Inhoudstafel
Inhoudsopgave
Voorwoord
3
Waarschuwing
5
Deel I: Algemene aspecten
23
Hoofdstuk 1 – Inleiding a. Definitie 1. Personen betrokken bij de levensverzekering 2. Wederzijdse prestaties 2.1. Premies 2.2. Prestaties 3. Draagwijdte van de verbintenis van de verzekeraar 3.1. Klassieke levensverzekering met een bepaalde prestatie 3.2. Levensverzekeringen in verband met beleggingsfondsen b. Forfaitaire aard van de levensverzekering 1. Uitsluitend forfaitaire prestaties 2. Gevolgen c. Rol van de levensverzekering 1. Dekking bij overlijdensrisico 2. Sparen 3. Levensverzekering als kredietmiddel
25 25 26 26 26 27 28 28 28 28 28 30 30 31 31 32
Hoofdstuk 2 – Reglementering en organisatie a. Historiek 1. Burgerlijk Wetboek 2. Wet van 11 juni 1874 (Wetboek van koophandel – verzekeringen in het algemeen) 3. Wet van 25 juni 1930 4. Koninklijke besluiten tot uitvoering van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen b. Geldende reglementering 1. Wet van 25 juni 1992 betreffende de landverzekeringsovereenkomst 2. Wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen 3. Wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid (WAP)
33 33 33
Levensverzekering
33 34 34 35 35 35 35 7
4. 5.
Programmawet van 24 december 2002 Het koninklijk besluit van 14 november 2003 betreffende de levensverzekeringsactiviteit (K.B. levensverzekeringen) 6. Koninklijk besluit van 22 februari 1991 houdende Algemeen Reglement betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen 7. Andere reglementeringen c. Europese bronnen d. Organisatie van de levensverzekering 1. Verzekeringsorganismen 2. Specialisatieregel
36
Hoofdstuk 3 – Gecombineerde levensverzekeringen a. Gewone verzekeringen 1. Verzekeringen bij leven 1.1. Verzekering van uitgestelde kapitalen 1.2. Lijfrenten 1.2.1. Algemeen 1.2.2. Verschijningsvormen van renten 1.2.3. Vestigingskapitaal 1.2.4. Omzetten van de lijfrente 1.3. Gemeenschappelijke kenmerken van de verrichtingen bij leven 2. Verzekeringen bij overlijden 2.1. Tijdelijke verzekering 2.1.1. Inleiding 2.1.2. Tijdelijke verzekering met gelijkblijvend kapitaal 2.1.3. Tijdelijke verzekering met afnemend kapitaal 2.2. Levenslange verzekering 2.3. Overlevingsverzekering b. Complexe verzekeringen 1. Algemeen 2. Gemengde verzekering 3. Levensverzekering met terugbetaling van premie bij overlijden 4. Levensverzekering met terugbetaling bij overlijden van een bedrag (reserve) 5. Verzekering op vaste termijn c. Toegevoegde verzekeringen d. Bruidsschats- en geboorteverzekeringen e. Aanvullende verzekeringen ongevallen en invaliditeit 1. Algemeen 2. Aanvullende verzekering van het ongevallenrisico (A.V.A.R) (in ’t Frans A.C.R.A.) 3. Aanvullende verzekering van het invaliditeitsrisico (A.V.I.R.) (in ’t Frans A.C.R.I.)
41 41 41 41 41 41 42 42 43
Hoofdstuk 4 – Indeling van de levensverzekeringen a. Takken 1. Algemeen
54 54 54
8
36 36 36 38 39 39 39
43 44 44 44 44 44 45 45 46 46 46 47 48 49 51 51 52 52 52 53
Wolters Kluwer
Inhoudstafel
2. 3. 4. 5.
