristendom centraal, in het tweede deel (B) het westers christendom. In het eerste deel (A) wordt aan de hand van recentverschenen wetenschappelijke een aantal thema-s uit de recente geschiedenis van het wereldwijde
78
christendom behandeld, dit najaar in het bijzonder aan de hand van de geschiedenis van het christendom in Azi-. De verspreiding van het christendom als gevolg van missie/zending, nieuwe bewegingen als pinksterkerken en onafhankelijke kerken, christendom in relatie tot kolonialisme en post-kolonialisme, relaties tussen de verschillende denominaties, en de relaties met andere godsdiensten komen daarbij in ieder geval aan de orde. Het tweede deel (B) biedt allereerst een algemene introductie tot de geschiedenis van het moderne christendom in het Westen in de 17e en 18e eeuw, met nadruk op de impact van de filosofie van Descartes, Spinoza, Hobbes en andere vooraanstaande denkers op theologie en kerk; en in de tweede plaats een nadere kennismaking met de geschiedenis van de vroomheid in de 17e en 18e eeuw. Bijzondere aandacht zal worden gegeven aan stromingen als het pi-tisme en de Nadere Reformatie, de opwekkingsbewegingen in Engeland en Noord-Amerika, het ontstaan van conventikels e.d. Doelstelling Studenten zijn na afronding van deel A bekend met de belangrijkste verschijningsvormen van het wereldwijde christendom (orthodox, roomskatholiek, protestants en pentecostaal), in hun onderlinge relaties en tegen de achtergrond van historische ontwikkelingen (in het bijzonder globalisering en kolonialisme) en de hedendaagse, veelal interreligieuze, context; daarnaast ze kennen de belangrijkste bronnen op dit vakgebied. Na afronding van deel B zijn zij bekend met belangrijke stromingen en hun vertegenwoordigers uit de geschiedenis van het moderne christendom in Europa en Noord-Amerika tussen 1650 en 2000. Tevens hebben zij kennis gemaakt met enkele fundamentele thema's uit deze periode. Zij zijn in staat om deze thema's in een bredere culturele en sociale context te plaatsen. Zij hebben geleerd om bronnen en secundaire literatuur kritisch te analyseren. Literatuur Deel A: Nader op te geven Deel B: Gerald R. Cragg, The Church and the Age of Reason 1648-1789 (The Pelican History of the Church vol. 4), Penguin Books, 1972 of latere druk (aanschaf verplicht) Toelating Afgerond college Christendom in de middeleeuwen en reformatie of Geschiedenis van het christendom (propedeuse) moet zijn afgerond.
Hindoeisme - inleiding Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid Bachelor 1 Prof. Dr. J.A. Silk De inhoud van deze cursus kan nog gewijzigd worden. Informatie hierover bij het studiecoordinaat Godsdienstwetenschappen. 5.0 1e semester Blok:Blok I & II Nederlands Hoorcollege. Schriftelijk tentamen. Let op: de faculteit der Letteren hanteert een eigen tentamenrooster met 2 tentamengelegenheden.
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=22668&oc=7033&garb=0.462 288872091867 Beschrijving Tijdens de colleges wordt een inleiding gegeven op de algemene kenmerken, de historische ontwikkeling, de godenwereld, de religieuze literatuur, filosofie en theologie, en rituelen van het hindoeisme. Er wordt ingegaan op de verschillende vormen van Hindoeïsme in Nederland en hoe de verschillende hindoe gemeenschappen zich hebben gevormd en ook tot sociale gemeenschappen hebben gevormd.
79
Literatuur Wordt nog bekend gemaakt.
Godsdienstsociologie Studie:
Godgeleerdheid Bachelor 2
Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
M.B. ter Borg 5.0 2e semester Blok:Blok I & II Nederlands Combinatie van hoor- en werkcollege. Aan de hand van het boek
worden actuele kwesties betreffende religie en samenleving behandeld. Bij dit college wordt de elektronische leeromgeving Blackboard gebruikt. Toetsvorm:
De toets bestaat, naast vier opdrachten, uit een steekproefgewijze test van zowel feitenkennis als begrip. Het gaat hierbij om korte essayvragen. Tijdens het college wordt een proeftentamen afgelegd, waarvan de resultaten worden besproken. Het propedeusetentamen 'Inleiding tot de sociale wetenschappen' of Godsdienstsociologie 1- moet behaald zijn.
Toelating:
http://www.studiegids.leidenuniv.nl/index.php3?m=2139&c=17&t=3&v=&k=21358&oc=7033&garb=0.997 0055901461419 Beschrijving In het college wordt een breed overzicht gegeven van de belangrijkste thema-s van de theoretische en empirische godsdienstsociologie. Literatuur
Furseth and P. Repstad, An Introduction to the Sociology of Religion, Classical and Contemporary Perspectives, Aldershot, U.K.: Ashgate. ISBN 0-7546-5658-6.
Master Islamic Theology Introduction Islamic theology is a new Master‘s programme offered by the Faculty of Theology. This one-year Master‘s programme focuses on the study of contemporary Islam in the European context. Islam is approached predominantly from a literary and historical perspective. In addition, the different Islamic trends are also considered from a sociological perspective, with an emphasis on interdisciplinary research. This programme is the first of its kind to be offered by a public university in Europe. At present Islam as a religion and a culture is taught both at the Faculty of Religious Studies and the Faculty of Arts of Leiden University/ . Each of the two faculties offer an MA programme in the study of Islam in close cooperation, each having an different empasis. The Faculty of Religious Studies presents and MA program on Islamic theology with an special emphasis on the study of Islam as a minority religion in the Western World. In the Faculty of Arts the Department for Languages and Cultures of the Middle East presents an MA program on Islamic Studies focused on the comparative study of Muslim societies. Programme structure
80
The Leiden Islamic Theology programme places strong emphasis on the study of contemporary Islam, focusing particularly on Islam in the European context, as well as the study of the primary sources of Islam. This focus is achieved by the empirical study of Islam in the European context, studying the trends in contemporary Islamic-theological research, and of current developments in religious jurisprudence relating to the position of Islam as a minority religion in the West, as well as by writing a master‘s thesis focusing on Islam in contemporary Europe. Students follow four seminars, three of which are obligatory. The student is free to choose a fourth seminar within or outside the Faculty of Theology. Descriptions of offered seminars can be found on this page. Each seminar consists of obligatory and optional literature, individual tutoring, tutorials, presentations, writing of papers or written exams.The programme is concluded by a MA thesis. Career Perspectives The MA programme in Islamic Theology prepares students for work in a variety of sectors and functions. A career within religious institutions in the Netherlands and abroad is one of the possibilities. Graduates can find employment as researchers within academic environments, policy-making positions at ministries, embassies and in refugee aid. Other opportunities can be found in the educational sector and in cultural tourism. (Islamitische Theologie biedt o.a. de colleges 'Sociale, economische en medische voorschriften van de islam' en 'Geschiedenis van de islam in het Westen' en 'Recht en religie van islamitische minderheden'.) Course overview MA Islamic Theology The MA program consists of two semesters of 30 ects each (=60 ects). During each semester students follow two seminars of 10 ects and one staff seminar. One of these two courses is compulsory, the other is optional. Throughout the entire year students are expected to work on their MA thesis, worth 20 ects. For the M.A. programme in Islamic Theology the following courses are compulsory: The Empirical Study of Islam in Contemporary Europe: The Phenomenon of Conversions Islamic Jurisprudence for Muslims in Europe: The Role of Fatwas European Jurisprudence concerning Muslims and Islam First semester Master seminar The empirical Study of Islam in Contemporary Europe: The Phenomenon of Conversions (10 ects) Optional seminar (10 ects) Master thesis (10 ects) Second semester Master seminar The significance of Fatwa-Literature. With special reference to the mutual relations between Islam and the West (10 ects) Optional seminar (10 ects) Master thesis (10 ects)
81
Universiteit Maastricht www.unimaas.nl
82
Faculty of Humanities and Sciences The Making of Crucial Differences Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Humanities HU203 prof. dr. M. Bosch prof. dr. M. Bosch,
[email protected] 5 Semester 1 (blok 1) Engels Tutorial group meetings and lectures Students will have to write a comment (1000-1500 words) on a film related to the course, in which they refer to at least three readings of the course. A list of films will be handed out. Students may also propose a film to comment upon. Students are encouraged to make a small film festival related to the course, and prepare a festival Guide out of the written assignments.
http://www.ucm.nl/CourseCatalogue.pdf Doel To acquaint students with historical configurations and intersections of ‗race‘, class, gender and sexuality, and the way in which they were conceptualised and sometimes newly invented in science, philosophy and social theory; To acquaint students with the way in which these configurations have structured cultural texts and images, individual identities and organisations; To acquaint students with the way in which such intersecting categories of difference have constituted (and still constitute) inequalities and differences of power, resulting in invisibility, restricted access to sources etc. Inhoud This course offers a historical inquiry into the evolution of intersectionality between gender,sexuality, class, 'race' and imperialism from the eighteenth century until World War II. It aims, firstly, to trace and illustrate the ways in which the Enlightenment has provided a rationale to mark gendered, classed and racialized boundaries in science which, more often than not, resulted in inequalities. These inequalities became embedded in European society in such a way that the active, dominant subject came to be seen as 'white, male, and middle class'. Moreover, this dominance grew beyond 'Europe' and helped to carry out the imperial project. The centrality of empire discursively and materially forged a 'European-ness' that was distinctively gendered, classed and racialized. This will introduce you to how middle class was defined in relation to the working class. Secondly, the course will problematize social divisions such as 'race' class, and gender as well as norms like heterosexuality, middle-class-ness etc. by looking at shifting boundaries of these divisions and norms. Thus, it will examine the dynamic processes of their formation and contradictions, which emerged out of these processes. We will heed our attention to some of the salient ways in which women and men of the different classes and ‗races‘ became embedded in social relationships, thereby often transgressing taken-for-granted lines of differences. We will primarily draw on examples from 'European' history. This indeed urges us to look at the world of empire, through which 'European-ness' has come to the fore. Finally, the course aims to introduce a wide range of debates that offer the possibility to analyze the ways in which differences have intersected with one another in different periods and how they have manifested themselves in power relations. Understanding the complexity of the 'crucial differences' entails an interdisciplinary approach. The course builds on approaches and theories from such disciplines as history, literature, philosophy and sociology as well as from gender studies and cultural studies. The interdisciplinary nature, however, does not mean that we simply add and stir existing disciplinary strands together in a large pot. Rather, it encourages you to pursue creative learning. In this process, both lecturers and teaching materials will facilitate you to develop a lens through which you are able to critically look at the world. Last but not least, the historical perspectives
83
that you will gain during this course will help you to comprehend the historical embeddedness of contemporary issues.
Literatuur
Students can obtain the reader at the University Library. Each problem is accompanied by a list of obligatory reading. References with a R are found in the reader and those with an L can be found in the University Library.
The Use of Culture: An Introduction to Cultural Theory Studie:
Humanities
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
HU212 C. van Kimmenade (MA) C. van Kimmenade (MA),
[email protected] 5 Semester 1 (blok 1) Engels Tutorial group meetings and lectures Two take-home exams and a presentation
http://www.ucm.nl/CourseCatalogue.pdf Doel This course is primarily aimed at students in the humanities and/or social sciences who are interested in obtaining a theoretical basis for the use of the concept of culture. At the end of the course students will have an overview of a wide array of approaches to the concept and study of culture. This will by no means be a complete overview, rather it aims to underline the diversity of possible approaches. As a subsidiary goal students will develop a critical attitude towards the use of the culture concept in current debates. Please note that this is NOT a course about the different cultures of the world!
Inhoud At the beginning of the 21st century the concept of culture seems to explain everything: problems with the integration of minorities, economic success of one company over the other, political problems in all parts of the world, the spread of diseases like AIDS, and so on. Culture has become a buzz-word, but what do we mean when we talk about culture? Coming up with an answer to that question is not as straightforward as it might seem. For, who or what has culture? What is considered to be a part of culture and what is not? What is the relationship between culture and the individual? Does culture change and if so how? How can culture be studied? Is culture a means of control and dominance or is it the mark of a highly-developed civilization? Different social theory disciplines and theorists have added to our understanding of and the debate about culture. We will be examining several in this course. From sociology and anthropology to critical theory and post-colonial theory. Some of the theorists that will be discussed: Franz Boas, Edward B. Tylor, Emile Durkheim, Bronislaw Malinowksi, Harold Garfinkel, Erving Goffman, Clifford Geertz, Michel Foucault, Edward Said, Franz Fanon, Trinh T. Minh-ha. A lot of the reading for this course will be from primary sources. Overlap with other courses (despite overlap in theorists) has been avoided (hence, the specific material read will be different).
Literatuur
Various e-readers from social and cultural theorists. Monaghan, J., & Just, P. (2000). Social and Cultural Anthropology: a very short introduction. Oxford [etc.] Oxford UP. (It is recommended that you buy this book.)
European miracle 84
Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Humanities HU102 dr. M. Stout dr. M. Stout,
[email protected] 5 Semester 1 (blok 2) Engels Tutorial group meetings and lectures. An exam with essay-questions and a written paper.
http://www.ucm.nl/CourseCatalogue.pdf Doel Providing an overview of the development of the identity of Europeans and the concept of Europe. Highlighting the specific characteristics of European political/social/cultural history, notably in comparison with that of other (non-European) societies, the contributed to a sense of European community and the European identity. Showing how a sense of community could evolve from the many shared historical cultural factors. Giving students an introduction to a range of theories which are fundamental to a range of courses at UCM. Inhoud This course deals with some of the most fundamental questions concerning the development of the European Identity. What have been the decisive common experiences that have fostered a sense of European community and identity, and how have they evolved over time? Tracing those events and experiences in the past that have helped to shape some sense of European community and identity means establishing the factors that have contributed to the difference between Europe and the non-European world. The concept of identity logically consists of two components: the notion of historical continuity and a marked sense of difference between the ―in-group‖ and one or more significant others. If we accept that there is some sort of European identity, albeit complex and multifaceted, we should ask which factors have generated it. To put it more specifically: Which factors contributed to Europe‘s Sonderweg in world history? Or, to use the words of one author, the historian E.L. Jones: how did ―the European miracle‖ come about? From the angle of world history, the European experience constitutes a major deviation from an almost universal pattern of social and political organization. Europe is the first region in the world that has changed into a large-scale industrial and urban society. Whereas until the end of the eighteenth century people mainly lived in fairly small communities of hunters and gatherers or in somewhat larger agricultural societies, European industrialization has led to societies that are capable of sustaining populations of unprecedented size. This so called process of modernization has turned European civilization into something of a historical anomaly - the kind of anomaly, however, that forced itself on other continents, thus becoming a new kind of standard in the end after all. To ask for the factors that have contributed to the modern sense of European community and identity is, at least for a large part, to ask for the factors that have produced this henomenon of modernization, including the blatant economic disparities between European civilization (including NorthAmerica) and the rest of the world. Literatuur Rietbergen, P.J. (1998). Europe: a Cultural History. London/New York: Routledge. Delanty, G.D. (1995). Inventing Europe; Idea, Identity and Reality. Macmillan Press, Basingstoke.
Cultural Diversity in a Global Perspective Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS:
Humanities HU218 J. Weusten (MA) J. Weusten (MA),
[email protected] 5
85
Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Semester 1 (blok 2) Engels Tutorial group meetings, projects and lectures. Projects (group assignments) and a final exam.
http://www.ucm.nl/CourseCatalogue.pdf Prerequisites At least one Humanities course. Recommended HU103 Cultural Studies I or HU202 Globalization and Inequality/ SS246 Globalization and Inequality. Doel Students of this course will learn to reflect upon issues of globalization and cultural diversity from several disciplinary perspectives and connect these issues with their major field of academic study. Inhoud The course focuses on cultural difference and identity in an era in which the nation is losing its unifying significance in matters of personal identity and group identity formation. The course seeks to analyse how globalization influences identity and culture and the ways in which these interact with social differences, gender, ethnicity, religion and nationality. Its orientation is both practical and theoretical. In the course the relations between key terms such as difference, cultural diversity and identity are studied, as well as mutual constructions of 'us' and 'them'. We will be tackling questions like: What is globalization? What is culture? What is identity? Are the latter two influenced by globalization, and if so, in a good or in a negative way? We will get acquainted with different theories of globalization and culture such as Hybridization (Nederveen Pieterse), McDonaldization (Ritzer), or the Clash of Civilizations (Huntington), concepts such as orientalism (Said) and occidentalism (Margalit and Buruma), fundamentalism and multiculturalism. Throughout the course theoretical discussions are linked to real life, actual and sometimes pressing practical debates and examples such as multicultural dilemmas, national identity formation, fundamentalist terrorism, Diaspora, out-sourcing and migration. Globalization, identity and culture are broad concepts and phenomena that have far reaching consequences. Therefore, they cannot be studied within the realm of one discipline, at least not if we want to come to a fuller and better understanding of the complexity of several debates, problems and phenomena of cultural diversity in a globalized world. That is why we will not confine ourselves to one disciplinary approach. During this course we will look at and work with different theories and tools from different disciplines, working towards an interdisciplinary approach that helps us to grasp the full scale of cultural diversity in global perspective. Interdisciplinarity helps us to develop a critical view towards several theories, since we get acquainted with several competing ones and furthers us to develop our own ideas about cultural diversity. The disciplines we will come across are, among others: cultural studies, gender studies, philosophy, history, anthropology, sociology, international management etc.
Literatuur Wordt nader bekend gemaakt.
Crucial Differences in the 21st Century Studie: Code: Docent: Contactpersoon:
Humanities HU340 prof. dr. M. Bosch prof. dr. M. Meijer prof. dr. M. Bosch,
[email protected] prof. dr. M. Meijer,
[email protected]
86
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
5 Semester 2 (blok 5) Engels Tutorial group meetings and lectures. The final grade will be based on attendance, assignment (25%) and a term paper (75%).
http://www.ucm.nl/CourseCatalogue.pdf
Prerequisites At least one of the following courses: HU203 The Making of Crucial Differencens and/or HU211 Cultural Studies II and/or HU212 The Use of Culture and/or HU332 Rewriting European History. Doel/ Inhoud This course introduces contemporary perspectives of configurations of ‗race‘/ethnicity, class, gender and sexuality. You will learn to examine the ways in which crucial differences are constituted nowadays by asking questions like: how do the contributions of diverse strands of movement and claimants such as ‗racial‘ minorities, ‗Third World‘ feminists, gays and lesbians (so called identity politics movements) radically reshape the form and content of identities?; How is our everyday life constituted and re-constituted by such politics?; Does this identity claiming primarily pertain to the symbolic and cultural realms, or does it also effect material inequality?; In what ways is material inequality informed by struggles and identity claims over resources of different types, undertaken in terms of gender, class, ‗race‘/ethnicity and sexuality?; How is the material and the symbolic in social stratification connected in the global scale? Is claim-making based on ‗difference‘ leading to the deepening of the divisions or is it leaving some space for coalition and networking despite — or rather because of — based on the ‗crucial differences‘? Through critical inquiry into major texts, this course dynamically re-conceptualizes the intersections between the divisions of gender, class, ‗race‘/ethnicity and sexuality; the relationship between these divisions and the nation-state in the process of globalization; and between theory and practice in ‗difference‘ claim-making. Examples we draw on extend beyond Europe and cover Africa, Asia, Latin America, and North America. Diversity is furthermore exemplified in our interdisciplinary approach. The course builds on approaches and theories from disciplines such as literature, philosophy, sociology, anthropology, economics, political economy, law, health science as well as from the fields of gender studies, cultural studies, development studies and migration studies. The interdisciplinary nature, however, does not mean to simply add existing disciplinary strands together. Rather, it will provide you with an opportunity to critically analyze and comprehend the multi-facetedness of the world we are all living in. The historical perspectives you have become acquainted with in the course A will be a foundation for the contemporary setting you are about to embark on. Moreover, the skills training, which awaits you in the course, inevitably entails an exercise to locate your position in the Problems.
Literatuur Each problem is accompanied by a list of obligatory reading. References with R (Reader) are found in the Reader. UCM- students will find the Reader (a folder with copies of the readings) in the Reading Room. References with L (Library) can be found in the University Library.
Identities Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal:
Social Sciences SS340 Dr. U. Müller Dr. U. Müller,
[email protected] 5 Semester 2 (blok 5) Engels
87
Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Group discussions, lectures and films. Two take-home exams (6500 words) and one self-reflective essay (1200). Your performance as a discussion leader will comprise ten percent of your final grade.
http://www.ucm.nl/CourseCatalogue.pdf Prerequisites At least two of the following: SS101 Macrosociology, HU103 Cultural Studies I, SS106 International Relations, SS228 Classical Sociology, HU212 The use of Culture: An Introduction to Cultural Theory, HU211 Cultural Studies II, HU218 Cultural Diversity in a Global Perspective, HU203 The Making of Crucial Differences. Students who have successfully completed SS335 Modern Sociology: Identities cannot take part in this course. Doel In this course you will learn how different categories of social identities operate as categories of socio-structural inequality. We will discuss perspectives on race, ethnicity, class, gender and national identities in order to get a better understanding of what they are and how they are conceptualized theoretically. You will also learn about and reflect on how you yourself, your thinking and your way of being is affected by these relations of oppression and domination in everyday life. The course is based on the assumption that: ―All students of society and all who want to become effective citizens must become educated about the multiple identities that structure our social worlds in order to be able to understand, evaluate, and, if they choose, meaningfully participate in the struggles against identitybased forms of oppression.‖ (Alcoff, Linda. Identities: Race, Class, Gender and Nationality. Massachusetts: Blackwell Publishing, 2003)
Inhoud Identity is about one‘s sense of self, it is about personhood, and it is about what kind of person one is. Identities always involve both sameness and difference. Thus, if you are Dutch, you are like other Dutch people and different from the non-Dutch. There is a tendency to see identities as being fixed or given. Sociologists, however, argue that identities are fluid and changeable and that we can acquire new ones. In this course we will explore theoretical texts on the historical, cultural and political construction of social identities. We will focus on class, gender, race, ethnicity and nation as historically specific, structured relations of oppression and exploitation examining their existence and interaction. Discussions and analyses will be based on how social identities work as overlapping categories of both inclusion and exclusion and how they are used to divide, rank, and discriminate. Some of the questions to be addressed are: What are the main levels of analysis within which we can explore the interplay between these exploitative and oppressive relations? What are their theoretical, cultural, ideological and political implications? The course is designed for students who have a serious interest in the topic and who are open to critically evaluate their own participation within structures of domination and oppression. We will examine and interrogate how heterosexuality, whiteness and class privilege, for instance, function in such a way as to keep systems of oppression intact.
Literatuur
Alcoff, L.M., & Medieta, E. (2003). Identities: Race, Class, Gender, and Nationality. This anthology provides only primary source materials, i.e. students will read exclusively original theoretical texts.
88
Universiteit van Tilburg www.uvt.nl
89
Faculteit Geesteswetenschappen Acculturatie en identiteit Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelorminor: Studies van de Multiculturele Samenleving 800072 Prof.dr. Guus Extra, Dr. Tineke Nugteren, Dr. M. Spotti 6 Semester 1 Nederlands 12 x 2 uur hoor-/werkcolleges Werkstuk
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=800072 Inhoud Migratie, minderheidsvorming en langdurig intercultureel contact brengen allerlei veranderingsprocessen bij meerderheids- en minderheidsgroepen op gang, zowel op groepsniveau als op individueel niveau. Deze veranderingsprocessen (in de literatuur aangeduid als acculturatie) worden bestudeerd op het niveau van cultuur in het algemeen en van taal en religie in het bijzonder. In deze cursus gaat het vooral om de implicaties van deze processen op het niveau van het individu, met name op het terrein van kennis, affectie en gedrag. Een ander centraal begrip in de cursus betreft identiteit en de boeiende vraag hoe personen uit meerderheids- en minderheidsgroepen hun identiteit definiëren en herdefiniëren als gevolg van acculturatie. Belangrijke thema's in de cursus zijn de relaties tussen acculturatie, identiteit en etniciteit, de plaatsbepaling van meerderheids- en minderheidsgroepen ten opzichte van Nederlandse en allochtone (sub)culturen, talen en religies, de rol van acculturatie in maatschappelijke integratie, en behoud, verlies of ontwikkeling van een groepspecifieke, nationale en transnationale identiteit. Genoemde thema's worden belicht vanuit zowel een Nederlands als internationaal perspectief. De cursus bestaat uit drie blokken van vier colleges. In het eerste blok wordt een algemeen kader geschetst van kwalitatieve en kwantitatieve methoden van onderzoek naar acculturatie en identiteit aan de hand van casussen over Turken en Marokkanen in Nederland. In het tweede blok staan de relaties tussen taal, etniciteit en identiteit in de multiculturele samenleving centraal. In het derde blok staan de relaties tussen religie, cultuur en identiteit centraal. Literatuur Syllabus met artikelen. Verkuyten, Maykel, The social psychology of ethnic identity, Psychology Press, 2005, ISBN 1-84169532-7 hbk. http://www.myilibrary.com?id=9611
Bronnen met Gezag: Islam, Hindoeisme en Boeddhisme Studie:
Bachelor Religie in Samenleving en Cultuur
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
991202 Dr. J.M.M.G.F. van Wiele, Dr. Tineke Nugteren Dr. J.M.M.G.F. van Wiele 6 Semester 2 Nederlands Hoor- en responsiecollege Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=991202 Doel
90
In deze cursus maak je kennis met de geschriften waarop islam, hindoeïsme en boeddhisme zich baseren. De wijze waarop moslims, hindoes en boeddhisten zich met name in de `westerse' diaspora opstellen tegenover 'westerse' en of christelijke culturele en religieuze uitingen, is zeer complex. Daarom moet men hun reacties terugkoppelen aan de manier waarop zij hun bronnen lezen en (her)interpreteren. In deze cursus leer je inzien hoe aanhangers van deze religies omgaan met hun meest fundamentele gezaghebbende bronnen. Daarbij verwerf je tevens verdere kennis van en inzicht in de voornaamste geloofsaspecten van de drie religies.
Inhoud De cursus gaat in op het ontstaan, de inhoud, de structuur van en de omgang met de belangrijkste geloofsbronnen in de islam, het hindoeïsme en het boeddhisme. Dit zal gebeuren vanuit cultuurhistorisch perspectief. De behandelde fenomenen worden beschreven en verklaard vanuit de historische en maatschappelijke 'context'. Voor de islam zal daarbij de aandacht vooral worden gericht op de koran en de hadieth. In de colleges zal gebruik worden gemaakt van de Nederlandse vertaling van de koran. Voor het hindoeïsme zal de focus hoofdzakelijk liggen op shruti en smrti, op andere commentariërende, didactische, verhalende en devotionele literatuur, evenals op het gezag van de levende leraar. Wat het boeddhisme betreft zullen achtereenvolgens de Theravada canon, de Mahayana canon en de gezaghebbende bronnen die het resultaat zijn van eigen kritische of meditatieve reflectie, het uitgangspunt vormen. Literatuur Islam: William Montgomery WATT, Bell's Introduction to the Qu'ran, Completely Revisited and Enlarged. Edinburgh, 2001. Hindoeïsme en boeddhisme: Reader.
