Integraal cultuurbeleidsplan

KOEKELBERG waar iedereen zich thuis voelt

Integraal cultuurbeleidsplan 2014 - 2019 INZETTEN OP DE 5 V’s VAN DE GROOTSTAD

verjonging verbinding verkleuring vergrijzing verarming 1

1. Koekelberg - Situatieschets 1.1. Ligging Koekelberg is één van de 19 gemeenten die deel uitmaken van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en is gelegen in het noordwesten van het gewest. Het grenst in het westen aan SintAgatha-Berchem, in het noorden aan Ganshoren en Jette en in het zuiden en oosten aan SintJans-Molenbeek. De grens tussen Koekelberg en Ganshoren loopt dwars door de Basiliek en het Elisabethpark, de enige niet-bebouwde ruimte van de gemeente.

Met de wijzers van de klok mee, is Koekelberg gelegen in de tweede kroon van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De gemeente heeft een oppervlakte van 1,2 km² (0,7 % van het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en is daarmee de op één na kleinste gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest na Sint-Joost-ten-Node.

1.2. Kenmerken Een sterk contrast in de historiek van de verschillende wijken kenmerkt de gemeente : In het midden van de 19de eeuw was Koekelberg sterk geïndustrialiseerd (vandaag de wijk ten oosten van de metrolijn) met een vast stramien van arbeiderswoningen en doodlopende steegjes. De levensomstandigheden waren er vaak schrijnend. Hier situeren zich dan ook de oudste wijken van de gemeente. Ook nu nog is de bevolkingsdichtheid er erg groot, zijn de levensomstandigheden er vaak moeilijk (minder comfortabele woningen) en zijn er nog altijd kleine en middelgrote ondernemingen gevestigd. De wijken ten westen van het Simonisplein zijn veeleer van ‘landelijke afkomst’. De verstedelijking is hier eerder ‘recent’. Sinds begin 20e eeuw heeft West-Koekelberg dan ook 2

een uitgesproken, residentieel karakter met een grote diversiteit van eengezinswoningen, herenhuizen en modernere appartementsgebouwen.

Het contrast tussen West- en Oost-Koekelberg wordt bovendien niet alleen versterkt door het reliëf maar ook door de spoorweg die het stadslandschap doormidden snijdt. Kenmerkend voor Koekelberg is tevens het indrukwekkende stadsplan bedacht door Leopold II (de Basiliek, het Elisabethpark, de symmetrie van de omringende lanen). Belangrijk voor Koekelberg is haar centrale ligging, dichtbij Brussel-Centrum, gemakkelijk bereikbaar via een goed uitgebouwd openbaar vervoer (Simonisplein / metro- en buslijnen), en als kruispunt van meerdere invalswegen naar het Brussels Gewest. De bekendste is ongetwijfeld de as Oostende - Brussel-Centrum via de tunnel onder de Leopold II- laan. Tenslotte verbindt de baan voor de Basiliek Anderlecht met Jette via de Mettewielaan. Vóór de aanleg van de grote ring rond Brussel was dit de verplichte doorgang van het verkeer van Parijs richting Amsterdam. De Gentse- en de Jetsesteenweg vormden van oudsher de natuurlijke toegangswegen tot Brussel-Centrum. De Gentsesteenweg was dan ook de handelsroute bij uitstek en is dat tot vandaag gebleven, zij het dan toch wel meer voor de dichtstbijzijnde buurten.

Hoek Simonisplein

Nieuw Gemeentehuis

Op het Henri Vanhuffelplein, op een boogscheut van het Eugène Simonisplein, staan het Gemeentehuis en de Sint-Annakerk recht tegenover elkaar. Het eerste werd gemoderniseerd aan het eind van de jaren dertig, de tweede werd gebouwd tijdens de jaren tachtig.

3

1.3. De Basiliek van het Heilig Hart De Basiliek van het Heilig-Hart van Brussel, kortweg en gemoedelijk ‘basiliek van Koekelberg' genoemd, is de jongere zus van die van Parijs. Geïnspireerd door deze is ze ook gewijd aan het Heilig-Hart. Het plateau van Koekelberg, dat Brussel overheerst, was koning Leopold I al opgevallen. Hij zou het voornemen gehad hebben om er een koninklijke residentie te bouwen. Maar het was uiteindelijk koning Leopold II, die er een statige dreef wenste aan te leggen die tot een ‘Pantheon der Belgen’ zou leiden. Dit project viel echter niet in de smaak van de katholieke burgerij, die toen aan de macht was. Het was, zegt men, in 1902 dat de vorst na een werfbezoek aan de “Sacré-Coeur” in Parijs, het plan opvatte om Brussel te verrijken met een nog grotere basiliek. Het ontwerp van dit neogotisch gigantisch bouwwerk (ofschoon Horta en de “art nouveau” in die periode en vogue waren) werd toevertrouwd aan Pierre Langerock. De ministers verzetten zich tegen dit peperdure project maar de monarch had het voornemen om dit project te financieren met zijn privé-kas, rijkelijk gespijsd door zijn CongoVrijstaat. Bij zijn dood in 1909 stopte het project hoewel hij in 1905 al de eerste steen had gelegd. Het einde van de oorlog in 1918 blies het idee van de basiliek nieuw leven in. In 1926 werden de bouwwerken hervat op de al bestaande funderingen. Deze keer was het Albert Van Huffel die de plannen ondertekende. Hij combineerde de gedurfde Bauhaus-stijl met een meer conventionele neobyzantijnse stijl. Het gebruik van gewapend beton, bezet door bakstenen en terracotta, verminderde het budget aanzienlijk. De grote depressie in de jaren 1930, gevolgd door de Tweede Wereldoorlog, vertraagde de bouw alweer. Ondanks het feit dat de basiliek op 14 oktober 1951 werd ingewijd, gingen de werken slechts gestaag vooruit (en dankzij jaarlijkse collecten in alle kerken en katholieke scholen van het land). Pas in 1970 eindigden de bouwwerken. Dit gigantisch gebouw is de vijfde grootste kerk ter wereld: 141 m lang, 107 m breed en 100 m hoog en het grootste art-décogebouw ter wereld.

1.4. Het Elisabethpark Het Elisabetpark is gelegen op het plateau van Koekelberg en verspreid over de gemeenten Koekelberg en Ganshoren. Het neemt de vorm aan van het Koninklijk Monogram van Leopold II. Wandelingen kunnen er gemaakt worden langs een dubbele laan met grote middenberm of langs de vele kleinere dreven met esdoren langs de kant van de Pantheonlaan en met, langs het gedeelte van de Leopold II- laan, prachtige platanen. Naast de bouw van een paviljoen en muziekkiosk werden er in het park ook een speel- en basketbalplein aangelegd. Het park is permanent toegankelijk en bewaakt.

4

1.5. Kort historisch Over het ontstaan van de naam Koekelberg bestaat geen definitief uitsluitsel. “Koek” is een verhoogd en rond stuk grond. “Berg” vereist geen uitleg. Koekelberg zou dus betekenen: een heuvel of een berg met een ronde vorm. In het begin van de 13de eeuw bevoorraadden de heren van “Coeckelberghe” de stad Brussel met de opbrengsten van hun landerijen (bloem, groenten, melk, boter enz.). De stedelijke bevolking groeide in de Middeleeuwen echter voortdurend aan en de druk op het nabijgelegen platteland werd groot. De Magistraat van Brussel wou zijn machtsgebied uitbreiden maar stuitte op het hardnekkig verzet van deze heren die geenszins afstand wilden doen van hun privileges. Koekelberg maakte bijgevolg nooit deel uit van de toenmalige ‘Brusselse Kuip’. Door het toenemend belang van de abdij van Dielegem (Jette) veranderde Koekelberg in de daarop volgende eeuwen grondig. Van de 17de tot en met het einde van de 18de eeuw waren de macht en de rijkdom van deze abdij aanzienlijk. Tussen de abdij en de stad ontstond een drukke handelsroute en dit langs de Jetsesteenweg over het grondgebied van Koekelberg en langs de Gentse steenweg. Onder druk van de Franse revolutie (en na een eeuw van economische groei) kreeg de abdij van Jette het echter zwaar te verduren. De Jetsesteenweg lag er verlaten bij en dus ook Koekelberg. Op administratief vlak maakte Koekelberg deel uit van Sint-Agatha-Berchem, een gemeente die een overwegend landelijk karakter had. Vanaf de 19de eeuw veranderde Koekelberg echter grondig van uitzicht en dit vooral door de nabijheid van het kanaal en van Sint-JansMolenbeek, een gemeente die in een sneltempo verstedelijkte. Zo werd het Molenbeeks grondgebied regelmatig overstroomd door de Zenne en haar zijtakken. Voor de landbouw (en zeker voor de ‘gegoede burgerij’) was dit weinig interessant. Nijverheden kwamen er zich vestigen. Aangetrokken door deze industrialisatie kwamen op hun beurt vele arbeiders zich in Laag-Koekelberg (dichtbij Molenbeek) vestigen, wat tot op vandaag zo gebleven is. In 1841 werd Koekelberg een autonome gemeente, los van Sint-Agatha-Berchem dat zijn landelijk karakter behield. Samen met de 18 andere Brusselse gemeenten maakt Koekelberg deel uit van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat in 1989 eigen instellingen kreeg.

