INHOUDSOPGAVE 3
Voorwoord
I
II
Over pleegzorg 1. Wat is pleegzorg? 2. Wat is het verschil tussen pleegzorg en adoptie? 3. Wat is het verschil tussen pleegvoogdij en pleegzorg? 4. Wat is het verschil tussen pleegzorg en voogdij? 5. Is een steungezin en weekend- of logeergezin ook pleegzorg? 6. Wat is crisisopvang binnen de pleegzorg? 7. Wat betekent een ‘kamer met aandacht’? 8. Hoe komt pleegzorg voor meerderjarigen met een beperking tot stand?
13
Over pleegkinderen 9. Wie kan pleegkind of pleeggast worden? 10. Wie beslist of een kind bij een pleegzorger mag verblijven? 11. Kunnen alleen Belgische kinderen of gasten in pleegzorg verblijven? 12. Krijgt een pleegkind zelf informatie over de hulpverlening? 13. Heeft elk pleegkind een (jeugd)advocaat? 14. Wat als mijn pleegkind een andere (jeugd)advocaat wil? 15. Moet het pleegkind akkoord gaan met een uithuisplaatsing? 16. Moet de jeugdrechter het kind zelf horen?
25
III Over pleegouder worden
15 17 18 19 21 23 23 23
27 28 30 31 32 32 33 34
37
17. Wat moet ik doen als ik pleegouder wil worden? 18. Kan ik kiezen door welke dienst ik me laat begeleiden? 19. Kan iedereen pleegouder worden? 20. Moet ik wettelijk gezien een opleiding volgen om pleegouder te worden? 21. Moet ik als kandidaat-pleegzorger een uittreksel uit het strafregister voorleggen?
39 39 40 43 44
INHOUDSOPGAVE
5
22. Kan ik pleegouder worden als ik zelf een moeilijke jeugd kende? 45 23. Wanneer ben ik medisch geschikt om pleegouder te worden? 45 24. Kan ik een persoon uit mijn familie of omgeving opvangen? 46 25. Kan een grootouder pleegouder worden? 46 26. Kan ik het selectiedossier inkijken? 47 27. Kan de dienst voor pleegzorg het pleegzorgattest intrekken? 48 28. Wat kan ik als (kandidaat-)pleegouder doen als de dienst voor pleegzorg een attest weigert of het intrekt? 48 29. Heb ik als pleegouder een advocaat nodig? 49 30. Wie bepaalt welk kind in ons gezin opgevangen kan worden? 50 31. Mag ik als kandidaat-pleegouder zelf een bepaalde voorkeur uiten? 51 32. Welke informatie mag ik verwachten over de reden van plaatsing en de situatie van het gezin en het kind? 52 33. Hoe krijg ik als pleegzorger zicht op de medische geschiedenis van het kind? 54
IV Over pleegouder zijn Dagdagelijks 34. Wie neemt beslissingen over de opvoeding van een minderjarig pleegkind? 35. Wat als ouders stilzitten of hun ouderlijk gezag uitoefenen tegen het belang in van het kind? 36. Wie beslist over het kapsel van een kind? 37. Wie beslist of het pleegkind oorbellen, een piercing of een tattoo mag? Verblijf & huisvesting 38. Moet elk (pleeg)kind een aparte slaapkamer hebben? 39. Kan ik met mijn pleegkinderen naar Wallonië of naar een buurland verhuizen (Nederland, Frankrijk, Duitsland)? 40. Kan het pleegkind uit logeren gaan? Vrije tijd 41. Kan het pleegkind lid worden van de jeugdbeweging of van een sportclub?
