INSTITUUT VOOR AMERIKANISTIEK AITW E :J ~ ü Cl).Q

INSTITUUT VOOR

AMERIKANISTIEK AITW

Cl)

~

0 -0

c -o

ü .Q Cl)

0

c

:J

Dl 0

-' :!::: :J

Qi -0 c :J

.0
E E

:J ~

c >

t
E

E 0

-'

0

+-

c: 0 0

+-

u..

Secretariaat: Archimedeslaan 30, 2650 Edegem, Belgium Tel.!Fax: 03/288.73.12 [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Johan Daelman, Schoolstraat 3, 2340 Beerse, Belgium. Tel./Fax: 014/61.15.67 [email protected]

NIEUWSBRIEF - Nr. 4 - 2001

Beste vrienden, Naar jaarlijkse gewoonte nodigen wij ook nu al onze leden uit op een etentje tijdens de nieuwjaarsperiode. Iedereen weet nu al dat dat meestal heel lekker is, altijd gezellig en vooral noodzakelijk om de vriendschapsbanden tussen de leden op een culinaire manier te verstevigen. Het festijn gaat dit jaar door op zaterdag 2 februari te 20 uur in Restaurant ALBERTO M.C.C., Hoek Yserlaan - Noorderlaan (zie plan) Tel.:0485525598 De prijs is 25 euro per persoon, te storten vóór 23 januari op rekeningnummer 320-0227942-62 van het Instituut voor Amerikanistiek, vzw, met vermelding 'etentje'. Dat is de uiterste datum voor de inschrijving want wij moeten tijdig het aantal deelnemers kunnen doorgeven aan het restaurant.

MENU CREOOLSE PUNCH *** NEM (kleine loempia als voorgerecht) *** POULET YASSA (kip gemarineerd in limoen en mosterd en ajuin) *** PESCADO Y MANGO (Roodbaarsfilet in mango saus) met SWEET BATADAS FRIET BAKABANA (frietjes van zoet aardappelen) *** PAPAYA DESSERT

.-1_____.I NOORDERLAAN

.....__I_ MERKSEM ~ '

AntJerpen Centrum

2


LIDGELD VOOR HET JAAR 2002 Het nieuwe jaar staat weer voor de deur. Wij wensen U alvast prettige eindejaarsfeesten en een gelukkig jaar 2002. Een nieuw jaar betekent ook dat het lidgeld voor de vereniging moet hernieuwd worden. Daarom vragen wij U om uw lidmaatschap tegen uiterlijk 20 januari 2002 te vernieuwen door storting van het jaarlijks lidgeld van 27 euro op rekening van het Instituut nr 320-0227942-62 met vermelding "lidgeld 2002 ".

Wat biedt U het lidmaatschap bij het Instituut voor Amerikanistiek vzw ?

U kunt gratis alle lezingen bijwonen die we organiseren (een 10-tal per jaar). Indien U dus van plan bent om meerdere van onze activiteiten bij te wonen, is het voor U voordeliger lid te zijn van onze vereniging.

U krijgt gratis 4 tijdschriften toegezonden. Deze tijdschriften bevatten enkele interessante onderwerpen en informatie over de laatste ontwikkelingen in de Amerikanistiek.

U wordt op de hoogte gebracht van de tentoonstellingen die in binnen- en buitenland georganiseerd worden i.v.m. Amerikanistiek. Bij sommige tentoonstellingen wordt zelfs door de vereniging een bezoek georganiseerd en dit aan zeer democratische prijzen.

U kan beroep doen op de bibliotheek van de vereniging. Meer nieuws hierover in dit tijdschrift.

* * * Het bestuur van de vereniging zou het dan ook ten zeerste op prijs stellen indien U uw lidgeld van 27 euro tegen uiterlijk 20 januari op de rekening van de vzw nr 320-0227942-62 zou willen storten. U kan ook steunend lid van de vereniging worden door het storten van een bijdrage van 40 euro of meer.

Aarzel dus niet en doe uw storting nog vandaag ! ! !

3

NIEUWSBRIEF- Nr. 4 - 2001

K'INICH AHKAL MO' NAHB' III VAN PALENQUE WIE WAS DEZE MERKWAARDIGE KONING? ALFONSO MORALES Sinds de laatste opgravingen onder leiding van een PARI/INAH archeologisch team in Palenque (Chiapas, Mexico) zijn er meer gegevens aan het licht gekomen over K'inich Akhal Mo' Nahb' III, een van de meest belangrijke heersers van het vroegere koninkrijk. Akhal Mo' Nahb' III werd geboren in 678 o.t, tijdens de regering van de hoogbejaarde koning K'inich Hanab Pakal van Palenque. Deze laatste, die dikwijls Pakal de Grote genoemd wordt, herstelde een koninkrijk dat door vijandige aanvallen onstabiel geworden was. Hij leidde een bouwproject dat zijn toppunt bereikte in de Tempel van de Inscripties, zijn eigen grafmonument Zijn zoon, K'inich Kan Balam II (vroeger gekend als Chan Bahlum) bouwde de prachige tempels van de Kruis-groep. Op al die gebouwen lieten ze een overvloed aan inscripties na die de geschiedenis van Palenque in detail beschrijven.