Oud Gemeentehuis

5

Brouwerij in Koekelberg

1.6. Bevolking Op 1 januari 2011 telde Koekelberg 20.261 inwoners (1,8 % van de gewestelijke bevolking) voor een oppervlakte van 1,2 km². Het behoort hiermee tot één van de dichtst bevolkte gemeenten van België. De leefruimte per inwoner bedraagt in Koekelberg gemiddeld 57,9 m². De geslachtsverhouding bedraagt 96 mannen voor 100 vrouwen. De bevolking is jong en blijft sterk verjongen: de grootste stijging doet zich voor bij jongvolwassenen en kinderen. Het aandeel 65-plussers daalt sneller in Koekelberg dan in het Gewest, terwijl de 80-plussers een steeds groter deel van de groep senioren vormen. Kenmerken van de bevolking (2011)

Koekelberg Aantal 5.564 12.022 2.675

0 - 19 jaar 20 - 64 jaar 65 jaar en meer Gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei (2000 - 2010) Vooruitzicht gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei (2010 - 2020) Aantal geboorten per 1000 inwoners (2010) Veroudering (65+ / 0-14) Verouderingintensiteit (80+ / 65 +) Afhankelijkheid [(0-19) + (65+)] (20-64) Bron: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG)

BHG

% 27,5 59,3 13,2 2,0 1,6

% 24,5 61,9 13,6 1,3 1,2

20 58,8 33,3 68,5

17 71,3 33,2 61,1

Een zeer groot deel van de bevolking heeft de Belgische nationaliteit, de niet-Belgen vertegenwoordigen iets meer dan een kwart van de bevolking. Op 1 januari 2011 waren er 14.897 Belgen (73,4 %) en 5.382 vreemdelingen (26,6 %) in Koekelberg. Nationaliteiten (2010) Aantal % Marokko 944 19,1 Roemenië 560 11,3 Frankrijk 509 10,3 Polen 383 7,8 Italië 350 7,1 Spanje 326 6,6 Portugal 168 3,4 Congo - Kinshasa 148 3,0 Griekenland 130 2,6 Turkije 128 2,6 Bron: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG)

Het aandeel vreemdelingen uit Noord-Afrika ligt aanzienlijk boven het gemiddelde van het Gewest, net als het aandeel personen afkomstig uit de rest van Afrika. We zien een sterke aanwezigheid van gezinnen van Noord-Afrikaanse afkomst (hoewel sommige de Belgische nationaliteit hebben door naturalisatie en geboorte op Belgische bodem). Italianen, Spanjaarden en onderdanen uit de nieuwe EU-landen (Polen, Roemenië) zijn sterk aanwezig in de gemeente. Dit profiel van de niet-Belgen is een goede weergave van de constante toestroom van arbeiders of laaggeschoolde werkkrachten naar deze gemeente van oude immigratie.

6

1.7. Huishoudens Op 1 januari 2010 bestond de bevolking uit 8.690 private huishoudens. De gemiddelde grootte van een privaat huishouden in de gemeente Koekelberg wordt geraamd op 2,25 personen. Types private huishoudens (2008)

Koekelberg

Aantal Alleenstaanden 3.968 Personen zonder familiekern 475 Echtparen zonder kinderen 1.178 Echtparen met kinderen 1.744 Eenoudergezinnen 1.361 Huishoudens met twee of meer familiekernen 60 Andere 8 Bron: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG)

% 45,1 5,4 13,4 19,8 15,5 0,7 0,1

BHG % 49,5 5,3 12,5 17,8 14,1 0,7 0,0

Gezinnen met kinderen, onder wie grote gezinnen en éénoudergezinnen, wonen vooral in het oosten van de gemeente. Wat echter het aantal alleenstaanden betreft, zit Koekelberg onder het gemiddelde van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het oostelijke deel van Koekelberg telt wel een groot aantal alleenstaande moeders. In het oostelijke deel is de ‘verhuisintensiteit’ groter dan in het westelijke deel. Het oostelijke deel is uitgesproken multicultureel met concentraties van bevolkingsgroepen. In het westelijke deel wonen vooral hoge en lage middenklasgezinnen. In het oostelijke deel woont een mix van Marokkanen, Turken, Zuid-Europeanen, Oost-Europeanen en inwijkelingen uit de zogenaamde ontwikkelingslanden.

1.8. Arbeidsmarkt: In 2011 waren 10.000 personen actief op de arbeidsmarkt, dat is 76,7 % van de bevolking op arbeidsleeftijd (15 tot 64 jaar). Koekelberg % 78,0 20,2 22,0 24,1 20,2 31,8 65,7 31,7 23,3

Aandeel werkende bevolking in de actieve bevolking (2011) Aandeel zelfstandigen in de werkende bevolking (2011) Werkloosheidsgraad (2011) Werkloosheidsgraad vrouwen (2011) Werkloosheidsgraad mannen (2011) Werkloosheidsgraad jongeren (< 25 jaar) (2011) Aandeel langdurig werklozen (sinds > 1 jaar) (2011) Aandeel laaggeschoolde werklozen (2011)* Inactiviteitsgraad (2011) Bron: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG) *Onderwijsniveau basisonderwijs en lager secundair onderwijs

BHG % 79,8 21,2 20,2 20,8 19,6 31,2 62,0 29,2 29,8

De gemeentelijke werkloosheid ligt boven het gewestelijk gemiddelde. In Koekelberg 22,0 % tegenover 20,2 % in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

7

1.9. Economie Verdeling van het aantal ondernemingen (2011) Koekelberg BHG Volgens de grootte van de onderneming % % 0 werknemers 82,3 77,00 1 - 9 werknemers 13,6 16,1 10 - 49 werknemers 3,5 5,7 50 - 199 werknemers 0,3 0,3 200 werknemers en meer 0,3 0,9 Bronnen: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG)

Verdeling van het aantal ondernemingen (2011) Koekelberg Volgens de bedrijfssectie van de onderneming % Industrie 4,5 Marktdiensten 67,7 Niet-marktdiensten 9,1 Andere secties 18,8 Bronnen: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG)

BHG % 3,9 73,8 10,2 12,1

In Koekelberg zijn 1.092 ondernemingen gevestigd (2011) en 4.493 personen (2010) werken er als loontrekkende. Vele ambachtelijke (zowel kleine als middelgrote) ondernemingen zijn in Oost-Koekelberg gevestigd. Dichtbij de spoorweg bevinden zich voor Koekelberg twee belangrijke, industriële werkplaatsen: de chocoladefabriek Godiva en banketbakkerij Debailleul. De lokale economie (horeca, handelszaken…) van Koekelberg kan de concurrentie met de lokale economie van de dichtst bijgelegen gemeenten moeilijk aan. Zo telt Koekelberg bijvoorbeeld weinig cafés. Enkel op en rond het Simonisplein is de concentratie van eet- en drankgelegenheden groot. De redenen hiervoor liggen voor de hand: de onmiddellijke nabijheid van het metrostation, de drukke Leopold II- laan, het Elisabethpark, de chocoladefabriek Godiva en de scholen in de buurt. Het wegtrekken van de HUB uit Koekelberg werd ondertussen deels opgevangen door de komst van het atheneum (secundaire afdeling). Door de heraanleg van het Vanhuffelplein en het Victoriapark ontstaan ook nieuwe handelszaken, waaronder cafés en restaurants die voorlopig goed gedijen.

1.10. Inkomens en sociale bijstand Inkomens en sociale bijstand Gemiddeld inkomen per inwoner in euro (2010) Gemiddeld inkomen per aangever in euro (2010) Gemiddeld inkomen per aangifte in euro (2010) Mediaaninkomen van de aangiften in euro Begunstigden van het leefloon in % van de bevolking (2011) Begunstigden van de financiële steun in % van de bevolking (2011) Bronnen: FOD Economie-ADSEI; berekeningen BISA (MBHG)

Koekelberg 11.671 17.114 22.255 16.798 2,89 1,39

BHG 12.593 19.236 24.318 17.228 3,53 1,49

Koekelberg heeft een bevolking met een uiteenlopend sociaaleconomisch profiel; hoofdzakelijk een combinatie van huishoudens uit de volksklasse en uit de middenklasse en dit volgens een oost-west richting binnen de gemeente. Op gemeentelijke schaal betekent dit dat de belastbare inkomens lager liggen dan het Brusselse gemiddelde en zelfs aanzienlijk 8

lager in het oosten van de gemeente met veel bewoners uit de volksklasse die uit de immigratie voortkomen.

1.11. Onderwijs en kinderopvang Tijdens het schooljaar 2012 - 2013 waren, langs Nederlandstalige zijde, respectievelijk 347 en 460 leerlingen ingeschreven in het kleuteronderwijs en het lager onderwijs in Koekelberg. Er waren ook 7 tweetalige opvangvoorzieningen voor kinderen van 0 tot 3 jaar met een totale capaciteit van 202 plaatsen. Cijfers: secundair onderwijs (Atheneum)?

