Factory Outlet Centre Oost-Groningen Bijlagenrapport

Factory Outlet Centre Oost-Groningen Bijlagenrapport

Opdrachtgever: Contactpersoon:

Provincie Groningen Mevrouw A.M.L. Hulshof

Projectteam DTNP: De heer D.J.A. Droogh De heer W. Frielink Projectnummer: 1167.0512 Datum: 22 februari 2012 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg 109 6512 BS Nijmegen T 024 - 379 20 83 F 024 - 378 06 53 E [email protected] W www.dtnp.nl

Factory Outlet Centre Oost-Groningen Bijlagenrapport

Inhoudsopgave 0

Inleiding

1

1

Autonome ontwikkeling

2

1.1

De nieuwe winkelmarkt

2

1.2

Aanbod per gemeente

2

6

Werkgelegenheid

22

6.1

Soorten werkgelegenheid

22

6.2

Primaire werkgelegenheid

22

6.3

Secundaire en tertiaire werkgelegenheid

26

6.4

Werkloosheid

28

6.5

Tijdelijke werkgelegenheid

28

6.6

Verlies werkgelegenheid

32

7

Planologische regulering

33

7.1

Designer Outlet Center Roermond

33

2

Factory Outlet Centra

4

7.2

Factory Outlet Village Bataviastad, Lelystad

35

2.1

Het basisprincipe van een FOC

4

7.3

Rosada Factory Outlet, Roosendaal

36

2.2

FOC’s in de praktijk

4

7.4

FOC Halfweg

38

7.5

Handhaving

38

7.6

Vergelijking aanbod

39

8

Infrastructuur

42

8.1

Bezoekersstromen

42

8.2

Parkeren

42

9

Provinciaal beleid

44

3

Potentieel marktgebied

5

3.1

Reistijden en inwoners

5

3.2

Bezoekersaantallen per jaar

7

3.3

Bestedingen en omzetten per m²

11

4

Synergie

13

4.1

Bronvermelding

13

4.2

Toelichting en verantwoording

9.1

Provinciaal Omgevingsplan

44



figuur 5 van het hoofdrapport

13

9.2

Omgevingsverordening

45

5

Effecten op centra

15

10

Lijst van betrokkenen

47

5.1

Omzetpotentieel

15

10.1

Leden van de projectgroep

47

5.2

FOC-omzet uit Noordoost-Groningen

18

10.2

Gesprekslijst

48

5.3

Verwacht effect

19

10.3

Aanwezigen bij terugkoppeling met stakeholders

49

0

Inleiding

In dit bijlagenrapport wordt achtergrondinformatie gegeven behorende bij het rapport ‘Factory Outlet Centre Oost-Groningen Haalbaarheid en effecten’. De berekeningen achter de resultaten in het hoofdrapport worden toegelicht en de gebruikte bronnen zijn vermeld. Het bijlagenrapport is niet zelfstandig leesbaar en moet in samenhang met het hoofdrapport worden gelezen.

Factory Outlet Centre Oost-Groningen Haalbaarheid en effecten Hoofdrapport: Factory Outlet Centre Oost-Groningen - Haalbaarheid en effecten

Aanleiding: initiatief Revascom voor FOC Zuidbroek D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Bijlagenrapport: achtergronden en berekeningen 1

1

Autonome ontwikkeling

1.1

De nieuwe winkelmarkt

De figuren hiernaast geven de ontwikkeling weer van diverse variabelen, inclusief bijbehorende bronnen. Alle variabelen zijn van invloed op de ontwikkeling van de winkel-

DTNP, cijfers: HBD (2012)

DTNP, cijfers: HBD (2011), Thuiswinkel.org & Blauw (2010)

DTNP, cijfers: Locatus (2000 - 2012)

DTNP, cijfers: Locatus (2012)

DTNP, cijfers HBD (2012)

DTNP, cijfers: CBS (2008)

markt. Deze nieuwe winkelmarkt is in het hoofdrapport beschreven.

1.2

Aanbod per gemeente

In tabel 1 is de omvang in m² winkelvloeroppervlak (wvo) van het winkelaanbod in de centra van Noordoost-Groningen en -Drenthe weergegeven (zie ook kaart 1 van het hoofdrapport). Er is onderscheid gemaakt tussen de branches kleding en mode-accessoires, schoenen en lederwaren, sport (gedrieën mode en sport), en alle overige branches. Dit onderscheid is aangebracht vanwege het brancheprofiel van FOC’s (overwegend mode en sport). Tevens is leegstand weergegeven in m² wvo en als percentage van de totale omvang van het centrum.

2

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Tabel 1 Winkelaanbod en leegstand in hoofdwinkelcentra in Noordoost-Groningen en -Drenthe (centra met minimale omvang van 5.000 m² wvo) Mode en sport Hoofdcentrum

Kleding en modeaccessoires

Schoenen en lederwaren

Sport

Totaal mode en sport

Overige branches

TOTAAL

Leegstand

Leegstand naar wvo

Groningen

34.474

8.475

6.180

49.129

78.388

127.517

18.620

12,7%

Assen

18.106

6.042

4.944

29.092

36.378

65.470

13.206

16,8%

Winschoten

11.043

3.513

1.100

15.656

20.807

36.463

4.296

10,5%

Stadskanaal

7.784

3.336

875

11.995

17.492

29.487

7.540

20,4%

Veendam

6.747

2.215

795

9.757

14.568

24.325

3.778

13,4%

Haren

5.025

1.883

253

7.161

11.880

19.041

407

2,1%

Delfzijl

5.192

1.634

629

7.455

11.437

18.892

4.276

18,5%

Hoogezand

5.143

1.390

545

7.078

9.801

16.879

409

2,4%

Uithuizen

2.070

837

90

2.997

10.656

13.653

809

5,6%

Zuidlaren

2.400

61

361

2.822

7.476

10.298

0

0,0%

Appingedam

2.058

1.051

112

3.221

6.213

9.434

3.144

25,0%

Ter Apel

986

72

0

1.058

7.785

8.843

2.783

23,9%

Borger

830

175

181

1.186

6.941

8.127

903

10,0%

1.101

83

0

1.184

6.858

8.032

4.296

34,8%

Oude Pekela

880

657

0

1.537

6.145

7.682

2.156

21,9%

Bedum

707

755

0

1.462

6.067

7.529

343

4,4%

Gieten

1.030

727

0

1.757

5.568

7.325

1.975

21,2%

558

0

347

905

5.806

6.711

0

0,0%

83

0

138

221

6.080

6.301

1.013

13,9%

355

0

82

437

4.814

5.251

1.139

17,8%

Musselkanaal

Paterswolde Uithuizermeeden Sappemeer

Bron: Locatus Benchmark Verkenner (2012), uittreksel van 11-07-2012

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

3

2

Factory Outlet Centra

2.2

FOC’s in de praktijk

Voor de analyse van FOC’s in de praktijk zijn

2.1

de drie Nederlandse (DOC Roermondii, FOV

Het basisprincipe van een FOC

Lelystadiii, Rosada Factory Outletiv) en drie De tekst over het basisprincipe van FOC’s is

Duitse FOC’s (DOC Soltauv, FOC Ochtrupvi,

gebaseerd op waarnemingen in de praktijk en

Outlet Center Stuhr vii) geanalyseerd. Daarbij

diverse vakliteratuuri. Aan de hand van deze

zijn onder andere de websites van de zes

analyse is figuur 2 uit het hoofdrapport (‘Het

FOC’s bezocht om een overzicht te krijgen

theoretisch principe van een FOC’) gemaakt.

van het soort aanbod dat zij hebben. Ook voor situering, ruimtelijke opzet en verschijningsvorm zijn de websites bruikbaar. Daarnaast zijn de drie Nederlandse FOC’s en FOC Ochtrup ter plaatse geobserveerd.

i

4

o.a. Meijering, A.P. (2001), Factory Outlet Centers, een MERKwaardige ontwikkeling



ii iii iv v vi vii

Homepage: http://www.mcarthurglen.com/nl/ designer-outlet-roermond/nl/, 23-10-2012 Homepage: http://www.bataviastad.nl/nl, 23-10-2012 Homepage: http://www.rosada.nl/, 23-10-2012 Homepage: http://www.designeroutletsoltau.com/, 23-10-2012 Homepage: http://www.foc-ochtrup.de/, 23-10-2012 Homepage: http://www.ochtum-park.net/, 23-10-2012

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

3 3.1

Potentieel marktgebied

wegens het ontbreken van dezelfde bron.

•

naar een FOC toe,

Beide methodes worden hieronder toegelicht.

•

tijdens daluren,

•

in de huidige situatie.

Reistijden en inwoners

Opgemerkt moet worden dat de locatie voor het initiatief-FOC in Oost-Groningen nog niet

Tabel 2 geeft het resultaat van de applicatie

De haalbaarheid van een FOC wordt voor een

vaststaat. Om desondanks toch een

weer. De applicatie is gebruikt op 13 juli 2012.

belangrijk deel bepaald door het aantal

inschatting te kunnen maken van het aantal

Door continue wijzigingen in het verkeers-

inwoners dat rondom een FOC woont: het

inwoners rondom dit FOC hebben we als

model achter de applicatie, kunnen resultaten

marktgebied. Voor de Nederlandse en de drie

locatie de zuidwestzijde van het knooppunt

van een andere datum afwijken van de cijfers

Duitse FOC’s berekenen we het aantal

A7/N33 genomen. Dit is de locatie van het

in tabel 2.

inwoners in het marktgebied. Voor de

oorspronkelijke initiatief. Het inwonertal dat uit de Nationale Bereik-

Nederlandse FOC’s is het aantal inwoners binnen een straal van 30 en 60 autominuten

Gebieden in Nederland

baarheidskaart komt betreft het inwonertal

bepaald (hierna: 30- en 60-minuteniso-

Voor de gebieden in Nederland is in eerste

van 2008. Om dit te corrigeren naar 2012 is

chroon). Voor het FOC in Oost-Groningen is

instantie gebruik gemaakt van de Nationale

gebruik gemaakt van de bevolkings-

tevens het aantal inwoners binnen een reistijd

Bereikbaarheidskaart . Deze applicatie geeft

ontwikkeling in COROP-gebiedenii. Bepaald is

van 90 autominuten bepaald. Dit laatste getal

informatie over (onder andere) het aantal

welke COROP-gebieden grotendeels binnen

dient slechts ter illustratie. Het wordt niet

inwoners dat rondom een 4-cijferig postcode-

een reistijdgebied vallen. Op basis daarvan is

gebruikt in verdere berekeningen. Voor de

gebied woont. Daarvoor maakt de applicatie

de bevolkingsontwikkeling tussen 2008 en

drie Duitse FOC’s is het aantal inwoners

gebruik van een verkeersmodel dat op

2012 berekend. De getallen uit de Nationale

binnen een straal van 60 autominuten

regelmatige basis wordt geüpdate én

Bereikbaarheidskaart zijn gecorrigeerd voor

bepaald.

inwonerstatistieken uit 2008.

deze bevolkingsontwikkeling (tabel 2).

Voor de gebieden in Nederland is een andere

In alle gevallen is binnen de applicatie

Gebieden buiten Nederland

methode gebruikt dan voor de gebieden

gekozen voor de autoreistijd:

De Nationale Bereikbaarheidskaart geeft

i

buiten Nederland. De methode voor Nederland is niet mogelijk voor het buitenland

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

alleen informatie over gebieden in Nederland. i

De Nationale Bereikbaarheidskaart (2012), www.bereikbaarheidskaart.nl, gebruikt op 13 juli 2012.

ii

StatLine (2012), ‘Regionale kerncijfers Nederland’

5

Voor de gebieden buiten Nederland die

Tabel 2 Aantal inwoners in Nederland naar autoreistijd tot Nederlandse FOC’siv

binnen 30-, 60- en 90-minutenisochronen liggen moet derhalve een andere methode worden gebruikt. Met behulp van de routeplanner Google Maps is bepaald welke gebieden binnen de 30-, 60- en/of 90-minutenisochronen liggen. In alle

Vervolgens is met behulp van lokale

is per deelstaat (Bundesland) gebruik

i

6

Information und Technik Nordrhein-Westfalen (2012), Amtliche Bevölkerungszahlen, stand per 31-12-2011; Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen (2012), Bevölkerungsforschreibung, stand per 31-12-2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerung den Gemeinden in Schleswig- Holstein am 31.12.2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerungsstand und –entwicklung in den Hamburger Stadtteilen 2011; DeStatis, Statistisches Bundesamt (2012), Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2011

9636

6041

8242

4703

590.000

544.000

513.000

677.000

30-minuten- Bev.ontwikkeling COROPisochroon gebieden 2008-2012

+1,5%

+4,4%

+0,6%

+1,3%

Aantal consumenten 2012

598.000

548.000

536.000

687.000

Aantal consumenten 2008

1.562.000

2.602.000

5.374.000

4.934.000

60-minuten- Bev.ontwikkeling COROPisochroon gebieden 2008-2012

+0,8%

+0,9%

+2,9%

+2,1%

Aantal consumenten 2012

1.575.000

2.625.000

5.529.000

5.040.000

Aantal consumenten 2008

2.763.000

90-minuten- Bev.ontwikkeling COROPisochroon gebieden 2008-2012

+1,3%

Aantal consumenten 2012

2.797.000

gemaakt van het officiële statistische bureaui. Per provincie (Landkreis/Kreis) is het aantal

DOC Roermond

Aantal consumenten 2008

bevolkingsstatistieken het aantal inwoners voor deze gebieden bepaald. Voor Duitsland

FOC OostGroningen 4-Cijferig postcodegebied (PC4)

gevallen is de locatie van het FOC als bestemming genomen.

FOV Rosada Bataviastad Factory Outlet (Lelystad) (Roosendaal)

iv Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal consumenten 2012) en één decimaal (bevolkingsontwikkeling COROP-gebieden 2008-2012) Bron: De Nationale Bereikbaarheidskaart (13-07-2012); StatLine (2012), ‘Regionale kerncijfers Nederland’

inwoners per 31 december 2011 gebruikt.

In het geval een provincie (Duitsland)iii of

Voor België is gebruik gemaakt van

gemeente (België) niet in zijn geheel binnen

gemeentelijke statistieken van de Belgische

het 30-, 60- of 90-minutenisochroon viel, is

overheidii. Het betreft het aantal inwoners per

gekeken waar de grootste kernen van de

gemeente op 1 januari 2011. Recentere cijfers

provincie/gemeente liggen. Op basis daarvan

zijn nog niet beschikbaar.

is een inschatting gemaakt van het aantal

ii

iii Gemiddeld zijn de provincies in Duitsland vele malen kleiner dan Nederlandse provincies, zowel wat betreft aantal inwoners als oppervlakte.

Statistics Belgium (2012), ‘Wettelijke bevolking per gemeente op 1 januari 2011’

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

inwoners dat binnen het betreffende gebied woont.

Totaal overzicht Tabel 3 en 4 geven een totaal overzicht weer van het aantal inwoners per reistijdgebied. Het betreft een gerichte becijfering van het aantal inwoners op 1 januari 2012. Daarbij is door gebrek aan betere cijfers voor Belgische gebieden uitgegaan van het inwonertal per 1 januari 2011.

3.2

Bezoekersaantallen per jaar

Bezoekers uit 30-minutenisochroon De FOC’s in Nederland trokken in 2011 respectievelijk 4,1i (Roermond), 2,3ii (Lelystad) en 1iii (Roosendaal) miljoen bezoekers per jaar. Voor Roermond en Lelystad is bekend dat respectievelijk 45% en 35% van de bezoekers uit het 30 minutenisochroon komt (tabel 4). Voor DOC Roermond zullen in 2011 derhalve circa

i ii iii

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’ Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’ Goudappel Coffeng (2012), ‘Effectenanalyse uitbreiding Rosada’

7

1,8 miljoen bezoekers uit het

Tabel 3 Aantal inwoners naar autoreistijd tot Nederlandse FOC’s op 1 januari 2012i

30-minutenisochroon komen.