Tempel XXI en Tempel XVI. Nu weten we dat ook Tempel XIX aan die lijst moet worden toegevoegd. Tot het moment dat zijn naamglyfen werden herontcijferd door epigrafist David Stuart (PARI Newsletter 28), was K'inich Akhal Mo' Nahb' III bekend als Akul Anab III, en nog vroeger als Chaacal III. (Het eretitel-voorzetsel k'inich werd vanaf K'inich Hanab Pakal een substantieel deel van de naam van iedere koning van Palenque.) De gekende datums van zijn levensloop omvatten zijn geboorte in 678 o.t., een gebeurtenis in 719 van vóór de troonsbestijging, de troonsbestijging in 721. De veertigste verjaardag van de gebeurtenis in 719 staat vermeld op de nieuwe inscripties van Tempel XIX. We weten niet wanneer Akhal Mo' Nahb' III gestorven is, maar het is duidelijk dat hij tijdens zijn leven zijn naam verbonden heeft aan een indrukwekkend aantal gebouwen. De monumenten die de naam Akhal Mo' Nahb' III vermelden zijn: Het Tablet van de Slaven, de stenen deurstijlen en de stucco hiëroglyfentekst van Tempel XVIII, een geschilderde tekst in het Paleis (Huis E, boven het Ovale Paleis- Tablet), het Tablet van de 96 Hiëroglyfen, het K'an Tok' Tablet, een tabletfragment van Tempel XVI, de Schrijver, de Orator, en de dakspanttabletten van Tempel XXL Nu moeten wij daar de nieuwe vondsten van Tempel XIX aan toevoegen: de stenen troon, een stenen paneel en een stocco figuur op de centrale pijler.

~l K'lnlch Ahkal Mo' Nahb' 111 op de troon van Tempel XIX. Tekening: Merle Greene Robertson.

Akhal Mo' Nahb' III besteeg de troon tijdens een andere zeer onrustige periode in Palenque. Zijn bouwprogramma wedijverde met dat van zijn beroemde voorgangers. Met de onlangs ontdekte inscripties van Tempel XIX heeft hij enorm bijgedragen tot de geschiedkundige gegevens over Palenque De gebouwen die aan Akhal Mo' Nahb' III werden toegeschreven zijn Groep IV, Tempel XVIII, 4

De gevangenneming van K 'an Hoy Chitam was duidelijk een schok voor de dynastie van Palenque. De tien jaren die verliepen tussen de gijzeling en de troonsbestijging van Akhal Mo' Nahb' III werden door Peter Mathews omschreven als de "midlive crisis" van Palenque. Palenque schijnt deze crisis echter niet alleen te boven zijn gekomen maar herwon, onder de leiding van Akhal Mo' Nahb' III, veel van zijn vroegere glorie , toch voor een bepaalde tijd. Architecturaal gezien was Tempel XIX het meest ambitieuze gebouw dat ooit in Palenque werd gebouwd. Zijn gevel is de breedste van alle gebouwen op de site.


De genealogische tekst op het Tablet van de 96 Hiëroglyfen, dat besteld werd door de latere K'inich K'uk' Balam II, maakt geen melding van een koning tijdens de tien jaren na de gevangenneming van K'an Hoy Chitam. Interressant is dat de tekst ook niet spreekt over de gekende koning Kan Balam II, de oudste zoon van Hanab Pakal. Ik veronderstel dat K'uk' Balam II misschien slechts een lijst gegeven heeft van zijn rechtstreekse voorouders. Het Tablet van de 96 Hiëroglyfen is de laatst bekende stenen inscriptie van Palenque. Tussen deze Tablet en de troon van Tempel XIX ligt een periode van ongeveer vijftig jaar. Beiden vertonen een meesterlijke techniek van gegraveerd snijwerk, zo verschillend van de reliëfsculptuur van andere stenen monumenten in Palenque. Tempel XIX en XXI verschillen van de traditionele bouwpatronen die gebruikt werden in Tempel XVII en de vroegere gebouwen van Palenque. Tempel XXI werd opgetrokken met grotere gehouwen stenen, en de metselspecie bestaat uit gele klei. Stuc werd slechts gebruikt in de ruimtes tussen de stenen. Een nieuwigheid in de bouwtechniek is een reliëflijst ter hoogte van de vloer die voorkomt dat water op de onderliggende structuur zou druipen. In Tempel XIX zijn de wanden en de stijlen bedekt met stuc maar, zoals in Tempel XXI, is de vloer

