Initiatiefvoorstel Van den Akker – Kirkels (VVD): ‘Maasplassen 2.0’ 1 minuut versie No: I-
1
Onderwerp Maasplassen 2.0
2
Inleiding/aanleiding inclusief beoogd resultaat De Maasplassen trekken jaarlijks vele watersporters en recreanten op, in en om het water. Toch kan dit nog veel beter. Om echt door te breken als een van de grootste aaneengesloten en aantrekkelijkste watersportgebieden in ons land en in deze grensregio is het essentieel dat het bekender wordt en investeringen plaatsvinden. De ambitie in het coalitieakkoord ter sterke positionering van de waterrecreatie, met de potentie van de Maasplassen in Midden-Limburg kan met dit voorstel verder worden gerealiseerd. Hiermee wordt ook uitvoering gegeven aan de uitspraak van Provinciale Staten bij de voorjaarsnota dat de Provincie Limburg in 2015 het voortouw neemt bij het opstellen van een plan om doorontwikkeling van de Maasplassen mogelijk te maken.
3
Bevoegdheid Het betreft autonome bevoegdheid van de Provincie Limburg.
4
Voorstel aan Provinciale Staten Provinciale Staten wordt gevraagd te besluiten: 1. Het voorliggende plan ‘Maasplassen 2.0’ vast te stellen als leidende beleidsambitie voor de doorontwikkeling van de Maasplassen in de Provincie Limburg, en dit concreet op te nemen in het nog op te stellen Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie. 2. Een investeringsbijdrage van €3 miljoen te oormerken voor de realisatie van het plan ‘Maasplassen 2.0’ ten laste van de intensiveringsmiddelen Toerisme & Recreatie c.q. Onvoorzien 2016-2019. 3. Gedeputeerde Staten op te dragen de uitvoering van het plan ‘Maasplassen 2.0’ voortvarend ter hand te nemen en, voor het beschikken van de benodigde middelen inclusief binnen te halen cofinanciering, zo nodig een begrotingswijzing en/of concreet uitvoeringsbesluit aan Provinciale Staten voor te leggen. 4. Gedeputeerde Staten op te dragen om over de uitvoering van dit voorstel periodiek te rapporteren via de Programmaverantwoording in de Jaarstukken en Begroting. 5. Gedeputeerde Staten op te dragen de voortgang van dit plan tussentijds, twee jaar na inwerkingtreding (in 2018), en na het verstrijken van de looptijd (in 2020) te evalueren en hierover te rapporteren aan Provinciale Staten.
1
5
Argumenten / toets duurzaamheidparagraaf Ten eerste dient dit actieplan ‘Maasplassen 2.0’ ertoe om een optimale benutting van het recreatiepotentieel om een aanvullend toeristisch aanbod op land te waarborgen. Ten tweede richt het plan zich op een verbindend vaarroutenetwerk in Midden- en Noord-Limburg, de doorontwikkeling van de Maasplassen enerzijds, en de doorontwikkeling van toeristische voorzieningen in de groene gebieden in Midden- Limburg en rondom de cultuur/historische sites, anderzijds. Ten derde omvat het voorstel het wegnemen van financieel knellende regelgeving als het Limburgs Kwaliteits Menu (LKM) en versoepeling van de positie van Rijkswaterstaat in zoverre deze de doorontwikkeling in de weg staat. We doen hiervoor twee soorten voorstellen. De eerste categorie betreft procesmatige voorstellen; de tweede categorie omvat inhoudelijke impulsen.
6
Risico’s De belangrijkste onzekerheden en risico’s voor de Provincie zijn: 1. Of de initiatieven van de provincie gesteund worden door de stakeholders. 2. Dat de investeringsbijdrage niet het gewenste resultaat oplevert en andere financiers achterblijven. 3. Dat het wegnemen van knellende regelgeving door andere machten niet mogelijk blijkt. Risicobeheersing kan plaatsvinden door: - als regisseur met de partners en stakeholders eerst te sonderen wat zij willen en kunnen alvorens tot projecten en investeringen te besluiten; - pas na onderhandeling over cofinanciering en revolverendheid tot investering te besluiten; - convenanten te sluiten met medeoverheden om dit te organiseren.
2
Initiatiefvoorstel Van den Akker – Kirkels (VVD): ‘Maasplassen 2.0’ No: I-
1.
Onderwerp Maasplassen 2.0
2.
Inleiding/aanleiding inclusief beoogd resultaat De Maasplassen trekken jaarlijks vele watersporters en recreanten op, in en om het water. Toch kan dit nogveel beter. Om echt door te breken als een van de grootste aaneengesloten en aantrekkelijkste watersportgebieden in ons land en daarbuiten is het essentieel dat het bekender wordt en investeringen plaatsvinden. Als eerste aanzet hiertoe is het Nautisch Programma van Eisen Maasplassen Limburg in 2013 gepresenteerd en goed ontvangen. Hoewel de uitvoering nog loopt, zijn de meeste projecten inmiddels gerealiseerd1. We kunnen constateren dat het een succes is maar dat er tegelijkertijd nog een hoop kansen liggen. Het zou zonde zijn van de ingezette koers om nu stil te vallen. Nu is juist het moment om voortvarend door te pakken. Dat beogen we in dit initiatiefvoorstel ‘Maasplassen 2.0’. Deze doelstelling formuleert ook het coalitieakkoord ‘In Limburg bereiken we meer!’: “We gaan voor een sterke positionering van de waterrecreatie, met de Maas als een verbindend element door heel Limburg en de potentie van de Maasplassen in MiddenLimburg.” en als maatschappelijke opgave voor de sector: “Toerisme & recreatie als buitenkans voor Limburg: geef een nieuwe en verfrissende impuls aan die andere grote voor Limburg belangrijke sector: het toerisme en de recreatie.” Hoewel de Voorjaarsnota 20152 noch de begroting 2016 nadere duiding aan deze ambitie geven, onderkent de projectbijlage3 wel degelijk dat de Maasplassen deze verfrissende impuls behoeven: “De Maasplassen vormen een veelzijdig gebied 4, dat door zijn bijzondere karakter veel potenties heeft. Het gebied kent verschillende functies, zoals afvoer van water, transport over water, natuur en landschap, wonen, bedrijvigheid en recreatie, die stuk voor stuk een claim leggen op de beschikbare ruimte. Doordat deze claims onderling strijdig (kunnen) zijn en vaak niet met elkaar in evenwicht, is er in toenemende mate een impasse ontstaan in de gewenste/noodzakelijke ontwikkeling van de Maasplassen. Met individuele projecten of met plannen per functie / deelgebied kan de impasse in het gebied niet worden doorbroken. De sleutel tot succes ligt in een integrale aanpak van het gebied, waarbij op duurzame wijze aandacht wordt geschonken aan hoogwaterbescherming, behoud en ontwikkeling van natuur en landschap en de gewenste ontwikkelingen met betrekking tot leisure/(water)sport, bedrijvigheid en wonen.”