FOC OostGroningen

Model bezoekers uit 30- tot 60-minutenisochroon Voor het aandeel bezoekers dat uit het 60-minutenisochroon komt, maken we gebruik van een model. De ambitie van de initiatiefnemer van het FOC in Oost-Groningen gaat uit van een FOC met de kwaliteit en attractiviteit vergelijkbaar met (het grotere) Roermond en Lelystad. Vanuit deze positieve grondhouding gaan wij in ons model vooralsnog ook uit van deze sterke FOC’s als basis. Het model bestaat uit twee varianten. De eerste variant gaat uit van een relatief grote

4-cijferig postcodegebied (PC4) NL

DOC Roermond

9636

FOV Bataviastad (Lelystad)

Rosada Factory Outlet (Roosendaal)

8242

4703

6041

598.000

547.000

536.000

687.000

Aantal inwoners 30-minutenisochroon

DE/BE

23.000

595.000

0

73.000

Totaal

621.000

1.142.000

536.000

760.000

Aantal inwoners 60-minutenisochroon

1.575.000

2.625.000

5.529.000

5.040.000

DE/BE

695.000

7.525.000

0

2.105.000

Totaal

2.270.000

10.150.000

5.529.000

7.145.000

Aantal inwoners 30- tot 60-minutenisochroon

Totaal

1.649.000

9.008.000

4.993.000

6.384.000

NL

i Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen Bron: Statistics Belgium (2012), ‘Wettelijke bevolking per gemeente op 1 januari 2011’; Information und Technik Nordrhein-Westfalen (2012), Amtliche Bevölkerungszahlen, stand per 31-12-2011; Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen (2012), Bevölkerungsforschreibung, stand per 31-12-2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerung den Gemeinden in SchleswigHolstein am 31.12.2011; Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein (2012), Statistische Berichte, Bevölkerungsstand und –entwicklung in den Hamburger Stadtteilen 2011; DeStatis, Statistisches Bundesamt (2012), Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2011; bewerking DTNP

reikwijdte van FOC’s. In deze variant (variant I) komt circa 70% van de bezoekers van de

Tabel 4 Aantal inwoners naar autoreistijd tot Duitse FOC’s op 1 januari 2012ii

FOC’s uit het 60-minutenisochroon en 30% van daarbuiten. In de tweede variant (variant II) wordt ervan uitgegaan dat bezoekers van een FOC minder bereid zijn een grote afstand af te leggen. 90% van de bezoekers komt uit het 60-minutenisochroon en 10% van daarbuiten.

8

FOC Ochtrup Aantal inwoners 60-minutenisochroon

Ochtum Park Outlet Center (Stuhr)

DOC Soltau

NL

919.000

0

0

DE

2.508.000

3.900.000

3.052.000

Totaal

3.427.000

3.900.000

3.052.000

ii Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen Bron: CBS (2012); Bevolkingsstatistieken van Duitse deelstaten afkomstig van deelstaten zelf. Overzicht van alle deelstaten te vinden op: Wikipedia.de (2012), http://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Landkreise_in_Deutschland, bezocht op 30-07-2012; bewerking DTNP

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Rekening houdend met het aantal bezoekers

Gemiddelde bezoekfrequentie

niveau. Een gemiddelde inwoner uit het

dat uit het 30-minutenisochroon komt (tabel

Door het aantal bezoekers aan een FOC uit

30-minutenisochroon van DOC Roermond

4), zullen in DOC Roermond tussen de 1,0 en

het 30- en het 30- tot 60-minutenisochroon te

bezoekt circa 1,62 keer per jaar het FOC.

1,8 miljoen bezoekers uit het 30- tot

delen door het aantal inwoners in datzelfde

Voor FOV Bataviastad ligt dit op 1,47 keer per

60-minutenisochroon komen. Voor FOV

gebied wordt de gemiddelde bezoek-

jaar (tabel 5). Inwoners uit het 30- tot

Bataviastad zullen dit tussen de 0,8 en 1,2

frequentie van die inwoners berekend. Voor

60-minutenisochroon van DOC Roermond

miljoen bezoekers zijn (tabel 5).

DOC Roermond en FOV Bataviastad liggen

bezoeken tussen de 0,11 en 0,20 keer per jaar

deze bezoekfrequenties op een vergelijkbaar

het FOC. In FOV Bataviastad ligt dit op 0,16

Tabel 5 Berekening gemiddelde bezoekfrequentie aan FOC voor inwoners uit 30-minutenisochrooni 30-minutenisochroon FOC

Factory Outlet Center

Totaal aantal bezoekers

Aandeel bezoekers

Aantal bezoekers

Aantal inwoners

Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners

DOC Roermond

4.100.000

45%

1.845.000

1.142.000

1,62 / jaar

FOV Bataviastad

2.250.000

35%

788.000

536.000

1,47 / jaar

tot 0,25 bezoeken per jaar (tabel 6).

Aantal bezoekers per jaar FOC Oost-Groningen Doordat de gemiddelde bezoekfrequenties voor DOC Roermond en FOV Bataviastad heel vergelijkbaar zijn en er voor het FOC in

i Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal bezoekers, aantal inwoners) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners) Bron: De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’; Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’; BRO (2012), ‘Onderzoek haalbaarheid en effecten FOC te Zuidbroek’; bewerking DTNP

Oost-Groningen een kwaliteitsniveau wordt beoogd zoals in Roermond en Lelystad, passen we de bezoekfrequenties van DOC

Tabel 6 Berekening gemiddelde bezoekfrequentie aan FOC voor inwoners uit 30- tot 60-minutenisochroonii 30- tot 60-minutenisochroon FOC Factory Outlet Center

Totaal aantal bezoekers

DOC Roermond

4.100.000

FOV Bataviastad (Lelystad)

2.250.000

Variant uit model

Aandeel bezoekers

Aantal bezoekers

70%

25%

1.025.000

90%

45%

1.845.000

70%

35%

787.500

90%

55%

1.237.000

Aantal inwoners 9.008.000 4.993.000

Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners 0,11 / jaar 0,20 / jaar 0,16 / jaar 0,25 / jaar

ii Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal bezoekers, aantal inwoners) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners) Bron: De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’; Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’; bewerking DTNP

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

9

Roermond en FOV Bataviastad ook toe op de

Tabel 7 Berekening aantal bezoekers per jaar uit 30-minutenisochrooniv

situatie in Oost-Groningen. We maken daarbij

30-minutenisochroon FOC

gebruik van bandbreedtes.

Factory Outlet Center In het 30-minutenisochroon van het FOC in Oost-Groningen wonen circa 621.000 mensen (tabel 3). Op basis van een gemiddelde

FOC Oost-Groningen

Aantal inwoners Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners 621.000

Aantal bezoekers

1,54 / jaar

957.000

iv Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal inwoners, aantal bezoekers, totaal aantal bezoekers) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners)

bezoekfrequentie van 1,54i keer per jaar berekenen we circa 957.000 bezoekers uit het 30-minutenisochroon (tabel 7).

Tabel 8 Berekening aantal bezoekers per jaar uit 30- tot 60-minutenisochroonv 30- tot 60-minutenisochroon FOC

In het 30- tot 60-minutenisochroon van het initiatief-FOC in Oost-Groningen wonen circa 1,6 miljoen mensen (tabel 3). Op basis van een gemiddelde bezoekfrequentie van 0,14ii tot 0,23iii keer per jaar komen 224.000 tot 373.000 FOC-bezoekers uit het 30- tot

Factory Outlet Center FOC Oost-Groningen

Aantal inwoners Gemiddelde bezoekfrequentie inwoners 1.649.000

Aantal bezoekers

0,14 / jaar

224.000

0,23 / jaar

373.000

v Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal inwoners, aantal bezoekers, totaal aantal bezoekers) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners)

60-minutenisochroon (tabel 8). Opgeteld bij de bezoekers uit het 30-minutenisochroon

Tabel 9 Berekening totaal aantal bezoekers per jaar vi

komt dat neer op 1,2 tot 1,3 miljoen bezoekers

60-minutenisochroon FOC

uit het totale 60-minutenisochroon (tabel 9).

i ii iii

Gemiddelde bezoekfrequentie bij Roermond en Lelystad (tabel 5) Gemiddelde bezoekfrequentie bij Roermond en Lelystad in 70%-variant (tabel 6) Gemiddelde bezoekfrequentie bij Roermond en Lelystad in 90%-variant (tabel 6)

10

Factory Outlet Center

Bezoekers uit 30-min.

FOC Oost-Groningen

957.000

Bezoekers uit 30- tot 60-min.

Totaal aantal bezoekers uit 60-min.

Aandeel van totaal aantal bezoekers

Totaal aantal bezoekers per jaar

224.000

1.181.000

70%

1.687.000

373.000

1.331.000

90%

1.478.000

vi Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (aantal inwoners, aantal bezoekers, totaal aantal bezoekers) en twee decimalen (gemiddelde bezoekfrequentie inwoners)

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Naast deze bezoekers zullen er ook

3.3

Bestedingen en omzetten per m²

bezoekers van verder dan 60 minuten naar

sommige eigenaren geen omzetcijfers per FOC bekend maken (i.v.m. beursnotering).

het FOC komen. Net als bij DOC Roermond

De omzet die het FOC in Oost-Groningen zal

en FOV Bataviastad rekenen we met de

gaan realiseren, is het aantal bezoekers

Gemiddelde omzet per bezoeker

variant dat relatief veel mensen van buiten het

vermenigvuldigd met de gemiddelde

In de ‘Monitor Toerisme en Recreatie

60-minutenisochroon komen (30% van alle

besteding in een FOC.

Flevoland 2012’ van de provincie Flevolandi is

bezoekers) en met de variant dat relatief

gemeten welk bedrag bezoekers van FOV

weinig mensen van buiten komen (10%). Dit

Weinig goede bronnen

Bataviastad gemiddeld uitgeven aan detail-

leidt er toe dat het verwachte aantal

Over bestedingen aan detailhandel in FOC’s

handel. In 2011 was dit € 40,34 (incl. BTW).

bezoekers van het FOC tussen de 1,5 en 1,7

is weinig bekend. Eigenaren van FOC’s

Gecorrigeerd voor BTWii is dit een gemiddelde

miljoen zal liggen (tabel 9).

maken uit concurrentie-oogpunt geen

omzet van € 35,32 (excl. BTW) per bezoeker.

omzetcijfers bekend. Bovendien mogen Een tweede bron die informatie geeft over de gemiddelde omzet per bezoeker is de

Tabel 10 Berekening gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW) o.b.v. cijfers initiatiefnemer Verwachte omzet/m² wvo (excl. BTW)

€ 3.500

Omvang FOC (m² wvo)

€ 4.000 15.000

Verwachte omzet FOC (excl. BTW)

€ 52.500.000

€ 60.000.000

Verwacht aantal bezoekers per jaar

2.500.000

1.500.000

€ 21,-

€ 40,-

Gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW)

Bron: Revascom BV, ‘FOC-Zuidbroek, Kans of bedreiging. Het hoe en waarom van een FOC in Oost-Groningen’

Tabel 11 Omzet en omzet per m² wvo FOC Oost-Groningeniv Aantal bezoekers per jaar Gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW) Totale omzet detailhandel FOC (excl. BTW)

1.478.000

1.687.000

€ 30,-

€ 35,-

€ 44.400.000

Omvang FOC (m² wvo) Gemiddelde omzet per m² wvo (excl. BTW)

€ 59.100.000 15.000

€ 2.950

€ 3.950

iv Getoonde cijfers zijn afgerond op duizendtallen (verwacht aantal bezoekers), honderdduizendtallen (verwacht totale omzet detailhandel FOC) en vijftigtallen (verwachte gemiddelde omzet per m² wvo)

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

initiatiefnemer van het FOC in OostGroningen. Revascom geeft aan op hoeveel bezoekers zij per jaar rekenen, wat de omzet per m² wvo is die zij denken te realiseren, wat de totale omzetverwachting is en wat de omvang van het FOC zal zijniii. Op basis van deze getallen berekenen wij een gemiddelde omzet per bezoeker van € 21,- à € 40,- (excl. i ii iii

Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’ In de monitor is uitgegaan van een gemiddeld BTW-tarief van 14,2%. € 40,34 inclusief BTW komt derhalve neer op € 35,32 exclusief BTW (€ 40,34 / (100% + 14,2%) = € 35,32) Revascom BV, ‘FOC-Zuidbroek, Kans of bedreiging. Het hoe en waarom van een FOC in Oost-Groningen’

11

BTW) (tabel 10). Van deze omzet per bezoek

De totale detailhandelsomzet van het FOC is

gaat de initiatiefnemer zelf uit.

op basis hiervan € 44,4 à € 59,1 miljoen per

•

wvo; •

jaar. Dit komt neer op een omzet van € 2.950 De bronnen geven een omzet per bezoeker

FOV Bataviastad: € 3.650 à 4.250 per m² Rosada Factory Outlet: € 3.200 à € 3.750 per m² wvo.

à € 3.950 per m² wvo (tabel 11).

aan van eenzelfde orde van grote. In de berekening van de totale omzet (excl. BTW)

Gemiddelde omzet per m² wvo Nederlandse

van het FOC in Oost-Groningen gaan wij uit

FOC’s

van € 30,- (gemiddelde van Revascom) à

Ter vergelijking maken we op dezelfde wijze

€ 35,- (gemeten door provincie Flevoland).

als waarop we de omzet per m² wvo van het FOC in Oost-Groningen hebben berekend,

Omzet FOC Oost-Groningen

een inschatting van de omzet per m² wvo voor

Het FOC in Oost-Groningen kan volgens de

de huidige Nederlandse FOC’s. Dit leidt tot de

berekening 1,5 à 1,7 miljoen bezoekers per

volgende omzetgetallen (tabel 12):

jaar trekken (tabel 9). De gemiddelde omzet

•

per bezoeker is € 30,- à € 35,- (excl. BTW).

DOC Roermond: € 5.050 à € 5.900 per m² wvo;

Tabel 12 Inschatting omzet per m² wvo Nederlandse FOC’si DOC Roermond

FOV Bataviastad (Lelystad)

Rosada Factory Outlet (Roosendaal)

4.100.000

2.250.000

1.000.000

Aantal bezoekers per jaar Gemiddelde omzet per bezoeker (excl. BTW) Potentiële omzet detailhandel FOC (excl. BTW)

€ 30,-

€ 123.000.000 € 143.500.000

Omvang FOC (m² wvo) Inschatting gemiddelde omzet per m² wvo (excl. BTW)

€ 35,-

€ 30,€ 67.500.000

24.300 € 5.050

€ 35,-

€ 30,-

€ 78.750.000

€ 30.000.000

18.500 € 5.900

€ 3.650

€ 35,€ 35.000.000

9.300 € 4.250

€ 3.200

€ 3.750

i Getoonde cijfers zijn afgerond op honderdtallen (omvang FOC) en vijftigtallen (inschatting gemiddelde omzet per m² wvo) Bron bezoekersaantal: De Limburger (13 maart 2012), ‘Outlet Roermond klopt concurrentie’; Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’; Stable (2012), www.stable.nl/nl/outlet-management, bezocht op 30-11-2012 Bron omvang FOC: Locatus Retail Verkenner (2012), uittreksel van 31-07-2012; bewerking DTNP

12

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

4

Synergie

Nederlandse provincies, is gebaseerd op cijfers van het CBS en zijn afkomstig van Compendium voor de Leefomgeving

4.1

(2012).

Bronvermelding •

Cijfers over het aantal bezoekers in de

De volgende bronnen zijn gebruikt bij

binnenstad van Groningen en hun

hoofdstuk 4, Synergie.

herkomst komen uit de Detailhandels-

•

Voor de best bezochte dagattracties in

monitor 2011-2012 van de gemeente

Groningen, kaart 11: Toerdata Noord

Groningen.

Tropiqua (Veendam)

(2011), ‘Toerisme in Cijfers 2011, provincies Groningen, Fryslân en Drenthe’. Opgemerkt wordt dat in deze

4.2

Toelichting en verantwoording figuur 5 van het hoofdrapport

publicatie ook nog Sport- en Recreatie-

Groninger Museum (Groningen)

•

• Landgoed Fraeylemaborg (Slochteren) D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

centrum Atlantis in Oude Pekela is

Afstanden tussen FOC’s en hoofdwinkelgebieden

opgenomen als één van de tien best

De afstanden tussen de Nederlandse FOC’s

bezochte dagattracties in Groningen. Met

(inclusief het FOC in Oost-Groningen) en de

67.000 bezoekers op jaarbasis zou deze

dichtstbijzijnde hoofdwinkelgebieden zijn

attractie plaats negen innemen in de top

opgemeten met behulp van de routeplanner

10 (excl. Groningen-stad). Per 31

van Google Maps. Daarbij is als beginpunt de

december 2011 is deze attractie echter

hoofdingang van de FOC’s genomen. De

gesloten. Om deze reden is de attractie

exacte locatie voor het FOC in Oost-

ook niet opgenomen in de kaart.