Levensverzekeringen Bruidsschats- en geboorteverzekeringen Kapitalisatieverrichtingen (tak 26) Het beheer van collectieve pensioenfondsen 5.1. Beheer voor eigen rekening 5.2. Beheer voor rekening van derden b. Bijzondere categorieën 1. Algemeen 2. Levensverzekeringen in verband met beleggingsfondsen 3. Levensverzekeringen gebonden aan een afgezonderd fonds 4. Collectieve overeenkomsten 5. Groepsverzekeringen 6. Verzekeringen in verband met een individuele pensioentoezegging c. Risicoverzekeringen en spaarverzekeringen 1. Risicoverzekeringen 2. Spaarverzekeringen 3. Risicokapitaal d. Eenmalige verrichting en opeenvolgende verrichtingen 1. Algemeen 2. Eenmalige verrichting 3. Opeenvolgende verrichtingen
54 54 55 55 55 55 56 56 56 56 56 57 57 58 58 58 59 59 59 59 60
Deel II: Technische aspecten
61
Hoofdstuk 1 – Techniek van de levensverzekering die niet gebonden is met beleggingsfondsen a. Onderschrijvingsregels 1. Leeftijd 1.1. Bepalen van de leeftijd 1.2. Bijzondere gevallen 2. Gezondheidstoestand van de verzekerde 2.1. Criteria van medische schifting 2.2. Medische formaliteiten 2.2.1. Aard van de formaliteiten 2.2.2. Procedure 2.3. Wettelijkheid van de medische schifting 2.3.1. Aanspraak maken op een verzekeringsrecht 2.3.2. Beperking van de medische schifting bij groepsverzekeringen 2.3.3. Verbod genetische gegevens te verwerken 3. Geslacht 4. Beroep 5. Leefgewoonte b. Gegevens betreffende de overeenkomst 1. Duur van de overeenkomst 2. Betalingsmodaliteiten van de premie 2.1. Keuze tussen enige premie en periodieke premies 2.2. Spreiding van de duur van de periodieke premiebetalingen Levensverzekering
63 63 63 63 64 64 65 65 65 65 66 66 68 69 69 70 70 70 71 71 71 72 9
2.3. Vaste premies, stijgende premies of dalende premies 2.4. Premiesplitsing 2.5. Vaste of flexibele premies c. Regels toegepast op de tarieven 1. Technische grondslagen 2. Tarifering per product 3. Tariefvrijheid, referentienormen, minimumpremie 4. Verzwaard risico 5. Tariefwaarborg 5.1. Eenmalige verrichting (met eenmalige premie of met periodieke premies) 5.2. Opeenvolgende verrichtingen (eenmalige of flexibele opeenvolgende premies) 5.3. Verhoging van de waarborgen 6. Wijziging van het tarief d. Technische elementen 1. De voorvalwet – Sterftetabel 1.1. Definitie 1.2. Demografische gegevens 1.3. Gewone sterfte en oversterfte 1.4. Gebruik van de sterftetabellen door de verzekeraars 1.5. Referentietabellen 1.6. Bruidsschats- of geboorteverzekeringen of aanvullende verzekeringen 2. Technische interest 2.1. Begrip 2.2. Tariefwaarborg 2.3. Begrenzing van de technische rentevoet 2.3.1. Van richtlijn tot K.B. levensverzekeringen 2.3.2. Maximale rentevoet 2.3.3. Bijkomende beperkingen voor verzekeringen bij leven met een duur gelijk of korter dan acht jaar 2.4. Uitzondering bij de verzekeringen bij leven 2.5. Plicht aanvullende voorzieningen samen te stellen 3. Toeslagen 3.1. Begrippen 3.2. Inventaristoeslag 3.2.1. Functie 3.2.2. Verbruik 3.2.3. Afgeleide begrippen 3.3. Acquisitietoeslag 3.3.1. Functie 3.3.2. Verbruik 3.3.3. Afgeleid begrip 3.4. Inningstoeslag 3.4.1. Functie 3.4.2. Verbruik e. Wiskundige reserves en voorzieningen 1. Wiskundige reserves 10
72 73 73 74 74 74 74 75 75 76 76 76 76 77 77 77 77 79 79 80 81 81 81 81 82 82 82 83 83 83 84 84 85 85 85 85 86 86 86 86 86 86 86 87 87
Wolters Kluwer
Inhoudstafel
1.1.
2.
3.
f. De 1.
