Inhoudsopgave 1. Interne organisatie van de afdeling Financial Markets Front Office 1 Back Office 2 Operations Control 2 Cash Management 2 Brokerage Control 3 Middle Office 3 Veranderingen in de waarde van de financiële instrumenten 3 Model reserve 3 Rentekosten en -opbrengsten 4 Broker fees 5 Product Control 5 Finance 5 Market Risk management 6 Credit Risk Management 6 Operational Risk Management 6 ALCO 7
2. Afsluiten en afwikkelen van transacties Afsluiten van transacties 9 Beurs 9 Handelende beurspartijen 10 Central counterparty 10 Voor en nadelen van handelen op een beurs 11 Multilaterale trading facility 11 De otc-markt 12 Market makers en market takers 12 Brokers 13 Systematisch internaliseren 13 Afwikkelen van transacties 14 Geldrekeningen en effectenrekeningen 14 Sturen van overboekingopdrachten 15 SWIFT 15 Interactie tussen de verschillende organisaties 16
3. Renteberekeningen Berekenen van rentebedragen 19 Eerste dag telt mee, laatste niet 19 De coupondatum start een aantal dagen na de fixing van de rente 19 Daycount conventions 20 Daycount conventions 30/360 20 30E /360 22 Daycount conventions actual 22
Lex van der Wielen, oktober 2009
Actual/360 22 Actual/365 23 Actual/actual 23 Bijzondere gevallen bij actual/ actual 23 Regels om de einddata van reguliere periodes vast te stellen 24 (modified) following 24 Couponfrequentie 25 Rentepercentages bij gebroken periodes 25 Omrekenen rentepercentages bij verschillende daycount conventions 26 Omrekenen rentepercentages enkelvoudige en compounded interest 27 Jaarcoupon afleiden uit halfjaarcoupon 27 Halfjaarcoupon afleiden uit jaarcoupon 28 Present value and future value 28 Eindwaarde bij enkelvoudige interest 28 Startwaarde/present value bij enkelvoudige interest 29 Present value van cashflows met een looptijd langer dan een jaar 29 Present value van geldmarktinstrumenten bij compounded interest 30 Yield en pure discount rate 30 Yield 31 Rate of return bij tussentijdse verkoop 31 Pure discount rate 32 Formules om yield en pure discount rate om te rekenen 32 Forward-forward rates 33 Berekenen spot rate uit verschillende forward forward rates 35 Rentebenchmarks 36 Yieldcurves 38 Stijgende yieldcurve 39 Dalende of inverse yieldcurve 39 Vlakke yieldcurve 39 Flattening / steepening 39
4. Money markets Deposito 41 Algemene kenmerken geldmarktpapier (money market paper) 42 Commercial paper 43 Treasury bills 43 Bank bills/Bankers’ acceptances 43 Certificate of deposit 44 Domestic, foreign & euro money markets 45 Repurchase agreements 45 Gebruik van repo’s door centrale banken 46 De settlement van geldbedragen van repos 46 Afspraken met betrekking tot collateral 47 Settlement van effecten (onderpand) 48 Sell buy back 49 Cash and carry arbitrage 50 Repo clearing systemen 51 Break-even yield mismatch position 51
Lex van der Wielen, oktober 2009
5. Foreign exchange Base currency en quoted currency 53 Big figure en points/pips 54 Regels met betrekking tot de base currency en de quoted currency 54 Interpreteren van two way prices 55 Cross-rates 56 Base currency van handelbare valutaparen is gelijk 57 Quoted currency van handelbare valutaparen is gelijk 58 FX forwards en forward rates 58 De verhouding tussen de FX spot rate en de FX forward rate 60 Forward value dates 62 FX forward rates bij gebroken periodes 63 FX forward cross rates 64 Theoretische hedge van een FX forward door FX spot en deposito’s 65 FX swaps 66 Forward forward FX swap 67 Hedge van een FX forward door FX spot en FX swap 67 Gebruik van FX swaps bij het doorrollen van FX posities 68 Value-tomorrow and a value today FX rates 69 Swaps out of today and tomorrow 72 Non deliverable forward 73 Kenmerken van een ndf 73 Settlement van een ndf 73 Covered interest arbitrage 74 Doorrollen van een FX spot of FX swappositie 77 Liquiditeitseffect bij het doorrollen van een FX swap 77 Waarderen van een FX swappositie 78 Fixing van de goud en zilverprijs 78 Gold lending/borrowing 79 Goud en zilver forwards 80
6. Fixed income Domestic, foreign & euro capital markets 81 Uitgifte van vastrentende waarden 82 Prijsstelling 82 Uitgifte via de beurs 82 Onderhandse plaatsing (over-the-counter) 83 Settlement 84 De yield van fixed income securities 84 Het algemene niveau van de kapitaalmarktrente 84 De kwaliteit van de uitgevende organisatie 85 De liquiditeit van de bond 86 Bijzondere vormen van vastrentende waarden 87 Floating Rate Note 87 Asset backed Securities 87 Perpetuals 87 Callable /putable bonds 88
Lex van der Wielen, oktober 2009