Groningen is nog niet bekend. Als beginpunt

Voor de bezoekersaantallen van de

is daarom de rijksweg A7 genomen ter hoogte

dagattracties in Nederland zijn cijfers van

van de provinciale weg N33. Als eindpunt is in

het Nederlands Bureau voor Toerisme en

alle gevallen het begin van het hoofdwinkel-

Congressen (2011) gebruikt.

gebied genomen, en wel dat deel van het

Het aantal overnachtingen per etmaal per

hoofdwinkelgebied dat het dichtst bij het FOC

km² (figuur 4 hoofdrapport) in

is gelegen. 13

Combinatiebezoek

Tabel 13 Combinatiebezoek van bezoekers aan

bezoekers van het FOC ook de binnenstad

In opdracht van de provincie Zuid-Holland



van Roermond bezocht tijdens hetzelfde

FOC met nabijgelegen hoofdcentrum

heeft I&O onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten van een FOC bij

FOC

Centrum

Zoetermeer. Bij dit onderzoek heeft I&O

DOC Roermond

Roermond

gebruik gemaakt van het grootschalige koopstromenonderzoek dat zij in 2011 heeft gehouden in de Randstad . Daarbij zijn ruim i

69.500 enquêtes afgenomen. Omdat dit

Combinatiebezoek

bezoekmoment. Bij dit bezoek is een steekproef genomen onder alle bezoekers van

50%

het FOC, en niet alleen onder de bezoekers

FOV Bataviastad Lelystad

17%

uit de Randstad. We zien dat het gemeten

Rosada Factory Outlet

9%

combinatiebezoek wat lager is: 42,1% uit het

Roosendaal

Bron: I&O (2012), ‘Inventarisatie effecten FOC Bleizo’

koopstromenonderzoek niet specifiek inging

Opgemerkt moet worden dat de resultaten uit

op de FOC’s in Nederland heeft I&O in

dit onderzoek komen van inwoners van de

aanvulling daarop aan een apart panel van

Randstad. Zij moeten dus een relatief grote

deelnemers aan het koopstromenonderzoek

afstand overbruggen om de FOC’s te

aanvullende vragen voorgelegdii. In totaal

bezoeken. Verwacht mag worden dat door de

hebben 3.003 mensen deelgenomen aan dit

extra moeite die het deze groep mensen kost

aanvullende onderzoek. Daarvan heeft circa

om bij de FOC’s te komen ze sneller geneigd

46% ooit een FOC bezocht (ca. 1.375

zullen zijn ook een bezoek te brengen aan het

respondenten). Tabel 13 geeft voor elk

nabijgelegen hoofdwinkelcentrum dan

Nederlands FOC het percentage van de

bezoekers die van dichterbij komen.

BRO-onderzoek tegenover 50% uit I&Oonderzoek.

bezoekers aan dat naast het FOC ook het hoofdwinkelgebied van diezelfde plaats heeft

Een tweede bron voor DOC Roermond biedt

bezocht.

hier een goed inzicht in. In opdracht van Stichting Citymanagement Roermond heeft BRO in Roermond een bezoekers- en consumentenonderzoek uitgevoerdiii. In dit onderzoek is gemeten dat 42,1% van de

i ii

I&O (2011), ‘Koopstromenonderzoek Randstad’ I&O (2012), ‘Inventarisatie effecten FOC Bleizo’

14

iii BRO (2011), ‘Bezoekers- en consumenten onderzoek Roermond’

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

5 5.1

Effecten op centra Omzetpotentieel

Het omzetpotentieel wordt berekend door de

dan het gemiddeldeiii. Tabel 14 geeft per

gemiddelde omzet per inwoner te vermenig-

gemeente de gemiddelde omzet per inwoner

vuldigen met het aantal inwoners in Noord-

aan voor mode (incl. schoenen en leder-

oost-Groningen. Als basis wordt daarbij

waren) en sport (beide excl. BTW).

uitgegaan van landelijk gemiddelde omzetHet winkelaanbod in het FOC bestaat volgens

cijfers per hoofd van de bevolking. Voor mode

Totale omzetpotentieel mode en sport

de plannen in hoofdzaak uit mode en sport

(incl. schoenen en lederwaren) lag dit in 2011

Op basis van het huidige inwonertal en

(circa 90% van het totale winkeloppervlak). Dit

op € 620 (excl. BTW), voor sport op € 60

correcties voor het inkomensniveau is het

komt overeen met bestaande FOC’s in

(excl. BTW) .

totale omzetpotentieel voor mode en sport in

i

Nederland. Het overige winkelaanbod kan uit

Noordoost-Groningen circa € 308,8 miljoen

meerdere branches bestaan. Op voorhand is

Correctie voor inkomensverschillen

(tabel 14). Niet het volledige omzetpotentieel

niet duidelijk om welke het precies gaat. We

Door inkomensverschillen zal de feitelijke

komt terecht in het eigen winkelapparaat. Een

berekenen derhalve alleen het effect op de

omzet per inwoner in Noordoost-Groningen

deel van de omzet vloeit af naar gebieden

mode- en sportbranche in Noordoost-

afwijken van het Nederlandse gemiddelde. Er

buiten Noordoost-Groningen (koopkracht-

Groningen. Een zinvolle berekening voor de

wordt daarom voor elke gemeente in

afvloeiing).

andere branches is niet mogelijk.

Noordoost-Groningen een correctie uitgevoerd. Daarvoor wordt gekeken in welke

Koopstromenonderzoek Groningen

Om een indicatie te kunnen krijgen van de

mate het gemiddeld inkomen per persoon per

Het deel van het omzetpotentieel dat terecht

effecten van een FOC in Oost-Groningen

gemeente afwijkt van het gemiddelde inkomen

komt in het eigen winkelapparaat wordt de

kijken we in eerste instantie naar het huidige

per persoon in Nederland (€ 21.500) . Voor de

koopkrachtbinding genoemd. In 2010 is in

omzetpotentieel van Noordoost-Groningen.

omzet in niet-dagelijks aanbod (waaronder

opdracht van de gemeente Groningen een

De effectenanalyse maken we voor heel

mode en sport) is het gebruikelijk een

koopstromenonderzoek uitgevoerdiv. In dit

Noordoost-Groningen. Dit komt neer op alle

correctie door te voeren van ½ van het

koopstromenonderzoek is niet alleen naar de

Groningse gemeenten binnen het

percentage dat het inkomen lager of hoger is

gemeente Groningen gekeken, maar ook naar

30-minutenisochroon (zie tabel 13 voor lijst van gemeenten).

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

ii

i ii

HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek’ StatLine (2010), ‘Kerncijfers wijken en buurten 2004-2011’. De cijfers hebben betrekking op 2010. Meer recente cijfers zijn niet voorhanden.

de regio daaromheen. Voor verschillende iii HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek’ iv BRO (2010), ‘Groningen, Koopstromenonderzoek’

15

Tabel 14 Berekening omzetpotentieel gemeenten Noordoost-Groningen binnen 30-minutenisochrooni

Gemeente

Omzet per hoofd Gemiddeld Afwijking t.o.v. Inwonertal inkomen gemiddelde NL Mode (incl. schoenen 2012 per hoofd (€ 21.500) en lederwaren) Sport

Omzetpotentieel Mode (incl. schoenen en lederwaren)

Sport

Totaal omzetpotentieel (mode en sport)

Appingedam

12.100

€ 19.200

-10,7%

€ 587

€ 57

€ 7.073.000

€ 685.000

€ 7.758.000

Bedum

10.500

€ 19.300

-10,2%

€ 588

€ 57

€6.182.000

€ 598.000

€ 6.780.000

9.300

€ 18.900

-12,1%

€ 583

€ 56

€ 5.407.000

€ 523.000

€ 5.931.000

26.300

€ 19.500

-9,3%

€ 591

€ 57

€ 15.551.000

€ 1.505.000

€ 17.055.000

193.100

€ 19.200

-10,7%

€ 587

€ 57

€ 113.334.000

€ 10.968.000

€ 124.302.000

Haren

18.500

€ 26.800

+24,7%

€ 696

€ 67

€ 12.854.000

€ 1.244.000

€ 14.098.000

Hoogezand-Sappemeer

34.800

€ 18.400

-14,4%

€ 575

€ 56

€ 20.008.000

€ 1.936.000

€ 21.944.000

Bellingwedde Delfzijl Groningen

Loppersum

10.400

€ 18.600

-13,5%

€ 578

€ 56

€ 5.993.000

€ 580.000

€ 6.573.000

Menterwolde

12.400

€ 19.600

-8,8%

€ 593

€ 57

€ 7.323.000

€ 709.000

€ 8.032.000

Oldambt

39.100

€ 18.500

-14,0%

€ 577

€ 56

€ 22.548.000

€ 2.182.000

€ 24.730.000

Pekela

12.900

€ 17.100

-20,5%

€ 557

€ 54

€ 7.162.000

€ 693.000

€ 7.855.000

Slochteren

15.500

€ 20.500

-4,7%

€ 606

€ 59

€ 9.408.000

€ 910.000

€ 10.319.000

Stadskanaal

33.000

€ 17.800

-17,2%

€ 567

€ 55

€ 18.698.000

€ 1.810.000

€ 20.508.000

Ten Boer

7.500

€ 19.100

-11,2%

€ 585

€ 57

€ 4.377.000

€ 424.000

€ 2.801.000

Veendam

27.900

€ 19.200

-10,7%

€ 587

€ 57

€ 16.384.000

€ 1.586.000

€ 17.970.000

Vlagtwedde

16.300

€ 17.900

-16,7%

€ 568

€ 55

€ 9.237.000

€894.000

€ 10.131.000

479.400

€ 19.200

-10,6%

€ 587

€ 57

€ 281.500.000

€ 27.000.000

€ 308.800.000

Totaal

i Getoonde cijfers zijn afgerond op: tienden van procenten (afwijking t.o.v. gemiddelde NL), hele euro’s (omzet per hoofd), honderdtallen (inwonertal 2012, gemiddeld inkomen per hoofd), duizendtallen (omzetpotentieel, met uitzondering van de rij Totaal) en honderdduizendtallen (omzetpotentieel in de rij Totaal). Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Getallen zijn gecorrigeerd voor het inkomensniveau per gemeente. Bron: StatLine (2012), ‘Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio, 1 januari’; StatLine (2010), ‘Kerncijfers wijken en buurten 2004-2011’; HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek’; bewerking DTNP

16

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

regio’s rondom de gemeente is de koopkrachtbinding aan Groningen gemeten, maar ook de binding aan de eigen regio en de andere regio’s. Op basis van het koopstromenonderzoek kan voor de verzorgingsregio’s in kaart 2 worden berekend wat de koopkrachtbinding van deze regio’s is aan het gezamenlijke winkelapparaat van de regio’s (Noord- en Oost-Groningen).

Toelichting kaart 2 Van het gezamenlijke omzetpotentieel voor niet-dagelijks aanbod van de gemeenten Slochteren en Hoogezand-Sappemeer (in het koopstromenonderzoek de verzorgingsregio Oost Primair) komt 93% terecht in het winkelapparaat van Noord- en OostGroningen (het hele gekleurde gebied uit kaart 2). 7% Van het omzetpotentieel vloeit af naar buiten het gekleurde gebied.

Koopkrachtbinding Noordoost-Groningen De koopkrachtbinding voor de niet-dagelijkse sector in Noord- en Oost-Groningen is circa 91% (tabel 15). Voor Noordoost-Groningen zal

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

17

de koopkrachtbinding op een vergelijkbaari

huidige winkelaanbod, een aantrekkelijke en

niveau liggen. We gaan in de verdere

substantiële aankooplocatie voor mode en

berekeningen uit van een bandbreedte van 90

sport. In Noordoost-Groningen wonen circa

à 95% koopkrachtbinding voor Noordoost-

479.400 inwoners. Deze mensen wonen

Groningen (kaart 2). Dit betekent dat van het

allemaal binnen het 30-minutenisochroon. Op

totale omzetpotentieel voor mode en sport in

basis van cijfers uit Roermond en Lelystad

Noordoost-Groningen(€ 308,8 miljoen) circa €

(tabel 5) zullen deze inwoners gemiddeld 1,54

277,9 à € 293,3 miljoen wordt besteed in het

maal per jaar het FOC bezoeken en besteden

eigen winkelapparaat (tabel 15 en 17).

zij per bezoek tussen de € 30 en € 35 aan detailhandelii (tabel 11). Onbekend is welk deel

5.2

FOC-omzet uit Noordoost-Groningen

van de bestedingen in de branches mode en sport terecht komt. Derhalve hanteren wij dezelfde verhouding als het beoogde

Een FOC in Oost-Groningen zal door de versterking van het aanbod mogelijk zorgen voor een hogere koopkrachtbinding. Omdat deze echter al zeer hoog is (reeds 90 à 95%), kan deze groei maar beperkt zijn. In elk geval zal de eventuele extra gebonden omzet door Noordoost-Groningers logischerwijs naar het FOC vloeien en niet in grotere mate naar het huidige winkelaanbod. Uitgaande van een FOC met de omvang en attractiviteit als beoogd ontstaat, naast het i

18

Noordoost-Groningen (waarvoor we de effecten van het FOC berekenen) valt binnen, maar niet geheel samen, met de indeling uit het koop- stromenonderzoek.

winkelvloeroppervlakte van het FOC: 90% ii

Uit diverse onderzoeken (o.a. Hunnenman (2011), Advances in Methods to Support Store Location and Design Decisions; DTNP (2008), Binnenstadsmonitor ‘s-Hertogenbosch) blijkt dat bezoekers van verder weg per bezoek iets meer uitgeven aan niet-dagelijkse artikelen dan bezoekers van dichterbij. Voor FOC’s in de Nederlandse context ontbreken dergelijke cijfers. Verwacht mag worden dat dit afstandseffect ook in het FOC in Noordoost-Groningen optreedt. Tegelijkertijd krijgt het FOC in deze regionale context een relatief sterke concurrentiepositie ten opzichte van omliggende centra, wat kan leiden tot extra bestedingen vanuit dit gebied. Ook kan het aspect prijs juist in een regio met lage inkomens (Noordoost-Groningen) extra aan- spreken. Omdat dit soort overwegingen niet te onderbouwen zijn met betrouwbare cijfers en wij een ruimte bandbreedte hanteren voor bestedingen (€ 30 tot € 35) kiezen wij er voor met deze bandbreedte door te rekenen voor alle bezoekers.

Koopkrachtbinding Noordoost-Groningen: 90 à 95%

FOC: €19,9 à €23,3 mln mode/sport uit NO-Groningen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

mode en sport en 10% overig. De omzet die

voor mode en sport is daarmee met € 18,9 à

een FOC in Oost-Groningen zal halen uit

€ 20,9 miljoen afgenomen (tabel 17).

Noordoost-Groningen zal op basis van hiervan circa € 20,0 à € 23,3 miljoen zijn voor

Het berekende negatieve omzeteffect is een

de mode- en sportbranche (tabel 16)

gemiddelde voor heel Noordoost-Groningen. Lokaal kan het effect groter of kleiner zijn. Zo

5.3

Verwacht effect

zullen winkelgebieden die aanvullende omzet van buiten Noordoost-Groningen halen (m.n.

Het totale omzetpotentieel voor mode en sport

binnenstad Groningen) minder afhankelijk zijn

in Noordoost-Groningen is € 308,8 miljoen.

van alleen inwoners uit Noordoost-Groningen.