1.12. Woningen -

Oost-Koekelberg (dichtbij Molenbeek) telt veel woningen met weinig comfort; De toestand verbetert in de buurt van het gemeentehuis (H. Vanhuffelplein) en in de buurt van het metrostation Simonis; In het westen van Koekelberg bevinden zich de woningen met het hoogste comfort (hier zijn veel nieuwe appartementsgebouwen). Internet en telefoon zijn hier overal aanwezig.

(De gemiddelde huurprijs in Koekelberg voor een appartement met één kamer bedraagt € 672,00; voor een appartement met twee kamers € 856,00. Voor de aankoop van een appartement (twee kamers): € 179.57,00; voor de aankoop van een huis (3 kamers): € 328.333,00.) Bron: www.vie-immo.be

1.13. Aandachtspunten - uit dit statistische overzicht van de gemeente Koekelberg kunnen we een aantal aandachtspunten distilleren: • De kwetsbare financiële situatie van een groot deel van de bevolking, vooral in de oude wijken in het oosten van de gemeente, is te wijten aan de hoge werkloosheid, maar ook aan de laaggeschoolde en dus minder betaalde arbeid. • De kwetsbare financiële situatie van een groot deel van de bevolking wordt eveneens weerspiegeld in de huisvesting, vooral in de wijken met oude gebouwen en dit zowel bij de privé- als bij de sociale woningen. • In de gemeente zijn zeer veel jonge kinderen en het aantal geboorten ten opzichte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest neemt significant toe. Het overgrote deel groeit op in kwetsbare omstandigheden. Daarnaast wordt Koekelberg geconfronteerd met heel wat senioren, vooral in het westelijke deel van de gemeente. • De situatie lijkt gunstiger in het westen van de gemeente, waar de beroepsbevolking voornamelijk bestaat uit de werkende middenklasse. Hier treffen we ook allochtonen aan die beter op de arbeidsmarkt zijn ingeschakeld en daarom de oude wijken verlaten. Bron: ULB-IGEAT en Observatorium voor Gezondheid en Welzijn - Analyse van de lokale statistieken / Editie 2/2010 p. 6

9

1.14

De 5 v’s (verjonging, verbinding, verkleuring, vergrijzing en verarming)

Met de omgevingsanalyse in ons achterhoofd stemmen we dit Cultuurbeleidsplan 2014 - 2019 helemaal af op de 5 grootste uitdagingen van de grootstad: de verjonging (27,5% van de bevolking in Koekelberg is tussen de 0 en 19 jaar), de verbinding (tussen de wijken), de verkleuring (van onze bevolking of 26,6% is van buitenlandse origine), de vergrijzing (13,2% is ouder dan 65 jaar) en spijtig genoeg ook de verarming (werkloosheidsgraad: 22%).

2. De culturele spelers in de gemeente 2.1. De decretale partners Voor de uitbouw van een geïntegreerd cultuurbeleidsplan zijn zij de natuurlijke partners: • De gemeente en de dienst Nederlandse cultuur: De dienst Nederlandse cultuur van de gemeente staat in voor het reguliere cultuurbeleid en biedt jaarlijks een gevarieerd programma aan (van tentoonstellingen over ‘Brussels Stamenei’ tot de 11 juli-viering). Daarnaast organiseert hij ook regelmatig culturele uitstappen (naar theaters, musea,…). Het Lokaal Cultuurbeleid staat in voor de promotie, programmering en organisatie van de gemeenschapsvormende projecten (o.a. Serenade aan balkon, Central Park,…) in het kader van het Cultuurbeleidsplan 2014 - 2019. Het streeft hierbij naar een maximale samenwerking met de culturele partners: gemeenschapscentrum De Platoo en de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek Boekelberg. Bij de dienst Nederlandse cultuur is één halftijdse ambtenaar werkzaam en één halftijdse cultuurbeleidscoördinator. De Schepen van Nederlandse cultuur is tevens bevoegd voor Nederlandstalig onderwijs, jeugd, bibliotheek naast tewerkstelling en volksgezondheid. 

Het gemeenschapscentrum De Platoo:

Het gemeenschapscentrum De Platoo is één van de tweeëntwintig gemeenschapscentra in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, erkend en gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Het gemeenschapscentrum wordt ook betoelaagd door de gemeente. De Platoo heeft als doel het sociale en culturele leven in Koekelberg te stimuleren. Op artistiek (en vooral op muzikaal) vlak heeft De Platoo zijn sporen al ruimschoots verdiend. Het Plazey-festival (zomers festival in het Elisabethpark) is tot ver buiten het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gekend en na 20 edities aan een fikse restyling toe. Zo zal het festival maar liefst vier weken duren en zouden de festivalgangers er niet enkel terechtkunnen voor muziek maar ook voor een tijdelijk café dat dienst doet als een artistieke werkplek. Tijdens het festival in 2013 werd er ook een stadstuin aangelegd. 10

Het gemeenschapscentrum steunt op de gemeenschapsraad, waarin naast vertegenwoordigers van de overheid (de VGC) en afgevaardigden uit het Nederlandstalige verenigingsleven ook enkele specialisten uit het ‘werkveld’ zetelen. De Schepen van Nederlandse Cultuur en de cultuurbeleidscoördinator zijn waarnemers vanuit het gemeentebestuur. 

Boekelberg: de gemeentelijke bibliotheek:

Sinds oktober 2012 beschikt Koekelberg over een zelfstandige gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek: Boekelberg, gehuisvest op het gelijkvloers van het pand in de Sint-Annakerkstraat 63 te Koekelberg. Boekelberg wil in een multiculturele omgeving buurtgericht werken en zich daarom toeleggen op een dienstverlening die hoofdzakelijk (maar niet uitsluitend) gericht is naar kinderen, jongeren en adolescenten. Zij kunnen hier terecht met hun vragen over (jeugd)literatuur, audiovisuele media en leesbevorderingsactiviteiten in het Nederlands. Het boekenaanbod, de film- en muziekcollectie sluiten daarom nauw aan bij de leefwereld van deze doelgroepen. Daarnaast wordt, via het netwerk, uiteraard een breed aanbod voorzien voor alle leeftijdscategorieën. Boekelberg beschikt over een beheersorgaan conform de bepalingen van artikel 9 b van de wet van 16 juli 1973 waarbij de bescherming van de ideologische en filosofische strekkingen gewaarborgd wordt. Het beheersorgaan bestaat uit vijf vertegenwoordigers aangeduid door de gemeenteraad en vijf vertegenwoordigers die de gebruikers vertegenwoordigen. Bij Boekelberg is één voltijdse en één halftijdse bibliothecaris werkzaam.

2.2. De lokale spelers 

De dienst Nederlandstalig onderwijs en jeugd:

Deze dienst staat respectievelijk in voor het administratief en financieel beheer van het Nederlandstalig Onderwijs van Koekelberg met o.a. de voorbereiding en opvolging van de dossiers (regelgeving, aanstellingen, verloven, benoemingen, bestellingen maaltijden,..) en met o.a. de organisatie van diverse activiteiten (schoolreizen, sportdagen, leesbevorderingsactiviteiten, scholenveldloop). Tijdens het schooljaar worden na de lesuren en op woensdagnamiddag ateliers en activiteiten georganiseerd. De animatie is vooral gericht op spel en ontspanning. Het gemeentelijk jeugdbeleid wil de lokale georganiseerde jeugdwerkingen ondersteunen en helpen, binnen de mogelijkheden die de middelen toelaten. Deze hulp kan niet alleen aangeboden worden onder de vorm van financiële en/of materiële middelen maar ook onder de vorm van gezamenlijke programmering (organisatie speelpleinwerking, deelname aan ‘Stadskriebels’,…). Bij deze dienst werkt één voltijdse ambtenaar.

11



Brede School ‘De Vlotte Babbel!’:

Het Brede Schoolproject “De Vlotte Babbel!” wil de leerlingen van de 3 Koekelbergse basisscholen (Gemeenteschool ‘de kadeekes’, het Instituut van de Ursulinen en de Unescoschool), in samenwerking met externe partners zoals Boekelberg, GC De Platoo en vzw Buurtsport, alle kansen geven om hun eigen talenten te ontdekken, te ontwikkelen en te ontplooien. Aan de leerlingen worden meer spreekkansen in het Nederlands aangeboden om zo het Nederlands dagelijks vlotter te kunnen gebruiken. Brede School kan voor advies beroep doen op een stuurgroep, die is samengesteld uit afgevaardigden van de 3 deelnemende scholen, afgevaardigden van de culturele instellingen (GC De Platoo, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek, vzw Buurtsport, de Manne van de Platou) en vertegenwoordigers van de gemeente (Schepen, ambtenaar Onderwijs en Jeugd, cultuurbeleidscoördinator). Bij Brede School is één halftijdse coördinator werkzaam. 