Bronnen met Gezag: Jodendom en Christendom Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religie in Samenleving en Cultuur 991201 Prof.dr. E.J. van Wolde Prof.dr. E.J. van Wolde 6 Semester 2 Nederlands Hoor- en werkcollege Dossier bestaande uit schriftelijk tentamen (70%) en drie korte opdrachten (30%)
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=991201 Doel In deze cursus maak je kennis met de boeiende geschriften waarop het jodendom en het christendom zich baseren. Deze boeken hebben een enorme impact gehad op de westerse cultuur en zijn er onlosmakelijk mee verbonden. Met name de bijbelse teksten en thema's maken als het ware deel uit van de westerse identiteit. Tegelijk biedt de bijbel voor veel mensen, ook in onze westerse samenleving, een hulp bij het nadenken over de eigen levensvragen, en functioneert hij als bron van geloven. Om inzicht te krijgen in het hedendaagse jodendom en christendom, maar ook om onze westerse cultuur goed te begrijpen, is het daarom nodig deze teksten goed te leren kennen. Dat is wat deze cursus beoogt: je leert de inhoud van deze boeiende geschriften kennen, je komt te weten hoe ze in een ver verleden in het Nabije Oosten zijn ontstaan, en hoe ze binnen jodendom en christendom zijn gaan functioneren. Daarnaast ontdek je op welke manier deze geschriften onze westerse cultuur hebben doordrongen. Daarbij leer je belangrijke denkbeelden uit deze geschriften analyseren en confronteren met denkbeelden uit de moderne tijd.
91
Inhoud De cursus bestaat uit drie modules. In de eerste module 'Basispakket Bijbel' maak je kennis met de indeling van de bijbel en de belangrijkste begrippen in verband met het ontstaan en verstaan van de bijbel. Deze module biedt, zoals de naam al zegt, elementaire basisinformatie. In de tweede module staat de Hebreeuwse bijbel centraal: hét boek in het jodendom dat tevens, onder de naam 'Oude Testament', het eerste deel vormt van de christelijke bijbel. Er wordt nagegaan hoe de verschillende bijbelboeken zijn ontstaan. Dat betekent aandacht voor de onmiddellijke context van het oude Israël, alsook voor de ruimere Oudoosterse (Egyptische en Mesopotamische) context. Daarnaast wordt een korte schets gegeven van de rabbijnse traditie uit de eerste eeuwen van onze tijdrekening waarin de bronnen van joods geloof zijn doorgegeven (Misjna en Talmoed). De derde module behandelt het Nieuwe Testament, het tweede deel van de christelijke bijbel, dat gaat over Jezus en zijn eerste volgelingen. Ook hier wordt onderzocht hoe de verschillende boeken van het Nieuwe Testament zijn ontstaan binnen de context van de zogeheten Tweede Tempelperiode in Israël en in de ruimere context van de overheersende Grieks-Romeinse cultuur. In de tweede en derde module wordt telkens aandacht geschonken de denkbeelden in de Hebreeuwse Bijbel en het Nieuwe Testament die ons westerse denken sterk hebben beïnvloed en die ons denken vandaag nog steeds bepalen. Een aantal van deze denkbeelden (wereldbeeld, Godsbeeld, mensbeeld, uitverkiezing, leerling/volgeling-zijn) gaan we onderzoeken. Daartoe analyseren we eerst de bijbeltekst waarin dit denkbeeld geschetst wordt en daarna confronteren we dit beeld met huidige denkbeelden. Literatuur Bijbel Om als bron te raadplegen: De Nieuwe Bijbelvertaling (met deuterocanonieke boeken), Heerenveen/'s-Hertogenbosch, 2004. ISBN 90-6539-262-990-6173-849-0 of ISBN 90-6539-262-9. Of: De Bijbel, Uit de grondtekst vertaald, Willibrordvertaling, Geheel herziene uitgave, 'sHertogenbosch 1995 (of latere druk). E.J.van Wolde, Bronnen met Gezag, Jodendom en Christendom. Handleiding. Reader verplichte literatuur. Reader aanvullende literatuur.
Christendom en Islam in de moderne westerse samenleving Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Christendom en islam T45201 Dr. J.M.M.G.F. van Wiele Dr. J.M.M.G.F. van Wiele 3 Derde blok Nederlands 6 x 2 uur hoor- en werkcollege Werkstuk
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=T45201 Doel De student weet welke problemen zich kunnen voordoen wanneer mensen met een verschillende culturele/religieuze achtergrond met elkaar in contact treden en willen communiceren. De student beschikt over kennis en inzicht in de problematische kwesties binnen de interreligieuze dialoog tussen christenen en moslims en de student is op de hoogte van de nieuwe ontwikkelingen binnen dit veld. De student is zich er van bewust dat de eigen culturele en religieuze achtergrond een rol kan spelen in zowel het ontstaan als het vermijden van vooroordelen en stereotypen bij interreligieuze contacten, in het bijzonder die tussen christenen en moslims. De student heeft vaardigheden ontwikkeld om deel te nemen en bij te dragen aan interreligieuze communicatie.
92
Inhoud van de cursus Steunend op het boek van Shadid wordt allereerst uiteengezet welke zaken relevant zijn in situaties van interculturele/interreligieuze communicatie. Vervolgens wordt aan de hand van Zebiri ingegaan op een aantal knelpunten in de dialoog tussen christenen en moslims. Ten slotte wordt getracht om de principes te formuleren voor een dialoog die de meeste kansen biedt voor een vreedzaam samenleven in een religieus pluriforme setting waarbij de deelnemers maximaal hun eigen identiteit kunnen bewaren. Literatuur Shadid, W.A., Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein, Houten/Diegem, 1998, ISBN 9031324760. Zebiri, Kate, Muslims and Christians Face to Face, Oxford, 2000, ISBN 1851681337.
Christenen en Moslims in interactie Studie:
Bachelor Religie in samenleving en cultuur
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
992201 Dr. T.H.M. Akerboom, Dr. L. Tezcan Dr. T.H.M. Akerboom 6 Najaarssemester Nederlands Schriftelijk tentamen in combinatie met presentatie met een paper
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=992201 Doel De studenten verwerven inzicht in de werking van religie als een aspect van het samenleven dat zowel betrekking heeft op het publieke als op het persoonlijke domein. Individuele en collectieve religieuze identiteiten ontwikkelen zich door sociale processen en strategieën, waarachter vaak bepaalde voorstellingen schuil gaan. Tegen deze achtergrond wordt inzichtelijk gemaakt hoe christendom en islam zich in uiteenlopende perioden tot elkaar verhouden in concrete cultureel-politieke contexten, zowel in Nederland als elders in de wereld. Inhoud Aandacht wordt geschonken aan de betrekkingen die christenen en moslims met elkaar onderhouden en aan de beelden over en weer die in de verschillende vormen van interactie een rol spelen. De cursus is opgebouwd rond vier typen van interactie tussen christenen en moslims: confrontatie, cohabitatie, en dialoog. Van deze vier typen is zowel op individueel als collectief niveau sprake. Na een theoretische verkenning van de genoemde begrippen worden casussen besproken, waarin telkens of het christendom of de islam de dominante religie is. Hierbij wordt zowel gekeken naar feitelijke praktijken van samenleven als naar de religieuze idealen van gemeenschap (umma, communio) die hierbij een sturende, legitimerende of verhullende rol spelen. De invalshoek van de cursus is historisch en systematisch van aard vanuit actuele problemen. In blok 1 zal de historische invalshoek centraal staan en in blok 2 de sociologische. Literatuur H. Goddard H.Goddard, A History of Christian-Muslim Relations, Chicago, 2001. Deze literatuur is voor het historische onderdeel. Voor het sociologische onderdeel wordt een reader samengesteld.
Cultural Psychology for non-psychology Students Studie:
Bachelorminor: Studies van de Multiculturele Samenleving
93
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
422069 Dr. A. Chasiotis, Dr. Seger Breugelmans, Prof.dr. A.J.R. Van de Vijver Dr. A. Chasiotis 6 Najaarssemester Engels Colleges en practica (Collegerooster) Schriftelijk tentamen en paarsgewijze paper (Tentamenrooster)
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=422069 Doel This course is a practical introduction to the field of cross-cultural psychology for non-psychology students. Its aims are to (1) make students acquainted with the most important psychological theories and models with regard to cultural differences, (2) provide an overview of practical issues in research and communication across cultures, and (3) train students' skills in intercultural communication and interaction. The course is meant to prepare non-psychology students for working in multinational and cross-cultural contexts. The course will be taught in English. Prospective students do not need to meet specifc requirements to participate in this course. Psychology students with an interest in cross-cultural issues can also follow this course on top of their curriculum, but are advised to at least follow the courses Cultuurpsychologie and Gedrag in Culturele Context that are offered as part of the regular psychology curriculum. Inhoud The course has three foci that deal with social-psychological aspects of cross-cultural psychology: An overview of dimensional models of cultural differences, such as provided in their work by Hofstede, Schwartz, and the GLOBE project to get an overview of psychological country differences. Currently popular concepts such as individualism-collectivism and power distance are addressed. Intercultural communication: overview of current models as they relate to cross-cultural differences in communication styles, response styles, and pragmatics. Skill training in intercultural communication. this part of the course will be devoted to exercises in crosscultural interactions. The course primarily focuses on cross-national differences rather than cultural differences within a single country (acculturation, multiculturalism, and intergroup relations). Literatuur P.B. Smith, M.H. Bond & C. Kagitcibasi, Understanding Social Behaviour across Cultures: Living and Working in a changing world., London: Sage, 2006.
Culturele diversiteit en sociale cohesie Studie:
Bachelorminor: Studies van de Multiculturele Samenleving
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
800074 Prof.dr. Ruben S. Gowricharn, Prof.dr. J.M.E. Blommaert, Dr. M. Spotti Dr. M. Spotti 6 Voorjaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoor-/werkcolleges Werkstuk
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=800074
94
Doel De student verwerft kennis van en inzicht in het verschijnsel culturele diversiteit in een seculiere samenleving en consequenties hiervan voor de sociale cohesie van die samenleving. De student is in staat processen die voortkomen uit culturele diversiteit te herkennen en te analyseren met het oog op hun mogelijk positieve dan wel negatieve betekenis voor sociale cohesie. Inhoud Als gevolg van immigratie, individualisering en secularisatie bestaat de Nederlandse samenleving uit een steeds diverser wordende verzameling van door elkaar lopende culturele oriëntaties. Deze oriëntaties zijn gebonden aan afzonderlijke beroepsgroepen, klassen, taalgemeenschappen, religies, opleidingen, leefstijlen en persoonlijke biografieën. Tegelijkertijd ontwikkelen zich als gevolg van globalisering van economie, politiek, media, cultuur en godsdienst transnationale gemeenschappen, en zijn ook processen van etnisering zichtbaar. Deze ontwikkelingen roepen vragen op over de noodzaak van en voorwaarden voor samenhang in de samenleving. Die samenhang komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de binding binnen en tussen sociale groepen (gelijkgezindheid, collectieve waarden en normen), en in de deelname aan maatschappelijke instituties en sociale netwerken. In deze cursus worden deze vragen verkend vanuit cultureel-antropologische en taal- en godsdienstsociologische perspectieven. In de eerste colleges wordt de aandacht gevestigd op de rol die taal en religie spelen bij de binding tussen en binnen groepen. Vervolgens wordt nagegaan hoe sociale cohesie zich verhoudt tot concepten als natie-staat, burgerschap, democratie, en multiculturalisme. Aansluitend worden deze concepten toegepast om relaties tussen actuele ontwikkelingen en culturele diversiteit te kunnen duiden. Het betreft dan met name sociaal-economische ontwikkelingen, politieke ontwikkelingen, middenklassevorming, ontwikkeling van transnationale samenlevingen en identiteiten, etnisering en institutionalisering van godsdiensten. Daarbij worden mechanismen van formele en informele in- en uitsluiting voor het voetlicht gebracht. Formele in- en uitsluiting heeft betrekking op maatschappelijke instituties en domeinen als onderwijs, arbeidsmarkt, politiek en media. Informele in- en uitsluiting heeft betrekking op alledaagse discriminatie en open en verborgen racisme. Literatuur Reader
Cultuur en christendom in Nederland 2009-2010 Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religie in samenleving en cultuur 992202 Dr. T.H.J. Clemens Dr. T.H.J. Clemens 6 Najaarssemester Nederlands Hoorcollege met opdrachten Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=992202 Doel De studenten verwerven kennis van de uiteenlopende wijzen waarop het christendom invloed gehad heeft op en vorm heeft gegeven aan de cultuur in Nederland. Zo krijgen zij inzicht in de culturele betekenis van deze religie voor de ontwikkeling van de Nederlandse identiteit. Tevens raken zij op deze wijze vertrouwd met een aantal elementen uit het christelijk-culturele erfgoed voorzover die een stempel hebben gedrukt op het publieke domein. Inhoud Met het actuele Nederlandse cultuurpatroon als vertrekpunt worden onderdelen, behorende tot het christelijkcultureel erfgoed onderzocht op hun betekenis voor de identiteitsvorming van de Nederlandse natiestaat. Ook
95
wordt aandacht geschonken aan eigentijdse objecten (teksten en beelden) waarin sporen van het christelijk erfgoed - soms impliciet - als inspiratiebron fungeren en die zo aan dat erfgoed een nieuwe betekenis geven. Bij die teksten kan gedacht worden aan literaire teksten, maar ook aan reclame-uitingen; bij die beelden gaat het onder meer om voorbeelden uit de schilderkunst, de beeldhouwkunst en de fotografie. De benaderingswijze van de cursus is historisch-antropologisch van aard. Literatuur Bij het begin van de cursus zal een reader verkrijgbaar zijn. Christendom in Nederland. Topstukken uit Museum Catharijneconvent, Zwolle, 2006, 112 p. ISBN 904008175 1 (Nederlands)/ ISBN 904008223 5 (English), euro 14,95. De God van Nederland. Hedendaagse fotografie, Zwolle, 2006, 204 p. ISBN 90 400 8176 x, paperback, (Dutch), euro 22,50.
Cultuur en islam in Nederland (2009-2010) Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Religie in samenleving en cultuur 992102 Prof.dr. H.L. Beck Prof.dr. H.L. Beck 6 Najaarssemester Nederlands Hoorcollege met opdrachten Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=992102 Doel De studenten verwerven kennis van wat moslims in Nederland als hoogtepunten in hun eigen cultuur- en religiegeschiedenis beschouwen en daarom essentieel vinden om 'in den vreemde' van generatie op generatie over te dragen. Studenten krijgen op deze wijze inzicht in verschillende aspecten van wat moslims als belangrijk beschouwen voor de vorming van een 'islamitische identiteit' in een niet-islamitisch land als Nederland. Tevens raken de studenten op deze wijze vertrouwd met het cultureel-religieuze erfgoed van de islam. Inhoud In deze cursus komt aan de orde op welke wijze moslims in Nederland uiting geven aan wat zij uit hun cultureel-religieus erfgoed zo wezenlijk vinden dat zij dat 'in den vreemde' willen doorgeven. Besproken wordt wat in materieel en spiritueel opzicht voor moslims in Nederland van bijzondere betekenis is. Dit wordt aan de hand van gebouwen als moskeeën en scholen, hun naamgeving en andere 'fysieke' uitingen van aanwezigheid van moslims in Nederland aan de orde gesteld. Ook wordt aandacht geschonken aan materiële cultuuruitingen zoals kleding en voedsel. Een dergelijke behandeling van het cultureel-religieus erfgoed van moslims in Nederland geeft inzicht in de eenheid en verscheidenheid van de islam. De benaderingswijze van de cursus is historisch-antropologisch van aard. Literatuur Er wordt een reader verstrekt, bestaande uit een aantal thematische artikelen.
Cultuurfilosofie Studie: Code: Docent: Contactpersoon:
Bachelor Algemene Cultuurwetenschappen 825028 Dr. F.T. van Peperstraten Dr. F.T. van Peperstraten
96
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
6 Voorjaarssemester Nederlands Hoorcollege Schriftelijk tentamen met open vragen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=825028 Doel De student is in staat een aantal verschillende filosofische posities te omschrijven die zijn of worden ingenomen omtrent: a) de plaats van de kunst in de moderne samenleving; b) het interculturele karakter van de hedendaagse samenleving; c) de kritische evaluatie van de moderne westerse cultuur. Inhoud De stelling die in deze cursus als leidraad fungeert, luidt dat uit het denken over kunst en cultuur de zelfkritiek van de moderne westerse samenleving kan worden afgelezen. In beide zwaartepunten van de cursus - kunst en interculturaliteit - kan deze permanente zelfreflectie van de moderne westerse cultuur zichtbaar worden gemaakt. De cursus begint met een verkenning van de kunstfilosofie van het moderne tijdperk, waarbij het thema van de kunst steeds zal worden verbonden met de vraag hoe de moderne westerse cultuur tegen zichzelf aankijkt. Zo komt allereerst wat Kant betreft niet alleen zijn esthetica, maar ook zijn visie op de Verlichting aan de orde. Vervolgens blijkt Hegel tot de stelling te komen dat de kunst, gegeven het rationele karakter van de moderniteit, geen functie meer heeft. Bij Nietzsche vormt de kunst daarentegen het positieve uitgangspunt voor een alomvattende kritiek op de bestaande massacultuur. Ook volgens de Frankfurter Schule (Adorno, Benjamin) staat de kunst in het teken van een kritiek op de vervreemde samenleving. In het postmodernisme-debat tussen Habermas en Lyotard blijkt eveneens een esthetische discussie omtrent het schone versus het sublieme verweven te zijn met de vraag of en op welke wijze de moderne samenleving haar 'project van de verlichting' nog kan voortzetten. In deze laatste vraag speelt de kwestie van het pluralisme een belangrijke rol, zodat we op tamelijk vanzelfsprekende wijze in de problematiek van de inter- of multiculturaliteit belanden. Aldus eindigt de cursus met de poging te analyseren hoe 'wij' ons tegenover het vreemde opstellen. Definiëren we het vreemde als iets dat buiten ons ligt of is het altijd al temidden van ons, of zelfs ín ons? Literatuur Braembussche, A.A. van den, Denken over kunst, Bussum: Coutinho, 2000, 3e herziene druk. Hoofdstuk 5.2, 6, 7, 8 en 11.2 Visker, R., Vreemd gaan en vreemd blijven. Filosofie van de multiculturaliteit, Amsterdam: SUN, 2005. Hoofdstuk 1, 2 en 3 Reader Cultuurfilosofie FCC, kenmerk 720.06.064
De multiculturele samenleving in ontwikkeling Studie:
Bachelorminor: Studies van de Multiculturele Samenleving
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
800071 Dr. M. Spotti Dr. M. Spotti 6 Najaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoorcollege Schriftelijk tentamen en groepsopdracht
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=800071 97
Doel De cursus fungeert als inleidende cursus binnen het interfacultaire minorprogramma 'Studies van de Multiculturele Samenleving'. De cursus beoogt studenten een multidisciplinair overzicht te geven van de ontwikkeling van Nederland als multiculturele samenleving. Deze ontwikkelingen worden tevens in internationaal perspectief geplaatst. Studenten verwerven basiskennis van relevante historische, beleidsmatige, talige, religieuze en culturele aspecten van de multiculturele samenleving en leren kritisch reflecteren op de huidige ontwikkelingen op dit terrein. Inhoud De cursus begint met een aantal colleges waarin de historische en maatschappelijke context wordt geschetst van de Nederlandse multiculturele samenleving. Daarbij wordt allereerst aandacht besteed aan de demografische ontwikkelingen die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan. Daarna komt het toelatings-, uitzettings- en inburgeringsbeleid aan bod en wordt aandacht besteed aan de positie van minderheden in het nationale en internationale recht. Ook wordt de maatschappelijke positie van minderheden in Nederland op de arbeidsmarkt en in het onderwijs behandeld. Vervolgens worden individuele en maatschappelijke ontwikkelingen behandeld die samenhangen met de talige, culturele en religieuze diversiteit in Nederland en andere multiculturele samenlevingen. Hoe verlopen bijvoorbeeld processen van tweetalige ontwikkeling en intergenerationele taalverschuiving? Hoe verlopen processen van integratie en acculturatie? Wat betekent het voor religieuze minderheidsgroepen als moslims om in een omgeving met andere religies te leven? Wat betekent de toenemende diversiteit in normen en waarden voor de sociale cohesie in een samenleving? En hoe beïnvloeden processen van beeldvorming de communicatie tussen autochtonen en allochtonen? In de overige cursussen van de minor zal op deze onderwerpen nader worden ingegaan. Voor het laatste college wordt een forum samengesteld, bestaande uit een aantal gastdocenten van de cursus, met wie de studenten over door henzelf aangedragen stellingen discussiëren. Literatuur Syllabus met artikelen
Geschiedenis van culturen in Nederland Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Algemene Cultuurwetenschappen 825024 Dr. J.J. de Ruiter Dr. J.J. de Ruiter 6 Voorjaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoorcollege Werkstuk
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=825024 Doel De cursus "Culturen in Nederland" heeft als doelstelling de discussie aan te gaan over de vraag waaruit de Nederlandse cultuur bestaat en welke culturen de Nederlandse cultuur nader gevormd hebben. Er wordt ook aandacht besteed aan de vraag in welke mate de Nederlandse cultuur andere culturen, zoals de islamitische, in Nederland beïnvloed hebben. Een en ander wordt gepresenteerd vanuit een historisch perspectief, dit om aan te geven dat sommige recente culturele ontwikkelingen voortborduren op aloude patronen in de Nederlandse cultuur. Inhoud In de cursus Culturen en Nederland wordt op de eerste plaats ingegaan op het wezen van de Nederlandse cultuur. Het concept "Nederlandse cultuur" roept vaak lacherige reacties op maar wordt de "Nederlandse"
98
cultuur aangevallen of bespot of in het buitenland beleefd, dan blijkt zij wel degelijk te bestaan. Een historisch overzicht van de Nederlandse cultuur wordt gepresenteerd aan de hand van diverse studies en voor de diverse periodes van de behandelde geschiedenis exemplarische literaire, met name essayistische, teksten (bv. Da Costa). Het accent van dit historische overzicht zal liggen op de periode na de Franse tijd (begin negentiende eeuw) tot op heden. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van culturen die in de loop der eeuwen in meerdere of mindere mate bijgedragen hebben aan de vorming van de Nederlandse cultuur en die op hun beurt weer zelf door de Nederlandse cultuur zijn beïnvloed; het gaat met name om de cultuur van joden, hugenoten, Indiërs en Surinamers. Ook de meest recente, de Turkse en Marokkaanse, of meer overkoepelend, culturen van islamitische signatuur worden behandeld. Ter illustratie van de mogelijke assimilatie van moslims en hun culturen in Nederland wordt onder andere een vergelijking gemaakt met de emancipatie van katholieken en hun (sub)culturen in de 19e en 20e eeuw. In algemene zin wordt ten slotte een overzicht gegeven van de processen die thans -en ongetwijfeld ook in de toekomst- plaatsvinden met betrekking tot de opname en acceptatie van de islamitische culturen in Nederland en hun beïnvloeding door de Nederlandse cultuur. Naar aanleiding van de theorievorming van Berry (1997) worden twee vragen centraal gesteld in de cursus: 1. Hecht de minderheidsgroep aan de eigen cultuur? 2. Hecht de etnische minderheidsgroep aan goede banden met de dominante groep? Naar aanleiding van de vragen die Berry stelt, komen meer specifieke vragen aan de orde als: "waaruit bestaat Nederlandse cultuur?" of anders geformuleerd: "wat zijn de determinanten van de Nederlandse cultuur?". "Welke andere culturen hebben een bijdrage geleverd aan de vorming van de Nederlandse cultuur?" en: "op welke wijze zijn elementen van andere culturen in de Nederlandse cultuur doorgedrongen?" en: "in welke mate en zin zijn andere culturen in Nederland beïnvloed door de Nederlandse cultuur?" Literatuur Onderdelen uit de serie. Met name uit de delen I en II. Kunsten in Beweging, 1900-1980, 1980-2000, Den Haag: SDU Uitgevers, 2003, 2004. Onder redactie van Rosemarie Buikema en Maaike Meijer Ruiter, F. & W. Smulders, Literatuur en moderniteit in Nederland. 1840-1990, Amsterdam/Antwerpen: de Arbeiderspers, 1996. Enkele onderdelen Reader met literaire teksten
Geschiedenis van de Islam in Nederland na 1945 Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Christendom en islam T47201 Dr. J.M.M.G.F. van Wiele Dr. J.M.M.G.F. van Wiele 6 3e t/m 4e blok Nederlands 12 x 2 uur hoor- en werkcollege Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=T47201 Doel
De student beschikt over een grondige kennis van en inzicht in de geschiedenis van de komst van moslims naar Nederland en in de ontwikkeling van de islam en zijn institutionalisering in Nederland; De student beschikt over een grondige kennis met betrekking tot literatuur, handboeken en organisaties op het gebied van de islam in Nederland. De student is in staat ontwikkelingen binnen de islam in Nederland in de specifiek Nederlandse context te begrijpen en te analyseren.
99
De student is in staat te rapporteren over ontwikkelingen binnen "de Nederlandse islam".
Inhoud Allereerst wordt een algemene kaart van "moslims in Nederland" geschetst voor het op gang komen van de arbeidsmigratie. Vervolgens komen de geschiedenis van de komst van moslims en de ontwikkeling van de institutionalisering van de islam in Nederland aan de orde. Uitdrukkelijke aandacht wordt daarbij geschonken aan de verschillen in vormgeving en beleving van de islam tussen mensen van Marokkaanse en Turkse origine. Daarna worden enige moslimse instituties in Nederland (e.g. moskee; onderwijs; media e.d.) van naderbij onder de loep genomen. Daarbij wordt aandacht besteed aan de problematiek van integratie en identiteitsvorming. Ten slotte wordt bekeken of de "Nederlandse diaspora-islam" een eigen kleur heeft gekregen of krijgt in vergelijking met de situatie in het moederland, blijkend uit bijvoorbeeld de verschillende confessionele stromingen en tendenties onder moslims in Nederland. Daarbij wordt met name gekeken of en zo ja, in hoeverre de "eigen kleur" parallel loopt met ontwikkelingen binnen andere religieuze en seculiere systemen in Nederland of juist een reactie vormt op de ontwikkelingen binnen die andere religieuze en seculiere systemen. In de loop van het college krijgt de student voortdurend verwijzingen naar relevante literatuur. Literatuur Phalet, Karen en Jessika ter Wal (red.), Moslims in Nederland, 6 delen, Sociaal-Cultureel Planbureau, Den Haag, 2004, ISBN 9037701787. Verder aan te vullen met literatuur tijdens het college.