gemaakt met grote stenen platen, in plaats van de traditionele stuc. De steunpilaren van dit gebouw werden binnen de middenmuur geplaatst in plaats van in de gevel. Die gevel heeft de grootste deuropening van Palenque. De steunpilaren van de tweede trap werden aangepast zodat ze uitlopen in twee spalten. Ik heb het vermoeden dat de beelden van de Schrijver en van de Redenaar oorspronkelijk door Akhal Mo' Nahb' III op die spalten waren geplaatst en dat ze later door zijn zoon K'uk' Balam II verplaatst werden naar het Paleis om het Tablet van de 96 Hiëroglyfen, dat op de eerste van de drie treden in de gevel van de Toren stond, te flankeren. We geloven dat de verandering in bouwtechniek, waarbij tijdens de regeringen van K'inich Hanab Pakal en Kan Balam II zuivere stuc gebruikt werd als metselspecie en tijdens de periode van K 'an Hoy Chitam die specie bestond uit 903 klei en de rest stuc, ontstond door het gebrek aan bomen om de nodige kalk te branden voor het maken van stuc. We nemen nu monsters van de bovenste vloerlaag om de aard van de boompollen te analiseren en de theorie van de ontbossing in de regio te verifiëren. Door al deze nieuwe gegevens moeten we het koningschap van K'inich Akhal Mo' Nahb' III opnieuw onderzoeken. Hij schijnt een van de belangrijkste leiders te zijn geweest in de nadagen van Palenque.

Detail van de troon in Tempel XIX Foto: Gorge Pérez de Lara

5


PIEDRAS NEGRAS STONE PANEL DISCOVERY TELLS OF MAYA WARS By Russ Oates, nationalgeographic.com

A 3.000-pound stone panel that chronicles in unusual detail the tumultuous reign of a Maya king 13 centuries ago bas been unearthed at the base of a pyramid upon which it once rested, towering above the jungles of what is now Guatemala. Funded in part by the National Geographic Society, Stephen Houston, a professor of anthropology at Brigham Young University, and Hector Escobedo of Guatemala's Universidad Del Valle, found the panel in the ancient Maya city of Piedras Negras.

panel. "The captives were apparently kept around as hostages, but it is at this time - the image shown on the carving - that they are most likely going to be sacrificed." Apparently, the king survived the arduous period, because it wasn't until 17 years after the battle that he was buried in the pyramid erected in bis honor. It was the king's son, Yo'nalahk, who had the memorial built, Houston said. NOT JUST ANOTHER STELA

It had been lying unnoticed face downward, probably since it was toppled during the collapse of the Maya region A.D. 800 and slid down the steps of the pyramid, the tomb of the king. "The panel is the most important find of sculpture from the area in over 65 years" Houston said. It is one of the largest hieroglyphic panels ever found in the Maya area. The panel relates the life ofltzamk'anahk K'in Ajaw and bis 47-year reign over Piedras Negras, what Houston said is the longest known reign at the site. According to the panel, the king assumed power in A.D. 639 and ruled until bis death in 686. The unusual part is the king's age when he began bis rule. "He carne to the throne when only 13 years old rather like Louis XIV," Houston said. "Much like that French king, he reigned for an exceptionally long time."

Consistent with others at the site, the pyramid was built in two phases. Through the use of inscriptions on the panel, it is the believed the first portion of the pyramid was erected at the time of the king' s burial in 686. Houston said the second stage coincide with a ritual re-entry into the tomb in 706. The panel nearly went unnoticed. For years, the site was inaccessible because of conflict within Guatemala. The area was finally opened in 1997, but the panel remained well bidden - Iying face down. lts situation caused it to be mistaken for another stela, or inscribed upright stone, something it bas proven not to be. "The panel is significant because of its unusually long inscription. It is a powerful reflection of the warlike society record of wars in pre-Columbian America."

TUMULTUOUS TIME The panel relates that the first 25 years of the king's reign were peaceful. But a battle in 664 initiated a tumultuous period for the people of Piedras Negras. In the next five years, two more battles occurred. As expected, much of the panel is devoted to these confrontations. "One presumes that the scene, which shows bound, moaning captives, beautifully rendered in a way that is clear with the stiff representation of the king, comes at the end of this series ofbattles," Houston said of the 6