Wiskundige reserve en het gelijkheidsbeginsel 87 1.1.1. Gelijkheidsbeginsel bij de aanvang van de overeenkomst 87 1.1.2. Gelijkheidsbeginsel in de loop van de overeenkomst 87 1.2. Wiskundige reserve bij levensverzekeringen bij leven 88 1.3. Wiskundige reserve bij overlijdensverzekeringen 88 1.3.1. Principe 88 1.3.2. Toepassing: hernieuwbare tijdelijke verzekering 88 1.3.3. Verzekeringen met genivelleerde premies 89 1.3.4. De levenslange levensverzekering 89 1.4. Wiskundige reserve van gemengde levensverzekeringen 89 Afgeleide begrippen 89 2.1. De theoretische afkoopwaarde 89 2.2. De zillmeringswaarde 90 2.3. De wiskundige inventarisreserve 90 2.4. Beperkt recupereren van niet-afgeschreven acquisitiekosten 91 De voorziening voor verzekering leven 91 3.1. Definitie 91 3.2. Elementen die in aanmerking komen voor de berekening van de voorziening 91 3.3. Berekening van de voorzieningen voor verzekering leven 92 3.4. Minimumbedrag 93 3.5. Dekkingswaarden 93 3.6. Invloed van de voorzieningen voor verzekeringen leven op de solvabiliteitsmarge leven 93 3.6.1. Berekening van de solvabiliteitsmarge leven 93 3.6.2. Samenstelling van de solvabiliteitsmarge 94 verrichtingen in verband met de wiskundige reserve 95 De afkoop 95 1.1. Definitie 95 1.1.1. Afkoop 95 1.1.2. Afkoopwaarde 96 1.2. Afkoopvergoeding 96 1.2.1. Principe 96 1.2.2. Beperking van de vergoeding 96 1.2.3. Ontbreken van een afkoopvergoeding 97 1.3. Bestaan van het afkooprecht 97 1.3.1. Principe 97 1.3.2. Beperkingen 97 1.4. Procedure 98 1.5. Datum van uitwerking van een afkoop 98 1.6. Informatie voor de kandidaat-verzekeringnemer 99 1.6.1. Tabel met de afkoopwaarden 99 1.6.2. Vermelding van de kosten ten laste van de verzekeringnemer bij afkoop van de overeenkomst 99 1.6.3. Informatie betreffende de belastingregels bij vervroegde afkoop 99 1.6.4. Andere inlichtingen voor de verzekeringnemer 99 1.7. Jaarlijkse informatie 100
Levensverzekering
11
1.7.1. Verplichting 1.7.2. Uitzonderingen 1.7.3. Andere verplichte informatie 2. Reductie 2.1. Definities 2.2. Reductievergoeding 2.3. Bestaan van het recht op reductie 2.4. Modaliteiten van de reductie 2.4.1. De verzekeringnemer vraagt de reductie 2.4.2. Reductie op initiatief van de verzekeringsonderneming 2.4.3. Afkoop op initiatief van de verzekeringsonderneming 3. Opnieuw in werking stellen 3.1. Bestaan van het recht opnieuw in werking te stellen 3.2. Voorwaarden 3.3. Modaliteiten 4. Voorschot 4.1. Definitie 4.2. De interest 4.3. Voorwaarden 5. Omzetting 5.1. Begrippen 5.2. Modaliteiten 5.3. Fiscale gevolgen 6. Indexering 6.1. Probleem 6.2. Oplossingen g. Winstdeling 1. Bronnen en aard van de winstdeling 1.1. Bronnen van winstdeling 1.2. Onzekerheid over de winstdeling 2. De winstverdeling 2.1. Definitie 2.2. Algemene principes 2.3. Bijzondere regels 3. Winsttoekenning 3.1. Definitie 3.2. Principe van de toekenning 3.3. Ogenblik van toekennen 3.4. Toekenningsmodaliteiten 4. Informatie voor de verzekerden 4.1. Voor het onderschrijven van de overeenkomst 4.2. Jaarlijkse informatie 5. Afgezonderd fonds 5.1. Begrippen 5.2. Toepassingregels h. Samengevoegde overeenkomsten 1. Begrip 12
100 100 100 100 100 102 102 103 103 103 104 105 105 105 106 106 106 107 107 108 108 108 109 109 109 110 111 111 111 111 112 112 112 113 113 113 114 114 115 115 115 115 116 116 116 117 117 Wolters Kluwer
Inhoudstafel
2.
Toepassing
117
Hoofdstuk 2 – Techniek van de levensverzekeringen in verband met beleggingsfondsen a. Aard en oprichting van een beleggingsfonds 1. Aard van het investeringsfonds 2. Verband tussen de levensverzekeringsovereenkomst en het beleggingsfonds 2.1. Geboden mogelijkheden 2.2. Interne overdracht 3. Eenheden 4. Geen resultaatsverbintenis b. Werking van het beleggingsfonds 1. Verhogen of verlagen van het aantal eenheden 2. Verhogen of verminderen van de waarde van de eenheden 3. Bepaling van de waarde van het fonds (per eenheid) 3.1. Algemeen 3.2. Principe 3.3. Opschorting van de waardebepaling van de eenheid 4. Afkopen 5. Vereffening van een beleggingsfonds c. Informatie voor de verzekeringnemer 1. Algemeen 2. Beheersreglement 3. Periodieke verslagen 4. Jaarlijkse informatie
120 120 120 121 121 122 122 122 122 122 122 123 123 124 124 124 124 124 125
Hoofdstuk 3 – Commissie a. Vormen 1. Acquisitiecommissie 1.1. Doel 1.2. Beoogde overeenkomsten 1.3. Betaling 2. Inningcommissie 3. Rappelcommissie b. Reglementering c. Recht op commissie 1. Plaatsingsmandaat 2. Toekennen van commissie 2.1. Overeenkomsten met acquisitiecommissie 2.2. Overeenkomsten zonder acquisitiecommissie
126 126 126 126 126 126 127 127 127 128 128 128 128 129
Deel III: Juridische aspecten
131
Hoofdstuk 1 – De levensverzekeringsovereenkomst – Algemene aspecten a. Nominatieve aard b. Kanscontract
133 133 133
Levensverzekering
119 119 119
13
1. 2. 3. 4.
Probleem De burgerlijke thesis Opmerkingen Bevestiging van de aard van levensverzekering bij bepaalde betwiste vormen van verzekeringen c. Onderscheid van gelijkaardige verrichtingen 1. Kapitalisatieovereenkomst 2. Financiële (spaar)deposito d. Wetsconflicten 1. Ligging van het risico 2. Wet die geldt bij gebrek aan keuze van de partijen 3. Wet die geldt bij keuze van de partijen 3.1. Risico gelegen in België 3.2. Risico gelegen in een andere Lid-staat van de Europese Economische Ruimte 4. Dwingende wetten 5. Informatie over de toepasselijke wet
133 134 136 136 137 137 138 138 139 139 139 139 139 140 140
Hoofdstuk 2 – Totstandkomen van de overeenkomst 141 a. Toestemming 141 1. Bestaan van de wilsovereenstemming 142 1.1. Reclame en projecties 142 1.2. Verzekeringsvoorstel 143 1.2.1. Inhoud van het voorstel 143 1.2.2. Gevolgen van het voorstel 143 1.3. Te verstrekken inlichtingen aan de kandidaat-verzekeringnemer 144 1.3.1. Informatie van de verzekeringsonderneming 144 1.3.2. Een afschrift van de inlichtingen die hij schriftelijk heeft meegedeeld over het te dekken risico 144 1.3.3. Inlichtingen voorzien door het algemeen controlereglement 144 1.3.4. Inlichtingen voorzien door de wetgeving betreffende de overeenkomsten op afstand 145 1.3.5. Inlichtingen voorzien door het K.B. levensverzekeringen 145 1.3.6. Documenten ter beschikking van de verzekeringnemer 145 1.4. De overeenkomst 146 1.4.1. Het sluiten van de overeenkomst 146 1.4.2. De inhoud van de overeenkomst 146 1.4.3. De gevolgen van de overeenkomst 147 1.4.4. Bewijs 147 1.5. Overname en vervanging van overeenkomsten 147 1.5.1. Definitie 147 1.5.2. Principes 147 1.5.3. Reglementering 148 1.5.4. Sancties 149 1.6. Het opzeggingsrecht 150 14
Wolters Kluwer
Inhoudstafel
1.6.1. Afzien van de overeenkomst 1.6.2. Opzegtermijn 1.6.3. Terugbetaling door de verzekeringsonderneming 2. De geldigheid van de toestemming 2.1. Het gebrek aan toestemming 2.2. Verzwijgen en onjuist meedelen 2.2.1. Verplichtingen voor de kandidaat-verzekeringnemer 2.2.2. Opzettelijk verzwijgen of opzettelijk onjuist meedelen van gegevens 2.2.3. Onopzettelijk verzwijgen of onopzettelijk onjuist meedelen van gegevens 2.3. Fout in de geboortedatum b. De bekwaamheid 1. De niet ontvoogde minderjarige 1.1. Principe 1.2. De wettelijke vertegenwoordiger sluit af 1.3. De minderjarige sluit zelf af 2. De ontvoogde minderjarige 3. Andere onbekwamen 4. De echtgenoten c. Het voorwerp 1. Bestaan van de verzekerde 2. Verbod van verzekering van zeer jonge kinderen 3. Witwassen van kapitalen en financiering van terrorisme 3.1. Algemeen 3.2. Verificatie van de identiteit 3.2.1. Wanneer? 3.2.2. Hoe? d. De oorzaak e. Het belang bij het verzekerde 1. Voorwaarde voor het bestaan van een belang bij het verzekerde in hoofde van de begunstigde 2. Aard van het belang bij de verzekering 3. Belang bij de verzekering en levensverzekering op het hoofd van een derde 4. Verzekering ten behoeve van een derde
150 150 151 152 152 152 152
Hoofdstuk 3 – De verplichtingen van de partijen a. De verplichtingen van de verzekeraar 1. Algemeenheden 2. De uitsluitingen voorzien in de wet 2.1. De oorlog 2.1.1. Definities 2.1.2. Wettelijke uitsluiting 2.1.3. Bewijslast 2.2. De burgeroorlog 2.3. De zelfmoord 2.3.1. Wettelijke uitsluiting 2.3.2. Bewijslast
166 166 166 166 166 166 167 167 167 168 168 168
Levensverzekering
153 153 154 154 154 154 155 155 156 156 156 157 157 157 158 158 158 158 159 161 162 162 163 164 164
15
2.3.3. Euthanasie Opzettelijke fout van de begunstigde De overige wettelijke uitsluitingen 2.5.1. Niet verplichte uitsluitingen 2.5.2. Overlijden ingevolge de uitvoering van een gerechtelijkeveroordeling tot de doodstraf 2.5.3. Overlijden met onmiddellijke en rechtstreekse oorzaak een misdaad of een opzettelijk misdrijf waarvan de verzekerde de dader of mededader is en waarvan hij de gevolgen heeft kunnen voorzien De uitsluitingen voorzien door de overeenkomst 3.1. Andere dan wettelijke uitsluitingen 3.2. Daden van collectief geweld 3.3. Het luchtvaartrisico 3.4. De overige conventionele uitsluitingen Gevolgen van de uitsluitingen van risico’s De uitsluitingen in de aanvullende verzekeringen verplichtingen van de verzekeringnemer Geen verplichting om de verzwaring van het risico aan te geven De verplichting tot betaling van de premies 2.1. Principe 2.2. Toepassing 2.2.1. Bij het begin van de overeenkomst 2.2.2. Tijdens de overeenkomst Verplichting om de premies te betalen krachtens een andere overeenkomst 2.4. 2.5.
3.
4. 5. b. De 1. 2.
3.
Hoofdstuk 4 – De rechten van de partijen a. Plichten en rechten van de verzekeraar b. De rechten van de verzekeringnemer 1. Aard van de rechten van de verzekeringnemer 2. Het recht om de begunstiging van de overeenkomst toe te wijzen 2.1. Principes 2.2. Bepaling van de begunstigde 2.2.1. Geen beding ten behoeve van derden 2.2.2. Beding ten behoeve van derden 2.2.3. Aanduiding van de wettelijke erfgenamen 2.3. Bekwaamheid 2.3.1. Aard van de toewijzing 2.3.2. (Al dan niet ontvoogde) minderjarige 2.3.3. Echtgenoten 2.4. Bepalingen betreffende sommige begunstigingsclausules 2.4.1. Duidelijk begunstigden aanduiden 2.4.2. Begunstigde echtgenoot 2.4.3. Begunstigde kinderen 2.4.4. Echtgenoot en begunstigde kinderen 2.5. Vooroverlijden van een begunstigde 2.6. Gelijktijdig overlijden van de verzekerde en van de begunstigde 16
168 169 169 169 169
170 170 170 170 170 171 171 171 172 172 172 172 172 172 173 173 174 174 174 174 175 175 176 176 176 177 178 178 179 179 182 182 182 182 183 183 183
Wolters Kluwer
Inhoudstafel
2.7.
3.
4.
5. 6. 7. 8.
9.
c. De 1. 2. 3.
4.
Personen die niet als begunstigden kunnen worden aangewezen 2.8. Gevolgen van de toewijzing van de begunstiging tot uitvoering van een beding ten behoeve van derden Het recht tot herroeping van de toewijzing 3.1. Principes 3.2. Vorm van de herroeping 3.3. Herroeping in geval van beding om niet ten behoeve van derden 3.3.1. Onherroepbaarheid 3.3.2. Niet-uitvoering van de taken of voorwaarden 3.3.3. Ondankbaarheid van de begunstigde 3.3.4. Toewijzing tussen echtgenoten tijdens het huwelijk 3.3.5. Herroeping wegens echtscheiding (of scheiding van tafel en bed) 3.4. Gevolg van de herroeping Het recht van afkoop 4.1. Principes 4.2. Bekwaamheid 4.2.1. Minderjarigen 4.2.2. Echtgenoten Het recht om de betaling van de premies stop te zetten, op de reductie en op het opnieuw in werking stellen Het recht van voorschot op polis Het recht om de overeenkomst te wijzigen De inpandgeving van de overeenkomst 8.1. Principes 8.2. Vorm van de inpandgeving 8.3. Evaluatie Afstand van de rechten van de overeenkomst 9.1. Principes 9.2. Vorm van de afstand 9.3. Soorten overdrachten 9.3.1. Volledige afstand of verandering van verzekeringnemer 9.3.2. Gedeeltelijke afstand rechten van de begunstigde Algemeen Het recht op de begunstiging Het recht om de begunstiging te aanvaarden 3.1. Aard van dat recht 3.2. Moment van de aanvaarding 3.3. Bekwaamheid 3.3.1. Met tegenprestatie of om niet 3.3.2. Minderjarigen onder ouderlijk gezag 3.3.3. Minderjarigen onder voogdij 3.4. Gevolg van de aanvaarding 3.5. Vorm van de aanvaarding Het recht om de (het recht van) begunstiging af te staan
Levensverzekering
184 184 185 185 185 186 186 186 186 187 187 187 188 188 189 189 189 190 191 191 191 191 192 192 192 192 193 193 193 194 195 195 195 195 195 196 196 196 196 196 197 197 197 17
Hoofdstuk 5 – De vereffening van de overeenkomst a. De bepaling van de begunstigde(n) 1. De identificatie van de begunstigden 2. Meerdere begunstigden b. De bekwaamheid van de begunstigde om de betaling in ontvangst te nemen 1. Minderjarige begunstigde 1.1. Inning van de prestatie 1.1.1. Minderjarige onder het ouderlijk gezag 1.1.2. Minderjarige onder voogdij 1.1.3. Ontvoogde minderjarigen 1.2. Aanwending van de fondsen 1.2.1. Geval van onbeschikbaarheid 1.2.2. Andere gevallen 2. De echtgenoten c. Rechtvaardiging van het recht op de verzekerde prestaties 1. In alle gevallen 2. In geval van leven (of van afkoop) 3. In geval van overlijden 3.1. Het bewijs van het overlijden 3.2. De oorzaak van het overlijden d. Betaling – Verjaring 1. Betaling 2. Verjaring – Kapitalen bij overlijden 3. Verjaring – Kapitalen in geval van leven en afkoopwaarden 4. Bewaring van de archieven Hoofdstuk 6 – De rechten van derden a. De schuldeisers van de verzekeringnemer en van de begunstigde 1. Buiten het geval van faillissement 1.1. Recht van vervolging 1.2. Zijdelingse vordering 1.3. Pauliaanse vordering 1.4. Vatbaarheid voor beslag en overdracht 2. In geval van faillissement 2.1. Verdachte periode 2.2. Na de faillietverklaring b. De erfgenamen van de verzekeringnemer en van de begunstigde 1. De erfgenamen van de verzekeringnemer 1.1. De verzekeringnemer is de verzekerde 1.2. Geval waarin de verzekeringnemer verschilt van de verzekerde 2. De erfgenamen van de begunstigde c. De echtgenoot van de verzekeringnemer 1. Het matrimoniaal statuut van de overeenkomst 1.1. Overeenkomst onderschreven door één van de echtgenoten 1.1.1. De bepalingen van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst 1.1.2. Het arrest van het Arbitragehof van 26 mei 1999 18
198 198 198 198 199 199 199 199 199 200 200 200 200 201 201 201 202 202 202 202 203 203 204 205 205 206 206 206 206 206 207 208 208 208 208 209 209 209 211 212 212 212 212 212 213
Wolters Kluwer
Inhoudstafel
1.1.3.
Toepassing van de gemeenschappelijke regels van de huwelijksvermogenstelsels 1.2. Overeenkomst onderschreven door een derde op het hoofd van de echtgenoten 1.3. Overeenkomst bij wijze van aanvullend pensioen onderschreven door een echtgenoot of door een werkgever of door een onderneming op het hoofd van één van de echtgenoten 1.3.1. Principe 1.3.2. Draagwijdte van het eigen karakter 2. Eigen karakter van de rechten van de verzekeringnemer 3. Het statuut van de overeenkomst in geval van echtscheiding 3.1. De gevolgen van de echtscheiding voor de uitoefening van de rechten van de verzekeringnemer 3.1.1. Echtscheiding op grond van bepaalde feiten of wegens feitelijke scheiding van meer dan twee jaar 3.1.2. Echtscheiding door onderlinge toestemming 3.2. De gevolgen van de echtscheiding voor het recht op de verzekerde prestaties 3.2.1. Echtscheiding op grond van bepaalde feiten of wegens een feitelijke scheiding van meer dan twee jaar 3.2.2. Echtscheiding door onderlinge toestemming d. De persoon met wie de verzekeringnemer wettelijk samenwoont
214 216
216 216 217 218 219 219 219 220 222 222 222 223
Deel IV: Juridische aspecten en bijzondere technieken
225
Hoofdstuk 1 – De individuele verzekering a. Het langetermijnsparen 1. Algemeenheden 2. Het pensioensparen 2.1. De vormen van pensioensparen 2.2. De regels voor de belegging 2.3. De overdracht van het spaartegoed b. De bons en verzekeringsfondsen
227 227 227 227 227 228 228 229
Hoofdstuk 2 – De levensverzekering en de woning a. Toepasbare teksten en toepassingsgebied b. De vormen van hypothecair krediet 1. De lening met vaste looptijd 2. De terugbetaalbare lening door aflossingen 2.1. De aflossing met gelijke schijven 2.2. De aflossing met constante annuïteiten c. Verband tussen de levensverzekering en het hypothecair krediet 1. Leningen door aflossing – Aangehechte contracten 1.1. Contracten die aangehecht mogen worden 1.2. Bedrag waarvoor het contract van schuldsaldoverzekering wordt aangehecht
231 231 231 231 232 233 233 233 234 234
Levensverzekering
234 19
2.
3. d. De 1. 2. 3. 4.
1.3. Het bijvoegsel van aanhechting Leningen door reconstitutie – Toegevoegd contract 2.1. Modaliteiten voor de reconstitutie 2.2. Het bijvoegsel van toevoeging 2.3. Beperking van het afkooprecht door de hypothecaire schuldeiser 2.4. Gemengde contracten van reconstitutie andere dan 10/10 2.5. Duur van de reconstitutie langer dan deze van het krediet 2.6. Reconstitutie door levensverzekering van de tak 23 De problematiek van het gezamenlijk aanbod vervroegde terugbetaling van de lening Recht op vervroegde terugbetaling Gevolg van de gedeeltelijke vervroegde terugbetaling Terugbetalingsmodaliteiten Wederbeleggingsvergoeding
234 235 235 236 236 236 237 237 238 239 239 239 239 240
Hoofdstuk 3 – De levensverzekering en het consumentenkrediet
241
Hoofdstuk 4 – De groepsverzekering a. De collectieve aanvullende pensioenen 1. De organisatie van de collectieve aanvullende pensioenen 1.1. Het sectorpensioen 1.2. Het collectief ondernemingspensioen 2. Sociale plannen 2.1. Opgelegde voorwaarden 2.2. Solidariteitsprestaties 3. Pensioeninstellingen 3.1. De verzekeringsondernemingen 3.2. Voorzorgsinstellingen 3.3. Instellingen erkend voor het beheer van de extralegale pensioenvoordelen 3.4. Fondsen voor Bestaanszekerheid b. Technische aspecten 1. Het voorwerp van de financiering 1.1. Vasteprestatieplannen 1.2. Vastebijdrageplannen 1.3. ‘Cash balance’ plannen 1.4. De 80 %-regel 2. De verzekerde prestaties 2.1. Aard van de prestaties 2.2. Keuze tussen kapitaal en rente 3. De financieringswijzen 3.1. Individuele of collectieve financiering 3.1.1. Individuele contracten en rekeningen 3.1.2. Toepassingsgebied van de individuele financiering 3.1.3. Collectieve financiering 3.2. Tariefwaarborg 3.3. Minimumreserve 3.4. Groepsverzekering verbonden met beleggingsfondsen
242 242 242 242 243 243 243 244 245 245 245
20
246 246 247 247 247 248 248 248 249 249 250 251 251 251 251 252 252 252 252
Wolters Kluwer
Inhoudstafel
3.5.
De rendementswaarborgen 3.5.1. Minimum 3.5.2. Vormen 3.5.3. Schuldenaar van de waarborg 3.6. Verworven prestaties en reserves 3.7. Het financieringsfonds 3.7.1. Aard 3.7.2. Functies c. Juridische aspecten 1. Inleiding 2. Het pensioenreglement 2.1. Definitie 2.2. Inhoud van het reglement 3. Aansluiting 3.1. Personen die zich kunnen aansluiten 3.2. Het niet-discriminatiebeginsel 3.3. Criteria inzake het ongeoorloofd onderscheid of gereglementeerde criteria 3.3.1. Verscheidene onderscheidingscriteria 3.3.2. De leeftijd 3.3.3. Het geslacht 3.3.4. Deeltijdse arbeid 3.3.5. Andere gereglementeerde vormen van onderscheid 3.4. Aansluitingsverplichting 4. Groepsverzekering en bezoldiging 4.1. De werkgeversbijdragen 4.2. De persoonlijke bijdragen 5. De eigendom van de overeenkomsten 5.1. Begrip 5.2. De rechten van de aangeslotene in dienst 5.2.1. Principes 5.2.2. Reglementering van de uitoefening van bepaalde rechten 5.3. De rechten van de aangeslotene bij uittreding 5.4. Pensioenleeftijd – Overgangsbepalingen 6. Reglementering van de uittreding 6.1. Definitie 6.2. Gevolgen van de uittreding 6.3. Mogelijkheden voor de aangeslotenen 6.4. Individuele voortzetting 7. De winsttoekenning 8. Invoering, wijziging en opheffing van het pensioenplan 8.1. De sectorpensioenen 8.1.1. Gewone pensioenplannen 8.1.2. Sociale pensioenplannen 8.2. De ondernemingspensioenen 8.2.1. Principes 8.2.2. Gewone collectieve ondernemingspensioenen
Levensverzekering
253 253 253 254 254 255 255 255 256 256 256 256 257 257 258 258 259 259 259 259 260 261 261 262 262 263 263 263 264 264 264 265 266 266 266 267 267 268 268 269 269 269 269 270 270 270
21
8.2.3.
Collectieve pensioenen in het kader van de optie van niet-deelneming 8.2.4. Sociale collectieve pensioenen 9. Deelname van de bezoldigde werknemers 9.1. Informatie en consultatie 9.1.1. Informatie- en consultatiemechanismen 9.1.2. Burgerrechtelijke sanctie 9.2. Toezichtcomité 9.3. Sociaal fonds 10. Transparantie en informatie 10.1. Jaarlijkse informatie 10.2. Pensioenfiche 10.3. Historisch overzicht 10.4. Informatie over de renten 10.5. Jaarverslag 11. De stopzetting van de verzekering 11.1. Stopzetting van de betaling van de premies 11.2. Overdracht van de verzekering 11.3. Overdracht van onderneming – Fusie
271 271 272 272 272 272 272 273 273 273 274 274 274 274 275 275 275 276
Hoofdstuk 5 – De individuele pensioentoezegging a. Begrip en algemene toepassingsregels b. De individuele pensioentoezeggingsverzekering 1. De pensioenovereenkomst 2. De toepasbare regels 3. De verbanning van de individuele pensioentoezeggingen voor de bezoldigde werknemers
277 277 277 277 278
Hoofdstuk 6 – De bedrijfsleidersverzekering a. Begrip b. De overeenkomsten onderschreven door een onderneming voor haar eigen behoeften c. De bedrijfsleidersverzekeringen onderschreven om een pensioenbelofte te waarborgen
280 280
Hoofdstuk 7 – Het aanvullend pensioen van de zelfstandigen a. Het algemene stelsel 1. Het einde van de privileges 2. Gelijkenissen met het aanvullend pensioenstelsel van de bezoldigde werknemers 3. Gewone of sociale aanvullende pensioenen b. Het sociaal statuut van de geneesheren, tandartsen, apothekers en fysiotherapeuten
22
279
280 280 282 282 282 283 283 284
Wolters Kluwer
