Factory Outlet Centre Oost-Groningen Bijlagenrapport
Opdrachtgever: Contactpersoon:
Provincie Groningen Mevrouw A.M.L. Hulshof
Projectteam DTNP: De heer D.J.A. Droogh De heer W. Frielink Projectnummer: 1167.0512 Datum: 22 februari 2012 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg 109 6512 BS Nijmegen T 024 - 379 20 83 F 024 - 378 06 53 E
[email protected] W www.dtnp.nl
Factory Outlet Centre Oost-Groningen Bijlagenrapport
Inhoudsopgave 0
Inleiding
1
1
Autonome ontwikkeling
2
1.1
De nieuwe winkelmarkt
2
1.2
Aanbod per gemeente
2
6
Werkgelegenheid
22
6.1
Soorten werkgelegenheid
22
6.2
Primaire werkgelegenheid
22
6.3
Secundaire en tertiaire werkgelegenheid
26
6.4
Werkloosheid
28
6.5
Tijdelijke werkgelegenheid
28
6.6
Verlies werkgelegenheid
32
7
Planologische regulering
33
7.1
Designer Outlet Center Roermond
33
2
Factory Outlet Centra
4
7.2
Factory Outlet Village Bataviastad, Lelystad
35
2.1
Het basisprincipe van een FOC
4
7.3
Rosada Factory Outlet, Roosendaal
36
2.2
FOC’s in de praktijk
4
7.4
FOC Halfweg
38
7.5
Handhaving
38
7.6
Vergelijking aanbod
39
8
Infrastructuur
42
8.1
Bezoekersstromen
42
8.2
Parkeren
42
9
Provinciaal beleid
44
3
Potentieel marktgebied
5
3.1
Reistijden en inwoners
5
3.2
Bezoekersaantallen per jaar
7
3.3
Bestedingen en omzetten per m²
11
4
Synergie
13
4.1
Bronvermelding
13
4.2
Toelichting en verantwoording
9.1
Provinciaal Omgevingsplan
44
figuur 5 van het hoofdrapport
13
9.2
Omgevingsverordening
45
5
Effecten op centra
15
10
Lijst van betrokkenen
47
5.1
Omzetpotentieel
15
10.1
Leden van de projectgroep
47
5.2
FOC-omzet uit Noordoost-Groningen
18
10.2
Gesprekslijst
48
5.3
Verwacht effect
19
10.3
Aanwezigen bij terugkoppeling met stakeholders
49
0
Inleiding
In dit bijlagenrapport wordt achtergrondinformatie gegeven behorende bij het rapport ‘Factory Outlet Centre Oost-Groningen Haalbaarheid en effecten’. De berekeningen achter de resultaten in het hoofdrapport worden toegelicht en de gebruikte bronnen zijn vermeld. Het bijlagenrapport is niet zelfstandig leesbaar en moet in samenhang met het hoofdrapport worden gelezen.
Factory Outlet Centre Oost-Groningen Haalbaarheid en effecten Hoofdrapport: Factory Outlet Centre Oost-Groningen - Haalbaarheid en effecten
Aanleiding: initiatief Revascom voor FOC Zuidbroek D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bijlagenrapport: achtergronden en berekeningen 1
1
Autonome ontwikkeling
1.1
De nieuwe winkelmarkt
De figuren hiernaast geven de ontwikkeling weer van diverse variabelen, inclusief bijbehorende bronnen. Alle variabelen zijn van invloed op de ontwikkeling van de winkel-
DTNP, cijfers: HBD (2012)
DTNP, cijfers: HBD (2011), Thuiswinkel.org & Blauw (2010)
DTNP, cijfers: Locatus (2000 - 2012)
DTNP, cijfers: Locatus (2012)
DTNP, cijfers HBD (2012)
DTNP, cijfers: CBS (2008)
markt. Deze nieuwe winkelmarkt is in het hoofdrapport beschreven.
1.2
Aanbod per gemeente
In tabel 1 is de omvang in m² winkelvloeroppervlak (wvo) van het winkelaanbod in de centra van Noordoost-Groningen en -Drenthe weergegeven (zie ook kaart 1 van het hoofdrapport). Er is onderscheid gemaakt tussen de branches kleding en mode-accessoires, schoenen en lederwaren, sport (gedrieën mode en sport), en alle overige branches. Dit onderscheid is aangebracht vanwege het brancheprofiel van FOC’s (overwegend mode en sport). Tevens is leegstand weergegeven in m² wvo en als percentage van de totale omvang van het centrum.
2
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Tabel 1 Winkelaanbod en leegstand in hoofdwinkelcentra in Noordoost-Groningen en -Drenthe (centra met minimale omvang van 5.000 m² wvo) Mode en sport Hoofdcentrum
Kleding en modeaccessoires
Schoenen en lederwaren
Sport
Totaal mode en sport
Overige branches
TOTAAL
Leegstand
Leegstand naar wvo
Groningen
34.474
8.475
6.180
49.129
78.388
127.517
18.620
12,7%
Assen
18.106
6.042
4.944
29.092
36.378
65.470
13.206
16,8%
Winschoten
11.043
3.513
1.100
15.656
20.807
36.463
4.296
10,5%
Stadskanaal
7.784
3.336
875
11.995
17.492
29.487
7.540
20,4%
Veendam
6.747
2.215
795
9.757
14.568
24.325
3.778
13,4%
Haren
5.025
1.883
253
7.161
11.880
19.041
407
2,1%
Delfzijl
5.192
1.634
629
7.455
11.437
18.892
4.276
18,5%
Hoogezand
5.143
1.390
545
7.078
9.801
16.879
409
2,4%
Uithuizen
2.070
837
90
2.997
10.656
13.653
809
5,6%
Zuidlaren
2.400
61
361
2.822
7.476
10.298
0
0,0%
Appingedam
2.058
1.051
112
3.221
6.213
9.434
3.144
25,0%
Ter Apel
986
72
0
1.058
7.785
8.843
2.783
23,9%
Borger
830
175
181
1.186
6.941
8.127
903
10,0%
1.101
83
0
1.184
6.858
8.032
4.296
34,8%
Oude Pekela
880
657
0
1.537
6.145
7.682
2.156
21,9%
Bedum
707
755
0
1.462
6.067
7.529
343
4,4%
Gieten
1.030
727
0
1.757
5.568
7.325
1.975
21,2%
558
0
347
905
5.806
6.711
0
0,0%
83
0
138
221
6.080
6.301
1.013
13,9%
355
0
82
437
4.814
5.251
1.139
17,8%
Musselkanaal
Paterswolde Uithuizermeeden Sappemeer
Bron: Locatus Benchmark Verkenner (2012), uittreksel van 11-07-2012
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3
2
Factory Outlet Centra
2.2
FOC’s in de praktijk
Voor de analyse van FOC’s in de praktijk zijn
2.1
de drie Nederlandse (DOC Roermondii, FOV
Het basisprincipe van een FOC
Lelystadiii, Rosada Factory Outletiv) en drie De tekst over het basisprincipe van FOC’s is
Duitse FOC’s (DOC Soltauv, FOC Ochtrupvi,
gebaseerd op waarnemingen in de praktijk en
Outlet Center Stuhr vii) geanalyseerd. Daarbij
diverse vakliteratuuri. Aan de hand van deze
zijn onder andere de websites van de zes
analyse is figuur 2 uit het hoofdrapport (‘Het
FOC’s bezocht om een overzicht te krijgen
theoretisch principe van een FOC’) gemaakt.
van het soort aanbod dat zij hebben. Ook voor situering, ruimtelijke opzet en verschijningsvorm zijn de websites bruikbaar. Daarnaast zijn de drie Nederlandse FOC’s en FOC Ochtrup ter plaatse geobserveerd.
i
4
o.a. Meijering, A.P. (2001), Factory Outlet Centers, een MERKwaardige ontwikkeling
ii iii iv v vi vii
Homepage: http://www.mcarthurglen.com/nl/ designer-outlet-roermond/nl/, 23-10-2012 Homepage: http://www.bataviastad.nl/nl, 23-10-2012 Homepage: http://www.rosada.nl/, 23-10-2012 Homepage: http://www.designeroutletsoltau.com/, 23-10-2012 Homepage: http://www.foc-ochtrup.de/, 23-10-2012 Homepage: http://www.ochtum-park.net/, 23-10-2012
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3 3.1
Potentieel marktgebied
wegens het ontbreken van dezelfde bron.
•
naar een FOC toe,
Beide methodes worden hieronder toegelicht.
•
tijdens daluren,
•
in de huidige situatie.
Reistijden en inwoners
Opgemerkt moet worden dat de locatie voor het initiatief-FOC in Oost-Groningen nog niet
Tabel 2 geeft het resultaat van de applicatie
De haalbaarheid van een FOC wordt voor een
vaststaat. Om desondanks toch een
weer. De applicatie is gebruikt op 13 juli 2012.
belangrijk deel bepaald door het aantal
inschatting te kunnen maken van het aantal
Door continue wijzigingen in het verkeers-
inwoners dat rondom een FOC woont: het
inwoners rondom dit FOC hebben we als
model achter de applicatie, kunnen resultaten
marktgebied. Voor de Nederlandse en de drie
locatie de zuidwestzijde van het knooppunt
van een andere datum afwijken van de cijfers
Duitse FOC’s berekenen we het aantal
A7/N33 genomen. Dit is de locatie van het
in tabel 2.
inwoners in het marktgebied. Voor de
oorspronkelijke initiatief. Het inwonertal dat uit de Nationale Bereik-
Nederlandse FOC’s is het aantal inwoners binnen een straal van 30 en 60 autominuten
Gebieden in Nederland
baarheidskaart komt betreft het inwonertal
bepaald (hierna: 30- en 60-minuteniso-
Voor de gebieden in Nederland is in eerste
van 2008. Om dit te corrigeren naar 2012 is
chroon). Voor het FOC in Oost-Groningen is
instantie gebruik gemaakt van de Nationale
gebruik gemaakt van de bevolkings-
tevens het aantal inwoners binnen een reistijd
Bereikbaarheidskaart . Deze applicatie geeft
ontwikkeling in COROP-gebiedenii. Bepaald is
van 90 autominuten bepaald. Dit laatste getal
informatie over (onder andere) het aantal
welke COROP-gebieden grotendeels binnen
dient slechts ter illustratie. Het wordt niet
inwoners dat rondom een 4-cijferig postcode-
een reistijdgebied vallen. Op basis daarvan is
gebruikt in verdere berekeningen. Voor de
gebied woont. Daarvoor maakt de applicatie
de bevolkingsontwikkeling tussen 2008 en
drie Duitse FOC’s is het aantal inwoners
gebruik van een verkeersmodel dat op
2012 berekend. De getallen uit de Nationale
binnen een straal van 60 autominuten
regelmatige basis wordt geüpdate én
Bereikbaarheidskaart zijn gecorrigeerd voor
bepaald.
inwonerstatistieken uit 2008.
deze bevolkingsontwikkeling (tabel 2).
Voor de gebieden in Nederland is een andere
In alle gevallen is binnen de applicatie
Gebieden buiten Nederland
methode gebruikt dan voor de gebieden
gekozen voor de autoreistijd:
De Nationale Bereikbaarheidskaart geeft
i
buiten Nederland. De methode voor Nederland is niet mogelijk voor het buitenland
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
alleen informatie over gebieden in Nederland. i
De Nationale Bereikbaarheidskaart (2012), www.bereikbaarheidskaart.nl, gebruikt op 13 juli 2012.
ii
StatLine (2012), ‘Regionale kerncijfers Nederland’
5
Voor de gebieden buiten Nederland die
Tabel 2 Aantal inwoners in Nederland naar autoreistijd tot Nederlandse FOC’siv
binnen 30-, 60- en 90-minutenisochronen liggen moet derhalve een andere methode worden gebruikt. Met behulp van de routeplanner Google Maps is bepaald welke gebieden binnen de 30-, 60- en/of 90-minutenisochronen liggen. In alle
Vervolgens is met behulp van lokale
is per deelstaat (Bundesland) gebruik
i
6
Information und Technik Nordrhein-Westfalen (2012), Amtliche Bevölkerungszahlen, stand per 31-12-2011; Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen (2012), Bevölkerungsforschreibung, stand per 31-12-2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerung den Gemeinden in Schleswig- Holstein am 31.12.2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerungsstand und –entwicklung in den Hamburger Stadtteilen 2011; DeStatis, Statistisches Bundesamt (2012), Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2011
9636
6041
8242
4703
590.000
544.000
513.000
677.000
30-minuten- Bev.ontwikkeling COROPisochroon gebieden 2008-2012
+1,5%
+4,4%
+0,6%
+1,3%
Aantal consumenten 2012
598.000
548.000
536.000
687.000
Aantal consumenten 2008
1.562.000
2.602.000
5.374.000
4.934.000
60-minuten- Bev.ontwikkeling COROPisochroon gebieden 2008-2012
+0,8%
+0,9%
+2,9%
+2,1%
Aantal consumenten 2012
1.575.000
2.625.000
5.529.000
5.040.000
Aantal consumenten 2008
2.763.000
90-minuten- Bev.ontwikkeling COROPisochroon gebieden 2008-2012
+1,3%
Aantal consumenten 2012
2.797.000
gemaakt van het officiële statistische bureaui. Per provincie (Landkreis/Kreis) is het aantal
DOC Roermond
Aantal consumenten 2008
bevolkingsstatistieken het aantal inwoners voor deze gebieden bepaald. Voor Duitsland
FOC OostGroningen 4-Cijferig postcodegebied (PC4)
gevallen is de locatie van het FOC als bestemming genomen.
FOV Rosada Bataviastad Factory Outlet (Lelystad) (Roosendaal)
iv Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal consumenten 2012) en één decimaal (bevolkingsontwikkeling COROP-gebieden 2008-2012) Bron: De Nationale Bereikbaarheidskaart (13-07-2012); StatLine (2012), ‘Regionale kerncijfers Nederland’
inwoners per 31 december 2011 gebruikt.
In het geval een provincie (Duitsland)iii of
Voor België is gebruik gemaakt van
gemeente (België) niet in zijn geheel binnen
gemeentelijke statistieken van de Belgische
het 30-, 60- of 90-minutenisochroon viel, is
overheidii. Het betreft het aantal inwoners per
gekeken waar de grootste kernen van de
gemeente op 1 januari 2011. Recentere cijfers
provincie/gemeente liggen. Op basis daarvan
zijn nog niet beschikbaar.
is een inschatting gemaakt van het aantal
ii
iii Gemiddeld zijn de provincies in Duitsland vele malen kleiner dan Nederlandse provincies, zowel wat betreft aantal inwoners als oppervlakte.
Statistics Belgium (2012), ‘Wettelijke bevolking per gemeente op 1 januari 2011’
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
inwoners dat binnen het betreffende gebied woont.
Totaal overzicht Tabel 3 en 4 geven een totaal overzicht weer van het aantal inwoners per reistijdgebied. Het betreft een gerichte becijfering van het aantal inwoners op 1 januari 2012. Daarbij is door gebrek aan betere cijfers voor Belgische gebieden uitgegaan van het inwonertal per 1 januari 2011.
3.2
Bezoekersaantallen per jaar
Bezoekers uit 30-minutenisochroon De FOC’s in Nederland trokken in 2011 respectievelijk 4,1i (Roermond), 2,3ii (Lelystad) en 1iii (Roosendaal) miljoen bezoekers per jaar. Voor Roermond en Lelystad is bekend dat respectievelijk 45% en 35% van de bezoekers uit het 30 minutenisochroon komt (tabel 4). Voor DOC Roermond zullen in 2011 derhalve circa
i ii iii
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’ Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’ Goudappel Coffeng (2012), ‘Effectenanalyse uitbreiding Rosada’
7
1,8 miljoen bezoekers uit het
Tabel 3 Aantal inwoners naar autoreistijd tot Nederlandse FOC’s op 1 januari 2012i
30-minutenisochroon komen.
FOC OostGroningen
Model bezoekers uit 30- tot 60-minutenisochroon Voor het aandeel bezoekers dat uit het 60-minutenisochroon komt, maken we gebruik van een model. De ambitie van de initiatiefnemer van het FOC in Oost-Groningen gaat uit van een FOC met de kwaliteit en attractiviteit vergelijkbaar met (het grotere) Roermond en Lelystad. Vanuit deze positieve grondhouding gaan wij in ons model vooralsnog ook uit van deze sterke FOC’s als basis. Het model bestaat uit twee varianten. De eerste variant gaat uit van een relatief grote
4-cijferig postcodegebied (PC4) NL
DOC Roermond
9636
FOV Bataviastad (Lelystad)
Rosada Factory Outlet (Roosendaal)
8242
4703
6041
598.000
547.000
536.000
687.000
Aantal inwoners 30-minutenisochroon
DE/BE
23.000
595.000
0
73.000
Totaal
621.000
1.142.000
536.000
760.000
Aantal inwoners 60-minutenisochroon
1.575.000
2.625.000
5.529.000
5.040.000
DE/BE
695.000
7.525.000
0
2.105.000
Totaal
2.270.000
10.150.000
5.529.000
7.145.000
Aantal inwoners 30- tot 60-minutenisochroon
Totaal
1.649.000
9.008.000
4.993.000
6.384.000
NL
i Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen Bron: Statistics Belgium (2012), ‘Wettelijke bevolking per gemeente op 1 januari 2011’; Information und Technik Nordrhein-Westfalen (2012), Amtliche Bevölkerungszahlen, stand per 31-12-2011; Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen (2012), Bevölkerungsforschreibung, stand per 31-12-2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerung den Gemeinden in SchleswigHolstein am 31.12.2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerungsstand und –entwicklung in den Hamburger Stadtteilen 2011; DeStatis, Statistisches Bundesamt (2012), Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2011; bewerking DTNP
reikwijdte van FOC’s. In deze variant (variant I) komt circa 70% van de bezoekers van de
Tabel 4 Aantal inwoners naar autoreistijd tot Duitse FOC’s op 1 januari 2012ii
FOC’s uit het 60-minutenisochroon en 30% van daarbuiten. In de tweede variant (variant II) wordt ervan uitgegaan dat bezoekers van een FOC minder bereid zijn een grote afstand af te leggen. 90% van de bezoekers komt uit het 60-minutenisochroon en 10% van daarbuiten.
8
FOC Ochtrup Aantal inwoners 60-minutenisochroon
Ochtum Park Outlet Center (Stuhr)
DOC Soltau
NL
919.000
0
0
DE
2.508.000
3.900.000
3.052.000
Totaal
3.427.000
3.900.000
3.052.000
ii Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen Bron: CBS (2012); Bevolkingsstatistieken van Duitse deelstaten afkomstig van deelstaten zelf. Overzicht van alle deelstaten te vinden op: Wikipedia.de (2012), http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Landkreise_in_Deutschland, bezocht op 30-07-2012; bewerking DTNP
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Rekening houdend met het aantal bezoekers
Gemiddelde bezoekfrequentie
niveau. Een gemiddelde inwoner uit het
dat uit het 30-minutenisochroon komt (tabel
Door het aantal bezoekers aan een FOC uit
30-minutenisochroon van DOC Roermond
4), zullen in DOC Roermond tussen de 1,0 en
het 30- en het 30- tot 60-minutenisochroon te
bezoekt circa 1,62 keer per jaar het FOC.
1,8 miljoen bezoekers uit het 30- tot
delen door het aantal inwoners in datzelfde
Voor FOV Bataviastad ligt dit op 1,47 keer per
60-minutenisochroon komen. Voor FOV
gebied wordt de gemiddelde bezoek-
jaar (tabel 5). Inwoners uit het 30- tot
Bataviastad zullen dit tussen de 0,8 en 1,2
frequentie van die inwoners berekend. Voor
60-minutenisochroon van DOC Roermond
miljoen bezoekers zijn (tabel 5).
DOC Roermond en FOV Bataviastad liggen
bezoeken tussen de 0,11 en 0,20 keer per jaar
deze bezoekfrequenties op een vergelijkbaar
het FOC. In FOV Bataviastad ligt dit op 0,16
Tabel 5 Berekening gemiddelde bezoekfrequentie aan FOC voor inwoners uit 30-minutenisochrooni 30-minutenisochroon FOC
Factory Outlet Center
Totaal aantal bezoekers
Aandeel bezoekers
Aantal bezoekers
Aantal inwoners
Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners
DOC Roermond
4.100.000
45%
1.845.000
1.142.000
1,62 / jaar
FOV Bataviastad
2.250.000
35%
788.000
536.000
1,47 / jaar
tot 0,25 bezoeken per jaar (tabel 6).
Aantal bezoekers per jaar FOC Oost-Groningen Doordat de gemiddelde bezoekfrequenties voor DOC Roermond en FOV Bataviastad heel vergelijkbaar zijn en er voor het FOC in
i Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal bezoekers, aantal inwoners) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners) Bron: De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’; Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’; BRO (2012), ‘Onderzoek haalbaarheid en effecten FOC te Zuidbroek’; bewerking DTNP
Oost-Groningen een kwaliteitsniveau wordt beoogd zoals in Roermond en Lelystad, passen we de bezoekfrequenties van DOC
Tabel 6 Berekening gemiddelde bezoekfrequentie aan FOC voor inwoners uit 30- tot 60-minutenisochroonii 30- tot 60-minutenisochroon FOC Factory Outlet Center
Totaal aantal bezoekers
DOC Roermond
4.100.000
FOV Bataviastad (Lelystad)
2.250.000
Variant uit model
Aandeel bezoekers
Aantal bezoekers
70%
25%
1.025.000
90%
45%
1.845.000
70%
35%
787.500
90%
55%
1.237.000
Aantal inwoners 9.008.000 4.993.000
Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners 0,11 / jaar 0,20 / jaar 0,16 / jaar 0,25 / jaar
ii Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal bezoekers, aantal inwoners) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners) Bron: De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’; Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’; bewerking DTNP
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
9
Roermond en FOV Bataviastad ook toe op de
Tabel 7 Berekening aantal bezoekers per jaar uit 30-minutenisochrooniv
situatie in Oost-Groningen. We maken daarbij
30-minutenisochroon FOC
gebruik van bandbreedtes.
Factory Outlet Center In het 30-minutenisochroon van het FOC in Oost-Groningen wonen circa 621.000 mensen (tabel 3). Op basis van een gemiddelde
FOC Oost-Groningen
Aantal inwoners Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners 621.000
Aantal bezoekers
1,54 / jaar
957.000
iv Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal inwoners, aantal bezoekers, totaal aantal bezoekers) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners)
bezoekfrequentie van 1,54i keer per jaar berekenen we circa 957.000 bezoekers uit het 30-minutenisochroon (tabel 7).
Tabel 8 Berekening aantal bezoekers per jaar uit 30- tot 60-minutenisochroonv 30- tot 60-minutenisochroon FOC
In het 30- tot 60-minutenisochroon van het initiatief-FOC in Oost-Groningen wonen circa 1,6 miljoen mensen (tabel 3). Op basis van een gemiddelde bezoekfrequentie van 0,14ii tot 0,23iii keer per jaar komen 224.000 tot 373.000 FOC-bezoekers uit het 30- tot
Factory Outlet Center FOC Oost-Groningen
Aantal inwoners Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners 1.649.000
Aantal bezoekers
0,14 / jaar
224.000
0,23 / jaar
373.000
v Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal inwoners, aantal bezoekers, totaal aantal bezoekers) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners)
60-minutenisochroon (tabel 8). Opgeteld bij de bezoekers uit het 30-minutenisochroon
Tabel 9 Berekening totaal aantal bezoekers per jaar vi
komt dat neer op 1,2 tot 1,3 miljoen bezoekers
60-minutenisochroon FOC
uit het totale 60-minutenisochroon (tabel 9).
i ii iii
Gemiddelde bezoekfrequentie bij Roermond en Lelystad (tabel 5) Gemiddelde bezoekfrequentie bij Roermond en Lelystad in 70%-variant (tabel 6) Gemiddelde bezoekfrequentie bij Roermond en Lelystad in 90%-variant (tabel 6)
10
Factory Outlet Center
Bezoekers uit 30-min.
FOC Oost-Groningen
957.000
Bezoekers uit 30- tot 60-min.
Totaal aantal bezoekers uit 60-min.
Aandeel van totaal aantal bezoekers
Totaal aantal bezoekers per jaar
224.000
1.181.000
70%
1.687.000
373.000
1.331.000
90%
1.478.000
vi Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal inwoners, aantal bezoekers, totaal aantal bezoekers) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners)
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Naast deze bezoekers zullen er ook
3.3
Bestedingen en omzetten per m²
bezoekers van verder dan 60 minuten naar
sommige eigenaren geen omzetcijfers per FOC bekend maken (i.v.m. beursnotering).
het FOC komen. Net als bij DOC Roermond
De omzet die het FOC in Oost-Groningen zal
en FOV Bataviastad rekenen we met de
gaan realiseren, is het aantal bezoekers
Gemiddelde omzet per bezoeker
variant dat relatief veel mensen van buiten het
vermenigvuldigd met de gemiddelde
In de ‘Monitor Toerisme en Recreatie
60-minutenisochroon komen (30% van alle
besteding in een FOC.
Flevoland 2012’ van de provincie Flevolandi is
bezoekers) en met de variant dat relatief
gemeten welk bedrag bezoekers van FOV
weinig mensen van buiten komen (10%). Dit
Weinig goede bronnen
Bataviastad gemiddeld uitgeven aan detail-
leidt er toe dat het verwachte aantal
Over bestedingen aan detailhandel in FOC’s
handel. In 2011 was dit € 40,34 (incl. BTW).
bezoekers van het FOC tussen de 1,5 en 1,7
is weinig bekend. Eigenaren van FOC’s
Gecorrigeerd voor BTWii is dit een gemiddelde
miljoen zal liggen (tabel 9).
maken uit concurrentie-oogpunt geen
omzet van € 35,32 (excl. BTW) per bezoeker.
omzetcijfers bekend. Bovendien mogen Een tweede bron die informatie geeft over de gemiddelde omzet per bezoeker is de
Tabel 10 Berekening gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW) o.b.v. cijfers initiatiefnemer Verwachte omzet/m² wvo (excl. BTW)
€ 3.500
Omvang FOC (m² wvo)
€ 4.000 15.000
Verwachte omzet FOC (excl. BTW)
€ 52.500.000
€ 60.000.000
Verwacht aantal bezoekers per jaar
2.500.000
1.500.000
€ 21,-
€ 40,-
Gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW)
Bron: Revascom BV, ‘FOC-Zuidbroek, Kans of bedreiging. Het hoe en waarom van een FOC in Oost-Groningen’
Tabel 11 Omzet en omzet per m² wvo FOC Oost-Groningeniv Aantal bezoekers per jaar Gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW) Totale omzet detailhandel FOC (excl. BTW)
1.478.000
1.687.000
€ 30,-
€ 35,-
€ 44.400.000
Omvang FOC (m² wvo) Gemiddelde omzet per m² wvo (excl. BTW)
€ 59.100.000 15.000
€ 2.950
€ 3.950
iv Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (verwacht aantal bezoekers), honderdduizendtallen (verwacht totale omzet detailhandel FOC) en vijftigtallen (verwachte gemiddelde omzet per m² wvo)
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
initiatiefnemer van het FOC in OostGroningen. Revascom geeft aan op hoeveel bezoekers zij per jaar rekenen, wat de omzet per m² wvo is die zij denken te realiseren, wat de totale omzetverwachting is en wat de omvang van het FOC zal zijniii. Op basis van deze getallen berekenen wij een gemiddelde omzet per bezoeker van € 21,- à € 40,- (excl. i ii iii
Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’ In de monitor is uitgegaan van een gemiddeld BTW-tarief van 14,2%. € 40,34 inclusief BTW komt derhalve neer op € 35,32 exclusief BTW (€ 40,34 / (100% + 14,2%) = € 35,32) Revascom BV, ‘FOC-Zuidbroek, Kans of bedreiging. Het hoe en waarom van een FOC in Oost-Groningen’
11
BTW) (tabel 10). Van deze omzet per bezoek
De totale detailhandelsomzet van het FOC is
gaat de initiatiefnemer zelf uit.
op basis hiervan € 44,4 à € 59,1 miljoen per
•
wvo; •
jaar. Dit komt neer op een omzet van € 2.950 De bronnen geven een omzet per bezoeker
FOV Bataviastad: € 3.650 à 4.250 per m² Rosada Factory Outlet: € 3.200 à € 3.750 per m² wvo.
à € 3.950 per m² wvo (tabel 11).
aan van eenzelfde orde van grote. In de berekening van de totale omzet (excl. BTW)
Gemiddelde omzet per m² wvo Nederlandse
van het FOC in Oost-Groningen gaan wij uit
FOC’s
van € 30,- (gemiddelde van Revascom) à
Ter vergelijking maken we op dezelfde wijze
€ 35,- (gemeten door provincie Flevoland).
als waarop we de omzet per m² wvo van het FOC in Oost-Groningen hebben berekend,
Omzet FOC Oost-Groningen
een inschatting van de omzet per m² wvo voor
Het FOC in Oost-Groningen kan volgens de
de huidige Nederlandse FOC’s. Dit leidt tot de
berekening 1,5 à 1,7 miljoen bezoekers per
volgende omzetgetallen (tabel 12):
jaar trekken (tabel 9). De gemiddelde omzet
•
per bezoeker is € 30,- à € 35,- (excl. BTW).
DOC Roermond: € 5.050 à € 5.900 per m² wvo;
Tabel 12 Inschatting omzet per m² wvo Nederlandse FOC’si DOC Roermond
FOV Bataviastad (Lelystad)
Rosada Factory Outlet (Roosendaal)
4.100.000
2.250.000
1.000.000
Aantal bezoekers per jaar Gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW) Potentiële omzet detailhandel FOC (excl. BTW)
€ 30,-
€ 123.000.000 € 143.500.000
Omvang FOC (m² wvo) Inschatting gemiddelde omzet per m² wvo (excl. BTW)
€ 35,-
€ 30,€ 67.500.000
24.300 € 5.050
€ 35,-
€ 30,-
€ 78.750.000
€ 30.000.000
18.500 € 5.900
€ 3.650
€ 35,€ 35.000.000
9.300 € 4.250
€ 3.200
€ 3.750
i Getoonde cijfers zijn afgerond op honderdtallen (omvang FOC) en vijftigtallen (inschatting gemiddelde omzet per m² wvo) Bron bezoekersaantal: De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’; Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’; Stable (2012), www.stable.nl/nl/outlet-management, bezocht op 30-11-2012 Bron omvang FOC: Locatus Retail Verkenner (2012), uittreksel van 31-07-2012; bewerking DTNP
12
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
4
Synergie
Nederlandse provincies, is gebaseerd op cijfers van het CBS en zijn afkomstig van Compendium voor de Leefomgeving
4.1
(2012).
Bronvermelding •
Cijfers over het aantal bezoekers in de
De volgende bronnen zijn gebruikt bij
binnenstad van Groningen en hun
hoofdstuk 4, Synergie.
herkomst komen uit de Detailhandels-
•
Voor de best bezochte dagattracties in
monitor 2011-2012 van de gemeente
Groningen, kaart 11: Toerdata Noord
Groningen.
Tropiqua (Veendam)
(2011), ‘Toerisme in Cijfers 2011, provincies Groningen, Fryslân en Drenthe’. Opgemerkt wordt dat in deze
4.2
Toelichting en verantwoording figuur 5 van het hoofdrapport
publicatie ook nog Sport- en Recreatie-
Groninger Museum (Groningen)
•
• Landgoed Fraeylemaborg (Slochteren) D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
centrum Atlantis in Oude Pekela is
Afstanden tussen FOC’s en hoofdwinkelgebieden
opgenomen als één van de tien best
De afstanden tussen de Nederlandse FOC’s
bezochte dagattracties in Groningen. Met
(inclusief het FOC in Oost-Groningen) en de
67.000 bezoekers op jaarbasis zou deze
dichtstbijzijnde hoofdwinkelgebieden zijn
attractie plaats negen innemen in de top
opgemeten met behulp van de routeplanner
10 (excl. Groningen-stad). Per 31
van Google Maps. Daarbij is als beginpunt de
december 2011 is deze attractie echter
hoofdingang van de FOC’s genomen. De
gesloten. Om deze reden is de attractie
exacte locatie voor het FOC in Oost-
ook niet opgenomen in de kaart.
Groningen is nog niet bekend. Als beginpunt
Voor de bezoekersaantallen van de
is daarom de rijksweg A7 genomen ter hoogte
dagattracties in Nederland zijn cijfers van
van de provinciale weg N33. Als eindpunt is in
het Nederlands Bureau voor Toerisme en
alle gevallen het begin van het hoofdwinkel-
Congressen (2011) gebruikt.
gebied genomen, en wel dat deel van het
Het aantal overnachtingen per etmaal per
hoofdwinkelgebied dat het dichtst bij het FOC
km² (figuur 4 hoofdrapport) in
is gelegen. 13
Combinatiebezoek
Tabel 13 Combinatiebezoek van bezoekers aan
bezoekers van het FOC ook de binnenstad
In opdracht van de provincie Zuid-Holland
van Roermond bezocht tijdens hetzelfde
FOC met nabijgelegen hoofdcentrum
heeft I&O onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten van een FOC bij
FOC
Centrum
Zoetermeer. Bij dit onderzoek heeft I&O
DOC Roermond
Roermond
gebruik gemaakt van het grootschalige koopstromenonderzoek dat zij in 2011 heeft gehouden in de Randstad . Daarbij zijn ruim i
69.500 enquêtes afgenomen. Omdat dit
Combinatiebezoek
bezoekmoment. Bij dit bezoek is een steekproef genomen onder alle bezoekers van
50%
het FOC, en niet alleen onder de bezoekers
FOV Bataviastad Lelystad
17%
uit de Randstad. We zien dat het gemeten
Rosada Factory Outlet
9%
combinatiebezoek wat lager is: 42,1% uit het
Roosendaal
Bron: I&O (2012), ‘Inventarisatie effecten FOC Bleizo’
koopstromenonderzoek niet specifiek inging
Opgemerkt moet worden dat de resultaten uit
op de FOC’s in Nederland heeft I&O in
dit onderzoek komen van inwoners van de
aanvulling daarop aan een apart panel van
Randstad. Zij moeten dus een relatief grote
deelnemers aan het koopstromenonderzoek
afstand overbruggen om de FOC’s te
aanvullende vragen voorgelegdii. In totaal
bezoeken. Verwacht mag worden dat door de
hebben 3.003 mensen deelgenomen aan dit
extra moeite die het deze groep mensen kost
aanvullende onderzoek. Daarvan heeft circa
om bij de FOC’s te komen ze sneller geneigd
46% ooit een FOC bezocht (ca. 1.375
zullen zijn ook een bezoek te brengen aan het
respondenten). Tabel 13 geeft voor elk
nabijgelegen hoofdwinkelcentrum dan
Nederlands FOC het percentage van de
bezoekers die van dichterbij komen.
BRO-onderzoek tegenover 50% uit I&Oonderzoek.
bezoekers aan dat naast het FOC ook het hoofdwinkelgebied van diezelfde plaats heeft
Een tweede bron voor DOC Roermond biedt
bezocht.
hier een goed inzicht in. In opdracht van Stichting Citymanagement Roermond heeft BRO in Roermond een bezoekers- en consumentenonderzoek uitgevoerdiii. In dit onderzoek is gemeten dat 42,1% van de
i ii
I&O (2011), ‘Koopstromenonderzoek Randstad’ I&O (2012), ‘Inventarisatie effecten FOC Bleizo’
14
iii BRO (2011), ‘Bezoekers- en consumenten onderzoek Roermond’
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
5 5.1
Effecten op centra Omzetpotentieel
Het omzetpotentieel wordt berekend door de
dan het gemiddeldeiii. Tabel 14 geeft per
gemiddelde omzet per inwoner te vermenig-
gemeente de gemiddelde omzet per inwoner
vuldigen met het aantal inwoners in Noord-
aan voor mode (incl. schoenen en leder-
oost-Groningen. Als basis wordt daarbij
waren) en sport (beide excl. BTW).
uitgegaan van landelijk gemiddelde omzetHet winkelaanbod in het FOC bestaat volgens
cijfers per hoofd van de bevolking. Voor mode
Totale omzetpotentieel mode en sport
de plannen in hoofdzaak uit mode en sport
(incl. schoenen en lederwaren) lag dit in 2011
Op basis van het huidige inwonertal en
(circa 90% van het totale winkeloppervlak). Dit
op € 620 (excl. BTW), voor sport op € 60
correcties voor het inkomensniveau is het
komt overeen met bestaande FOC’s in
(excl. BTW) .
totale omzetpotentieel voor mode en sport in
i
Nederland. Het overige winkelaanbod kan uit
Noordoost-Groningen circa € 308,8 miljoen
meerdere branches bestaan. Op voorhand is
Correctie voor inkomensverschillen
(tabel 14). Niet het volledige omzetpotentieel
niet duidelijk om welke het precies gaat. We
Door inkomensverschillen zal de feitelijke
komt terecht in het eigen winkelapparaat. Een
berekenen derhalve alleen het effect op de
omzet per inwoner in Noordoost-Groningen
deel van de omzet vloeit af naar gebieden
mode- en sportbranche in Noordoost-
afwijken van het Nederlandse gemiddelde. Er
buiten Noordoost-Groningen (koopkracht-
Groningen. Een zinvolle berekening voor de
wordt daarom voor elke gemeente in
afvloeiing).
andere branches is niet mogelijk.
Noordoost-Groningen een correctie uitgevoerd. Daarvoor wordt gekeken in welke
Koopstromenonderzoek Groningen
Om een indicatie te kunnen krijgen van de
mate het gemiddeld inkomen per persoon per
Het deel van het omzetpotentieel dat terecht
effecten van een FOC in Oost-Groningen
gemeente afwijkt van het gemiddelde inkomen
komt in het eigen winkelapparaat wordt de
kijken we in eerste instantie naar het huidige
per persoon in Nederland (€ 21.500) . Voor de
koopkrachtbinding genoemd. In 2010 is in
omzetpotentieel van Noordoost-Groningen.
omzet in niet-dagelijks aanbod (waaronder
opdracht van de gemeente Groningen een
De effectenanalyse maken we voor heel
mode en sport) is het gebruikelijk een
koopstromenonderzoek uitgevoerdiv. In dit
Noordoost-Groningen. Dit komt neer op alle
correctie door te voeren van ½ van het
koopstromenonderzoek is niet alleen naar de
Groningse gemeenten binnen het
percentage dat het inkomen lager of hoger is
gemeente Groningen gekeken, maar ook naar
30-minutenisochroon (zie tabel 13 voor lijst van gemeenten).
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
ii
i ii
HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek’ StatLine (2010), ‘Kerncijfers wijken en buurten 2004-2011’. De cijfers hebben betrekking op 2010. Meer recente cijfers zijn niet voorhanden.
de regio daaromheen. Voor verschillende iii HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek’ iv BRO (2010), ‘Groningen, Koopstromenonderzoek’
15
Tabel 14 Berekening omzetpotentieel gemeenten Noordoost-Groningen binnen 30-minutenisochrooni
Gemeente
Omzet per hoofd Gemiddeld Afwijking t.o.v. Inwonertal inkomen gemiddelde NL Mode (incl. schoenen 2012 per hoofd (€ 21.500) en lederwaren) Sport
Omzetpotentieel Mode (incl. schoenen en lederwaren)
Sport
Totaal omzetpotentieel (mode en sport)
Appingedam
12.100
€ 19.200
-10,7%
€ 587
€ 57
€ 7.073.000
€ 685.000
€ 7.758.000
Bedum
10.500
€ 19.300
-10,2%
€ 588
€ 57
€6.182.000
€ 598.000
€ 6.780.000
9.300
€ 18.900
-12,1%
€ 583
€ 56
€ 5.407.000
€ 523.000
€ 5.931.000
26.300
€ 19.500
-9,3%
€ 591
€ 57
€ 15.551.000
€ 1.505.000
€ 17.055.000
193.100
€ 19.200
-10,7%
€ 587
€ 57
€ 113.334.000
€ 10.968.000
€ 124.302.000
Haren
18.500
€ 26.800
+24,7%
€ 696
€ 67
€ 12.854.000
€ 1.244.000
€ 14.098.000
Hoogezand-Sappemeer
34.800
€ 18.400
-14,4%
€ 575
€ 56
€ 20.008.000
€ 1.936.000
€ 21.944.000
Bellingwedde Delfzijl Groningen
Loppersum
10.400
€ 18.600
-13,5%
€ 578
€ 56
€ 5.993.000
€ 580.000
€ 6.573.000
Menterwolde
12.400
€ 19.600
-8,8%
€ 593
€ 57
€ 7.323.000
€ 709.000
€ 8.032.000
Oldambt
39.100
€ 18.500
-14,0%
€ 577
€ 56
€ 22.548.000
€ 2.182.000
€ 24.730.000
Pekela
12.900
€ 17.100
-20,5%
€ 557
€ 54
€ 7.162.000
€ 693.000
€ 7.855.000
Slochteren
15.500
€ 20.500
-4,7%
€ 606
€ 59
€ 9.408.000
€ 910.000
€ 10.319.000
Stadskanaal
33.000
€ 17.800
-17,2%
€ 567
€ 55
€ 18.698.000
€ 1.810.000
€ 20.508.000
Ten Boer
7.500
€ 19.100
-11,2%
€ 585
€ 57
€ 4.377.000
€ 424.000
€ 2.801.000
Veendam
27.900
€ 19.200
-10,7%
€ 587
€ 57
€ 16.384.000
€ 1.586.000
€ 17.970.000
Vlagtwedde
16.300
€ 17.900
-16,7%
€ 568
€ 55
€ 9.237.000
€894.000
€ 10.131.000
479.400
€ 19.200
-10,6%
€ 587
€ 57
€ 281.500.000
€ 27.000.000
€ 308.800.000
Totaal
i Getoonde cijfers zijn afgerond op: tienden van procenten (afwijking t.o.v. gemiddelde NL), hele euro’s (omzet per hoofd), honderdtallen (inwonertal 2012, gemiddeld inkomen per hoofd), duizendtallen (omzetpotentieel, met uitzondering van de rij Totaal) en honderdduizendtallen (omzetpotentieel in de rij Totaal). Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Getallen zijn gecorrigeerd voor het inkomensniveau per gemeente. Bron: StatLine (2012), ‘Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio, 1 januari’; StatLine (2010), ‘Kerncijfers wijken en buurten 2004-2011’; HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek’; bewerking DTNP
16
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
regio’s rondom de gemeente is de koopkrachtbinding aan Groningen gemeten, maar ook de binding aan de eigen regio en de andere regio’s. Op basis van het koopstromenonderzoek kan voor de verzorgingsregio’s in kaart 2 worden berekend wat de koopkrachtbinding van deze regio’s is aan het gezamenlijke winkelapparaat van de regio’s (Noord- en Oost-Groningen).
Toelichting kaart 2 Van het gezamenlijke omzetpotentieel voor niet-dagelijks aanbod van de gemeenten Slochteren en Hoogezand-Sappemeer (in het koopstromenonderzoek de verzorgingsregio Oost Primair) komt 93% terecht in het winkelapparaat van Noord- en OostGroningen (het hele gekleurde gebied uit kaart 2). 7% Van het omzetpotentieel vloeit af naar buiten het gekleurde gebied.
Koopkrachtbinding Noordoost-Groningen De koopkrachtbinding voor de niet-dagelijkse sector in Noord- en Oost-Groningen is circa 91% (tabel 15). Voor Noordoost-Groningen zal
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
17
de koopkrachtbinding op een vergelijkbaari
huidige winkelaanbod, een aantrekkelijke en
niveau liggen. We gaan in de verdere
substantiële aankooplocatie voor mode en
berekeningen uit van een bandbreedte van 90
sport. In Noordoost-Groningen wonen circa
à 95% koopkrachtbinding voor Noordoost-
479.400 inwoners. Deze mensen wonen
Groningen (kaart 2). Dit betekent dat van het
allemaal binnen het 30-minutenisochroon. Op
totale omzetpotentieel voor mode en sport in
basis van cijfers uit Roermond en Lelystad
Noordoost-Groningen(€ 308,8 miljoen) circa €
(tabel 5) zullen deze inwoners gemiddeld 1,54
277,9 à € 293,3 miljoen wordt besteed in het
maal per jaar het FOC bezoeken en besteden
eigen winkelapparaat (tabel 15 en 17).
zij per bezoek tussen de € 30 en € 35 aan detailhandelii (tabel 11). Onbekend is welk deel
5.2
FOC-omzet uit Noordoost-Groningen
van de bestedingen in de branches mode en sport terecht komt. Derhalve hanteren wij dezelfde verhouding als het beoogde
Een FOC in Oost-Groningen zal door de versterking van het aanbod mogelijk zorgen voor een hogere koopkrachtbinding. Omdat deze echter al zeer hoog is (reeds 90 à 95%), kan deze groei maar beperkt zijn. In elk geval zal de eventuele extra gebonden omzet door Noordoost-Groningers logischerwijs naar het FOC vloeien en niet in grotere mate naar het huidige winkelaanbod. Uitgaande van een FOC met de omvang en attractiviteit als beoogd ontstaat, naast het i
18
Noordoost-Groningen (waarvoor we de effecten van het FOC berekenen) valt binnen, maar niet geheel samen, met de indeling uit het koop- stromenonderzoek.
winkelvloeroppervlakte van het FOC: 90% ii
Uit diverse onderzoeken (o.a. Hunnenman (2011), Advances in Methods to Support Store Location and Design Decisions; DTNP (2008), Binnenstadsmonitor ‘s-Hertogenbosch) blijkt dat bezoekers van verder weg per bezoek iets meer uitgeven aan niet-dagelijkse artikelen dan bezoekers van dichterbij. Voor FOC’s in de Nederlandse context ontbreken dergelijke cijfers. Verwacht mag worden dat dit afstandseffect ook in het FOC in Noordoost-Groningen optreedt. Tegelijkertijd krijgt het FOC in deze regionale context een relatief sterke concurrentiepositie ten opzichte van omliggende centra, wat kan leiden tot extra bestedingen vanuit dit gebied. Ook kan het aspect prijs juist in een regio met lage inkomens (Noordoost-Groningen) extra aan- spreken. Omdat dit soort overwegingen niet te onderbouwen zijn met betrouwbare cijfers en wij een ruimte bandbreedte hanteren voor bestedingen (€ 30 tot € 35) kiezen wij er voor met deze bandbreedte door te rekenen voor alle bezoekers.
Koopkrachtbinding Noordoost-Groningen: 90 à 95%
FOC: €19,9 à €23,3 mln mode/sport uit NO-Groningen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
mode en sport en 10% overig. De omzet die
voor mode en sport is daarmee met € 18,9 à
een FOC in Oost-Groningen zal halen uit
€ 20,9 miljoen afgenomen (tabel 17).
Noordoost-Groningen zal op basis van hiervan circa € 20,0 à € 23,3 miljoen zijn voor
Het berekende negatieve omzeteffect is een
de mode- en sportbranche (tabel 16)
gemiddelde voor heel Noordoost-Groningen. Lokaal kan het effect groter of kleiner zijn. Zo
5.3
Verwacht effect
zullen winkelgebieden die aanvullende omzet van buiten Noordoost-Groningen halen (m.n.
Het totale omzetpotentieel voor mode en sport
binnenstad Groningen) minder afhankelijk zijn
in Noordoost-Groningen is € 308,8 miljoen.
van alleen inwoners uit Noordoost-Groningen.
Daarvan wordt 90 à 95% gebonden aan het
Daar tegenover staat dat ook omzet die nu
eigen winkelapparaat (€ 277,9 à € 293,2
bijvoorbeeld vanuit Drenthe naar de
miljoen) (tabel 17). Verwacht mag worden dat
binnenstad van Groningen stroomt deels zal
inwoners door de komst van een FOC niet
‘afzwaaien’. Dergelijke effecten voor grotere
substantieel meer gaan besteden aan mode-
gebieden zijn moeilijk (zinvol) te kwantificeren.
of sportartikelen. Wel zullen zij met een ruimer aanbod merkartikelen tegen lage prijzen
Al met al zal circa 6,5 à 7,5% van de mode-
mogelijk meer merkartikelen gaan kopen.
en sportomzet die nu door inwoners uit Noordoost-Groningen wordt besteed bij
Als er een FOC in Oost-Groningen komt, dan
winkels in dezelfde regio verschuiven naar het
neemt het omzetpotentieel voor alle overige
FOC (tabel 17). Winkelgebieden die dichter bij
winkels af. Het omzetpotentieel voor mode en
het FOC liggen zullen meer negatieve
sport is in dat geval € 285,5 à € 288,9 miljoen,
effecten ondervinden dan winkelgebieden die
waarvan € 257,0 à € 274,4 miljoen (90 à 95%)
verder weg liggen. Ook het soort aanbod in
aan het mode- en sportaanbod van
een winkelgebied (veel of weinig mode/sport)
Noordoost-Groningen gebonden zal zijn. De
heeft invloed op de mate van omzetderving.
gebonden omzet in Noordoost-Groningen
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
19
Tabel 15 Berekening koopkrachtbinding gemeenten Noordoost-Groningeni Gemeente Bedum
Inwonertal Gemiddeld inkomen 2012 per hoofd
Afwijking t.o.v. gemiddelde NL (€ 21.500)
Niet-dagelijks aanbod Omzet per hoofd
Omzetpotentieel
10.500
€ 19.300
-10,2%
€ 2.550
€26.820.000
Ten Boer
7.500
€ 19.100
-11,2%
€ 2.540
€ 18.991.000
Zuidhorn
18.700
€ 19.600
-8,8%
€ 2.570
€ 48.031.000
Winsum
14.000
€ 20.100
-6,5%
€ 2.600
€ 36.400.000
Totaal Noord Primair
50.700
€ 19.600
-8,8%
€ 2.570
€ 130.200.000
Appingedam
12.100
€ 19.200
-10,7%
€ 2.550
€ 30.688.000
Delfzijl
26.300
€ 19.500
-9,3%
€ 2.560
€ 67.469.000
Eemsmond
16.200
€ 17.600
-18,1%
€ 2.450
€ 39.711.000
Loppersum
10.400
€ 18.600
-13,5%
€ 2.510
€ 26.004.000
De Marne
10.400
€ 18.500
-14,0%
€ 2.500
€ 26.094.000
Totaal Noord Secundair
75.400
€ 18.800
-12,6%
€ 2.520
€ 190.000.000
Hoogezand-Sappemeer
34.800
€ 18.400
-14,4%
€ 2.500
€ 86.808.000
Slochteren
15.500
€ 20.500
-4,7%
€ 2.630
€ 40.820.000
Totaal Oost Primair
50.300
€ 19.000
-11,4%
€ 2.540
€ 127.600.000
Bellingwedde
9.300
€ 18.900
-12,1%
€ 2.530
€ 23.461.000
Menterwolde
12.400
€ 19.600
-8,8%
€ 2.570
€ 31.774.000
Oldambt
39.100
€ 18.500
-14,0%
€ 2.500
€ 97.828.000
Pekela
12.900
€ 17.100
-20,5%
€ 2.410
€ 31.073.000
Stadskanaal
33.000
€ 17.800
-17,2%
€ 2.460
€ 81.127.000
Veendam
27.900
€ 19.200
-10,7%
€ 2.550
€ 71.088.000
Vlagtwedde
16.300
€ 17.900
-16,7%
€ 2.470
€ 40.077.000
150.800
€ 18.400
-14,4%
€ 2.500
€ 376.400.000
Totaal Oost Secundair
Bindingii
Gebonden omzet
92%
€ 119.800.000
93%
€ 176.700.000
93%
€ 118.700.000
86%
€ 323.700.000
Groningen
193.100
€ 19.200
-10,7%
€ 2.550
€ 491.724.000
94%
€ 462.220.000
Totaal (excl. Haren)
520.300
€ 18.900
-11,9%
€ 2.530
€ 1.317.000.000
91%iii
€ 1.201.100.000
18.500
€ 26.800
+24,7%
€ 3.020
538.700
€ 19.200
-10,7%
€ 2.550
Haren Totaal (incl. Haren) 20
€ 55.769.000 ± 91%iv € 1.371.800.000
± 91%
€ 50.902.000 € 1.252.000.000
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
i Getoonde cijfers zijn afgerond op: tienden van procenten (afwijking t.o.v. gemiddelde NL), hele procenten (binding), tientallen (omzet per hoofd), honderdtallen (inwonertal 2012, gemiddeld inkomen per hoofd), duizendtallen (omzetpotentieel en gebonden omzet, met uitzondering van de rijen Totaal) en honderdduizendtallen (omzetpotentieel en gebonden omzet in de rijen Totaal). Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. ii Koopkrachtbinding vanuit regio aan Noord- en Oost-Groningen (ingekleurde gebied op kaart 2).
Tabel 16 Berekening FOC-omzet detailhandel uit Noordoost-Groningenv Inwoners gemeenten Noordoost-Groningen 2012
479.400
Gemiddelde bezoekfrequentie Gemiddelde omzet per bezoek (excl. BTW)
1,54 € 30
€ 35
Aandeel mode en sport FOC-omzet mode en sport (excl. BTW)
90% € 20.000.000
€ 23.300.000
v Getoonde cijfers zijn afgerond op honderdtallen (inwoners gemeenten Noordoost-Groningen) en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.
Tabel 17 Berekening effect op gebonden omzet mode- en sportbranche in Noordoost-Groningen (excl. BTW)vi iii Dit getal is berekend door de gebonden omzet (optelling van de totale gebonden omzet per regio, incl. de stad Groningen) te delen door het omzetpotentieel (optelling van het totale omzetpotentieel per regio, incl. de stad Groningen). iv Voor Haren zijn geen specifieke cijfers bekend. Deze gemeente maakte in het koopstromenonderzoek van Groningen deel uit van de regio Zuid Primair. De overige gemeenten in deze regio liggen in de provincie Drenthe. Gelet op de korte afstand tussen de stad Groningen en Haren veronderstellen we dat de gemeente Haren voor een belangrijk deel op het noorden is georiënteerd. Voor Haren stellen we de koopkrachtbinding gelijk aan het gemiddelde van het totale gekleurde gebied (kaart 2).
Totale omzetpotentieel (mode en sport)
€ 308.800.000
FOC-omzet uit Noordoost-Groningen (mode en sport)
€ 23.300.000
€ 20.000.000
Totale omzetpotentieel (mode en sport) min FOC-omzet
€ 285.500.000
€ 288.900.000
90%
95%
Gebonden omzet van omzetpotentieel (mode en sport)
€ 277.900.000
€ 293.300.000
Gebonden omzet van omzetpotentieel (mode en sport) min FOC-omzet (mode en sport)
€ 257.000.000
€ 274.400.000
Verschil gebonden omzet (mode en sport)
- € 20.900.000
- € 18.900.000
-7,5%
-6,5%
Koopkrachtbinding
Daling gebonden omzet (mode en sport)
vi Getoonde cijfers zijn afgerond op tienden van procenten (omzeteffect mode en sport) en honderdduizendtallen. Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn nietafgeronde cijfers gebruikt.
Bron: StatLine (2012), ‘Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio, 1 januari’; StatLine (2010), ‘Kerncijfers wijken en buurten 2004-2011’; HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijkeconomisch onderzoek’; BRO (2010), ‘Groningen, koopstromenonderzoek’; bewerking DTNP
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
21
6
Werkgelegenheid
zorgt daarnaast ook voor tijdelijke
van de omvang van de werkgelegenheid: via
werkgelegenheid. Ook hier is een onder-
verwachte omzet en via winkelvloeropper-
scheid te maken in soorten werkgelegenheid.
vlakte (wvo). Bij de omzet-benadering wordt
Het werk op de bouwplaats zelf wordt de
de verwachte omzet van het FOC gedeeld
directe tijdelijke werkgelegenheid genoemd.
door de gemiddelde omzet per fte (fulltime
Structurele werkgelegenheid
De aanvoer van materialen en dergelijke zorgt
equivalent - één voltijd-arbeidskracht). Het
Een FOC in Oost-Groningen levert op diverse
ook voor werkgelegenheid. Dit wordt de
resultaat van deze methode is afhankelijk van
manieren werkgelegenheid op. In de eerste
indirecte tijdelijke werkgelegenheid genoemd.
de mate van succes van het FOC. Bij de
6.1
Soorten werkgelegenheid
wvo-benadering wordt het winkelvloeropper-
plaats creëert een FOC winkel- en horeca gerelateerde banen (verkoopmedewerkers,
Verlies werkgelegenheid
vlak van het FOC vermenigvuldigd met het
bediening, etc.). Dit wordt de primaire
De komst van een FOC zal niet alleen leiden
aantal voltijd-arbeidskrachten (fte’s) dat per
werkgelegenheid genoemd. Daarnaast zorgt
tot meer werkgelegenheid. Er zal ook werk-
m² wvo werkzaam is. Hierbij wordt gebruik
een FOC voor secundaire werkgelegenheid,
gelegenheid verdwijnen. Een FOC zal zorgen
gemaakt van cijfers over het aantal
zoals beveiliging, logistiek en schoonmaak.
voor een daling van de omzet in het huidige
werknemers in FOV Bataviastad. Om een zo
Doordat er primaire en secundaire
winkelapparaat, wat vervolgens leidt tot
compleet mogelijk beeld te krijgen van de
werkgelegenheid wordt gecreëerd, krijgen
minder werkgelegenheid bij het huidige
primaire werkgelegenheid gebruiken we beide
mensen meer te besteden. Deze extra
winkelapparaat.
methodes.
6.2
Benadering I: omzet
bestedingen zorgen er voor dat bedrijven meer werk krijgen en daardoor uiteindelijk
Primaire werkgelegenheid
meer werknemers nodig hebben. Deze groei
In tabel 11 hebben we de detailhandelsomzet
van de werkgelegenheid wordt tertiaire
Twee verschillende benaderingen
(excl. BTW) in het FOC in Oost-Groningen
werkgelegenheid van het FOC genoemd.
De primaire werkgelegenheid van een FOC in
berekend op € 44,4 à € 59,1 miljoen.
Oost-Groningen bestaat voor detailhandel uit
Onbekend is welk deel van de bestedingen in
Tijdelijke werkgelegenheid
verkoopmedewerkers. Daarnaast brengt een
de afzonderlijke branches terecht zal komen.
De primaire, secundaire en tertiaire
FOC ook werkgelegenheid in de horeca met
Derhalve hanteren wij dezelfde verhouding als
werkgelegenheid is structureel van aard:
zich mee (hoofdzakelijk bediening en
het beoogde winkelvloeroppervlak van het
zolang het FOC aanwezig is zal de werk-
keukenpersoneel). Op twee verschillende
FOC: 70% mode (excl. schoenen en
gelegenheid er zijn. De bouw van het FOC
wijzen kan een inschatting worden gemaakt
lederwaren), 10% schoen-en en lederwaren,
22
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
10% sport en 10% overig aanbod. Op basis
van een FOC) zal een FOC circa 256 fte
In hoofdstuk 3 is het potentiële aantal
hiervan berekenen we de omzet per branche
structurele primaire werkgelegenheid
bezoekers van het FOC in Oost-Groningen
(tabel 18).
genereren (tabel 18).
becijferd op 1,5 à 1,7 miljoen per jaar. De potentiële horecaomzet van het FOC is dan
Voor de verschillende branches is bekend wat
De primaire werkgelegenheid in de horeca
de gemiddelde omzet (excl. BTW) per fte per
kan ook via de omzet-benadering worden
jaar is. Voor de branche Overig is daarbij
berekend. In de ‘Monitor Toerisme en
Horeca in een FOC bestaat in belangrijke
uitgegaan van het gemiddelde in de
Recreatie Flevoland 2012’ van de provincie
mate uit lunchrooms en fastfood(ketens). Dit
detailhandel in Nederland. Door de verwachte
Flevoland is gemeten welk bedrag bezoekers
soort horeca behoort tot de fastservice-
omzet per branche te delen door de
van FOV Bataviastad gemiddeld uitgeven aan
sector. In de fastservicesector wordt per fte
gemiddelde omzet per fte berekenen we de
horeca. In 2011 was dit € 7,87 (incl. BTW).
gemiddeld € 104.000 (excl. BTW) omgezetiii.
verwachte structurele werkgelegenheid die
Gecorrigeerd voor BTWii is dit een gemiddelde
Dit betekent dat in modelvariant II het FOC
een FOC met zich meebrengt. In modelvariant
omzet van € 7,11 (excl. BTW) per bezoeker.
I (met een grotere reikwijdte van een FOC) zal een FOC circa 341 fte genereren; in modelvariant II (met een beperktere reikwijdte
€ 10,5 à € 12,0 miljoen.
i
i ii
Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’ In de monitor is uitgegaan van een gemiddeld BTW tarief van 10,7% voor horeca. € 7,87 inclusief
iii
BTW komt derhalve neer op € 7,11 exclusief BTW (€ 7,87 / (100% + 10,7%) = € 7,11) Rabobank Cijfers & Trends (2012), ‘Branchecluster Cafetaria’s en kleine eetwarenverstrekkers’
Tabel 18 Berekening primaire werkgelegenheid detailhandel middels benadering I: omzet (excl. BTW)iv
Aandeel in m² winkelvloeroppervlakte Potentiële omzet FOC
Sport
Overig
Totaal detailhandel FOC
70%
10%
10%
10%
100%
Modelvariant II
€ 31.000.000
€ 4.400.000
€ 4.400.000
€ 4.400.000
€ 44.400.000
Modelvariant I
€ 41.300.000
€ 5.900.000
€ 5.900.000
€ 5.900.000
€ 59.100.000
€ 166.000
€ 150.000
€ 223.000
€ 226.000
€ 173.000
Modelvariant II
187
30
20
20
256
Modelvariant I
249
39
26
26
341
Gemiddelde omzet per fte Werkgelegenheid in fte
Mode
Schoenen en lederwaren
iv Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s (werkgelegenheid in fte) en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Hierdoor kunnen optellingen in de tabel soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: HBD (2012), ‘Omzet en exploitatie’ per branche
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
23
circa 101 fte werkgelegenheid oplevert en in
Daarmee was FOV Bataviastad in totaal in
Primaire werkgelegenheid FOC Oost-Groningen
modelvariant I circa 115 fte (tabel 19).
2010 goed voor 528 fte werkgelegenheid.
We hebben met twee verschillende
Het winkelaanbod in FOV Bataviastad was in
benaderingen de primaire werkgelegenheid
De totale primaire werkgelegenheid van het
2010 circa 17.000 m² wvo grootiv. Dit betekent
van een FOC in Oost-Groningen bepaald. De
FOC in Oost-Groningen becijferen we via de
dat per 100 m² wvo het FOC voor circa 3,1 fte
resultaten van beide methodes hebben een
omzet-benadering op circa 357 fte in model-
zorgde (tabel 20). Als dezelfde maat wordt
vergelijkbare orde van grote. Met de omzet-
variant II en op circa 456 fte in modelvariant I.
toegepast op het FOC in Oost-Groningen, dan
benadering komen we, afhankelijk van de
leidt dat tot circa 467 fte primaire
mate van functioneren, uit op 357 à 456 fte.
werkgelegenheid (tabel 21).
Met de wvo-benadering komen we uit op circa
Benadering II: wvo
467 fte. Het resultaat van de wvo-benadering
De tweede benadering om de primaire werkgelegenheid te berekenen is middels het
Opgemerkt moet worden dat de 528 fte
is gebaseerd op een functioneren als in FOV
gemiddelde aantal fte per 100 m² wvo. Voor
werkgelegenheid in FOV Bataviastad zowel
Bataviastad.
FOV Bataviastad is bekend dat daar in 2010 in
werkgelegenheid in de horeca als in de
totaal 741 mensen werkzaam wareni. Hiervan
detailhandel betreft. Omdat horeca in zowel
Controle-berekening werkgelegenheid FOV
hadden 430 mensen een voltijdbaan en 311
FOV Bataviastad als in het FOC in Oost-
Bataviastad
een deeltijdbaan. Onbekend is wat de
Groningen circa 10% van het winkel-
Doordat het aantal banen in FOV Bataviastad
gemiddelde omvang in fte is van de deeltijd-
vloeroppervlak groot is, maakt dit voor de
bekend is (741 banen) en we de omvang
banen. Het aantal voltijd banen is echter
berekening niets uit. Dit heeft als gevolg dat
daarvan in fte hebben benaderd (528), is het
relatief hoog ten opzichte van het aantal
de berekende 467 fte directe werkgelegenheid
mogelijk de omzet-benadering te verifiëren.
deeltijdbanen. We gaan er derhalve van uit
voor het FOC in Oost-Groningen reeds een
Op basis van dezelfde berekening als voor het
dat de mensen met een deeltijdbaan
optelsom is van werkgelegenheid in de
FOC in Oost-Groningen is gemaakt,
detailhandel en de horeca.
berekenen we een primaire werkgelegenheid
hoofdzakelijk in het weekend werken . Op ii
basis hiervan becijferen we dat de 311
van 544 à 609 fte voor FOV Bataviastad
deeltijdbanen overeenkomen met 98 fteiii.
(tabel 22). Dit ligt in dezelfde orde van grote
i ii iii
Gemeente Lelystad (2011), ‘Werkgelegenheid Batavia 2011’ FOV Bataviastad is ook op zondag geopend. Bij het omrekenen van het aantal deeltijdbanen naar fte’s is als uitgangspunt genomen dat 38 uur
24
iv
gelijkstaat aan één fte en dat de weekendkrachten gemiddeld 12 uur (= 1,5 dag) werken. Één deeltijd- baan komt dan overeen met circa 0,32 fte (= 12 / 38). In totaal leidt dit tot 311 x (8 / 12) = 98 fte. Locatus Retail Verkenner (2010), uittreksel van 07-04-2010
als de 741 banen en 528 fte waarvan bekend is dat FOV Bataviastad die heeft. Dit bevestigt de berekening voor Oost-Groningen.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Tabel 20 Berekening aantal fte per 100 m² wvo in FOV Bataviastadii 2010 Omvang FOV Bataviastad (m² wvo)
17.000
Aantal voltijdbanen
430
Aantal deeltijdbanen
311
Omvang gem. deeltijdbaan in fte
8 / 32
Aantal fte deeltijdbanen
98
Totaal aantal fte Bataviastad
528
Aantal fte per 100 m² wvo
3,1
Aandeel voltijdbanen in fte
81%
Aandeel deeltijdbanen in fte
19%
ii Getoonde cijfers zijn afgerond. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: Gemeente Lelystad (2011), ‘Werkgelegenheid Batavia 2011’; Locatus Verkenner (2010), uittreksel van 07-04-2010
Tabel 21 Berekening primaire werkgelegenheid middels benadering II: wvoiii Omvang FOC Oost-Groningen (m² wvo)
15.000
Tabel 19 Berekening primaire werkgelegenheid horeca middels benadering I: omzet (excl. BTW)i Horeca Potentiële horecaomzet FOC
Modelvariant II
€ 10.500.000
Modelvariant I
€ 12.000.000
Gemiddelde omzet per fte Werkgelegenheid in fte
€ 104.000 Modelvariant II
101
Modelvariant I
115
i Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s (werkgelegenheid in fte) en honderdduizendtallen (potentiële horecaomzet FOC). Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: Rabobank Cijfers & Trends (2012), ‘Branchecluster Cafetaria’s en kleine eetwarenverstrekkers’
Tabel 22 Controle berekening primaire werkgelegenheid middels benadering I: omzet (excl. BTW)iv Factory Outlet Village Bataviastad Potentiële omzet detailhandel (tabel 11)
Detailhandel Lage besteding p.p. (€30,-)
€ 67.500.000
Hoge besteding p.p. (€35,-)
€ 78.800.000
Gemiddelde omzet per fte detailhandel (tabel 17) Werkgelegenheid in fte detailhandel
390
Hoge besteding p.p. (€35,-)
455
Horeca
Aantal fte per 100 m² wvo
3,1
Aantal bezoekers per jaar
Totaal aantal fte
467
Gemiddelde omzet horeca per bezoeker
Aandeel voltijdbanen in fte
81%
Potentiële omzet horeca
Aandeel deeltijdbanen in fte
19%
Gemiddelde omzet per fte horeca (tabel 18)
Totaal aantal voltijdbanen
380
Werkgelegenheid in fte horeca
Totaal aantal fte deeltijdbanen
87
Totaal aantal deeltijdbanen
275
iii Getoonde cijfers zijn afgerond. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
€ 173.000
Lage besteding p.p. (€30,-)
Totale primaire werkgelegenheid in fte
2.250.000 € 7,11 € 16.000.000 € 104.000 154 Lage besteding p.p. (€30,-)
544
Hoge besteding p.p. (€35,-)
609
iv Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s (werkgelegenheid in fte) en honderdduizendtallen (potentiële omzetten). Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.
25
Kwalitatieve beoordeling werkgelegenheid
Tabel 23 Berekening primaire werkgelegenheid detailhandel naar geslacht voor brancheprofiel FOCiii
De verkoopmedewerkers van winkels vormen
Mode
Schoenen en lederwaren
Sport
Overig
Totaal FOC
Modelvariant II
187
30
20
20
256
Modelvariant I
249
39
26
26
341
Man
14%
16%
53%
37%
19%
Vrouw
86%
84%
47%
63%
81%
een relatief homogene groep met weinig verschillen. Op basis van het branche-profiel
Potentiële werkgelegenheid in fte
van het FOC is naar verwachting circa 80% van de verkoopmedewerkers vrouw (tabel 23).
Aantal banen naar geslacht
Tevens zal een groot deel relatief jong zijn (tabel 24). Voor het gemiddelde opleidingsniveau van verkoopmedewerkers zijn geen statistieken beschikbaar. Voor verkoop-
iii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele banen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: HBD (2010), ‘Werknemers’ per branche
medewerkers worden echter opleidingen
Tabel 24 Berekening primaire werkgelegenheid detailhandel naar leeftijdscategorie voor
aangeboden met een niveau van MBO-2 of
brancheprofiel FOCiv
hogeri. We gaan er derhalve vanuit dat het
Mode
Schoenen en lederwaren
Sport
Overig
Totaal FOC
Modelvariant II
187
30
20
20
256
Modelvariant I
249
39
26
26
341
Tot 17 jaar
5%
10%
4%
11%
6%
17 t/m 20 jaar
19%
23%
23%
24%
20%
21 t/m 25 jaar
16%
17%
24%
14%
17%
26 t/m 35 jaar
17%
15%
21%
16%
17%
36 t/m 45 jaar
19%
16%
15%
17%
18%
46 t/m 55 jaar
15%
13%
9%
12%
14%
56 jaar of ouder
9%
7%
5%
6%
8%
grootste deel van de verkoop-medewerkers in een FOC ten minste dit opleidingsniveau nodig zal hebben.
6.3
Secundaire en tertiaire werkgelegenheid
De secundaire en tertiaire werkgelegenheid van het FOC zijn afgeleiden van de primaire werkgelegenheid. In 1995 heeft de Rijksuniversiteit Groningen hier op gedetailleerd niveau onderzoek naar gedaanii. Uit i ii
HBD (2012), ‘Opleidingen’, http://hbd.nl/pages/60/ Onderwijs-en-scholing/Opleidingen.html, bezocht op 10-12-2012 Rijkuniversiteit Groningen, faculteit Economie en Bedrijfskunde (1995)
26
Potentiële werkgelegenheid in fte
Aantal banen naar leeftijdscategorie
iv Getoonde cijfers zijn afgerond op hele banen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: HBD (2010), ‘Werknemers’ per branche
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Tabel 25 Werkgelegenheidsmultipliers detailhandel onderzoek bleek dat de groei van werk-
Primair
Secundair
Tertiair
Totaal
Groningen
1,00
0,13
0,02
1,15
gelegenheid met één fte in de detailhandel
Overig Nederland
0,00
0,14
0,02
0,16
zorgt voor 0,13 fte secundaire en voor 0,02
Totaal
1,00
0,27
0,04
1,31
tertiaire werkgelegenheid in de provincie
Bron: Rijksuniversiteit Groningen, faculteit Economie en Bedrijfskunde (1995)
Groningen. Voor horeca liggen deze cijfers op
Tabel 26 Werkgelegenheidsmultipliers horeca
een vergelijkbaar niveau, namlijk 0,14 fte secundaire werkgelegenheid en 0,02 fte
Primair
Secundair
Tertiair
Totaal
Groningen
1,00
0,14
0,02
1,16
tertiaire werkgelegenheid. Ook de
Overig Nederland
0,00
0,29
0,02
0,31
werkgelegenheidseffecten buiten de provincie
Totaal
1,00
0,43
0,04
1,47
Groningen zijn in het onderzoek gemeten (tabel 25 en 26).
Bron: Rijksuniversiteit Groningen, faculteit Economie en Bedrijfskunde (1995)
Tabel 27 Primaire, secundaire en tertiaire werkgelegenheid detailhandelii Secundair
Tertiair
Totaal
1,00
0,13 à 0,26
0,02 à 0,04
1,15 à 1,30
Groningen heeft zich specifiek op de situatie
Modelvariant II
256
33 à 67
5 à 10
295 à 333
in de provincie Groningen gericht. De cijfers
Modelvariant I
341
44 à 89
7 à 14
392 à 443
zijn echter enigzins gedateerd. In andere
*
44 à 89
7 à 14
*
Werkgelegenheidsmultiplier Omzet-benadering
Het onderzoek van de Rijksuniversiteit
Primair
wvo-benadering
onderzoekeni wordt voor detailhandel vaak
ii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s. Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. * De wvo-benadering geeft geen aparte primaire werkgelegenheid voor detailhandel en horeca. De totale primaire werkgelegenheid (detailhandel en horeca) die via de wvo-benadering word berekend komt echter goed overeen met variant I bij de omzet-benadering (relatief grote reikwijdte FOC). Verwacht mag worden dat de secundaire en tertiaire werkgelegenheid via de wvo-benadering vergelijkbaar zal zijn met de maximale variant van de omzet-benadering.
een multiplier gehanteerd van 1,28 of 1,30
Tabel 28 Primaire, secundaire en tertiaire werkgelegenheid horecaiii
meeste gevallen terug te voeren op één
Werkgelegenheidsmultiplier Omzet-benadering
heel Nederland. Deze multiplier is in de
Secundair
Tertiair
Totaal
1,00
0,14
0,02
1,16
sommige rapporten wordt helemaal geen bron genoemd. Feit is wel dat de multiplier van 1,28
101
14
2
117
Modelvariant I
115
16
2
134
*
16
2
*
iii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. * Zie zelfde noot tabel 26
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
samen. Dit betreft echter een multiplier voor
Primair Modelvariant II
wvo-benadering
voor secundaire en tertiaire werkgelegenheid
onderzoeksrapport van KPMG uit 2004. In
(of afgerond 1,30) overeenkomt met de multi- i
o.a. EIM (2008), ‘Haalbaarheid en effecten megamall Tilburg’
27
plier die de Rijksuniversiteit Groningen voor
fte (tabel 27). Voor horeca berekenen we een
heel Nederland heeft berekend (tabel 25).
secundaire werkgelegenheid van 14 à 16 fte en een tertiaire werkgelegenheid van 2 fte.
Gelet op de beperkingen van beide multipliers
6.4
Werkloosheid
Tabel 30 en 31 gaan in op het aantal werklozen in Noordoost-Groningen. Het
rekenen wij voor detailhandel met beide,
Totaal positief werkgelegenheidseffect
betreffen statistieken over niet-werkende
waardoor er een bandbreedte ontstaat van
Een FOC in Oost-Groningen zal bij
werkzoekenden (NWW) uit de database van
1,15 tot 1,30. Voor horeca rekenen we alleen
modelvariant II leiden tot 412 à 450 fte
het UWVi. In Noordoost-Groningen hebben
met de multiplier van de Rijkuniversiteit
werkgelegenheid in de provincie Groningen.
circa 18.700 mensen geen werk. Ongeveer de
Groningen, omdat hiervoor in andere
In de variant met een grotere reikwijdte
helft daarvan (ca. 45%) heeft een middelbaar
rapporten geen andere multiplier wordt
berekenen we een werkgelegenheid van 526
opleidingsniveau. Daarnaast heeft ruim 40%
gegeven.
à 577 fte (tabel 29). Met de wvo-benadering
een lager opleidingsniveau (tabel 30).
berekenen we een totale werkgelegenheid Afhankelijk van de omvang van de primaire
van 537 à 588 fte.
Een relatief groot deel (ca. 45%) van de
werkgelegenheid die gebruikt wordt,
niet-werkende werkzoekenden is ouder dan
berekenen we voor detailhandel een
45 jaar. Slechts ongeveer 11% is jonger dan
secundaire werkgelegenheid van 33 à 89 fte
25 jaar (tabel 30). Het aantal niet-werkende
en een tertiaire werkgelegenheid van 5 à 14
werkzoekende mannen is groter (circa 56%) dan het aantal vrouwen (circa 44%).
Tabel 29 Totale werkgelegenheid (primair, secundair, tertiair) detailhandel en horeca FOC Oost-Groningeni
Omzet-benadering wvo-benadering
Detailhandel
Horeca
Totaal
Modelvariant II
295 à 333
117
412 à 450
Modelvariant I
392 à 443
134
526 à 577
*
*
537 à 588
i Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s. Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. * Met de wvo-benadering wordt geen aparte werkgelegenheid voor detailhandel en horeca berekend. De secundaire en tertiaire werkgelegenheid via de wvo-benadering zal echter vergelijkbaar zijn met de maximale variant van omzetbenadering (zie tabel 26 en 27). De primaire werkgelegenheid middels de wvo-benadering is circa 467 fte en de secundaire en tertiaire werkgelegenheid 70 à 121 fte groot. Dit leidt tot een totale werkgelegenheid van 537 à 588 fte.
28
6.5
Tijdelijke werkgelegenheid
Naast structurele werkgelegenheid zal de bouw van het FOC ook zorgen voor tijdelijke werkgelegenheid. De initiatiefnemer houdt i
UWV (2012), database is te benaderen via de website http://www.werk.nl. De feitelijke database kan ook direct worden bezocht via http://www. arbeidsmarktcijfers.nl/panorama/ami_ werkzoekenden.asp, bezocht op 07-12-2012
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Tabel 30 Niet-werkende werkzoekenden naar opleidingsniveau per gemeente in Noordoost-Groningen op 1 januari 2012i Opleidingsniveau
Totaal Niet-werkende werkzoekenden
Basis
VMBO
MBO-1
MBO-2
MBO-3
Appingedam
510
84
112
14
12
88
93
35
42
22
*
Bedum
208
30
40
0
10
20
34
24
21
24
*
Bellingwedde
403
95
80
*
13
42
54
31
48
29
*
Delfzijl
1.159
230
274
28
30
169
178
74
108
53
15
Groningen
7.296
1.422
1.210
124
517
657
629
368
701
1.054
614
344
73
46
*
22
22
27
23
34
61
29
1.479
312
309
35
27
219
207
105
136
105
24
Gemeente
Haren Hoogezand-Sappemeer
Lager
Middelbaar Havo/WVO MBO-algemeen
Hoger MBO-4 Hbo/bachelor
WO/master
Loppersum
352
59
59
*
*
51
50
32
34
37
14
Menterwolde
516
109
105
11
*
76
71
39
66
25
*
2.141
460
481
47
29
281
293
171
229
127
23
680
166
163
14
*
90
95
55
60
21
*
Oldambt Pekela Slochteren
334
54
58
*
*
48
53
35
42
26
*
1.288
260
286
35
25
154
197
109
130
79
13
Ten Boer
141
17
28
0
*
18
16
14
24
19
*
Veendam
1.390
301
312
33
33
168
197
106
143
83
14
502
82
101
12
13
61
80
49
57
40
*
Stadskanaal
Vlagtwedde
i In verband met privacy geeft de applicatie van www.werk.nl geen waarden weer die liggen tussen de 0 en 10. Dergelijke uitslagen worden met een asterisk [*] weergegeven. Bron: UWV WERKbedrijf (2012), te raadplegen via http://www.arbeidsmarktcijfers.nl/panorama/ami_werkzoekenden.asp, bezocht op 07-12-2012
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
29
Tabel 31 Niet-werkende werkzoekenden naar geslacht en leeftijdsgroep per gemeente in Noordoost-Groningen op 1 januari 2012i Geslacht
Leeftijd
Gemeente
Man
Vrouw
15 - 19
20 - 24
25 - 29
30 - 34
35 - 39
40 - 44
45 - 49
50 - 54
55 - 59
60 - 65
Appingedam
273
237
11
47
60
50
45
72
75
50
52
48
Bedum
116
92
*
17
22
14
20
20
22
26
34
31
Bellingwedde
219
184
*
40
40
26
33
35
62
54
51
58
Delfzijl
638
521
23
107
114
127
132
135
166
133
134
88
Groningen
4.157
3.139
86
587
937
797
828
935
901
881
852
492
Haren
195
149
*
18
38
30
42
38
41
38
49
46
Hoogezand-Sappemeer
826
653
25
133
151
154
158
212
206
176
150
114
Loppersum
185
167
*
26
35
25
33
37
54
47
60
31
Menterwolde
306
210
13
62
47
39
60
66
60
56
73
40
1.196
945
49
250
191
185
208
276
281
252
247
202
379
301
14
88
75
65
81
85
81
66
70
55
Oldambt Pekela Slochteren
199
135
*
32
26
19
38
36
36
48
51
41
Stadskanaal
734
554
14
92
136
133
134
160
188
157
155
119
Ten Boer
74
67
*
14
*
*
14
23
17
18
18
18
Veendam
765
625
24
187
167
135
122
152
184
150
159
110
Vlagtwedde
291
211
*
43
39
48
57
58
72
66
60
53
i In verband met privacy geeft de applicatie van www.werk.nl geen waarden weer die liggen tussen de 0 en 10. Dergelijke uitslagen worden met een asterisk [*] weergegeven. Bron: UWV WERKbedrijf (2012), te raadplegen via http://www.arbeidsmarktcijfers.nl/panorama/ami_werkzoekenden.asp, bezocht op 07-12-2012
30
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
vooralsnog rekening met een investerings-
(bijv. elektriciens, lootgieters, etc.). Deze
Als we uitgaan van een zelfde netto-omzet
bedrag van €30 miljoen (excl. BTW).
onderaannemers worden door
per fteii voor onderaannemers als voor
Gemiddeld wordt in de burgerlijke- en
hoofdaannemers ingehuurd voor kortere en
hoofdaannemers (€ 184.000 per fte) betekent
utiliteitsbouw (b&u-bouw) bij hoofdaannemers
meer specialistische werkzaamheden. Een
dit circa 59 arbeidsjaren voor onderaan-
€ 288.000 (excl. BTW) omgezet per fte. Een
deel van de omzet van hoofdaannemers vloeit
nemers. De directe tijdelijke werkgelegenheid
eenmalige investering van € 30 miljoen komt
derhalve af naar onderaannemers. Dit is circa
is daarmee circa 163 arbeidsjaren groot.
derhalve neer op circa 104 arbeidsjaren voor
€ 104.000 per fte hoofdaannemer. In totaal zal
hoofdaannemers (tabel 32).
circa € 10,8 miljoen van het investeringsbedrag terecht komen bij onderaannemers
Naast hoofdaannemers zijn er bij de bouw van een FOC ook onderaannemers aan het werk
De bouwwerkzaamheden leveren ook indirect i
andere bouwmaterialen. Op basis van een
(tabel 32). i
Tabel 32 Berekening tijdelijke werkgelegenheid bouw FOC
€ 104.000 x 104 arbeidsjaren hoofdaannemer = € 10,8 miljoen
Bruto omzet per fte bouw (hoofdaannemers) (excl. BTW) Aantal arbeidsjaren bouw hoofdaannemers (direct) Netto omzet per fte bouw (hoofdaannemers - onderaannemers) (excl. BTW) Omzet per fte hoofdaannemers naar onderaannemers (excl. BTW) Totale omzet naar onderaannemers (excl. BTW)
verhouding van één arbeidsjaar directe, ten opzichte van één arbeidsjaar indirecte werkgelegenheid berekenen we 163
iii
Investeringsbedrag (excl. BTW)
werk op voor toeleveranciers van onder
€ 30.000.000
arbeidsjaren indirecte werkgelegenheid. Dat
€ 288.000
brengt de totale tijdelijke werkgelegenheid op
104
326 arbeidsjaren (tabel 32).
€ 184.000 € 104.000 € 10.833.000
Aantal arbeidsjaren bouw onderaannemers (direct)
59
Totaal aantal directe arbeidsjaren (bouw)
163
Verhouding directe arbeidsjaren - indirecte arbeidsjaren
1/1
Totaal aantal indirecte arbeidsjaren (toeleveranciers)
163
Totaal tijdelijke werkgelegenheid in arbeidsjaren
326
iii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s en arbeidsjaren en duizendtallen (totale omzet naar onderaannemers). Voor de verhouding directe werkgelegenheid en indirecte werkgelegenheid is één arbeidsjaar directe werkgelegenheid staat tot één arbeidsjaar indirecte werkgelegenheid als uitgangspunt genomen. Voor de berekeningen zijn nietafgeronde cijfers gebruikt. Bron: Economisch Instituut voor de Bouw (2011), ‘Bedrijfseconomische kencijfers b&u- en gww-bedrijven 2010’
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
ii
Omzet per fte na aftrek van afvloeiing naar onderaannemers
31
6.6
Verlies werkgelegenheid
Tabel 33 Berekening gemiddelde omzet per fte in de mode- en sportbranchei Modelvariant II
Modelvariant I
Mode (70%)
€ 31.000.000
€ 41.300.000
Schoenen en lederwaren (10%)
€ 4.400.000
€ 5.900.000
Sport (10%)
€ 4.400.000
€ 5.900.000
Totale verwachte omzet deze branches (90% van FOC-aanbod)
€ 39.900.000
€ 53.200.000
236
315
De komst van een FOC zal in NoordoostGroningen naar verwachting leiden tot een gebonden omzetverlies van € 18,9 à € 20,9 miljoen in de mode- en sportbranche (tabel 17). Dit omzetverlies leidt tot minder banen in de mode- en sportbranche. Gemiddeld wordt in deze branches € 169.000 omgezet per fte (tabel 33). Dit betekent een verlies van 112 à
Verwachte omzet FOC
Aantal fte in deze branches Gemiddelde omzet per fte in deze branches
€ 169.000
i Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Hierdoor kunnen optellingen in de tabel soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.
124 fte primaire werkgelegenheid in de modeen sportbranche. Net als bij de structurele
Tabel 34 Berekening verlies werkgelegenheid Noordoost-Groningen in mode- en sportbrancheii
werkgelegenheid die het FOC oplevert, heeft
Modelvariant II
Modelvariant I
€ 18.900.000
€ 20.900.000
het verlies van arbeidsplaatsen ook een
Daling gebonden omzet Noordoost-Groningen
secundair en tertiair effect. Dezelfde
Gemiddelde omzet per fte mode en sport
werkgelegenheidsmultiplier (1,15 à 1,30) kan
Verlies primaire werkgelegenheid in fte
112
124
voor het verlies van arbeidsplaatsen worden
Multiplier secundaire en tertiaire werkgelegenheid
1,15
1,30
Totaal verlies werkgelegenheid in fte
129
161
gebruikt. Dit betekent dat het totale verlies aan werkgelegenheid door de komst van een FOC 129 à 161 fte groot zal zijn in de mode- en
€ 169.000
ii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Hierdoor kunnen optellingen in de tabel soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.
sportbranche (tabel 34). Voor het overige (onbekende) winkelaanbod kan geen zinvolle gaan daarmee niet direct ten koste van
kan leiden. Ook kunnen extra bestedingen bij
andere horecabestedingen. Daar staat
horeca (o.a. lunch) in het FOC leiden tot
Het verlies van arbeidsplaatsen in horeca is
tegenover dat een grotere oriëntatie op het
minder bestedingen bij winkels (supermarkten,
niet goed vast te stellen. Een belangrijk deel
FOC kan leiden tot minder frequent of minder
bakkers, etc.). Een zinvolle berekening voor
van de horeca-uitgaven in een FOC zullen
langduriger bezoek aan andere centra,
dit soort effecten is echter niet te maken.
impulsief zijn. De bestedingen aan horeca
hetgeen daar ook tot minder horecabezoek
berekening worden gemaakt.
32
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
7
Planologische regulering
7.1
Designer Outlet Center Roermond
•
Fase één zal bestaan uit 12.500 m² wvo detailhandel. De gemiddelde omvang van
Tijdens de uitvoering van dit onderzoek wordt
de winkeleenheden is maximaal 250 m²
Bij de drie huidige FOC’s in Nederland is een
een nieuw bestemmingsplan gemaakt voor de
wvo, met maximaal 15 eenheden tussen
inventarisatie gemaakt van de publiek-
binnenstad van Roermond. Dit bestemmings-
250 en 500 m² wvo en maximaal 3
rechtelijke en privaatrechtelijke verankering
plan zal ook gaan gelden voor DOC
eenheden tussen 500 en 700 m² wvo.
van het concept. Het bestemmingsplan is het
Roermond.
•
Fase twee zal bestaan uit 13.500 m² wvo detailhandel. De gemiddelde omvang van
publiekrechtelijke instrument dat gemeenten
de winkeleenheden is maximaal 250 m²
hebben om een FOC te verankeren en te
Vigerend: Bestemmingsplan Stadsweide
reguleren. De bestemmingsplannen zijn
In het vigerende bestemmingsplan ligt de
wvo, met maximaal 15 eenheden tussen
openbaar toegankelijk. Naast dit publiek-
grondslag voor DOC Roermond. De grond
250 en 500 m² wvo en maximaal 5
rechtelijke instrument hebben alle drie de
van het DOC heeft een aparte bestemming
eenheden tussen 500 en 700 m² wvo.
gemeenten ook privaatrechtelijke overeen-
gekregen in het bestemmingsplan, namelijk
komsten gesloten met de ontwikkelaars. Voor
‘Detailhandel - Designer Outlet’. In het
Nieuw: Ontwerp Bestemmingsplan Binnenstad
de drie Nederlandse FOC’s wordt ingegaan
bestemmingsplan is geregeld dat het DOC in
Roermondiii
op de juridische regulering. Daarnaast wordt
twee fasen ontwikkeld zal worden en dat fase
In het vigerende bestemmingsplan is relatief
kort ingegaan op de publiekrechtelijke
twee alleen ontwikkeld mag worden na
weinig geregeld voor de invulling van het
verankering van een initiatief voor een FOC in
monitoring en evaluatie van fase één.
DOC. In theorie is het op basis van het
i
ii
Halfweg. Aan het eind van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de handhaving.
bestemmingsplan mogelijk dat zich elke vorm Daarnaast is de maximale omvang van elke
van detailhandel zou vestigen. In het nieuwe
fase geregeld, inclusief maximale maten van
bestemmingsplan is meer geregeld.
individuele winkeleenheden. De fasering uit het vigerende bestemmingsplan komt niet terug in het nieuwe bestemi ii
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bestemmingsplan Stadsweide, Gemeente Roermond, vastgesteld op 20 december 2001 Op het moment van schrijven is het bestemmingsplan Stadsweide het vigerende bestemmingsplan. Het nieuwe bestemmingsplan heeft de Ontwerp status.
mingsplan. Het maximale oppervlak van het iii
Ontwerp Bestemmingsplan Binnenstad Roermond (2012), te raadplegen via www.ruimtelijkeplannen.nl; NL.IMRO.0957.BP00000150-ON01
33
De vestiging van detailhandel in levens-
overeenkomsten is onder andere het volgende
van fase één en twee). Ook de maximale
en genotmiddelen, kranten- en
opgenomen:
oppervlaktes van individuele winkeleenheden
tijdschriftenverkoop, en dienstverlenende
•
zijn overgenomen uit het vigerende bestem-
bedrijven is uitgesloten.
DOC is vastgelegd op 26.000 m² wvo (som
•
branches; •
mingsplan. Nieuw is echter dat het bestem-
Beperkingen aan de toegestaande De oprichting van een branchecommissie
mingsplan nu ook wat zegt over het soort
Dit betekent dat zich alleen winkels in het
van de gemeente. Deze commissie
detailhandel dat is toegestaan in het DOC:
DOC mogen vestigen die artikelen verkopen
besluit over nieuwe huurders van het
•
Ten minste 80% van het netto-
die voor óf door henzelf worden
DOC;
verhuurbare oppervlak moet
geproduceerd. In de praktijk betekent dat heel
•
Afspraken over handhaving en sancties;
vertegenwoordigd worden door de
veel winkelformules (Hema, C&A, H&M, etc.)
•
Afspraken over monitoring;
branches kleding, schoenen, lederwaren
zich zouden mogen vestigen.
•
Een kettingbeding.
Ten hoogste 20% van het netto-
Privaatrechtelijke overeenkomst
Bovenstaande laat zien dat het voor derden
verhuurbare oppervlak wordt
Om het karakter van een factory outlet te
moeilijk (zo niet onmogelijk) is te achterhalen
vertegenwoordigd door de branches
waarborgen zijn in privaatrechtelijke
wat wel en niet is toegestaan in het DOC.
beeld en geluid, huishoudelijke artikelen,
overeenkomsten (intentie-overeenkomst,
boeken, juweliersartikelen en cosmetica/
samenwerkingsovereenkomst en realisatie-
Opgemerkt wordt dat in geen van de relevante
parfum.
overeenkomst) nadere regels opgenomen.
stukken (oud en nieuw bestemmingsplan,
DTNP en de provincie Groningen hebben
privaatrechtelijke overeenkomsten) regels zijn
Behalve deze beperking van branches binnen
beide verzocht inzage te krijgen in deze
opgenomen over het prijsniveau van de te
de specifieke detailhandelsbestemming voor
overeenkomsten. De gemeente Roermond
verkopen artikelen.
het DOC is het type detailhandel door de
was echter niet bereid deze te verstrekken.
definitie van een DOC als volgt nader beperkt:
Wel is telefonisch contact geweest met de
•
Een DOC is een centrum met een
heer Engels, medewerker bij de gemeente
bovenregionaal verzorgingsgebied;
Roermond en voormalig projectleider DOC
Detailhandel vindt plaats door fabrikanten,
Roermond. Tijdens dit gesprek is over de
licentiehouders, franchisenemers en
globale inhoud van deze privaatrechtelijke
vertically integrated retailers;
overeenkomsten gesproken. In de
en sportartikelen, én •
•
34
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
7.2
Factory Outlet Village Bataviastad, Lelystad
fabrieksverkoopformule die de reguliere
•
In de afgelopen periode van drie maanden niet meer aan de reguliere
detailhandel aanvult en die fabrikanten de
detailhandel zijn aangeboden en/of
gelegenheid biedt om in een outletvestiging •
Niet meer door de reguliere detailhandel
Vigerend: Bestemmingsplan Museumkwartieri
rechtstreeks, zonder inschakeling van de
Net als in Roermond heeft ook in Lelystad het
tussenhandel, uitsluitend outletproducten te
FOC Bataviastad een aparte bestemming
verkopen aan consumenten die deze
gekregen, namelijk ‘Factory Outlet Village’. Bij
goederen kopen voor gebruik, verbruik of
onder de gangbare verkoopadviesprijzen
de bestemmingsomschrijving zijn de volgende
aanwending anders dan in uitoefening van
zullen liggen.
randvoorwaarden opgenomen:
een beroeps- of bedrijfsactiviteit en die bereid
•
Het factory outlet mag maximaal 18.500
zijn om hiervoor een grote afstand af te
Bovendien wordt als voorwaarde gesteld dat
m² verkoopvloeroppervlakte groot zijn.
leggen.
de verkoop moet plaatsvinden in een
•
direct zijn afgenomen •
Én waarvan de prijzen minimaal 25%
outletvestiging. Volgens het bestemmingsplan
Strijdig met het gebruik zijn in ieder geval grootschalige detailhandel en detailhandel
Fabrikant, outletvestiging en outletproduct
is dat een merkgebonden vestiging met één of
in dagelijkse goederen, waaronder in
Belangrijk in deze definitie zijn de begrippen
meerdere merken die behoren tot de hogere
ieder geval verstaan wordt: supermarkten
fabrikanten, outletvestiging en
marktsegmenten. Merken in een lager
en verkooppunten van levensmiddelen
outletproducten. Alleen fabrikanten mogen in
marksegment mogen volgens het
zoals slagers, bakkers en groente-/
het FOV zijn gevestigd. Een fabrikant is
bestemmingsplan derhalve niet worden
fruitzaken.
volgens het bestemmingsplan: producent of
verkocht. Ten aanzien van de gehanteerde
merkvoerder, groothandel of importeur/agent/
begrippen ‘merk’ en ‘marktsegment’ zijn geen
Bij de begripsbepalingen is een ‘Factory
licentiehouder. Deze fabrikanten mogen
nadere definities/afbakeningen opgenomen.
Outlet Village’ gedefinieerd als ‘een
alleen outletproducten verkopen. Het
gespecialiseerd en hoogwaardig
bestemmingsplan omschrijft outletproducten
Geen branchering
koopjescentrum waarin fabrieksverkoop
als producten die:
In het bestemmingsplan zijn geen regels
volgens het factory outlet concept is
•
Afwijken van de standaard kwaliteit en/of
opgenomen over de toegestane branches in
gevestigd’. Het factory outlet concept wordt
•
Niet (meer) onder de gangbare
FOV Bataviastad. Wel worden enkele
voorwaarden via de reguliere detailhandel
branches expliciet uitgesloten (zie eerder).
als volgt gedefinieerd: een i
Bestemmingsplan Museumkwartier, Gemeente Lelystad, vastgesteld op 9 oktober 2003
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
kunnen worden afgezet en/of
35
Branchecommissie: een
Nieuw: Voorontwerp Bestemmingsplan De Stok
Ook de gemeente Lelystad is verzocht inzage
branchecommissie bestaand uit de
fase 2 en 2Aiv
te geven in de privaatrechtelijke
gemeente en de Kamer van Koophandel
Voor de eerste en tweede fase van Rosada
overeenkomsten tussen de gemeente en
toetst of nieuwe huurders voldoen aan
Factory Outlet is al in september 2004 een
ontwikkelaar/eigenaar van FOV Bataviastad.
gestelde voorwaarden;
voorontwerp-bestemmingsplan gepubliceerd.
Privaatrechtelijke overeenkomsten
•
Evenals bij de gemeente Roermond werd dit
•
Regels over handhaving;
Om diverse redenen zijn de werkzaamheden
verzoek niet ingewilligd. Wel is telefonisch
•
Een kettingbeding.
aan dit plan stil komen te liggen. De gemeente
contact geweest met de heer De Groote (projectleiden Bataviastad bij de gemeente Lelystad) en mevrouw Peters (account-
en de eigenaar proberen met het nieuwe
7.3
Rosada Factory Outlet, Roosendaal
manager detailhandel, horeca en toerisme).
bestemmingsplan te komen tot een actueel, definitief bestemmingsplan waarin het beheer en de ontwikkeling van het FOC adequaat zijn
Met hen is gesproken over het vigerende
Vigerend: Bestemmingsplan Buitengebied
bestemmingsplan en de globale inhoud van
Roosendaal - Nispeni en Bestemmingsplan
de privaatrechtelijke overeenkomsten. In
Recreatiepark De Stok - fase 1ii
In het voorontwerp zijn dezelfde planregels
hoofdlijnen zijn er in de privaatrechtelijke
Op het gebied van Rosada Factory Outlet
opgenomen als in het vrijstellingsbesluit. De
overeenkomsten regels opgenomen over:
gelden twee bestemmingsplannen. Beide
bestemming die het FOC krijgt is ‘Detailhandel
•
Toegestane branches: de nadruk ligt op
bestemmingsplannen maken een FOC niet
- Factory Outlet Center’. De volgende
mode. Levensmiddelen zijn expliciet
mogelijk . Om de eerste fase van het FOC te
voorwaarden worden gesteld aan het FOC:
uitgesloten. Horeca is beperkt tot 10%
realiseren is derhalve een vrijstellings-
•
van het oppervlakte (dit is ook in het
procedure gevolgd op basis van artikel 19, lid
bestemmingsplan vastgelegd);
1 van de WRO (Wet op de Ruimtelijke
Omvang: de maximale omvang van de
Ordening).
•
detailhandel in FOV Bataviastad is beperkt op 25.000 m² wvo. Dit is hoger dan op dit moment in het bestemmingsplan is toegestaan (18.500 m² wvo). De privaatrechtelijke overeenkomst biedt derhalve nog ruimte voor uitbreiding; 36
iii
i ii iii
Bestemmingsplan Buitengebied Roosendaal - Nispen, Gemeente Roosendaal, vastgesteld op 21-12-2000 Bestemmingsplan Recreatiepark De Stok - fase 1, Gemeente Roosendaal, vastgesteld op 27-05-1999 Ter plaatsen zijn verschillende bestemmingen van toepassing: bos, tuincentrum, landelijk gebied, verkeersdoeleinden, waterloop en horeca.
geregeldv.
Omvang: maximaal 17.500 m² verkoopvloeroppervlakte;
•
Branches: ten minste 80% van de totale verkoopvloeroppervlakte in de branches kleding, schoenen, lederwaren en sportartikelen én ten hoogste 20% in de branches beeld en geluid, doe-het-zelf-
iv v
Voorontwerp Bestemmingsplan De Stok fase 2 en 2A, Gemeente Roosendaal, d.d. 16-02-2011 Voorontwerp Bestemmingsplan De Stok fase 2 en 2A, Gemeente Roosendaal, d.d. 16-02-2011
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Merken: alleen fabrikanten, licentie-
tussenhandel, voor of door hen zelf
artikelen, boeken, juweliersartikelen,
houders, franchisenemers en vertically
geproduceerde goederen worden verkocht’.
zonnebrillen, cosmetica/parfum,
integrated retailers mogen in het FOC
speelgoed, snoepwaren en wenskaarten,
artikelen verkopen die door óf voor
Ten tweede zijn er aanvullende voorwaarden
met dien verstande dat per winkeleenheid
henzelf zijn geproduceerd.
gesteld aan het bouwprogramma:
artikelen, kleine(re) huishoudelijke
•
•
maximaal 20% van het verkoopvloer-
•
vloeroppervlakte groot, fase 2 5.000 m²;
oppervlak mag worden gebruikt voor de
Privaatrechtelijke overeenkomst
verkoop van normaal gangbare
Na telefonisch contact te hebben gehad met
accessoires gerelateerd aan het
de heer Van Gastel van de gemeente
huishoudelijke artikelen is uitgezonderd
hoofdgebruik in de betreffende
Roosendaal heeft de gemeente passages uit
witgoed, zoals koelkasten, wasmachines,
winkeleenheid.
de privaatrechtelijke samenwerkings-
vrieskisten, afwasmachines, centrifuges,
Artikelen: alleen de verkoop van de
overeenkomst toegezonden. Het betreft een
wasdrogers, fornuizen, ovens, et cetera,
volgende artikelen is toegestaan:
overeenkomst tussen de gemeente en
maar wel is toegestaan doe-het-zelf-
- Merkartikelen van hoge kwaliteit;
ontwikkelaar van Rosada Factory Outlet. In
artikelen en huishoudelijke artikelen zoals
- Artikelen die buiten het seizoen worden
deze overeenkomst zijn vergelijkbare regels
een friteuse, grill, wekker, elektrische
opgenomen als in het vrijstellingsbesluit en
tandenborstel, tosti-apparaat, magne-
- Onvolmaakt afgewerkte artikelen, en/of
het voorontwerp bestemmingsplan. Daarnaast
tron, koffiezetapparaat, broodrooster;
- Overschotten en experimentele
zijn er aanvullende voorwaarden opgenomen.
verkocht, en/of
•
•
Van de toegestane branche
Ten aanzien van fase 1 is een afwijking van 5% toelaatbaar geacht ten aanzien
collecties; Ten eerste is een FOC gedefinieerd als een
van de verhouding 80%-20% (zie eerdere
uitmaken van de lopende collecties,
merkendorp. Volgens de overeenkomst is een
regels voorontwerp bestemmingsplan);
met uitzondering van uitverkoop, van
merkendorp ‘een concentratie van één of
de reguliere detailhandel.
meer gebouwen met verkoopruimten met een
per winkeleenheid is 250 m². In fase 1 zijn
Prijs: verkoop mag alleen tegen
bovenregionaal verzorgingsgebied, bestaande
ten hoogste 15 eenheden tussen de 250
gereduceerde prijzen ten opzichte van de
uit meerdere winkeleenheden van waaruit
en 500 m² aanwezig en 3 eenheden
prijzen die gewoonlijk door de reguliere
door merkfabrikant, licentiehouder,
tussen de 500 en 700 m². In fase 2 zijn
detailhandel worden gehanteerd.
franchisenemer en vertically integrated retailer
ten hoogste 15 eenheden tussen de 250
rechtstreeks, zonder inschakeling van de
en 500 m² aanwezig en 5 eenheden van
- In alle gevallen artikelen die geen deel
•
Fase 1 is maximaal 12.500 m² verkoop-
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
•
Het gemiddelde verkoopvloeroppervlak
37
500 m² tot 700 m². In het hele FOC mag
7.4
FOC Halfweg
7.5
Handhaving
er één eenheid van maximaal 800 m² zijn. Voor het terrein Sugar City in Halfweg (tussen
Met de contactpersonen van de gemeenten
Naast deze beperkende voorwaarden zijn er
Amsterdam en Haarlem) bestaat een initiatief
Roermond, Lelystad en Roosendaal is
in de samenwerkingsovereenkomst ook
voor een nieuw FOC. Begin januari werd in de
gesproken over de wijze waarop handhaving op
procedures en regels opgenomen over de
media bericht dat dit FOC er definitief zal
het FOC plaatsvindt. In algemene zin kan
waarborging van het FOC-concept ,
komen omdat de financiering inmiddels rond
worden geconcludeerd dat er geen actieve
waaronder:
is . Dit FOC heeft veel minder aandacht in de
handhaving plaatsvindt, maar gebruik wordt
Een protocol voor nieuwe huurders , met
media gekregen dan het beoogde FOC bij
gemaakt van een piep-systeem. Dit houdt in dat
daarin onder andere een toets door de
Zoetermeer (Bleizo). Een van de redenen
pas als er bij de gemeente een klacht wordt
gemeente op basis van een checklist;
daarvoor ligt waarschijnlijk aan het
ingediend over strijdig gebruik in het FOC de
Een procedure in het geval er sprake is
bestemmingsplan. Het bestemmingsplan dat
gemeente ter plaatse zal gaan kijken of er
van strijdig gebruik in het FOCiii, met
geldt voor Sugar City maakt reeds vestiging
inderdaad sprake is van strijdig gebruik. Indien
bijbehorende sancties;
van detailhandel mogelijkvi. Hierdoor is de
dat het geval is, zal er door de gemeente,
En de samenstelling van een
juridische grondslag van FOC reeds
indien mogelijk, worden opgetreden. In de
adviescollege dat bij geschillen advies
aanwezig.
praktijk blijkt handhaving namelijk ingewikkeld
i
•
v
ii
•
•
te zijn. Vragen die dan aan de orde zijn is
kan geven . iv
wanneer een artikel bijvoorbeeld van hoge kwaliteit is.
i ii iii iv
Betreffende passages uit de samenwerkings- overeenkomst zijn ook opgenomen in het Actieplan Binnenstad - Bevordering synergie met FOC, van de gemeente Roosendaal (2004). Actie A4.2 Protocol (uitwerking artikel 14.4 samenwerkingsovereenkomst), Actieplan Binnenstad (zie noot i) Actie A4.3 Procedure bij strijdig gebruik van FOC, Actieplan Binnenstad (zie noot i), o.b.v. artikel 14.5 t/m 14.10 uit samenwerkingsovereenkomst Actie A4.4 Samenstelling adviescollege (artikel 14.9), Actieplan Binnenstad (zie noot i)
38
Alle contactpersonen geven echter aan dat in de praktijk weinig noodzaak is tot handhavend optreden. Dit komt doordat er geen tot zeer weinig klachten bij de gemeente binnenkomen. Indien wel een klacht binnenkomt, dan is het v vi
Onder andere Retailnews (10-01-2013), ‘Halfweg krijgt outletcentrum’ Bestemmingsplan Halfweg-West 2008, Gemeente Haarlemmerliede, vastgesteld op 16-12-2008
doorgaans voldoende om de betreffende winkel daar op te wijzen. Van sanctionering is zover ons bekend nog nooit sprake geweest. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
7.6
Vergelijking aanbod
Brancheorganisatie CBW-Mitex heeft op twee dagen na elkaar dezelfde kleding gekocht in Bataviastad Lelystad (2 juli 2012) en in een reguliere winkel (3 juli 2012). Foto’s van één van deze kledingpakketten zijn op de volgende twee pagina’s te zien. Het vraagt een zeer geoefend oog verschillen te vinden, als deze er al zijn.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
39
Foto’s van kleding gekocht op 07-07-2012 in FOV Bataviastad Lelystad Bron foto’s: CBW-Mitex (2012)
Kleding gekocht in Bataviastad
40
Prijslabel Garcia-blouse
Prijslabel Garcia-broek
Winkelbon Bataviastad
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Foto’s van kleding gekocht op 07-07-2012 in een reguliere winkel Bron foto’s: CBW-Mitex (2012)
Kleding gekocht in reguliere winkel
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Prijslabel Garcia-blouse
Prijslabel Garcia-broek
Winkelbon van reguliere winkel
41
8
Infrastructuur
Omgerekend naar gemiddelden per dag en week is dit circa 2.400 à 4.400 vervoersbewegingen per dagii en 17.000 à 31.000
8.1
Bezoekersstromen
vervoersbewegingen per week. Opgemerkt moet worden dat het aantal bezoeken aan een
Het potentiële aantal bezoekers van het FOC
FOC niet evenredig over het jaar en de week
ligt tussen de 1,5 en 1,7 miljoen bezoekers per
zijn verdeeld. Weekenden en feestdagen zijn
jaar (tabel 8) . Het merendeel daarvan zal per
piekmomenten.
auto naar het FOC reizen. Gemiddelde cijfers ontbreken, maar er zijn wel onderzoeken die
8.2
Parkeren
een indicatie geven . In de situatie van i
Oost-Groningen wordt uitgegaan van een
Aantal parkeerplaatsen per 100 m² wvo
perifere ligging (buiten stedelijk gebied en
Van de drie huidige FOC’s in Nederland is
buiten loop-/fietsafstand) en is er vooralsnog
bekend hoe groot het winkelaanbod is en
geen hoogwaardig openbaarvervoersknoop-
hoeveel parkeerplaatsen zij hebben. Een
punt bij het FOC voorzien. Gelet op het
eenvoudige berekening laat zien dat bij de
beoogde verzorgingsgebied gaan we ervan
drie huidige FOC’s een norm is gehanteerd
uit dat 90 à 95% van de bezoekers met de
van circa 11 parkeerplaatsen per 100 m² wvo
auto komt. De gemiddelde autobezetting zal 2
(tabel 34). Als we deze norm voor het FOC in
à 3 personen zijn. Op basis hiervan
Oost-Groningen toepassen, dan berekenen
verwachten we dat tussen de 444.000 en
we een benodigd aantal parkeerplaatsen van
802.000 auto’s per jaar naar het FOC zullen
1.650 (tabel 36).
reizen (tabel 35). Dit komt neer op circa 0,9 à 1,6 miljoen autobewegingen per jaar (heen en terug).
i
Goudappel Coffeng (2012), ‘Effectanalyse uitbreiding Rosada’
42
ii
Ervan uitgaand dat het FOC zeven dagen per week geopend zal zijn.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Tabel 35 Berekening potentieel aantal vervoersbewegingen per auto naar FOC Oost-Groningeni FOC Oost-Groningen Aantal bezoekers per jaar
1.478.000
1.687.000
90%
95%
Aandeel dat met de auto komt
2
3
Aantal auto’s per jaar
Gemiddelde autobezetting
444.000
802.000
Aantal vervoersbewegingen per auto per jaar
887.000
1.603.000
i Verwacht aantal bezoekers is afgerond op duizendtallen. In de berekening is gerekend met niet-afgeronde getallen. Om de grootste mogelijke bandbreedte van het verwacht aantal vervoersbewegingen te berekenen is als volgt te werk gegaan. Minimale verwachting = minimaal verwacht aantal bezoekers x minimaal aandeel dat met de auto komt x maximaal gemiddelde autobezetting; maximale verwachting = maximaal verwacht aantal bezoekers x maximaal aandeel dat met de auto komt x minimaal gemiddelde autobezetting.
Tabel 36 Berekening aantal parkeerplaatsen Nederlandse FOC’sii DOC Roermond
FOV Bataviastad (Lelystad)
Aantal parkeerplaatsen
2.750
2.000
1.002
Omvang FOC in m² wvo
24.300
18.500
9.300
11,3
10,8
10,7
Aantal parkeerplaatsen per 100 m² wvo
Rosada Factory Outlet (Roosendaal)
ii Getoonde cijfers zijn afgerond op één decimaal (aantal parkeerplaatsen per 100 ² wvo) en honderdtallen (omvang FOC in m² wvo) Bron: Gemeente Roermond (2012), ‘http://www.roermond.nl/4/parkeren/Parkeerterrein-Designer-Outlet.html’; Forum Invest (2012), ‘http://www.foruminvest.nl/’; Rosada Factory Outlet (2012), ‘http://www.rosada.nl/rosada/faciliteiten’; alle bezocht op 10-12-2012
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
43
9
Provinciaal beleid
9.1
Provinciaal Omgevingsplan
i
de consument. Detailhandelzaken vestigen
beschikbaarheid en bereikbaarheid van
zich vooral in winkelcentra, binnensteden en
winkelvoorzieningen in regio’s die te maken
dorpskernen. We maken onderscheid tussen:
hebben met een afname van de
•
bevolkingsomvang.
Grootschalige detailhandelsvestigingen (GDV): grootschalige detailhandel heeft
Het ruimtelijke beleid van de provincie is
qua aard en omvang een bovenregionale
Detailhandel moet binnen bestaande en
vastgelegd in het Provinciaal Omgevingsplan
functie (bijvoorbeeld een factory outlet
geplande winkelgebieden worden gevestigd of
(POP). Hieronder is de passage uit het POP
center).
daarbij aansluiten. Onder bepaalde
Perifere detailhandelsvestigingen (PDV):
voorwaarden zijn hierop uitzonderingen
perifere detailhandel ligt buiten de
mogelijk, zoals voor perifere en grootschalige
centrale of bestaande winkelgebieden en
detailhandel en voor detailhandel in het
betreft goederen die vanwege aard,
buitengebied.
weergegeven die ingaat op detailhandel.
•
Hoofdstuk 5 Ondernemend Groningen 5.5 Goed bereikbaar, aantrekkelijk en gevarieerd
omvang of gevaar een grote oppervlakte
winkelbestand
nodig hebben.
Perifere en grootschalige detailhandel
Lokale detailhandelsvestigingen: lokale
Een uitzondering is mogelijk voor zaken die
• Ambitie
Doelstelling
Beleid
detailhandel heeft een lokale/
een groot oppervlak nodig hebben voor de
Sterke
Goed bereikbaar, aan-
Detailhandel
subregionale functie.
uitstalling van hun artikelen. Die kunnen
regionale
trekkelijk en gevarieerd
(zie § 5.5.1)
economie
winkelbestand
uitwijken naar een perifere locatie. Hetzelfde We streven naar behoud en versterking van
geldt voor zaken die goederen verkopen die
de winkelconcentraties in de binnensteden en
gevaar opleveren voor de omgeving, zoals
5.5.1 Detailhandel
in de overige bestaande winkelcentra.
explosieven.
De detailhandel bestaat uit verschillende
Uitgangspunt daarbij is een goed bereikbaar,
branches. Het is de laatste schakel in de
aantrekkelijk en gevarieerd winkelbestand. Wij
Perifere detailhandelvestigingen met een
distributieketen, die loopt van fabrikant tot
willen voorkomen dat detailhandel
oppervlakte van meer dan 1.500 m² vestigen
consument. Detailhandel is het leveren van
ongestructureerd kan uitwaaieren over
zich op daartoe geschikte bedrijventerreinen
fysieke goederen voor persoonlijk gebruik aan
stadsrandzones en verwachten daarom van
bij Groningen, Hoogezand-Sappemeer,
gemeenten dat ze hierover een visie
Appingedam/Delfzijl, Veendam, Winschoten
opstellen. Een specifiek vraagstuk betreft de
en Stadskanaal. Grootschalige detailhandel
i
Provincie Groningen (2009), ‘Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013’
44
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
(inclusief factory outlet centers) mag alleen in
9.2
Omgevingsverordeningi
de gemeente Groningen worden gevestigd. Het in het Provinciale Omgevingsplan
Detailhandel in het buitengebied
geformuleerde beleid is in de Provinciale
Vestiging van detailhandel in het buitengebied
Omgevingsverordening 2009-2013 (POV)
(de zogeheten weidewinkels) mag niet leiden
vertaald naar concrete beleidsregels. De
tot een onevenredige aantasting van de
regels ten aanzien van winkels staan
verzorgingsstructuur van kernen en wordt
hieronder. Voor een FOC is lid 4 van artikel
daarom door ons uitgesloten, tenzij het gaat
4.8 van belang.
om verkoop van bepaalde agrarische producten aan huis (zie ook paragraaf 5.6.7).
Hoofdstuk 4 Ruimtelijke ordening
Regels over vestiging van perifere en
Titel 4.2 Inhoud van bestemmingsplannen
grootschalige detailhandel en detailhandel in Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013
het buitengebied zijn in de provinciale
Artikel 4.8 Winkelvoorzieningen en arbeids- en /
omgevingsverordening opgenomen (artikel
of bezoekerintensieve bedrijvigheid
4.8).
1. De toelichting op een bestemmingsplan dat voorziet in nieuwe locaties voor de vestiging van detailhandel biedt inzicht in
Rollen en instrumenten Rol
Invulling
Instrument
de wijze waarop concentratie van
Beschermen
Regels voor
Omgevings-
winkelvoorzieningen en detailhandel
detailhandel
verordening
wordt nagestreefd. 2. Een bestemmingsplan voorziet alleen in
Beoordelen
Bestuurlijk
nieuwe detailhandelsvestigingen buiten
gemeentelijke visie
vooroverleg
de bestaande wijk- en winkelcentra indien:
perifere detailhandel
Beleid: FOC mag alleen in de stad Groningen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
i
Provincie Groningen (2009, 2011), ‘Omgevings- verordening provincie Groningen 2009’
45
a. Deze bedrijfsvestiging niet ten koste
detailhandel mogelijk met een
gaat van de bestaande detailhandel-
winkelvloeroppervlakte die groter is dan
structuur; b. Sprake is van detailhandel met een
2.500 m² op een bedrijventerrein. 4. Een bestemmingsplan voorziet niet in de
winkelvloeroppervlakte tot maximaal
vestiging van grootschalige detailhandel,
2.500 m² per bedrijfsvestiging in:
waaronder een factory-outletcenter,
1º. Brand- en explosiegevaarlijke
buiten de gemeente Groningen.
goederen of;
2º. Zeer volumineuze goederen zoals
nieuwe kantoorlocaties en in de vestiging
auto’s, motoren, boten, caravans,
van ziekenhuizen anders dan in het
keukens, sanitair, vloerbedekking,
bestaand stedelijk gebied binnen of
zonwering, kampeerartikelen,
aansluitend op de stedelijke centra
bouwmaterialen, landbouwwerk-
genoemd in het derde lid.
tuigen, woning- en kantoor-
inrichting of
3º. Tuininrichting;
5. Een bestemmingsplan voorziet niet in
c. Sprake is detailhandel als een niet zelfstandig en ondergeschikt onderdeel van een bedrijf; d. De bedrijfsvestiging qua schaal en verzorgingsfunctie aansluit bij aard en schaal van de betreffende kern. 3. In afwijking van het tweede lid, onder b, is in de door Gedeputeerde Staten vast te stellen stedelijke centra Appingedam/ Delfzijl, Groningen, HoogezandSappemeer, Stadskanaal, Veendam en Winschoten vestiging van bedoelde 46
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
10
Lijst van betrokkenen
10.1
Leden van de projectgroep
de heer W. Wieling, voorzitter
Begeleidingscommissie, voorzitter
mevrouw J. Snijder
Begeleidingscommissie
de heer F. de Zeeuw
Begeleidingscommissie
de heer W. Moorlag
Provincie Groningen, gedeputeerde RO
mevrouw N. Steenbergen
Provincie Groningen
mevrouw A.M. Hulshof
Provincie Groningen
de heer P. Elhorst
Rijksuniversiteit Groningen
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
47
10.2
Gesprekslijst de heer J. Batelaan, wethouder;
Gemeente Menterwolde
Tijdens het onderzoek hebben gesprekken plaats gevonden met de
de heer K. van Leeuwen, wethouder
Gemeente Oldambt
volgende personen:
de heer D. Heesterbeek
Gemeente Oldambt
de heer A. Lammers
600 Banen
de heer M. Schollema, burgemeester
Gemeente Pekela
mevrouw T. Lammers
600 Banen
de heer H. Hemmes, wethouder
Gemeente Pekela
de heer M. Hesp
600 Banen
de heer J. Engels (telefonisch)
Gemeente Roermond
mevrouw G. Rijskamp
600 Banen
de heer R. van Gastel (telefonisch)
Gemeente Roosendaal
mevrouw S. van der Linden
CBW-Mitex
de heer J. Boersma, wethouder
Gemeente Slochteren
de heer W. Keesom
Dorpsraad Zuidbroek
mevrouw E. Huisman
Gemeente Slochteren
de heer M. Burghout, eigenaar
Freeland Groep, eigenaar en
mevrouw M. Janssens
Gemeente Slochteren
(telefonisch)
beheerder FOV Bataviastad,
mevrouw B. Galama, burgemeester
Gemeente Stadskanaal
Lelystad
de heer H. Schmaal, wethouder
Gemeente Veendam
mevrouw H. Pot, burgemeester
Gemeente Appingedam
de heer H. Kuipers, wethouder
Gemeente Vlagtwedde
mevrouw A. Usmany, wethouder
Gemeente Appingedam
de heer K. Dijkstra
Gemeente Vlagtwedde
de heer J. Buiter, wethouder
Gemeente Bellingwedde
de heer K. Hensen
Gezamenlijke handels- en
de heer E. Stulp, wethouder
Gemeente Delfzijl
winkeliersvereniging Delfzijl,
de heer J. van Keulen, wethouder
Gemeente Groningen
Appingedam, Hoogezand-
de heer F. Luijckx, wethouder
Gemeente Hoogezand-
Sappemeer, Veendam,
Sappemeer
Stadskanaal en Winschoten
mevrouw L. Hoekstra de heer J. Fackeldey, wethouder
Gemeente Hoogezand-
de heer B. Hakvoort
Groningen City Club
Sappemeer
de heer F.O. Busch
Hoofdbedrijfschap Detailhandel
Gemeente Lelystad
de heer F. Broersma
KvK Noord-Nederland
de heer A. Oosterhoff
MKB
(telefonisch) mevrouw L. Evers (telefonisch)
Gemeente Lelystad
de heer S. Jansen
NOM
de heer H. de Groote (telefonisch)
Gemeente Lelystad
de heer R. Coronel
Revascom
mevrouw N.M. Peters (telefonisch)
Gemeente Lelystad
de heer B. Kolff
Revascom
de heer E. van Zuijlen, burgemeester
Gemeente Menterwolde
de heer J. Oudendijk
Revascom
48
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
10.3
Aanwezigen bij terugkoppeling met stakeholders de heer H. Hemmes, wethouder Gemeente Pekela
De volgende personen waren aanwezig tijdens de terugkoppeling met
mevrouw M. Janssens
Gemeente Slochteren
stakeholders op donderdag 13 december 2012 te Hoogezand:
mevrouw B. Galama,
Gemeente Stadskanaal
burgemeester de heer A. Lammers
Actiegroep 600 Banen
de heer H.J. Schmaal,
Gemeente Veendam
mevrouw T. Lammers
Actiegroep 600 Banen, Dorpsraad
wethouder
Zuidbroek
de heer K. Dijkstra
Gemeente Vlagtwedde
de heer M. Hesp
Actiegroep 600 Banen
de heer E. Banus
Gezamenlijke handels- en
mevrouw J. Plate
Actiegroep 600 Banen
winkeliersvereniging Delfzijl,
de heer W. Everts
CBW-Mitex
Appingedam, Hoogezand-
mevrouw A. Usmany,
Gemeente Appingedam
Sappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten
wethouder de heer K. Bruggers
Gezamenlijke handels- en
de heer E. Stulp
Gemeente Delfzijl
de heer M. de Gier
Gemeente Groningen
winkeliersvereniging Delfzijl,
de heer F. Luijckx, wethouder
Gemeente Hoogezand-Sappemeer
Appingedam, Hoogezand-
mevrouw L. Hoekstra
Gemeente Hoogezand-Sappemeer
Sappemeer, Veendam, Stadskanaal
de heer E. van Zuijlen,
Gemeente Menterwolde
en Winschoten de heer J. Delken
burgemeester
Gezamenlijke handels- en
de heer J. Batelaan, wethouder
Gemeente Menterwolde
winkeliersvereniging Delfzijl,
mevrouw M. Siersema,
Gemeente Menterwolde
Appingedam, HoogezandSappemeer, Veendam, Stadskanaal
wethouder de heer K. van Leeuwen,
en Winschoten
Gemeente Oldambt de heer K. Hensen
wethouder
Gezamenlijke handels- en
de heer D. Heesterbeek
Gemeente Oldambt
winkeliersvereniging Delfzijl,
de heer M. Schollema,
Gemeente Pekela
Appingedam, Hoogezand-
burgemeester
Sappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
49
de heer A. Läkamp
Gezamenlijke handels- en
mevrouw A.M. Hulshof
Provincie Groningen
winkeliersvereniging Delfzijl,
de heer P. Elhorst
Rijksuniversiteit Groningen
Appingedam, Hoogezand-
de heer D.J. Droogh
DTNP
Sappemeer, Veendam, Stadskanaal
de heer W. Frielink
DTNP
en Winschoten de heer J. Offenberg
Gezamenlijke handels- en winkeliersvereniging Delfzijl, Appingedam, HoogezandSappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten
de heer B. van Rotterdam
Gezamenlijke handels- en winkeliersvereniging Delfzijl, Appingedam, HoogezandSappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten
de heer F.O. Busch
Hoofdbedrijfschap Detailhandel
de heer F. Broersma
KvK Noord-Nederland
de heer A. Oosterhoff
MKB-Nederland
de heer R. Coronel
Revascom
de heer B. Kolff
Revascom
de heer J. Oudendijk
Revascom
mevr. B.W. Elzinga
VOB HS-Secretaris
de heer W. Wieling, voorzitter
Begeleidingscommissie
mevrouw J. Snijder
Begeleidingscommissie
de heer F. de Zeeuw
Begeleidingscommissie
mevrouw N. Steenbergen
Provincie Groningen
50
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S