Gespreksvoering en religieuze communicatie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Zorg, ethiek en beleid T54231 Drs. A.R.M. Polspoel Drs. A.R.M. Polspoel 3 Tweede blok en vierde blok Nederlands Practicum Aanwezigheid en feitelijke deelname
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=T54231 Doel Het bevorderen van bekwaamheid tot het voeren van een counseling-gesprek. Inzicht in de rol van gesprekstherapeutische attituden als echtheid, onvoorwaardelijke acceptatie en empathie. Hanteren van communicatie in hulpverleningssituaties. Het kunnen toepassen van deze vaardigheden op het domein van het religieuze. Inhoud In deze cursus worden studenten getraind in specifieke en algemene communicatieve bekwaamheden zoals die in de situatie van de psychische hulpverlening van belang zijn. Daarnaast wordt in specifieke zin het domein van het religieuze betrokken. Het uitgangspunt daarbij zijn therapeutische counseling-vaardigheden die in trainingssessies worden verhelderd. De training krijgt vorm in o.a. rollenspelen en groepsbesprekingen. Literatuur A.R. Polspoel, Eenzaam sterven? Communicatie in de palliatieve zorg., Davidsfonds/Ten Have, 2004. G.Lang & H.T. van der Molen,, 'Psychologische gespreksvoering'. Een basis voor hulpverlening,, Baarn: Nelissen. ISBN 90-244-0970-05.
100
God, mens en wereld Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Wijze van beoordeling:
Bachelor 992242 Prof.dr.E.P.N.M. Borgman, Dr. R.B.J.M. Welten Prof.dr.E.P.N.M. Borgman, Dr. R.B.J.M. Welten 6 Najaarssemester Nederlands Wekelijks hoor- en werkcollege en presentaties, reading and analyzing texts individually and in small groups on the basis of assignments, keeping an electronic accessible record of the personal learning process by the student; Written and oral presentations by the student, tutorials and debates. Active participation, Oral presentation, personal study pathway (electronic accessible logbook), two papers (one related to the oral presentation and one final paper)
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=992242 Doel In deze cursus verwerven studenten kennis van en inzicht in de ontwikkeling en de betekenis van een aantal begrippen die een centrale rol spelen bij de benadering van religie vanuit systematisch theologisch en wijsgerig perspectief. Zij verwerven vaardigheden om deze begrippen te analyseren en toe te passen binnen hedendaagse debatten over de betekenis van religie. Zij krijgen zicht op de eigen aard van respectievelijk systematisch theologische en godsdienstfilosofische reflectie en op de verhouding tussen beide. Inhoud In religieuze tradities gaat het in de grond van de zaak om de relatie tussen God, mens en wereld. Systematische theologie en wijsgerige reflectie overdenken de verhoudingen tussen deze drie op systematische wijze en stellen daarnaast vragen over de aard en de geschiktheid van deze benaderingswijzen zelf. In deze cursus vindt dit exemplarisch plaats aan de hand van een aantal kernbegrippen die de relatie God, mens en wereld trachten te vatten, zoals schepping, incarnatie, heil en verlossing. Hierbij is speciale aandacht voor begrippen uit de christelijke geloofstraditie omdat deze traditie in hoge mate de reflectie over deze termen in de westerse cultuur heeft bepaald, ook in haar a-theïstische of agnostische gestalten. De specifieke theologische en wijsgerige achtergronden en betekenissen van deze termen worden belicht, en bekeken wordt welke rol zij (kunnen) spelen in hedendaagse debatten waarin vragen over religie naar voren komen als: Wie/wat is het goddelijke? Wat is openbaring? Waaruit bestaat geloof, inhoudelijk zowel als qua houding? In deze cursus bespreken we deze kwesties vanuit het perspectief van 'constructive theology' (o.a. Jones & Lakeland) en fenomenologische filosofie (o.a. Janicaud). De studenten onderzoeken ieder een religieus kernbegrip waarbij zij gebruik maken van de analytische methoden en de evaluatieve criteria die ontwikkeld zijn in deze cursus. Zij presenteren de resultaten hiervan in mondelinge vorm en in een afsluitend werkstuk. Literatuur Reader met geselecteerde teksten Serene Jones and Paul Lakeland (eds.), Constructive Theology: A Contemporary Approach to Classical Themes, (Minneapolis: Fortress Press, 2005). Dominique Janicaud (ed.), Phenomenology and the Theological Turn: The French Debate (Perspectives in Continental Philosophy, No. 15), (New York: Fordham University Press, 2000).
Identiteit en modernisering in Christendom en Islam Studie: Code:
Master Christendom en islam T45202
101
Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Dr. L. Tezcan, Dr. H.J. Zondag Dr. L. Tezcan 6 Derde blok Nederlands 12 x 2 uur hoorcollege Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=T45202 Doel Studenten hebben kennis van en inzicht over de volgende onderwerpen: de relatie tussen identiteit en cultuur; het vermogen tot culturele aanpassing en verandering; modernisering als een breed maatschappelijk verschijnsel, alsmede de reactie daarop van godsdiensten met aan de ene kant secularisering en aan de andere kant fundamentalisme. Inhoud Mensen verschillen, het zijn 'allemaal andersdenkenden' om de cultuurpsycholoog Geert Hofstede aan te halen. Die verschillen in identiteit blijken in hoge mate bepaald door de cultuur waarin zij zijn grootgebracht. In de eerste zes bijeenkomsten van de cursus (verzorgd door dr. H. Zondag) worden een aantal van die verschillen systematisch doorgenomen. Vanuit het perspectief van die verschillen wordt onder andere eerwraak behandeld. In deze eerste serie wordt ook ingegaan op het gevaar van 'culturaliseren'; denken dat de verschillen tussen culturen en mensen voor eens en altijd vastliggen. Mensen blijken in cultureel opzicht flexibeler dan wel eens wordt aangenomen. In de volgende bijeenkomsten (verzorgd door dr. Th. Schepens) staat die veranderbaarheid centraal. Die veranderbaarheid wordt behandeld aan de hand van het verschijnsel modernisering. Lange tijd veronderstelde men dat moderniteit tot secularisering zou leiden. Deze stelling is inmiddels fors omstreden, het lijkt er op dat modernisering ook tot zeer sterke religieuze betrokkenheid kan leiden met als uiterste religieus fundamentalisme. In de bijeenkomsten wordt ingegaan op de manifestaties van fundamentalisme in christendom en islam. Literatuur Geert Hofstede en Gert Jan Hofstede, Allemaal andersdenkenden, 1-240. (Hoofdstuk 1 t/m 6.), Amsterdam: Uitgeverij Contact, 2005. Swaan, A. de, De botsing der beschavingen en de strijd der geslachten, Utrecht: Forum, 2006. Reader H. van der Loo en W. van Reijen, Paradoxen van modernisering: een sociaal-wetenschappelijke benadering, Bussum: Coutinho. 1997 of 2001 (3e druk). Daaruit: de hoofdstukken 1 t/m 5 (= t/m pag. 231).
Ideologie en Samenleving Studie:
Bachelor CIW: Interculturele Communicatie
Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
800085 Dr. J.J. de Ruiter Dr. J.J. de Ruiter 6 Voorjaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoor-/werkcollege Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=800085 Doel
102
De cursus beoogt studenten kennis te laten maken met en inzicht te verschaffen in verschillende types van multiculturele samenlevingen en wat de aard van de ideologieën zijn van de verschillende groepen waaruit die samenlevingen bestaan. Tevens beoogt de cursus de student in algemene zin te stimuleren om te reflecteren over de vraag wat de definitie van een ideologie is en of deze definities toepasbaar zijn op de case van de gepresenteerde en onderzochte "ideologieën". Inhoud In de cursus "Ideologie van de multiculturele samenleving" wordt op de eerste plaats aandacht geschonken aan met name drie modellen van multiculturele samenlevingen die in het Westen opgeld doen: het assimilatiemodel (Frankrijk), het integratiemodel (Nederland) en het segregatiemodel (Verenigde Staten). Deze modellen worden besproken aan de hand van diverse onderzoeken, politieke programma's en ideologische bepaalde teksten, uit zowel de geschreven als de digitale media. Deze bronnen zijn afkomstig van zo mogelijk alle etnisch, cultureel of religieus gedetermineerde deelnemers aan de multiculturele samenleving in kwestie. Telkens zal vanuit een cultureel, religieus of etnisch bepaald standpunt gekeken worden naar wat de diverse studies en teksten te berde brengen. Vraag in deze cursus is onder andere of een bepaalde etnische groep een identieke dan wel een verschillende ideologische benadering heeft van de multiculturele samenleving waarin zij leeft indien deze laatste verschillend van aard is. Bijvoorbeeld: hebben moslims in Frankrijk een andere visie op integratie of de scheiding tussen kerk en staat dan moslims in Nederland? Studenten wordt inzicht verschaft in de gepercepieerde voor- en nadelen van de behandelde modellen, dat wil zeggen vanuit de gezichtspunten van de groepen die in de diverse samenlevingen een plaats en rol hebben. Als een rode draad loopt door de cursus de vraag welke factoren een ideologie tot een ideologie maken. De beantwoording van deze vraag geschiedt aan de hand van de analyse van de gepresenteerde "ideologieën". Literatuur Hawkes, David, Ideology, Londen: Routledge, 2003. Monsma, St. & S.J. Christopher, The challenge of pluralism: church and state in five democracies., Lanham: Rowman and Littlefield., 1997.
Interculturele communicatie en beeldvorming Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor CIW: Interculturele Communicatie 822029 Prof.dr. W. Shadid Prof.dr. W. Shadid 6 Najaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoorcollege Schriftelijk tentamen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=822029 Doel Deelnemers (1) kennis en inzicht bijbrengen inzake de belangrijkste benaderingen binnen het thema van interculturele communicatie, (2) gevoelig maken voor het begrijpen van de eigen houding ten opzichte van leden van andere groepen en intergroepsprocessen in het algemeen, (3) vaardigheden verschaffen om wetenschappelijke publicaties en onderzoeksresultaten op het betreffende terrein kritisch te kunnen lezen. Inhoud Het is van oudsher bekend dat de culturele afstand tussen mensen één van de belangrijke oorzaken kan zijn van het ontstaan van knelpunten in de wederzijdse communicatie. Het was met name de verdienste van de culturele antropologie dat de relevantie van het cultuurverschil ook wetenschappelijke belangstelling kreeg.
103
De belangstelling voor het thema interculturele communicatie is de laatste decennia sterk gegroeid vanuit de antropologie, de psychologie, de linguïstiek en de communicatiewetenschappen. Een interdisciplinaire aanpak staat echter nog steeds in de kinderschoenen. In de cursus wordt een aantal visies op cultuur en interculturele communicatie besproken. Ook wordt aandacht geschonken aan factoren die het interculturele communicatieproces beïnvloeden, zoals de kennis van elkaars cultuur (normen, waarden, verbale en niet-verbale symbolen), de setting waarin de communicatie plaatsvindt en de machtsverhoudingen tussen de communicatiepartners. De culturele achtergrond wordt gepresenteerd als een probabilistische en niet als een deterministische factor voor het verklaren van gedrag van migranten. Uitgangspunt van de cursus is dat migranten geen passieve wezens zijn die slechts handelen op basis van de in het land van herkomst verworven cultuur, maar tevens actieve cultuurscheppers. Omdat interculturele communicatie ook sterk wordt beïnvloed door de wederzijdse identiteiten die tijdens een ontmoeting worden onderhandeld, wordt in de cursus aandacht besteed aan het thema van beeldvorming. Daarbij wordt de mate waarin de communicatie wordt beïnvloedt door de discrepantie tussen de beleefde en de toegeschreven identiteit van de communicatiepartners, met de daarbij behorende wederzijdse stereotypen en vooroordelen, aan de orde gesteld. Literatuur Shadid, W., Grondslagen van interculturele communicatie: studieveld en werkterrein, Kluwer: Amsterdam, 2007. Tweede geheel herziene druk Aanvullende artikelen op: www.interculturelecommunicatie.com
Interculturele communicatie in gesprekken Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Interculturele Communicatie 880427 Dr. Peter Broeder Dr. Peter Broeder 6 Tweede blok Nederlands 12 x 2 uur werkgroep en chatsessies Trainingsactiviteit
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=880427 Doel Het verwerven van kennis en inzicht inzake interculturele communicatie in gesprekken en de toepassing ervan in een concrete casus middels het uitvoeren van gespreksanalyses en ontwikkelen van een trainingsactiviteit. Inhoud Centraal staat hoe de communicatie verloopt wanneer twee of meer personen met verschillende culturele/talige achtergronden met elkaar in gesprek zijn. Interculturele gesprekken (IC-gesprekken) worden geïnterpreteerd vanuit een conversatie-analytisch en etnografisch paradigma. Dit impliceert aandacht voor:
alledaagse IC-gesprekken ('real data'); de structuur van een IC-gesprek als lineair process opgebouwd door de gespreksdeelnemers ('progressively mutually constructed'); pro- en retrospectieve procedures en (accommodatie) strategieën van de deelnemers aan het ICgesprek; het reflectieve begrip van de deelnemers op het (niet) succesvol zijn van het proces van communicatie in een IC-gesprek; oorzaken, indicatoren en oplossen van misverstanden in een IC-gesprek ('side-sequences').
In het eerste deel van de cursus wordt ingegaan op beschikbare literatuur over dit thema, alsmede op
104
methoden en uitkomsten van empirisch onderzoek daarbij. De studenten worden vertrouwd gemaakt met voorbeelden van analyses van IC-gesprekken (o.a. in Bremer, e.a. 1996 en Scollon & Scollon 2002). Tevens is er een kritische bespreking (door de studenten) van recente relevante artikelen. In het tweede deel van de cursus wordt gewerkt aan een concrete casus toegespitst op een specifiek type ICgesprek in Nederlands en/of Engels. Voorbeelden van een concrete casus zijn een telefoongesprek, een sollicitatie gesprek, of een onderhandelingsgesprek. Het projectwerk aan de casus omvat vier onderdelen, waarvan de volgende twee gespreksanalytische onderdelen:
het opnemen (audio/video) en transcriberen van twee IC-gesprekken; het analyseren van de verzamelde IC-gesprekken.
De resultaten van de gespreksanalyse worden vervolgens praktische vertaald in een korte trainingsactiviteit voor personen die beroepsmatige participeren in IC-gesprekken, en omvat de volgende twee onderdelen:
het ontwikkelen van een IC-trainingsactiviteit (met verwerking van verzamelde IC-data en uitgevoerde IC-gesprekanalyses); het zelf geven van een IC-trainingsactiviteit (30-45 minuten).
Voor het ontwikkelen en geven van de IC-trainingsactiviteit zijn volledig uitgewerkte voorbeelden beschikbaar in Pan, Scollon & Scollon (2002) als onderdeel van trainingen waarin gewerkt wordt met Communication Display Portfolio's. Relevante voorbeelden zijn ook trainingen intercultureel management waarin gewerkt wordt met het TOPOI-model (Hoffman 2002). Literatuur Reader met artikelen (digitaal beschikbaar gesteld) Bremer, K., e.a., Achieving understanding. Discourse in intercultural encounters, Longman, 1996 (cap. sel.). Hoffman, E., Interculturele gespreksvoering,theorie en praktijk van het TOPOI-model, Van Loghum, 2002. Pan, Y., S. Wong-Scollon & R. Scollon, Professional communication in international settings, Blackwell, 2002 (cap. sel.).
Interculturele competenties Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Interculturele Communicatie 880204 Dr. J.J.H. Kurvers Dr. J.J.H. Kurvers 6 Tweede blok Nederlands 12 x 2 uur alternerend hoor- en werkcollege Portfolio met opdrachten (50%) en artikel 10 pagina's (50%)
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=880204 Doel Kennis van relevante theoretische concepten, taxonomieën en opvattingen over interculturele competenties in het bijzonder in relatie tot taal, taalvaardigheid en taalleren: emancipatie en interventie bij jonge kinderen, geletterdheid en inburgering in meertalige samenlevingen. Oordelen over de relatie tussen die opvattingen en theorieën aan de ene kant, en de ethiek en validiteit van de toetsing en assessment van interculturele competenties aan de andere kant Communicatie- en leervaardigheden om over theoretische inzichten in de opzet van onderzoek, de analyse en interpretatie, en de verslaglegging van onderzoeksgegevens over interculturele competenties
105
rapporteren in woord en geschrift Inhoud Na een inleidend college over de theoretische noties rond het onderwijzen, verwerven en evalueren van competenties die voor participatie in de maatschappij bepalend zijn, wordt in steeds twee colleges een thema nader bestudeerd en vervolgens uitgewerkt in de vorm van een opdracht of een casus. De volgende thema's komen aan de orde: 1) Emancipatie, interventie en het jonge kind: pedagogische en morele dilemma's 2) Interculturele competentie en taalleren: de relatie docent - student - ouders; de culturele context van 'leren' (bijv. interactiviteit vs. klassikaal-frontaal onderwijs) 3) Geletterdheid in een kenniseconomie: hoge eisen en maatschappelijke gevolgen in relatie tot alledaagse geletterdheid: mondiale thema's, geletterdheid van de straat, grassroots literacy. 4) Toetsing en assessment: ethiek en validiteit. Mensen moeten 'competent' zijn: wat betekent dat voor interculturele verschillen, sociaal-culturele gewoonten, taalgebruik? In de eerste twee colleges van een thema wordt het thema gekarakteriseerd en theoretisch gefundeerd, daarbinnen wordt een opdracht of casus gegeven. Voor het derde college dat de vorm heeft van een werkcollege moet deze individueel schriftelijk uitgewerkt worden in korte memo's. De uitwerkingen van de opdrachten en casussen worden in dat derde college besproken en bediscussieerd. In het twaalfde en laatste college wordt de opzet en uitvoering van de eindopdracht (individueel artikel van 10 pagina's over een van de thema's) besproken. Literatuur Reader met artikelen (per thema 50 - 60 pagina's)
Interreligieuze communicatie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Leraar Voortgezet Onderwijs 1e graad Christendom en Cultuur T74210 Dr. J.M.M.G.F. van Wiele Dr. J.M.M.G.F. van Wiele 3 voorjaarssemester Nederlands Hoor- en werkcollege Mondelinge presentatie en eindpaper
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=T74210 Doel De student weet welke problemen zich kunnen voordoen wanneer mensen met een verschillende culturele/religieuze achtergrond met elkaar in contact treden en willen communiceren. De student beschikt over kennis en inzicht in de problematische kwesties binnen de interreligieuze dialoog tussen christenen en moslims en de student is op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied. De student is zich bewust dat de eigen door de eigen cultuur en religieuze traditie gestempelde waarden, normen, vooroordelen en stereotypen bij interreligieuze contacten, in het bijzonder die tussen christenen en moslims, kunnen meespelen. De student heeft vaardigheden ontwikkeld om deel te nemen en bij te dragen aan de interreligieuze communicatie. Inhoud Steunend op het boek van Shadid wordt allereerst uiteengezet welke zaken relevant zijn in situaties van interculturele communicatie. Vervolgens wordt aan de hand van een zelf gekozen casus een van de
106
probleemvelden in de interculturele communicatie, zoals beschreven door Shadid, verder uitgewerkt en aan de praktijk getoetst. Waar mogelijk wordt ook getracht om de bakens uit te zetten voor een respectvolle en constructieve dialoog tussen christenen en aanhangers van andere godsdiensten. Literatuur Shadid, W.A., Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein., Houten/Diegen, 1998, ISBN 9031324760.
Klinische godsdienstpsychologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Zorg, ethiek en beleid T44201 Prof.dr. M.H.F. van Uden Prof.dr. M.H.F. van Uden 6 Tweede blok Nederlands Probleemgestuurd onderwijs Logboek beoordelen
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=T44201 Doel Kennis en inzicht verstrekken in de relatie zingeving, religie en levensbeschouwing enerzijds en (geestelijke) gezondheid anderzijds. Inhoud In deze cursus komen de volgende thema's komen aan de orde: Gezonde en ongezonde religiositeit; Mystieke ervaring en psychopathologie; Religie en basic trust; Religieuze taal en verbeelding; Religieuze projectie; Religie als copingmechanisme; Religie en depressie; Religieuze tegenoverdracht; Psychotherapie en geestelijke verzorging Literatuur Wordt tijdens de cursus uitgedeeld.
Language, culture and identity Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Interculturele Communicatie 880212 Dr. K. Yagmur Dr. K. Yagmur 6 Eerste blok Engels 12 x 2 uur hoor-/werkcollege Mondelinge presentatie en werkstuk
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=880212 107
Doel Students will acquire knowledge of an insight in current theories and models of identity formation within different cultural and sociolinguistic contexts. The focus will be on the role of national, regional and immigrant languages in identity formation and on accompanying processes of acculturation and language maintenance versus language shift. Inhoud Language shift can be defined as the redistribution of language varieties across various domains of language use between different interlocutors. In the context of migration and minorization, the redistribution is in the direction of the majority language, making the minority language less used. This redistribution process manifests itself in the individual and in the group as well as within and between generations, which is part of a broader acculturation process. In the course, this theme will be approached from different perspectives. A) From a social-psychological perspective, the concept of ethnolinguistic vitality and its determinants as well as the operationalization of the constructs will be examined. Status, demographic, and institutional support factors combine to make up the vitality of an ethnolinguistic group. Group members' subjective vitality perceptions of each of the vitality variables may be as important as the group's 'objective' vitality. B) From a demolinguistic perspective, in comparison to nationality, birth country, and ethnicity, home language has been found to be a significant measure for the definition and identification of multicultural populations. In this approach, the complementary nature of home language and ethnicity is reflected upon. C) From an ethnographic approach, the concept of identity construction through language, e.g., in conversation but also in the media and in government documents, is focused upon. In this respect, attention is paid to a number of themes such as the distinction between subscribed versus ascribed identity, and the meaning of language as a core value of cultural identity in the context of migration and the minorization process. D) The course is application oriented and students will be guided to design and carry out their own research using of the methods and techniques learned during the semester. In this respect, students will be expected to carry out large- or small-scale research studies using appropriate data collection techniques such as surveys, open interviews, diary/memoirs, and participant observation. Literatuur Tajfel, H., & Turner, J.C., The social identity theory of intergroup behavior., (article from the book: The psychology of intergroup behavior, 1986. Schwartz, S. J., Montgomery, M.J. & E. Briones, The role of identity in acculturation among immigrant people: Theoretical propositions, empirical questions, and applied reccommendations, (Journal) Human Development, 2006 (49, 1-30). Smolicz, J.J., Minority languages as core values of ethnic cultures: A study of maintenance and erosion of Polish, Welsh, and Chinese languages in Australia, In: Fase et al. (eds.), Maintenance and loss of minority languages. Amsterdam: John Benjamins., (1992)..
Taal en integratie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Bachelor CIW: Interculturele Communicatie 822028 Dr. J.J.H. Kurvers Dr. J.J.H. Kurvers 6 najaarssemester Nederlands Hoor- en werkcollege
108
Wijze van beoordeling:
Schriftelijk tentamen en twee papers
http://studiegids.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FGW&vakcode=822028 Doel Kennis van en inzicht in relevante theorieën over talige en sociaal-culturele socialisatie van kinderen en volwassenen in een hoogontwikkelde samenleving. Kennis van en inzicht in beleidsontwikkelingen op terreinen als onderwijsachterstanden, taal, inburgering en integratie. Adequate uitvoering en verslaglegging van analyse- en observatieopdracht en kritische reflectie op literatuur en onderzoek. Inhoud Aan de hand van drie thema's wordt dieper ingegaan op de talige en sociaal-culturele socialisatie van kinderen en volwassenen in een kennismaatschappij. Welke talige en culturele aspecten bepalen een meer of minder succesvolle socialisatie? Hoe werd en wordt gedacht over factoren die bijdragen aan emancipatie en integratie van bepaalde groepen in de samenleving? Hoe krijgt die socialisatie gestalte in bijvoorbeeld NT2onderwijs aan kinderen of inburgering van volwassenen? Hoe wordt die socialisatie geëvalueerd? Aan elk thema worden vier bijeenkomsten gewijd. Daarbij wordt aan de hand van 'klassieke' en recente artikelen, ingegaan op de historisch-maatschappelijke, talige, en sociaal-culturele context. Taal, cultuur, religie en schoolsucces Welke factoren bepalen het schoolsucces van kinderen uit diverse culturele groepen? Aan de orde komen daarbij schoolkenmerken, leerkrachtkenmerken en inhoud en vormgeving van het onderwijs. In hoeverre is er sprake van segregatie in het onderwijs? Welke rol speelt taalvaardigheid? Op welke wijze spelen religie en cultuur een rol in het curriculum? Hoe wordt cultuur zichtbaar in lesmaterialen en leesboeken? Geletterdheid in gezin, school en samenleving Hoe belangrijk is geletterdheid voor succesvolle socialisatie en integratie? Welk beroep wordt er in opvoeding, op school, op het werk en in het dagelijks leven gedaan op geletterdheid? Welke factoren beïnvloeden een meer of minde succesvolle verwerving van geletterdheid? Welke verschillen zijn er in maatschappelijk functioneren van hoog- en laaggeletterden in schriftculturen? Inburgering en integratie Welke factoren bepalen een succesvolle integratie van volwassen nieuwkomers in de samenleving? Hoe is inburgering van nieuwkomers wettelijk (WIB en WI) geregeld? Welke programmais zijn ontwikkeld? Wat wordt getoetst in inburgerings- en naturalisatietoetsen en waarom? Welke rol speelt taalvaardigheid in de sociale participatie? Verplichte literatuur Syllabus met verplichte literatuur. Wet Inburgering (WI) en Wet Inburgering Buitenland (WIB). Literatuur Literatuurlijst met aanbevolen literatuur bij opdrachten.
