Inhoudsopgave. Overstagproject Oost Groningen On-orthodox & effectief

2. Inhoudsopgave

13

On-orthodox & effectief

E v a l u a t ie - Ov e r s t a g p r o je c t Oo s t G r o n in g e n • G e e r t S p i e ke r o k t o b e r 2 0 11 Ov e r s t a g p r o je c t Oo s t G r o n in g e n • G e e r t S p ie ke r o k t o b e r 2 0 1 1

3 Inleiding 3 Project Overstag in het kort 3 1.2 Situatie deelnemers bij afronding project

Overstagproject Oost Groningen

Ov e r s t a g p r o je c t Oo s t G r o n in g e n • G e e r t S p ie ke r o k t o b e r 2 0 1 1

2

Medewerkers team Overstag

Inhoudsopgave

Overstagproject Oost Groningen

Inleiding.. ................................................................... 5

November 2011

De Overstag-methodiek..................................................... 5

Redactieadres Overstag Uitvoering Postbus 373 9700 AJ Groningen [email protected]

Doelen....................................................................... 5

Met medewerking van Actieplan Jeugdwerkloosheid Redactie Geert Spieker en Barsaum Can Ontwerp, lay-out en printwerk het ontwerpcentrum Groningen

Doelgroep.. .................................................................. 7 Het programma.............................................................. 9 Resultaten................................................................. 13 Het Overstag-moment..................................................... 21


Colofon

Effecten van Overstag..................................................... 25 Ten slotte ............................................................... 27

3


4

Vandalisme kost de samenleving veel geld

Inleiding

We hebben te maken met een groep ’niet-willers’ en ’niet-kunners’: er is vaak al veel geprobeerd om ze te laten participeren, maar iedere keer gaat het mis, loopt het traject weer averij op en vallen ze weer terug in de uitkering. Vaak hebben jongeren last van een meervoudige problematiek. Denk bijvoorbeeld aan (een combinatie van): • Ernstig gebrek aan motivatie, • Verstandelijke en psychische beperkingen, • Problemen in de persoonlijke levenssfeer, • Huisvestingsproblemen, • Verslavingsproblemen, • Gebrek aan sociale vaardigheden en • Hoogoplopende schulden. Om deze groep van aller moeilijkste jongeren een kans te geven om het roer om te gooien, is er een aanpak nodig die instantie-overschrijdend, onorthodox, en compromisloos is, maar bovenal duidelijke taal spreekt.

Geert Spieker heeft daarom namens Overstag Uitvoering de Overstag-methodiek ontwikkeld. In deze methodiek werkt een multidisciplinair team negen maanden lang, vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week (bereikbaar) samen met alle benodigde instanties om jongeren terug naar school of aan het werk te krijgen. De jongeren worden op de huid gezeten en met ‘drang en dwang’ geactiveerd. Goed gedrag wordt beloond, negatief gedrag wordt bestraft. Bij de problematiek van de jongeren worden de instanties gezocht om deze problemen op te helpen lossen. Volgens het principe ‚Schoenmaker blijf bij je leest’. We helpen ze hulpverleningsbereid te maken, we brengen de deelnemers zelfs naar de instellingen toe, maar de daadwerkelijke hulpverlening laten we aan de specialisten over.

Doelen


Jongeren die zorgen voor ernstige overlast en criminaliteit, bezorgen de maatschappij daarmee een gevoel van onveiligheid en jagen de gemeenschap op kosten. In de provincie Groningen vinden regelmatig incidenten plaats die zelfs de landelijke media halen. De jongeren die deze incidenten veroorzaken, zijn vaak slecht of niet in te passen in de huidige aanpak van veel re-integratiebedrijven. Deze richten zich vaak alleen op het aan het werk krijgen van de jongeren en ze hebben minder aandacht voor allerlei problemen die ‘juist’ een rol spelen in het leven van de jongeren.

De Overstag-methodiek

Het hoofddoel is om de jongere op weg te helpen naar het moment dat hij of zij kiest om overstag te gaan. Het besluit om iets van het leven te maken ligt immers bij hem of haar zelf. Om dit moment mogelijk te maken, stellen we als tweede doel om, zoveel mogelijk belemmeringen weg te nemen op verschillende leefgebieden. Belemmeringen die functioneren op school of op werk beperken. Als het lukt om deze twee doelen te bereiken, is het project eigenlijk grotendeels geslaagd. Als de jongere zelf kiest voor de toekomst, geldt een daadwerkelijke baan als kroon op het werk. Het derde doel is dus om te zorgen dat ze dagbesteding hebben in de vorm van werk, stage, opleiding of een vervolgtraject.

5


6

De doelgroep en hun begeleiders

Doelgroep Ov e r s t a g p r o je c t Oo s t G r o n in g e n • G e e r t S p ie ke r o k t o b e r 2 0 1 1

Jongeren die in aanmerking komen voor Overstag hebben een leeftijd van tussen de vijftien en de zevenentwintig jaar. Ze hebben een WIJ- of Wajong-uitkering of ze zijn nog leerplichtig. Gemeenten, klantmanagers en instellingen weten niet meer wat ze met deze jongeren aan moeten: ze willen niks. Er is geen contra-indicatie nodig, dus iedere moeilijke jongere tussen de 15 en 27 jaar kan aangemeld worden bij Overstag.

Thuissituatie en dagbesteding Het merendeel van de jongeren heeft een ongezonde thuissituatie. Ze werken niet, hebben geen dagbesteding en ontvangen soms al jarenlang hun maandelijkse uitkering. De jongeren hebben over het algemeen geen schooldiploma dat gezien kan worden als startkwalificatie op de arbeidsmarkt. Sterker nog: een meerderheid heeft bij de start van het project Overstag geen goede thuissituatie.

Overlast De politie heeft vaak de handen vol aan deze jongeren voordat ze aan Overstag deelnemen. Deze jongeren zijn verantwoordelijk voor veel overlast of ze staan bekend om het plegen van criminele activiteiten. Ze vertonen agressief gedrag en een meerderheid heeft een strafblad, een aantal heeft al 1 of meerdere keren in de gevangenis doorgebracht.