De dienst Franse cultuur:

De dienst Franse cultuur biedt een gevarieerd, cultureel programma aan en steunt de lokale artiesten intens alsook het plaatselijke verenigingsleven. Hij beheert bovendien grotendeels “l’espace 35” (Herkoliersstraat) en het Stepmanhuis. Hier worden respectievelijk een hele reeks ateliers georganiseerd gaande van zang over gitaar tot viool en/of schilderen met olieverf. 

De gemeentelijke Nederlandse cultuurcommissie (GNCC) en de gemeentelijke Nederlandstalige jeugdraad (GNJR):

De gemeentelijke Nederlandse cultuurcommissie (GNCC) en de gemeentelijke Nederlandstalige jeugdraad (GNJR) zijn samengesteld uit 15 personen, aangeduid door de gemeenteraad en aangevuld met de leden van de raad van bestuur van het gemeenschapscentrum De Platoo en met de leden van het beheersorgaan van de Gemeentelijke bibliotheek. In de GNCC en de GNJR worden het gemeentelijk Nederlands cultuurbeleid en jeugdbeleid voorgesteld en besproken. De GNCC en de GNJR zijn adviesraden voor de gemeenteraad. Deze raden moeten vanaf 2014 hervormd worden. 

De vzw Promotie van Koekelberg:

De vzw Promotie van Koekelberg heeft tot doel het creëren van een positief imago van de gemeente naar de buitenwereld toe via de organisatie van gemeenschappelijke projecten en evenementen. Deze vzw organiseert ook jaarlijks de vakantiewerking “het Cadolleken” binnen de infrastructuur van de gemeenteschool. Die lokale Nederlandstalige vakantiewerking staat open voor alle kinderen van 2,5 jaar tot 9 jaar, ingeschreven in het Nederlandstalig 12

onderwijs (een unieke symbiose tussen het officieel en het vrij onderwijs). Er worden tussen de 20 en de 40 kinderen per dag opgevangen. 

De Koekelbergse onderwijsinstellingen: 1. De gemeentelijke basisschool “ de kadeekes” Deze school behoort tot het officieel gesubsidieerd onderwijs. De inrichtende macht is het gemeentebestuur van Koekelberg. De school wil door haar positieve structuur en dynamisch schoolklimaat, met alle beschikbare, infrastructurele middelen en omkadering, alles in het werk stellen om de leerlingen een kwalitatief hoogstaand onderwijs te verstrekken dat hen maximale kansen biedt bij de verdere studies. De school stelt de totale ontwikkeling van de persoon voorop. Alle leerlingen krijgen hierbij gelijke ontwikkelingskansen en kansarme leerlingen krijgen extra ondersteuning. 2. het Instituut van de Ursulinen Vrij gesubsidieerd kleuter- en basisonderwijs. De school is vooral gekend omwille van haar intense samenwerking met de ouders. Zo organiseert de school regelmatig een oudercafé. Ouders komen dan op school een kop koffie of thee drinken om nadien samen naar de markt van Sint-Jans-Molenbeek te vertrekken. Een tweede pijler van het project zijn de open klassen, waarbij de mama’s op maandag met hun kinderen mee naar de klas gaan. Het Instituut van de Ursulinen is van plan om samen met ‘de kadeekes’ een buurtfeest te organiseren in de Herkoliersstraat. 3. Het Koninklijk Atheneum Koekelberg - de Unescoschool: Het Koninklijk Atheneum van Koekelberg werd in 1932 door de gemeente Koekelberg in het leven geroepen, kreeg in 1935 een Nederlandstalige sectie, en werd in 1955 volledig autonoom. Het Atheneum vangt kinderen op vanaf de jongste jaren via de kinderkribbe en heeft met 457 leerlingen één van de grotere Brusselse Nederlandstalige basisscholen. De basisschool streeft de totale persoonlijkheidsontwikkeling van het kind na en maakt daarvoor gebruik van de modernste onderwijsmethoden. De school hecht veel belang aan internationalisering en mondiale vorming. In elke klas wordt een actualiteitenboek uitgebouwd. In het HSO streeft het Atheneum ernaar alle leerlingen voor te bereiden op het met succes doorlopen van hogere studies. Het Atheneum staat ook voor een degelijke cognitieve vorming binnen een breed affectief, sociaal en cultureel kader. Essentieel hierbij is een correcte begeleiding, die de leerlingen op een positieve manier ertoe brengt hun kwaliteiten en capaciteiten optimaal te ontplooien. Allerhande extra activiteiten zoals GWP (geïntegreerde werkperiode), excursies, mondiale vorming, culturele en muzikale avonden maken de school heel wat minder “schools” en bieden de leerlingen de kans hun andere talenten te ontplooien Sedert 1987 is het Atheneum Koekelberg ook een UNESCO-school. Zij streeft een multicultureel internationalisme na in plaats van een egocentrisch “etnisch” nationalisme. Dit zijn ook de doelstellingen van de UNESCO als onderdeel van de Verenigde Naties. Een lange traditie van reizen naar buitenlandse bestemmingen en

13

dagen van de mondiale vorming heeft de school het betreffende label opgeleverd. Zo reisden de leerlingen naar Straatsburg, Berlijn, Amsterdam, Parijs, Keulen, Xanten, Londen, Toscane, Barcelona en werkten ze aan projecten rond Tanzanië, Foster Parents, Amnesty International, Artsen zonder Grenzen, Mali, aids-preventie en andere. 

De socio-culturele verenigingen en amateurskunstverenigingen, aangesloten bij de gemeenschapsraad van GC De Platoo: Het “Vlaams” verenigingsleven in Koekelberg kunnen we onderverdelen in, zes categorieën: 1) Amateuristische Kunstbeoefening • Averroes vzw • Emballage Kado • Brussels Bachkoor 2) Derde leeftijd • Grijze Geuzen • Mensen met tijd • S-Academie 3) Jeugd • Chiro Sint-Anneke 4) Onderwijs: • Vriendenkring Gemeentelijke Basisschool • Vriendenkring Koninklijk Atheneum Koekelberg 5) Sport & recreatie: • Brussels Petanque Masters • Happy Dance • Roller club Koekelberg • Yogaclub Koekelberg 6) Volksontwikkeling • Club Henri Vanhuffel • Dar El Ward • Het Clubke • De Manne van de Platou • Markant • Oudervereniging van de Moraal (OVM) • Plazeyvrienden • Perpetuum Mobile • Save a life vzw • Veggie Platoo • Vinotheek Koekelberg • West-In Koekelberg

14

• •

Willemsfonds 11.11.11. - comité

 De dienst sport van de gemeente: Deze dienst organiseert de sportactiviteiten in Koekelberg. Sinds december 2004 kan hij beschikken over een nieuw en modern sportcentrum (Victoria). Hier kunnen naast de traditionele sporten (minivoetbal, basket, volley, enz) ook nieuwe disciplines beoefend worden (wat vroeger niet mogelijk was) zoals Kyudo, dans, tafeltennis, gymnastiek en vele gevechtssporten. Het is tevens toegankelijk voor personen met een beperkte mobiliteit. Het is ook de enige sporthal waar ook powerchair wordt gespeeld (voetbal voor elektrische rolstoelgebruikers).  De buurtcomités: -

Boogschutterscomité (naar de Boogschuttersstraat) Het Vrijheidscomité (naar de Vrijheidslaan) Wijkcomité Koekeliek (wijk Basiliek)

• De vzw Basiliek: De vrienden van de Basiliek vzw De VZW organiseert activiteiten en coördineert de reguliere werking van de Basiliek. Voor het onderhoud van de Basiliek probeert de vzw op diverse manieren inkomsten te vergaren. De infrastructuur bestaat uit: 1 theaterzaal: 228 plaatsen; 2 feestzalen: respectievelijk voor 100 tot 200 personen; enkele kleine vergaderzalen. Vooral Franstalige Brusselaars, Afrikanen, Iraniërs en Turken maken van de infrastructuur gebruik voor begrafenissen, huwelijken, etentjes, doopfeesten, … Enkele vaste verenigingen in de Basiliek: - CRIA-BD – Documentatiecentrum van het religieus beeldverhaal: open op zaterdag en woensdag; - Radio SPES ( www.radiospes.be ) voornamelijk gerund door vrijwilligers; - Bridgeclub: +/- 40 leden; - De Ridders van het Heilige Graf van Jeruzalem: steunt werken in Jeruzalem; - Flowershoworganisation: organisatie van tentoonstellingen, beurzen, kerstmarkt….; - Speleo-club met eigen klimzaal; - Yoga Club Koekelberg: elke donderdag. Daarnaast worden er in de Basiliek regelmatig mega-tentoonstellingen (o.a. Da Vinci,…) gebouwd en concerten georganiseerd. 15

Bijzonder is ook dat onder de Basiliek een echt restaurant bestaat (7 dagen op 7 open) dat geregeld culturele optredens organiseert.