Daarvan wordt 90 à 95% gebonden aan het

Daar tegenover staat dat ook omzet die nu

eigen winkelapparaat (€ 277,9 à € 293,2

bijvoorbeeld vanuit Drenthe naar de

miljoen) (tabel 17). Verwacht mag worden dat

binnenstad van Groningen stroomt deels zal

inwoners door de komst van een FOC niet

‘afzwaaien’. Dergelijke effecten voor grotere

substantieel meer gaan besteden aan mode-

gebieden zijn moeilijk (zinvol) te kwantificeren.

of sportartikelen. Wel zullen zij met een ruimer aanbod merkartikelen tegen lage prijzen

Al met al zal circa 6,5 à 7,5% van de mode-

mogelijk meer merkartikelen gaan kopen.

en sportomzet die nu door inwoners uit Noordoost-Groningen wordt besteed bij

Als er een FOC in Oost-Groningen komt, dan

winkels in dezelfde regio verschuiven naar het

neemt het omzetpotentieel voor alle overige

FOC (tabel 17). Winkelgebieden die dichter bij

winkels af. Het omzetpotentieel voor mode en

het FOC liggen zullen meer negatieve

sport is in dat geval € 285,5 à € 288,9 miljoen,

effecten ondervinden dan winkelgebieden die

waarvan € 257,0 à € 274,4 miljoen (90 à 95%)

verder weg liggen. Ook het soort aanbod in

aan het mode- en sportaanbod van

een winkelgebied (veel of weinig mode/sport)

Noordoost-Groningen gebonden zal zijn. De

heeft invloed op de mate van omzetderving.

gebonden omzet in Noordoost-Groningen

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

19

Tabel 15 Berekening koopkrachtbinding gemeenten Noordoost-Groningeni Gemeente Bedum

Inwonertal Gemiddeld inkomen 2012 per hoofd

Afwijking t.o.v. gemiddelde NL (€ 21.500)

Niet-dagelijks aanbod Omzet per hoofd

Omzetpotentieel

10.500

€ 19.300

-10,2%

€ 2.550

€26.820.000

Ten Boer

7.500

€ 19.100

-11,2%

€ 2.540

€ 18.991.000

Zuidhorn

18.700

€ 19.600

-8,8%

€ 2.570

€ 48.031.000

Winsum

14.000

€ 20.100

-6,5%

€ 2.600

€ 36.400.000

Totaal Noord Primair

50.700

€ 19.600

-8,8%

€ 2.570

€ 130.200.000

Appingedam

12.100

€ 19.200

-10,7%

€ 2.550

€ 30.688.000

Delfzijl

26.300

€ 19.500

-9,3%

€ 2.560

€ 67.469.000

Eemsmond

16.200

€ 17.600

-18,1%

€ 2.450

€ 39.711.000

Loppersum

10.400

€ 18.600

-13,5%

€ 2.510

€ 26.004.000

De Marne

10.400

€ 18.500

-14,0%

€ 2.500

€ 26.094.000

Totaal Noord Secundair

75.400

€ 18.800

-12,6%

€ 2.520

€ 190.000.000

Hoogezand-Sappemeer

34.800

€ 18.400

-14,4%

€ 2.500

€ 86.808.000

Slochteren

15.500

€ 20.500

-4,7%

€ 2.630

€ 40.820.000

Totaal Oost Primair

50.300

€ 19.000

-11,4%

€ 2.540

€ 127.600.000

Bellingwedde

9.300

€ 18.900

-12,1%

€ 2.530

€ 23.461.000

Menterwolde

12.400

€ 19.600

-8,8%

€ 2.570

€ 31.774.000

Oldambt

39.100

€ 18.500

-14,0%

€ 2.500

€ 97.828.000

Pekela

12.900

€ 17.100

-20,5%

€ 2.410

€ 31.073.000

Stadskanaal

33.000

€ 17.800

-17,2%

€ 2.460

€ 81.127.000

Veendam

27.900

€ 19.200

-10,7%

€ 2.550

€ 71.088.000

Vlagtwedde

16.300

€ 17.900

-16,7%

€ 2.470

€ 40.077.000

150.800

€ 18.400

-14,4%

€ 2.500

€ 376.400.000

Totaal Oost Secundair

Bindingii

Gebonden omzet

92%

€ 119.800.000

93%

€ 176.700.000

93%

€ 118.700.000

86%

€ 323.700.000

Groningen

193.100

€ 19.200

-10,7%

€ 2.550

€ 491.724.000

94%

€ 462.220.000

Totaal (excl. Haren)

520.300

€ 18.900

-11,9%

€ 2.530

€ 1.317.000.000

91%iii

€ 1.201.100.000

18.500

€ 26.800

+24,7%

€ 3.020

538.700

€ 19.200

-10,7%

€ 2.550

Haren Totaal (incl. Haren) 20

€ 55.769.000 ± 91%iv € 1.371.800.000

± 91%

€ 50.902.000 € 1.252.000.000

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

i Getoonde cijfers zijn afgerond op: tienden van procenten (afwijking t.o.v. gemiddelde NL), hele procenten (binding), tientallen (omzet per hoofd), honderdtallen (inwonertal 2012, gemiddeld inkomen per hoofd), duizendtallen (omzetpotentieel en gebonden omzet, met uitzondering van de rijen Totaal) en honderdduizendtallen (omzetpotentieel en gebonden omzet in de rijen Totaal). Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. ii Koopkrachtbinding vanuit regio aan Noord- en Oost-Groningen (ingekleurde gebied op kaart 2).

Tabel 16 Berekening FOC-omzet detailhandel uit Noordoost-Groningenv Inwoners gemeenten Noordoost-Groningen 2012

479.400

Gemiddelde bezoekfrequentie Gemiddelde omzet per bezoek (excl. BTW)

1,54 € 30

€ 35

Aandeel mode en sport FOC-omzet mode en sport (excl. BTW)

90% € 20.000.000

€ 23.300.000

v Getoonde cijfers zijn afgerond op honderdtallen (inwoners gemeenten Noordoost-Groningen) en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.

Tabel 17 Berekening effect op gebonden omzet mode- en sportbranche in Noordoost-Groningen (excl. BTW)vi iii Dit getal is berekend door de gebonden omzet (optelling van de totale gebonden omzet per regio, incl. de stad Groningen) te delen door het omzetpotentieel (optelling van het totale omzetpotentieel per regio, incl. de stad Groningen). iv Voor Haren zijn geen specifieke cijfers bekend. Deze gemeente maakte in het koopstromenonderzoek van Groningen deel uit van de regio Zuid Primair. De overige gemeenten in deze regio liggen in de provincie Drenthe. Gelet op de korte afstand tussen de stad Groningen en Haren veronderstellen we dat de gemeente Haren voor een belangrijk deel op het noorden is georiënteerd. Voor Haren stellen we de koopkrachtbinding gelijk aan het gemiddelde van het totale gekleurde gebied (kaart 2).

Totale omzetpotentieel (mode en sport)

€ 308.800.000

FOC-omzet uit Noordoost-Groningen (mode en sport)

€ 23.300.000

€ 20.000.000

Totale omzetpotentieel (mode en sport) min FOC-omzet

€ 285.500.000

€ 288.900.000

90%

95%

Gebonden omzet van omzetpotentieel (mode en sport)

€ 277.900.000

€ 293.300.000

Gebonden omzet van omzetpotentieel (mode en sport) min FOC-omzet (mode en sport)

€ 257.000.000

€ 274.400.000

Verschil gebonden omzet (mode en sport)

- € 20.900.000

- € 18.900.000

-7,5%

-6,5%

Koopkrachtbinding

Daling gebonden omzet (mode en sport)

vi Getoonde cijfers zijn afgerond op tienden van procenten (omzeteffect mode en sport) en honderdduizendtallen. Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn nietafgeronde cijfers gebruikt.

Bron: StatLine (2012), ‘Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio, 1 januari’; StatLine (2010), ‘Kerncijfers wijken en buurten 2004-2011’; HBD (2012), ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijkeconomisch onderzoek’; BRO (2010), ‘Groningen, koopstromenonderzoek’; bewerking DTNP

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

21

6

Werkgelegenheid

zorgt daarnaast ook voor tijdelijke

van de omvang van de werkgelegenheid: via

werkgelegenheid. Ook hier is een onder-

verwachte omzet en via winkelvloeropper-

scheid te maken in soorten werkgelegenheid.

vlakte (wvo). Bij de omzet-benadering wordt

Het werk op de bouwplaats zelf wordt de

de verwachte omzet van het FOC gedeeld

directe tijdelijke werkgelegenheid genoemd.

door de gemiddelde omzet per fte (fulltime

Structurele werkgelegenheid

De aanvoer van materialen en dergelijke zorgt

equivalent - één voltijd-arbeidskracht). Het

Een FOC in Oost-Groningen levert op diverse

ook voor werkgelegenheid. Dit wordt de

resultaat van deze methode is afhankelijk van

manieren werkgelegenheid op. In de eerste

indirecte tijdelijke werkgelegenheid genoemd.

de mate van succes van het FOC. Bij de

6.1

Soorten werkgelegenheid

wvo-benadering wordt het winkelvloeropper-

plaats creëert een FOC winkel- en horeca gerelateerde banen (verkoopmedewerkers,

Verlies werkgelegenheid

vlak van het FOC vermenigvuldigd met het

bediening, etc.). Dit wordt de primaire

De komst van een FOC zal niet alleen leiden

aantal voltijd-arbeidskrachten (fte’s) dat per

werkgelegenheid genoemd. Daarnaast zorgt

tot meer werkgelegenheid. Er zal ook werk-

m² wvo werkzaam is. Hierbij wordt gebruik

een FOC voor secundaire werkgelegenheid,

gelegenheid verdwijnen. Een FOC zal zorgen

gemaakt van cijfers over het aantal

zoals beveiliging, logistiek en schoonmaak.

voor een daling van de omzet in het huidige

werknemers in FOV Bataviastad. Om een zo

Doordat er primaire en secundaire

winkelapparaat, wat vervolgens leidt tot

compleet mogelijk beeld te krijgen van de

werkgelegenheid wordt gecreëerd, krijgen

minder werkgelegenheid bij het huidige

primaire werkgelegenheid gebruiken we beide

mensen meer te besteden. Deze extra

winkelapparaat.

methodes.

6.2

Benadering I: omzet

bestedingen zorgen er voor dat bedrijven meer werk krijgen en daardoor uiteindelijk

Primaire werkgelegenheid

meer werknemers nodig hebben. Deze groei

In tabel 11 hebben we de detailhandelsomzet

van de werkgelegenheid wordt tertiaire

Twee verschillende benaderingen

(excl. BTW) in het FOC in Oost-Groningen

werkgelegenheid van het FOC genoemd.

De primaire werkgelegenheid van een FOC in

berekend op € 44,4 à € 59,1 miljoen.

Oost-Groningen bestaat voor detailhandel uit

Onbekend is welk deel van de bestedingen in

Tijdelijke werkgelegenheid

verkoopmedewerkers. Daarnaast brengt een

de afzonderlijke branches terecht zal komen.

De primaire, secundaire en tertiaire

FOC ook werkgelegenheid in de horeca met

Derhalve hanteren wij dezelfde verhouding als

werkgelegenheid is structureel van aard:

zich mee (hoofdzakelijk bediening en

het beoogde winkelvloeroppervlak van het

zolang het FOC aanwezig is zal de werk-

keukenpersoneel). Op twee verschillende

FOC: 70% mode (excl. schoenen en

gelegenheid er zijn. De bouw van het FOC

wijzen kan een inschatting worden gemaakt

lederwaren), 10% schoen-en en lederwaren,

22

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

10% sport en 10% overig aanbod. Op basis

van een FOC) zal een FOC circa 256 fte

In hoofdstuk 3 is het potentiële aantal

hiervan berekenen we de omzet per branche

structurele primaire werkgelegenheid

bezoekers van het FOC in Oost-Groningen

(tabel 18).

genereren (tabel 18).

becijferd op 1,5 à 1,7 miljoen per jaar. De potentiële horecaomzet van het FOC is dan

Voor de verschillende branches is bekend wat

De primaire werkgelegenheid in de horeca

de gemiddelde omzet (excl. BTW) per fte per

kan ook via de omzet-benadering worden

jaar is. Voor de branche Overig is daarbij

berekend. In de ‘Monitor Toerisme en

Horeca in een FOC bestaat in belangrijke

uitgegaan van het gemiddelde in de

Recreatie Flevoland 2012’ van de provincie

mate uit lunchrooms en fastfood(ketens). Dit

detailhandel in Nederland. Door de verwachte

Flevoland is gemeten welk bedrag bezoekers

soort horeca behoort tot de fastservice-

omzet per branche te delen door de

van FOV Bataviastad gemiddeld uitgeven aan

sector. In de fastservicesector wordt per fte

gemiddelde omzet per fte berekenen we de

horeca. In 2011 was dit € 7,87 (incl. BTW).

gemiddeld € 104.000 (excl. BTW) omgezetiii.

verwachte structurele werkgelegenheid die

Gecorrigeerd voor BTWii is dit een gemiddelde

Dit betekent dat in modelvariant II het FOC

een FOC met zich meebrengt. In modelvariant

omzet van € 7,11 (excl. BTW) per bezoeker.

I (met een grotere reikwijdte van een FOC) zal een FOC circa 341 fte genereren; in modelvariant II (met een beperktere reikwijdte

€ 10,5 à € 12,0 miljoen.

i

i ii

Provincie Flevoland (2012), ‘Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2012’ In de monitor is uitgegaan van een gemiddeld BTW tarief van 10,7% voor horeca. € 7,87 inclusief

iii

BTW komt derhalve neer op € 7,11 exclusief BTW (€ 7,87 / (100% + 10,7%) = € 7,11) Rabobank Cijfers & Trends (2012), ‘Branchecluster Cafetaria’s en kleine eetwarenverstrekkers’

Tabel 18 Berekening primaire werkgelegenheid detailhandel middels benadering I: omzet (excl. BTW)iv

Aandeel in m² winkelvloeroppervlakte Potentiële omzet FOC

Sport

Overig

Totaal detailhandel FOC

70%

10%

10%

10%

100%

Modelvariant II

€ 31.000.000

€ 4.400.000

€ 4.400.000

€ 4.400.000

€ 44.400.000

Modelvariant I

€ 41.300.000

€ 5.900.000

€ 5.900.000

€ 5.900.000

€ 59.100.000

€ 166.000

€ 150.000

€ 223.000

€ 226.000

€ 173.000

Modelvariant II

187

30

20

20

256

Modelvariant I

249

39

26

26

341

Gemiddelde omzet per fte Werkgelegenheid in fte

Mode

Schoenen en lederwaren

iv Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s (werkgelegenheid in fte) en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Hierdoor kunnen optellingen in de tabel soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: HBD (2012), ‘Omzet en exploitatie’ per branche

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

23

circa 101 fte werkgelegenheid oplevert en in

Daarmee was FOV Bataviastad in totaal in

Primaire werkgelegenheid FOC Oost-Groningen

modelvariant I circa 115 fte (tabel 19).

2010 goed voor 528 fte werkgelegenheid.

We hebben met twee verschillende

Het winkelaanbod in FOV Bataviastad was in

benaderingen de primaire werkgelegenheid

De totale primaire werkgelegenheid van het

2010 circa 17.000 m² wvo grootiv. Dit betekent

van een FOC in Oost-Groningen bepaald. De

FOC in Oost-Groningen becijferen we via de

dat per 100 m² wvo het FOC voor circa 3,1 fte

resultaten van beide methodes hebben een

omzet-benadering op circa 357 fte in model-

zorgde (tabel 20). Als dezelfde maat wordt

vergelijkbare orde van grote. Met de omzet-

variant II en op circa 456 fte in modelvariant I.

toegepast op het FOC in Oost-Groningen, dan

benadering komen we, afhankelijk van de

leidt dat tot circa 467 fte primaire

mate van functioneren, uit op 357 à 456 fte.

werkgelegenheid (tabel 21).

Met de wvo-benadering komen we uit op circa

Benadering II: wvo

467 fte. Het resultaat van de wvo-benadering

De tweede benadering om de primaire werkgelegenheid te berekenen is middels het

Opgemerkt moet worden dat de 528 fte

is gebaseerd op een functioneren als in FOV

gemiddelde aantal fte per 100 m² wvo. Voor

werkgelegenheid in FOV Bataviastad zowel

Bataviastad.

FOV Bataviastad is bekend dat daar in 2010 in

werkgelegenheid in de horeca als in de

totaal 741 mensen werkzaam wareni. Hiervan

detailhandel betreft. Omdat horeca in zowel

Controle-berekening werkgelegenheid FOV

hadden 430 mensen een voltijdbaan en 311

FOV Bataviastad als in het FOC in Oost-

Bataviastad

een deeltijdbaan. Onbekend is wat de

Groningen circa 10% van het winkel-

Doordat het aantal banen in FOV Bataviastad

gemiddelde omvang in fte is van de deeltijd-

vloeroppervlak groot is, maakt dit voor de

bekend is (741 banen) en we de omvang

banen. Het aantal voltijd banen is echter

berekening niets uit. Dit heeft als gevolg dat

daarvan in fte hebben benaderd (528), is het

relatief hoog ten opzichte van het aantal

de berekende 467 fte directe werkgelegenheid

mogelijk de omzet-benadering te verifiëren.

deeltijdbanen. We gaan er derhalve van uit

voor het FOC in Oost-Groningen reeds een

Op basis van dezelfde berekening als voor het

dat de mensen met een deeltijdbaan

optelsom is van werkgelegenheid in de

FOC in Oost-Groningen is gemaakt,

detailhandel en de horeca.

berekenen we een primaire werkgelegenheid

hoofdzakelijk in het weekend werken . Op ii

basis hiervan becijferen we dat de 311

van 544 à 609 fte voor FOV Bataviastad

deeltijdbanen overeenkomen met 98 fteiii.

(tabel 22). Dit ligt in dezelfde orde van grote

i ii iii

Gemeente Lelystad (2011), ‘Werkgelegenheid Batavia 2011’ FOV Bataviastad is ook op zondag geopend. Bij het omrekenen van het aantal deeltijdbanen naar fte’s is als uitgangspunt genomen dat 38 uur

24

iv

gelijkstaat aan één fte en dat de weekendkrachten gemiddeld 12 uur (= 1,5 dag) werken. Één deeltijd- baan komt dan overeen met circa 0,32 fte (= 12 / 38). In totaal leidt dit tot 311 x (8 / 12) = 98 fte. Locatus Retail Verkenner (2010), uittreksel van 07-04-2010

als de 741 banen en 528 fte waarvan bekend is dat FOV Bataviastad die heeft. Dit bevestigt de berekening voor Oost-Groningen.

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Tabel 20 Berekening aantal fte per 100 m² wvo in FOV Bataviastadii 2010 Omvang FOV Bataviastad (m² wvo)

17.000

Aantal voltijdbanen

430

Aantal deeltijdbanen

311

Omvang gem. deeltijdbaan in fte

8 / 32

Aantal fte deeltijdbanen

98

Totaal aantal fte Bataviastad

528

Aantal fte per 100 m² wvo

3,1

Aandeel voltijdbanen in fte

81%

Aandeel deeltijdbanen in fte

19%

ii Getoonde cijfers zijn afgerond. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: Gemeente Lelystad (2011), ‘Werkgelegenheid Batavia 2011’; Locatus Verkenner (2010), uittreksel van 07-04-2010

Tabel 21 Berekening primaire werkgelegenheid middels benadering II: wvoiii Omvang FOC Oost-Groningen (m² wvo)

15.000

Tabel 19 Berekening primaire werkgelegenheid horeca middels benadering I: omzet (excl. BTW)i Horeca Potentiële horecaomzet FOC

Modelvariant II

€ 10.500.000

Modelvariant I

€ 12.000.000

Gemiddelde omzet per fte Werkgelegenheid in fte

€ 104.000 Modelvariant II

101

Modelvariant I

115

i Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s (werkgelegenheid in fte) en honderdduizendtallen (potentiële horecaomzet FOC). Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: Rabobank Cijfers & Trends (2012), ‘Branchecluster Cafetaria’s en kleine eetwarenverstrekkers’

Tabel 22 Controle berekening primaire werkgelegenheid middels benadering I: omzet (excl. BTW)iv Factory Outlet Village Bataviastad Potentiële omzet detailhandel (tabel 11)

Detailhandel Lage besteding p.p. (€30,-)

€ 67.500.000

Hoge besteding p.p. (€35,-)

€ 78.800.000

Gemiddelde omzet per fte detailhandel (tabel 17) Werkgelegenheid in fte detailhandel

390

Hoge besteding p.p. (€35,-)

455

Horeca

Aantal fte per 100 m² wvo

3,1

Aantal bezoekers per jaar

Totaal aantal fte

467

Gemiddelde omzet horeca per bezoeker

Aandeel voltijdbanen in fte

81%

Potentiële omzet horeca

Aandeel deeltijdbanen in fte

19%

Gemiddelde omzet per fte horeca (tabel 18)

Totaal aantal voltijdbanen

380

Werkgelegenheid in fte horeca

Totaal aantal fte deeltijdbanen

87

Totaal aantal deeltijdbanen

275

iii Getoonde cijfers zijn afgerond. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

€ 173.000

Lage besteding p.p. (€30,-)

Totale primaire werkgelegenheid in fte

2.250.000 € 7,11 € 16.000.000 € 104.000 154 Lage besteding p.p. (€30,-)

544

Hoge besteding p.p. (€35,-)

609

iv Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s (werkgelegenheid in fte) en honderdduizendtallen (potentiële omzetten). Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.

25

Kwalitatieve beoordeling werkgelegenheid

Tabel 23 Berekening primaire werkgelegenheid detailhandel naar geslacht voor brancheprofiel FOCiii

De verkoopmedewerkers van winkels vormen

Mode

Schoenen en lederwaren

Sport

Overig

Totaal FOC

Modelvariant II

187

30

20

20

256

Modelvariant I

249

39

26

26

341

Man

14%

16%

53%

37%

19%

Vrouw

86%

84%

47%

63%

81%

een relatief homogene groep met weinig verschillen. Op basis van het branche-profiel

Potentiële werkgelegenheid in fte

van het FOC is naar verwachting circa 80% van de verkoopmedewerkers vrouw (tabel 23).

Aantal banen naar geslacht

Tevens zal een groot deel relatief jong zijn (tabel 24). Voor het gemiddelde opleidingsniveau van verkoopmedewerkers zijn geen statistieken beschikbaar. Voor verkoop-

iii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele banen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: HBD (2010), ‘Werknemers’ per branche

medewerkers worden echter opleidingen

Tabel 24 Berekening primaire werkgelegenheid detailhandel naar leeftijdscategorie voor

aangeboden met een niveau van MBO-2 of



brancheprofiel FOCiv

hogeri. We gaan er derhalve vanuit dat het

Mode

Schoenen en lederwaren

Sport

Overig

Totaal FOC

Modelvariant II

187

30

20

20

256

Modelvariant I

249

39

26

26

341

Tot 17 jaar

5%

10%

4%

11%

6%

17 t/m 20 jaar

19%

23%

23%

24%

20%

21 t/m 25 jaar

16%

17%

24%

14%

17%

26 t/m 35 jaar

17%

15%

21%

16%

17%

36 t/m 45 jaar

19%

16%

15%

17%

18%

46 t/m 55 jaar

15%

13%

9%

12%

14%

56 jaar of ouder

9%

7%

5%

6%

8%

grootste deel van de verkoop-medewerkers in een FOC ten minste dit opleidingsniveau nodig zal hebben.

6.3

Secundaire en tertiaire werkgelegenheid

De secundaire en tertiaire werkgelegenheid van het FOC zijn afgeleiden van de primaire werkgelegenheid. In 1995 heeft de Rijksuniversiteit Groningen hier op gedetailleerd niveau onderzoek naar gedaanii. Uit i ii

HBD (2012), ‘Opleidingen’, http://hbd.nl/pages/60/ Onderwijs-en-scholing/Opleidingen.html, bezocht op 10-12-2012 Rijkuniversiteit Groningen, faculteit Economie en Bedrijfskunde (1995)

26

Potentiële werkgelegenheid in fte

Aantal banen naar leeftijdscategorie

iv Getoonde cijfers zijn afgerond op hele banen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. Bron: HBD (2010), ‘Werknemers’ per branche

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Tabel 25 Werkgelegenheidsmultipliers detailhandel onderzoek bleek dat de groei van werk-

Primair

Secundair

Tertiair

Totaal

Groningen

1,00

0,13

0,02

1,15

gelegenheid met één fte in de detailhandel

Overig Nederland

0,00

0,14

0,02

0,16

zorgt voor 0,13 fte secundaire en voor 0,02

Totaal

1,00

0,27

0,04

1,31

tertiaire werkgelegenheid in de provincie

Bron: Rijksuniversiteit Groningen, faculteit Economie en Bedrijfskunde (1995)

Groningen. Voor horeca liggen deze cijfers op

Tabel 26 Werkgelegenheidsmultipliers horeca

een vergelijkbaar niveau, namlijk 0,14 fte secundaire werkgelegenheid en 0,02 fte

Primair

Secundair

Tertiair

Totaal

Groningen

1,00

0,14

0,02

1,16

tertiaire werkgelegenheid. Ook de

Overig Nederland

0,00

0,29

0,02

0,31

werkgelegenheidseffecten buiten de provincie

Totaal

1,00

0,43

0,04

1,47

Groningen zijn in het onderzoek gemeten (tabel 25 en 26).

Bron: Rijksuniversiteit Groningen, faculteit Economie en Bedrijfskunde (1995)

Tabel 27 Primaire, secundaire en tertiaire werkgelegenheid detailhandelii Secundair

Tertiair

Totaal

1,00

0,13 à 0,26

0,02 à 0,04

1,15 à 1,30

Groningen heeft zich specifiek op de situatie

Modelvariant II

256

33 à 67

5 à 10

295 à 333

in de provincie Groningen gericht. De cijfers

Modelvariant I

341

44 à 89

7 à 14

392 à 443

zijn echter enigzins gedateerd. In andere

*

44 à 89

7 à 14

*

Werkgelegenheidsmultiplier Omzet-benadering

Het onderzoek van de Rijksuniversiteit

Primair

wvo-benadering

onderzoekeni wordt voor detailhandel vaak

ii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s. Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. * De wvo-benadering geeft geen aparte primaire werkgelegenheid voor detailhandel en horeca. De totale primaire werkgelegenheid (detailhandel en horeca) die via de wvo-benadering word berekend komt echter goed overeen met variant I bij de omzet-benadering (relatief grote reikwijdte FOC). Verwacht mag worden dat de secundaire en tertiaire werkgelegenheid via de wvo-benadering vergelijkbaar zal zijn met de maximale variant van de omzet-benadering.

een multiplier gehanteerd van 1,28 of 1,30

Tabel 28 Primaire, secundaire en tertiaire werkgelegenheid horecaiii

meeste gevallen terug te voeren op één

Werkgelegenheidsmultiplier Omzet-benadering

heel Nederland. Deze multiplier is in de

Secundair

Tertiair

Totaal

1,00

0,14

0,02

1,16

sommige rapporten wordt helemaal geen bron genoemd. Feit is wel dat de multiplier van 1,28

101

14

2

117

Modelvariant I

115

16

2

134

*

16

2

*

iii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. * Zie zelfde noot tabel 26

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

samen. Dit betreft echter een multiplier voor

Primair Modelvariant II

wvo-benadering

voor secundaire en tertiaire werkgelegenheid

onderzoeksrapport van KPMG uit 2004. In

(of afgerond 1,30) overeenkomt met de multi- i

o.a. EIM (2008), ‘Haalbaarheid en effecten megamall Tilburg’

27

plier die de Rijksuniversiteit Groningen voor

fte (tabel 27). Voor horeca berekenen we een

heel Nederland heeft berekend (tabel 25).

secundaire werkgelegenheid van 14 à 16 fte en een tertiaire werkgelegenheid van 2 fte.

Gelet op de beperkingen van beide multipliers

6.4

Werkloosheid

Tabel 30 en 31 gaan in op het aantal werklozen in Noordoost-Groningen. Het

rekenen wij voor detailhandel met beide,

Totaal positief werkgelegenheidseffect

betreffen statistieken over niet-werkende

waardoor er een bandbreedte ontstaat van

Een FOC in Oost-Groningen zal bij

werkzoekenden (NWW) uit de database van

1,15 tot 1,30. Voor horeca rekenen we alleen

modelvariant II leiden tot 412 à 450 fte

het UWVi. In Noordoost-Groningen hebben

met de multiplier van de Rijkuniversiteit

werkgelegenheid in de provincie Groningen.

circa 18.700 mensen geen werk. Ongeveer de

Groningen, omdat hiervoor in andere

In de variant met een grotere reikwijdte

helft daarvan (ca. 45%) heeft een middelbaar

rapporten geen andere multiplier wordt

berekenen we een werkgelegenheid van 526

opleidingsniveau. Daarnaast heeft ruim 40%

gegeven.

à 577 fte (tabel 29). Met de wvo-benadering

een lager opleidingsniveau (tabel 30).

berekenen we een totale werkgelegenheid Afhankelijk van de omvang van de primaire

van 537 à 588 fte.

Een relatief groot deel (ca. 45%) van de

werkgelegenheid die gebruikt wordt,

niet-werkende werkzoekenden is ouder dan

berekenen we voor detailhandel een

45 jaar. Slechts ongeveer 11% is jonger dan

secundaire werkgelegenheid van 33 à 89 fte

25 jaar (tabel 30). Het aantal niet-werkende

en een tertiaire werkgelegenheid van 5 à 14

werkzoekende mannen is groter (circa 56%) dan het aantal vrouwen (circa 44%).

Tabel 29 Totale werkgelegenheid (primair, secundair, tertiair) detailhandel en horeca FOC Oost-Groningeni

Omzet-benadering wvo-benadering

Detailhandel

Horeca

Totaal

Modelvariant II

295 à 333

117

412 à 450

Modelvariant I

392 à 443

134

526 à 577

*

*

537 à 588

i Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s. Door afrondingen in de tabel kunnen optellingen of vermenigvuldigen soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt. * Met de wvo-benadering wordt geen aparte werkgelegenheid voor detailhandel en horeca berekend. De secundaire en tertiaire werkgelegenheid via de wvo-benadering zal echter vergelijkbaar zijn met de maximale variant van omzetbenadering (zie tabel 26 en 27). De primaire werkgelegenheid middels de wvo-benadering is circa 467 fte en de secundaire en tertiaire werkgelegenheid 70 à 121 fte groot. Dit leidt tot een totale werkgelegenheid van 537 à 588 fte.

28

6.5

Tijdelijke werkgelegenheid

Naast structurele werkgelegenheid zal de bouw van het FOC ook zorgen voor tijdelijke werkgelegenheid. De initiatiefnemer houdt i

UWV (2012), database is te benaderen via de website http://www.werk.nl. De feitelijke database kan ook direct worden bezocht via http://www. arbeidsmarktcijfers.nl/panorama/ami_ werkzoekenden.asp, bezocht op 07-12-2012

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Tabel 30 Niet-werkende werkzoekenden naar opleidingsniveau per gemeente in Noordoost-Groningen op 1 januari 2012i Opleidingsniveau

Totaal Niet-werkende werkzoekenden

Basis

VMBO

MBO-1

MBO-2

MBO-3

Appingedam

510

84

112

14

12

88

93

35

42

22

*

Bedum

208

30

40

0

10

20

34

24

21

24

*

Bellingwedde

403

95

80

*

13

42

54

31

48

29

*

Delfzijl

1.159

230

274

28

30

169

178

74

108

53

15

Groningen

7.296

1.422

1.210

124

517

657

629

368

701

1.054

614

344

73

46

*

22

22

27

23

34

61

29

1.479

312

309

35

27

219

207

105

136

105

24

Gemeente

Haren Hoogezand-Sappemeer

Lager

Middelbaar Havo/WVO MBO-algemeen

Hoger MBO-4 Hbo/bachelor

WO/master

Loppersum

352

59

59

*

*

51

50

32

34

37

14

Menterwolde

516

109

105

11

*

76

71

39

66

25

*

2.141

460

481

47

29

281

293

171

229

127

23

680

166

163

14

*

90

95

55

60

21

*

Oldambt Pekela Slochteren

334

54

58

*

*

48

53

35

42

26

*

1.288

260

286

35

25

154

197

109

130

79

13

Ten Boer

141

17

28

0

*

18

16

14

24

19

*

Veendam

1.390

301

312

33

33

168

197

106

143

83

14

502

82

101

12

13

61

80

49

57

40

*

Stadskanaal

Vlagtwedde

i In verband met privacy geeft de applicatie van www.werk.nl geen waarden weer die liggen tussen de 0 en 10. Dergelijke uitslagen worden met een asterisk [*] weergegeven. Bron: UWV WERKbedrijf (2012), te raadplegen via http://www.arbeidsmarktcijfers.nl/panorama/ami_werkzoekenden.asp, bezocht op 07-12-2012

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

29

Tabel 31 Niet-werkende werkzoekenden naar geslacht en leeftijdsgroep per gemeente in Noordoost-Groningen op 1 januari 2012i Geslacht

Leeftijd

Gemeente

Man

Vrouw

15 - 19

20 - 24

25 - 29

30 - 34

35 - 39

40 - 44

45 - 49

50 - 54

55 - 59

60 - 65

Appingedam

273

237

11

47

60

50

45

72

75

50

52

48

Bedum

116

92

*

17

22

14

20

20

22

26

34

31

Bellingwedde

219

184

*

40

40

26

33

35

62

54

51

58

Delfzijl

638

521

23

107

114

127

132

135

166

133

134

88

Groningen

4.157

3.139

86

587

937

797

828

935

901

881

852

492

Haren

195

149

*

18

38

30

42

38

41

38

49

46

Hoogezand-Sappemeer

826

653

25

133

151

154

158

212

206

176

150

114

Loppersum

185

167

*

26

35

25

33

37

54

47

60

31

Menterwolde

306

210

13

62

47

39

60

66

60

56

73

40

1.196

945

49

250

191

185

208

276

281

252

247

202

379

301

14

88

75

65

81

85

81

66

70

55

Oldambt Pekela Slochteren

199

135

*

32

26

19

38

36

36

48

51

41

Stadskanaal

734

554

14

92

136

133

134

160

188

157

155

119

Ten Boer

74

67

*

14

*

*

14

23

17

18

18

18

Veendam

765

625

24

187

167

135

122

152

184

150

159

110

Vlagtwedde

291

211

*

43

39

48

57

58

72

66

60

53

i In verband met privacy geeft de applicatie van www.werk.nl geen waarden weer die liggen tussen de 0 en 10. Dergelijke uitslagen worden met een asterisk [*] weergegeven. Bron: UWV WERKbedrijf (2012), te raadplegen via http://www.arbeidsmarktcijfers.nl/panorama/ami_werkzoekenden.asp, bezocht op 07-12-2012

30

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

vooralsnog rekening met een investerings-

(bijv. elektriciens, lootgieters, etc.). Deze

Als we uitgaan van een zelfde netto-omzet

bedrag van €30 miljoen (excl. BTW).

onderaannemers worden door

per fteii voor onderaannemers als voor

Gemiddeld wordt in de burgerlijke- en

hoofdaannemers ingehuurd voor kortere en

hoofdaannemers (€ 184.000 per fte) betekent

utiliteitsbouw (b&u-bouw) bij hoofdaannemers

meer specialistische werkzaamheden. Een

dit circa 59 arbeidsjaren voor onderaan-

€ 288.000 (excl. BTW) omgezet per fte. Een

deel van de omzet van hoofdaannemers vloeit

nemers. De directe tijdelijke werkgelegenheid

eenmalige investering van € 30 miljoen komt

derhalve af naar onderaannemers. Dit is circa

is daarmee circa 163 arbeidsjaren groot.

derhalve neer op circa 104 arbeidsjaren voor

€ 104.000 per fte hoofdaannemer. In totaal zal

hoofdaannemers (tabel 32).

circa € 10,8 miljoen van het investeringsbedrag terecht komen bij onderaannemers

Naast hoofdaannemers zijn er bij de bouw van een FOC ook onderaannemers aan het werk

De bouwwerkzaamheden leveren ook indirect i

andere bouwmaterialen. Op basis van een

(tabel 32). i

Tabel 32 Berekening tijdelijke werkgelegenheid bouw FOC

€ 104.000 x 104 arbeidsjaren hoofdaannemer = € 10,8 miljoen

Bruto omzet per fte bouw (hoofdaannemers) (excl. BTW) Aantal arbeidsjaren bouw hoofdaannemers (direct) Netto omzet per fte bouw (hoofdaannemers - onderaannemers) (excl. BTW) Omzet per fte hoofdaannemers naar onderaannemers (excl. BTW) Totale omzet naar onderaannemers (excl. BTW)

verhouding van één arbeidsjaar directe, ten opzichte van één arbeidsjaar indirecte werkgelegenheid berekenen we 163

iii

Investeringsbedrag (excl. BTW)

werk op voor toeleveranciers van onder

€ 30.000.000

arbeidsjaren indirecte werkgelegenheid. Dat

€ 288.000

brengt de totale tijdelijke werkgelegenheid op

104

326 arbeidsjaren (tabel 32).

€ 184.000 € 104.000 € 10.833.000

Aantal arbeidsjaren bouw onderaannemers (direct)

59

Totaal aantal directe arbeidsjaren (bouw)

163

Verhouding directe arbeidsjaren - indirecte arbeidsjaren

1/1

Totaal aantal indirecte arbeidsjaren (toeleveranciers)

163

Totaal tijdelijke werkgelegenheid in arbeidsjaren

326

iii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s en arbeidsjaren en duizendtallen (totale omzet naar onderaannemers). Voor de verhouding directe werkgelegenheid en indirecte werkgelegenheid is één arbeidsjaar directe werkgelegenheid staat tot één arbeidsjaar indirecte werkgelegenheid als uitgangspunt genomen. Voor de berekeningen zijn nietafgeronde cijfers gebruikt. Bron: Economisch Instituut voor de Bouw (2011), ‘Bedrijfseconomische kencijfers b&u- en gww-bedrijven 2010’

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

ii

Omzet per fte na aftrek van afvloeiing naar onderaannemers

31

6.6

Verlies werkgelegenheid

Tabel 33 Berekening gemiddelde omzet per fte in de mode- en sportbranchei Modelvariant II

Modelvariant I

Mode (70%)

€ 31.000.000

€ 41.300.000

Schoenen en lederwaren (10%)

€ 4.400.000

€ 5.900.000

Sport (10%)

€ 4.400.000

€ 5.900.000

Totale verwachte omzet deze branches (90% van FOC-aanbod)

€ 39.900.000

€ 53.200.000

236

315

De komst van een FOC zal in NoordoostGroningen naar verwachting leiden tot een gebonden omzetverlies van € 18,9 à € 20,9 miljoen in de mode- en sportbranche (tabel 17). Dit omzetverlies leidt tot minder banen in de mode- en sportbranche. Gemiddeld wordt in deze branches € 169.000 omgezet per fte (tabel 33). Dit betekent een verlies van 112 à

Verwachte omzet FOC

Aantal fte in deze branches Gemiddelde omzet per fte in deze branches

€ 169.000

i Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Hierdoor kunnen optellingen in de tabel soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.

124 fte primaire werkgelegenheid in de modeen sportbranche. Net als bij de structurele

Tabel 34 Berekening verlies werkgelegenheid Noordoost-Groningen in mode- en sportbrancheii

werkgelegenheid die het FOC oplevert, heeft

Modelvariant II

Modelvariant I

€ 18.900.000

€ 20.900.000

het verlies van arbeidsplaatsen ook een

Daling gebonden omzet Noordoost-Groningen

secundair en tertiair effect. Dezelfde

Gemiddelde omzet per fte mode en sport

werkgelegenheidsmultiplier (1,15 à 1,30) kan

Verlies primaire werkgelegenheid in fte

112

124

voor het verlies van arbeidsplaatsen worden

Multiplier secundaire en tertiaire werkgelegenheid

1,15

1,30

Totaal verlies werkgelegenheid in fte

129

161

gebruikt. Dit betekent dat het totale verlies aan werkgelegenheid door de komst van een FOC 129 à 161 fte groot zal zijn in de mode- en

€ 169.000

ii Getoonde cijfers zijn afgerond op hele fte’s en honderdduizendtallen (verwachte omzet FOC). Hierdoor kunnen optellingen in de tabel soms niet kloppen. Voor de berekeningen zijn niet-afgeronde cijfers gebruikt.

sportbranche (tabel 34). Voor het overige (onbekende) winkelaanbod kan geen zinvolle gaan daarmee niet direct ten koste van

kan leiden. Ook kunnen extra bestedingen bij

andere horecabestedingen. Daar staat

horeca (o.a. lunch) in het FOC leiden tot

Het verlies van arbeidsplaatsen in horeca is

tegenover dat een grotere oriëntatie op het

minder bestedingen bij winkels (supermarkten,

niet goed vast te stellen. Een belangrijk deel

FOC kan leiden tot minder frequent of minder

bakkers, etc.). Een zinvolle berekening voor

van de horeca-uitgaven in een FOC zullen

langduriger bezoek aan andere centra,

dit soort effecten is echter niet te maken.

impulsief zijn. De bestedingen aan horeca

hetgeen daar ook tot minder horecabezoek

berekening worden gemaakt.

32

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

7

Planologische regulering

7.1

Designer Outlet Center Roermond

•

Fase één zal bestaan uit 12.500 m² wvo detailhandel. De gemiddelde omvang van

Tijdens de uitvoering van dit onderzoek wordt

de winkeleenheden is maximaal 250 m²

Bij de drie huidige FOC’s in Nederland is een

een nieuw bestemmingsplan gemaakt voor de

wvo, met maximaal 15 eenheden tussen

inventarisatie gemaakt van de publiek-

binnenstad van Roermond. Dit bestemmings-

250 en 500 m² wvo en maximaal 3

rechtelijke en privaatrechtelijke verankering

plan zal ook gaan gelden voor DOC

eenheden tussen 500 en 700 m² wvo.

van het concept. Het bestemmingsplan is het

Roermond.

•

Fase twee zal bestaan uit 13.500 m² wvo detailhandel. De gemiddelde omvang van

publiekrechtelijke instrument dat gemeenten

de winkeleenheden is maximaal 250 m²

hebben om een FOC te verankeren en te

Vigerend: Bestemmingsplan Stadsweide

reguleren. De bestemmingsplannen zijn

In het vigerende bestemmingsplan ligt de

wvo, met maximaal 15 eenheden tussen

openbaar toegankelijk. Naast dit publiek-

grondslag voor DOC Roermond. De grond

250 en 500 m² wvo en maximaal 5

rechtelijke instrument hebben alle drie de

van het DOC heeft een aparte bestemming

eenheden tussen 500 en 700 m² wvo.

gemeenten ook privaatrechtelijke overeen-

gekregen in het bestemmingsplan, namelijk

komsten gesloten met de ontwikkelaars. Voor

‘Detailhandel - Designer Outlet’. In het

Nieuw: Ontwerp Bestemmingsplan Binnenstad

de drie Nederlandse FOC’s wordt ingegaan

bestemmingsplan is geregeld dat het DOC in

Roermondiii

op de juridische regulering. Daarnaast wordt

twee fasen ontwikkeld zal worden en dat fase

In het vigerende bestemmingsplan is relatief

kort ingegaan op de publiekrechtelijke

twee alleen ontwikkeld mag worden na

weinig geregeld voor de invulling van het

verankering van een initiatief voor een FOC in

monitoring en evaluatie van fase één.

DOC. In theorie is het op basis van het

i

ii

Halfweg. Aan het eind van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de handhaving.

bestemmingsplan mogelijk dat zich elke vorm Daarnaast is de maximale omvang van elke

van detailhandel zou vestigen. In het nieuwe

fase geregeld, inclusief maximale maten van

bestemmingsplan is meer geregeld.

individuele winkeleenheden. De fasering uit het vigerende bestemmingsplan komt niet terug in het nieuwe bestemi ii

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Bestemmingsplan Stadsweide, Gemeente Roermond, vastgesteld op 20 december 2001 Op het moment van schrijven is het bestemmingsplan Stadsweide het vigerende bestemmingsplan. Het nieuwe bestemmingsplan heeft de Ontwerp status.

mingsplan. Het maximale oppervlak van het iii

Ontwerp Bestemmingsplan Binnenstad Roermond (2012), te raadplegen via www.ruimtelijkeplannen.nl; NL.IMRO.0957.BP00000150-ON01

33

De vestiging van detailhandel in levens-

overeenkomsten is onder andere het volgende

van fase één en twee). Ook de maximale

en genotmiddelen, kranten- en

opgenomen:

oppervlaktes van individuele winkeleenheden

tijdschriftenverkoop, en dienstverlenende

•

zijn overgenomen uit het vigerende bestem-

bedrijven is uitgesloten.

DOC is vastgelegd op 26.000 m² wvo (som

•

branches; •

mingsplan. Nieuw is echter dat het bestem-

Beperkingen aan de toegestaande De oprichting van een branchecommissie

mingsplan nu ook wat zegt over het soort

Dit betekent dat zich alleen winkels in het

van de gemeente. Deze commissie

detailhandel dat is toegestaan in het DOC:

DOC mogen vestigen die artikelen verkopen

besluit over nieuwe huurders van het

•

Ten minste 80% van het netto-

die voor óf door henzelf worden

DOC;

verhuurbare oppervlak moet

geproduceerd. In de praktijk betekent dat heel

•

Afspraken over handhaving en sancties;

vertegenwoordigd worden door de

veel winkelformules (Hema, C&A, H&M, etc.)

•

Afspraken over monitoring;

branches kleding, schoenen, lederwaren

zich zouden mogen vestigen.

•

Een kettingbeding.

Ten hoogste 20% van het netto-

Privaatrechtelijke overeenkomst

Bovenstaande laat zien dat het voor derden

verhuurbare oppervlak wordt

Om het karakter van een factory outlet te

moeilijk (zo niet onmogelijk) is te achterhalen

vertegenwoordigd door de branches

waarborgen zijn in privaatrechtelijke

wat wel en niet is toegestaan in het DOC.

beeld en geluid, huishoudelijke artikelen,

overeenkomsten (intentie-overeenkomst,

boeken, juweliersartikelen en cosmetica/

samenwerkingsovereenkomst en realisatie-

Opgemerkt wordt dat in geen van de relevante

parfum.

overeenkomst) nadere regels opgenomen.

stukken (oud en nieuw bestemmingsplan,

DTNP en de provincie Groningen hebben

privaatrechtelijke overeenkomsten) regels zijn

Behalve deze beperking van branches binnen

beide verzocht inzage te krijgen in deze

opgenomen over het prijsniveau van de te

de specifieke detailhandelsbestemming voor

overeenkomsten. De gemeente Roermond

verkopen artikelen.

het DOC is het type detailhandel door de

was echter niet bereid deze te verstrekken.

definitie van een DOC als volgt nader beperkt:

Wel is telefonisch contact geweest met de

•

Een DOC is een centrum met een

heer Engels, medewerker bij de gemeente

bovenregionaal verzorgingsgebied;

Roermond en voormalig projectleider DOC

Detailhandel vindt plaats door fabrikanten,

Roermond. Tijdens dit gesprek is over de

licentiehouders, franchisenemers en

globale inhoud van deze privaatrechtelijke

vertically integrated retailers;

overeenkomsten gesproken. In de

en sportartikelen, én •

•

34

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

7.2

Factory Outlet Village Bataviastad, Lelystad

fabrieksverkoopformule die de reguliere

•

In de afgelopen periode van drie maanden niet meer aan de reguliere

detailhandel aanvult en die fabrikanten de

detailhandel zijn aangeboden en/of

gelegenheid biedt om in een outletvestiging •

Niet meer door de reguliere detailhandel

Vigerend: Bestemmingsplan Museumkwartieri

rechtstreeks, zonder inschakeling van de

Net als in Roermond heeft ook in Lelystad het

tussenhandel, uitsluitend outletproducten te

FOC Bataviastad een aparte bestemming

verkopen aan consumenten die deze

gekregen, namelijk ‘Factory Outlet Village’. Bij

goederen kopen voor gebruik, verbruik of

onder de gangbare verkoopadviesprijzen

de bestemmingsomschrijving zijn de volgende

aanwending anders dan in uitoefening van

zullen liggen.

randvoorwaarden opgenomen:

een beroeps- of bedrijfsactiviteit en die bereid

•

Het factory outlet mag maximaal 18.500

zijn om hiervoor een grote afstand af te

Bovendien wordt als voorwaarde gesteld dat

m² verkoopvloeroppervlakte groot zijn.

leggen.

de verkoop moet plaatsvinden in een

•

direct zijn afgenomen •

Én waarvan de prijzen minimaal 25%

outletvestiging. Volgens het bestemmingsplan

Strijdig met het gebruik zijn in ieder geval grootschalige detailhandel en detailhandel

Fabrikant, outletvestiging en outletproduct

is dat een merkgebonden vestiging met één of

in dagelijkse goederen, waaronder in

Belangrijk in deze definitie zijn de begrippen

meerdere merken die behoren tot de hogere

ieder geval verstaan wordt: supermarkten

fabrikanten, outletvestiging en

marktsegmenten. Merken in een lager

en verkooppunten van levensmiddelen

outletproducten. Alleen fabrikanten mogen in

marksegment mogen volgens het

zoals slagers, bakkers en groente-/

het FOV zijn gevestigd. Een fabrikant is

bestemmingsplan derhalve niet worden

fruitzaken.

volgens het bestemmingsplan: producent of

verkocht. Ten aanzien van de gehanteerde

merkvoerder, groothandel of importeur/agent/

begrippen ‘merk’ en ‘marktsegment’ zijn geen

Bij de begripsbepalingen is een ‘Factory

licentiehouder. Deze fabrikanten mogen

nadere definities/afbakeningen opgenomen.

Outlet Village’ gedefinieerd als ‘een

alleen outletproducten verkopen. Het

gespecialiseerd en hoogwaardig

bestemmingsplan omschrijft outletproducten

Geen branchering

koopjescentrum waarin fabrieksverkoop

als producten die:

In het bestemmingsplan zijn geen regels

volgens het factory outlet concept is

•

Afwijken van de standaard kwaliteit en/of

opgenomen over de toegestane branches in

gevestigd’. Het factory outlet concept wordt

•

Niet (meer) onder de gangbare

FOV Bataviastad. Wel worden enkele

voorwaarden via de reguliere detailhandel

branches expliciet uitgesloten (zie eerder).

als volgt gedefinieerd: een i

Bestemmingsplan Museumkwartier, Gemeente Lelystad, vastgesteld op 9 oktober 2003

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

kunnen worden afgezet en/of

35

Branchecommissie: een

Nieuw: Voorontwerp Bestemmingsplan De Stok

Ook de gemeente Lelystad is verzocht inzage

branchecommissie bestaand uit de

fase 2 en 2Aiv

te geven in de privaatrechtelijke

gemeente en de Kamer van Koophandel

Voor de eerste en tweede fase van Rosada

overeenkomsten tussen de gemeente en

toetst of nieuwe huurders voldoen aan

Factory Outlet is al in september 2004 een

ontwikkelaar/eigenaar van FOV Bataviastad.

gestelde voorwaarden;

voorontwerp-bestemmingsplan gepubliceerd.

Privaatrechtelijke overeenkomsten

•

Evenals bij de gemeente Roermond werd dit

•

Regels over handhaving;

Om diverse redenen zijn de werkzaamheden

verzoek niet ingewilligd. Wel is telefonisch

•

Een kettingbeding.

aan dit plan stil komen te liggen. De gemeente

contact geweest met de heer De Groote (projectleiden Bataviastad bij de gemeente Lelystad) en mevrouw Peters (account-

en de eigenaar proberen met het nieuwe

7.3

Rosada Factory Outlet, Roosendaal

manager detailhandel, horeca en toerisme).

bestemmingsplan te komen tot een actueel, definitief bestemmingsplan waarin het beheer en de ontwikkeling van het FOC adequaat zijn

Met hen is gesproken over het vigerende

Vigerend: Bestemmingsplan Buitengebied

bestemmingsplan en de globale inhoud van

Roosendaal - Nispeni en Bestemmingsplan

de privaatrechtelijke overeenkomsten. In

Recreatiepark De Stok - fase 1ii

In het voorontwerp zijn dezelfde planregels

hoofdlijnen zijn er in de privaatrechtelijke

Op het gebied van Rosada Factory Outlet

opgenomen als in het vrijstellingsbesluit. De

overeenkomsten regels opgenomen over:

gelden twee bestemmingsplannen. Beide

bestemming die het FOC krijgt is ‘Detailhandel

•

Toegestane branches: de nadruk ligt op

bestemmingsplannen maken een FOC niet

- Factory Outlet Center’. De volgende

mode. Levensmiddelen zijn expliciet

mogelijk . Om de eerste fase van het FOC te

voorwaarden worden gesteld aan het FOC:

uitgesloten. Horeca is beperkt tot 10%

realiseren is derhalve een vrijstellings-

•

van het oppervlakte (dit is ook in het

procedure gevolgd op basis van artikel 19, lid

bestemmingsplan vastgelegd);

1 van de WRO (Wet op de Ruimtelijke

Omvang: de maximale omvang van de

Ordening).

•

detailhandel in FOV Bataviastad is beperkt op 25.000 m² wvo. Dit is hoger dan op dit moment in het bestemmingsplan is toegestaan (18.500 m² wvo). De privaatrechtelijke overeenkomst biedt derhalve nog ruimte voor uitbreiding; 36

iii

i ii iii

Bestemmingsplan Buitengebied Roosendaal - Nispen, Gemeente Roosendaal, vastgesteld op 21-12-2000 Bestemmingsplan Recreatiepark De Stok - fase 1, Gemeente Roosendaal, vastgesteld op 27-05-1999 Ter plaatsen zijn verschillende bestemmingen van toepassing: bos, tuincentrum, landelijk gebied, verkeersdoeleinden, waterloop en horeca.

geregeldv.

Omvang: maximaal 17.500 m² verkoopvloeroppervlakte;

•

Branches: ten minste 80% van de totale verkoopvloeroppervlakte in de branches kleding, schoenen, lederwaren en sportartikelen én ten hoogste 20% in de branches beeld en geluid, doe-het-zelf-

iv v

Voorontwerp Bestemmingsplan De Stok fase 2 en 2A, Gemeente Roosendaal, d.d. 16-02-2011 Voorontwerp Bestemmingsplan De Stok fase 2 en 2A, Gemeente Roosendaal, d.d. 16-02-2011

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Merken: alleen fabrikanten, licentie-

tussenhandel, voor of door hen zelf

artikelen, boeken, juweliersartikelen,

houders, franchisenemers en vertically

geproduceerde goederen worden verkocht’.

zonnebrillen, cosmetica/parfum,

integrated retailers mogen in het FOC

speelgoed, snoepwaren en wenskaarten,

artikelen verkopen die door óf voor

Ten tweede zijn er aanvullende voorwaarden

met dien verstande dat per winkeleenheid

henzelf zijn geproduceerd.

gesteld aan het bouwprogramma:

artikelen, kleine(re) huishoudelijke

•

•

maximaal 20% van het verkoopvloer-

•

vloeroppervlakte groot, fase 2 5.000 m²;

oppervlak mag worden gebruikt voor de

Privaatrechtelijke overeenkomst

verkoop van normaal gangbare

Na telefonisch contact te hebben gehad met

accessoires gerelateerd aan het

de heer Van Gastel van de gemeente

huishoudelijke artikelen is uitgezonderd

hoofdgebruik in de betreffende

Roosendaal heeft de gemeente passages uit

witgoed, zoals koelkasten, wasmachines,

winkeleenheid.

de privaatrechtelijke samenwerkings-

vrieskisten, afwasmachines, centrifuges,

Artikelen: alleen de verkoop van de

overeenkomst toegezonden. Het betreft een

wasdrogers, fornuizen, ovens, et cetera,

volgende artikelen is toegestaan:

overeenkomst tussen de gemeente en

maar wel is toegestaan doe-het-zelf-

- Merkartikelen van hoge kwaliteit;

ontwikkelaar van Rosada Factory Outlet. In

artikelen en huishoudelijke artikelen zoals

- Artikelen die buiten het seizoen worden

deze overeenkomst zijn vergelijkbare regels

een friteuse, grill, wekker, elektrische

opgenomen als in het vrijstellingsbesluit en

tandenborstel, tosti-apparaat, magne-

- Onvolmaakt afgewerkte artikelen, en/of

het voorontwerp bestemmingsplan. Daarnaast

tron, koffiezetapparaat, broodrooster;

- Overschotten en experimentele

zijn er aanvullende voorwaarden opgenomen.

verkocht, en/of

•

•

Van de toegestane branche

Ten aanzien van fase 1 is een afwijking van 5% toelaatbaar geacht ten aanzien

collecties; Ten eerste is een FOC gedefinieerd als een

van de verhouding 80%-20% (zie eerdere

uitmaken van de lopende collecties,

merkendorp. Volgens de overeenkomst is een

regels voorontwerp bestemmingsplan);

met uitzondering van uitverkoop, van

merkendorp ‘een concentratie van één of

de reguliere detailhandel.

meer gebouwen met verkoopruimten met een

per winkeleenheid is 250 m². In fase 1 zijn

Prijs: verkoop mag alleen tegen

bovenregionaal verzorgingsgebied, bestaande

ten hoogste 15 eenheden tussen de 250

gereduceerde prijzen ten opzichte van de

uit meerdere winkeleenheden van waaruit

en 500 m² aanwezig en 3 eenheden

prijzen die gewoonlijk door de reguliere

door merkfabrikant, licentiehouder,

tussen de 500 en 700 m². In fase 2 zijn

detailhandel worden gehanteerd.

franchisenemer en vertically integrated retailer

ten hoogste 15 eenheden tussen de 250

rechtstreeks, zonder inschakeling van de

en 500 m² aanwezig en 5 eenheden van

- In alle gevallen artikelen die geen deel

•

Fase 1 is maximaal 12.500 m² verkoop-

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

•

Het gemiddelde verkoopvloeroppervlak

37

500 m² tot 700 m². In het hele FOC mag

7.4

FOC Halfweg

7.5

Handhaving

er één eenheid van maximaal 800 m² zijn. Voor het terrein Sugar City in Halfweg (tussen

Met de contactpersonen van de gemeenten

Naast deze beperkende voorwaarden zijn er

Amsterdam en Haarlem) bestaat een initiatief

Roermond, Lelystad en Roosendaal is

in de samenwerkingsovereenkomst ook

voor een nieuw FOC. Begin januari werd in de

gesproken over de wijze waarop handhaving op

procedures en regels opgenomen over de

media bericht dat dit FOC er definitief zal

het FOC plaatsvindt. In algemene zin kan

waarborging van het FOC-concept ,

komen omdat de financiering inmiddels rond

worden geconcludeerd dat er geen actieve

waaronder:

is . Dit FOC heeft veel minder aandacht in de

handhaving plaatsvindt, maar gebruik wordt

Een protocol voor nieuwe huurders , met

media gekregen dan het beoogde FOC bij

gemaakt van een piep-systeem. Dit houdt in dat

daarin onder andere een toets door de

Zoetermeer (Bleizo). Een van de redenen

pas als er bij de gemeente een klacht wordt

gemeente op basis van een checklist;

daarvoor ligt waarschijnlijk aan het

ingediend over strijdig gebruik in het FOC de

Een procedure in het geval er sprake is

bestemmingsplan. Het bestemmingsplan dat

gemeente ter plaatse zal gaan kijken of er

van strijdig gebruik in het FOCiii, met

geldt voor Sugar City maakt reeds vestiging

inderdaad sprake is van strijdig gebruik. Indien

bijbehorende sancties;

van detailhandel mogelijkvi. Hierdoor is de

dat het geval is, zal er door de gemeente,

En de samenstelling van een

juridische grondslag van FOC reeds

indien mogelijk, worden opgetreden. In de

adviescollege dat bij geschillen advies

aanwezig.

praktijk blijkt handhaving namelijk ingewikkeld

i

•

v

ii

•

•

te zijn. Vragen die dan aan de orde zijn is

kan geven . iv

wanneer een artikel bijvoorbeeld van hoge kwaliteit is.

i ii iii iv

Betreffende passages uit de samenwerkings- overeenkomst zijn ook opgenomen in het Actieplan Binnenstad - Bevordering synergie met FOC, van de gemeente Roosendaal (2004). Actie A4.2 Protocol (uitwerking artikel 14.4 samenwerkingsovereenkomst), Actieplan Binnenstad (zie noot i) Actie A4.3 Procedure bij strijdig gebruik van FOC, Actieplan Binnenstad (zie noot i), o.b.v. artikel 14.5 t/m 14.10 uit samenwerkingsovereenkomst Actie A4.4 Samenstelling adviescollege (artikel 14.9), Actieplan Binnenstad (zie noot i)

38

Alle contactpersonen geven echter aan dat in de praktijk weinig noodzaak is tot handhavend optreden. Dit komt doordat er geen tot zeer weinig klachten bij de gemeente binnenkomen. Indien wel een klacht binnenkomt, dan is het v vi

Onder andere Retailnews (10-01-2013), ‘Halfweg krijgt outletcentrum’ Bestemmingsplan Halfweg-West 2008, Gemeente Haarlemmerliede, vastgesteld op 16-12-2008

doorgaans voldoende om de betreffende winkel daar op te wijzen. Van sanctionering is zover ons bekend nog nooit sprake geweest. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

7.6

Vergelijking aanbod

Brancheorganisatie CBW-Mitex heeft op twee dagen na elkaar dezelfde kleding gekocht in Bataviastad Lelystad (2 juli 2012) en in een reguliere winkel (3 juli 2012). Foto’s van één van deze kledingpakketten zijn op de volgende twee pagina’s te zien. Het vraagt een zeer geoefend oog verschillen te vinden, als deze er al zijn.

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

39

Foto’s van kleding gekocht op 07-07-2012 in FOV Bataviastad Lelystad Bron foto’s: CBW-Mitex (2012)

Kleding gekocht in Bataviastad

40

Prijslabel Garcia-blouse

Prijslabel Garcia-broek

Winkelbon Bataviastad

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Foto’s van kleding gekocht op 07-07-2012 in een reguliere winkel Bron foto’s: CBW-Mitex (2012)

Kleding gekocht in reguliere winkel

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Prijslabel Garcia-blouse

Prijslabel Garcia-broek

Winkelbon van reguliere winkel

41

8

Infrastructuur

Omgerekend naar gemiddelden per dag en week is dit circa 2.400 à 4.400 vervoersbewegingen per dagii en 17.000 à 31.000

8.1

Bezoekersstromen

vervoersbewegingen per week. Opgemerkt moet worden dat het aantal bezoeken aan een

Het potentiële aantal bezoekers van het FOC

FOC niet evenredig over het jaar en de week

ligt tussen de 1,5 en 1,7 miljoen bezoekers per

zijn verdeeld. Weekenden en feestdagen zijn

jaar (tabel 8) . Het merendeel daarvan zal per

piekmomenten.

auto naar het FOC reizen. Gemiddelde cijfers ontbreken, maar er zijn wel onderzoeken die

8.2

Parkeren

een indicatie geven . In de situatie van i

Oost-Groningen wordt uitgegaan van een

Aantal parkeerplaatsen per 100 m² wvo

perifere ligging (buiten stedelijk gebied en

Van de drie huidige FOC’s in Nederland is

buiten loop-/fietsafstand) en is er vooralsnog

bekend hoe groot het winkelaanbod is en

geen hoogwaardig openbaarvervoersknoop-

hoeveel parkeerplaatsen zij hebben. Een

punt bij het FOC voorzien. Gelet op het

eenvoudige berekening laat zien dat bij de

beoogde verzorgingsgebied gaan we ervan

drie huidige FOC’s een norm is gehanteerd

uit dat 90 à 95% van de bezoekers met de

van circa 11 parkeerplaatsen per 100 m² wvo

auto komt. De gemiddelde autobezetting zal 2

(tabel 34). Als we deze norm voor het FOC in

à 3 personen zijn. Op basis hiervan

Oost-Groningen toepassen, dan berekenen

verwachten we dat tussen de 444.000 en

we een benodigd aantal parkeerplaatsen van

802.000 auto’s per jaar naar het FOC zullen

1.650 (tabel 36).

reizen (tabel 35). Dit komt neer op circa 0,9 à 1,6 miljoen autobewegingen per jaar (heen en terug).

i

Goudappel Coffeng (2012), ‘Effectanalyse uitbreiding Rosada’

42

ii

Ervan uitgaand dat het FOC zeven dagen per week geopend zal zijn.