Panel 15 - Piedras Negras - Guatemala. Drawing: Stephen Houston


OPVOLGING VAN DE PLANNEN IN MACHU PICCHU (zie Nieuwsbrief nr. 1 - 2001) Vraag om uitleg aan de minister van Buitenlandse Zaken en de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking in verband met 'het bezoek van de nieuwe Peruaanse president en zijn houding ten aanzien van Macho Picchu' In 1983 werd Machu Picchu door Unesco erkend als werelderfgoed, met als doel het behoud van dit uniek monument te vrijwaren (dubbele bescherming: archeologie en fauna en flora). Naast vele andere landen, heeft ook Peru deze Unesco-Conventie ondertekend. In België werden verschillende acties ondernomen tot behoud van het wereldpatrimonium : petitie van het Instituut voor Amerikanistiek, interpellatie van de heer Ferdy Willems (nr. 242), de nodige opdrachten van minister Louis Michel aan de verschillende vertegenwoordigers en de verdere opvolging daarvan, de in de Senaat ingediende (maar nog steeds niet behandelde) resolutie nr. 2-331 van mijzelf gebaseerd op artikel 6.1 v.d. Unesco Conventie, de schriftelijke vraag van mijzelf dd. 3 mei 2000, de toezegging tot steun van alle politieke partijen op de brief van het Instituut voor Amerikanistiek dd. 19 april 2000. Naar aanleiding van het bezoek van een lid van het Instituut voor Amerikanistiek aan de Ambassades van België, Nederland, Duitsland, Griekenland en Finland werd de problematiek van Machu Picchu op de Europese vergadering van missies te Lima uitvoerig besproken in september 2000. In resolutie 1153/004- ingediend door de Heren Danny Pieters, Bacquelaine, Coveliers, Eerdekens, Erdman, Lefèvre, Leterme en Tavemier - roept de Kamer van volksvertegenwoordigers op om als wereldburger op te komen voor de monumenen die tot ons gemeenschappelijk erfgoed behoren en waarvoor we gemeenschappelijk verantwoordelijkheid dragen ten overstaan van de generaties na ons: 'Roept daarom

de regering op om een initiatiefter zake te nemen en onderhandelingen te starten met de andere lidstaten van de Verenigde Naties ten einde te komen tot een wereldwijd strafbaar en vervolgbaar stellen van de misdrijven tegen het werelderfgoed' (dd. 26 april

worden (Unesco-rapport). De 16 aanbevelingen in het Unesco-rapport zijn dus van cruciaal belang. Unesco waardeert de stappen die de Peruaanse regering genomen heeft in de verbetering van het management van de site door het aannemen van een masterplan voor het coördineren en superviseren van alle wijzigingen in de site. In het UNESCO-rapport van april 2001 wordt een voorstel geopperd om de bussen te vervangen door wagens, in beweging gebracht door electrische tractie via smalle rails, zoals die in China gebruikt worden om kabelbanen te vervangen. Deze wagens zouden de huidige zig-zag weg gebruiken daar ze geen vervuiling teweegbrengen en daarbij de mogelijkheid bieden om herbebossing toe te laten. In die aanbevelingen van Unesco wordt ook voorgesteld om de ontwikkeling van de lokale bevolking erbij te betrekken. De Europese Unie heeft beslist zijn steun te verlenen aan Unesco. In het Europees Parlement is nl. Resolutie AS-038212000 ivm cultureel en natuurlijk erfgoed van de wereld goedgekeurd :

'verzoekt de Europese Commissie in het kader van de bestaande programma's hulp te bieden aan ontwikkelingslanden die worden geconfronteerd met problemen ten aanzien van de identificatie, omschrijving en instandhouding van hun cultuurgoederen' . Sedert half mei 2001 is het project "kabelbaan" voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het Peruaanse Ministerie van Industrie, Toerisme, Integratie en Internationale Handel (MINTICI) stelde, via Minister Juan lncháustegui, dat een nieuw ontwerp zou ontwikkeld worden op basis van hoogtechnologische studies om een oplossing te vinden voor het huidig transportsysteem nl. de microbussen die momenteel de omgeving van de Incastad schade berokkenen.

2001). Internationale onafhankelijke organisaties zoals Unesco en lcomos hebben na hun speciale missie in oktober-november 1999 hun standpunt nog scherper gesteld : faciliteiten voor het toerisme in de site en de omgeving dienen zelfs verminderd te worden. Het beschermd gebied wordt in zijn geheel genomen en zelfs uitgebreid : de ruïnes in de site Machu Picchu zelf, de Inca-trail, de Urubamaba-rivier en Aguas Calientes moeten volledig in beschouwing genomen

Einde juni, maar vermoedelijk begin juli zal de verkozen president Dhr Alejandro Toledo naar Europa reizen om financiële steun te bekomen voor verdere ontwikkeling van zijn land. Volgende landen worden bezocht : Spanje, Frankrijk, België en eventueel Duitsland en Italië. Het thema "steun" werd reeds besproken tijdens een meeting van Dhr. Alejandro Toledo met de Europese Ambassadeurs te Lima in de tweede helft juni 2001. 7