109
Faculteit Sociale Wetenschappen Acculturatie en identiteit Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelorminor: Studies van de Multiculturele Samenleving 800072 Prof.dr. Guus Extra, Dr. Tineke Nugteren, Dr. M. Spotti (Coordinator) Dr. M. Spotti 6 najaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoor-/werkcolleges Werkstuk
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=800072 Doel De student verwerft kennis van en inzicht in: moderne theorieën en modellen op het terrein van acculturatie en identiteit vanuit cultuurpsychologisch, cultureel-antropologisch, sociolinguistiek en godsdienstwetenschappelijk perspectief; culturele, talige en religieuze dimensies van acculturatie en identiteit bij meerderheids- en minderheidsgroepen in Nederland; processen van acculturatie in internationaal-vergelijkend perspectief; kwalitatieve en kwantitatieve methoden van onderzoek op dit terrein. Inhoud Migratie, minderheidsvorming en langdurig intercultureel contact brengen allerlei veranderingsprocessen bij meerderheids- en minderheidsgroepen op gang, zowel op groepsniveau als op individueel niveau. Deze veranderingsprocessen (in de literatuur aangeduid als acculturatie) worden bestudeerd op het niveau van cultuur in het algemeen en van taal en religie in het bijzonder. In deze cursus gaat het vooral om de implicaties van deze processen op het niveau van het individu, met name op het terrein van kennis, affectie en gedrag. Een ander centraal begrip in de cursus betreft identiteit en de boeiende vraag hoe personen uit meerderheids- en minderheidsgroepen hun identiteit definiëren en herdefiniëren als gevolg van acculturatie. Belangrijke thema's in de cursus zijn de relaties tussen acculturatie, identiteit en etniciteit, de plaatsbepaling van meerderheids- en minderheidsgroepen ten opzichte van Nederlandse en allochtone (sub)culturen, talen en religies, de rol van acculturatie in maatschappelijke integratie, en behoud, verlies of ontwikkeling van een groepspecifieke, nationale en transnationale identiteit. Genoemde thema's worden belicht vanuit zowel een Nederlands als internationaal perspectief. De cursus bestaat uit drie blokken van vier colleges. In het eerste blok wordt een algemeen kader geschetst van kwalitatieve en kwantitatieve methoden van onderzoek naar acculturatie en identiteit aan de hand van casussen over Turken en Marokkanen in Nederland. In het tweede blok staan de relaties tussen taal, etniciteit en identiteit in de multiculturele samenleving centraal. In het derde blok staan de relaties tussen religie, cultuur en identiteit centraal. Literatuur Syllabus met artikelen. Verkuyten, Maykel, The social psychology of ethnic identity, Psychology Press, 2005, ISBN 1-84169532-7 hbk. http://www.myilibrary.com?id=9611
Cultural Diversity in Societal Institutions Studie: Code: Docent:
Master Organisation Studies: track Organisation of Cultural Diversity 440809 Prof.dr. Sjaak Kroon (Coordinator), Prof.dr.F.J.H. Vosman, Dr. J. Schaafsma
110
Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Prof.dr. Sjaak Kroon 6 Najaarssemester Engels Hoor- en werkcolleges Individueel schriftelijk examen, individueel paper
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=440809 Doel De studenten verwerven kennis met betrekking tot algemene kenmerken van beleidsinterventies op het gebied van culturele, religieuze en talige diversiteit en met betrekking tot de beschrijving en analyse van concrete voorbeelden van dergelijke beleidsinterventies in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en in de zorg. Inhoud De cursus heeft betrekking op de organisatie van culturele diversiteit vanuit het perspectief van de overheid als beleidsmaker. Dit perspectief legt de nadruk op de actieve intervbeniërende rol van overheidsinstanties als beleidsmakers. Overheidsbeleid met betrekking tot diversiteit bevindt zich op een continuum dat, binnen de beperkingen die een concrete samenleving stelt, loopt van strikt laissez faire aan het ene uiterste tot volledige interventie aan het andere uiterste. Tegen deze achtergrond gaat de cursus in op zowel algemene aspecten van beleidsontwikkeling (doelen, middelen, actoren, procedures) als op meer specifieke typen beleidsinterventies in de maatschappelijke domeinen onderwijs, arbeidsmarkt en zorg. Bijzonderheden De cursus omvat het kritisch lezen en bediscussiëren van en het schrijven over theoretische literatuur over beleidsontwikkeling in het algemeen en empirische literatuur over beleidsinterventies in de domeinen onderwijs, arbeidsmarkt en zorg. In het kader van de cursus wordt een verkennend bezoek gebracht aan een instelling in het onderwijs, op de arbeidsmarkt of in de zorg. Op basis van dit bezoek formuleren de studenten een beleidsvraag op het gebied van diversiteit die ze op basis van geselecteerde relevante literatuur bespreken in een individueel paper. Examenvorm: individueel schriftelijk examen (50%), individueel paper in relatie tot de site visit(50%). Alleen toegankelijk voor studenten die voldoen aan de toelatingscriteria van de Master Organisation Studies, track Organisation of Cultural Diversity. Uitwisselingsstudenten kunnen aan de cursus deelnemen als er plaatsen beschikbaar zijn en als ze aan bovenstaande vereisten voldoen. Neem van te voren contact op met de cursuscoördinator. Literatuur Artikelen worden beschikbaar gesteld via Blackboard.
Cultural Identity in Interaction Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Master Organisation Studies: track Organisation of Cultural Diversity 440810 Dr. Seger Breugelmans (Co-ordinator 08/09), Prof.dr. Guus Extra, Dr. Tineke Nugteren Dr. Seger Breugelmans 6 Najaarssemester Engels Plenary Lectures and Student Presentations (Collegerooster) Pair paper
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=440810 111
Doel The course aims to deepen the students' understanding of basic concepts and processes referring to diversity in a societal and institutional context. We focus mainly on theoretical and conceptual discussions of the role of cultural, religious and linguistic diversity and identity in the society as well as in a transnational context. The course aims specifically to: Further develop students' understanding of basic concepts such as culture, identity, acculturation, transnationalism, ethnicity, religious diversity, and multilingualism. Clarify the different disciplinary approaches and understandings of these concepts, including socialpsychological, anthropological, and sociolinguistic approaches. Provide an integrated overview of concepts and disciplinary approaches that allows students to problematise their use and development of contents in their paper. Inhoud Subjects that will be discussed include: The influence of contextual factors, such as characteristics of the ethnic and host culture, on identity formation and acculturation preferences Acculturation preferences of immigrants and Dutch mainstreamers "Negotiating" identity: identity as the consequence of interactive processes Transnationalism and identity constructions Relevance of religious, ethnic and linguistic identity for the self Differences and similarities between religious, ethnic and language groups with regard to identity Changes in religious, ethnic and language identity after immigration The self as consisting of multiple identities These subjects will be discussed using various disciplinary prespectives. Bijzonderheden The course has two requirements: (1) Students need to hand in summaries of the core literature (200 words per item; to be handed in before the lecture so that the lectures can be used to clarify remaining issues and to discuss the literature); (2) Students prepare a presentation in pairs, submit a paper and review papers of other students. The paper should refer to at least two sources mentioned in the supplementary reading list. Final grade: grade for the paper that students will write as a pair. It aims at integrating and problematising the contents plus various disciplinary perspectives on one subject. Only accessible for students who fulfill the admission criteria of the Master's Organisation Studies, track Organisation of Cultural Diversity. Exchanges students are welcome to attend the course if places are available and if they fulfill the prior requirements. Please contact the course coordinator if you intend to take the course beforehand. Literatuur M. Verkuyten, Social Psychology of Ethnic Identity., Hove / New York: Psychology Press, 2005. Syllabus.
Culturele diversiteit en sociale cohesie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS:
Bachelorminor: Studies van de Multiculturele Samenleving 800074 Prof.dr. Ruben S. Gowricharn, Prof.dr. J.M.E. Blommaert (Gastdocent), Dr. M. Spotti (Coordinator) Dr. M. Spotti 6
112
Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Voorjaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoor-/werkcolleges Werkstuk
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=800074 Doel De student verwerft kennis van en inzicht in het verschijnsel culturele diversiteit in een seculiere samenleving en consequenties hiervan voor de sociale cohesie van die samenleving. De student is in staat processen die voortkomen uit culturele diversiteit te herkennen en te analyseren met het oog op hun mogelijk positieve dan wel negatieve betekenis voor sociale cohesie. Inhoud Als gevolg van immigratie, individualisering en secularisatie bestaat de Nederlandse samenleving uit een steeds diverser wordende verzameling van door elkaar lopende culturele oriëntaties. Deze oriëntaties zijn gebonden aan afzonderlijke beroepsgroepen, klassen, taalgemeenschappen, religies, opleidingen, leefstijlen en persoonlijke biografieën. Tegelijkertijd ontwikkelen zich als gevolg van globalisering van economie, politiek, media, cultuur en godsdienst transnationale gemeenschappen, en zijn ook processen van etnisering zichtbaar. Deze ontwikkelingen roepen vragen op over de noodzaak van en voorwaarden voor samenhang in de samenleving. Die samenhang komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de binding binnen en tussen sociale groepen (gelijkgezindheid, collectieve waarden en normen), en in de deelname aan maatschappelijke instituties en sociale netwerken. In deze cursus worden deze vragen verkend vanuit cultureel-antropologische en taal- en godsdienstsociologische perspectieven. In de eerste colleges wordt de aandacht gevestigd op de rol die taal en religie spelen bij de binding tussen en binnen groepen. Vervolgens wordt nagegaan hoe sociale cohesie zich verhoudt tot concepten als natie-staat, burgerschap, democratie, en multiculturalisme. Aansluitend worden deze concepten toegepast om relaties tussen actuele ontwikkelingen en culturele diversiteit te kunnen duiden. Het betreft dan met name sociaal-economische ontwikkelingen, politieke ontwikkelingen, middenklassevorming, ontwikkeling van transnationale samenlevingen en identiteiten, etnisering en institutionalisering van godsdiensten. Daarbij worden mechanismen van formele en informele in- en uitsluiting voor het voetlicht gebracht. Formele in- en uitsluiting heeft betrekking op maatschappelijke instituties en domeinen als onderwijs, arbeidsmarkt, politiek en media. Informele in- en uitsluiting heeft betrekking op alledaagse discriminatie en open en verborgen racisme. Literatuur Reader
Cultuurpsychologie Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie 500531 Dr. Seger Breugelmans (Coördinator) Dr. Seger Breugelmans 6 Najaarssemester Nederlands Hoorcollege Schriftelijk tentamen
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=500531 Doel Culturele verschillen tussen mensen zijn een alledaags verschijnsel. In gesprekken tussen mensen en in de media wordt culturele achtergrond vaak als verklaring gegeven voor het gedrag van bepaalde personen of
113
groepen. Toch is het meestal onduidelijk wat culturele verschillen eigenlijk inhouden en hoe culturele achtergrond het denken en doen van mensen beïnvloedt. Het is belangrijk om kritisch te kunnen nadenken over culturele verschillen, omdat veel psychologen in de dagelijkse praktijk van hun beroep met mensen van verschillende culturele achtergrond te maken hebben. Dit vereist dat psychologen kennis te hebben van de manieren waarop cultuur mensen beïnvloedt en dat ze sensitief zijn voor mogelijke culturele verschillen in de praktijk. Deze cursus is bedoeld om de student een introductie te geven in de cultuurpsychologie. Na afloop van de cursus heeft de student een overzicht van de invloed van cultuur op het denken en gedrag van mensen. Daarnaast is de student sensitief voor mogelijke culturele verschillen en heeft de student het vermogen om kritisch over zulke verschillen na te denken. Inhoud De cursus bestaat uit een serie van 11 colleges waarin de belangrijkste bevindingen van de cross-culturele psychologie worden besproken. Er is een introductiecollege, een serie van vijf basiscolleges, en een serie van vijf verdiepingscolleges. De basiscolleges behandelen algemene kennis en inzichten over culturele verschillen in alle domeinen van de psychologie. De inhoud van deze colleges sluit aan bij de hoofdstukken uit het cursusboek (Shiraev & Levy, 2007). De verdiepingscolleges gaan in op specifieke onderzoeken, vragen, of problemen die voortkomen uit de basiscolleges. De inhoud van deze colleges sluit aan bij de literatuur in de syllabus en bij de videos behorend bij het college. Literatuur Shiraev, E., & Levy, D., Cross-cultural psychology. Critical thinking and contemporary applications (3rd ed)., Boston: Allyn and Bacon, Copyright 2007, ISBN 0-205-47432-2. Syllabus (digitaal beschikbaar).
De multiculturele samenleving in ontwikkeling Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
800071 Dr. M. Spotti (coördinator) Dr. M. Spotti (coördinator) 6 Najaarssemester Nederlands 12 x 2 uur hoorcollege Schriftelijk tentamen en groepsopdracht
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=800071 Doel De cursus fungeert als inleidende cursus binnen het interfacultaire minorprogramma 'Studies van de Multiculturele Samenleving'. De cursus beoogt studenten een multidisciplinair overzicht te geven van de ontwikkeling van Nederland als multiculturele samenleving. Deze ontwikkelingen worden tevens in internationaal perspectief geplaatst. Studenten verwerven basiskennis van relevante historische, beleidsmatige, talige, religieuze en culturele aspecten van de multiculturele samenleving en leren kritisch reflecteren op de huidige ontwikkelingen op dit terrein. Inhoud De cursus begint met een aantal colleges waarin de historische en maatschappelijke context wordt geschetst van de Nederlandse multiculturele samenleving. Daarbij wordt allereerst aandacht besteed aan de demografische ontwikkelingen die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan. Daarna komt het toelatings-,
114
uitzettings- en inburgeringsbeleid aan bod en wordt aandacht besteed aan de positie van minderheden in het nationale en internationale recht. Ook wordt de maatschappelijke positie van minderheden in Nederland op de arbeidsmarkt en in het onderwijs behandeld. Vervolgens worden individuele en maatschappelijke ontwikkelingen behandeld die samenhangen met de talige, culturele en religieuze diversiteit in Nederland en andere multiculturele samenlevingen. Hoe verlopen bijvoorbeeld processen van tweetalige ontwikkeling en intergenerationele taalverschuiving? Hoe verlopen processen van integratie en acculturatie? Wat betekent het voor religieuze minderheidsgroepen als moslims om in een omgeving met andere religies te leven? Wat betekent de toenemende diversiteit in normen en waarden voor de sociale cohesie in een samenleving? En hoe beïnvloeden processen van beeldvorming de communicatie tussen autochtonen en allochtonen? In de overige cursussen van de minor zal op deze onderwerpen nader worden ingegaan. Voor het laatste college wordt een forum samengesteld, bestaande uit een aantal gastdocenten van de cursus, met wie de studenten over door henzelf aangedragen stellingen discussiëren. Literatuur Syllabus met artikelen
Gedrag in culturele context Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie en maatschappij 422022 Dr. Seger Breugelmans (Coördinator) Dr. Seger Breugelmans (Coördinator) 6 Najaarssemester Nederlands Hoorcollege en Werkcollege Tentamen (50%) en Werkstuk (50%)
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=422022 Doel Hoe verschillend zijn mensen uit andere culturen? Zijn deze verschillen oppervlakkig of juist diepgaand? Deze cursus gaat over cross-culturele verschillen en gelijkenissen in wat mensen doen en denken. Inzicht in de invloed van cultuur op gedrag wordt steeds belangrijker door een toenemende globalisering en het multiculturele karakter van de Nederlandse samenleving. Bijna alle psychologen krijgen in hun latere beroep te maken met personen uit andere culturen. Goed om kunnen gaan met cultuurverschillen is daarom een steeds belangrijker wordende vaardigheid. Kennis van cross-culturele verschillen en overeenkomsten en het vermogen om hier kritisch mee om te gaan vormen belangrijke thema's van deze cursus. Na afloop van de cursus heeft de student een gedegen overzicht van de belangrijkste theorieën en bevindingen van de cross-culturele psychologie. Ook heeft de student aangetoond in staat te zijn om een gedegen onderzoeksvraag te formuleren in een deelgebied van de cross-culturele psychologie, alsmede om de kennis om te zetten in een interculturele training. Inhoud De cursus bestaat uit twee delen, waarin gebruik wordt gemaakt van verschillende werkvormen. Deel 1 is gericht op het verwerven van kennis over de belangrijkste theorieën en bevindingen van de cross-culturele psychologie. Deel 2 is gericht op het toepassen van deze kennis in een specifiek themagebied door het formuleren van een voorstel voor een cross-cultureel onderzoek en voor een interculturele training. De cursus beslaat 14 weken: 7 collegeweken voor Deel 1 en 7 werkweken voor Deel 2. LET OP: Aan alle onderdelen van de cursus moet binnen de gestelde deadlines worden voldaan om de cursus als geheel te halen! Het niet op tijd inleveren van het werkstuk betekent dus uitsluiting van de cursus voor het lopende collegejaar.
115
Literatuur Berry, J. W. et al., Cross-cultural psychology: Research and applications (2nd ed.), Cambridge: Cambridge University Press, 2002. Shiraev, E., & Levy, D, Cross-cultural psychology. Critical thinking and contemporary applications, Boston: Allyn and Bacon, 2004. (2nd ed.).
Thema: Etnische verhoudingen Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociologie 400144 Dr. W.J.G. Uunk (Coordinator) Dr. W.J.G. Uunk 6 Najaarssemester Nederlands Hoorcolleges, werkgroepen Tentamen open vragen 70% / opdrachten 30%
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=400144 Doel Het doel van de cursus is om studenten kennis te laten maken met theorie en onderzoek naar etnische minderheden, specifiek de verhoudingen tussen autochtonen en allochtonen. Inhoud De cursus dient te worden gevolgd samen met de cursus Theorie en Onderzoek: etnische verhoudingen (met uitzondering van minorstudenten die ook alleen het themagedeelte kunnen volgen). De inhoud van de twee cursussen samen is als volgt: een inhoudelijke oriëntatie waarin drie onderwerpen over etnische verhoudingen worden behandeld: sociale contacten tussen autochtonen en allochtonen, vooroordelen over allochtonen, en culturele integratie. een onderzoeksmatige inleiding waarin uitleg wordt gegeven over het opzetten van survey onderzoek en het maken en afnemen van gestructureerde vragenlijsten; een praktijkfase waarin studenten zelf vragenlijsten maken, zelf interviews afnemen en de resultaten daarvan vastleggen; een analyse- en rapportagefase waarin de studenten leren hun zelf verzamelde gegevens te analyseren en hierover een inhoudelijke onderzoeksrapportage te schrijven. Deze cursus betreft deel a en b. Literatuur Baarda, D.B., M.P.M. de Goede & M. Kalmijn, Basisboek enquêteren en gestructureerd interviewen, Houten: Educatieve Partners Nederland, 2000. Articles from the JSTOR collection.
Theme: Culture, Society and History Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Sociologie 431049 Prof.dr. A.J.A. Bijsterveld Prof.dr. A.J.A. Bijsterveld 6 Voorjaarssemester Engels 12 hoorcolleges met opdracht Schriftelijk open vragen met een meerkeuzevraag; opdracht telt voor 20%
116
mee
http://mystudy.uvt.nl/it10.vakzicht?taal=n&pfac=FSW&vakcode=431049 Doel Het verwerven van kennis en inzicht in de historische politieke, economische, sociale en culturele ontwikkeling van Europa in het algemeen en van Nederland in het bijzonder, met nadruk op de negentiende en twintigste eeuw, teneinde hedendaagse maatschappelijke kwesties en ontwikkelingen in een historisch perspectief te kunnen plaatsen. Het verwerven van inzicht in de politieke, economische, sociale en culturele wortels van de hedendaagse samenleving in Europa en Nederland. Het verkrijgen van een overzicht (en niet zozeer detailkennis) van de historische ontwikkelingen in Europa en Nederland, met nadruk op de negentiende en twintigste eeuw. Inhoud Deze verplichte cursus voor tweedejaars sociologie- en minorstudenten biedt een verdieping van de eerstejaars cursus Sociaal-Culturele Geschiedenis. Centraal staan aspecten van de cultuur- en maatschappijgeschiedenis van de westerse wereld, met nadruk op de laatste eeuwen en op Nederland. De invalshoek is die van hedendaagse problematieken, die in een historisch perspectief worden geplaatst: actuele kwesties worden getraceerd in het verleden. De thema's zijn: politiek en staatsvorming, sociaalculturele ontwikkelingen, EVS en nationale identiteiten, en (post-)koloniale geschiedenis. Literatuur Piet de Rooy, Republiek van rivaliteiten. Nederland sinds 1813, Amsterdam: Mets en Schilt, 2005, ISBN 90-5330-426-6.
117
Universiteit Utrecht www.uu.nl
118
Factulteit Sociale Wetenschappen Interculturalisatie van de gezondheidszorg Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Psychologie 200401044 prof. dr. R.J. Kleber , dr. J.W. Knipscheer dr. J.W. Knipscheer (tel: +31 30 2537574,
[email protected]) 7,5 Blok 1 Nederlands hoorcollege en werkgroep Schriftelijk tentamen + werkgroepopdracht
Doel Inzicht krijgen in: opvattingen binnen verschillende culturen over (geestelijke) ziekte en gezondheid; risicofactoren en stressoren die speciaal betrekking hebben op migranten en vluchtelingen (bijvoorbeeld verlieservaringen, acculturatieproblemen en discriminatie); het belang van culturele variaties bij het diagnosticeren en behandelen van psychosociale problemen en psychische stoornissen; beleidskwesties rond interculturalisatie van de (geestelijke) gezondheidszorg. Inhoud Zijn psychosociale problemen en psychische stoornissen universele verschijnselen waarvan hooguit de uiterlijke kenmerken kunnen verschillen, of moeten ze beschouwd worden als ''culturele constructies''? In de hedendaagse multiculturele samenleving is het belang van deze vraag evident - zij heeft ingrijpende praktische consequenties voor hulpverleners en beleidsmakers binnen de somatische en geestelijke gezondheidszorg. Hoe adequaat is het zorgaanbod voor personen met een andere culturele achtergrond dan de Nederlandse? Wordt voldoende rekening gehouden met culturele verschillen in ziektepatronen en in de normen en opvattingen die mensen over (geestelijke) gezondheid hebben? Deze vragen worden in deze cursus toegespitst op de verschillende fasen van het beloop van psychische problemen: het ontstaan van problemen, aanmelding en/of verwijzing voor hulpverlening; diagnose en indicatiestelling; behandeling en effectiviteit van interventies. Allereerst komen de moeilijkheden en stressoren aan de orde die het migrantenbestaan met zich mee kunnen brengen, met inbegrip van de problemen van vluchtelingen en hun eventuele familie. Daarnaast wordt gekeken naar cultuurgebonden opvattingen over ziekte en normaliteit. Tevens wordt een aantal specifieke thema's uit de klinische psychologie en gezondheidspsychologie belicht, zoals verlies, trauma, en seksualiteit. De diagnose van de problemen is de volgende controversiële kwestie. In hoeverre verschillen psychische stoornissen en ziektebeelden tussen culturen? Vervolgens wordt gekeken naar de behandeling van psychische problemen. Wat zijn interculturele therapeutische competenties en hoe worden de reguliere behandelingsmethoden door migranten (en hun eventuele familie) ervaren? Tenslotte wordt ingegaan op actuele beleidsstukken met betrekking tot de interculturalisatie van de (G)Gz. Hoe moet/ kan het zorgaanbod ten behoeve van migranten en vluchtelingen worden verbeterd? Literatuur Bundel van recente wetenschappelijk artikelen rond het thema 'interculturalisatie en zorg' . Kortmann, F. (2006). 'Transculturele psychiatrie: van praktijk naar theorie', Assen: Van Gorcum. ISBN 9023242521
Ontwikkeling in intercultureel perspectief Studie: Code: Docent: Contactpersoon:
Bachelor Psychologie 200300067 dr. D.M.P. de Haan , dr. J.H. Oosterwegel, prof. dr. B. Orobio De Castro dr. D.M.P. de Haan (tel: +31 30 2532751,
[email protected])
119
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
7,5 4 Nederlands hoorcollege en werkgroep essay, opdrachten en referaat
Doel De student: heeft inzicht in culturele variaties in ontwikkeling in de multi-etnische samenleving; is in staat kritisch te reflecteren op de psychologische theorievorming over ontwikkeling vanuit een intercultureel perspectief; is in staat kritisch te reflecteren op actuele discussies in het werkveld en de media over ontwikkelingskansen van en -risico's voor kinderen en jongeren uit migrantengezinnen. Inhoud In Nederland hebben steeds meer kinderen en jongeren te maken met migratie, doordat zijzelf of hun ouders niet in Nederland zijn geboren. In de vier grote steden gaat het om ruim de helft van de kinderen. In deze cursus worden verschillen in de ontwikkeling als gevolg van het leven in een multiculturele samenleving bestudeerd. De media staan vol met berichten over problematische situaties rond migrantenjongeren, en ook instellingen krijgen steeds vaker te maken met kinderen en jongeren uit migrantengezinnen. Dikwijls wordt hen een 'ontwikkelingsachterstand' of 'problematische ontwikkeling' toegeschreven. Dat versterkt de tendens om te interveniëren in het gezin, bijvoorbeeld via oudervoorlichting en ontwikkelings- of opvoedingsgerichte gezinsprogramma's. Daarnaast is er steeds meer aandacht voor programma's voor de 'voor'school, het reguliere onderwijs, welzijnswerk en de hulpverlening. Willen deze interventies enige kans op succes hebben, dan is allereerst kennis van zaken nodig over mogelijke verschillen in ontwikkelingspatronen in verschillende culturele milieus in relatie tot de multi-etnische context. Alleen vanuit die kennis is vast te stellen welk type aanpak het meest geëigend is. In deze cursus gaan we na in hoeverre de ontwikkeling van kinderen en jongeren uit migrantengezinnen inderdaad afwijkt van die uit autochtone gezinnen. Daarbij bespreken we welke mechanismen aan eventuele verschillen in ontwikkeling bijdragen, en wat, gezien de situatie van deze kinderen en jongeren, de constructieve c.q. negatieve kanten van verschillende ontwikkelingstrajecten zouden kunnen zijn. Tenslotte worden zin en onzin van een aantal interventieprogramma's beoordeeld op basis van in de cursus verworven kennis. In de cursus komt aan de orde: Ontwikkelingskansen thuis en op school: de aard van de talige, communicatieve en educatieve omgeving De (praktijk)theorie waarop interventies van maatschappelijke instellingen (consultatiebureaus, kindercentra, educatieve programma's) zijn gebaseerd Ontwikkelingskansen en cultuur: over opvoeding, ouder-kindrelaties en identiteitsontwikkeling Als ontwikkelingstaken in interculturele context te moeilijk blijken: problematische ontwikkeling en interventie Literatuur Pels, T. & Vollebergh, W. (2006). Diversiteit in opvoeding en ontwikkeling. Een overzicht van recent onderzoek in Nederland. Amsterdam: Aksant. ISBN 9052602077. Werkboek
Culturele diversiteit en identiteit: een interdisciplinair perspectief Studie: Code: Docent:
Bachelor Algemene Sociale Wetenschappen, 2e jaar 200500011 drs. G.B.M. Dielissen, dr. W.A.W. de Graaf, dr. L. Meeuwesen, drs. J.V.