1
Zie Bijlagen 3 en 4: stand van zaken Projectportfolio Nautisch Programma van Eisen; Overzicht projecten voormalig Regiofonds Midden-Limburg – Programmalijn Maasplassen (brief Gedeputeerde Staten, 20 oktober 2015). 2 De Voorjaarsnota stelde enkel op p.10: “Innovatieve ondernemers leggen dwarsverbanden waar kansen liggen. De toeristische kansen van grote bestaande en nieuwe leisure-projecten (Leisurering Parkstad, Maasplassen, grote evenementen) kunnen op basis van degelijke businesscases met commitment van bedrijfsleven en investeerders een belangrijke bijdrage leveren.” 3 Projecten Bijlage Begroting 2016. 9. Maasplassen, p.45. 4 Zie Bijlage 2 voor een kaart van het plangebied van het Masterplan Maasplassen (2011). 3
Met als doelstelling: “Het optimaal en duurzaam benutten van het economisch potentieel van de Maasplassen en het in balans brengen van de verschillende functies, zodat de Maasplassen als herkenbaar en samenhangend gebied op de kaart worden gezet en daarmee een functie kunnen vervullen in de branding van Midden-Limburg.”
Ondanks dat de Maasplassen bij de programmabegroting geen aparte projectstatus meer genieten, staat deze doelstelling volgens ons nog als een paal boven water. Wij willen met dit initiatiefvoorstel daar recht aan doen en bereiken dat de Provincie Limburg de ingezette koers voortzet. In de bij de Voorjaarsnota aangenomen motie inzake doorontwikkeling waterrecreatie in Midden- en NoordLimburg5 hebben Provinciale Staten al uitgesproken dat de Provincie Limburg in 2015 het voortouw neemt bij het opstellen van een plan om doorontwikkeling van de Maasplassen en een verbindend vaarroutenetwerk in Midden- en Noord-Limburg mogelijk te maken. Daarvoor waren vier overwegingen van belang: 1. Om de verdere potenties van de Maasplassen ten volle te benutten, verdient de waterrecreatie in Midden- en Noord-Limburg tijdig een nieuwe stimulans. 2. Het Nautisch Programma van Eisen Maasplassen 2013 is immers reeds voor een aanzienlijk deel uitgevoerd. 3. De optimale benutting van het recreatiepotentieel in dit gebied vraagt om een aanvullend toeristisch aanbod op land gericht op ‘slecht-weer’ recreatie en verlenging en verbreding van het toeristisch seizoen. 4. Ook -financieel- knellende regelgeving als het Limburgs Kwaliteits Menu en de positie van Rijkswaterstaat staan deze doorontwikkeling in de weg en moeten opgelost worden. In lijn met de motie formuleert dit plan ‘Maasplassen 2.0’ daartoe nog in 2015 nadere ambities in onderhavig initiatiefvoorstel met een provinciale investering van €3 miljoen, gedekt uit de intensiveringsmiddelen Toerisme & Recreatie c.q. Onvoorzien (zie paragraaf 7). Als vervolg op het Nautisch Programma van Eisen valt te denken aan de ontwikkeling van de haven van Thorn, de Mauritshaven van Wessem, de Noordplas, De Oolderplas en de Roerdelta. Roermond is al bekend in een grotere regio vanwege het Designer Outlet Center. Wij ambiëren dat het economisch en toeristisch-recreatief onderscheidend vermogen van Midden-Limburg verder uitgebouwd wordt op het gebied van natuur, cultuur, historie, wellness, en horeca. Dit zorgt voor een totale kwaliteitsimpuls voor het hele gebied en alle stakeholders.
3.
Bevoegdheid Het betreft autonome bevoegdheid van de Provincie Limburg.
5
Motie Van den Akker c.s., nr. 663 – zie Bijlage 1 4
4.
Voorstel aan Provinciale Staten Provinciale Staten wordt gevraagd te besluiten: 1. Het voorliggende plan ‘Maasplassen 2.0’ vast te stellen als leidende beleidsambitie voor de doorontwikkeling van de Maasplassen in de Provincie Limburg, en dit concreet op te nemen in het nog op te stellen Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie. 2. Een investeringsbijdrage van €3 miljoen te oormerken voor de realisatie van het plan ‘Maasplassen 2.0’ ten laste van de intensiveringsmiddelen Toerisme & Recreatie c.q. Onvoorzien 2016-2019. 3. Gedeputeerde Staten op te dragen de uitvoering van het plan ‘Maasplassen 2.0’ voortvarend ter hand te nemen en, voor het beschikken van de benodigde middelen inclusief binnen te halen cofinanciering, zo nodig een begrotingswijzing en/of concreet uitvoeringsbesluit aan Provinciale Staten voor te leggen. 4. Gedeputeerde Staten op te dragen om over de uitvoering van dit voorstel periodiek te rapporteren via de Programmaverantwoording in de Jaarstukken en Begroting. 5. Gedeputeerde Staten op te dragen de voortgang van dit plan tussentijds, 2 jaar na inwerkingtreding (in 2018), en na het verstrijken van de looptijd (in 2020) te evalueren en hierover te rapporteren aan Provinciale Staten.
5.