A. In het vooruitzicht van dit bezoek en in het kader van het voorzitterschap van de Europese Unie vanaf juli 2001, is de minister het ennee eens dat aan de Dhr. Alejandro Toledo hierover de volgende vragen gesteld worden : 1. De bouw van de kabelbaan binnen het Machu Picchu heiligdom werd door de overgangsregering van President Paniagua voor onbepaalde tijd uitgesteld. Deze beslissing maakt de weg vrij om de nodige studies te ondernemen en de richtlijnen en aanbevelingen van Unesco op te volgen. Hoe zal zijn toekomstige regering dit thema behandelen ? Zal zijn regering rekening houden met de Unesco Conventie, aanbevelingen en suggesties zoals gebruik van elektrische wagens op tractie via de zig-zag weg, het bepalen van de maximale draagcapaciteit van de site en de Inca Trail, het stopzetten van de bouwprojecten & of plannen binnen de site? 2. Door het stopzetten van het contract van de kabelbaan zal Orient Express heel wat socioeconomische "chantage" proberen te plegen. Hoe zal zijn toekomstige regering dit probleem aanpakken en ervoor zorgen dat in de toekomst dergelijke bedreigingen voor de site niet meer zullen voorkomen? 3. Wat zijn de plannen van zijn toekomstige regering ivm INC (lnstituto Nacional de Cultura) : zal hij culturele ontwikkeling bevorderen en de nodige stappen ondernemen in het gebruik en de beschenning van alle wereldpatrimonia in zijn land? 4. Wat onderneemt INC ivm de restauratie van de Intihuatana na de beschadiging door commerciële exploitatie in september 2000? 5. In het eindrapport van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Finland, Afdeling Azië, Amerika en Oceanië werd het belang aangetoond van de Administratie Unit in Machu Picchu zoals aanbevolen door Unesco. Daardoor wordt ook de lokale bevolking mee in het project betrokken. De regering van Paniagua heeft een afgevaardigde van INRENA, INC en een verantwoordelijke van de regionale regering benoemd, maar geen lokale vertegenwoordiger. Zal Alejandro Toledo en zijn regering dit aanpassen en ook een vertegenwoordiger van de gemeenschap Aguas Calientes/ Machu Picchu aanstellen ? 6. Hiram Bingham heeft archeologisch materiaal van Machu Picchu meegenomen en ondanks de resoluties van 31 oktober 1912 en 27 januari 1916, werden deze nooit teruggegeven. Op 10 april 2001 heeft INC een brief gestuurd aan de Yale University met de vraag om dit materiaal terug te geven. Zal zijn toekomstige regering dit onderwerp ook verder behartigen ? 8

B. Is de minister het ermee eens dat eventuele steun aan Peru mogelijk kan zijn in ruil en als ondersteuning om bovenaangehaalde punten te kunnen uitvoeren? Indien ja, kan dit onder de vorm van ontwikkelingsprojecten, ondersteuning bij technologische studies en dergelijke? C. Op een eerdere schriftelijke vraag van mijzelf heeft u geantwoord dat het de taak van Unesco is om erop toe te zien dat Peru de Conventie naleeft en dat noch België noch de Europese Unie bevoegd zijn om tussen te komen in het onderzoek betreffende een specifiek Unesco-dossier. Gezien de Europese Resolutie van december vorig jaar en hierboven aangehaald, is er veel politieke wil in Europa om Unesco in zijn dossiers te ondersteunen vooral naar derde wereldlanden toe. Gezien het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie vanaf juli 2001, kan België hierin het voortouw nemen en deze resolutie laten uitvoeren voor het dossier Machu Picchu? Indien ja, hoe ziet België dat te verwezenlijken in de Europse Unie? Welke stappen gaat België hierin ondernemen ? D. Eveneens in hetzelfde document heeft de minister geantwoord dat de secretaris-generaal van de Nationale Unesco-Commissie verzocht werd bij zijn volgende bezoek aan Parijs de zaak aan te kaarten met de heer Bouchenaki. Wat is daarvan het resultaat geweest ? Welke adviezen zijn er inzake mogelijke alternatieven ter vervanging van het project van de Peruviaanse regering ? E. Een lid van het Instituut voor Amerikanistiek heeft de Belgische en verschillende andere Europese Ambassades te Lima bezocht in augustus 2000. Het doel was steun te bekomen voor de aktie Machu Picchu. Aansluitend hierop werd dit thema uitvoerig besproken door de raad van Europese Ambassadeurs in september 2000. Heeft de Belgische Ambassadeur daar uitvoerig verslag uitgebracht aan de Belgische Regering ? Zo ja, wat was het resultaat ? Wordt dit verder opgevolgd ? Kan hierover regelmatig verslag utigebracht worden, gezien ook ALLE politieke partijen hun steun toegezegd hebben voor het behoud van Machu Picchu ? F. In België zijn ALLE politieke partijen bereid akties voor het behoud van Machu Picchu te ondersteunen. Hoe ziet de regering dat te verwezenlijken? Via ontwikkelingssamenwerking? Via financiële steun? Via technische bijstand? Vincent Van Quickenborne senator


CHACHAPOY A MUMMIES BRENGEN NIEUWE GEGEVENS AAN HET LICHT

Door een diepgaand onderzoek in Chicago van Chachapoya mummies (Peru) komt naar voor dat tuberculose reeds bestond vóór de komst van de Spaanse Conquistadores. De radiologische studie, die op 27 november tijdens een vergadering werd voorgesteld in Chicago, werd uitgevoerd op mummies die 500 à 1.000 jaar oud waren. Deze mummies ( + 220), werden begraven in open grotten langs de rotswanden hoog in de Peruaanse Andes. Deze vindtplaats is bekend als de "Laguna de los Cóndores". Tot op heden heeft men altijd gedacht dat tuberculoze naar de Nieuwe Wereld gebracht werd door de Spaanse Conquistadores vanaf de XVIde eeuw. Gerald Conlogue van de Universiteit Quinnipiac in Hamden, Connecticut, en zijn team waren zeer verwonderd over het hoge percentage van mummies die infecties van deze besmettelijke ziekte vertoonden en dit zowel in de longen als aan de ruggegraat.