120
Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Reimus dr. W.A.W. de Graaf (tel.nr. +31 30 2537684) (e-mail
[email protected]) 7.5 1 voltijd / C Nederlands Hoorcollege 1 x per week 2 uur, Werkgroep 1 x per week 2 uur Essay tentamen en opdrachten
https://www.osiris.universiteitutrecht.nl/osistu_ospr/OnderwijsCatalogusToonCursus.do?cursuscode =200500011&collegejaar=2008&aanvangsblok=1 Doel De cursus beoogt studenten vertrouwd te maken met de verschillende manieren waarop identiteiten vorm en betekenis krijgen in de huidige multiculturele samenleving. Daarbij wordt het gebruik dan wel misbruik van cultuur als legitimatie voor claims op identiteit en burgerschap nader bestudeerd. Het is voorts de bedoeling om theorieën vanuit verschillende disciplines zoals de sociale psychologie, antropologie en sociologie te bespreken en in een samenhangend kader te plaatsen, zodat een interdisciplinair perspectief op de thematiek geopend wordt. Dat kan worden vertaald in de volgende leerdoelen: − kennis verwerven van de verschillende theoretische benaderingen van cultuur, etniciteit en identiteit; − kennis verwerven van de actuele debatten over die benaderingen, zoals universalismerelativisme, de Zelf-Ander constructie, de erkenning van identiteitsclaims en burgerschap; − inzicht in de effecten van die debatten op integratiebeleid; − vaardigheden in het analyseren en verbinden van theoretische perspectieven vanuit een interdisciplinair perspectief; − vaardigheden om theoretische debatten en hun betekenis te herkennen en te analyseren in actuele publieke discussies; − vaardigheden in het schriftelijk verwoorden van bovenstaande kennis en inzichten. Inhoud In het proces van mondialisering is toenemende aandacht ontstaan voor cultuur als een zowel bindend als open fenomeen. Aan de ene kant lijken mensen in processen van migratie, internationalisering (Europese Unie) en fragmentering van opvattingen terug te grijpen naar cultuur als een (ver)bindend element. Aan de andere kant verschijnen culturen als steeds meer open, onder invloed van elkaar en derhalve als vloeiend. Identiteitsconstructie, zowel persoonlijk als sociaal, raakt in dit spanningsveld van een verschillende inzet van cultuur betrokken en neemt gevarieerde vormen aan. Dat kan uiteenlopen van claims op specifiek omlijnde identiteiten tot het aanvaarden van zgn. hybride of transnationale identiteiten. In dit onderdeel wordt dit spanningsveld van cultuur en identiteit nader in kaart gebracht door aandacht te besteden aan de sociale en psychologische processen die met migratie verbonden zijn. Wat is het perspectief van mensen die in nieuwe omgevingen terechtkomen en rekening moeten houden met dominante culturele groepen, hoe kijken cultureel dominante groepen aan tegen die nieuwkomers, hoe leven beide groepen samen en welke vormen van identiteitsconstructie en burgerschap zijn daarbij in het geding? Daarnaast wordt de blik gericht op de relatie tussen burgerschap, rechtvaardigheid en de erkenning van claims op cultuur en identiteit. Hoe en wanneer kunnen verschillen erkend dan wel genegeerd worden, welke afwegingen spelen daarbij vanuit het perspectief op rechtvaardigheid een rol en in welke mate kunnen lokale situaties en praktijken een plek krijgen vanuit dat perspectief? De bespreking van dit soort vragen is nauw verbonden met het actuele debat in de multiculturele samenleving over waar de scheidslijnen liggen tussen assimilatie en behoud van identiteiten. Verplicht studiemateriaal X. Chryssochoou (2004). Cultural Diversity. Its social psychology. Oxford: Blackwell. J. Carens (2000). Culture, Citizenship and Community. A contextual explortion of justice as evenhandedness. Oxford: Oxford University Press.
121
De multiculturele samenleving, een kwalitatieve benadering Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Wijze van beoordeling:
Bachelor Algemene Sociale Wetenschappen, 1e jaar 200300832 dr. J.A. Westerbeek van Eerten, dr. W.A.W. de Graaf dr. W.A.W. de Graaf (tel.nr. +31 30 2537684) (e-mail
[email protected]) 7.5 2 voltijd / D Nederlands Hoorcollege 1 x per week 2 uur Practicum 1 x per week 3 uur Werkgroep 1 x per week 2 uur Tentamen
https://www.osiris.universiteitutrecht.nl/osistu_ospr/OnderwijsCatalogusToonCursus.do?cursuscode =200300832&collegejaar=2008&aanvangsblok=2 Doel De cursus wil studenten kennis laten maken met de problematiek van de multiculturele samenleving en beoogt een eerste inleiding in kwalitatief onderzoek te bieden. Aan het eind van de cursus beschikken de studenten over: − globale kennis van de multiculturele samenleving − specifieke sociaalwetenschappelijke kennis over gedrag van migranten jongeren − kennis van verschillende kwalitatieve benaderingen en methoden van dataverzameling, i.h.b. etnografie − vaardigheden in het vergelijken van verklaringen − vaardigheden in het zoeken van wetenschappelijke literatuur − vaardigheden in het leren schrijven van een artikel Inhoud Met de term multiculturele samenleving wordt in de sociale wetenschappen verwezen naar de omstandigheid dat veel westerse samenlevingen de laatste decennia te maken hebben (gehad) met immigratie vanuit vaak ook niet-westerse landen. Daardoor is culturele diversiteit een feitelijkheid geworden, een feitelijkheid die echter hevig omstreden is geraakt, ook in Nederland. Het debat gaat dan over de vraag of de Nederlandse samenleving bedreigd wordt door die pluraliteit en dus vooral aanpassing van de nieuwkomers mag verwachten, of dat er juist ook ruimte gemaakt moet worden voor pluraliteit. In dit debat spelen allerlei kwesties, zoals de rol van religie, van taal, van achterstand en discriminatie, van omgangsvormen en van (democratische) waarden en normen. Daarbij komen ook allerlei verschijnselen ter sprake die als voorbeeld van slechte integratie worden gezien. Eén van die verschijnselen betreft het gedrag van sommige Marokkaanse jongens dat ervaren wordt als overlast bezorgend en zelfs delinquent. Verklaringen daarvoor worden dan gezocht in hun Marokkaanse culturele achtergrond, maar deze verklaring wordt ook weer betwist.In deze cursus staat het etnografische onderzoek ‗Kapot moeilijk‘ centraal, waarin wordt betoogd dat de culturele achtergrond niet de verklaring voor dit soort gedrag vormt. Met de aard van het onderzoek is tegelijkertijd het tweede spoor van de cursus aangegeven. In het eerste blok was er een kennismaking met verschillende strategieën van onderzoek. Een daarvan was het kwalitatief onderzoek, waarop we in deze cursus dieper ingaan. Het boek dat we in deze cursus gebruiken, ‗Qualitative research methods for the social sciences‘, zet een aantal kwalitatieve benaderingen op een rij en de auteur besteedt aandacht aan veel voorkomende methoden van dataverzameling, zoals interviews, focus groepen en observaties. In de voorbeeldstudie ‗Kapot moeilijk‘ kijken we naar de toepassing van de etnografische methode op een specifiek terrein van de multiculturele samenleving, namelijk opvallend groepsgedrag van Marokkaanse jongeren. Door de combinatie met een inhoudelijke kwalitatieve studie wordt aan de meer algemene methodologie een contextuele inbedding gegeven, zodat duidelijk kan worden wat methodische regels in de praktijk van het onderzoek betekenen.
122
Literatuur Twee artikelen (één zelf te zoeken, één nog nader te bepalen). Jong, J.D. de (2007), Kapot moeilijk. Een etnografisch onderzoek naar opvallend delinquent groepsgedrag van 'Marokkaanse' jongens. Amsterdam: Aksant. Berg, B.L. (2007), Qualitative Research Methods for the Social Sciences. Boston: Pearson (6th ed.).
Introductie cultuurstudies Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Algemene Sociale Wetenschappen, 1e jaar 200500020 dr. J.C. Bos dr. J.C. Bos (tel.nr. +31 30 2534516, e-mail
[email protected]) 7.5 3 voltijd / B Nederlands Werkcollege 1x per 14 dagen Schrijfopdracht: essay: 40%, minimum cijfer 5,50 Tentamen: 60%, minimum cijfer 5,50
https://www.osiris.universiteitutrecht.nl/osistu_ospr/OnderwijsCatalogusToonCursus.do?cursuscode =200500020&collegejaar=2008&aanvangsblok=3 Doel Studenten kunnen: − concepten over cultuur plaatsen in en vergelijken vanuit verschillende theoretische achtergronden; − vraagstukken omtrent culturele ontwikkelingen plaatsen in moderne en laatmoderne maatschappelijke ontwikkelingen; − eigen stellingen over culturele ontwikkelingen schriftelijke en mondeling beargumenteren. Inhoud Dit onderdeel is de derde B1 introductie in de sociale wetenschappen, namelijk die in de cultuurwetenschappen ook wel Cultural Studies genaamd. Het handelt hier om een vrij nieuwe benadering van het cultuurconcept. Belangrijke sociale wetenschappen die een bijdrage leveren zijn (in alfabetische volgorde) antropologie, geschiedenis, literatuurstudies (letteren), psychologie en sociologie. De term cultuur heeft een fascinerende geschiedenis en een reeks aan betekenissen in het hedendaagse discours. Daarom begint de cursus met het geven van inzicht in verschillende concepten en opvattingen over het begrip cultuur. Vragen die onder andere gesteld worden zijn: Hoe worden mensen onderdeel van een cultuur? Hoe kunnen andere culturen worden begrepen? Waarom worden bepaalde culturele vormen meer gewaardeerd dan andere? Voor een goed begrip van de werking van cultuur wordt in de cursus ook ingegaan op 'Communicatie en Representatie' (taal, tekens, semiotiek), en op 'Cultuur, Macht en Ongelijkheid' (hoe produceert en reproduceert cultuur ongelijkheid?). Daarna worden een aantal belangrijke culturele topics behandeld: culturele topografie (stad en platteland; oriëntalisme); cultuur, tijd en geschiedenis (narratieve geschiedenis; heden en verleden); van politiek tot cultuurpolitiek; politiek en cultuur (bureaucratie als cultuur); lichaamscultuur (vrouwelijke mobiliteit); subculturen (morele paniek; gangs); subcultuur en etniciteit; arbeiderscultuur; en visuele culturen (toerisme; smaak). Hierbij komen steeds weer de relevante theorieën en sociaal-wetenschappelijke auteurs aan bod. Literatuur Paul Voestermans en Theo Verheggen (2007). Cultuur & Lichaam. Een cultuurpsychologisch perspectief op patronen in gedrag. Blackwell Publishing, ISBN: 9781405176026
Migranten en integratie 123
Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Algemene Sociale Wetenschappen, 1e jaar 200600009 dr. P.P.N. Liem, dr. F.A. van Tubergen, dr. B. Valkenburg dr. P.P.N. Liem (tel.nr. +31 30 2534657, e-mail
[email protected]) 7,5 3 voltijd / B Nederlands Hoorcollege 1 x per week 2 uur, werkgroep 1 x per week 2 uur Zelfstudie 1 x per week Paper: 40%, Tentamen: 60%
https://www.osiris.universiteitutrecht.nl/osistu_ospr/OnderwijsCatalogusToonCursus.do?cursuscode =200600009&collegejaar=2008&aanvangsblok=3 Doel − Overzicht van en inzicht in de verschillende theorieën, vraagstukken, bevindingen en beleidsmaatregelen op het gebied van migratie en integratie van migranten. − Toepassen van de kennis over migratie en integratie op een bepaald probleemgebied van migranten. Inhoud In deze cursus staan theorieën, vraagstukken, bevindingen en beleidsmaatregelen omtrent migratie en integratie van migranten centraal. Allereerst zal worden ingegaan op de omvang en oorzaken van internationale migratie. Hoeveel mensen migreren? Waarom zijn migratiestromen tussen bepaalde landen vaak specifiek. Om welke redenen migreren mensen? Welke typen migranten zijn te onderscheiden? Wat is de rol van de immigratiepolitiek in de aard en omvang van migratie? Vervolgens verschuift de aandacht in de cursus naar de gevolgen van migratie; meer specifiek naar de integratie van migranten. Voor het bestuderen van dit maatschappelijk belangrijke en complexe vraagstuk wordt eerst gekeken naar vragen over sociale ongelijkheid: in hoeverre is er sprake van etnische ongelijkheid op de arbeidsmarkt? Waarom zijn migranten vaker werkloos en hebben zij een lager inkomen dan autochtone Nederlanders? Waarom zijn migranten uit sommige groepen succesvoller op de arbeidsmarkt dan andere groepen? Zijn er verschillen in economische integratie tussen migranten uit de verschillende westerse landen? Het integratievraagstuk wordt ook bestudeerd vanuit het perspectief van de sociale cohesie in de samenleving: In hoeverre is er sprake van etnische distantie in houdingen en gedrag? Hoeveel migranten trouwen binnen de eigen groep en hoeveel trouwen er met autochtone Nederlanders? Waarom wonen migranten vaak in etnisch gesegregeerde buurten? In hoeverre hebben migranten en autochtone Nederlanders wederzijdse negatieve houdingen en in welke mate leidt dit tot etnische conflicten? Deze en andere vragen komen in de cursus aan bod. Literatuur Stephen Castles & Mark J. Miller (2003). The age of migration. International population movements in de modern world. Palgrave: MacMillan. ISBN 0-333-94879-3
Ontwikkeling in intercultureel perspectief Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Bachelor Ontwikkelingspsychologie, 3e jaar 200300067 dr. D.M.P. de Haan, dr. J.H. Oosterwegel, prof. dr. B. Orobio De Castro dr. D.M.P. de Haan (tel.nr. +31 30 2532751) (e-mail
[email protected]) 7.5 4 voltijd / B 4 voltijd / C Nederlands Hoorcollege, werkgroep
https://www.osiris.universiteitutrecht.nl/osistu_ospr/OnderwijsCatalogusToonCursus.do?cursuscode 124
=200300067&collegejaar=2008&aanvangsblok=4 Doel De student: − heeft inzicht in culturele variaties in ontwikkeling in de multi-etnische samenleving; − is in staat kritisch te reflecteren op de psychologische theorievorming over ontwikkeling vanuit een intercultureel perspectief; − is in staat kritisch te reflecteren op actuele discussies in het werkveld en de media over ontwikkelingskansen van en -risico's voor kinderen en jongeren uit migrantengezinnen. Inhoud In Nederland hebben steeds meer kinderen en jongeren te maken met migratie, doordat zijzelf of hun ouders niet in Nederland zijn geboren. In de vier grote steden gaat het om ruim de helft van de kinderen. In deze cursus worden verschillen in de ontwikkeling als gevolg van het leven in een multiculturele samenleving bestudeerd. De media staan vol met berichten over problematische situaties rond migrantenjongeren, en ook instellingen krijgen steeds vaker te maken met kinderen en jongeren uit migrantengezinnen. Dikwijls wordt hen een ‗ontwikkelingsachterstand‘ of ‗problematische ontwikkeling‘ toegeschreven. Dat versterkt de tendens om te interveniëren in het gezin, bijvoorbeeld via oudervoorlichting en ontwikkelings- of opvoedingsgerichte gezinsprogramma's. Daarnaast is er steeds meer aandacht voor programma's voor de ‗voor‘ school, het reguliere onderwijs, welzijnswerk en de hulpverlening. Willen deze interventies enige kans op succes hebben, dan is allereerst kennis van zaken nodig over mogelijke verschillen in ontwikkelingspatronen in verschillende culturele milieus in relatie tot de multi-etnische context. Alleen vanuit die kennis is vast te stellen welk type aanpak het meest geëigend is. In deze cursus gaan we na in hoeverre de ontwikkeling van kinderen en jongeren uit migrantengezinnen inderdaad afwijkt van die uit autochtone gezinnen. Daarbij bespreken we welke mechanismen aan eventuele verschillen in ontwikkeling bijdragen, en wat, gezien de situatie van deze kinderen en jongeren, de constructieve c.q. negatieve kanten van verschillende ontwikkelingstrajecten zouden kunnen zijn. Tenslotte worden zin en onzin van een aantal interventieprogramma's beoordeeld op basis van in de cursus verworven kennis. In de cursus komt aan de orde: − Ontwikkelingskansen thuis en op school: de aard van de talige, communicatieve en educatieve omgeving − De (praktijk)theorie waarop interventies van maatschappelijke instellingen (consultatiebureaus, kindercentra, educatieve programma's) zijn gebaseerd − Ontwikkelingskansen en cultuur: over opvoeding, ouder-kindrelaties en identiteitsontwikkeling − Als ontwikkelingstaken in interculturele context te moeilijk blijken: problematische ontwikkeling en interventie.
Etniciteit en nationalisme Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Culturele Antropologie 200300019 dr. ir. Y. van der Pijl Secretariaat CA (tel.nr. +31 30 2532111) (e-mail
[email protected]) 7.5 4 voltijd / D Nederlands Hoorcollege en werkgroep Essay en paper
https://www.osiris.universiteitutrecht.nl/osistu_ospr/OnderwijsCatalogusToonCursus.do?cursuscode =200300019&collegejaar=2008&aanvangsblok=4 Doel
125
Het verdiepen van kennis en inzicht in de belangrijkste theoretische benaderingen, concepten en auteurs op het gebied van de thematiek 'etniciteit en nationalisme'. Het leren duiden van wetenschappelijke en maatschappelijke problematiek en debatten omtrent verwante begrippen, zoals culturele, etnische-, religieuze en (trans)nationale identificatie. Inhoud Het debat over etniciteit en nationalisme neemt een centrale plaats in de hedendaagse culturele antropologie en sociale theorie. Er is vrijwel geen gemeenschap op aarde die niet wordt geconfronteerd met processen van mondialisering en daarmee met één van de resultaten hiervan: de cultureel plurale of multiculturele samenleving. Met name de relatie tussen natie-staat, met zijn democratisch ideaal van burgerschap, en identificatie, die veelal gericht is op cultureel-, etnisch- en/of religieus onderscheid, kent een enorme belangstelling en niet zelden grillige actualiteit. Vragen als `wie ben ik?, `waar kom ik vandaan? en `waar behoor ik toe? zijn niet eenduidig te beantwoorden en we zien mensen handelen en worstelen met meerdere, verschillende identiteiten. De meerduidige identiteit van (groepen) actoren kan strategisch ingezet worden en diverse symbolische doelen dienen, maar ook verwarrend of stigmatiserend werken. Bovendien vraagt het om specifieke sturing en beleid, teneinde enige maatschappelijke cohesie te waarborgen. Deze cursus wil inzicht geven in de complexiteit van de meerduidige identiteit, waarbij met name etnische, religieuze en (trans)nationale identificaties onderwerp van studie zijn. Gezien de thematiek een wereldwijd karakter heeft, zal de cursus zich richten op theoretische benaderingen en maatschappelijke uitingsvormen, in plaats van een duidelijk afgebakende geografische of regionale invalshoek. De concepten etniciteit, nationalisme en bovengenoemde identificaties zullen aan de hand van recente wetenschappelijke en maatschappelijke debatten belicht worden, waarbij ook de wording van begrippen en benaderingen alsmede de rol van de antropoloog als onderzoek(st)er en eventuele `maker/maakster van sociale werkelijkheden besproken zal worden. Literatuur Wordt nog bekend gemaakt.
Faculteit Geesteswetenschappen Islam, een inleiding Studie: Code: Docenten: Contactpersoon:
Godgeleerdheid GG-VV1005 dr. N. Landman dr. M.T. Frederiks
[email protected]
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
7.5 blok 1, 2, 3 Nederlands Hoorcollege (2 x per week 2 uur) Werkcollege (1 x per week 2 uur) Actieve deelname, Essay, Proeftentamen, Referaat, Schriftelijk tentamen
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Inleidende cursus over de islam en zijn plaats in de moderne samenleving en cultuur. a. basiskennis over de islam; b. kennis over culturele en religieuze veranderingsprocessen in de islamitische wereld sinds de 19e eeuw; c. besef van de grote diversiteit aan interpretaties van de islam in de moderne tijd; d. inzicht in actuele debatten over de positie van de islam en het vermogen met enige distantie deze debatten te analyseren; e. training van academische vaardigheden (opzoeken en kritisch vergelijken van literatuur en internetbronnen, schriftelijke presentatie). Inhoud a. feitenkennis over de islam; b. kennis van basisbegrippen van het vakgebied; c. praktische vaardigheden in
126
het opzoeken van informatie via bibliotheek en internet; d. vaardigheid in het kritisch gebruik van bronnen; e. schrijfvaardigheid. Na een kennismaking met ontstaansgeschiedenis, geloofs- en gedragleer van de islam, wordt ingegaan op de verschillende stromingen en uitingsvormen van deze wereldgodsdienst. Daarbij staat de periode vanaf het einde van de 19e eeuw centraal. In deze periode krijgt de islamitische wereld te maken met overheersing door westerse mogendheden, en ingrijpende sociaal-economische veranderingen. Deze gaan gepaard met een toenemende invloed van een grote variëteit aan westerse ideologieën, waaronder liberalisme, marxisme, nationalisme en feminisme. De cursus behandeld het spanningsveld tussen de islamitische traditie en de moderniteit. Daarbij komen ook actuele debatten ter sprake, over de positie van vrouwen in de islam, moslimextremisme, en de discussies over een 'botsing van beschavingen'. Literatuur Rippin, Andrew: Muslims, Their religious beliefs and practices. London: Routledge 2002 Driessen, Henk (red.): In het huis van de islam. Nijmegen: SUN, 1997 of 2e druk 2001
Islam en samenleving Studie: Docenten: Contactpersoon: Code: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
Godgeleerdheid prof. dr. M.M. van Bruinessen prof. dr. M.M. van Bruinessen
[email protected] 200700252 7,5 blok 2 Nederlands Hoorcollege (2 x per week 2 uur) Bij de hoorcolleges wordt literatuur opgegeven, die je tevoren moet lezen. Dat kost gemiddeld 4 à 5 uur. Werkcollege (1 x per week 2 uur) Opdrachten en proeftentamen worden gespreid over de eerste zeven weken van de periode; het schriftelijke tentamen vindt aan het einde van de periode plaats. Presentatie.
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Feitenkennis over en inzicht in de samenleving van het moderne Midden-Oosten. Kennismaking met kernbegrippen en methoden van het vak. De volgende elementen worden beoordeeld: a. feitenkennis betreffende hedendaagse moslimsamenlevingen, met name die in het Midden-Oosten en Noord-Afrkia, en moslimminderheren in West-Europa b. inzicht in debatten over moslims en islam en al dan niet botsende waarden c. kennis van basisbegrippen van het vakgebied d. vaardigheid in het kritisch gebruik van bronnen e. schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid. Inhoud Bestuderen en analyseren van informatie Ethisch perspectief Gebruiken van informatie- en communicatietechnologie ('computer literacy') Maatschappelijke / culturele context Schrijven (algemeen) diverse typen teksten plannen, schrijven, herschrijven en afwerken Deze cursus geeft een algemene oriëntatie op het gebied van de sociaal-wetenschappelijke studie van de islam. Het zwaartepunt ligt hierbij op de landen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika en de moslimgemeenschappen in West-Europa. Ook aan de historische relatie tussen 'het Westen' en de wereld van
127
de islam, wederzijdse percepties, en de relatie tussen kennis en machtsverhoudingen wordt aandacht besteed. Vervolgens komt de 'traditionele' structuur van middenoosterse samenlevingen aan de orde: familie- en stamorganisatie; de betrekkingen tussen nomadische stam, dorp en stad; man-vrouw relaties en genderrollen; de begrippen eer en schaamte; islam en plaatselijke traditie (adat) als concurrerende normenstelsels; religieuze minderheden; wereldlijke en religieuze gezagsdragers; soefi-broederschappen en hun maatschappelijke rol. Tegen deze achtergrond worden processen van verandering en modernisering besproken: toenemende maatschappelijke tegenstellingen; verstedelijking; de onderwijsrevolutie; emancipatiebewegingen; moderne politieke bewegingen gebaseerd op seculiere en religieuze ideologieën; internationale migratie en het ontstaan van een 'moslimdiaspora'.
Literatuur
Deborah J. Gerner and Jillian Schwedler (ed.), Understanding the contemporary Middle East. Boulder,
CO: Lynne Rienner, 2004. Leeslijst wordt bij het begin van de cursus nader bekendgemaakt.
Taalverwerving Arabisch 1 Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvormen: Toetsvorm:
Godgeleerdheid 200500297 drs. C.A.E.M. Hanssen drs. C.A.E.M. Hanssen
[email protected] 7,5 blok 1 Nederlands Hoorcollege (1 x per week 2 uur), Practicum (1 x per week 2 uur), Practicum (1 x per week 2 uur) Deeltoetsen (95 pt) bestaan uit 7 toetsen die wekelijks op maandagen afgenomen worden. Conversatie/Interview (5 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Doel van de cursus is de student elementaire kennis van Arabische zinsbouw, verbuiging en vervoeging bij te brengen. Daarnaast leert hij de meest voorkomende formules gebruikt in dagelijkse conversatie en wordt toegewerkt naar een acceptabel handschrift. Beoordeeld wordt kennis van de Arabische taal in al haar facetten: morfologisch en syntactische analyse, leesvaardigheid, schrijfvaardigheid, spreekvaardigheid en vertaling. Inhoud Intensieve cursus Arabisch schrift (in eerste cursusweek; afwijkend rooster!); vervolgens het ontwikkelen van receptieve en productieve schriftelijke en mondelinge taalvaardigheden aan de hand van een leermethode Modern Standaard Arabisch (MSA) voor beginners. Elementaire conversatie en lectuur van eenvoudige Arabische teksten uit het dagelijks leven maken deel uit van deze cursus. Literatuur C. Hanssen: Leergrammatica Arabisch. Coutinho: Bussum 2007. ISBN 987 90 469 0055 0
Culturen en samenlevingen: een inleiding in de culturele antropologie Studie:
Culturele Antropologie
128
Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkvormen: Toetsvorm:
200300835 prof. dr. A.C.G.M. Robben Secretariaat CA A.C.G.M.
[email protected] 7,5 blok 1 Nederlands Hoorcollege (1 x per week 3 uur) Werkgroep (1 x per week 1,5 uur) - eindtoets (60%) - voorzitterschap (10%) - paper (30%).