6
INHOUDSOPGAVE
57 59 59 60 61 61 63 63 64 64 66 66
42. De ouders van het pleegkind gaan akkoord met de seksuele relatie van hun kind. Wij als pleegouders vrezen dat het kind hier niet aan toe is. Wat te doen? 67 Reizen 69 43. Kan het pleegkind mee op reis naar het buitenland, alleen of met de pleegzorger? 69 44. Wie kan een kids-ID of paspoort aanvragen voor het pleegkind? 71 45. De ouders van het pleegkind willen op vakantie met hun kind, kan dit? 72 School 74 46. Wie schrijft het pleegkind in op een school en beslist over de studiekeuze? 74 47. Kan een school een plaatsingsattest eisen? 75 48. Mag/moet ik het rapport ondertekenen van mijn pleegkind? 76 49. Moet ik als pleegzorger naar het oudercontact op school? 77 50. Mijn pleegkind spijbelt veel. Ben ik verantwoordelijk? 77 51. Wie draagt de schoolkosten van het pleegkind? 78 Godsdienst 79 52. Bij wie ligt het beslissingsrecht in verband met de levensbeschouwelijke keuzes (doop, besnijdenis, etc) voor het pleegkind: bij ouders of pleegzorgers? Kan ik als pleegzorger verplicht worden de ouders te volgen in hun keuze? 79 Ziekte/ongeval 81 53. Mijn pleegkind wordt ziek: wat nu? 81 54. Wie beslist over medische handelingen die niet (dringend) noodzakelijk zijn? 81 55. Wie beslist over de medisch noodzakelijke behandeling? 84 56. Wie heeft recht op de medische informatie van een pleegkind: het kind, de pleegouders, de ouders, de pleegzorgbegeleider, de verwijzer? Kan ook medische informatie van de ouders opgevraagd worden? 85 57. In het hulpverleningsdossier van het pleegkind zit heel wat medische informatie. Wie kan dit inkijken? 86
INHOUDSOPGAVE
7
58. Wie betaalt de medische kosten (o.a. de rekening van de huisarts, de ziekenhuisrekening of medische kosten in buitenland)? 59. Wie draagt de begrafeniskosten indien een pleegkind overlijdt tijdens de pleegzorg door ziekte of ongeval? 60. Het pleegkind pleegt zelfmoord. Zijn de pleegouders verantwoordelijk? Aansprakelijkheid en verzekering 61. Blijven ouders aansprakelijk voor schade veroorzaakt door het pleegkind? 62. Ben ik als pleegouder mee verantwoordelijk voor de daden van mijn pleegkind, of als het schade aanricht (bij derden of in het pleeggezin)? Is het pleegkind verzekerd? 63. Ben ik als pleegzorger verantwoordelijk voor de schulden van het pleegkind? Kan er beslag gelegd worden bij het pleeggezin? 64. Kunnen ouders klacht indienen tegen pleegouders als een pleegkind een ongeval heeft? 65. Wie moet de boete van het pleegkind voor zwartrijden op de trein betalen? 66. Mijn pleegkind werd meerderjarig en wordt aangesproken voor schulden uit de periode van zijn minderjarigheid? 67. De verzekering van de ouders/pleegouders betaalde een schadegeval veroorzaakt door de minderjarige. Kan zij die tussenkomst terugvorderen van het pleegkind nadat hij/zij meerderjarig wordt? 68. Kan een pleegkind dat nooit contact had met zijn ouders, verplicht worden in te staan voor de begrafeniskosten of andere schulden van die ouder? Sparen en zakgeld 69. Spaart de overheid voor een pleegkind? 70. Is er een vaste regeling omtrent zakgeld voor pleegkinderen? 71. Kan ik als pleegouder een rekening openen op naam van het pleegkind? Of kan het pleegkind dit zelf? Moeten de ouders dit weten?
8
INHOUDSOPGAVE
87 89 90 91 91
92
94 95 95 96
97
98 99 99 99
100
72. Wie kan geld afhalen van het spaarboekje van mijn pleegkind? Privacy en beroepsgeheim 73. Hebben wij als pleegouders beroepsgeheim? Wat betekent dat? 74. Welke informatie moeten wij als pleegouders doorgeven aan de begeleidende dienst? 75. Wat gebeurt met de informatie die het pleegkind vertrouwelijk meedeelt aan de begeleidende dienst? 76. De ouders van het pleegkind geven de pleegouder vertrouwelijke informatie door over zichzelf. Wat moet ik hiermee doen als pleegouder? 77. De voortvluchtige ouder van mijn pleegkind staat plots voor de deur. Moet ik dit aangeven aan de politie? 78. Kunnen pleegouders informatie uitwisselen met andere pleegouders? 79. Mogen pleegzorgers informatie wisselen met andere hulpverleners? 80. Kunnen pleegouders informatie uitwisselen met de ouders op een sociale netwerksite zoals Facebook of Netlog)? 81. Mogen pleegouders foto’s van hun pleegkinderen op een sociale netwerksite zoals bijvoorbeeld Facebook plaatsen? Kan het pleegkind mee op de gezinsfoto van het pleeggezin voor de nieuwjaarskaart? 82. Kunnen pleegouders zelf een website/blog beginnen over hun pleegkind? Dossier 83. Wat is het verschil tussen het pleegzorgdossier en het gerechtelijk dossier? 84. Kan een pleegkind zelf het hulpverleningsdossier inkijken (het dossier bij de begeleidende dienst, het dossier bij een gemandateerde voorziening, bij de Integrale Toegangspoort)? 85. Kan een minderjarige zelf het dossier op de jeugdrechtbank of sociale dienst van de jeugdrechtbank inkijken?