Foto's Rita Larrrnertyn

Gerald Conlogue en zijn team baseerden zich op de röngtenonderzoeken uitgevoerd op 205 mummies die in de Laguna de los Cóndores gevonden werden. Zij vertoonden eveneens tekenen van arthritis. De meesten van hen hadden de leeftijd tussen 15 en 40 jaar op het ogenblik van hun overlijden. Velen vertoonden "osteoarthritis" aan de ruggegraat en dit zowel bij de mannen als bij de vrouwen.

,_.

Zij zullen voornamelijk zware fysieke arbeid uitgevoerd hebben . Zij hadden ook ongeloofelijk slechte tanden, met verschillende gaatjes en paradontale ziektes, hun beenderen vertoonden heel wat slijtage en dit alles waarschijnlijk om erfelijke en/ of voedingsredenen. Het onderzoeksteam was erg verrast dergelijke aftakeling te vinden, vooral daar zij op zo'n afgelegen gebied woonden waardoor er verondersteld werd dat ze 'ziektevrij' waren. (bron : El Comercio - Peru) 9


OUDE INCAPOORT GEVONDEN IN CUSCO Na 500 jaar zou niemand gedacht hebben, dat op amper enkele meters van de Plaza de Armas in Cusco, de toegangspoort naar de religieuse tempel van Sacsayhuaman zou gevonden worden. Deze vondst is te danken aan de opgravingen van een groep archeologen in één van de woningen van de Calle Suecia. Met deze belangrijke vondst hebben ze een deel van de bouw kundige zone ten noorden van Haucaypata (Plaza de Armas) kunnen reconstrueren, waar een cyclopische muur van 500 meters in zigzag-vorm onder een tiental koloniale huizen verdwijnt. De fijn bewerkte stenen muur, die te voorschijn komt uit het hoogste gedeelte van de Plaza de Armas van Cusco, Is in de vorm van een straal, die zich orienteert naar de grote poort met dubbele deurpost, die op haar beurt enkele dagen geleden tijdens archeologische werken door een groep arbeiders opgegraven werd. De lncaconstructie werd gemaakt in kalksteen en vertoont een metselwerk uit poligonale en kussenvormige stenen. De meeste elementen hebben een grote omvang en gaan zelfs tot 2 m hoogte, vergelijkbaar met de stenen 'bastions' uit het archeologisch park van Sacsayhuaman, dat als één van de belangrijkste religleuse tempels van het lncarijk beschouwd wordt. Volgens de archeoloog Julinho Zapata, hoofd van het archeologisch project in dit gebied, zou deze pas ontdekte zone een heilige plaats zijn tijdens de lncaperiode en de kwaliteit van de muren die ze tegenkomen houden verband met de rituelen die plaats vonden in de Plaza de Armas of Haucaypata. Deze zigzaggende constructie is ook merkbaar in Sacsayhuaman . Er zijn verschillende terassen met getailleerde stenen die als het ware het bovenste gedeelte bekronen, waar thans de San Francisco de Borja school en het 300 jaar oude pleintje liggen aan de zijkant van de kathedraal. Het blijkt dat het oorspronkelijk geheel gevormd werd door fonteinen en

irrigatiekanalen. Deze sector werd beschouwd als de antichambre van de hoofdingang van het paleis van de Inca Manco Capac, gelegen in de wijk van San Cristobal, en het religieus centrum van Sacsayhuaman. De ontdekklngen werden gebeureden in een woonhuis van de calle Suecia, eigenaar van de 'openbare onderstand'. Volgens het INC zal het gebouw afgebroken worden In samenspraak met deze weldadigheidsinstelling ofschoon er in de ondergrond nog andere archeologische lagen te vinden zijn, die wijzen op een koninklijke weg naar de religieuse tempel van Sacsayhuaman . Techniekers van het instituut zullen deze situatie evalueren. Sacsayhuaman Is een van de lncameesterwerken. Sacsayhuaman Is een van de schitterendste bouwwerken die de Inca's bouwden om hun macht en praal te tonen. Gelegen aan de noordelijke kant van het belangrijkste plein van de stad Cusco, werd hij voornamelijk opgetrokken In kalksteen en enkele delen in in vulkanisch andeslet. In het lncarijk was het het Huls van de Zon en geen vesting zoals de Spanjaarden het noemden wanneer zijn voor deze prachtige constructie stonden. Binnenin werden restanten van voedingswaren, wapens, sieraden, textiel en hulshou-delijke voorwerpen gevonden; Un Sacsayhuaman waren ook landbouwterrassen en aquaducten voor het dagelijkse leven. Er bestonden ook tunnels en ondergrondse water-reservoirs met vrije grote afmetingen. De bezoekers waren door dit alles met verstomming geslagen. De historici zijn niet akkoord omtrent de functie van Sacsayhuaman, maar waren toch akkoord dat de site religieuse eigenschappen had. Sacsayhuaman ligt ten noorden van Cusco, op één km van het centrum van de stad. Het heeft een oppervlakte van 3.003,38 ha en isgèlegen op een hoogte van 3,555 m boven de zeespi.egei. Bron: El Comerclo - Peru 5 december 2001