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Studenten worden beoordeeld op hun inzicht en inlevingsvermogen in andere culturen en met name in de empirische studies die in het kader van de cursus worden gelezen. Kennis van en vertrouwdheid met de antropologische kernbegrippen besproken in de cursus zijn van essentieel belang. 1. Een inleiding over een aantal cruciale kerngebieden van de Culturele Antropologie; 2. De verwerving van een aantal centrale antropologische begrippen; 3. Kennismaking met cultuur als het sleutelbegrip van de antropologie; 4. Begrip van antropologische onderzoeksmethoden; 5. Kennis van de grote culturele variatie in de hedendaagse wereld; 6. Praktische toepassing en relevantie van antropologische inzichten op sociale, politieke en economische ontwikkelingen; Inhoud De cursus Culturen en samenlevingen: Een inleiding in de culturele antropologie maakt studenten vertrouwd met kernvraagstukken in de culturele antropologie, zoals de relaties tussen natuur en cultuur, man en vrouw, ras en etniciteit, en economie en samenleving. Deze relaties en aandachtsvelden zullen op levendige wijze inhoud worden gegeven met een handboek en twee etnografieën over respectievelijkeen dorp in NoordMarokko en een stad in Noordoost Brazilië. Kernbegrippen uit het handboek zullen op creatieve wijze toegepast worden op de twee empirische studies om op deze wijze studenten een gedegen inleiding in de culturele antropologie te geven. Een cruciale vaardigheid die een student dient te bezitten om tot een vlotte afronding van zijn studie te komen is het goed kunnen schrijven van een wetenschappelijk betoog, dat wil zeggen een betoog dat helder gestructureerd en voorzien is van een ter zake doende afweging van argumenten voor en tegen op basis van een verklaring van relevante literatuur. Dit wordt aangeleerd in drie major verplichte cursussen. Het doel van deze onderdelen is het aanleren van typische academische vaardigheden als het verzamelen van literatuur over een van te voren bepaald thema en het schrijven van een inhoudelijk gestructureerd betoog over dat onderwerp. Studenten kiezen individueel een onderwerp en schrijven daarover een paper. In groepsverband wordt wekelijks gerapporteerd over de voortgang, onderlinge concepten worden uitgewisseld en de colleges en literatuur worden besproken. Literatuur Kottak, Conrad, 2008, Cultural Anthropology. 12th Edition, New York: McGraw-Hill ISBN 9780-07110147-5; 250 pag. Rebhun, L.A., 1999. The Heart Is Unknown Country: Love in the Changing Economy of Northeast Brazil. Stanford, CA: Stanford University Press. 265 pag. ISBN: 0-8047-4555-2. Rabinow, Paul 2007 Reflections on fieldwork in Morocco. Berkeley, CA: University of California Press. 165 pag. ISBN: 978-0-520-25177-9
Moderne tijd en fundamentalisme Studie: Code: Docenten:
Godgeleerdheid GG-VK2004 Docent nog onbekend
129
Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsen:
Docent nog onbekend 7,5 blok 1 Nederlands Hoorcollege (1 x per week 4 uur) Werkcollege (1 x per week 4 uur) Actieve deelname (10 pt.) Opdracht(en) (50 pt.) Paper (40 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel De student heeft een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen op theologisch, wijsgerig en godsdienstwetenschappelijk gebied in de moderne tijd, en hun bijdrage aan de vorming van een modern christelijk/religieus discours. De student kan de begrippen Verlichting, moderniteit, modernisme, secularisatie en fundamentalisme hanteren en in hun onderlinge samenhang plaatsen. Inhoud Fundamentalisme is een modern verschijnsel. Binnen het christendom is de term gemunt voor een theologische richting rond 1900. De cursus zal inzetten bij deze vroege `fundamentalisten¿ en de theologische, kerkelijke en politieke ontwikkelingen waartegen zij zich in hun tijd afzetten. Vervolgens zal aandacht besteed worden aan de verschillende connotaties die zich sindsdien aan dit begrip gehecht hebben. In het bijzonder zullen we ingaan op de relatie tussen religie en geweld. Dit alles zal geplaatst worden tegen de achtergrond van de verscherping van de tegenstellingen binnen en tussen religieuze groepen in een pluralistische en seculariserende westerse context, en de godsdienstwijsgerige reflectie daarop. Literatuur Nog onbekend
Hindoeisme en boeddhisme Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid GG-VK3006 dr. F.L. Bakker dr. F.L. Bakker
[email protected] 7,5 blok 2 Nederlands Hoorcollege (1 x per week 4 uur), Werkcollege (1 x per week 4 uur) Paper (20 pt.) Presentatie (20 pt.) Schriftelijk tentamen (60 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel: Aan het eind van de cursus heeft de student(e): - kennis van de belangrijkste ontwikkelingen binnen hindoeïsme en boeddhisme; - inzicht in het eigen karakter van deze religies ten opzichte van andere religies; - teksten gelezen die in hindoeïsme en boeddhisme een belangrijke rol spelen; - contact gehad met het hindoeïsme en met hindoes in Nederland. Inhoud Deze cursus geeft een overzicht van de belangrijkste ideeën en ontwikkelingen van het hindoeïsme en boeddhisme in Azië, als ook in Nederland. Er wordt aandacht geschonken aan de wijsheid van godsdienstige geschriften, zoals de Upanishaden en de Bhagavad Gita, de wijsheid van Boeddha, en aan latere filosofische ontwikkelingen. Ook de godenwereld, de rituelen, de ethiek en de concrete praktijk van deze religies passeren de revue. Daarnaast komt de reactie van deze religies op de moderne tijd aan de orde en de ontwikkelingen die daar weer het gevolg van zijn. Onderdeel van de cursus is een excursie naar een
130
hindoetempel in Den Haag. Literatuur: Freek L. Bakker, Surinaams hindoeïsme, Kampen: Kok 2004. Hillary Rodrigues, Introducing Hinduism, New York e.a.: Routledge 2006 Peter Harvey, An Introduction to Buddhism, Cambridge: Cambridge University Press 1990, of latere druk. Ria Kloppenborg e.a., De Bhagavadgita, Utrechtse Theologische Reeks (verkrijgbaar bij het departement Godgeleerdheid).
Jodendom Studie: Code: ECTS: Docenten: Contactpersoon: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid GG-VK1004 7,5 dr. H.L.M. Ottenheijm dr. H.L.M. Ottenheijm blok 3 Nederlands Hoor/werkcollege Actieve deelname (10 pt.) Opdracht(en) (20 pt.) Paper (40 pt.) Schriftelijk tentamen (30 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Kennis in hoofdlijnen van de geschiedenis van het Jodendom; kennis van de voornaamste literaire bronnen en van representanten van de traditie; kennis van enkele literaire genres in de klassieke rabbijnse literatuur; inzicht in de factoren die bepalend zijn voor joodse identiteit; kennis van grondwaarden in de joodsreligieuze traditie en inzicht in hun onderlinge, organische samenhang. Vaardigheid in het zelfstandig zoeken en hanteren van bronnen en secundaire literatuur. Inhoud Het Jodendom is een van de drie monotheïstische religies en geldt als de bakermat van zowel christendom als, indirect, de islam. Het college Judaïca beoogt inzicht te bieden in de voornaamste coördinaten van religieus jodendom en religieus joods leven heden ten dage, en wel in historisch perspectief. Daarom verkennen we de geschiedenis van het Jodendom door stil te staan bij enkele historische zwaartepunten. Dat vereist verder kennis van de voornaamste waarden van jodendom, zoals belichaamd in bijvoorbeeld halacha, agada, mystiek of filosofie, alsmede kennis van de genres (bijv. midrasj) en literaire bronnen waarin die waarden gestalte krijgen (bijv. Talmoed). Deze bronnen bestuderen we niet als bovenhistorische systemen, maar als brandpunten in de historische worsteling waarin de joods religieuze identiteit gestalte kreeg en gestalte krijgt. De interactie van het Jodendom met de haar omringende, met name christelijke, wereld komt daarbij uitdrukkelijk aan de orde. Ook voor niet-Joden blijkt het joodse model van identiteitsvorming relevant. In het bijzonder geldt dat voor het leerproces als paradigma van traditie. Literatuur Reader (via OSZ), N. De Lange, An Introduction to Judaism, Cambridge 2000 Epstein, Het Jodendom. Joodse godsdienst in historisch perspectief, Spectrum Utrecht 2000 (heruitgave van 1965) Siddoer van Dasberg (uitgave NIK Amsterdam)
131
Gender and Ethnicity in Europe; the Long Shadows of the Past Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Ingangseisen: Werkwijze: Toetsvorm:
Media- en Cultuurwetenschappen, Bachelor 200501158 prof. dr. G.D. Wekker prof. dr. G.D. Wekker 7,5 blok 3 English Gender, Etniciteit en Cultuurkritiek Hoor/werkcollege 1 (1 x per week 2 uur) Actieve deelname (15 pt.) Opdracht(en) (15 pt.) Paper (55 pt.) Presentatie (15 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Knowledge about and insight in different approaches to the study of multicultural societies in Europe, with a special focus on the Netherlands - Knowledge about and insight in intersectional theory 1. Students will acquire knowledge of and insight in different approaches to European multicultural societies, esp. the Netherlands. 2. Students will become familiar with critical epistemological approaches to knowledge 3. Students will acquire the tools to critically reflect on culture and society, their own and others',and a range of phenomena within it. 4. Students will learn to think intersectionally, reflecting on how gender, ethnicity/ "race", class and sexuality co-construct each other. Inhoud In this interdisciplinary course students from a variety of disciplines will learn about the genealogy of European multicultural societies, with a special focus on the Netherlands. The Netherlandswill be approached both from an historical and a contempory perspective. As several outside observers have noted, dominant approaches to the study of the Netherlands have for a long time been characterized by an erasure of the Dutch colonial past. Thus special attention will be given to the Dutch Overseas Empire, esp. Indonesia and Suriname. Ample space will be available for explorations of recent debates about Dutch and other European multicultural societies (" the multicultural Drama"; Feminism and Multiculturalism). Literatuur R. Buikema en I. van der Tuin. Gender in media,kunst en cultuur
Ethiek, mensenrechten en religieuze tolerantie Studie: Code: ECTS: Docenten: Contactpersoon: Periode: Voertaal: Ingangseisen: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid, Bachelor 2 GG-VK2006 7,5 dr. C. Baumgartner dr. C. Baumgartner
[email protected] blok 4 Nederlands de cursus (GG-VV2001) Ethiek en religie. Studenten van andere opleidingen worden verzocht contact op te nemen met de docent. Hoorcollege (1 x per week 4 uur) Werkcollege (1 x per week 4 uur) Toets (100 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel De student(e) - kan morele problemen, die binnen een pluralistische maatschappij van belang zijn,
132
herkennen; - heeft inzicht in de rol die religie(s) bij onderwerpen op het gebied van mensenrechten en tolerantie kunnen spelen; - kan met behulp van verschillende ethische begrippen en concepties de genoemde morele problemen analyseren en beoordelen. Inhoud Een maatschappij als Nederland wil het mogelijk maken dat mensen met verschillende wereldbeschouwelijke of religieuze overtuigingen vreedzaam met elkaar samenleven. De vrijheid om naar eigen inzicht waarden en ideeën van het goede leven te realiseren, geldt daarbij als een groot goed. Maar dit pluralisme kent haar eigen problemen. Verschillende religieuze en wereldbeschouwelijke overtuigingen en praktijken bestaan niet noodzakelijk vreedzaam naast elkaar. Daarom wordt het onderwerp tolerantie steeds belangrijker. Maar wat betekent eigenlijk precies `tolerantie¿? Zijn we verplicht tolerant te zijn? Waar liggen de grenzen van tolerantie? En wat is de rol van religie in dit discours? Deze rol lijkt ambivalent. Enerzijds wordt religie gezien als een conflicthaard in multiculturele maatschappijen. Dit is duidelijk als men naar de verschillende vormen van religieus fundamentalisme kijkt. Anderzijds zijn er belangrijke auteurs die van religie een substantiële bijdrage verwachten om problemen zowel in multiculturele maatschappijen als op mondiaal vlak op te lossen. In de cursus leren de studenten eerst belangrijke grondbegrippen en distincties kennen. De grootste aandacht zal gegeven worden aan de onderwerpen mensenrechten en tolerantie. Daarbij worden verschillende praktische problemen onderzocht, die expliciet met religie verbonden zijn (bijv. vrijheid van meningsuiting, scheiding van kerk en staat of burgerlijke ongehoorzaamheid op religieuze gronden). Literatuur John Locke, Brief over tolerantie. Uitgeverij Damon. ISBN10: 9055735086
Bijbel en traditie Studie: Code: ECTS: Docenten: Contactpersoon: Periode: Voertaal: Veronderstelde voorkennis: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid Bachelor 2 GG-VK2007 7,5 dr. S.A.U. Hennecke dr. S.A.U. Hennecke
[email protected] blok 4 Nederlands voldoende kennis van het Duits en Engels Hoorcollege (1 x per week 4 uur) Werkcollege (1 x per week 4 uur) Toets (100 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Kennis verwerven van de interpretatiegeschiedenis van het paradijsverhaal aan de hand van een exemplarisch thema. Verwerven van theoretisch inzicht aangaande het spreken over sekse-identiteiten. Inzicht in de ontwikkeling van de theologische reflectie op sekse-identiteiten in de Europese cultuurgeschiedenis aan de hand van de beeldvorming van het eerste mensenpaar. Aandacht voor Adam en Eva in de politiek, de literatuur, de reclame, de kunst, de filosofie en de theologie. Inhoud In deze cursus zullen we ons concentreren op de interpretatiegeschiedenis van het Bijbelse verhaal over Adam en Eva in de moderne tijd. Naast enige inleidende hoorcolleges van methodologische aard zullen vervolgens teksten worden besproken van onder meer: Dietrich Bonhoeffer, Erich Fromm, de dichteres Isolde Kurz, teksten uit de Amerikaanse burgerrechtenbeweging en haar critici (Sarah Grimke, Elisabeth Cady Stanton, Samuel How, Charles Elliot), teksten uit de nieuwere exegetische discussie en teksten uit kunst en cultuur. Daarnaast zal een ieder het boek "Adam en Eva in het paradijs. Actuele visies op man en vrouw uit 2000 jaar christelijke theologie" bestuderen. Hierin schrijven een elftal Utrechtse docenten over het thema van onze cursus. Een ieder dient in de loop van de cursus een recensie van dit boek te schrijven.
133
Literatuur Harm Goris & Susanne Hennecke (eds.), "Adam en Eva in het paradijs. Actuele visies op man en vrouw uit 2000 jaar christelijke theologie", Meinema: Utrecht 2004. Aanbevolen studiemateriaal: Boek: alle exegetische commentaren en studies over Genesis 1-3 en verder.
Godsdienstpsychologie Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid, Bachelor 3 GG-DV3002 dr. J.Z.T. Pieper, dr. N.M. Hijweege-Smeets dr. J.Z.T. Pieper
[email protected] 7,5 blok 4 Nederlands Werkcollege (1 x per week 4 uur) Toets (100 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel De student leert te onderscheiden tussen een psychologisch, empirische en een theologisch, normatieve benadering van religieus gedrag. De student kan verwoorden wat de specifieke verklaringen zijn van de verschillende hoofdstromen binnen de psychologie voor religieus gedrag. 3. De student verwerft inzicht in de relevantie van de godsdienstpsychologie voor het begrijpen van concrete religieuze verschijnselen. Inhoud De cursus start met een plaatsbepaling van de godsdienstpsychologie: wat is godsdienstpsychologie, de geschiedenis van de godsdienstpsychologie, methoden van onderzoek. Dan volgt een benadering van het religieuze gedrag vanuit de psychologische hoofdstromen. Vanuit de volgende invalshoeken wordt gekeken naar de psychologische fundamenten van het religieuze gedrag: psychodynamische stromingen (psychoanalyse (Freud), analytische psychologie (Jung), egopsychologie (Erikson), objekt-relatie-theorie (Winnicott)), cognitieve psychologie, cultuurpsychologie, humanistische psychologie, evolutionaire en biologische psychologie. Tot slot zullen de studenten een eigen godsdienstpsychologisch onderzoekje uitvoeren d.m.v. observatie, interviews of vragenlijsten. In overleg kan in groepsverband een bepaalde thematiek gekozen worden. Te denken valt aan: religie en lichamelijke gezondheid, religie en geestelijke gezondheid, geloof versus spiritualiteit, nieuwe religieuze bewegingen, religie en moraliteit, religieuze ervaring, bekering, vergeving, religieuze rituelen etc. Literatuur J. Pieper. Godsdienstpsychologie. Deelmodule van de module Godsdienst en Sociale Wetenschappen 1. Kok, Kampen, 1990. (uitverkocht: via auteur/docent verkrijgbaar)
Ethiek en religie Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal:
Godgeleerdheid, Bachelor 2 GG-VV2001 dr. C. Baumgartner dr. C. Baumgartner,
[email protected] 7,5 blok 3 Nederlands
134
Werkwijze: Toetsen:
Werkcollege (1 x per week 4 uur) Hoorcollege (1 x per week 4 uur) Toets (100 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel De studenten krijgen inzicht in de relatie tussen ethiek en religie, in het bijzonder in theoretisch, methodisch opzicht. Ze verwerven kennis van verschillende ethische theorieën, distincties en concepties en leren deze te analyseren en te beoordelen. Ten slotte leren de studenten kritisch na te denken over de mogelijke rol van (de eigen) religieuze overtuigingen in de ethische discussie. Inhoud Deze cursus geeft een inleiding in de ethiek waarbij de nadruk op de verhouding tussen ethiek en religie ligt. Daarbij worden belangrijke ethische theorieën uit de geschiedenis van het westerse denken toegelicht en geanalyseerd, die zich met de verhouding van ethiek/moraal en religie/geloof bezig houden. Voorbeelden hiervan zijn de Divine Command Theory, de Natural Law Theory (Thomas van Aquino), en Immanuel Kants moraaltheorie. Een belangrijk thema van het tweede gedeelte van de cursus is de vraag, of religieuze overtuigingen in de context van wereldbeschouwelijk pluralistische samenlevingen een rol kunnen in het publieke debat spelen en zo ja welke. Deze vraag zal met behulp van teksten van hedendaagse auteurs onderzocht worden.Tijdens de cursus worden ethische concepten besproken, die ook in verband met religie belangrijk zijn (bijv. handelen, verantwoording, autonomie, het goede en het juiste, rechtvaardigheid, morele rechten en plichten, geweten).
Concrete problemen uit de medische en politieke ethiek komen regelmatig ter sprake, om de relevantie en de draagkracht van de verschillende concepten en theorieën duidelijk te maken en te analyseren. Literatuur Nog onbekend
Pastorale psychologie Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsen:
Godgeleerdheid, Bachelor 2 GG-DK2009 dr. J.Z.T. Pieper, dr. N.M. Hijweege-Smeets dr. J.Z.T. Pieper
[email protected] 7,5 blok 3 Nederlands Werkcollege (1 x per week 4 uur) Toets (100 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Nog onbekend Inhoud Nog onbekend Literatuur Nog onbekend
135
Christendom, een wereldreligie Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Godgeleerdheid, Bachelor 1 GG-DV1004 dr. M.T. Frederiks dr. M.T. Frederiks
[email protected] 7,5 blok 1 (lint) Nederlands Hoorcollege (1 x per week 4 uur) Toets (100 pt.)
http://www2.let.uu.nl/cursuskrant/CursusBachelor2008.htm Doel Aan het einde van de cursus heeft de student(e) - inzicht gekregen in het christendom en de christelijke theologie in de verschillende contintenten - weet van de belangrijkste thema's en theologische ontwerpen mbt interreligieuze dialoog - kennis van theologische ontwerpen met betrekking tot cultuur en sociaalmaatschappelijke contexten en kan de student(e) voorbeelden geven van theologen die zich met deze thematieken hebben bezig gehouden - teksten van niet-Westerse theologen gelezen Inhoud Het christendom is een wereldreligie in de meest letterlijke zin van het woord. Het christendom heeft zich namelijk verspreid over alle continenten. Sterker nog, de huidige groei van het christendom is met name in Afrika, Azië en Latijns Amerika. Daar ligt, anno 2008, het centrum - en de toekomst - van de christelijke traditie. De beeldvorming van het christendom in de 21st eeuw wordt bepaald door christenen in Afrika en Latijns Amerika. Reden genoeg om eens verder te kijken dan het Westen als het gaat om de wereld van het christendom. Met de verschuiving van het centrum van de christelijke gemeenschap naar het zuidelijk halfrond, komen ook nieuwe theologische ontwikkelingen en onbekende maar belangrijke theologen in beeld. In Azie staat bijvoorbeeld de interreligieuze dialoog hoog op de agenda. In sub-Sahara Afrika staat de theologische bezinning in het teken van de culturele en sociale context waarin men leeft. Latijns Amerika is theologisch vooral bekend om zijn bezinning op het armoede vraagstuk; zowel bevrijdingstheologen als Pentecostale theologen worstelen met deze vragen en formuleren er ieder op hun eigen wijze antwoorden op. Literatuur Hastings, A world history of christinanity, Grand Rapids, Eerdmans 2000 Aanbevolen studiemateriaal: J. Parratt, Introducing Third World Theologies, London: Routledge 2004 J. Parratt, Reader in African Christian Theology, London: SPCK 1997 H. Yung, Mangoes or bananas: the quest for an authentic Asian Christian theology, Oxford Regnum Books 1997 L. Boff, Introducing Liberation Theology, Maryknoll: Orbis Books 1987
136
Vrije Universiteit Amsterdam www.vu.nl
137
Faculteit Psychologie en Pedagogiek Interculturele Psychologie (Intercultural Psychology) Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Psychologie, Bachelor 812026 dr. K. Mortier 6 1 Nederlands Hoorcolleges Schriftelijk tentamen en werkstuk
http://www.psy.vu.nl/downloads/psychologie/Studiegids%20Psychologie/Psychologie%202008-2009.pdf Inhoud Culturele verschillen tussen mensen zijn een alledaags verschijnsel. In gesprekken tussen mensen en in de media wordt culturele achtergrond vaak als verklaring gegeven voor het gedrag van bepaalde personen of groepen. Toch is het meestal onduidelijk wat culturele verschillen eigenlijk inhouden en hoe culturele achtergrond het denken en doen van mensen beïnvloedt. Het is belangrijk om kritisch te kunnen nadenken over culturele verschillen, omdat veel psychologen in de dagelijke praktijk van hun beroep met mensen van verschillende culturele achtergrond te maken hebben. Dit vereist dat psychologen kennis te hebben van de manieren waarop cultuur mensen beïnvloedt en dat ze sensitief zijn voor mogelijke culturele verschillen in de praktijk. Deze cursus is bedoeld om de student een introductie te geven in de cultuurpsychologie. Na afloop van de cursus heeft de student een overzicht van de invloed van cultuur op het denken en gedrag van mensen. Daarnaast is de student sensitief voor mogelijke culturele verschillen en heeft de student het vermogen om kritisch over zulke verschillen na te denken. Literatuur Nader te bepalen
Faculteit Aard & Levenswetenschappen Interculturalisatie van de zorg Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: 6 Periode: Voertaal: Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Bachelor Gezondheidswetenschappen, 3e jaar 470184 prof. dr. I.N. Wolffers, drs C. Keizer, drs L. Mans, drs. K.L.R. Logghe drs L. Mans 07.04.2008-02.05.2008 Nederlands Hoorcolleges,Werkgroepen, Werkbezoek diverse instellingen, Afsluitend minisymposium Toetsing vindt plaats door middel van een schriftelijk tentamen en beoordeling van werkgroepopdrachten plus presentatie. Het tentamen bestaat uit open vragen, gebaseerd op het leerboek Gezondheidzorg en Cultuur, en de behandelde stof tijdens de colleges.
138
http://studiegids.vu.nl/index.html?home_file.cfm?objectnaam=OPLEIDINGEN&ruid=68513865&v ak_ruid=0&datum=01-Sep-2007&taal=NL Doel Het doel van de cursus is om de student inzicht te geven in de interculturalisatie van de zorg: de afstemming van de inhoud en organisatie van de zorg op de multiculturele samenleving. Om de interculturalisatie van de zorg goed te kunnen begrijpen zal de cursus tevens inzicht geven in gezondheidsverschillen en determinanten tussen verschillende bevolkingsgroepen, knelpunten in het gebruik van de reguliere zorg, de ontwikkeling van een intercultureel zorgaanbod en de aansturing van het proces van interculturalisatie. Eindtermen De student begrijpt hoe migratie het leven van mensen ingrijpend verandert, dat migratie een "cultuur op zich" is die overal ter wereld een aantal herkenbare verschijnselen tot gevolg heeft. De student kan deze onderscheiden van culturele factoren en begrijpt het belang van het verschil; heeft inzicht in de relatie tussen migratie en gezondheid, waaronder risicofactoren, kwetsbaarheid etc.; heeft inzicht in gezondheidsverschillen en determinanten tussen verschillende bevolkingsgroepen; heeft inzicht in beleid dat interculturalisatie van de zorg bevordert en begrijpt wat het concept inhoudt en hoe het bevorderd kan worden; is op de hoogte van maatregelen die ontwikkeld zijn om migranten en vluchtelingen beter te kunnen bereiken en een passend aanbod te kunnen bieden; heeft kennis van verschillende theorieën over interculturele communicatie en begrijpt hoe deze gebruikt kunnen worden om de culturele competentie van hulpverleners te bevorderen; heeft inzicht in hoe cultuur, religie en sekse van invloed zijn op (uitingen van ) gezondheid, hulpzoekgedrag en ziekte(gedrag); kan in groepsverband een onderdeel van het interculturalisatieproces analyseren, doorgronden en hierover schriftelijk en mondeling rapporteren, hierbij gebruikmakend van verschillende onderzoeksstrategieën. Inhoud In- en uitsluiting van de zorg Racisme en discriminatie Gezondheidsverschillen tussen verschillende bevolkingsgroepen Hulpverlening aan specifieke groepen Migratie & ziekte Sekse en migratie Interculturele communicatie Achtergrondinformatie over migranten in Nederland Gezondheidsbeleving van specifieke groepen Religie en gezondheidszorg.
Tijdens de werkgroepen bezoeken de studenten een gezondheidszorginstelling en doorlopen, aan de hand van opdrachten, verschillende stappen van het interculturalisatieproces. Literatuur Gezondheidszorg en Cultuur, Ivan Wolffers en Anke van der Kwaak (red.),VU uitgeverij, 2004, 24,50 euro, ISBN nr. 90 5383 796 5 Artikelen (op blackboard) horend bij de colleges.
Volksgezondheid in de internationale context Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode:
Premaster Algemene Gezondheidswetenschappen 470904 Gastsprekers, dr. M.B.M. Zweekhorst, dr. J.E.W. Broerse, prof.dr. P. Klatser, F.E. Haker MSc F.E. Haker MSc (
[email protected]) 6 01.09.2008-24.10.2008
139
Voertaal:
Met uitzondering van twee colleges in het Nederlands
Werkwijze: Wijze van beoordeling:
Hoorcolleges en groepsopdracht Schriftelijk tentamen (50%) en groepsopdracht (50%). Beide onderdelen moeten met een voldoende worden afgesloten.
http://studiegids.vu.nl/index.html?home_file.cfm?objectnaam=OPLEIDINGEN&ruid=68513865&v ak_ruid=0&datum=01-Sep2007&taal=NLhttp://studiegids.vu.nl/index.html?home_file.cfm?objectnaam=OPLEIDINGEN&rui d=68513865&vak_ruid=0&datum=01-Sep-2007&taal=NL Doel
Inzicht verkrijgen in de theoretische achtergronden en wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkeling van Internationale Volksgezondheid en mondiale gezondheidszorg Inzicht in de belangen, spanningsvelden en wensen van verschillende actoren die hierbij een rol spelen Inzicht verwerven in organisatie, management en beleid van volksgezondheid in een ontwikkelingscontext. Inzicht verwerven in de mogelijkheden en beperkingen van gezondheidszorg ten aanzien van ontwikkelingsvraagstukken. Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden en toepassingen van onderzoek in Internationale Volksgezondheid.