Politie-inzet op overlastgevende jongeren

Zorg Het merendeel van de jongeren heeft een ongezonde thuissituatie. Ze werken niet, hebben geen dagbesteding en ontvangen soms al jarenlang hun maandelijkse uitkering. De jongeren hebben over het algemeen geen schooldiploma dat gezien kan worden als startkwalificatie op de arbeidsmarkt. Sterker nog: een meerderheid heeft bij de start van het project Overstag geen goede thuissituatie.

7


8

Het begin van een andere koers

Het programma hele programma terugkomen: • Afspraak is afspraak, duidelijke taal en regels; • Het team is 7 dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar voor deelnemers, politie, zorginstellingen en betrokkenen; • Samenwerking met de specialisten en uitdrukkelijk niet op hun stoel gaan zitten; • Een jager zorgt dat je op komt dagen, waar je ook moet zijn; • Straf bij slecht gedrag, van een gele kaart tot afpakken van uitkering.

Door het gebrek aan dagbesteding zijn de jongeren niet gewend aan structuur en verplichtingen. In deze fase wordt de jongere weer geestelijk en lichamelijk geactiveerd. Daarnaast krijgt de jongere bagage om het leven later individueel op te kunnen pakken. De eerste weken wordt hij of zij twee dagen per week om 8:30 uur verwacht om structuur en regelmaat te helpen opbouwen. • Twee dagdelen training om te kunnen functioneren in het dagelijks leven, • Een dagdeel sport, bestaande uit kickboksen, voetbal of krachttraining, • Een dagdeel bedrijfsbezoeken of workshops.

Fase 1 Opgescheept worden De eerste fase bestaat uit kennis maken, afspraken maken en informatie verzamelen. Projectleider Geert Spieker gaat in gesprek met de opdrachtgever en de jongere. Er wordt duidelijk gemaakt wat Overstag inhoudt en wat er van de jongere verwacht wordt. Het dossier wordt overgedragen en Spieker maakt met de jongere een afspraak voor een intake bij de jongere thuis. Daar maakt de jongere kennis met zijn of haar toekomstige coach en er wordt een plan van aanpak gemaakt.

Fase 2 In hetzelfde schuitje

De jager belt de jongeren (‘s morgensvroeg) wakker, om hem of haar te helpen op tijd aanwezig te kunnen zijn. Wordt er niet opgenomen? Dan gaat de jager hem of haar uit bed halen. Is de jongere ziek? Dan gaat de jager mee naar de dokter.


Het succes van Overstag is te verklaren door een aantal elementen die gedurende het

Fase 3 Alle zeilen bijzetten

Na vijf weken gaat de jongere 1 dag in de week extra naar school of aan het werk. Tegelijkertijd worden alle knelpunten die de jongere meeneemt uit het verleden, in samenwerking met de coach zoveel mogelijk weggewerkt. Binnen zes maanden worden de activiteiten opgebouwd van twee naar vijf dagen in de week, zodat er een vast patroon (structuur®elmaat) in kan slijten.

Deze fase bestaat uit de vuurdoop ‘observatie’: een driedaagse zeiltocht op de waddenzee. De coaches en de jongeren ontmoeten elkaar voor het eerst. De jongeren worden gedwongen om samen te werken, waardoor de groepsdynamiek duidelijk wordt. De jongeren leren elkaar en de coaches goed kennen, zodat er een band ontstaat. De driedaagse levert voor de coaches waardevolle informatie op voor het plan van aanpak. 9


Training

10

Fase 4 Overstag gaan Ov e r s t a g p r o je c t Oo s t G r o n in g e n • G e e r t S p ie ke r o k t o b e r 2 0 1 1

Een half jaar lang heeft de jongere deelgenomen aan trainingen in groepsverband. Daarnaast is er met zijn coach gewerkt aan het opruimen van belemmeringen. Op het moment dat de jongere er blijk van geeft zelfstandig vijf dagen in de week actief te kunnen functioneren in de maatschappij, is hij of zij overstag. Door de coach is er een proefplaatsing bij een werkgever geregeld en Overstag ondersteunt de jongere waar het kan om een vast contract te verdienen. Ook hier geldt: de jongere moet zich zelf bewijzen om een contract te verdienen.

Fase 5 Verankeren Natuurlijk is de jongere er nog niet. Er moet voorkomen worden dat de hij of zij terugvalt in het oude gedrag. Dit maakt de nazorgfase misschien wel het belangrijkste onderdeel van Overstag. Tijdens de nazorgfase blijft de begeleider (coach) de jongere begeleiden op school of op het werk. De jager blijft actief: als de jongere ‘s morgens de telefoon niet opneemt of niet op het werk verschijnt, gaat de jager hem of haar van huis ophalen. Dit blijven we doen tot en met maand negen.

Op koers blijven Als Overstag is afgesloten, heeft de jongere gekozen voor zijn of haar de toekomst. De jongere wordt overgedragen naar de instantie die ervoor kan zorgen dat hij of zij niet terugvalt. Deze organisaties kunnen de voortgang op de goede weg bestendigen en ervoor zorgen dat de jongere niet aan zijn of haar lot wordt overgelaten. Jongeren zorgen zelf voor het eten 11


Evaluatie - Overstagproject Oost Groningen • Geert Spieker oktober 2011

12

Resultaten Ov e r s t a g p r o je c t Oo s t G r o n in g e n • G e e r t S p ie ke r o k t o b e r 2 0 1 1

Het Overstag project is een initiatief dat voort is gekomen uit het Actieplan Jeugdwerkloosheid en de werkpleinen en gemeenten in Oost-Groningen. Sinds 1 maart 2010 hebben drie groepen het traject doorlopen. Groep 4 draait op dit moment, dus daar is in absolute aantallen nog weinig over te zeggen. De verbeterpunten uit de eerste drie trajecten worden hier echter in meegenomen en de ervaringen tot op heden zijn positief te noemen. Hier worden de resultaten gepresenteerd van de eerste drie groepen. De jongeren zijn afkomstig uit de gemeenten Oldambt, Stadskanaal, Veendam en de Pekela’s.

Situatie bij de start van het project (input) In totaal zijn er 37 jongeren aangemeld voor de eerste drie groepen van Overstag, waarvan er uiteindelijk 32 hebben deelgenomen. Van de vijf die niet hebben deelgenomen, hebben 2 hun uitkeringen opgezegd en hadden de volgende dag een baan. De overige drie hebben tijdens het “overdrachtsgesprek” hun uitkering opgezegd, zij woonden alle drie nog thuis bij hun ouders. Jongeren moeten werken om “vooruit” te komen

13



Een groot deel komt in aanraking met de politie

14

Situatie deelnemers bij start project stop te zetten en 2 van hen zijn direct aan het werk te gaan. De overige 3 zijn niet aan het werk gegaan. Deze drie waren thuiswonend.

Veendam - Pekela

Leef- Intijd:

School-

Stadskanaal diploma:

Komen

Groep.1 1. 2.

Leef- In19 WIJ tijd: Komen 22 WIJ

Groep.1 3. 20 1. 4. 2.

19 21 22 21 19

6.

23

Huisvesting:

Overlast/

besteding: Goed Slecht crimineel: DagHuisvesting: Overlast/ NEE X JA besteding: Goed Slecht crimineel: NEE X JA

WIJ WIJ GEEN WIJ

NEE NEE NEE NEE

NEE NEE NEE NEE

X X X

WIJ

NEE

NEE

X

GEEN WIJ

NEE JA

NEE NEE

3. 20 Groep.2 4. 5.

SchoolNEE diploma: NEE

Dag-

NEE JA JA

JA NEE

JA NEE

NEE

7.

18

Groep.3

WIJ

NEE

NEE

X

JA

8. 9.

19 20

WIJ WIJ

NEE NEE

NEE NEE

XX

10.

24

WIJ

9. 12. 10. 13. 11.

20 22 24

12.

22

WIJ

NEE

Oldambt WIJ

13.

Leef- Intijd:

NEE NEE NEE

Oldambt Oldambt

komen:

Groep.1 Leef- In1. 2.

18 tijd: 19

WIJ komen: WIJ

JA NEE

Verslaving: X X Alc Drugs X X XX X X

StoorNEE nissen: NEE

OVSJA traject: JA

X XX X

NEE NEE ? NEE

JA JA JA JA

X

NEE

JA

X

? NEE

NEE

JA JA NEE NEE JA JA OVERLAST NEE

NEE NEE NEE NEE

JA NEE JA NEE

JA NEE JA ?

JA JA JA JA

JA

NEE

JA

JA

JA

JA JA

JA JA

NEE NEE

JA JA

JA JA

JA JA

NEE

JA

JA

JA

JA JA NEE

JA JA JA JA

NEE JA JA

JA JA JA JA

X X X

JA X

JA

JA

NEE

JA JA

OVERLAST NEE

X

NEE

Agressief NEE gedrag: NEE

JA NEE

NEE

NEE

Straf- BajesNEE NEE blad: gezeten: JA NEE

NEE

NEE NEE NEE NEE

NEE NEE NEE NEE NEE NEE

tijd:

NEE

NEE JA NEE

NEE

Leef- In-

traject:

NEE

NEE

WIJ WIJ WIJ WIJ WIJ WIJ

OVS-

nissen:

NEE

WIJ

Groep.3 11.

Stoor-

Alc Drugs

JA

WIJ WIJ WIJ WIJ

X

Verslaving:

gedrag:

gezeten:

NEE NEE JA NEE

Groep.2 7. 18 5. 19 8. 19 6. 23

X XX

Agressief

blad:

NEE NEE JA NEE

XX

X

Straf- Bajes-

NEE NEE JA JA

X

Veendam - Pekela

?

X

NEE X

X X

JA NEE

JA JA

JA

X

X

JA

JA NEE JA NEE JA NEE NEE NEE

NEE

NEE

School-

Dag-

Huisvesting:

diploma:

besteding:

SchoolNEE diploma: NEE

DagNEE besteding: NEE

Overlast/

Straf- Bajes-

Agressief

Verslaving:

Stoor-

OVS-

Goed Slecht crimineel:

blad:

gedrag:

Alc Drugs

nissen:

traject:

Huisvesting: Overlast/ X JA Goed Slecht crimineel: X JA

Straf- BajesJA NEE blad: gezeten: JA JA

gezeten:

Agressief JA gedrag: JA

Verslaving: Alc Drugs X

Stoor? nissen: ?

OVSJA traject: JA

Groep.1 1. 18 Groep.2 2. 19 3. 24

WIJ

NEE

NEE

X

WIJ WIJ

NEE NEE

NEE NEE

X

29 Groep.2 5. 22 3. 24 6. 22 29 4. 7. 25 5. 22 8. 6. 22

WWB

NEE

NEE

WIJ WIJ WIJ WWB WIJ WIJ



4.

X X

X

JA

JA

NEE

JA

X

JA JA

JA JA

JA NEE

JA NEE

X

X X

X

JA

JA

NEE

JA

X

X

X

NEE JA JA JA NEE NEE

NEE JA JA JA JA NEE

NEE NEE JA NEE NEE NEE

NEE NEE JA JA NEE NEE

X X X X X X

X X X X X X

X X

WIJ

NEE

NEE

X

JA

JA

JA

JA

X

7.

25

WIJ

NEE

NEE

X

NEE

JA

NEE

NEE

X

8. 9.

22

WIJ

JA

NEE

NEE

NEE

NEE

Groep.3

X

10.

21

WIJ

JA

NEE

11. 9. 12. 10.

24 22 25 21

WIJ WIJ WIJ WIJ

NEE JA NEE JA

NEE NEE NEE NEE

X

11.

24

WIJ

NEE

NEE

X

12.

25

WIJ

NEE

NEE

Groep.3

X

JA

JA

JA

JA NEE JA JA

JA NEE JA JA

JA NEE NEE JA

JA

JA

JA

JA

X

JA

JA

NEE

JA

4

JA JA NEE JA JA

JA

?

JA JA

? ? ? ?

? X

X

NEE JA

?

JA

? ? ? ?

JA JA JA JA

X

?

JA

X

?

JA

X X X

JA JA JA JA JA JA JA NEE JA JA

NEE

X X X

?

X

School-

Dag-

komen:

diploma: besteding: Veendam - Pekela

Huisvesting:

Straf- Bajes-

Agressief

Verslaving:

Stoor-

OVS-

Goed Slecht crimineel:

Overlast/

blad:

gedrag:

Alc Drugs

nissen:

traject:

X JA Huisvesting: Overlast/ X JA Goed Slecht crimineel:

JA JA Straf- BajesJA NEE blad: gezeten:

JA Agressief JA gedrag:

X X Verslaving:

NEE StoorDIVERS nissen: E ?

gezeten:

Groep.1 1. 2.

19 WIJ Leef- In18 WIJ tijd: komen:

NEE SchoolNEE diploma:

NEE DagNEE besteding:

Alc Drugs

JA OVSJA traject:

3. 26 Groep.1

WIJ

NEE

NEE

X

JA

JA

JA

JA

X

X

1. 19 Groep.2 2. 18

WIJ

NEE

NEE

X

JA

JA

JA

JA

X

X

NEE

JA

WIJ WIJ WIJ GEEN

NEE NEE NEE NEE

NEE NEE NEE NEE

X X X

JA JA JA JA

JA JA JA JA

NEE NEE JA JA

JA JA JA JA

X X X

X X X

DIVERS E JA ? JA

JA JA JA JA

WIJ

NEE

NEE

X

NEE

NEE

NEE

JA

X

?

NEE

4.

3. 5.

25 26 19

6. 18 Groep.2

25 4. Groep.3 5. 7. 6.

8.

19 25 18 19

9. 24 Groep.3 10. 20 7. 25 11. 23 19 8. 12. 19 9. 24

10.

20

X

WIJ

NEE

NEE

JA

JA

NEE

JA

X

X

JA

GEEN WIJ WIJ GEEN

NEE JA NEE NEE

NEE NEE NEE NEE

X X X X X

JA NEE NEE JA

JA NEE NEE NEE

JA NEE NEE NEE

JA NEE JA JA

X X X X

X

JA NEE ? JA

WIJ

NEE

NEE

X

NEE

JA

NEE

NEE

WIJ WIJ WIJ GEEN WIJ WIJ

NEE JA JA NEE JA NEE


X X X X X X

JA NEE JA JA OVERLAST NEE

JA NEE NEE NEE JA JA

JA NEE NEE NEE NEE NEE

JA NEE JA JA JA NEE

X X

WIJ

NEE

NEE

X

JA

JA

JA

JA

X

X

Hieronder worden de totale resultaten van deX deelnemende gemeenten gepresenteerd. 23 WIJ JA NEE JA NEE NEE JA

11. 12.

19

WIJ

JA

NEE

X

OVERLAST

JA

NEE

JA

Totaal Aangemeld 37 Hadden een worden WIJ uitkering Hieronder de totale resultaten van de 32 deelnemende gemeenten Hieronder worden de totale resultaten van de deelnemende gemeenten gepresenteerd. Hadden GEEN uitkering 5 Waaronder minderjarig 1 Totaal 37 Totaal Aangemeld 37 Hadden een WIJ uitkering 32 Hadden GEEN uitkering 5 Totaal Aangemeld 37 Waaronder minderjarig 1 Uitkering opgezegd tijdens de Overdracht 1 Totaal 37 Direct na overdracht een 'Betaalde Baan' 1 WLA aanbod geweigerd 1 Totaal Aangemeld 37 Niet meer bereikbaar 1 Uitkering opgezegd tijdens de Overdracht Totaal over voor Traject 331 Direct na overdracht een 'Betaalde Baan' 1 WLA aanbod geweigerd 1 Totaal gestart met OVS 33 Niet meer bereikbaar 1 Traject en uitkering beëindigd door niet meewerken 4 Totaal over voor Traject 33 Traject en uitkering beëindigd door Detentie 1 Traject beëindigd door overdracht naar Lentis & VNN 4 Totaal met OVS 33 Totaal gestart Traject afgerond 24 Traject en uitkering beëindigd door niet meewerken 4 Traject en uitkering beëindigd door Detentie 1 Traject beëindigd door overdracht naar Lentis & VNN 4 Totaal Traject afgerond 24

X

JA

JA JA JA NEE JA

X

?

JA

X X X X X

JA NEE ? JA NEE ?

JA JA JA JA JA JA

X

JA

JA

X

?

JA

X

NEE

JA


Stadskanaal

stop te zetten en 2 van hen zijn direct aan het werk te gaan. De overige 3 zijn niet aan het werk Stadskanaal gegaan. Deze drie waren thuiswonend.

gepresenteerd.

5

4

5

15


Drugs- en alcoholgebruik is extreem hoog

16

Inkomen De meeste jongeren hebben een WIJ uitkering. Een aantal van hen (3 personen) had om onbekende redenen geen uitkering of was het tijdelijk kwijt geraakt. Een jongere had een WWB uitkering. Schooldiploma Er zijn slechts 6 jongeren die beschikken over een schooldiploma, dat gezien kan worden als een startkwalificatie. Dagbesteding Geen van de jongeren heeft bij aanvang een vorm van zinvolle dagbesteding. Huisvesting 11 van de 37 jongeren blijken over een goede huisvesting te beschikken. De situatie van de overige jongeren is zorgwekkend. De huisvesting is een belangrijk onderdeel dat in orde moet zijn, wil de ontwikkeling dat door overstag wordt ingezet goed kunnen beklijven. Dit signaal heeft Overstaguitvoering formeel neergelegd bij de bestuurders van de gemeentelijke opdrachtgevers (zie ook hoofdstuk 2.4 punt 2)

Strafblad 25 jongeren blijken een strafblad te hebben. Het is niet duidelijk voor welke zaken zij een strafblad hebben gekregen. Gevangenis 11 jongeren hebben voor criminele activiteiten in de gevangenis gezeten. Het is onduidelijke voor hoe lang zij in de gevangenis hebben gezeten. Agressief gedrag 24 jongeren maken zich schuldig aan agressief gedrag. Alcohol / Drugs 19 van de 37 jongeren drinken alcohol. 22 jongeren gebruiken drugs (vooral Speed). Onder deze jongeren gebruiken 18 jongeren zowel alcohol als drugs.


Leeftijd Vanuit het groepsproject is de leeftijdsgrens van 27 jaar gehanteerd (conform wet WIJ). Dit heeft met name te maken met het groepsproces, dat moeilijker tot stand komt wanneer er onder de deelnemers te veel leeftijdsverschil is.

Stoornissen Veel van deze jongeren zijn niet gediagnosticeerd, waardoor veel stoornissen niet officieel zijn vastgesteld. Onder deze groep zijn er 8 jongeren waar een stoornis officieel is vastgesteld.

Overlast / Crimineel 25 jongeren zijn bij de politie in beeld en zijn (mede) verantwoordelijk voor overlast of zijn bekend om het plegen van criminele activiteiten.

17


18

Aan de slag

Maatwerk Niet elke jongere past in het profiel van Overstag: er is een aantal mensen dat voor aanvang van het project heeft besloten om zijn/haar uitkering op te zeggen. Jongeren die wel in het profiel van Overstag passen, maar niet in de groepsgerichte aanpak, kunnen terecht in een speciaal ontwikkeld individueel traject van Overstag. Op deze manier kan iedere jongere maatwerk geboden worden.

• • •

Met De Haan Advocaten wordt samengewerkt om te voorkomen dat .. zaken uit het verleden een jongere belemmeren in de toekomst, Er zijn korte lijnen met de zorgstructuur, zoals de William Schrikker . Groep, reclassering en leerplichtambtenaren, Regelmatig contact met de politie is essentieel bij jongeren die nei-. gen naar overlast of criminaliteit.

Resultaten (output) Ten opzichte van de situatie ‘voor’ Overstag, is er op het moment van overdracht bij 23 van de 37 deelnemers een vorm van participatie bereikt. De meeste jongeren hebben ‘nu’ een betaalde baan. Bij 29 van de 37 is de WIJ-uitkering beëindigd. Interessant bij-effect is, dat er zorgmijders zichtbaar zijn geworden voor de zorginstellingen. Vier jongeren zijn toegeleid naar professionele hulpverlening, hiervan waren er twee zo ernstig verslaafd dat ze eerst opgenomen moesten worden door VNN.


Overstag is vanaf nul opgezet met een heel specifiek doel voor een hele specifieke doelgroep. Het slagen van Overstag heeft deels te maken met goede samenwerking tussen alle partijen die betrokken zijn bij het weer laten participeren van een zeer moeilijke jongere. Daarom hebben we vanaf het begin getracht om elke stap af te stemmen met alle betrokken partijen rond de jongere. Op bestuurlijk en ambtelijk niveau hadden we te maken met de gemeenten en het actieplan. Op uitvoeringsniveau hebben we constant contact gehouden met werkpleinen, politie, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), crisisopvang, welzijnsinstellingen enzovoorts. De toenemende betrokkenheid van alle partijen heeft bijgedragen aan de resultaten die zijn bereikt.

Vier jongeren zijn door de coaches/jager betrapt op fraude, dit heeft geleid tot directe beëindiging van hun uitkering. 1 jongere is in detentie terecht gekomen, omdat hij een hoogbejaarde vrouw op straat heeft overvallen.

Eigenlijk is Overstag voor iedere jongere een maatwerktraject. Sommige onderdelen kunnen op groepsniveau worden opgepakt, maar iedere jongere krijgt toch specifieke aandacht. Het is zaak om belemmeringen zo snel mogelijk weg te nemen, hierin wordt intensief samengewerkt met vele partners op diverse vlakken. • •

Huisvesting is een probleem dat vaak terugkomt, omdat instellingen . die dit zouden moeten opvangen contra-indicaties hanteren, dit wordt opgepakt met deelnemende gemeenten en betrokken instellingen, Verslavingszorg Noord Nederland is een partner waar intensief mee wordt samengewerkt om belemmeringen bij jongeren weg te nemen, 19



20

Het Overstag-moment haar toekomst je eigen verantwoordelijkheid is. De Overstag-methode helpt om het moment te bewerkstelligen, om een duwtje in de rug te geven, maar de jongere moet het zelf doen. Hier twee voorbeelden van Overstag-momenten.

Vertrouwen geven Deze jongere zoekt de fout altijd buiten zichzelf. Hij wordt bedreigd, er worden regelmatig spullen bij hem uit de tuin gestolen en tussen twee huisbezoeken is er niets aan de staat van zijn woning veranderd. Zelfs de post ligt nog op dezelfde plek. Hij is ontslagen bij zijn vorige werkgever, omdat hij een drankprobleem had, altijd te laat kwam en altijd smoesjes had. Hij heeft flinke schulden. Hij heeft weinig inbreng in de groep.

Een jongen van achttien die inactief, depressief en en verveeld is. Hij is totaal weggezakt in het nietsdoen, voelt zich een buitenbeentje in zijn gemeente en ziet het volkomen negatief in. Tijdens het contact, gedurende Overstag, kwamen zijn wensen en dromen naar boven. Hij is creatief, alternatief en vrij filosofisch ingesteld. Hij wil eigenlijk grafisch ontwerper worden, maar hij heeft geen idee hoe hij dat zou moeten worden. Overstag heeft hem met veel moeite op de vooropleiding voor de opleiding grafisch ontwerpen gekregen. Nu straalt hij. Hij haalt uitdaging uit zijn opleiding. Zijn zelfverzekerdheid groeit, hij is verliefd en hij is verhuisd naar Groningen. Hij stroomt per 1 november uit zijn uitkering, want dan krijgt hij studiefinanciering.


Een Overstag-moment is de seconde dat een jongere besluit te kiezen voor zijn of

Een niet-willer ontpopt

Cliënt is naar bewindvoering toegeleid en krijgt wekelijks €40,-. Op een keer komt hij met grote ogen een training binnen lopen: „Toen ik mijn weekgeld net op ging halen op het gemeentehuis, zat er €4.000,- in mijn enveloppe in plaats van €40,-. Ik heb gelijk gezegd dat dit teveel was.” Uiteraard werd dit uitgebreid besproken met de groep: hij was het middelpunt van de belangstelling. Door dit voorval werd hij losser en durfde hij vaker aan te geven waar hij mee zat. Tijdens een huisbezoek gaf hij aan dat hij graag weer bij zijn oude baas aan de slag zou willen. Overstag heeft contact opgenomen met zijn ex-werkgever en hem een brief overhandigd waarin de jongere aangaf wat zijn problematiek was en dat hij graag drie maanden op proef terug zou willen komen. Op dit moment werkt deze cliënt drie weken zonder problemen bij zijn oude werkgever. Hij is gemotiveerd, verzint geen smoesjes en hij heeft zijn alcoholgebruik onder controle.

Projectleider Geert Spieker

21


22

Ook “drop-outs” vanuit de leerplicht zaten in Overstag

Situatie deelnemers bij afronding project 1.2

Veendam - Pekela

Situatie deelnemers bij afronding project

Veendam-Pekela

Groep 1 STADSKANAAL Uitkering Uitkering

Resultaat

WIJ

Beëindigd

fraude

Betrapt op fraude

Door OVS.

GEEN

Uitstroom Uitstroom Uitstroom

Beëindigd Beëindigd

Uitstroom Heeft WLA

Niet

nietGeen

6 GEEN

Beëindigd

niet

Geen


Uitstroom Uitstroom

Participeert Participeert

Bet. Baan Studiefinanciering

Nu Steigerbouwer Opleiding school

Heeftgeweigerd WLA geweigerd

Nog WIJ Beëindigd Beëindigd

Individueel OVS Uitstroom Uitstroom

Participeert Participeert Participeert

Nog, WIJ uitkering Studiefinanciering WAJONG

Bij het koophuis/Winschoten Opleiding school Bij Wedeka

7

WIJ

88

WIJ Beëindigd Beëindigd WIJ

Nog WIJ Beëindigd Beëindigd

Individueel OVS Uitstroom Uitstroom

Participeert Participeert Participeert

Nog, WIJ uitkering WAJONG WAJONG

Bij Wedeka het koophuis/Winschoten Bij Bij Wedeka

99

WIJ Beëindigd Beëindigd WIJ

10 10

WIJ Nog Nog WIJ WIJWIJ

Beëindigd Beëindigd Nog WIJ Beëindigd Beëindigd Nog WIJ Beëindigd

NuUitstroom individueel Participeert Nu individueel GEEN Participeert GEEN

Participeert Nog Bezig Participeert Nogmogelijk Bezig Niet Participeert Niet mogelijk

WAJONG WAJONG Met behoud uitkering WAJONG Geen Met behoud Weer 'WIJ'!!!uitkering

Bij Wedeka vanaf week 43 Participeert Stage als jongerenwerker Participeert vanaf week 43 Uitkering opgezegd Stage als jongerenwerker Gemeente weer gedaan??

GEEN Uitstroom GEEN Uitstroom

Participeert

Resultaat Uitstroom Resultaat Uitstroom Uitstroom

12

WIJ

Beëindigd Beëindigd Beëindigd

13

WIJ

Beëindigd

Niet mogelijk Bet. GeenBaan Participeert Niet mogelijk Weer 'WIJ'!!!

Uitkering opgezegd ?? Gemeente weer gedaan??

Bet. Baan

??

Opdracht

Nu, inkomsten

Hoe

Participeert Opdracht Participeert

Bet. Baan Nu, inkomsten Bet. Baan

Nu, bij Heat protec isoleerder. HoeSteigerbouwer Nu,

Participeert

Bet. Baan

Nu, bij Heat protec isoleerder.

OLDAMBT

Oldambt

Groep 1 OLDAMBT Uitkering Uitkering Groep 1 WIJ 1 Beëindigd Uitkering 2 Uitkering WIJ Beëindigd

Beëindigd

groep 3

7

groep 3

WIJ

Beëindigd

Beëindigd

Uitstroom

Participeert

Uitstroom

Participeert

Participeert

Beëindigd

2 3

Beëindigd

Uitstroom

Participeert

Bet. Baan

Nu, Steigerbouwer bij Mark bv als Lasser.

4 3 5 4 6 5 7

Groep WIJ 2 WIJ WIJ WIJ WIJ WIJ WIJ

Beëindigd Beëindigd Beëindigd Beëindigd Beëindigd Beëindigd Nog WIJ

Betrapt op fraude Uitstroom Uitstroom Betrapt op In fraude Detentie Uitstroom Toegeleid naar

Door OVS! Participeert Participeert Door OVS! Mislukt Participeert Hulpverlening

GEEN Bet. Baan Bet. Baan GEEN 2,5 jaar /Geen Bet. Nog Baan WIJ

Betrapt op Fraude door OVS! Nu, bij Mark bv als Lasser. Nu, bij Phillips als proces opp. Betrapt op Fraude door OVS! Overval op bejaarde vrouw!! Nu, bij Phillips als opp. In behandeling bij proces Lentis&VNN

WIJ WIJ WIJ groep 3 8 WIJ 9 WIJ 10 groep WIJ3 9 WIJ 11 WIJ

Beëindigd Beëindigd Nog WIJ

In Detentie Betrapt op fraudenaar Toegeleid

Mislukt Door OVS! Hulpverlening

2,5 jaar /Geen GEEN Nog WIJ

Overval op Fraude bejaarde vrouw!! Betrapt op door OVS! In behandeling bij Lentis&VNN

Beëindigd Nog WIJ

Betrapt op Toegeleid fraudenaar

Door OVS! Hulpverlening

GEEN Nog WIJ

Betrapt op Fraude door OVS! In behandeling bij Lentis.

Beëindigd Nog Nog WIJ WIJ Beëindigd Beëindigd

Uitstroom Toegeleid naar individueel OVS Uitstroom Uitstroom

Participeert Hulpverlening Participeert Participeert Participeert

Bet. Baan Nog Nog WIJ WIJ Bet. Bet. Baan Baan

Werkt nu als Schilder In behandeling bij Lentis. Leerwerktraject Synergon Werkt Schilder Werkt nu nu als bij Synergon

Nog WIJ

individueel OVS

Participeert

Nog WIJ

Leerwerktraject Synergon

Uitstroom

Participeert

Bet. Baan

Werkt nu bij Synergon

Hoe Bij Kringloopwinkel Assen! Bij de Parralelweg 4 dagen!

Betrapt op fraude!

Bij de Parralelweg 4 dagen!

Bet. Baan

Uitstroom Uitstroom ParticipeertNietBet. BaanGeen

Uitstroom

Hoe Bij Kringloopwinkel Assen!

Betrapt op fraude!

Geen

Als Autospuiter Als Autospuiter Weigeren Weigeren

??

??

Bet. Baan

Bet. Baan

Als Matroos op schip

Uitstroom Participeert Participeert Uitstroom WAJONGWAJONG

Als Matroos op schip Bijhorren. Novatrade, horren. Bij Novatrade,

Uitstroom Participeert Participeert Uitstroom Bet. BaanBet. Baan

Via als lasser Via Randstad alsRandstad lasser

Toegeleid Hulpverlening Toegeleid naar naar Hulpverlening Nog WIJ Nog WIJ

WIJ naar naar Hulpverlening GEEN WIJ Beëindigd Beëindigd Toegeleid Toegeleid Hulpverlening 12 naar naar Beg wonen Elker 12 GEEN GEEN Beëindigd Beëindigd Toegeleid Toegeleid Beg wonen

11 11

bij VNN/verslaving. Opname bij Opname VNN/verslaving.

GEEN

Opname bij Opname VNN/verslaving. bij VNN/verslaving.

Elker

Uitkering opgezegd Uitkering opgezegd

Hieronder worden de resultaten inresultaten totalen gepresenteerd. Hieronder van de deelnemende gemeenten gepresenteerd. Hieronder worden worden de de totale resultaten in totalen gepresenteerd. Totaal Aangemeld Totaal GEEN Aangemeld Hebben WIJ uitkering meer Hebbennog GEEN WIJuitkering uitkering meer Hebben een WIJ Totaal Hebben nog een WIJ uitkering

37 31 6 37

Totaal

WIJ 2 Groep WIJ

Beëindigd

groep 2

4 groep WIJ2

Nu, inkomsten

acht Betrapt op Participeert Door OVS. GEEN Uitstroom WAJONG


WIJ WIJ WIJ 3 Groep

WIJ

Beëindigd

2 Leerplicht GEEN

45 GEEN WIJ 56 GEEN GEEN

6 8 7

12

WIJ

Hoe

Kringloop winkel Bij Docuwerk Nu Steigerbouwer Electromonteur Nu Bij Docuwerk

Groep WIJ 2 WIJ WIJ

WIJ WIJ WIJ

3

Geen Beëindigd Leerplicht GEEN

Opdracht

Gesubsieerde Baan Bet. Baan Baan Bet. Gesubsieerde Baan

6 5 7

10 12 11

Uitkering Uitkering 12

Resultaat

Verhuist/Overdr Participeert GEEN Resultaat Opdracht Nu, inkomsten acht Verhuist/Overdr GEEN WAJONG Uitstroom Participeert Participeert

Participeert Participeert Participeert Participeert

4 5

6 8 7

Beëindigd

Bij Kringloop winkel HoeElectromonteur Nu

Beëindigd Beëindigd Beëindigd

1

Geen

Gesubsieerde Baan Nu, inkomsten Bet. Baan

WIJ WIJ WIJ 2 Groep WIJ WIJ

8 WIJ 9 WIJ 10 Groep WIJ 3 9 WIJ 11 WIJ 10 WIJ 12 WIJ 11 WIJ 13 WIJ

groep 1

Participeert Opdracht Participeert

Uitstroom Resultaat Uitstroom Uitstroom

2 1 3 2 4 3

Nu, inkomsten

1

3

Groep WIJ 1 Beëindigd Uitkering Uitkering WIJ Beëindigd WIJ Beëindigd

1

Opdracht

groep 1 Veendam-Pekela Uitkering Uitkering

Diversen Verhuisd uit betrokken gemeente Diversen Overgedragen naar Begeleid Wonen Verhuisd uit betrokken gemeente Na OVS groepstraject verder Individueel bij RADAR

11 6 7

Overgedragen naar Begeleid Wonen Na OVS groepstraject verder bij RADAR 33 Totaal Meegedaan met het OVS Individueel Traject Participeren Geen Uitkering meer met het OVS Traject Totaal Meegedaan Totaal Participeren

23 10 33

Geen Uitkering meer Totaal Aangemeld - Huidig inkomen Totaal

Geen Inkomen meer Geen Inkomen meer - In Detentie Totaal Aangemeld - Huidig Geen Inkomen meer - In opname inkomen 'Hoog Hullen' Wajong uitkering meer Geen Inkomen WIJ uitkering Geen Inkomen meer - In Detentie Studiefinanciering Geen Inkomen meer - In opname 'Hoog Hullen' Betaalde Baan Wajong uitkering Gesubsieerde Baan WIJ uitkering Totaal

Studiefinanciering Betaalde Baan Gesubsieerde Baan Totaal

8

37 9 1 1 5 6 1 12 2 37

37 31 6 37

11 6 7 70% 30% 33

23 10 33 37 9 1 1 5 6 1 12 2 37


1.2 Situatie bij de afronding Hieronder volgendeelnemers per gemeente resultatenproject die behaald zijn met de jongeren uit de verschillende gemeenten. HieronderStadskanaal volgen per gemeente de resultaten die behaald zijn met de jongeren uit de verschillende gemeenten. STADSKANAAL

Bij 23 jongeren is na het project Overstag een vorm van participatie bereikt. De meeste van de jongeren hebben een betaalde baan. Bij 29 van 37 is de WIJ uitkering beëindigd. Er zijn 4 jongeren toegeleid naar de hulpverlening, waarvan 2 zijn opgenomen bij de verslavingzorg. Bij deze jongeren was de proble70% matiek zo ernstig dat zij eerst 30% opgenomen moesten worden door de verslavingszorg. 4 jongeren zijn betrapt op fraude, waarbij de uitkering per direct is beëindigd. 1 jongere is in detentie terecht gekomen, omdat hij een hoogbejaarde vrouw heeft overvallen.

23


24

Effecten van Overstag deze specifieke groep jongeren. Ze hebben een maatwerkaanpak nodig en vooral grenzen om in de samenleving niet buiten de boot te vallen, is deels meetbaar. Hieronder zullen we door de resultaten van de eerste drie groepen Overstag te interpreteren een

• • •

De reclassering ziet positieve effecten, omdat minder jongeren dreigen terug te keren in de gevangenis, GGZ en VNN hebben cliënten op kunnen vangen waarvan ze niet wisten dat ze bestonden, De crisisopvang wordt ontlast.

inzicht proberen te geven in het rendement van het project op verschillende niveaus.

Beleidsniveau Overstag neemt gemeenten en instellingen tijdelijk de zorg over de allermoeilijkste jongeren uit handen. Deze jongeren ontvangen soms al jarenlang maandelijks een uitkering, die uit het budget van de gemeente moet komen. Jongeren die bij hun ouders wonen zien een uitkering niet zelden als zakgeld.

Uitvoeringsniveau

Samenlevingsniveau Participerende jongeren leveren op. Ze zijn actief op de arbeidsmarkt: ze zijn productief. Ze hebben het zelfvertrouwen om als individu te handelen naar wat goed voor hen voelt. Ze zijn een voorbeeld voor de mensen in hun omgeving. Een groot deel van de deelnemers aan Overstag zorgt niet meer voor overlast, vandalisme en (criminaliteit). We mogen aannemen dat het gevoel van onveiligheid onder de medebewoners in de gemeenten afneemt. De meeste jongeren geven aan dat ze Overstag een nuttig project hebben gevonden. Een aantal van hen verleent medewerking aan interviews en de ontwikkelingen van filmmateriaal over hun Overstagmoment.


Overstag gaat onorthodox te werk. Deze methode zorgt voor het verwachte effect op

Doordat Overstaguitvoering met Overstag verschillende partijen dichter bij elkaar heeft gebracht, ontstaat het effect dat de som der delen groter is dan de afzonderlijke delen bij elkaar. In het begin moesten verschillende instellingen wennen aan de dynamiek van het project, maar ze zijn het gaan waarderen. Er zijn nu korte lijnen en dat levert snel resultaat op. • •

Werkpleinen worden ontlast van een inactieve groep die onevenredig veel tijd opslokt, De politie heeft aangegeven een aanzienlijk deel van de deelnemers . aan Overstag niet meer terug te zien onder overlastgevers, 25

Knelpunten

•

De huisvestingsproblematiek van jongeren is groot. Instellingen die . jongeren zouden moeten opvangen, hanteren contra-indicaties, waardoor plaatsen bijna onmogelijk wordt. Overstaguitvoering heeft de ervaringen hiermee gebundeld en bij deelnemende gemeenten neergelegd. Inmiddels wordt het probleem erkend en is men druk bezig met het oplossen ervan.

•

De contacten met de politie zijn vanaf het begin af aan goed geweest, omdat er in elke gemeente een contactfunctionaris was. Door een reorganisatie bij de politie is hierin verandering gekomen, nieuwe relaties moeten opnieuw worden opgebouwd.

•

Jongeren worden tijdens Overstag nog weleens geconfronteerd met . strafbare feiten die zij in het verleden hebben begaan. Overstagui voering is een samenwerkingsverband met De Haan advocaten aangegaan om zaken uit het verleden te laten uitzoeken, zodat deze . zo min mogelijk invloed te laten hebben op hun de toekomst.

•

Na afloop van de 9 maanden Overstag worden de jongeren overgedragen aan lokale instellingen. De samenwerking op dit punt is niet altijd even opbouwend. Dit onderdeel moet extra aandacht krijgen, omdat iemand immers een oogje in het zeil moet houden om dreigende terugval tijdig te voorkomen.


Door het opzetten en uitvoeren van Overstag, zijn er ook knelpunten gevonden. Door deze knelpunten op te lossen, zou de methodiek van Overstag nog effectiever zijn. We noemen de volgende:

26

Ten slotte

Overstag Uitvoering is een een middelgroot bureau dat zich richt op jongeren en openbare orde vraagstukken en vooral actief is voor gemeenten.

loosheid. (Overstag)De formule voldoet ruimschoots aan de opdracht dat 50% weer participeert. Veel meer deelnemers dan verwacht zijn uit de uitkering en participeren nu weer. Het Overstagprogramma is te vergelijken met een ‚one stop shop’. Een loket waar men terecht kan voor het wegnemen van alle belemmeringen om jongeren te laten participeren. Overstag helpt bij reïntegratie én activering, bij verslavingszorg én jobcoaching, bij huisvesting én (her)opvoeding.

De jongeren uit de eerste vier groepen van Overstag, komen vooral uit de WIJ-uitkering. Deze jongeren met meervoudige problematiek zijn ook te vinden in de Wajong, bij de leerplicht en onder ex-gedetineerden. De Overstagmethode zou ook op deze jongeren kunnen worden toegepast, met als resultaat dat ze zichzelf, hun omgeving en de maatschappij niet kosten, maar opleveren.

Kern van het Overstagteam wordt gevormd door Geert Spieker, hij is tevens een van de managers van Overstaguitvoering Noord Nederland. Overigens is hij ook de bedenker van het supportersproject van FC Groningen, waarbij hij ook verbinding legt tussen de supporters en de burgemeester. Verder was hij afgelopen jaar een van de projectleiders van een groot straatcoachingsproject gericht op de Marokkaanse jongeren die zorgden voor veel Overlast in Nijmegen en coördineert hij verschillende feesten die tijdens de afgelopen Oudejaarsnachten hebben plaats gevonden in de stad Groningen, dit is bedoeld om vernielingen en rellen door jongeren tegen te gaan, dit is in opdracht van de Gemeente Groningen. Het Overstag Team telt verder ervaren, door de wol geverfde professionals met werkervaring in o.a. de verslavingszorg, randgroepenjongerenwerk, onderwijs, reintergratiecoaches, horecabeveiligers en jobcoaches. Onze medewerkers hebben de afgelopen jaren hun sporen verdiend in diverse projecten in de provincie Groningen.


Overstag is ontwikkeld en gedeeltelijk gefinancieerd vanuit het Actieplan Jeugdwerk-

Team Overstag

Ook Overstag? Bedenker en projectleider Geert Spieker heeft een veelzijdige ervaring als ervaringsdeskundige, gemeenteraadslid en als projectleider randgroepjongerenwerk in verschillende gemeenten. Zijn kennis en toegevoegde waarde liggen vooral in de combinatie van professionaliteit en zijn impact en als rolmodel op de echt moeilijke groepen. Hij komt graag bij u langs om met u van gedachten te wisselen over de Overstag-aanpak.

27


28


29


30

Inhoudsopgave. Overstagproject Oost Groningen On-orthodox & effectief

Recommend Documents