Plan van de lnc ahoofstad Cusco 10


BIBLIOTHEEK

RECENT VERSCHENEN RAYMOND PAESHUYS TIJDSCHRIFTEN

Heel binnenkort zullen onze leden en andere geïnteresserden gebruik kunnen maken van de bibliotheek van onze vereniging. De catalogus is bijna klaar en zal tegen kostprijs worden aangeboden. Vermoedelijk gebeurt dat reeds in ons volgende tijdschrift.

Huishoudelijk reglement 1.

1.1. 1.2 1.3.

1.4.

1.5.

1.6.

1.7.

2. 2.1. 2.2.

3. 3.1.

3.2.

Leden De bibliotheeh staat gratis ter beschikking van de leden. De uitleentermijn bedraagt vier weken. Tijdens de vierde week en na afspraak kan de uitleenperiode met maximaal vier weken verlengd worden. Bij overschrijding van de uitleentermijn wordt een vergoeding van 1 euro per week en per item aangerekend Bij elke ontlening wordt een waarborg van 10 euro per boek en diareeks en 5 euro per tijdschrift gevraagd. Bij verlies of beschadiging wordt de volledige, actuele vervangwaarde aangerekend, vermeerderd met administratiekosten. Door de ontlening verklaart de ontlener kennis te hebben van en akkoord te gaan met het reglement.

Niet-leden Niet-leden betalen 10 euro per ontlening. De hoger vermelde punten 1.2 tot en met 1. 7 gelden ook voor niet-leden.

Praktische afspraken voor de ontleningen Voor de praktische afspraken moet contact opgenomen worden met Rita Lammertyn (tel.: 03/288.73.12) na 19 uur, of e-mailen naar [email protected] Voor inlichtingen over de ontleningen en de inhoud van de bibliotheek kan men steeds terecht bij Raymond Paeshuys (tel.: 03/ 248.05.53)

Archéologia. 2001, 381 (sep) Pigeaud, R. Sur les rives de l'Orénoque; peuples de !'Eldorado. Blz. 54- 57, geïll. (Amazonia/ kunst) Archéologia. 2001, 382 (okt) Pigeaud, R. Le paysage mythologique des Amérindiens. Blz. 8, geïll. (Noord-Am./ petrogliefen) Archéologia. 2001, 383 (nov) Arie, S. Pas de téléphérique pour Machu Picchu. Blz. 8, geïll. (Inca/ Andesgebied- Peru/ ecologie) DiPiazza, A. & E. Pearthree. L'archéologie du voyage. Blz. 28- 37, geïll. (Micronesië- Kiribati/ vaartuigen 0 migratie) Bres. 2001, 210 (okt-nov) Morris, G. Eerste zalm -eerste mensen. Blz. 23- 29, geïll. (Y urok/ Californië/ godsdienst) Eskimo. 2001,jrg. 57, 61 Légaré, L. Cinquantième anniversaire de l'arrivée de Kajualuk à Gjoa Haven. Blz. 4- 6, geïll. (Inuit/ Arctisch gebied- Canada/ missie en zending) Aupilardjuk, Rita & Marcelline Aupilardjuk. Histoire de ma ville natale. Blz. 10- 11, geïll. (Inuit/ Arctisch gebied- Canada-Nunavut/ huidige problematiek) Michael Arvaarluk Kusugak; conteur et auteur d'histoires pour enfants. Blz. 18- 21, geïll. (Inuit/ Arctisch gebied- Canada-Nunavut/ jeugdliteratuur) Géo. 2001, 272 (okt) Dossier Chili. Blz. 76- 133, geïll. Geographical mag. 2001, 12 Mlligan, M. Walking with the mountain gods. Blz. 30- 36, geïll. (Inca 0 Quechua/ Andesgebied- Peru/ godsdienst) History today. 2001, 9 Carlinghouse, Th. S. Revisiting the Mound-builders controversy. Blz. 38- 44, geïll. (Moundbuilders/ Noord-Am.- V.S./ archeologie) Mens en wetenschap. 2001, 7 (okt-nov) van Loon, T. Verval Maya-cultuur werd bepaald door zonnecyclus. Blz. 472- 473. (Maya/Meso-Amerika)