Inzicht krijgen in de samenhang van de problematiek op landenniveau.
Inhoud In deze cursus verkrijgen je inzicht in volksgezondheidsvraagstukken in internationaal verband. De nadruk ligt hierbij op gezondheidsproblemen in lage- en middeninkomenlanden en de verschillende benaderingen die landen toepassen om met die problemen om te gaan. Er wordt specifiek ingegaan op problemen en interventies op een aantal deelterreinen van de gezondheidszorg zoals infectieziekte, reproductie, en geestelijke gezondheid. Ook komen cross-cutting issues zoals economie en kosteneffectiviteit, beleid en management aan bod. De cursus sluit af met recente trends op het gebied van internationale samenwerking. Dit alles wordt op een transdisciplinaire manier benaderd, waarbij inzichten uit verschillende wetenschappelijke disciplines worden geïntegreerd en rekening wordt gehouden met de belangen en relaties tussen verschillende actoren. In de groepsopdracht `public health portfolio‘ breng je de theorie van de cursus in praktijk en zal de samenhang van de verschillende subthema¿s op landen niveau duidelijk worden. Literatuur
International Public Health; Diseases, Programs, Systems, and Policies. Editors: M.H. Merson; R.E. Black; A.J. Mills Second Edition. Verkrijgbaar: VU boekhandel.
Faculteit Sociale Wetenschappen
Anthropology of Religion Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, variant Oraganisatie Antropologie, Bachelor 702147 prof.dr. B. Meyer; dr. M.E.M. de Theije; dr. A. van Harskamp; drs. R.M. Smit; drs. L.J. van de Kamp 10 1st semester.
140
Voertaal: Werkwijze: Beoordelingsvorm:
English Lecture, guest lecture and tutorial. Testamur based on three partial exams: One written examination for Part 1 (35%), weekly assignments (35%) and one paper (30%) for Part 2. The score for each partial exam should not be less than 6.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim Combining theoretical reflections with ethnographic explorations, this course attempts to come to an understanding of the role and place of religion in our contemporary world. The first part of this course offers an introduction to classical and contemporary anthropological approaches and theories of religion, and highlights the role of religion in processes of identity construction in various settings (from subcultures to fundamentalis movements, from possession cults to new public rituals). In the second half of the semester students specialize in one of two themes: 'Religion and violence' or 'Religion and Globalization', both focusing on aspects of the increasing visibility and assertiveness of religion in our time. Content Part 1: All over the world, religion plays not only a key role in the construction and affirmation of personal and collective identities, but also in the realms of politics, consumer culture and corporate business. Countering the idea that modernization would imply a declining public role of religion, in the beginning the 21st century religion appears to be a strong social and cultural force, that is key to the politics of belonging in the era of globalization. Taking as a point of departure classical and recent approaches in the anthropology of religion, this course explores a broad range of past and contemporary studies in Western and non-Western societies. The course will address phenomena such as rites of passage, possession cults, conversion to world religions, the attraction of fundamentalist movements, state rituals, life-styling and consumer culture, new public rituals and the entanglement of religion and modern media. Part 2: a) In the thematic specialization 'Religion and violence' the possible relations between religion and violence will be explored, among others by introducing the work of Rudolf Otto and René Girard. Three cases will be analyzed: 1) American Fundamentalism, 2) Apocalyptic Images of Violence in Christian cultures of violence, 3) Radical Islamism as it 'presented' itself in 9/11 and in the Middle East. Finally, central concepts of the logic of religious violence, such as the theatre-like forms of terrorism, the central idea of a Cosmic War, and the significance of Martyrdom will be discussed. b) The thematic specialization 'Religion and Globalization¿ focuses on the question how religions transform through, as well as respond to, processes of transnational migration, the emergence of new technological infrastructures, and the circulation of goods, images and ideas across the globe. We will investigate recent anthropological studies of transnational Christian and Islamic movements, literature on the emergence of New Age and other new forms of belief as well as work on the entanglement of religion, consumption and popular culture in Europe, America, Africa, Asia and Latin America. Literatuur: • Juergensmeyer, Mark (2003) Terror in the Mind of God: The Global Rise of Religious Violence, Berkeley/Los Angeles/London: University of California Press. • Lambek, M. (ed). (2001) A Reader in the Anthropology of Religion. Oxford: Blackwell. • Lincoln, Bruce (2006) Holy Terrors: Thinking about Religion after September 11, Chicago/London: University of Chicago Press. • Additional texts, to be announced.
Antropologie Studie: Code:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, variant Sociaal Culturele Antropologie, Bachelor. 702004
141
Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Beoordelingsvorm:
prof.dr. B. Meyer; dr. C.H. Roessingh
http://student.fsw.vu.nl/roosters 10 2e semester Nederlands Hoorcollege en werkgroep Testimonium op basis van participatie in de werkgroepbijeenkomsten, kwaliteit mondelinge presentaties en take home tentamen over de eerste collegecyclus (40%), schriftelijk tentamen over de tweede collegecyclus (40%), boekbespreking (20%). Elk onderdeel van de toetsing moet voldoende zijn.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Doel Het bieden van een inleiding in de antropologie en in de wijze waarop antropologen centrale vraagstukken in nabije en verre samenlevingen bestuderen. Studenten maken kennis met de belangrijkste vraagstellingen, theorieën, begrippen en methoden in de antropologie en met de typisch antropologische manier van denken, waarin het vergelijken centraal staat. Ze worden uitgedaagd om vanuit een antropologisch perspectief kritisch naar verschillende aspecten van hun eigen leefwereld en organisaties te kijken, opdat zij de vanzelfsprekendheid ervan relativeren. Inhoud Het college begint met een algemene introductie in de antropologie, waarin het complexe studieterrein en de bijzondere werkwijze van antropologen wordt gepresenteerd aan de hand van onderwerpen als zelf en ander, familie en gemeenschap, lichaam en gender, macht, de markt, religie, identiteit, globalisering. Hierbij staan telkens de volgende vragen centraal: Wat zijn de klassieke benaderingen van dit onderwerp in de antropologie? Hoe wordt op dit moment onderzoek ernaar gedaan? Hoe kunnen we antropologische kennis over dit onderwerp toepassen op hedendaagse vraagstukken in onze eigen leefwereld? In tweede deel van het college staat het (her)kennen van sociale en culturele patronen en processen in organisaties vanuit antropologisch perspectief centraal, door te laten zien hoe theoretische en methodologische kernbegrippen uit de antropologie gebruikt kunnen worden in praktijkgericht organisatieonderzoek. Er is aandacht voor het bestuderen van de alledaagse werkelijkheid achter de formele structuren van organisaties aan de hand van de vier kernbegrippen cultuur, macht, identiteit en symboliek en voor verschillende wetenschapsfilosofische stromingen en vraagstukken. Literatuur • Delaney, C. (2004) Investigating Culture. An Experiential Introduction to Cultural Anthropology. Oxford: Blackwell. (circa 40 euro). • Eriksen, Thomas Hylland (2001) Small Places. Large Issues. An Introduction to Social and Cultural Anthropology. Second Edition. London: Pluto Press. (circa 25 euro) • Kunda, G. (1992) Engineering Culture. Control and Commitment in a High-Tech Corporation. Philadelphia: Temple University Press. • Reader Organisatieantropologie. • Aanvullende artikelen.
Cultural Diversity and Religion Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode:
Sociologie, Bachelor 706135 dr. S. Saharso http://student.fsw.vu.nl/schedules 10 2nd semester
142
Voertaal: Werkwijze: Beoordelingsvorm:
English Tutorial Testamur, based upon class participation, a mid-term assessment (book review) and an end term assessment (research paper).
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim Students have knowledge of and insight in the nature of religious diversity and its often conflicting relationship with modern citizenship. Students are able to critically reflect upon the pros and cons of the various institutional solutions developed by liberal states to deal with religious diversity. Content The course focuses on globalization and religious diversity in Europe. Religious groups have their own religious culture that is not necessarily compatible with the demands of modern citizenship. This course is aimed, firstly, at understanding the nature of religious identity. Secondly, it discusses why religious groups often pose a problem for the state. Many of the so-called multicultural conflicts are in fact conflicts over religion. Theories of multiculturalism pretend to have the answers. These theories will be confronted with how liberal states in Europe have in practice dealt with religious orthodoxy and culture. Paradigmatic conflict cases (e.g. gender relations, education) will be studied in depth. The perspective is comparative, both between countries and between religions and cultures. Literatuur Reader, available through the VU bookshop
Culture and Management Research Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Beoordelingsvorm:
Cultural Anthropology and Development Sociology, Bachelor 703135 dr.ing. A.H. van Marrewijk
http://student.fsw.vu.nl/schedules 5 1st half 1st semester English Lecture Written examination
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim To offer students insight into contemporary theories on the diagnose and management of organization culture. Content Organisation culture has become a very important concept in the study of culture and management research. The lectures will explore the concept of and different perspectives on organisation culture. Distinct models and methods of diagnosing and managing organisation culture are discussed. Theoretical concepts and models will be connected to diagnosing and management practices. Literature Joanne Martin (2002) Organisation Culture. Mapping the Terrain. London: Sage Publications Articles will be announced later.
143
Culture and Organization Studie:
Cultural Anthropology and Development Sociology, variant Organisational Anthropology, Bachelor Code: 703136 Docent(en): dr. F.H. Kamsteeg; dr. H. Wels Contactpersoon: http://student.fsw.vu.nl/schedules. ECTS: 10 Periode: 1st semester Voertaal: English Werkwijze: Lectures and seminars. During the first weeks lectures will be given; thereafter lectures and seminars will alternate. These latter are interactive sessions where students present and discuss assignments. Beoordelingsvorm: Testamur based on a written take home examination (50%) and a final written assignment (50%). Both have to be satisfactory. Active participation in the seminars (with assignments) is mandatory.
http://studiegids.vu.nl/index.html?home_file.cfm?objectnaam=OPLEIDINGEN&ruid=68513865&v ak_ruid=0&datum=01-Sep-2007&taal=NL Aim Students
• acquire knowledge of and a sensitivity for the (re)production of culture in organizational settings; • recognize cultural themes in everyday organizational life; • are capable of presenting an academic argument based on the analysis of ethnographic data. Content Culture can be studied in different contexts and from various perspectives. In this course we look at culture in organizational settings, by using an ethnographic approach. Whereas in organization and management studies the concept of (organizational) culture is often presented in terms of models aimed at establishing new, or changing old cultures, the ethnographic position focuses on revealing its empirical richness, complexity and ambiguity. In the first view developing practical tools for organizational behaviour and management are central, but ethnographers never cease to warn against such quick (cultural) fixes. Yet, if cultures are manageable at all, this will only be possible on the basis of a solid understanding of sensemaking processes at all organizational levels. The course starts with Fineman's Understanding Emotion at Work. This book provides the opportunity to explore what role feelings and emotions play in a broad variety of organizational setting. Next, the focus turns to a close reading and thorough analysis of Watson's In Search of Management, a classical ethnography on culture and management. From this book we can learn, among other things, that emotion is a major force in the way managers and employees create meaning in everyday (organizational) life. Finally, Pickering's cross-cultural study Stereotyping explains how stereotyping and Othering have come to dominate processes of group formation, including organizations. This is done from a global and historical perspective. Taken together these three books provide the framework students need to understand and apply, the added value of (ethnographic) study of cultural processes in organizations. Simultaneously they will practice some of the basic skills of academic writing and presenting. Literuur: • Fineman, Stephen (2003) Understanding emotion at work. London, etc.: Sage (appr. 45 Euro). • Pickering, Michael (2001) Stereotyping. The politics of representation. Houndmills, etc.: Palgrave (appr. 30 Euro). • Watson, Tony (2001 [1994]) In search of management. Culture, chaos & control in managerial work. London, etc.: International Thomson Business Press (appr. 33 Euro).
144
Culturele diversiteit in organisaties Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Onderwijsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, variant Organisatie Antropologie, Bachelor 703128 dr. C.M. Roggeband http://student.fsw.vu.nl/roosters. 5 2e helft 1e semester Nederlands Hoor- en werkcollege Testimonium op basis van schriftelijk tentamen (70%) en groepsopdrachten (30%). Beide onderdelen moeten voldoende zijn.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Doel Kennis en inzicht in belangrijkste theorieën en modellen van diversiteitsmanagement en in staat zijn deze te verbinden met kennis van processen van modernisering en globalisering en met theorieën over culturele en identiteitsprocessen in organisaties. Mondeling betoog kunnen houden waarin concrete organisatieproblemen worden verbonden met theorieën en modellen van diversiteitsmanagement. Inhoud In dit blok staan de recente vormen van diversiteit in organisaties en de betekenis voor organisatieleden (op individueel en collectief niveau) centraal. Daarbij worden theoretische concepten gebruikt om kritisch te reflecteren op verschillende arbeids- en organisatietheorieën. Literatuur • Glastra, Folke (red.), (1999) Organisaties en diversiteit: naar een contextuele benadering van intercultureel management. Utrecht: Lemma. • Overige literatuur wordt via het collegerooster bekend gemaakt.
Gedrag en communicatie in organisaties Studie: Code: Docenten:
Communicatiewetenschappen, Bachelor 708116 Dr. A.T.M. van Nistelrooij; dr. J.W. Ouwerkerk; dr. M.A. Tanis; dr. T.C. de Gilder Contactpersoon: http://student.fsw.vu.nl/roosters. ECTS: 10 Periode: 2e semester Voertaal: Nederlands Werkwijze: Hoor- en werkcollege en opdrachten. Waarschijnlijk wordt daarnaast gebruik gemaakt van een computersimulatie van een complexe organisatieverandering. Beoordelingsvorm: Testimonium op basis van één deeltoets, korte opdrachten en een eindwerkstuk. Het eindcijfer is een gewogen gemiddelde van de voor deze drie onderdelen behaalde cijfers. Ieder onderdeel telt voor 1/3 mee. Alle onderdelen moeten met een voldoende worden afgerond. ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf
145
Doel Verwerving van kennis van organisatie- en communicatie-wetenschappelijke theorieën over gedrag van mensen in organisaties, alsmede de toepassing van die kennis. Meer specifiek gaat het om: • kennis van de verschillende verklaringen voor menselijk gedrag binnen de context van organisaties; • inzicht in de samenhang tussen managementgedrag en de effecten hiervan op individuen en groepen in organisaties en hun omgeving; • analyseren, bekritiseren en interpreteren van veranderkundige praktijksituaties vanuit de aangereikte wetenschappelijke literatuur; • schrijven van academisch werkstukken volgens de richtlijnen van de scriptiehandleiding. Inhoud In de bijeenkomsten zal op thematische wijze de sociaal-wetenschappelijke theorievorming omtrent 'organizational behaviour' aan bod komen. Centraal staat de vraag in hoeverre organisatie- en communicatiewetenschappelijke perspectieven een verklaring kunnen bieden voor het gedrag van mensen in organisaties. Daarbij gaat het om gedrag en attitudes van mensen in organisaties op het niveau van individuen, groepen en organisaties als geheel. Er is veel aandacht voor motivatie, groepsstructuur, samenwerking, leiderschap, conflict, organisatiecultuur en organisatieverandering. Na het verwerven van kennis van theorieën op ieder van genoemde drie niveaus, wordt de opgedane kennis geïntegreerd bij de analyse van casussen over organisatieverandering. Literatuur Wordt via het collegerooster bekend gemaakt.
Global Religion and Local Diversity Studie: Code: Lecturer: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: English Werkwijze: Beoordelingsvorm:
Social Sciences, Master 706721 dr. E. Sengers
http://student.fsw.vu.nl/schedules 5 1st half 1st semester (full-time students) and 11 May 2009 till 26 June 2009 (part-time students) Tutorial Testamur based upon assignments.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim Students are able to describe and interpret the role of religion and religious institutions in global society. More specifically, they have knowledge about 1. the study of religion from sociological perspective, 2. the (changing) role of religion in processes of globalization, 3. selected themes and case studies. Content While classical sociologists expected religion to lose influence in modern society, this expectation has been challenged by among other things the continued popularity of churchgoing in the United States, the surge of fundamentalist movements and Islamic parties in the Muslim world, the evangelical revival sweeping through Latin America, and the widespread ethno-religious conflicts in international affairs. Religion is a source of both social conflict and social cohesion in the contemporary world. This course analyzes the role of religion in global society and the influence of processes of globalization on religion. Selected trends, developments and themes from various religions and religious organizations are studied. Literature (Subject to change:) Peter Beyer: Religion and Globalization. Sage, 1994.
146
Additional readings to be announced
Identity and Ethnicity Studie: Code: Docenten:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, Bachelor 702152 dr. L.A. Brouwer; dr. J.B.M. Koning; dr. E.W. Bal; prof. H. Schulte Nordholt
Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
http://student.fsw.vu.nl/schedules
Entry requirements:
10 1st semester English Lecture and working group. Testamur is based on: • a written examination (50%) in week 9 • individual /group work (20%) during week 10-16 • an individual essay (30%), to be handed in during week 20 • Completion of Part One
http://studiegids.vu.nl/index.html?home_file.cfm?objectnaam=OPLEIDINGEN&ruid=68513865&v ak_ruid=0&datum=01-Sep-2007&taal=NL Aim The aim of this course is to familiarize students with academic debates on the phenomenon of `ethnicity‘ and related subjects. Apart from the need for a good theoretical and critical understanding of ethnicity, we have to assess its policy relevance and examine the assumptions underlying ethnic discourse (e.g., the discourse based on ethnic group rights). Part One of the course (week 1-9) offers a general introduction into ethnicity and related subjects. During Part Two (week 10-20) students will choose one of the following three thematic specializations: 1) Ethnicity and entrepreneurship (Dr. Juliette Koning), 2) Ethnicity and multicultural society (Dr. Lenie Brouwer), and 3) Identity Politics in Southeast Asia (Prof. dr. Henk Schulte Nordholt). These three thematic specializations will further discuss and develop the theory on ethnicity in relation to concrete situations and case studies. Content In this course, ethnicity is primarily approached as a feature of group relations in state societies where different groups or collectivities are brought together. Part One of the course addresses various topics in relation to ethnicity such as the politics of identity, transnationalism and migration flows, nationalism, (violent) conflicts, indigenous self-organization, politics of religion, and the construction of ethnicity in cyberspace. In the specialization Ethnicity and entrepreneurship we shall explore the meaning of ethnicity in the domain of entrepreneurship studies. We start from the question of what constitutes ethnic entrepreneurship and look in particular at the role and meaning of ethnic social capital and network relationships for building a business and in processes of internationalization. Apart from more theoretical explorations we shall study case material from western and non-western settings ranging from overseas Chinese businesses in Asia to Turkish entrepreneurial activities in Amsterdam and will conduct a practical training. Ethnicity and multicultural society addresses various issues that arise in modern multi ethnic nation-states, such as the ideology of multiculturalism versus assimilation policies, immigration and urban minorities, the creation of ethnic identities in cyberspace, Islam in the Western world, transnationalism and long-distance nationalism, etc. In this specialization we study ethnicity in relation to gender, religion, and modern media, and approach it from a transnational perspective. Ethnic identity politics in Southeast Asia in general, and recent ethnic conflicts in Indonesia in particular, have deep colonial roots. In the third specialization we look at the way colonial governments re-formulated and institutionalized ethnic identities. We then trace how ethnic sentiments were mobilized during the recent wave of so-called communal violence in Indonesia (1987-2001).
147
Literature Thomas Hylland Eriksen, Ethnicity and Nationalism. Anthropological Perspectives, London/Sterling, Virginia: Pluto Press, 2002 (2nd edition) Other literature will be announced on Blackboard before the start of the course.
Intercultural Communication Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, variant Organisatie Antropologie, Bachelor 703130 dr. F.J. Companjen http://student.fsw.vu.nl/schedules. 5 2nd half 1st semester English Lecture. A presentation on demographic, economic, historical and political aspects on one of the Eastern/Mid- European EU countries on basis of data from the Internet.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim To gain: • knowledge of theories, and different perspectives on intercultural communication between people in organizations; • insight in cultural comparison with countries from Eastern Europe and Eurasia. Content The theories of intercultural communication will be discussed at three levels: the level of 'culture' (pro's and con's of cultural dimensions: a functional perspective versus an interpretative perspective); of 'groups' (identities, in and outgroup communication) and at the 'individual level' in organizations (imagery, power and negotiations). Literature • Gudykunst & Kim, (2003). Communicating with Strangers. McGraw-Hill. • Other literature (a reader) will be announced on the website and during the first lecture.
Interfacultair keuzevak Ontwikkelingsvraagstukken Studie: Code: Docienten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Ontwikkelingseconomie 60000010 drs. J.J.F. Heins Mw. G.E. Heemskerk
[email protected] 6 1, 2, 3 en 4 Nederlands Hoorcolleges en evt studiereis schriftelijk tentamen 66 procent essay 34 procent
http://www.feweb.vu.nl/iko 148
Doel Vanuit verschillende disciplines informatie bieden op het gebied van ontwikkelingsvraagstukken. Inhoud Dit interfacultaire keuzevak bestaat uit een basiscursus en een vervolgtraject. De basiscursus (voor 6 ects) omvat een serie van 14 hoorcolleges, waarin vanuit verschillende disciplines informatie geboden wordt over ontwikkelingsvraagstukken en een specifiek thema. De eerste 7 colleges bieden basisinformatie, terwijl in de laatste 7 bijeenkomsten het thema meer centraal zal staan. Het vervolgtraject (3 tot 12 ects) kan ingevuld worden met een studiereis naar Suriname, het deelnemen aan het simulatiespel Africulture over rurale ontwikkeling in Afrika, of met het schrijven van een werkstuk over een onderwerp naar keuze. Literatuur Wordt nog bekend gemaakt.
Multicultural Organizations and Networks Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, variant Organisatie Antropologie, Bachelor 703133 dr. C.M. Roggeband
http://student.fsw.vu.nl/schedules 5 1st half 2nd semester English Lecture. Paper
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim In this course students will be introduced to the different sub-clusters in which researchers from the department of COM are currently active. The aim of the course is for students to acquire an insight into the different research areas of the department, as well as to acquire an ability to critically reflect on this knowledge and to select their own research object, in line with their personal interests. Content The research staff of the Department Culture, Organization and Management (COM) consists of active intellectuals participating in various academic debates on cultural processes in organizations, managements and organizational networks around the world, by means of academic publications and other activities. All research is based on primary empirical data obtained predominantly through ethnographic fieldwork. The geographical fields of research vary from Europe to southeast Asia, southern Africa and the Caribbean Basin. Nevertheless, all individual research activities, wherever they take place, have to contribute to answering the central research question of the departmental research programme: "Cultural Change in Organizational Networks (CuCON), processes of identity formation in organizations under globalisation". The central research question is: In which ways do global, national and local politics of culture affect the partly converging and partly conflicting, but constantly changing, constructions of meaning in (transnational) organizations and networks?" This implies that the COM research staff shares a common set of leading concepts, all contextualised and embedded in three empirical fields, or trajectories, of research: "Transnational partnerships, "Cultural change and interventions", and "Diversity in Organizations".
149
Literature Reader. The reader consists of articles and book chapters that cover the different research areas of the researchers of the COM department.
Multiculturalism: an International Comparison Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode:
Social Sciences, Master 706725 B. Slijper
Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
http://student.fsw.vu.nl/schedules 5 2nd half 1st semester (full-time students) and 8 December 2008 till 30 January 2009 (part-time students) English Tutorial Testamur based on class participation and individual paper.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim •
• •
Students are familiar with the political conflicts pertaining to migration issues in several Western European countries and the public debate on immigration there. Students have insight into the underlying reasons for the public debate and political conflict as they have developed in the various countries in question. Using the theory presented (content analysis and political process approach), students can compare various countries regarding the political conflict and debate on migration issues.
Content Like most Western European societies, the Netherlands has become a pluralistic society as a result of international migration. The integration of immigrants has turned into a major social question and the ideal of a multicultural society has become controversial. This seminar addresses differences between various European countries as regards patterns of political conflict on immigration and cultural diversity. Attention is focused on national differences in conceptions of national identity and in citizenship and integration policies as possible explanation for the observed differences in the patterns of political conflict. The political process approach serves as the theoretical framework. In addition, recent public debates are analysed on the multicultural society in various Western European countries. Literature To be announced.
Participatie en uitsluiting Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie, variant Sociaal Culturele Antropologie, Bachelor 702153 dr. A.J. Salman; dr. M.H.G. den Uyl http://student.fsw.vu.nl/roosters 10 1e semester Nederlands Hoor- en werkcollege, inclusief opdrachten. Aanwezigheid kan verplicht worden gesteld. Testimonium op basis van een take home tentamen (inclusief essayvraag) voor het eerste onderdeel (40%); de beoordeling van de schriftelijke
150
opdrachten van het eerste onderdeel (10%), en een (gespreid) take home tentamen voor het tweede onderdeel (25%); en een kort paper over dit tweede onderdeel (25%) ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Doel Dit blok beoogt de studenten kennis en inzicht te verschaffen in de culturele inbedding van politieke en gender-verhoudingen. Zulke verhoudingen zijn vaak verhoudingen van ongelijkheid en uitsluiting, bijvoorbeeld via expliciete of impliciete identiteits- en gedragsvoorschriften. In dit blok reflecteren we op de manier waarop culturele praktijken en patronen legitimiteit en `vanzelfsprekendheid' verlenen aan zulke verhoudingen. De studenten verwerven zo inzicht in de stabiliteit, reproductie en de culturele `leerprocessen' van deze verhoudingen, en leren reflecteren op `universele-versus-cultuurspecifieke' dimensies van waarden en normen omtrent gelijkheid, participatie, en (mensen)rechten. Daartoe worden twee onderdelen aangeboden: Cultuur, Democratie, Burgerschap (Salman), en Cultuur, Gender en Seksualiteit (Den Uyl). In beide onderdelen wordt tevens verdiepende training in het wetenschappelijk schrijven, presenteren en discussiëren beoogd. Inhoud In het eerste onderdeel Cultuur, Democratie, Burgerschap (Salman) staan de manieren centraal waarop culturele praktijken, routines, rituelen en betekenissen worden beïnvloed door macht en ongelijkheid en hoe anderzijds politieke doelen, conflicten en machtsuitoefening teruggrijpen op zowel gearticuleerde als ook non-discursieve culturele bronnen. De specifieke onderwerpen zijn democratie, minderheidsrechten, politieke cultuur en burgerschap(-srechten). Ook komen de consequenties van één en ander voor de discussie over de universaliteit van democratie en mensenrechten aan de orde. In regiotermen ligt het accent op Latijns Amerika. In het tweede onderdeel Cultuur, Gender en Seksualiteit (Den Uyl) wordt met name ingegaan op de verschillende wijzen van omgaan met seksualiteit, huwelijk, voortplanting en gezinsvormen. Hierin speelt de culturele en sociale vorming van mannen en vrouwen, van hun identiteiten, rollen en gedragnormen, kortom gender, een centrale rol. In dit onderdeel komen verschillende vormen van sociale en culturele organisatie van verwantschap, seksualiteit en gender aan de orde. Er wordt zowel aandacht besteed aan het werk van enkele klassieke antropologen als aan een aantal recente ontwikkelingen. In regiotermen ligt het accent op India. Literatuur Wordt nader bekend gemaakt, via BlackBoard en/of tijdens het college.