Risico’s Het Uitvoeringskader Sturing in Samenwerking in acht nemend, onderscheiden wij bij het plan ‘Maasplassen 2.0’ vijf rollen voor de Provincie Limburg: 1. (mede)initiator, met medeoverheden, ondernemers en verenigingen 2. financier (via eigen -al dan niet revolverende- investeringen, subsidies) 3. facilitator (via gebiedsontwikkeling) 4. bevoegd gezag (als vergunningverlener en handhaver) 5. samenwerkingspartner met gemeenten, ook over de grens De belangrijkste onzekerheden en risico’s voor de Provincie zijn: 1. Of de initiatieven van de provincie gesteund worden door de medeoverheden (gemeenten, Rijkswaterstaat), ondernemers, verenigingen en omwonenden. Beheersing: als regisseur met de partners en stakeholders eerst sonderen wat zij willen en kunnen alvorens tot projecten en investeringen te besluiten. 2. Dat de investeringsbijdrage niet het gewenste resultaat oplevert en andere financiers achterblijven. Beheersing: pas na onderhandeling over cofinanciering en revolverendheid tot een investeringsbijdrage besluiten. 3. Dat het wegnemen van knellende regelgeving door andere machten niet mogelijk blijkt (landelijke / gemeentelijke regelgeving) Beheersing: convenanten sluiten met medeoverheden om dit te organiseren.
6.
Toelichting / kernargumenten / onderbouwing Het initiatiefvoorstel ‘Maasplassen 2.0’ wordt niet enkel geschraagd door de passage in het coalitieakkoord: “We gaan voor een sterke positionering van de waterrecreatie, met de Maas als een verbindend element door heel Limburg en de potentie van de Maasplassen in Midden5
Limburg.” We grijpen ook terug op eerder vastgestelde visiedocumenten: het Masterplan Maasplassen, het Nautisch Programma van Eisen, het vlekkenplan “Maas en Meer” en de indertijd vastgestelde regiovisie het “Oog van Midden-Limburg” met de aldaar geïntroduceerde formule Blauw + Groen = Goud. Een formule die geheel Midden-Limburg, en daarbuiten, kan verbinden. Om dit te realiseren is een verder reikend actieplan noodzakelijk waarin de ambitie van de waterrecreatie wordt uitgevoerd, verbonden met de andere toeristisch/recreatieve potenties. De doorontwikkeling tot Maasplassen 2.0 is daartoe het middel. Om een en ander te kunnen financieren is voor de voorgestelde €3 miljoen investeringsbijdrage dekking voorzien binnen de intensiveringsmiddelen Toerisme en Recreatie c.q. Onvoorzien, en verder in cofinanciering door de regionale overheden en het bedrijfsleven. Hierdoor verwachten wij een multipliereffect tot zeker €10,0 miljoen aan investeringen 6 plus mogelijke inkomsten uit EUmiddelen. Gezien grensoverschrijdende aspecten van dit plan, verwachten wij door het binnenhalen van Europese projectmiddelen nog een groter effect te kunnen bereiken.
6.1. Doorontwikkeling waterrecreatie De Maasplassen trekken jaarlijks vele watersporters en recreanten op, in en om het water. Tal van watersporters en activiteiten zijn op en rond het water te vinden, zoals: zeilers, windsurfers, roeiers, kanovaarders, kajakkers, waterskiërs, waterscouts, wakeboarders, stand-up-peddlers, sportvissers en duikers. Daarnaast zijn er natuurlijk de plezierboten en recreanten langs het water: in de natuur of bij vakantiewoningen, pretparken of evenementen. Al deze activiteiten zorgen niet alleen voor veel plezier, maar ook voor omzet, economische activiteit en daarmee werkgelegenheid: -
-
Met 39 aaneengesloten plassen over een afstand van 43 km vormen de Limburgse Maasplassen een uniek en aantrekkelijk gebied voor watersport en waterrecreatie. De jachthavens van de Maasplassen ontvangen jaarlijks totaal 8.500 passanten, die gemiddeld 1,5 nacht verblijven. Het gebied kent 41 bedrijven en locaties met totaal bijna 8.000 ligplaatsen voor watersporters. De bezetting ligt met ca. 85% onder het landelijk gemiddelde. De verenigingshavens kennen echter wachtlijsten, terwijl juist de commerciële exploitanten uitbreidingsplannen hebben. In de nabije toekomst is de verwachting dat het aandeel korte (extra) vakanties in hotels en bungalows voor verblijfsrecreanten zal toenemen. De markt van hotelboten groeit enorm ca. 20% per jaar. Rond de Maasplassen kent het verblijfsaanbod echter nog een te eenzijdig en beperkt toeristisch karakter.7
Het vergroten van het activiteitenaanbod door festivals (Solar is nu een van de weinige), grotere watersportwedstrijden en evenementen (bijvoorbeeld een verbinding met een grote watersportbeurs als Boot Düsseldorf, vergelijkbaar met HISWA Amsterdam), kan dit waterrijke gebied nog bruisender maken. Vanuit de betrokken ondernemers, verenigingen en overheden klinken signalen dat men de bij het Nautisch Programma van Eisen ingezette koers en aanpak wil voortzetten. Hierbij werd gekozen voor proactief programmamanagement in de regio, subsidiemogelijkheden om investeringen te stimuleren en overleg en afstemming om deze te realiseren. Het gaat om duurzame maatregelen, aanbod vernieuwen, de markt verbreden en De in Bijlage 3 opgenomen Projectportfolio over de Voortgang van het Nautisch Programma van Eisen toont aan dat eind 2014 €2,0 miljoen provinciale investeringen bij 21 projecten hebben geleid tot een totale investering van €5,3 miljoen. 7 Nautisch Programma van Eisen Maasplassen Limburg (2013). 6
6
daadwerkelijk ‘bruggen slaan’. De Provincie regisseerde dit door initiatieven en projecten te clusteren en te optimaliseren naar de doelstellingen van het Nautisch Programma. Hierbij zijn naast ondernemers ook (watersport)verenigingen en gemeenten betrokken. Partijen zijn in principe zelf aan zet om de benodigde middelen vrij te maken en zo nodig een verzoek tot cofinanciering bij de provincie of andere overheden in te dienen. Gedeputeerde Staten berichtten eind 2014 dat deze aanpak werkt: “Ondernemers en organisaties in het Maasplassengebied trekken sinds enige tijd weer echt samen op, de dynamiek groeit, de gezamenlijke koers is uitgezet en er is begrip voor elkaars positie en verantwoordelijkheid. Daarmee legt het NvPE niet alleen de basis voor nieuwe investeringen in deze periode, maar wordt ook de voedingsbodem gecreëerd voor ondernemerschap en initiatief in de toekomst.”8 Voor deze nieuwe investeringen en initiatieven in de toekomst is daarom een vervolgplan nodig. Ten eerste dient dit actieplan ‘Maasplassen 2.0’ ertoe om een optimale benutting van het recreatiepotentieel en aanvullend toeristisch aanbod op land te waarborgen. Dit heeft als doel zogenaamde ‘slecht-weer’ recreatiemogelijkheden te bieden én verlenging en verbreding van het toeristisch seizoen. Zo moet bijvoorbeeld nu op enkele dagstranden betaald worden om er van gebruik te maken. Ten tweede richt het plan zich op een verbindend vaarroutenetwerk in Midden-, Noord- én Belgisch Limburg, de doorontwikkeling van de Maasplassen enerzijds, en de doorontwikkeling van toeristische voorzieningen in de groene gebieden in Midden-Limburg en rondom de cultuur/historische sites, anderzijds. Hierbij kan worden aangehaakt op de publiek-private samenwerking tussen het Rijk, de provincies en de waterrecreatiesector 9. Daartoe hebben de betrokken partijen onlangs in de “Basisvisie Recreatietoervaart 2015-2020” afspraken gemaakt. Het routenetwerk omvat 188 km vaarweg in Limburg, beheerd door Rijkswaterstaat. Zo speelt de doorvaart via de Maas naar België een belangrijke rol in het landelijke toervaartnet. 10 In Limburg zijn een aantal verbindingen van het toervaartnet opgewaardeerd, zoals de historische ‘Willemsroute’ Maastricht-Vlaanderen en het verbindingskanaal naar de Mookerplas. Sinds 2015 worden de sluizen en bruggen op de Maasroute 7x24 uur bediend. Hier draagt de Provincie Limburg gedurende 10 jaar €1 miljoen aan bij. Ten derde omvat het voorstel het wegnemen van financieel knellende regelgeving als het Limburgs Kwaliteits Menu11 en versoepeling van de positie van Rijkswaterstaat in zoverre deze de doorontwikkeling in de weg staat. Sinds de hoogwaters van de Maas in 1993 en 1995, gelden vanuit het Rijk voor de gehele Maasvallei strikte regels ten aanzien van het bouwen in het winterbed. Daardoor zit ook het Maasplassengebied praktisch gezien ‘op slot’. Deze regels zijn er in veel gevallen de oorzaak van dat initiatieven op het vlak van wonen, recreatie en toerisme tot de afgelopen jaren niet van de grond zijn gekomen. Om uit deze moeilijke situatie te geraken en om de economische potenties van het Maasplassengebied te kunnen benutten, is het noodzakelijk om projecten in het winterbed niet langer individueel maar op het niveau van gebiedsontwikkeling te beoordelen en deze regelgeving weg te nemen of te versoepelen. Beleidsmatige beperkingen voor
8
Voortgang Nautisch Programma van Eisen Maasplassen Limburg. Brief Gedeputeerde Staten aan de Statencommissie Economie, Bestuur en Duurzaamheid, 16 december 2014. 9 Publiek-private samenwerking vindt plaats in de Stichting Waterrecreatie Nederland tussen het Rijk, gemeenten, provincies, Unie van Waterschappen, ANWB, HISWA, sportvisserij Nederland en Platform Waterrecreatie. 10 Het Julianakanaal, het kanaal Wessem-Nederweert en de Zuid-Willemsvaart zijn de overige vaarwegen waar zowel de beroeps- als recreatievaart gebruik van maakt. 11 Zie het Provinciaal Omgevingsplan Limburg 2014 (POL 2014). 7
het winterbed voor de rivier verengen bijvoorbeeld de mogelijkheden om schepen tijdens het winterseizoen aan wal te halen. Ook staat het snelvaren in de regio onder druk. Gedeputeerde Staten hebben bij de begrotingsbehandeling voor 2016 al laten weten dat rond de Oolderplas en de Noorderplas diverse initiatieven door de betrokken overheden -waaronder ook Rijkswaterstaat- worden ondersteund om de rivierkundige eisen hanteerbaar te maken. Voor de Oolderplas heeft dit inmiddels geleid tot zodanige afspraken dat de realisatie daadwerkelijk opgepakt wordt. De initiatieven worden verder uitgewerkt zodat deze in een bestemmingsplan kunnen worden neergelegd. Vervolgens zullen de vereiste vergunningsprocedures worden doorlopen. De voorstellen van ‘Maasplassen 2.0’ zijn opgesplitst in twee categorieën. De eerste categorie betreft procesmatige voorstellen waarbij we ingaan op de regelgeving en hoe deze het beste aanpast en vormgegeven kan worden. De tweede categorie omvat de inhoudelijke impulsen.
6.2. Procesmatige voorstellen Om de Maasplassen tot een groter succes te maken zijn de volgende veranderingen noodzakelijk: 1. Een grotere inzet op de beschikbare ontwikkelruimte langs de rivier. Belangrijk is dat de planologie hiervoor op orde gemaakt wordt. Het valt te overwegen om met inzet van een Provinciaal InpassingsPlan (PIP) de benodigde ontwikkelruimte te creëren. 2. Voorgesteld wordt om het planologisch besluit zó in te richten dat er voor de meeste functies of investeringen, geen afzonderlijk planologisch besluit hoeft te worden genomen. Het planologisch kader voorziet er dan in dat de toevoeging van kleinschalige functies, vergunningvrij kan geschieden; daarmee kunnen ondernemers en investeerders snel aan de slag. Met flexibele toepassing van regelgeving kan een aantal specifieke aanpassingen van het watersportaanbod eenvoudig en zonder aanvullende procedures doorgevoerd worden. 3. Creëer een stelsel van aanlegvergunningen voor de toevoeging van zwaardere of grotere functies, zodat de proceduretijd zo kort mogelijk wordt. Dit zorgt ervoor dat de ondernemers sneller aan de slag kunnen en kosten geminimaliseerd worden. 4. Wijs planologische zones aan met vrijheid van vestiging voor watertoeristisch gebonden verblijf, handel en diensten. Experimenteer daarbij met zgn. ‘regelvrije zones’. 5. Gebruik de mogelijkheid tot vereenvoudiging van regelgeving uit de nieuwe Omgevingswet.12 6. Zet als Provincie in op een convenant met het Rijk om zo de nodige beleidsruimte te creëren en te verankeren. 7. Kies voor de introductie van meer ‘drijvende elementen’ die inpasbaar zijn binnen het beleid “Ruimte voor de Rivier” en/of “Rijksbeleidslijn Grote Rivieren”. 8. Creëer eenvoudige of vergunningsvrije toelatingsmogelijkheden voor ambulante handel te water. 9. Samenwerkingsvormen binnen het opvolgend project Maasplassen dienen flexibel te zijn. Op programmaniveau dienen deze gevonden te worden tussen overheid en organisaties. Op projectniveau, tussen overheid, organisaties en ondernemers. Deze flexibiliteit zal de projecten en ondernemers ten goede komen. 10. Daar het ontwikkelen in het gebied van de Maasplassen vrijwel altijd buiten de ‘rode contouren’ plaatsvinden, zal er met de huidige regelgeving, (financieel) voldaan moeten 12
Momenteel in behandeling bij de Eerste Kamer (EK 33.962, A). 8
worden aan het LKM. Gezien de hoge kosten die het bouwen aan de Maas met zich mee brengt, is het raadzaam de financiële component van het Limburgs Kwaliteits Menu voor een beperkte periode (tot ultimo 2019) in dit gebied op te schorten, in zoverre aanvragen binnen het kader van ‘Maasplassen 2.0’ passen. Het effect zal zijn dat de investerings/rendementsdrempel zal worden verlaagd, waardoor we meer investeerders kunnen verwachten.
6.3. Inhoudelijke impulsen De volgende impulsen geven ‘Maasplassen 2.0’ inhoudelijk richting: 1. Professionalisering van stalling en onderhoudsbedrijven zodat mensen makkelijker hun boot kunnen stallen maar ook onderhouden. 2. Ruimte voor combinatie met een verhuurbedrijf moet mogelijk zijn. De laatste jaren is het aantal botenbezitters teruggelopen en is er meer vraag ontstaan naar het huren van boten voor een dag of weekend.13 3. Water(sport) en verblijfsrecreatie staan ogenschijnlijk met de rug naar elkaar. Zij zijn nog te weinig zichtbaar met elkaar verbonden, mede doordat nauwelijks naar elkaar verwezen wordt. Stimuleer dat de water(sport) en verblijfsrecreatie meer met elkaar gaan ondernemen. Het gezamenlijk aanbieden van arrangementen maakt het verder aantrekkelijk voor de watersporter en recreant. 4. Verbeter de vaarstructuur: creëer verbindingen tussen (meer) plassen en tussen rivier en plassen waar nodig. Dit maakt het interessanter voor de waterrecreant omdat de keuze uit het aantal vaarroutes toeneemt en meer variatie geboden kan worden voor nieuwe recreanten en voor terugkerende gasten. Haak hierbij aan op de Basisvisie Recreatietoervaart Nederland 2015-2020, maar maak ook afspraken met de Belgische en Duitse partners. 5. Verbeter de vaararrangementen én de faciliteiten voor het routevaren, zoals rondje-Maasen-kanalen met o.a. de Willemsroute (via VVV-programma’s en combitickets). 6. Méér reuring betekent méér gasten: ontsluit de natuurbeleving, de cultuurprogramma’s en de centra voor winkelen/horeca/wellness voor de waterrecreanten. 7. Intensiveer de promotie op de Nederlandse, Belgische en Duitse toerismemarkt; doe dit gerichter op de onderscheidenheid en veelzijdigheid van de Maasplassen. Dit kan in combinatie met het Designer Outlet Center omdat deze al bekend is in een grote regio en bovendien een grote cruise terminal ‘om de hoek’ krijgt. 8. Herintroduceer de richtinggevende formule: Blauw + Groen = Goud, waarbij blauw het water is, groen de natuur en het eindresultaat goud. 9. Door ook de natuur te betrekken bij de Maasplassen kan er een groter gebied gepromoot worden bij de toerist. Hierdoor kan men een verbinding maken met de achterlandgemeenten zoals Roerdalen (Meinweg), Nederweert (o.a. Eynderhoof en Kanalenviersprong), en Weert (o.a.Kempenbroek, Blauwe Meertje, center IJzeren Man/waterskibaan; Willemsroute). Dit verlengt het seizoen én de verblijfsduur van de gasten. 10. Bevorder het verenigingsleven. Veel van de watersport en opleiding daarbij draait op de vrijwilligers van de vele watersportverenigingen op en langs het water.
13
Zie bijvoorbeeld initiatieven als ‘vaar zonder zorgen’ waarbij men middels een abonnement overal in het land een boot kan huren. 9
7.
Afweging van alternatieven en motivering gemaakte keuze / toets duurzaamheidparagraaf
8.
Aangezien dit voorstel een logisch vervolg vormt op het Nautisch Programma van Eisen 2013 is dit niet zozeer van toepassing. Alternatief zou zijn om nu niets te doen. Het risico dreigt dan dat de ambities en financieringskansen bij zowel ondernemers, verenigingen als overheden verwateren. Ook de in hieronder opgesomde relatie met de Programmabegroting en financiële aspecten, bieden kansen om juist nu door te pakken.
Relatie met Programmabegroting – financiële aspecten Voorgesteld wordt om voor de uitvoering van dit voorstel €3,0 miljoen provinciale middelen voor te bestemmen, gedekt uit de intensiveringsmiddelen Toerisme & Recreatie c.q. Onvoorzien. Hierdoor verwachten wij een multipliereffect tot zeker €10,0 miljoen aan investeringen14 middels cofinanciering van regionale overheden en het bedrijfsleven, plus mogelijke inkomsten door cofinanciering vanuit EU-middelen. Beschikking van de uitvoeringsmiddelen vindt plaats op basis van concrete investeringsprojecten. Hieronder is voor de Voorjaarsnota 2015, Programmabegroting 2016, Financiële Eindejaarsbijstelling 2015 en motie-Van den Akker c.s. (nr. 663) aangegeven wat qua financiële aspecten de relatie is met dit initiatiefvoorstel. a. Programmabegroting 2016 1.2.7 Toerisme & Recreatie, p.32: Het “meerjarig Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie 2015-2019 heeft een verbinding met de volgende producten: Landbouw, ontwikkelopgave Natuur, Buitengoed Geul en Maas, Gebiedsontwikkeling algemeen, Cultuur en Monumenten. “Opstellen en uitvoeren van [Actieplan] waterrecreatie Midden- en Noord-Limburg in samenwerking met regionale overheden en bedrijfsleven (Motie 663)” De Maasplassen worden in de programmabegroting zelf niet expliciet genoemd15. In de begroting/meerjarenraming 2016-2019 zijn (nog) amper middelen opgenomen voor programmalijn Toerisme & Recreatie16. Hoewel het Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie uitgaat van de periode 2015-2019, wordt een voorstel hiertoe pas in het voorjaar van 2016 verwacht 17. Coalitieakkoord 2015-2019 “In Limburg bereiken we meer” Wel zijn in het coalitieakkoord voor 2016 t/m 2019 totaal €12,0 miljoen (€3,0 miljoen per jaar) intensiveringsmiddelen opgenomen voor Toerisme & Recreatie. Deze middelen zijn nog niet
De in Bijlage 3 opgenomen Projectportfolio over de Voortgang van het Nautisch Programma van Eisen toont aan dat eind 2014 €2,0 miljoen provinciale investeringen bij 21 projecten hebben geleid tot een totale investering van €5,3 miljoen. 15 “De stand van zaken van de middelen rondom het Nautisch Programma van Eisen (NPvE) is opgenomen onder Programmalijn 1.2. Innovatiekracht. De middelen rondom de MIP projecten zijn via het GOML toegekend en grotendeels besteed.” (Projecten Bijlage Begroting 2016, p. 46). Deze financiële stand van zaken ontbreekt echter in de Programmabegroting. 16 Zie Bijlage 5. De uitwerkingskosten voor het investeringsprogramma Toerisme & Recreatie van €50.000 worden gedekt uit de stelpost ‘procesmiddelen coalitieakkoord 2015-2019’ (1e begrotingswijziging 2016, 6 november 2015). 17 Mededeling portefeuillehouder inzake Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie 2016-2019 aan de Statencommissie Financiën, Economische zaken en Bestuur (kenmerk 2015/91807, 15 december 2015). 14
10
bestemd. Aangezien het volgens de hieronder aangehaalde Memorie van Toelichting bij de programmabegroting wel de bedoeling is om het Nautisch Programma van Eisen door te ontwikkelen, achten wij het opportuun om daarover wel nu besluiten te nemen. Gezien de grensoverschrijdende aspecten van dit plan verwachten wij door het binnenhalen van Europese projectmiddelen nog een groter cofinancierings- en multipliereffect te kunnen bereiken; dit mede in het kader van de inspanningsverplichting in het coalitieakkoord om uit Europese fondsen tenminste €100 miljoen te genereren in de periode 2015 – 2019. Memorie van Toelichting bij Programmabegroting 2016 2. Limburg werkt en groeit, p.11: inzet op een kwaliteitsimpuls van de sector toerisme en recreatie “op een aantal krachtige sleutelprojecten zoals doorontwikkeling van het Nautisch Programma van Eisen in de Maasplassen” 6. Limburg leefbaar en groen, p.19 in relatie tot de Maasveiligheid: “We leveren in 2016 actief input voor de evaluatie van de Rijksbeleidslijn Grote Rivieren (‘6d aanpak’) om economische dynamiek blijvend te realiseren in combinatie met waterveiligheid bij belangrijke projecten rondom de Maasplassen”. Projecten Bijlage bij Begroting 2016 9. Maasplassen, p.45: het Masterplan Maasplassen (2011) en de Intergemeentelijke Structuurvisie Maasplassen 2030 (2014) zijn vastgesteld en bestemde middelen [€3,0 miljoen] voor het Nautisch Programma van Eisen 2013 zijn toegekend aan projecten. Enerzijds wordt daarom “Maasplassen niet meer beschouwd als een zelfstandig programma in het kader van deze begroting en zal hierover in de toekomst niet meer apart worden gerapporteerd.” Anderzijds wordt gesteld dat doordat “claims onderling strijdig (kunnen) zijn en vaak niet met elkaar in evenwicht, er in toenemende mate een impasse [kan] ontstaan in de gewenste/noodzakelijke ontwikkeling van de Maasplassen. Met individuele projecten of met plannen per functie / deelgebied kan de impasse in het gebied niet worden doorbroken. De sleutel tot succes ligt in een integrale aanpak van het gebied, waarbij op duurzame wijze aandacht wordt geschonken aan hoogwaterbescherming, behoud en ontwikkeling van natuur en landschap en de gewenste ontwikkelingen met betrekking tot leisure/(water)sport, bedrijvigheid en wonen. b. Financiële Eindejaarsbijstelling Programmabegroting 2015 202 Agio-uitkering Verkoop Vennootschap BV (GS 20-10-2015), p.33. De meeropbrengst van de terugbetaling aan de Provincie Limburg in 2015 bedraagt € 4,7 miljoen. Dit bedrag is voor 2016 toegevoegd aan de ‘beleidsintensiveringsmiddelen onvoorzien 2016-2019’ en nog niet bestemd. c. Motie inzake doorontwikkeling waterrecreatie in Midden- en Noord-Limburg (nr. 663) Aangezien Provinciale Staten bij behandeling van de voorjaarsnota hebben uitgesproken dat “de provinciale inspanningen om dit actieplan uit te voeren gedekt worden vanuit een deel van de middelen Toerisme en Recreatie, Water en Onvoorzien, in cofinanciering met de regionale overheden en het bedrijfsleven”, bieden zowel de intensiveringsmiddelen Toerisme & Recreatie als Onvoorzien voldoende ruimte om de voorgenomen provinciale investeringen à €3,0 miljoen te financieren, die voortvloeien uit dit initiatiefvoorstel.
11
De hierboven geschetste noodzakelijke integrale aanpak van het Maasplassengebied is aanleiding voor dit initiatiefvoorstel en de financiële dekking daarvan.
9.
Juridische aspecten – deregulering 1. Gezien de hoge kosten die het bouwen aan de Maas met zich mee brengt is het raadzaam de financiële component van het Limburgs Kwaliteits Menu (LKM) voor een beperkte periode (tot ultimo 2019) in dit gebied op te schorten. Het effect zal zijn dat de investerings/rendementsdrempel zal worden verlaagd, waardoor we meer investeerders kunnen verwachten. 2. Gebruik de mogelijkheid tot vereenvoudiging van regelgeving uit de nieuwe Omgevingswet. 3. Zet in op een convenant met het Rijk om de nodige beleidsruimte te creëren en te verankeren. 4. Creëer eenvoudige of vergunningsvrije toelatingsmogelijkheden voor ambulante handel te water. Experimenteer hiervoor met ‘regelvrije zones’. 5. Vermijd zware planologische procedures daar waar dat kan, door het creëren van een eenvoudig stelsel van aanlegvergunningen. 6. Schrap het verplicht telkens registreren bij het waterschap voor kanovaren op de Roer.
10. Verbindingslijnen en andere visies
Masterplan Maasplassen (2011) Motie inzake leisurefunctie Midden-Limburg (Van Helvert c.s., nr. 302) Nautisch Programma van Eisen Maasplassen (2013) Provinciaal Omgevingsplan 2014 Intergemeentelijke Structuurvisie Maasplassen 2030 (2014)18 Basisvisie Recreatietoervaart Nederland 2015-2020 (2015) Regiovisie “Oog van Midden-Limburg” Vlekkenplan “Maas en Meer” Wetsvoorstel Omgevingswet 2015 Motie inzake doorontwikkeling waterrecreatie M- en N-Limburg (Van den Akker c.s, nr. 663)
11. Verdere planning, procedure en uitvoering
18
De looptijd van het plan ‘Maasplassen 2.0’ is van 2016 t/m 2019. Het plan geldt als leidende beleidsambitie voor de doorontwikkeling van de Maasplassen in de Provincie Limburg, en wordt concreet opgenomen in het nog op te stellen Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie. Voor de uitvoering wordt Gedeputeerde Staten opgedragen het plan ‘Maasplassen 2.0’ voortvarend ter hand te nemen en, voor het beschikken van de benodigde middelen inclusief binnen te halen cofinanciering, zo nodig een begrotingswijzing en/of concreet uitvoeringsbesluit aan Provinciale Staten voor te leggen.
Meer informatie is te vinden op: Intergemeentelijke Structuurvisie Maasplassen en bijbehorend Plan-MER. 12
Voorts wordt Gedeputeerde Staten opgedragen om over uitvoering van dit voorstel periodiek te rapporteren via de Programmaverantwoording in de Jaarstukken en Begroting.
12. Periodieke informatie/sturingsinformatie en risicobeheersing
Via Jaarstukken en Begroting Paragraaf Projecten Paragraaf Financieringen Paragraaf Verbonden Partijen Paragraaf Bedrijfsvoering Programmaverantwoording Voortgangsrapportages Regeling grote Projecten
13. Evaluatie Tussentijds, twee jaar na inwerkingtreding (2018); eindevaluatie na verstrijken looptijd (2020).
14. Communicatie Gericht op betrokken gemeenten in Midden-, Noord- en (de provincie) Belgisch Limburg, stakeholders (ondernemers, verenigingen, omwonenden) en (koepel)organisaties.
15. Meegezonden bijlagen 1. 2. 3. 4. 5.
Aanbiedingsbrief Motie inzake doorontwikkeling waterrecreatie in Midden- en Noord-Limburg Plangebied van het Masterplan Maasplassen 2011 Projectportfolio Nautisch Programma van Eisen 2013 (stand oktober 2015) Overzicht projecten voormalig Regiofonds Midden-Limburg – Programmalijn Maasplassen Fragment Programmabegroting 2016
13
ONTWERPBESLUIT PROVINCIALE STATEN VAN LIMBURG No: IOnderwerp: ‘Maasplassen 2.0’
Provinciale Staten van Limburg; gezien het voorstel van de leden Van den Akker en Kirkels van Provinciale Staten van Limburg van 22 december 2015, besluiten: 1. Het voorliggende plan ‘Maasplassen 2.0’ vast te stellen als leidende beleidsambitie voor de doorontwikkeling van de Maasplassen in de Provincie Limburg, en dit concreet op te nemen in het nog op te stellen Investeringsprogramma Toerisme & Recreatie. 2. Een investeringsbijdrage van €3 miljoen te oormerken voor de realisatie van het plan ‘Maasplassen 2.0’ ten laste van de intensiveringsmiddelen Toerisme & Recreatie c.q. Onvoorzien 2016-2019. 3. Gedeputeerde Staten op te dragen de uitvoering van het plan ‘Maasplassen 2.0’ voortvarend ter hand te nemen en, voor het beschikken van de benodigde middelen inclusief binnen te halen cofinanciering, zo nodig een begrotingswijzing en/of concreet uitvoeringsbesluit aan Provinciale Staten voor te leggen. 4. Gedeputeerde Staten op te dragen om over de uitvoering van dit voorstel periodiek te rapporteren via de Programmaverantwoording in de Jaarstukken en Begroting. 5. Gedeputeerde Staten op te dragen de voortgang van dit plan tussentijds, 2 jaar na inwerkingtreding (in 2018), en na het verstrijken van de looptijd (in 2020) te evalueren en hierover te rapporteren aan Provinciale Staten.
Aldus vastgesteld door de Provinciale Staten van Limburg in hun vergadering van
Mevrouw drs. J.J. Braam, griffier
De heer drs. Th.J.F.M. Bovens, voorzitter
14
Bijlage 1: Motie inzake doorontwikkeling waterrecreatie in Midden- en Noord-Limburg
Provinciale Staten van Limburg, in vergadering bijeen op 10 juli 2015, Constaterende dat: - het coalitieakkoord In Limburg bereiken we meer! stelt “We gaan voor een sterke positionering van de waterrecreatie, met de Maas als een verbindend element door heel Limburg en de potentie van de Maasplassen in Midden-Limburg”; - de voorliggende Voorjaarsnota geen nadere duiding geeft aan deze ambitie. Overwegende dat, - de waterrecreatie in Midden- en Noord-Limburg een extra stimulans verdient; - het Nautisch Programma van Eisen Maasplassen 2013 zo goed als in uitvoering is; - er behoefte is aan een nieuw, allesomvattend actieplan, waarin de ambitie van de waterrecreatie wordt uitgevoerd; - optimale benutting van de recreatiepotentie vraagt om een aanvullend toeristisch aanbod op het land, met als doel, het bieden van zogenaamde ‘slecht-weer’ recreatie aanbod én verlenging en verbreding van het toeristisch seizoen; - dit actieplan zich m.n. moet richten op een verbindend vaarroutenetwerk in Midden- en Noord-Limburg en doorontwikkeling van de Maasplassen enerzijds, en de doorontwikkeling van toeristische voorzieningen in de groene gebieden in Midden-Limburg en rondom de cultuur/historische sites anderzijds; - ook -financieel- knellende regelgeving als het Limburgs Kwaliteits Menu en de positie van Rijkswaterstaat deze doorontwikkeling in de weg staan en opgelost moet worden; Spreken uit dat: - de Provincie Limburg in 2015 het voortouw neemt bij het opstellen van dit actieplan om doorontwikkeling mogelijk te maken en knellende regelgeving weg te nemen; - de provinciale inspanningen om dit actieplan uit te voeren gedekt worden vanuit een deel van de middelen Toerisme en Recreatie, Water en Onvoorzien, in co-financiering met de regionale overheden en het bedrijfsleven.
en gaan over tot de orde van de dag.