Il


Natura/ history. 2001, 7- 8 Diamond, J. Anatomy of a ritual. Blz. 16- 20, geïll. (Maya/ Meso-Amerika/ hallucinogenen) Affentranger, A. The condor and the buil. Blz. 50- 57, geïll. (Quechua/ Andesgebied- Peru/ godsdienst) L 'Deil 2001, 532 (dec-jan 2002) Blanc, D. Quand parlaient les esprits. Blz. 42- 47, geïll. (Noord-Am.- alg./ kunst 0 sjamanisme) Science. 2001, vol 293, 5538 Kondro, W. Inuit claims binder Nasa Mars Project. Blz. 2189. (Inuit/ Arctisch gebied- Canada, Nunavut/ huidige probematiek 0 ecologie) Science. 2001, vol 294, 5540 Polyak, VJ. & Y. Asmeron. Late Holocene climate and cultural changes in the Southwestern United States. Blz. 148- 151, geïll. (Zuidwesten Noord-Am./ klimaat 0 cultuurgeschiedenis) Science. 2001, vol 294, 5544 Sbouse, B. Spreading the word, scattering the seeds. Blz. 988-989. (Landbouw) Sequoyah mag. 2001, 3 (ju11-jul) Actualiteitenrapport: Cberokees seek help on status- Dig to seek answers to culture's demise- Droogte door zonnecyclus einde Maya's- Maïskweek in Mexico 6.000 jaar oud- Graf van Mayakoning gevonden-Amazonestam in slavernij ontdekt- Macbu Piccbu gered? Blz. 4- 7. De Navajo; Il: the woven spirit of the Southwest. Blz. 810, ge"ill. (Navajo/ Zuidwesten Noord-Am./ weefkunst) Reisverhalen der conquistadores; 1. Blz. 11- 16. (Meso- Amerika/ conquista) De Amazone. Blz. 17- 20, geïll. (Amazonia/ conquista) Geneeskunde. Blz. 21, geïll. (geneeskunde 0 etnobotanie) Seatlle. 'Het zien van uw steden doet pijn aan de ogen'. Blz. 22-26. (Duwamish/ Noordwestkust/ ecologie) Powwow. Blz. 27-31, geïll. (Noord-Am.-alg./dans) Sequoyah. 2001, 5 (sep-okt) Actualiteitenrapport: Remains of 450 Seneca Indians to be reburie(d) in New York- Sporen van kannibalisme bij Noord-Amerikaanse Indianen- Raoni en de strijd om de Amazone. Blz. 4- 7. Reisverhalen der conquistadores; II. Blz. 8- 10. (Meso-Amerika- Honduras/ conquista) Lamoral, J. Maya-schrift afkomstig van verdwenen oertaal. Blz. 10- 12. 12

(Maya 0 Choltian/ Meso-Amerika/ taal) De Seminole oorlogen: Amerika's eerste Vietnam. Blz. 1327. (Seminole/ Zuidoosten Noord-Am./ oorlog) Smoke signals, de nabespreking. Blz. 27- 28. (Noord-Am.- alg./ film en video) Vergeten volken. 2001, 58 (sep-okt) Andries, J .P. Gwicb' in cultuur bedreigd door olieexploitatie. Blz. 5- 8, geill. (Kutchin/ Subarctisch gebied/ huidige problematiek) Come, C. Toespraak van Grand Cbief Matthew. Blz. 1519. (Cree/ Subarctisch gebied/ huidige problematiek) Verbeke, D. Dreigende inbeslagname vee Shosbone/ Geplande geldverdeling bedreigt Shosbone. Blz. 20. (Sbosbone/ Grote Bekken/ huidige problematiek) Lakota: vechten voor de eigen taal. Blz. 23- 24. (Lakota/ Vlakten en Prairiegebied/ taal) Daes, E.-1. Openingsverklaring van de negentiende sessie van de werkgroep over inheemse volken (Genève juli 2001). Blz. 25- 31, geï11. (huidige problematiek)

BOEKEN *Deimel, Cl. & E. Ruhnau. Jaguar and serpent; the cosmos of Indians in Mexico, Centra! and South America. Hannover, Niedersächsisches Landesmuseum, 2000. 235 blz" geï11. (Bib. I. V.A. inventarisnr 277) *Handbook of North American lndians; vol. XXII: Plateau (ed. D. Walker). Washington, Smithsonian Inst., 1998. 791 blz" geul. Salado; ed. J. Dean. Dragoon, Amerind Foundation publ., 2000. 389 blz" geïll.

Alle tijdschriftartikels én de met * aangeduide boeken zijn via bet Instituut voor Amerikanistiek te raadplegen Verdere inlichtingen Raymond Paeshuys tel. 03.248.05.53

Alle leden die beschikken over een e-mailadres worden dringend verzorgd dit aan het secretariaat door te geven. Dat maakt het voor ons makkelijker en goedkoper de uitnodigingen van de lezi,ngen te venenden. Beste dank.

INSTITUUT VOOR AMERIKANISTIEK AITW E :J ~ ü Cl).Q

Recommend Documents