INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v TEN GELEIDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii
DEEL 1. HET BEGRIP FRANCHISING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 HOOFDSTUK 1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Historiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. De economisch-commerciële invalshoek . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Principes – werking van franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . HOOFDSTUK 2. ALGEMENE PRINCIPES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Europees recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het begrip franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het begrip franchisecontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Belgisch recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Knowhow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Intuitu personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Zelfstandigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Exclusiviteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Categorieën van franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Producentenfranchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Distributiefranchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Dienstenfranchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Industriële franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Masterfranchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Soft- en hard-franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Andere soortgelijke distributiekanalen . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Soorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Benoemde overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Lasthebber, makelaar, commissionair . . . . . . . . . . . . . 1.2. Handelsagent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Handelsvertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4. Alleenverkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
3 3 4 4 5
13 13 13 13 13 14 16 16 20 22 24 26 26 26 27 27 27 28 29 30 30 31 31 31 32 33 33 ix
Inhoudsopgave
2.
Onbenoemde overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Filiaalbedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Affiliatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Inkoopcentrale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Coöperatieve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Joint-venture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.6. Licentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Voor- en nadelen van franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De franchisegever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De franchisenemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De verbruiker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
35 35 36 36 37 37 37 38 38 39 40
HOOFDSTUK 3. WETGEVING EN RECHTSBRONNEN . . . . . . . . . Afdeling 1. België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Algemeen besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Europese Unie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Inhoud van de VO 1988 nr. 4087 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Inhoud van de VO 1999 nr. 2790 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De Verordening zelf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Waarom een nieuwe VO? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Wat is nieuw? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Toepassingsgebied (art. 2, lid 1 en 2) . . . . . . . 1.2.2. Marktaandeel (art. 3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.3. “Hardcore”-restricties (art. 4, a), b), c, d) en e)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.4. Niet-concurrentie (art. 5) . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Niet-toepasselijkheid van de VO . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De Richtsnoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. De Richtsnoeren en franchisingcontracten . . . . . . . . 2.2.1. Algemene principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. In het bijzonder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Internationaal privaatrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Deontologische code . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43 43 43 43 49 50 50 54 54 54 54 55 55 55
x
56 57 58 59 59 60 60 60 64 65 66 66 67
Intersentia
Inhoudsopgave
DEEL 2. HET FRANCHISECONTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 HOOFDSTUK 1. HET CONTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Afdeling 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 § 1. Onbenoemd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 § 2. Consensueel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 § 3. Wederkerig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 § 4. Intuitu personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 § 5. Onder bezwarende titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 § 6. Opeenvolgend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 § 7. Zelfstandigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 § 8. Toetreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Afdeling 2. Het precontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 § 2. De precontractuele informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 1. Algemene principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 2. Bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 3. Franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 3.2. In het bijzonder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 3.2.1. Ten aanzien van de franchisegever . . . . . . . . . . 86 3.2.2. Ten aanzien van de franchisenemer . . . . . . . . . 87 3.2.3. Het voorcontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 3.2.4. Afbreken van onderhandelingen . . . . . . . . . . . 88 § 3. Precontractuele aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 1. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 2. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 § 4. Gebruikelijke clausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Afdeling 3. Het basiscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 § 2. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 1. Begin en duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 1.1. Bepaalde duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 1.2. Onbepaalde duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 2. De uitvoering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 2.1. De verplichtingen van de franchisegever . . . . . . . . . . 100 2.1.1. Overdracht van knowhow en intellectuele rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 2.1.2. Bijstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 2.1.3. Exclusiviteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Intersentia
xi
Inhoudsopgave
2.1.4. Leveringsplicht en stock . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.5. Franchiseraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. De verplichtingen van de franchisenemer . . . . . . . . 2.2.1. Financiële verplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. Gebruik van knowhow en intellectuele rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.3. Bevoorrading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.4. Beleidscontrole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.5. Handelsfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.6. Vertrouwelijk karakter en niet-concurrentie . 3. Het einde van het contract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Het verstrijken van de contractuele termijn . . . . . . . 3.2. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Vroegtijdige beëindiging wegens wanprestatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Overlijden en faillissement . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Post-contractueel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Gebruikelijke clausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Het masterfranchisingcontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Juridisch kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Nationaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Internationaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Gebruikelijke clausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Het modelcontract van ICC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Inhoudsopgave van het ICC Modelcontract . . . . . . . . . . . . . . .
126 127 128 128 128 128 129 129 131 132 132 132 132 135 135 137 137 137 138
HOOFDSTUK 2. ANDERE RAAKVLAKKEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Alleenverkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De Concessiewet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Franchising en concessie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141 141 142 142 143 144 144 145 155
xii
110 110 116 116 118 120 121 122 124 125 125 126
Intersentia
Inhoudsopgave
Afdeling 2. Handelshuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Intellectuele rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Merken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Knowhow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het kenteken, tekeningen en modellen . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Mededingingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Mededinging en franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Toepassingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Wet op de handelspraktijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Toepassingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Vestigingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 7. Arbeidsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
156 156 157 159 160 160 160 160 162 163 163 163 163 165 165 172 172 173 173 173
HOOFDSTUK 3. GESCHILLEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Op nationaal vlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Mediatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Rechtbanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Arbitrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Op internationaal vlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Europese Unie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Rechtsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Rechtbanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. Arbitrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Buiten EU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175 175 175 175 175 175 176 176 177 178 178 178 178 179 179 180 181 182 182 182
Intersentia
xiii
Inhoudsopgave
DEEL 3. EVALUATIE EN BESLUIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 HOOFDSTUK 1. EVALUATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 HOOFDSTUK 2. BESLUIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Afdeling 1. Op Belgisch vlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Afdeling 2. Op internationaal vlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
DEEL 4. BIJLAGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 BIJLAGE 1. CHECKLIST – FRANCHISINGCONTRACT . . . . . . . . . 197 BIJLAGE 2. WET VAN 27 JULI 1961 BETREFFENDE DE EENZIJDIGE BEËINDIGING VAN DE VOOR ONBEPAALDE TIJD VERLEENDE CONCESSIES VAN ALLEENVERKOOP . . . . . . 199 BIJLAGE 3. ONTWERP VAN WET BETREFFENDE DE PRECONTRACTUELE INFORMATIE BIJ COMMERCIËLE SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 BIJLAGE 4. VERORDENING (EG) 2790/1999 BETREFFENDE DE TOEPASSING VAN ARTIKEL 81, LID 3, VAN HET VERDRAG OP GROEPEN VERTICALE OVEREENKOMSTEN EN ONDERLING AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGINGEN . . 207 BIJLAGE 5. EUROPESE DEONTOLOGISCHE ERECODE VAN DE FRANCHISE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 BIBLIOGRAFIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 TREFWOORDENREGISTER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
xiv
Intersentia