Interculturele competenties ? In de opleiding gezinswetenschappen Studiedag Kleurrijke Maatzorg Gaby Jennes, 14 oktober 2011
Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Iets over de opleiding gw • Opleiding voor volwassenen (sinds 1960), geaccrediteerd in 2007 • Opleiding jongeren (sinds 2008) • Flexibele leerweg die veel beroep doet op EVC (cfr famcompass). • Drie studiejaren, 1/3de van de tijd in het volwassenentraject wordt besteed aan projectwerk. • Inhoud: gezin, relaties en opvoeding.... Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
• • • • •
Aanwezigheid van allochtone studenten in gw Academiejaar 2010-2011 114 studenten over de drie jaar op 944 studenten (12%) 17 mannen en 97 vrouwen 37 van hen werden buiten België geboren 45 van hen werden in de provincie Antwerpen geboren
• Leeftijd: 5 studenten zijn jonger of gelijk aan 21 jaar (jongerentraject) 46 studenten zijn >21 jaar en <=30 jaar 39 studenten zijn >30 jaar en <=40 jaar 24 studenten zijn >40 jaar Grote aanwezigheid van allochtone studenten! Toename van 2 à 3 % in 2000 naar 13% in het academiejaar 2011-2012! Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Aandacht voor allochtone studenten in studiebegeleiding
-in de jaren ‟90 werd een mentorsysteem voor allochtone studenten opgezet -aangepaste studiebegeleiding: aparte groep -vanaf 2000: afgestapt van de aparte begeleiding omwille van stigmatisering enerzijds en weerstand bij laaggeschoolde autochtonen anderzijds
Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Aandacht voor andere culturen in het programma Competentie/opleidingsprofiel: -versterken van het gezin (zelfsturing en zelfredzaamheid) in een dialogische relatie, gekenmerkt door presentie, empathie, eigenheid…… -communicatieve vaardigheden hanteren in complexe situaties, waarbij de waarden, normen en belangen van personen in een gezin divers en strijdig kunnen zijn…. -Informeren en hulpverlenen binnen een context van diversiteit en deze zodanig hanteren dat recht wordt gedaan aan de eigenheid en aan de sociale, culturele en levensbeschouwelijke achtergrond van de persoon of het gezin…..
In het opleidingsprofiel wordt dit vertaald in verschillende opleidingsonderdelen, maar niet in een ood interculturele/multiculturele hulpverlening Hoe ervaren studenten zelf de openheid voor en het respect voor andere culturen in de opleiding? Daarom bevraging------
Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Hoe komen ze er terecht? • Een groep wordt op weg gezet door vrienden (30%) • Studenten en oudstudenten gw stimuleren om de opleiding te volgen (50%) • Andere bronnen zijn: via de Gezinsbond, de website en het werk • Werk blijkt niet doorslaggevend wel relevante anderen Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Hebben ze andere opleidingen overwogen? • Ja • De helft van de respondenten overwoog ook andere opleidingen • Ortho spant de kroon, gevolgd door sociaal werk en psychologie • Sommigen zeggen nog zin te hebben om psychologie te studeren na de opleiding gw Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Waarom gezinswetenschappen? • Omdat het over gezin en opvoeding gaat (12 x) • Om een diploma te halen (7x) • Door de enthousiaste vrienden die het volgden (6x) • Omdat ik iets anders wou dan alleen huisvrouw zijn (1x) • Omwille van de organisatie van de opleiding (1x) Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Tevreden? Thuisgevoel? • „Ik mis de visies van andere culturen. We hebben meer kennis nodig van andere culturen ook al kunnen ze niet allemaal aan bod komen‟ • „Wat ik mis is dat er niet voldoende aandacht wordt besteed aan gezinnen met een andere etnische afkomst en aan gezinnen in armoede‟ Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
• Maar ook: • “Ja, binnen mijn projectgroep –abortus in verschillende religies- kon de nietwesterse visie op gezin aan bod komen. Iedereen kon het thema vanuit het eigen geloof bestuderen en de eigen ervaring aan het gemeenschappelijk werk toevoegen.” Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
En ook... • De docenten van het projectwerk zijn zeer open en geïnteresseerd als studenten cultuurgevoelige thema‟s aanbrengen of behandelen. • De onderzoeken van Hans Van Crombrugge over „opvoeden met de Koran‟ tonen interesse en respect voor andere godsdiensten/culturen. Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Westerse visie op gezin? • “Wat de theorie betreft is het natuurlijk begrijpbaar dat de Westerse visie domineert in het globale verhaal. Dit wil niet zeggen dat mensen met een migratiegeschiedenis zich niet herkennen: we nemen van beide culturen op en daarom is er steeds een herkenningspunt.”
Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Of toch niet? • „„Ik ervaar dit niet zozeer als een Westerse visie, aangezien veel zaken in theorie gezien worden die ook in onze Islamitische godsdienst voorkomen. Er is veel openheid naar andere visies toe. Ik bewonder de openheid van lectoren, maar helaas zie ik soms minder respect bij de studenten...” Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Reflecteren over eigen uitgangspunten • “Er is zeker en vast veel openheid naar andere visies. Maar wat ik veel belangrijker vind is dat we kennis maken met wetenschappelijk onderbouwde theorieën. Dat maakt dat we kritischer worden tegenover onze eigen visies....”
Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Interculturele communicatie in het curriculum? • Neen, niet expliciet • Aandacht voor kennis: relaties en opvoeden in de Islam, opvoeden met de Koran • Aandacht voor gezins-en familieculturen en dus ook bij uitbreiding gevoeligheid voor culturen in allochtone gezinnen • Veel aandacht voor helpende gesprekken: empathie, luisterbereidheid, echtheid ... Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
Besluitend • De cultuur van het huis, de opleiding, moet openheid naar anderen uitstralen. • Dit kan op vele manieren: kennis, aanwezigheid, het heersende discours (veelzijdige partijdigheid), respect... • Kijken naar overeenkomsten ipv verschillen te benadrukken • Mensen onderscheiden zich door wat ze tonen en lijken op elkaar door wat ze verbergen (Paul Valery)...... Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen