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

Tabel 35 Berekening potentieel aantal vervoersbewegingen per auto naar FOC Oost-Groningeni FOC Oost-Groningen Aantal bezoekers per jaar

1.478.000

1.687.000

90%

95%

Aandeel dat met de auto komt

2

3

Aantal auto’s per jaar

Gemiddelde autobezetting

444.000

802.000

Aantal vervoersbewegingen per auto per jaar

887.000

1.603.000

i Verwacht aantal bezoekers is afgerond op duizendtallen. In de berekening is gerekend met niet-afgeronde getallen. Om de grootste mogelijke bandbreedte van het verwacht aantal vervoersbewegingen te berekenen is als volgt te werk gegaan. Minimale verwachting = minimaal verwacht aantal bezoekers x minimaal aandeel dat met de auto komt x maximaal gemiddelde autobezetting; maximale verwachting = maximaal verwacht aantal bezoekers x maximaal aandeel dat met de auto komt x minimaal gemiddelde autobezetting.

Tabel 36 Berekening aantal parkeerplaatsen Nederlandse FOC’sii DOC Roermond

FOV Bataviastad (Lelystad)

Aantal parkeerplaatsen

2.750

2.000

1.002

Omvang FOC in m² wvo

24.300

18.500

9.300

11,3

10,8

10,7

Aantal parkeerplaatsen per 100 m² wvo

Rosada Factory Outlet (Roosendaal)

ii Getoonde cijfers zijn afgerond op één decimaal (aantal parkeerplaatsen per 100 ² wvo) en honderdtallen (omvang FOC in m² wvo) Bron: Gemeente Roermond (2012), ‘http://www.roermond.nl/4/parkeren/Parkeerterrein-Designer-Outlet.html’; Forum Invest (2012), ‘http://www.foruminvest.nl/’; Rosada Factory Outlet (2012), ‘http://www.rosada.nl/rosada/faciliteiten’; alle bezocht op 10-12-2012

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

43

9

Provinciaal beleid

9.1

Provinciaal Omgevingsplan

i

de consument. Detailhandelzaken vestigen

beschikbaarheid en bereikbaarheid van

zich vooral in winkelcentra, binnensteden en

winkelvoorzieningen in regio’s die te maken

dorpskernen. We maken onderscheid tussen:

hebben met een afname van de

•

bevolkingsomvang.

Grootschalige detailhandelsvestigingen (GDV): grootschalige detailhandel heeft

Het ruimtelijke beleid van de provincie is

qua aard en omvang een bovenregionale

Detailhandel moet binnen bestaande en

vastgelegd in het Provinciaal Omgevingsplan

functie (bijvoorbeeld een factory outlet

geplande winkelgebieden worden gevestigd of

(POP). Hieronder is de passage uit het POP

center).

daarbij aansluiten. Onder bepaalde

Perifere detailhandelsvestigingen (PDV):

voorwaarden zijn hierop uitzonderingen

perifere detailhandel ligt buiten de

mogelijk, zoals voor perifere en grootschalige

centrale of bestaande winkelgebieden en

detailhandel en voor detailhandel in het

betreft goederen die vanwege aard,

buitengebied.

weergegeven die ingaat op detailhandel.

•

Hoofdstuk 5 Ondernemend Groningen 5.5 Goed bereikbaar, aantrekkelijk en gevarieerd

omvang of gevaar een grote oppervlakte

winkelbestand

nodig hebben.

Perifere en grootschalige detailhandel

Lokale detailhandelsvestigingen: lokale

Een uitzondering is mogelijk voor zaken die

• Ambitie

Doelstelling

Beleid

detailhandel heeft een lokale/

een groot oppervlak nodig hebben voor de

Sterke

Goed bereikbaar, aan-

Detailhandel

subregionale functie.

uitstalling van hun artikelen. Die kunnen

regionale

trekkelijk en gevarieerd

(zie § 5.5.1)

economie

winkelbestand

uitwijken naar een perifere locatie. Hetzelfde We streven naar behoud en versterking van

geldt voor zaken die goederen verkopen die

de winkelconcentraties in de binnensteden en

gevaar opleveren voor de omgeving, zoals

5.5.1 Detailhandel

in de overige bestaande winkelcentra.

explosieven.

De detailhandel bestaat uit verschillende

Uitgangspunt daarbij is een goed bereikbaar,

branches. Het is de laatste schakel in de

aantrekkelijk en gevarieerd winkelbestand. Wij

Perifere detailhandelvestigingen met een

distributieketen, die loopt van fabrikant tot

willen voorkomen dat detailhandel

oppervlakte van meer dan 1.500 m² vestigen

consument. Detailhandel is het leveren van

ongestructureerd kan uitwaaieren over

zich op daartoe geschikte bedrijventerreinen

fysieke goederen voor persoonlijk gebruik aan

stadsrandzones en verwachten daarom van

bij Groningen, Hoogezand-Sappemeer,

gemeenten dat ze hierover een visie

Appingedam/Delfzijl, Veendam, Winschoten

opstellen. Een specifiek vraagstuk betreft de

en Stadskanaal. Grootschalige detailhandel

i

Provincie Groningen (2009), ‘Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013’

44

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

(inclusief factory outlet centers) mag alleen in

9.2

Omgevingsverordeningi

de gemeente Groningen worden gevestigd. Het in het Provinciale Omgevingsplan

Detailhandel in het buitengebied

geformuleerde beleid is in de Provinciale

Vestiging van detailhandel in het buitengebied

Omgevingsverordening 2009-2013 (POV)

(de zogeheten weidewinkels) mag niet leiden

vertaald naar concrete beleidsregels. De

tot een onevenredige aantasting van de

regels ten aanzien van winkels staan

verzorgingsstructuur van kernen en wordt

hieronder. Voor een FOC is lid 4 van artikel

daarom door ons uitgesloten, tenzij het gaat

4.8 van belang.

om verkoop van bepaalde agrarische producten aan huis (zie ook paragraaf 5.6.7).

Hoofdstuk 4 Ruimtelijke ordening

Regels over vestiging van perifere en

Titel 4.2 Inhoud van bestemmingsplannen

grootschalige detailhandel en detailhandel in Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013

het buitengebied zijn in de provinciale

Artikel 4.8 Winkelvoorzieningen en arbeids- en /

omgevingsverordening opgenomen (artikel

of bezoekerintensieve bedrijvigheid

4.8).

1. De toelichting op een bestemmingsplan dat voorziet in nieuwe locaties voor de vestiging van detailhandel biedt inzicht in

Rollen en instrumenten Rol

Invulling

Instrument

de wijze waarop concentratie van

Beschermen

Regels voor

Omgevings-

winkelvoorzieningen en detailhandel

detailhandel

verordening

wordt nagestreefd. 2. Een bestemmingsplan voorziet alleen in

Beoordelen

Bestuurlijk

nieuwe detailhandelsvestigingen buiten

gemeentelijke visie

vooroverleg

de bestaande wijk- en winkelcentra indien:

perifere detailhandel

Beleid: FOC mag alleen in de stad Groningen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

i

Provincie Groningen (2009, 2011), ‘Omgevings- verordening provincie Groningen 2009’

45

a. Deze bedrijfsvestiging niet ten koste

detailhandel mogelijk met een

gaat van de bestaande detailhandel-

winkelvloeroppervlakte die groter is dan

structuur; b. Sprake is van detailhandel met een

2.500 m² op een bedrijventerrein. 4. Een bestemmingsplan voorziet niet in de

winkelvloeroppervlakte tot maximaal

vestiging van grootschalige detailhandel,

2.500 m² per bedrijfsvestiging in:

waaronder een factory-outletcenter,



1º. Brand- en explosiegevaarlijke

buiten de gemeente Groningen.



goederen of;



2º. Zeer volumineuze goederen zoals

nieuwe kantoorlocaties en in de vestiging



auto’s, motoren, boten, caravans,

van ziekenhuizen anders dan in het



keukens, sanitair, vloerbedekking,

bestaand stedelijk gebied binnen of



zonwering, kampeerartikelen,

aansluitend op de stedelijke centra



bouwmaterialen, landbouwwerk-

genoemd in het derde lid.



tuigen, woning- en kantoor-



inrichting of



3º. Tuininrichting;

5. Een bestemmingsplan voorziet niet in

c. Sprake is detailhandel als een niet zelfstandig en ondergeschikt onderdeel van een bedrijf; d. De bedrijfsvestiging qua schaal en verzorgingsfunctie aansluit bij aard en schaal van de betreffende kern. 3. In afwijking van het tweede lid, onder b, is in de door Gedeputeerde Staten vast te stellen stedelijke centra Appingedam/ Delfzijl, Groningen, HoogezandSappemeer, Stadskanaal, Veendam en Winschoten vestiging van bedoelde 46

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

10

Lijst van betrokkenen

10.1

Leden van de projectgroep

de heer W. Wieling, voorzitter

Begeleidingscommissie, voorzitter

mevrouw J. Snijder

Begeleidingscommissie

de heer F. de Zeeuw

Begeleidingscommissie

de heer W. Moorlag

Provincie Groningen, gedeputeerde RO

mevrouw N. Steenbergen

Provincie Groningen

mevrouw A.M. Hulshof

Provincie Groningen

de heer P. Elhorst

Rijksuniversiteit Groningen

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

47

10.2

Gesprekslijst de heer J. Batelaan, wethouder;

Gemeente Menterwolde

Tijdens het onderzoek hebben gesprekken plaats gevonden met de

de heer K. van Leeuwen, wethouder

Gemeente Oldambt

volgende personen:

de heer D. Heesterbeek

Gemeente Oldambt

de heer A. Lammers

600 Banen

de heer M. Schollema, burgemeester

Gemeente Pekela

mevrouw T. Lammers

600 Banen

de heer H. Hemmes, wethouder

Gemeente Pekela

de heer M. Hesp

600 Banen

de heer J. Engels (telefonisch)

Gemeente Roermond

mevrouw G. Rijskamp

600 Banen

de heer R. van Gastel (telefonisch)

Gemeente Roosendaal

mevrouw S. van der Linden

CBW-Mitex

de heer J. Boersma, wethouder

Gemeente Slochteren

de heer W. Keesom

Dorpsraad Zuidbroek

mevrouw E. Huisman

Gemeente Slochteren

de heer M. Burghout, eigenaar

Freeland Groep, eigenaar en

mevrouw M. Janssens

Gemeente Slochteren

(telefonisch)

beheerder FOV Bataviastad,

mevrouw B. Galama, burgemeester

Gemeente Stadskanaal

Lelystad

de heer H. Schmaal, wethouder

Gemeente Veendam

mevrouw H. Pot, burgemeester

Gemeente Appingedam

de heer H. Kuipers, wethouder

Gemeente Vlagtwedde

mevrouw A. Usmany, wethouder

Gemeente Appingedam

de heer K. Dijkstra

Gemeente Vlagtwedde

de heer J. Buiter, wethouder

Gemeente Bellingwedde

de heer K. Hensen

Gezamenlijke handels- en

de heer E. Stulp, wethouder

Gemeente Delfzijl

winkeliersvereniging Delfzijl,

de heer J. van Keulen, wethouder

Gemeente Groningen

Appingedam, Hoogezand-

de heer F. Luijckx, wethouder

Gemeente Hoogezand-

Sappemeer, Veendam,

Sappemeer

Stadskanaal en Winschoten

mevrouw L. Hoekstra de heer J. Fackeldey, wethouder

Gemeente Hoogezand-

de heer B. Hakvoort

Groningen City Club

Sappemeer

de heer F.O. Busch

Hoofdbedrijfschap Detailhandel

Gemeente Lelystad

de heer F. Broersma

KvK Noord-Nederland

de heer A. Oosterhoff

MKB

(telefonisch) mevrouw L. Evers (telefonisch)

Gemeente Lelystad

de heer S. Jansen

NOM

de heer H. de Groote (telefonisch)

Gemeente Lelystad

de heer R. Coronel

Revascom

mevrouw N.M. Peters (telefonisch)

Gemeente Lelystad

de heer B. Kolff

Revascom

de heer E. van Zuijlen, burgemeester

Gemeente Menterwolde

de heer J. Oudendijk

Revascom

48

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

10.3

Aanwezigen bij terugkoppeling met stakeholders de heer H. Hemmes, wethouder Gemeente Pekela

De volgende personen waren aanwezig tijdens de terugkoppeling met

mevrouw M. Janssens

Gemeente Slochteren

stakeholders op donderdag 13 december 2012 te Hoogezand:

mevrouw B. Galama,

Gemeente Stadskanaal

burgemeester de heer A. Lammers

Actiegroep 600 Banen

de heer H.J. Schmaal,

Gemeente Veendam

mevrouw T. Lammers

Actiegroep 600 Banen, Dorpsraad

wethouder

Zuidbroek

de heer K. Dijkstra

Gemeente Vlagtwedde

de heer M. Hesp

Actiegroep 600 Banen

de heer E. Banus

Gezamenlijke handels- en

mevrouw J. Plate

Actiegroep 600 Banen

winkeliersvereniging Delfzijl,

de heer W. Everts

CBW-Mitex

Appingedam, Hoogezand-

mevrouw A. Usmany,

Gemeente Appingedam

Sappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten

wethouder de heer K. Bruggers

Gezamenlijke handels- en

de heer E. Stulp

Gemeente Delfzijl

de heer M. de Gier

Gemeente Groningen

winkeliersvereniging Delfzijl,

de heer F. Luijckx, wethouder

Gemeente Hoogezand-Sappemeer

Appingedam, Hoogezand-

mevrouw L. Hoekstra

Gemeente Hoogezand-Sappemeer

Sappemeer, Veendam, Stadskanaal

de heer E. van Zuijlen,

Gemeente Menterwolde

en Winschoten de heer J. Delken

burgemeester

Gezamenlijke handels- en

de heer J. Batelaan, wethouder

Gemeente Menterwolde

winkeliersvereniging Delfzijl,

mevrouw M. Siersema,

Gemeente Menterwolde

Appingedam, HoogezandSappemeer, Veendam, Stadskanaal

wethouder de heer K. van Leeuwen,

en Winschoten

Gemeente Oldambt de heer K. Hensen

wethouder

Gezamenlijke handels- en

de heer D. Heesterbeek

Gemeente Oldambt

winkeliersvereniging Delfzijl,

de heer M. Schollema,

Gemeente Pekela

Appingedam, Hoogezand-

burgemeester

Sappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

49

de heer A. Läkamp

Gezamenlijke handels- en

mevrouw A.M. Hulshof

Provincie Groningen

winkeliersvereniging Delfzijl,

de heer P. Elhorst

Rijksuniversiteit Groningen

Appingedam, Hoogezand-

de heer D.J. Droogh

DTNP

Sappemeer, Veendam, Stadskanaal

de heer W. Frielink

DTNP

en Winschoten de heer J. Offenberg

Gezamenlijke handels- en winkeliersvereniging Delfzijl, Appingedam, HoogezandSappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten

de heer B. van Rotterdam

Gezamenlijke handels- en winkeliersvereniging Delfzijl, Appingedam, HoogezandSappemeer, Veendam, Stadskanaal en Winschoten

de heer F.O. Busch

Hoofdbedrijfschap Detailhandel

de heer F. Broersma

KvK Noord-Nederland

de heer A. Oosterhoff

MKB-Nederland

de heer R. Coronel

Revascom

de heer B. Kolff

Revascom

de heer J. Oudendijk

Revascom

mevr. B.W. Elzinga

VOB HS-Secretaris

de heer W. Wieling, voorzitter

Begeleidingscommissie

mevrouw J. Snijder

Begeleidingscommissie

de heer F. de Zeeuw

Begeleidingscommissie

mevrouw N. Steenbergen

Provincie Groningen

50

D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S