2.3. Bovenlokaal • De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) Vanuit de gemeente wordt, voor de realisatie van allerlei projecten, regelmatig beroep gedaan op de VGC. Het Brusselluik van het decreet betreffende het ‘stimuleren van een kwalitatief en integraal gemeentelijk cultuurbeleid’ voorziet een convenant tussen de Brusselse gemeenten en de VGC. Dit is ook geconcretiseerd in de samenwerkingsovereenkomst tussen het Gemeentebestuur van Koekelberg en de VGC.

2.4. Privé-initiatieven • Aquariologie Centrum ‘Aquarium museum’: In dit museum met in totaal 47 aquaria en terraria kan de bezoeker kennismaken met zeldzame en bijna uitgestorven vissoorten. Dit museum, open gehouden door liefhebbers en vrijwilligers, speelt in Koekelberg een belangrijke, educatieve rol. • Feestzaal Nova: Het complex van de parochie rond de Sint-Annakerk met feestzaal en vergaderzalen. Deze zalen worden veelvuldig gebruikt door de katholieke gemeenschap van de Sint-Annawijk. • De Damiaanactie: De Damiaanactie is een niet-gouvernementele organisatie die lepra, tbc en leishmaniasis (berglepra) bestrijdt in Azië, Afrika en Amerika. De Damiaanactie heeft haar zetel op de Leopold II-laan 263 te Koekelberg. • Kunstkring Eugène Simonis: Deze kring werd genoemd naar de Luikse beeldhouwer Eugène Simonis die van Koekelberg zijn adoptiegemeente maakte. De activiteiten van deze kring, waarvan het doel het promoten van de kunst te Koekelberg is, vinden plaats in het Stepmanhuis, Leopold II- laan 250 te Koekelberg. Ieder jaar wordt er een tentoonstelling gehouden met werken van de verschillende kunstenaars.

16

• Le Koek’s Théâtre Café-theater in hartje Koekelberg. Op het programma staan vooral komedies. • De Muelenaere & Lefevere Art Galery Kunstgalerij gevestigd in de Jules Besmestraat 95. Een kunstgalerij met naast een permanente collectie ook een jaarlijks aanbod van tentoonstellingen met vooral hedendaags Belgisch en internationaal werk (schilderijen, sculpturen… ). • Brussel Hello Hostel Jeugdherberg in de Wapenstilstandstraat.

2.5. Verzusteringen en contactsteden De gemeente is verzusterd met twee Europese steden: Hyères-les-Palmiers (Var) in Frankrijk en Sanlúcar de Barrameda (Andalusië) in Spanje. Sinds 2003 werden er ook vriendschapsbanden met geregelde uitwisselingen gesmeed met de Poolse stad Kolobrzeg. Met 5 andere Europese steden werd een vriendschapscharter ondertekend namelijk met Aeghion (Griekenland), Bournemouth (Groot-Brittannië), Borsele (Nederland), Glostrup (Denemarken) en met Santarèm (Portugal). Op 20 mei 2006 heeft Koekelberg, in het kader van de herdenking van 175 jaar België, de vriendschapsbanden verstevigd met Bastenaken (bestaat reeds sedert 1945!) en nieuwe aangeknoopt met Ieper en Kelmis, alle drie steden die een historische band hebben met de oorlogen die onze contreien geteisterd hebben.

3. Sterkte-zwakte analyse van de gemeente • -

17

Sterktes :

Gunstige ligging van het gemeentehuis met het nieuw aangelegde Henri Vanhuffelplein als troef; Groene gemeente met als kloppend hart: het Elisabethpark; Koekelberg heeft een koninklijk imago met de Basiliek (één van de grootste kerken ter wereld), de statige Leopold II-laan...; Een jaarlijkse toename van de bevolking; Aantrekkingspool voor jonge (Nederlandstalige) gezinnen; Koekelberg is geselecteerd door de gewestelijke overheden voor de realisatie van een nieuw wijkcontract met als titel “Historisch Koekelberg”; Gemeente staat achter het levend houden van het Brussels dialect.

-

-

Interne organisatie: Sterke teambuilding onder de Nederlandse cultuurdienst; Nieuwe Bibliotheek met sterke uitstraling; Brede School: initiatief van de gemeente; Resolutie getekend door de gemeenteraad in verband met ‘Kunst in de openbare ruimte’; De gemeente is kleinschalig waardoor het contact met de bevolking gemakkelijker is; Het gemeentepersoneel woont hoofdzakelijk in de gemeente en in het Brussels Gewest; Sterk motto: ‘Koekelberg, waar iedereen zich thuis voelt’; Relatief goed uitgebouwde dienst cultuur in de gemeente zowel langs Nederlandstalige als langs Franstalige kant; Vlotte samenwerking met alle culturele partners (de scholen, GC De Platoo, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek, de dienst Nederlandstalig onderwijs en jeugd, Brede School,…); Plazeyfestival, sterk visitekaartje voor Koekelberg; Infrastructuren zijn voorhanden (bv. Sportcentrum Victoria, multifunctioneel centrum @koekelberg, GC De Platoo, Espace Cadol, Stepmanhuis, de KASA,…); De website van de gemeente. •

-

Hoge werkloosheid; Te weinig Nederlandstalige vrijwilligers zijn voorhanden om veel activiteiten op te zetten; Te weinig zuurstof voor de ‘klassieke’ verenigingen. Interne organisatie: Nog te weinig samenwerking met de dienst Franse cultuur en verenigingen; Zware administratieve last (procedures, financiën, subsidies,….); Communicatiebeleid, public relations af te spreken met partners; Toegankelijkheid van de gemeentelijke gebouwen voor personen met een beperkte mobiliteit. •

-

18

Zwaktes :

Kansen :

Koekelberg is centraal gelegen en gemakkelijk bereikbaar via het openbaar vervoer; Multicultureel en jong in het oostelijke deel en een oudere bevolking in het westelijke deel van de gemeente (nog actieve verenigingen); Gestage toename van een jonge en multiculturele bevolking; De Basiliek als mogelijke toeristische trekpleister en als multifunctionele ruimte; Aantal buurtcomités neemt toe;

-

-

Het paviljoen en de kiosk in het Elisabethpark hebben respectievelijk een infrastructuur, geschikt voor diverse doeleinden. Interne organisatie: Samenwerking met de dienst Franse cultuur; De uitbouw van ‘Chocolate Village’, van het Centrum voor Circuskunsten (‘Arts Circasiens’); De uitbouw van de site ex-HUB; Een sterke traditie van samenwerking tussen de gemeente- en andere scholen, het gemeenschapscentrum De Platoo, de beide bibliotheken (Nl. + Fr.). •

-

-

Hoge werkloosheid, vooral onder de jonge bevolking; De lokale economie kan de concurrentie met de omliggende gemeenten moeilijk aan; Imago van de Basiliek is allesoverheersend, is te dominant aanwezig (probleem zou kunnen zijn dat Koekelberg alleen hiermee vereenzelvigd wordt); Onveiligheidsgevoel (vermeend of niet) bij ouderen; Verlies van normen en waarden => activiteiten vragen steeds meer om beveiliging (dit kost meer geld, meer mensen, meer organisatie). Interne organisatie: Andere doelgroepen (personen met een beperkte mobiliteit, laaggeschoolden, kansarmen,…) mogen we niet uit het oog verliezen. •

-

-

-

19

Bedreigingen :

Conclusies uit de Sterkte-zwakte analyse

Koekelberg is een groene gemeente met koninklijke allure: Basiliek, Elisabethpark, Leopold II-laan...; Groot verschil in West- en Oost Koekelberg op vlak van demografie; Koekelberg is zeer dicht bevolkt met een toename van jonge (ook Nederlandstalige) gezinnen; Koekelberg heeft een sterk motto: ‘Koekelberg, waar iedereen zich thuis voelt’; De lokale economie is relatief zwak (o.a. zeer weinig cafés maar wel veel kapperszaken); Een aantal uitgangspunten creëert kansen: De samenwerking met de scholen, met de respectievelijke bibliotheken, met de diensten van de gemeente, met het gemeenschapscentrum De Platoo, met ‘Brede School’; Het verenigingsleven boert achteruit maar er is wel een toename van buurtcomités, van burgerinitiatieven. Er worden ook meer publieke activiteiten (Lentefeest, NUTS, Mosselfestival, Feest van de Muziek en de Smaak) georganiseerd.

4. Missie Het lokaal cultuurbeleid van Koekelberg stelt aan alle inwoners (en samen met hen) een rijk en kleurrijk palet van activiteiten, initiatieven en gemeenschapsvormende projecten voor die beantwoorden aan de culturele noden, wensen en verlangens van de burgers. We hopen hiermee de integrale leefkwaliteit van de inwoner van Koekelberg te kunnen verhogen. De Nederlandstalige gemeenschap van Koekelberg wil met open blik en via allerlei projecten duurzame samenwerkingsverbanden aangaan met alle gemeenschappen, buurten en wijken… We ambiëren een intense samenwerking tussen inwoners (jong en oud) en verenigingen van alle mogelijke origine. Interculturele interactie, gemeenschapsvorming en actief burgerschap worden maximaal gestimuleerd. Belangrijk hierbij is dat kansarmen, laaggeschoolden, jongeren, senioren, zowel grotere families als eenoudergezinnen en niet- en nieuwe Belgen niet vergeten worden. Onder het motto “Koekelberg, waar iedereen zich thuis voelt” zet de gemeente zich in voor een laagdrempelig cultuurbeleid.

5. Algemene en concrete doelstellingen We stemmen het lokaal cultuurbeleid van Koekelberg af op vijf V’s, uitdagingen voor de grootstad: verjonging, verbinding, verkleuring, vergrijzing en verarming.

5.1. Verjonging: Omdat de leeftijdsgroep van 0 - 19 jaar in Koekelberg steeds groter wordt (meer dan 5.700 Koekelbergenaren zijn jonger dan 18 jaar), wordt het aanbod van jeugdinitiatieven fiks uitgebreid met ook veel aandacht voor het Nederlands. Om het Nederlands dagelijks vlotter te kunnen gebruiken, worden aan de kinderen en de jongeren meer spreekkansen in het Nederlands aangeboden. -

20

Tegen 2019 is de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek in samenwerking met het Digitaal Openbaar Netwerk (DON) een multifunctioneel centrum met vergader- en repetitielokalen (muziek, theater, dans… en dit zowel voor professionele als vrijetijdskunstenaars) en met foyer. Zij heeft haar collectie aan digitale informatiedragers, aan kranten, tijdschriften,… gevoelig uitgebreid. Na advies van het beheersorgaan kan ook de uurregeling van de dienstverlening aangepast worden. De signalisatie aan de buitenkant van het gebouw is op dit moment nog te beperkt. Er wordt werk gemaakt van het plaatsen van een banner aan de gevel met een herkenbaar logo. Wegwijzers naar de bibliotheek worden op straten en pleinen van de gemeente geplaatst. Daarnaast pakt zij ook, in nauwe samenwerking met de dienst Nederlandse cultuur, het gemeenschapscentrum De Platoo, de dienst Nederlandstalig onderwijs en jeugd, de scholen en het project ‘Brede School’, uit met een eigen programmering (poëzie-workshops, auteurslezingen) die voornamelijk gericht zal zijn op kinderen en jongeren. Zij neemt ook deel aan de evenementen die bovenlokaal georganiseerd worden (zoals de jeugdboekenweek, de voorleesweek,…).

-

Tegen 2014 is “Brede School” in Koekelberg een belangrijke culturele pijler die naast de twee decretale partners, steeds als volwaardige partner bij het lokaal cultuurbeleid betrokken zal worden. Een partner die bemiddelt en bruggen slaat tussen onderwijs en lokaal cultuurbeleid. “Brede School” engageert zich om aan de kinderen en jongeren optimale ontwikkelingskansen en spreekkansen in het Nederlands aan te bieden.

-

Om taalontwikkeling te stimuleren worden jaarlijks door “Brede School” taalkoffertjes uitgedeeld aan alle kleuters van Koekelberg.

-

De culturele partners zorgen voor het voortbestaan van de unieke samenwerking tussen de Koekelbergse scholen, de speelpleinwerking Cadolleken, de diensten jeugd en sport van de gemeente, IBO den Overkant (Initiatief Buitenschoolse Opvang), de Chiro, vzw Buurtsport Brussel en Brede School. Huiswerkbegeleiding en acties tegen spijbelen worden jaarlijks ondernomen.

-

Tegen 2019 is het cursusaanbod door het gemeenschapscentrum De Platoo, Brede School, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek, de dienst Nederlandstalig onderwijs en jeugd volledig op elkaar afgestemd. Samen met de culturele partners en de scholen worden jaarlijks ateliers ‘Muzische Vorming’ ingericht. Cultuureducatie krijgt hierbij alle aandacht.

-

Jaarlijks worden, onder impuls van “Brede School” en in samenwerking met alle culturele partners, alle leerlingen van Koekelberg geïnitieerd in technologie via workshops en interactieve tentoonstellingen.

-

Jaarlijks organiseert de dienst Nederlandstalig onderwijs en jeugd een scholenveldloop en in samenwerking met de dienst Franstalige jeugd het evenement: “Magisch Kerstfeest” op het H. Vanhuffelplein.

-

De diversiteit van het sportaanbod in het sportcentrum Victoria wordt verhoogd. Tarieven en uurrooster worden aangepast aan de noden van de jonge Koekelbergenaar.

-

Jaarlijks wordt er door de gemeente voor de jongeren een reis met “Bestemming Europa” georganiseerd. Doel is kennismaking met andere culturen, uitwisseling met scholen van de zustergemeentes,….

-

Tegen 2019 moet de Chiro over nieuwe lokalen kunnen beschikken.

5.2. Verbinding: Omdat Koekelberg dezelfde demografische evoluties kent als de andere Brusselse gemeentes worden, o.a. via wijkgerichte projecten, de ontmoetingskansen in Koekelberg tussen de inwoners verhoogd. -

21

Tegen 2019 fungeren het Elisabethpark, het Henri Vanhuffelplein, het Victoriapark, het sportcentrum, de bibliotheken (Nl. + Fr.), het Digitaal Openbaar Netwerk, de Spelotheek Jakadi, het gemeenschapscentrum De Platoo, het Stepmanhuis, de KASA, het Atelier 35, de kiosk en het paviljoen in het Elisabethpark als ontmoetingsplaatsen bij uitstek voor de jeugd, voor jonge gezinnen met kinderen, voor senioren, voor de verenigingen en voor kunstenaars van alle slag.

-

Tegen 2019 is het multimediale en multidisciplinaire “Central Park” uitgegroeid tot een grootstedelijk project, verzelfstandigd en helemaal toegeëigend door de bewoners van de Elisabethwijk die er buurtfeesten organiseren; die er reuze-picknicks houden (het park als tuin van de stad), die er als vrijwilliger deelnemen aan het volledig vernieuwde Plazey-festival, aan de zoveelste editie van het gemeenschapsvormende project “Serenade aan balkon”, aan het “Brussels Stamenei”, aan de concertenreeks “de Volle Platoo”, aan de “Nieuwjaarsreceptie” van het gemeenschapscentrum De Platoo, aan de reuzenstoeten met de eigen ‘ruis’: Raymond Goethals.

-

Tegen 2019 is het hernieuwde Plazey-festival een hedendaags, duurzaam en ecologisch stadsfestival met vele kansen op ontmoeting, met een levendige familieprogrammering, met veel aandacht voor jong, artistiek (en lokaal) talent, met een gerestaureerde kiosk en een vernieuwd paviljoen. Het festival wordt op deze manier het levende bewijs van een warme en uitnodigende grootstad. (We wensen dan ook een opwaardering van het Elisabethpark met de renovatie van de vervallen kiosk en het paviljoen, de aanleg van aangepaste sportelementen, de uitbreiding van speelruimtes voor jongeren,….).

-

Tegen 2019 is de samenwerking met de dienst Franse cultuur optimaal. Minstens tweejaarlijks worden gezamenlijk activiteiten georganiseerd.

-

Begin 2014 hebben de diensten Nederlandse cultuur, Nederlandstalig onderwijs en jeugd, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige Bibliotheek en het gemeenschapscentrum De Platoo een gemeenschappelijk communicatiebeleid gerealiseerd. Hiervoor wordt een gezamenlijk communicatieplan gesmeed:  het adressenbestand (zowel per mail als per post) wordt geactualiseerd;  de persdatabanken worden geactualiseerd en op elkaar afgestemd - een sterk persnetwerk wordt uitgebouwd;  we zetten actief in op een doelgroepencommunicatie;  facebook-pagina’s worden gelanceerd, een cultuurwebsite wordt gerealiseerd.

22

-

Koekelberg zet in op nieuwe burgerinitiatieven en (sociale) stadsontwikkelingen zoals volkstuintjes, buurt- en wijkcomités, fietsersbonden, nieuwe huiselijkheid (gezond en vegetarisch koken, stadstuinieren op daken,…). Tegen 2019 engageert de gemeente zich om een groene promenade en voetgangerspaden aan te leggen langs de spoorweg, om een ruimte te creëren voor gemeenschappelijke tuinen (dichtbij de Félix Vande Sandesquare en tussen de François Delcoignestraat en de Schmitzstraat) en om de individuele initiatieven van “groene daken” te ondersteunen. Daarnaast streeft de gemeente ook naar een harmonieuze herinrichting van het eiland “Vrijheid” (beter gekend als de HUB-site). Focus ligt hierbij op duurzame stadsontwikkeling.

-

Tegen 2015 engageren de culturele partners zich om een actieplan op te stellen ter ondersteuning van het vrijwilligerswerk, met medewerking van de plaatselijke verenigingen.

-

Tegen 2019 is er in Koekelberg overal (op straten en pleinen) culturele bewegwijzering voorzien.

-

Tegen 2019 wordt in het historisch hart van Koekelberg een Internationaal Centrum van Circuskunsten gebouwd. Een unieke culturele pool in het Brussels Gewest.

-

In 2014 wordt in Koekelberg het “Belgian Chocolate Village” geopend. Een ruimte van ontdekkingen, animaties en geschiedenis rond chocolade, een sterproduct van de sociale en industriële geschiedenis van Koekelberg.

-

Atelier 35 in de Herkoliersstraat wordt uitgebouwd tot een ware artistieke en socioculturele “broedplek” voor verenigingen en creatieve talenten van de gemeente.

-

De aanwezigheid van kunst in de gemeente krijgt vorm door de bouw en plaatsing van kunstwerken in het Elisabethpark, tijdelijke tentoonstellingen in open lucht of in het Stepmanhuis, Leopold II- laan 250, en een kunstdorp tijdens het jaarlijkse Lentefeest.

-

Tegen 2019 zal een “QR-code”-rondleiding toegang geven tot het historische Koekelbergse patrimonium.

-

De jaarlijks terugkerende evenementen zoals het Mosselfestival (Mussels in Brussels), NUTS op het Bastenakenplein of het Lentefeest (de vzw Promotie van Koekelberg zet de socio-culturele troeven van Koekelberg in de kijker en nodigt daarnaast internationaal gerenommeerde artiesten uit) worden ware regionale trefpunten.

5.3. Verkleuring: Omdat de diversiteit en de sociale mix van onze gemeente een rijkdom is, wordt de interculturele dialoog onder de bevolking gestimuleerd.

23

-

Tegen 2014 wordt er in Koekelberg een nieuwe adviesraad voor Nederlandse cultuur geïnstalleerd met een diversiteit aan vertegenwoordigers / ambassadeurs die een reële weerspiegeling vormen van de Koelbergse bevolking.

-

Jaarlijks worden in Koekelberg de nieuwe inwoners hartelijk onthaald en geïntegreerd.

-

De meertaligheid voor alle inwoners wordt in Koekelberg gestimuleerd door cursussen en bijscholing allerhande (o.a. door Lethas, door de dienst Tewerkstelling van Koekelberg,…).

-

Jaarlijks wordt op het H. Vanhuffelplein voor de buurtbewoners (Oost-Koekelberg) een tijdelijke ontmoetingsplaats gecreëerd (tijdelijk café, het Feest van de Muziek en de Smaak, cinema in openlucht,…).

-

Het Brussels dialect krijgt in Koekelberg een centrale plaats toegewezen via het ‘Brussels Stamenei’, de conversatietafels en diverse publicaties. In een aparte afdeling van de bibliotheek worden naast de publicaties over Koekelberg (geschiedenis, …over straten en pleinen,…) ook werken in het Brussels dialect voorgesteld (stripverhalen, biografieën,…). Daarnaast geeft de vereniging ‘de Manne van de Platou’ de inwoners van Koekelberg de kans om te ‘konverseiren’ in het Brussels, organiseert het activiteiten ‘spelenderwijs’ in schoolverband, poppenkast e.a.

5.4. Vergrijzing: Omdat Koekelberg evenzeer onderhevig is aan de vergrijzing (2.700 Koekelbergenaren zijn ouder dan 65 jaar) wordt blijvend aandacht besteed aan de culturele verrijking en ontwikkeling van de senior. -

Initiatieven als hobby-, informatica- en kookateliers voor senioren worden voortgezet. De kostprijzen voor cursussen, culturele bijeenkomsten, ontmoetingen… blijven laag.

-

Om de senior te behoeden voor isolement worden ontmoetingsplaatsen voor senioren gecreëerd: het jaarlijkse Bal van de derde leeftijd, het jaarlijkse Valentijnsfeest,….

-

De gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek onderzoekt hoe zij optimaal de senioren in de 5 lokale rusthuizen kan bereiken en eventueel een boekendienst aan huis kan verzorgen met de hulp van vrijwilligers en PWA.

-

Tegen 2019 worden bij activiteiten en evenementen, georganiseerd door de dienst Nederlandse cultuur, het gemeenschapscentrum De Platoo en de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek, faciliteiten van vervoer voorzien voor senioren.

-

De culturele partners hebben aandacht voor intergenerationele activiteiten. In Koekelberg vinden grootouders en kleinkinderen mekaar regelmatig in “sport, spel en feest” (Brede School, Lentefeest, Plazey-festival,…).

-

De gemeente organiseert jaarlijks meerdere culturele uitstappen en reizen voor senioren. Ook hiervoor blijven de kostprijzen laag.

-

Koekelberg wenst haar erfgoed niet alleen op te waarderen maar het ook in de kijker te zetten en wil daarom samenwerken met de Erfgoedbank van de VGC. Oude foto’s, postkaarten,… worden in de bibliotheek ingescand op een daartoe bestemde ‘beeldbank’ (website) en zijn daardoor toegankelijk voor een groot deel van de Koekelbergse bevolking.

-

De gemeente engageert zich om de toegang tot de gemeentelijke archieven te vergemakkelijken.

5.5. Verarming: Omdat in Koekelberg aangiften met een laag inkomen of vervangingsinkomen (werkloosheid, pensioenen,…) oververtegenwoordigd zijn, worden voor de participatie aan het culturele aanbod de schijnwerpers gericht op de niet zo evidente publieksgroepen (werklozen, mindervaliden, éénoudergezinnen).

24

-

De culturele partners zetten zich in voor een laagdrempelig cultuurbeleid door de toegangsprijs voor de activiteiten zo laag mogelijk (tot gratis) te houden.

-

De culturele partners maken extra-reclame voor de vrijetijdwaardebons, uitgegeven door de VGC.

-

Tegen 2019 worden bij activiteiten en evenementen, georganiseerd door de dienst Nederlandse cultuur, het gemeenschapscentrum De Platoo en de gemeentelijke

openbare Nederlandstalige bibliotheek faciliteiten van baby-sitting voorzien voor jonge gezinnen met kinderen. -

Tegen 2019 wordt de toegankelijkheid tot de gemeentelijke gebouwen (bibliotheek, Gemeentehuis, GC De Platoo,…) voor personen met een beperkte mobiliteit maximaal.

-

Tegen 2019 wordt toerisme (o.a. Chocolate Village,…) in Koekelberg actief betrokken bij de artistieke programmering van de dienst Nederlandse cultuur, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek, het gemeenschapscentrum De Platoo,… (Chocolate Village wordt een interactief bezoekerscentrum rond het thema: chocolade). Dit kan tewerkstelling creëren. Bij eventuele toeristische rondleidingen zou gebruik kunnen gemaakt worden van diverse talen waaronder ook het lokale Brusselse dialect.

6. Beleidsinstrumenten: 6.1. Infrastructuur: De gemeente stelt verschillende infrastructuren ter beschikking van de dienst Nederlandse cultuur:

25

-

Het Stepmanhuis: Het Stepmanhuis (Leopold II-laan 250, Koekelberg) was de woonplaats van de beeldhouwer - binnenhuisinrichter Charles Stepman (1891-1964) en werd in 1974 opgekocht door de gemeente om er zijn cultureel huis van te maken. Hier worden regelmatig tentoonstellingen gebouwd en ateliers ingericht.

-

‘Espace Cadol’: De school Armand Swartenbroeks had een feestzaal die werd omgevormd tot een culturele ruimte, ‘Cadol’ genoemd, als verwijzing naar een gang met dezelfde naam in de Herkoliersstraat (vroegere Molenstraat). Espace Cadol (F. Delcoignestraat 25) wordt nu gebruikt als gemeentelijke feestzaal. De geschilderde decors in de zaal zelf zijn een concept van schilder-decorateur Jean Marlier en werden in de verf gezet door Dona Piryns.

-

KASA: gemeentelijk, polyvalent zaaltje met keuken in de Herkoliersstraat, geschikt om allerlei kleinschalige activiteiten te organiseren, van vergaderingen tot ateliers, workshops, speelpleinen,…

-

@koekelberg: onder de noemer @koekelberg zijn zowel de Nederlandstalige bibliotheek Boekelberg als het DON (Digitaal Openbaar Netwerk van Koekeltech) gehuisvest op het gelijkvloers van het pand in de Sint-Annakerkstraat 63 te Koekelberg. De digitale ontmoetingsruimte DON wordt gerund door KOEKELTECH, een afdeling van de vzw Tewerkstellingsdienst van Koekelberg.

-

Atelier 35: in de Herkoliersstraat 35 worden en kunnen allerlei ateliers georganiseerd worden. Bedoeling is om hier een ware artistieke en socio-culturele “broedplek” te creëren voor verenigingen en voor lokale creatieve talenten van alle slag.

-

Het sportcentrum ‘Victoria’: een centrum met 3 verdiepingen: de capaciteit om verschillende soorten sporten te beoefenen, is groot. Het sportcentrum beschikt tevens over een gezellig café / restaurant en vergaderruimtes.

De VGC stelt ter beschikking aan de Nederlandstalige gemeenschap van Koekelberg: -

Het gemeenschapscentrum De Platoo, Pantheonlaan 14. De verenigingen kunnen hier terecht voor zaalhuur, informatie, vorming en service.

-

Haar sportcentrum in de Felix Vandezandestraat 15.

6.2. Promotionele ondersteuning: -

-

website van de gemeente met activiteitenkalender en met lokale televisie; onthaalbalie van het gemeentehuis; infoblad: ‘Koekelberg News’ met uitgebreide activiteitenkalender; infoblad van het gemeenschapscentrum De Platoo: ‘Leven te Koekelberg’ met artikels over het reilen en zeilen in Koekelberg en met aankondigingen van toekomstige activiteiten; aanplakborden - panelen; lichtreclame; huis-aan-huis dragen van folders.

6.3. Subsidies Als enige Brusselse gemeente past Koekelberg al 30 jaar een verdeelsleutel toe om de gemeentelijke middelen te verdelen tussen de Franse en Nederlandse cultuur. Sedert enkele jaren ligt de sleutel voor een verhouding van 75 % voor Franse cultuur en Franstalige jeugd en 25 % voor de Nederlandse cultuur en de Nederlandstalige jeugd. Het gemeenschapscentrum De Platoo en de Nederlandstalige socio-culturele en amateurkunstverenigingen verenigingen worden door de gemeente gesubsidieerd, respectievelijk voor € 3.000,00 en € 1.500,00 (totaal).

6.4. Diensten:

26

-

Op dit ogenblik beschikt de dienst Nederlandse cultuur over één halftijdse ambtenaar en één halftijdse cultuurbeleidscoördinator. Voor de dienst Nederlandstalige jeugd en Nederlandstalig onderwijs is er één voltijds ambtenaar beschikbaar. Voor ‘Brede School’ is er één halftijdse ambtenaar beschikbaar.

-

Voor de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek zijn er respectievelijk één voltijdse en één halftijdse bibliothecaris beschikbaar.

27

-

De Gemeentelijke Nederlandse Cultuurcommissie (GNCC) en de Gemeentelijke Nederlandstalige Jeugdraad (GNJR) worden in 2014 opnieuw samengesteld.

-

Voor het beheer van de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek werd een beheersorgaan opgericht dat als opdracht krijgt de Gemeenteraad en het College van Burgemeester en Schepenen, bij het beheer ervan, bij te staan.

-

Voor de werking van de ‘Brede School’ werd er een stuurgroep opgericht.

-

De verenigingen en het gemeenschapscentrum De Platoo kunnen terecht bij het atelier ‘Openbare Werken’ voor het uitlenen van materialen (nadarafsluitingen, stoelen, tafels,…).

-

De dienst Nederlandse cultuur, de dienst Nederlandstalige jeugd en Nederlandstalig onderwijs, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek en de ‘Brede School’ kunnen beroep doen op PWA’ers en op vrijwilligers voor de omkadering van hun activiteiten.

6.5. Doelstellingen versus culturele spelers: Algemene doelstellingen Culturele spelers 1. Verjonging Omdat de leeftijdsgroep van 0 - 19 jaar in - Gemeentelijke openbare Koekelberg steeds groter wordt (meer dan Nederlandstalige bibliotheek; 5.700 Koekelbergenaren zijn jonger dan 18 - Dienst Nederlandstalig Onderwijs en jaar), wordt het aanbod van jeugdinitiatieven Jeugd; fiks uitgebreid met ook veel aandacht voor het - Brede School; Nederlands. Om het Nederlands dagelijks - De Koekelbergse scholen; vlotter te kunnen gebruiken, worden aan de - Digitaal Openbaar Netwerk; kinderen en de jongeren meer spreekkansen in - De gemeentelijke infrastrucuren het Nederlands aangeboden. (KASA, Sportcentrum Victoria,…) - Gemeenschapscentrum De Platoo. 2. Verbinding Omdat Koekelberg dezelfde demografische - Gemeenschapscentrum De Platoo; evoluties kent als de andere Brusselse - Samenwerking met de dienst Franse gemeentes worden, o.a. via de wijkgerichte cultuur; projecten, de ontmoetingskansen tussen de - Gemeentelijke diensten (Nederlandse inwoners verhoogd. cultuur, dienst feesten, dienst openbare werken); - Socio-culturele verenigingen van Koekelberg; - Wijkcomités van Koekelberg. 3. Verkleuring Omdat de diversiteit en de sociale mix van - Gemeentelijke diensten (Nederlandse onze gemeente een rijkdom is, wordt de cultuur, Franse cultuur, Bevolking); interculturele dialoog onder de bevolking - Dienst Tewerkstelling; gestimuleerd. - Gemeenschapscentrum De Platoo; - Gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek; - Lethas. 4. Vergrijzing Omdat Koekelberg evenzeer onderhevig is - Gemeentelijke diensten (Nederlandse aan de vergrijzing (2.700 Koekelbergenaren cultuur, sociale zaken, Home zijn ouder dan 65 jaar) wordt blijvend Jourdan); aandacht besteed aan de culturele verrijking - Gemeenschapscentrum De Platoo; en ontwikkeling van de senior. - Gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek; - De Manne van de Platou. 5. Verarming Omdat in Koekelberg aangiften met een laag - Gemeentelijke diensten (Nederlandse inkomen of vervangingsinkomen cultuur, sociale zaken); (werkloosheid, pensioenen,…) - De diensten van het OCMW; oververtegenwoordigd zijn, worden voor de - De dienst Tewerkstelling; participatie aan het culturele aanbod de - Gemeentelijke openbare schijnwerpers gericht op de niet zo evidente Nederlandstalige bibliotheek; publieksgroepen (werklozen, mindervaliden,..) - Gemeenschapscentrum De Platoo. 28

6.6. Budget voor het Lokaal Cultuurbeleid van Koekelberg: In 2012 werden volgende bedragen ter beschikking gesteld aan het Lokaal Cultuurbeleid van Koekelberg: Subsidie door de Vlaamse Gemeenschap – Lokaal Cultuurbeleid Toelage ‘actieplan’/ gemeenschapsvormend project (één euro subsidie) door de VGC Toelage ‘Vlaanderen feest’ (Vlaamse Gemeenschap) Toelage ‘11 juli-viering’ door de VGC

€ 28.810,79

Totaal:

€ 36.880,79

€ 7.500,00 €

320,00 €

250,00

7. Een proces van participatie voor een integraal cultuurbeleidsplan 7.1.

Overleg met de decretale partners Voor het schrijven van dit integraal cultuurbeleidsplan 2014 - 2019 hebben wij met de decretale partners (gemeentelijke bibliotheek en gemeenschapscentrum De Platoo) regelmatig gespreksmomenten en vergaderingen georganiseerd. Vormingsdagen: Met de decretale partners waren wij aanwezig op vormingsdagen van het opleidingstraject Lokaal Cultuurbeleid 2014 - 2019 georganiseerd door de VGC. In oktober 2012 kregen wij informatie over het jeugdbeleidsplan, het sportbeleidsplan, het erfgoedconvenant en het beleid met betrekking tot de kunsten van de VGC. In november 2012 stonden de omgevingsanalyse en de SWOT-analyse op het programma. Patrick Deboosere, professor aan de VUB, gaf ons tekst en uitleg over de Brusselse bevolkingsexplosie. Verder werd er ook ingegaan op de recente boost in het Brusselse verenigingsleven. In december 2012 werden we uitgenodigd op een sessie rond participatiemethodieken met aansluitend ervaringsuitwisselingen over het functioneren van de Brusselse cultuurraden. In februari 2013 werden beroepskrachten, voorzitters en nieuwe schepenen samengebracht voor een avond strategische planning. Tijdens het beroepskrachtenoverleg (of noem het veeleer een ‘regie-groep’ van de diensten Nederlandse cultuur, Nederlandstalig onderwijs en jeugd, gemeenschapscentrum De Platoo, de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek, de Gemeentesecretaris en de Schepen van Nederlandse Cultuur) werden respectievelijk op 30.04.2013 en op 04.06.2013 uitvoerig ingegaan op Missie en op de Algemene en Concrete doelstellingen van het Cultuurbeleidsplan 2014 - 2019. Tijdens een vergadering op 12.09.2013 bespreekt het beheersorgaan van de gemeentelijke openbare Nederlandstalige bibliotheek het ontwerp van het Cultuurbeleidsplan 2014 - 2019. Hetzelfde gebeurt met de raad van bestuur van De Platoo op 01.10.2013.

29

7.2.

Overleg met de bevolking Tijdens het Feest van de Vlaamse Gemeenschap op 11.07.2013 in de raadzaal van het gemeentehuis werden er wensbrieven uitgedeeld aan de bezoekers waarop zij hun culturele wensen, dromen… mochten neerschrijven. Na de advisering door Boekelberg en De Platoo wordt de tekst via de website van de gemeente aan de bevolking voorgelegd. Pas daarna wordt het plan definitief goedgekeurd door Boekelberg, De Platoo en de gemeenteraad. Eenmaal het Cultuurbeleidsplan 2014 - 2019 goedgekeurd zal iedere Koekelbergenaar dit cultuurbeleidsplan, via de publicatie op de website van de gemeente, kunnen downloaden. Opmerkingen en adviezen door de bevolking zullen ook dan nog constant met plezier worden ingewonnen. (werk in uitvoering)

30