101 103 103 104 104
106 106 107 108 109
109 111 112 112
113 115
INHOUDSOPGAVE
9
86. Kan een meerderjarig geworden pleegkind zijn dossier nog inkijken? 87. Heeft de advocaat van de minderjarige toegang tot de dossiers van de minderjarige (dossier bij de jeugdrechtbank/ hulpverleningsdossier)? 88. De dienst voor pleegzorg houdt een dossier bij over ons als pleegouders en over ons pleegkind, kan een pleegouder dat dossier inkijken? 89. Kan een pleegouder het dossier bij de jeugdrechtbank inkijken? 90. Kunnen de ouders van het pleegkind informatie over de pleegouders inkijken in het dossier op de begeleidende dienst of op de jeugdrechtbank? 91. Kunnen we een afschrift krijgen van de gegevens die we in het hulpverleningsdossier zagen staan? 92. Ik vind dat er foutieve informatie in het dossier staat, kan ik dat laten rechtzetten? Acute situaties/onvoorziene omstandigheden 93. Wat als de ouders of de familie van mijn pleegkind onverwachts aan de deur staan? 94. Wat doe ik als mijn pleegkind wegloopt? 95. Het pleegkind is op bezoek bij de eigen ouders en komt niet terug? 96. Wat doe ik als ik vermoed dat mijn pleegkind in gevaar is (misbruik, verwaarlozing, geweld,…)? 97. Wie beslist bij een crisis om het pleegkind uit het pleeggezin weg te halen? 98. Wat gebeurt er met de pleegzorgsituatie als een van de pleegouders overlijdt? 99. Zal een pleegkind erven van mij? Of moet ik een testament opstellen?
V
10
Over ouders en familie 100. Wat als mijn pleegkind geen contact wil met zijn/haar ouders?
INHOUDSOPGAVE
115
116
116 117
118 119 119 120 120 120 121 122 124 126 126
127 129
101. Mag mijn pleegkind contact hebben met broers en zussen? 130 102. Mijn pleegkind wil op zoek naar zijn biologische vader. De moeder wil dit helemaal niet. Mag ik als pleegouder mijn kind ondersteunen in deze zoektocht? 131 103. Mag/kan een pleegkind de achternaam van de pleegfamilie aannemen? 132
VI
De regels van het pleegzorgspel: administratie en procedures 104. Wat wordt er wettelijk gezien verwacht van een pleegzorger? 105. Welke jeugdrechtbank of Integrale Toegangspoort is bevoegd om beslissingen te nemen met betrekking tot het pleegkind? 106. Wat is een afsprakennota en wat is een handelingsplan? 107. Kan ik als pleegouder zelf de pleegzorg stopzetten? 108. Wat gebeurt er met pleegkinderen als pleegouders uit elkaar gaan? 109. Kunnen ouders mijn pleegkind of pleeggast zomaar komen weghalen? 110. Kan ik als pleegouder ingaan tegen de beëindiging van de pleegzorg (of in beroep gaan tegen een beslissing)? 111. Kan het pleegkind zelf zich verzetten tegen een einde van de pleegzorg? 112. Hebben wij als pleegouders een bezoekrecht wanneer de pleegzorg eindigt? 113. Kan een pleegkind bij het einde van de pleegzorg toch bij het pleeggezin blijven wonen? 114. Het kind verblijft niet meer bij de pleegzorger maar deze draagt nog wel een aantal kosten. Is hiervoor vergoeding voorzien? 115. Kan een pleegkind het dossier van de dienst voor pleegzorg nog inkijken na het einde van de pleegzorg? 116. Een meerderjarig geworden pleegkind wil dat zijn pleegouders van hem erven en niet zijn ouders. Kan dit?
133 135
135 136 137 138 139 140 142 143 145
145 146 146
INHOUDSOPGAVE
11
117. Mijn pleegkind heeft geen identiteitspapieren. Kan dat? 118. Waar heeft mijn pleegkind domicilie? 119. Zowel de ouder als het kind wonen in bij de pleegzorger. Kan dit? 120. Is er een statuut voor pleegouders? 121. Hebben pleegzorgers recht op ouderschapsverlof? 122. Wat is pleegzorgverlof? 123. Aan pleegzorg doen, kost geld: krijg ik daar een vergoeding voor? 124. Kan ik mijn pleegzorgvergoeding combineren met de uitkering die ik krijg? 125. Kan ik aanspraak maken op vermindering onroerende voorheffing als pleegouder? 126. Is het pleegkind een persoon ten laste in de sociale zekerheid? 127. Heeft pleegzorg impact op de sociale huur? 128. Kan ik als pleegouder ook studiefinanciering krijgen voor mijn pleegkind? 129. Heeft pleegzorg invloed op het onderhoudsgeld van het pleegkind? 130. Zijn pleegkinderen fiscaal ten laste van de pleegouders? 131. Krijg ik kinderbijslag voor het pleegkind of zijn het de ouders? 132. Kan een pleegouder die voogd wordt nog een pleegzorgvergoeding ontvangen? 133. Gaat de dagvergoeding in het kader van schuldbemiddeling naar de pleegouder of kan deze ook rechtstreeks naar de kinderen gaan? 134. Wie bemiddelt bij conflicten tussen pleegouders en de dienst voor pleegzorg? 135. Mag ik mijn pleegzorgbegeleider uitnodigen op een verjaardagsfeest, doop, communie,… van mijn pleegkind? Nuttige adressen
12
INHOUDSOPGAVE
147 148 149 150 150 151 153 154 156 157 158 159 160 160 161 162
164 165 165
167