VVD Van den Akker
PvdA Kuntzelaers
CDA Mackus
SP Schaminée
D66 Vaessen
15
Bijlage 2: Plangebied van het Masterplan Maasplassen 2011
16
Bijlage 3: Projectportfolio Nautisch Programma van Eisen 2013 (stand oktober 2015)
Projecten
Aanvragende Partij 1.
Planning
Investering
Totale
NvPE
investering
Gemeente Leudal
€200.000
€750.000
Gemeente Leudal
€200.000
€708.818
Gebiedsuitwerkingen en grote projecten
Herinrichting havenfront Hanssum Neer 2e fase herinrichting havenfront Hanssum Automatisering brug Thorn / route Land
Grouwels Vastgoed
*
Gemeente Maasgouw
*
Gemeente Maasgouw
*
van Thorn en gebied Maasresidence Nautische Boulevard Wessem inrichting buitenruimte Nautische Boulevard beeldkwaliteit Filcom 2.
Maak oevers bereikbaar en beleefbaar Funbeach BV
€50.000
€130.000
Toeristische Visboothaven Oolderhof
Oolderhof
€50.000
€135.000
Funbeach waterterras
Funbeach BV
€50.000
€120.000
€50.000
€175.000
Gemeente Maasgouw
€39.101
€78.202
Gemeente Maasgouw
*
Gemeente Maasgouw
*
Apres Beachparty en poolparty locatie Panheel
3.
Maak bestemmingen bereikbaar via het water
Steiger Ool, amfibische eenheid
Resort Marina Oolderhuuske B.V. Roermond
Rondvaartkade Marina Oolderhuuske
Maritimo Beheer B.V., Roermond
Rondvaart steiger Stevensweert Passagiervaart-voorzieningen Wessem Passagiervaart-voorzieningen Thorn 4.
Breng variatie aan in haventypologieën
Jachthaven de Rosslag
Maasplassen Herten BV
€50.000
€130.000
Comfortparc Wessem
Euroresorts Projecten BV
€50.000
€420.000
Aanleg openboten-haven en
Hermus watersport
€50.000
€105.000
WSV Maas en Roer
€50.000
€175.000
Helenawerf
Helenawerf
€19.500
€39.000
Passantenhaven Thorn
Le village Blanc Thorn BV
trailerhaven Versterking wedstrijdzeil-haven Maas en Roer * 17
Passantenhaven Stevensweert
Maasplassen
*
Stevensweert BV Show en shoppinghaven Roermond
Koeweide Yachting bv
relatie met
h.o.d.n. Best Boats
riviercruise
*
-terminal innovatieve testlocatie Snellens
Snellens Watersport BV
*
Watersport 5.
Zorg voor doelgroep van de toekomst, zorg voor verjonging
Watersport-school Frissen
Waterportschool Frissen
€50.000
100.000
Wakeboard-baan & aquafunpark
Funbeach BV, Panheel
€50.000
128.000
Wakesurfschool Kahawai
Kahawai
€27.000
100.000
Roeiclub Aeneas
Aeneas
€50.000
105.000
Sharing haven Thorn
Thorner Zeilclub
6.
*
Maak water toegankelijk voor velen ook mensen zonder boot
Riviercruise-terminal –voorbereiding
Gemeente Roermond
€700.000**
Riviercruise-terminal –uitvoering
Gemeente Roermond
*
Partycruise Wessem
Cascade
rondvaartboot Maas-Binnenvaart
Stichting Maas Binnenvaart
museum
Museum 7.
€50.000
€1.400.000 €130.000
*
Positionering Maasplassen als aantrekkelijk gebied
Positionering Maasplassen
VVV Midden Limburg
€120.000
€257.000
Reserveringssysteem rondvaart-
Opdracht verleend aan
€50.000
?
steigers Maasplassen
Multimill
Project Schoolvaren
Watersportschool Frissen
€60.000
€120.000
Marketing plan riviercruise
VVV
* €2.015.601
Totaal
€5.326.020
Legenda Opgestart In uitvoering Afgerond
*Resterende middelen. Nog niet gerapporteerd aan Provinciale Staten.19 ** €50.000 toegekend (stand december 2014), resteert nog €650.000.
19
Voortgang Nautisch Programma van Eisen Maasplassen Limburg. Brief Gedeputeerde Staten 16 december 2014 / Jaarstukken. 18
Bijlage 4: Overzicht projecten voormalig Regiofonds Midden-Limburg – Programmalijn Maasplassen Projectgemeente
Project omschrijving
Leudal Maasgouw
Maasfront Hanssum, transformatie Soerendonck Leudal Havenfront Maasbracht/Maasgouw
Nederweert
Kanalenstructuur Nederweert
Roermond
Cultuureiland ECI Roermond
Maasbracht
Leudal
Extra kwaliteitsimpuls Havenfront Maasbracht Land van Thorn fase 1 Eiland in de Maas Paviljoen Ool C2 Uitvoering Masterplan Maasfront Hanssum
GOML
fonds bijdrage hoogwatermaatregelen
Maasgouw Maasgouw Roermond
De provincie heeft bij de afronding van Gebiedsontwikkeling Midden-Limburg (GOML) de verdere financiële afwikkeling (subsidies) op zich genomen. De inhoudelijke afwikkeling en uitvoering ligt bij de Samenwerking Midden-Limburg (SML) en de diverse betrokkenen in het veld.
19
Bijlage 5: Fragment Programmabegroting 2016 Programmabegroting 2016, p. 33, als vastgesteld door Provinciale Staten op 6 november 2015:
2e Begrotingswijziging, als vastgesteld door Provinciale Staten op 11 december 2015:
20