Sociologisch domein II: Segregatie in de stad Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Sociologie, Bachelor 706140 dr. P.G.S.M. Smets
http://student.fsw.vu.nl/roosters. 5 1e helft 2e semester Nederlands Hoorcollege plus excursie (onder voorbehoud) Schriftelijk tentamen.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Doel Na afloop van het blok is de student in staat om: • klassieke en moderne theorievorming rondom de segregatiedynamiek van de stad te benoemen;
151
• beleidsimplicaties van specifieke theoretische uitgangspunten te onderscheiden. Inhoud Reeds aan het eind van de negentiende eeuw werd de stad object van sociologisch onderzoek, waarbij aandacht besteed werd aan hoe de kapitalistische productieverhoudingen steden hebben vormgegeven. Een van de aandachtspunten was de dynamiek van segregatie. Tegenwoordig staat de tegenstelling tussen arm en rijk zowel tussen steden als binnen steden weer onder de aandacht. Er zijn elites die zich terugtrekken uit de stedelijke samenleving omdat ze niet geconfronteerd willen worden met deze verschillen. Daarnaast zijn er armen die er toe neigen om zich terug te trekken in hun eigen wereld, die fatalistische trekken vertoont. In dit blok wordt aandacht besteed aan oude en hedendaagse segregatietendensen in westerse en niet-westerse steden en hun uitwerking op ongelijke economische ontwikkelingen, sociaal-economische ongelijkheid en sociale organisatie, stedelijke leefwijzen en (etnische) identiteit. Ook wordt aandacht besteed aan zgn. urban governance beleid van overheid, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld. Literatuur Wordt via het collegerooster bekend gemaakt.
Social Capital and Conflict Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Sociologie, Bachelor 706137 dr. M.I. Broese Van Groenou http://student.fsw.vu.nl/schedules. 5 2nd half 1st semester English Lecture Written examination (80%) and group paper (20%).
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim
Knowledge of and insight in theories and research on social capital and its consequences on the micro, meso and macro level. Being able to situate theories and research on social capital within a broader sociological context and to apply them to specific social problems.
Content One of the central questions of sociology is: what are the conditions of social cohesion, cooperation and mutual trust? Nowadays, this question is often framed in terms of social capital. In this course, the main theoretical approaches to social capital are discussed (Bourdieu, Coleman, Putnam, Fukuyama) and empirical elaborations are studied on the micro level of relationships and networks, the meso level of neighbourhoods and organizations, and the macro level of countries. On all three levels, social capital is associated with various outcomes, as health, well-being, economy, education, crime and government. Negative outcomes of social capital are also discussed, including social exclusion and conflict. Finally, attention is focused on measurement of social capital and on policy interventions to increase social capital at the micro, meso and macro level. Literature David Halpern (2005), Social Captial. Cambridge, UK: Polity Press.
152
Social Stratification and Power Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Sociologie, Pre Master Course van Master Sociologie van Mondialisering en Diversiteit. 706138 B. Slijper
http://student.fsw.vu.nl/schedules 5 1st half 1st semester English Lecture and tutorial. Testamur based upon assignments.
ftp://ftp.vu.nl/studiegidsen/studiegidsen%202008%20-%202009/Sociale%20Wetenschappen%2020082009.pdf Aim Having knowledge of, and insight into, the development of social inequalities in the modern era and their main sociological interpretations and explanations. Content This course studies the most important social inequalities in the modern era: between social classes, gender categories, ethnic groups, and age groups. Developments in time are being traced; theoretical explanations are being compared and tested.
Literature To be announced.
Faculteit der Godgeleerdheid Interculturele theologie Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100011 prof. dr. M.E. Brinkman (020) 59 86603,
[email protected] 3 6 Nederlands Hoorcollege De module wordt afgerond d.m.v. a) een 15 minuten gesprek over de verplichte literatuur (De niet-westerse Jezus) en b) een paper van 5 blz. over de kenmerken van de Jezusfiguur in een naar believen te kiezen islamitische, hindoeïstische, boeddhistische of Afrikaanse context. De paperbesprekingen zullen plaatsvinden op het tijdstip dat voor het tentamen staat aangegeven.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html? Doel De student: kan in grote lijnen een beeld geven van de ingrijpende gedaanteverandering die zich thans in de nietwesterse christenheid voltrekt; herkent de culturele verscheidenheid in de huidige christenheid
153
Inhoud
In deze module staat de gedaanteverandering van het christendom in uiteenlopende culturele contexten centraal. Aan de hand van het voorbeeld van de verschillende Jezusbeelden in Afrika en Azië zal het Jezusbeeld vanuit een hindoeistische, boeddhistische, islamitische en Afrikaanse context ter sprake komen. Literatuur M.E. Brinkman, De niet-westerse Jezus. Jezus als bodhisattva, avatara, goeroe, profeet, voorouder en genezer, Zoetermeer (Meinema) 2007, 372 blz.; Zie voor verdere literatuur de beschrijving van de inhoud van de colleges op Blackboard.
Nieuwe religieuze stromingen Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100012 drs. D.T. Koning (020) 59 86630,
[email protected] 3 6 Nederlands Hoorcollege en groepspresentatie De toetst bestaat uit een schriftelijk tentamen. Bij de eindbeoordeling van het tentamen wordt het bezoekverslag betrokken.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html? Doel De student: kan de kenmerken van de nieuwe religiositeit aangeven; kan in hoofdlijnen het verschijnsel 'sekte' en het ontstaan van 'nieuwe religieuze bewegingen' typeren; kent en verstaat specifieke opvattingen van andere geloven, heeft inzicht in deze uiterst complexe problematiek en kan deze specifieke thematiek verwoorden en beschrijven; legt contact met een nieuwe religieuze stroming ten einde deze te leren kennen; kan in alle openheid spreken met aanhangers van specifieke geloofssystemen. Inhoud Verkenning van de hedendaagse niet-christelijke religiositeit. De laatste decennia is het religieuze beeld van de westerse cultuur drastisch gewijzigd: in toenemende mate zijn andere religies aanwezig, veelal ook in de vorm van specifieke religieuze stromingen. Tegelijkertijd ontstaat er een nieuwe niet-christelijke westerse spiritualiteit, zich uitend in een groot aantal religieuze bewegingen en vormen. Aan de orde komen de nieuwe religieuze tradities van het hindoeïsme, de esoterie, de 'sekten' en de New Age Beweging. Literatuur L. Dawson, Comprehending Cults. The Sociology of New Religious Movements, Ocford: Oxford University Press 2006 (2nd ed.).
Islam Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100016 prof.dr. P.A. van Doorn-Harder (020) 59 86608, e-mail:
[email protected]
154
ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
6 5 Nederlands Hoor- en werkcolleges. De studenten zijn actief in het zelf opzoeken van materiaal. Schriftelijk tentamen.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html? Doel De student: kan een aantal stromingen en vertegenwoordigers van de klassieke en de moderne islam noemen en beschrijven; heeft kennis van de belangrijkste onderwerpen uit het theologisch islamitisch denken via (vertaalde) teksten uit de koran; kan de kernelementen van de islam noemen. Inhoud De module geeft een grondige inleiding in de islam (godsdienst en gemeenschap). In de module worden ter ondersteuning van deze inleiding teksten besproken uit de koran en hier en daar ook uit romans. Daarnaast doet de student zelf onderzoek naar bepaalde onderwerpen en levert het resultaat in in de vorm van korte papers of mondelinge verslagen.
Literatuur
De Koran (nederlandse of engelse editie); Frank E. Peters. Islam en de joods-christelijke traditie. Een verkenning. Andrew Rippin, Muslims: Their Religious Beliefs and Practices (Routledge); Anton Wessel, Leereenheden Inleiding tot de Islam (beschikbaar via Blackboard).
Godsdienstpsychologie/Godsdienstsociologie Studie: Code: Docenten: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100085 prof. dr. H.C. Stoffels, dr. J.W. van Saane (020) 59 86631
[email protected], (020) 59 86631
[email protected] 6 4 Nederlands Hoor- en werkcolleges. Essay
http://www.studiegids.vu.nl/index.html? Doel De student: is in staat te omschrijven welke de belangrijkste benaderingen zijn van religie binnen de godsdienstpsychologie en de godsdienstsociologie (cognitieve vaardigheid); kan onderzoeksverslagen op dit terrein kritisch analyseren (cognitieve vaardigheid); heeft kennis van enkele belangrijke klassieke teksten uit de godsdienstsociologie en de godsdienstpsychologie.
155
Inhoud In deze module staan klassieke teksten uit de godsdienstsociologie en de godsdienstpsychologie centraal. Vanuit deze klassieke teksten wordt een verbinding gelegd met recent onderzoek. Literatuur J.W. van Saane en H.C. Stoffels. Reader Klassieke Teksten Godsdienstpsychologie / Godsdienstsociologie. Vrije Universiteit Amsterdam
Religies in een pluralistische cultuur Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 105004 dr. L. Minnema (020) 59 86677,
[email protected] 6 2 Nederlands Werkcolleges aan de hand van schriftelijke inbreng en groepsdiscussie door de studenten; de werkcolleges zijn ten dele opgezet als probleemgestuurd onderwijs, en begeleiden het gelijktijdig schrijven van één paper over een eigen keuzeonderwerp. Aanwezigheid tijdens colleges is verplicht. Paper. Tijdens de collegeperiode bovendien participatie en korte thuisopdrachten.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student is in staat patronen te herkennen en te verwoorden in de wijze waarop religie en groepsidentiteit op elkaar kunnen inwerken, gezien vanuit de optiek(en) van de culturele antropologie en sociologie. Dit blijkt uit het kunnen uitvoeren van opdrachten waarvoor zelfwerkzaamheid wordt gevraagd, het deelnemen aan groepssessies, het opzoeken van materiaal in de bibliotheek, mediatheek en via deskundigen; is in staat om binnen de beschikbare tijd het onderwerp naar keuze afbakenen, een bijpassende vraagstelling formuleren en stapsgewijs uitwerken tot een bondige beschouwing met bronvermelding (paper). Inhoud Drie thema's die allemaal verband houden met religie (of levensbeschouwing) en groepsidentiteit: de relatie religie/etniciteit, de relatie religie/syncretisme, de relatie religie/fundamentalisme. Keuzeonderwerpen binnen deze overkoepelende thema's. De nadruk ligt op de sociaal-wetenschappelijke benaderingen. Literatuur Grotendeels afhankelijk van het eigen keuzeonderwerp, in overleg met de docent.
Ethiek van de wereldreligies Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 105015 prof. dr. J.S. Reinders (020) 59 86605,
[email protected]) 6 5 Nederlands
156
Werkwijze: Onderwijsvorm:
Hoor- en werkcolleges. Schriftelijk tentamen.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: heeft inzicht in het probleem van universaliteit en particulariteit in de dialoog tussen godsdienstige tradities; kan het project van de Verlichting uitleggen als epistemologische fundering van vrijheid; kan enkele belangrijke geschilpunten in de interpretatie van mensenrechten benoemen en uitleggen; heeft inzicht in de relaties tussen theologie, antropologie en normatieve ethiek met betrekking tot interpretaties van mensenrechten. Inhoud Universalia, "smalle moraal" als pacificatiemodel, formele en materiele criteria voor moraal, visies op mensenrechten, het gesprek tussen tradities, Kantiaanse en postmoderne visies op comparative regligious ethics. Literatuur Moduleboek, verkrijgbaar via de docent.
Hindoeïsme Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100013 dr. V.A. van Bijlert
[email protected] 6 1 Nederlands Hoor- en werkcollege, met gebruikmaking van blackboard. Schriftelijk tentamen.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: Herkent de hoofdlijnen en de dynamiek van het hindoeïsme in zijn historische ontwikkeling tot heden toe; kan Hindoe socio-religieuze verschijnselen analyseren en interpreteren, waarbij de student zelf leert te onderscheiden tussen hoofd- en bijzaken in het hindoeïsme. Inhoud Basis-model van het hindoeïsme dat nader wordt uitgewerkt aan de hand van thema's: wereldbeelden, mensbeelden, heilswegen, mythologie, rituelen, sociale instellingen, geschriften. Literatuur Gavin Flood. 1996. An Introduction to Hinduism. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0 521 43878 0 Studiemateriaal verstrekt via blackboard!.
157
Boeddhisme Studie: Code: Docent: Contactpersoon: ECTS Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100014 dr. V.A. van Bijlert e-mail
[email protected] 6 2 Nederlands Hoor- en werkcollege, met gebruikmaking van blackboard. Presentatie boeddhistisch thema (moet voldoende zijn, los van schriftelijk tentamen), en schriftelijk tentamen (wordt becijferd).
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student kan een aantal belangrijke boeddhistische verschijnselen, voorstellingen en ideeën historisch plaatsen; kan sociale en culturele patronen in deze verschijnselen, voorstellingen en ideeën omschrijven en kan de samenhang hiervan aangeven. Inhoud De module is een inleiding in het boeddhisme als religie, soteriologie, psychologie en sociaal-historische beweging. In de module zullen thema's als ontstaan, aard en verbreiding van het boeddhisme aan de orde komen. Literatuur Jacob Ensink, Erik Hoogcarspel (red). 2005. Mahayana: De Grote Weg naar het Licht, Een keuze uit de literatuur van het Mahayana-Boeddhisme. Rotterdam: Uitgeverij Asoka. ISBN 90 5670 070 7. Hans Wolfgang Schumann. 1996. Boeddhisme: Stichter, scholen en systemen. Rotterdam: Uitgeverij Asoka. ISBN 978 90 5670 153 6. [Asoka Jubileumpocket] Studiemateriaal verstrekt via blackboard!. Voor de Pre-master islam-studenten gelden de volgende twee verplichte tentamenboeken, die in de plaats komen van de twee in de studiegids genoemde boeken: Bart Dessein, Ann Heirman, Boeddha, zijn Leer en zijn Gemeenschap: Een inleiding tot geschiedenis, filosofie en kloosterleven, met bibliografieen. Tweede herziene en vermeerderde uitgave. Gent: Academia Press, 2005. ISBN 90 382 0703 4; Sharon Salzberg, Liefdevolle vriendelijkheid: Een ander perspectief op geluk. Nieuwerkerk a/d IJssel: Asoka, 1998 of een latere druk. ISBN 90 5670 009 X / NUR 739).
Christendom Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100015
Toetsvorm:
Presentatie en schriftelijk tentamen.
6 4 Nederlands Hoor- en werkcollege
158
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: kan in grote lijnen een beeld geven van het ontstaan, de ontwikkeling en de verspreiding van het christendom; is in staat zich enigszins in te leven in de religieuze beleving van christenen. Inhoud De module christendom is één van de vijf inleidingen in de grote wereldreligies in de bachelorfase van de opleiding Religie en Levensbeschouwing. In een serie colleges wordt een beeld gegeven van tweeduizend jaar christendom, van het moeizame begin in het grote Romeinse Rijk tot aan de geseculariseerde samenleving van vandaag. Er wordt een globaal overzicht geboden van de bijbel en zijn ontstaan, de geschiedenis van het christendom, de belangrijkste feestdagen en rituelen, vormen van christelijke spiritualiteit, verschillende verschijningsvormen van het christendom in Nederland en belangrijke knelpunten en discussies binnen de christelijke theologie, zoals de vraag naar Gods almacht en het lijden en de vraag naar de verhouding tussen geloven en denken. Literatuur L. Woodhead, An Introduction to Christianity, Cambridge 2004; R. Drage Hale, Understanding Christianity. Origins. Beliefs. Practices. Holy Texts. Sacred Places, 2004; Enkele losse teksten bij de colleges (worden tijdens de colleges of kort voor de colleges uitgereikt).
Jodendom Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100017 vacature (tel. (020) 59 86620) 6 4 Nederlands
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel Bij het ter publicatie gaan van de studiegids was er nog geen beschrijving van dit vak beschikbaar.
Inleiding in de Koran en Hadith I Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100032 drs. F. Okumus
[email protected]) 6 2 Nederlands Hoorcolleges Schriftelijk tentamen en paper
159
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: kent de Koran en Soenna op hoofdlijnen; kent de geschiedenis van de openbaring in het algemeen en in de Koranische omgeving; kent de geschiedenis van de verzameling en reproductie van de Koranische tekst; heeft inzicht in de positie van de profeet binnen de Islam; heeft globale kennis van de hadith geschiedenis en literatuur. Inhoud Inleiding in de Koran en Hadith I is een basismodule voor alle Islamitische vakken. De module behandelt elementaire begrippen uit de Koran en Soenna: bronnen van de Islam. Kennismaking met de bronnen, termen en literatuur. Geschiedenis van de Korantekst. Algemeen beeld over de profeet. Literatuur Hofmann, Murad W. Qur¿an. (2005) Istanbul-Ça¿r¿ Yay¿nlar¿. ISBN 9789754540680. Imam, Ahmad Ali al-. (2006) Variant Readings of the Qur¿an: A Critical Study of Their Historical and Linguistic Origins. London-Washington: The International Institute of Islamic Thought. ISBN 1565644204 Siddiqi, M.Z. (2003, reprinted) The hadith for beginners, Goodword books, New Delhi - India ISBN 81-87570-16-4. De eerste druk was "Hadith literature: its origin, development, special features and criticism" genoemd; Hamidullah, Muhammad. (2007, reprinted) An introduction to the conservation of hadith: in the light of the sahifah of Hammam ibn Munabbih. Kuala Lumpur-Islamic Book Trust. ISBN 9789839154948.
Arabisch I Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100033 dr. W.B.S. el Bouayadi
[email protected]) 6 5 Nederlands Hoor- en werkcolleges. Diagnostische toets, tussentoets en schriftelijk tentamen.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: kent, begrijpt en hanteert schriftelijke en mondelinge elementaire Arabische taaluitingen; is in staat schriftelijke en mondelinge taaluitingen in het Arabisch, die in de methode worden aangeboden van les 1-4, te herkennen, te begrijpen en te gebruiken; is in staat de elementaire grammaticale constructies van die lessen in het Arabisch toe te passen. Inhoud De module start vanaf niveau 0. Dus studenten met helemaal geen voorkennis van de Arabische taal of het Arabische alfabet kunnen deelnemen. In de eerste 3 colleges wordt het alfabet geleerd en geoefend. In college 4 volgt een diagnostische toets. Daarna worden les 1 - 4 uit het boek behandeld: Het alfabet, elementaire spelling, het lidwoord, schrijfwijze van de hamza, geslacht, naamvallen, het persoonlijk voornaamwoord, persoonssuffixen, het adjectief, de nominale zin, het nisba-naamwoord, het begrip
160
"hebben", de onbepaalde relatiefzin, persoonssuffixen bij voorzetsels, de pauzale uitspraak. Daarnaast worden in de colleges regelmatig eenvoudige leesteksten uit de Koran en de Hadieth (overleveringen over de profeet Mohammed (s)) uitgedeeld om thuis voor te bereiden en in de les gezamenlijk te lezen. Literatuur Talloen Herman, Alsulaiman Abied. - Ayyuha t-talib'! Handboek voor het Modern Standaard Arabisch: Ingesproken basisteksten en oefeningen, Antwerpen/Apeldoorn, Garant, 2004. '5 audioCD's Talloen Herman, Alsulaiman Abied. - Ayyuha t-talib'! Handboek voor het Modern Standaard Arabisch : CD-teksten, oplossingenboek, geïntegreerde woordenlijst, Antwerpen/Apeldoorn, Garant, 2004.
Islamitische ethiek I Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100035 dr. M.A. Abdellah
[email protected]) 3 6 Nederlands Hoor- en werkcolleges Schriftelijk tentamen (75 %) en een op het tentamen in te leveren paper (25 %).
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: kan een aantal principes benoemen die een belangrijke rol spelen in het Islamitisch ethisch denken in verleden en heden; kan enkele problemen benoemen, die de hedendaagse technische en maatschappelijke ontwikkelingen vanuit het oogpunt van de ethiek, in het bijzonder de islamitische ethiek, oproepen; heeft overzicht van de islamitische ethiek; heeft inzicht in de manier waarop men zich beroept op de Koran, de Hadith en de Shari'ah; heeft overzicht van de belangrijkste principes en ontwikkelingen op het gebied van de islamitische ethiek, hun verband met de islamitisiche ethiek, hun verband met het islamitische recht en de islamitische jurisprudentie en hun verhouding tot principes en ontwikkelingen op het gebied van ethiek buiten de specifieke context van de islamitische levensbeschouwing; een bespreking van het ethische aspect van enkele hedendaagse technische en maatschappelijke ontwikkelingen vanuit islamitisch standpunt (op het gebied van de medische technologie, het milieubeheer de multiculturele en multireligieuze samenleving). Inhoud Overzicht van de islamitische ethiek. Inzicht van de manier van legitimatie vanuit de Koran, Hadith en Shari'ah. Een overzicht van de belangrijkste principes en ontwikkelingen op het gebied van de islamitische ethiek, hun verband met het islamitische recht en de islamitische jurisprudentie en hun verhouding tot principes en ontwikkelingen op het gebied van ethiek buiten de specifieke context van de islamitische levensbeschouwing. Een bespreking van het ethische aspect van enkele hedendaagse technische en maatschappelijke ontwikkelingen vanuit islamitische ethisch standpunt (op het gebied van de medische technologie, het milieubeheer en de multiculturele- en multireligieuze samenleving). Literatuur Aboe Bakr Djaber El Djezeirie, De moraal in de islam vertaling : Drs J. Ploeger;
161
Fazlur Rahman, "Law and Ethics in de Islam". In: Richard G. Hovanissian (ed ), Ethics in Islam (papers ,9th giogio Levi Della Vida Biennial Converence ), Undena Malibu, 1985, p.3-15.
Islam en Europese cultuur Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze:
Toetsvorm:
Religie en Levensbeschouwing, Bachelor 100051 drs. F. Okumus
[email protected]) 6 5 Nederlands Elke student kiest een onderwerp en geeft hierover tijdens het college een resentatie. Deze presentatie vindt plaats na het einde van het theoretische deel van de module. Presentatie (60%) en schriftelijk tentamen (40 %).
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: heeft inzicht in maqasid al-sharia (filosofie van islamitische wet en ethiek); heeft inzicht in de decontextualisering van de islam zoals gebracht in Nederland vanuit Islamitische landen en de recontextualisering in de Nederlandse (West-Europese) cultuur. Inhoud Makasid al-sharia, fiqh al-aqalliyât, fiqh al-nawazil. De algemene regels om 'moderne religieuze vraagstukken' te behandelen. De islambeleving in Europa. Actuele islamitische discussies in Nederland. Literatuur Auda, Jasser. (2008) Maqasid al-Shariah as Philosophy of Islamic Law: A Systems Approach. London-Washington: International Institute of Islamic Thought (IIIT). ISBN 9781565644243 Ramadan, Tariq. (2004) Westerse moslims en de toekomst van de islam. Bulaaq-Amsterdam. ISBN 9054601108; Alwani Taha Jabir al-. (2003)Towards a Fiqh for Minorities: Some Basic Reflections. London: IIIT. 156564400X
Hebreeuws I Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsing:
Theologie, Bachelor 108001 dr. M.L. Folmer
[email protected]) 6 4 Nederlands Hoor- en werkcollege. verplichte tussentijdse toets en schriftelijk tentamen
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student: is in staat het Hebreeuwse schrift in gevocaliseerde vorm te lezen;
162
beschikt over een elementaire kennis van de grammatica van het bijbels Hebreeuws; doorgrondt de structuur van eenvoudige nominale woordgroepen en kan deze van nominale zinnen onderscheiden; is in staat om eenvoudige nominale woordgroepen en eenvoudige nominale en verbale zinnen met behulp van een woordenlijst te vertalen; heeft een basale woordenschat van het bijbels Hebreeuws.
Inhoud In deze module worden het schrift en de elementaire grammatica van het bijbels Hebreeuws behandeld. Aan bod komen de belangrijkste aspecten van de klankleer en de vormleer van het bijbels Hebreeuws, alsmede enige belangrijke aspecten van de opbouw van woordgroepen en van de zinsbouw. De behandelde grammatica vormt de bagage die minimaal vereist is om in de vervolgcursus Hebreeuws II eenvoudig Hebreeuws proza te kunnen lezen. Literatuur A.J.C. Verheij, Basisgrammatica van het Bijbels Hebreeuws, tweede druk, Delft 2005, uitg. Eburon; A.J.C. Verheij en M.L. Folmer, Basisgrammatica van het Bijbels Hebreeuws. Oefenboek, tweede druk, Delft 2007, uitg. Eburon; Losbladig materiaal (wordt op Blackboard geplaatst of uitgereikt op het college).
Introductie niet-christelijke religies Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Theologie, Bachelor 100005 dr. L. Minnema
[email protected]) 6 1 Nederlands Hoor- en werkcollege. Schriftelijk tentamen en verslag van de bezoeken.
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Doel De student is in staat om op hoofdlijnen een beeld te geven van hindoeïsme, boeddhisme, jodendom en islam, en gemeenschappelijke kwesties binnen deze religies te beschrijven, zowel van binnenuit (gezichtspunt van de gelovige) als van buitenaf (gezichtspunt van de godsdienstwetenschap). Inhoud In de module wordt in gegaan op hindoeïsme, boeddhisme, jodendom en islam. De geschiedenis en de belangrijkste elementen van deze religies komen zodanig aan de orde, dat inzicht verkregen wordt in het wezenlijke van de desbetreffende religie. Hierbij wordt ernaar gestreefd deze religies zodanig van binnenuit te leren kennen en te presenteren, dat men als het ware ziet met de ogen van de gelovige. Op deze wijze wordt niet enkel theoretische kennis van de grote religies verkregen, maar ook praktische. Verder komen de verhoudingen tussen de religies aan de orde en wordt ingegaan op de wederzijdse beeldvorming. Ter verdieping van de kennis zullen werkbezoeken worden gebracht aan één van de religieuze instellingen per religie. Inclusief het verslag daarvan omvat het onderdeel `werkbezoeken¿ 20 uren. Literatuur De studiehandleiding en de E-reader (bundel met hoofdstukken uit diverse boeken) voor deze module moet worden gedownload vanaf Blackboard (zie daar onder Course Documents). Dat kunnen alleen degenen die zich tijdig hebben ingeschreven voor deze module.
163
Inleiding in het Nieuwe Testament Studie: Code: Docent(en): Contactpersoon: ECTS: Periode: Voertaal: Werkwijze: Toetsvorm:
Theologie, Bachelor 100002 vacature 6 5 Nederlands
http://www.studiegids.vu.nl/index.html Inhoud Bij het ter publicatie gaan van de studiegids was er nog geen beschrijving van dit vak beschikbaar.
164