Achtergestelde leningen of junior loans 88 Inflation linked Bonds 88 Junk bonds 89 Convertible bonds 89 Clean price en dirty price 89 Omrekenen rentepercentages enkelvoudige en compounded interest 90 Price van een bond / Present value 90 Zero coupon rates 91 Verband tussen bond price en yield, modified duration 94 Bereken van de modified duration 94 Toepassen van de modified duration 96 Money duration 97 Basis point value BPV 98 Modified duration van FRNs en van renteswaps 100 Modified duration van een renteswap 101
7. Opties Optie-jargon 103 Asian option 104 Barrier options 104 Digital option 105 De optiepremie 105 Intrinsieke waarde 105 Tijd- en verwachtingwaarde (time value) 106 Call-put parity 107 In the money, out of the money en at the money 107 Delta, gamma, theta, rho en vega: de ‘Grieken’ 108 Delta 108 Gamma 108 Vega/Volatility 109 Theta 111 Rho 112 Delta hedging 112 Rente-opties 113 Interest rate guarantees en swaptions 113 Caps, floors en collars 113
8. Optiestrategieën Strategieen voor clienten 117 Synthetic forward 117 Range forward 117 Participating forward 119 Conditional foward / Trigger option 120 Target option 121 Optieconstructies voor de professionele handel 123 Bull spread 123 Bear spread 123
Lex van der Wielen, oktober 2009
Straddle 124 Long straddle 124 Short straddle 125 Strangle 126 Long butterfly 128 Long condor 130 Call ratio spread 131 Calendar spread 133
9. Futures Rol van een futures exchange en van een clearing house 135 Ordertypen 136 Rol van central counterparty 136 Margins 137 Money market futures 138 Koersen van MM futures en implied forward rates 138 Fixing van MM futuresop de expiratiedatum 139 Basis 139 Dagelijkse resultaatberekening en marginberekening 140 Hedging strategies 141 Strip 141 Stack 142 Stub en Tail 142 Tussenliggende periodes 143 Daycount fraction onderliggende wijkt af (actual/360) 143 Spread trading 143 Calendar spread 143 Basis spread 144 Gebruik van MM futures door ondernemingen 144 Obligatiefutures 145 Swapnote 146
10. Forward Rate Agreements Pricing 147 Berekenen spot rate uit verschillende forward forward rates 147 Contractgegevens 148 Settlement van een FRA 149 Strip 149 Gebruik van FRA’s door ondernemingen / hedging 150 Gebruik van FRA’s door handelaren; trading 150 Combinaties van FRA’s en MM futures 150 Synthetische FRA 151
Lex van der Wielen, oktober 2009
11. Swaps Kenmerken van een IRS 155 Pricing 156 Settlement van een irs 157 Waardering van swaps en unwinding 159 Gebruik van interest rate swaps door ondernemingen 159 Asset swap 160 Overnight index swap 161 Bijzondere vormen van interest rate swaps 163 Basis swap 163 Cross currency interest rate swaps 165 Contract for difference 167 Credit default swaps 168 Credit default swap indexen 169 Inflatieswap 169 Weerswaps 170
12. Fundamentele analyse Economische groei 173 De externe sector van een land 174 De conjunctuur 175 Opleving en hoogconjunctuur 175 Recessie en depressie 175 Cijfers die een beeld geven van de economische groei 176 Leading indicators. 176 De gevolgen van economische groei voor de financiële markten 177 Inflatie 177 Gevolgen van inflatie en deflatie voor de economie 178 De gevolgen van inflatie voor de financiële markten 178 De rol van internationale organisaties 179 IMF en wereldbank 179 BIS 179 Bazels Comité 180 Financial Stability Board 180 OECD 180 Vrije marktwerking en interventies 182 De geldmarkt 182 De monetaire politiek van centrale banken 182 Money supply - M3 183 Beinvloeden van de geldmarktruimte 183 De valutamarkt 184 Flexibele wisselkoersen 184 Vaste wisselkoersen 185
Lex van der Wielen, oktober 2009
13. Technische analyse Soorten charts 187 Bar chart 187 Candle Stick 188 Point and figure chart 188 Line Chart 189 Steunpunten en weerstandpunten 190 Steun wordt weerstand 191 Koerspatronen 191 Waves 192 Trends en trading ranges 192 Opeenvolgende toppen en bodems 192 Trading range 193 Dow Theory 194 Kop-schouderformatie, dubbele-topformatie 195 Kop-schouderformatie 195 Dubbele-topformatie 196 Wiskundige technieken 196 Gann Analyse 196 Fibonacci numbers 197 Fibonacci Arcs 197 Fibonacci Fan Lines 198 Fibonacci retracements 199 Indicatoranalyse 199 Moving average 199 Momentum oscillators 200
14 Credit Risk Soorten credit risk 201 Debiteurenrisico 201 Pre-settlement risk 201 Settlement risk (delivery risk) 202 Factoren die de omvang van credit risk bepalen 203 Tegenpartijlimieten 204 Contractual netting / close-out netting 205 Collateral 205 Cash collateral 205 Collateral in de vorm van effecten 206 Maatregelen om settlementrisico te verminderen 207 CLS Bank 208 Fase 1: aanleveren van instructies en pay-ins 208 Fase 2: interne settlement binnen de CLS Bank 208 Fase 3: externe settlement via de centrale banken 210
Lex van der Wielen, oktober 2009
15. Market Risk Bepalen van de omvang van market risk 211 Historische VaR 212 Variantie-covariantie methode 213 VaR van samengestelde posities 215 Full valuation method 215 Monte Carlo analyse 217 Stress tests 217 Back tests 218 Handelslimieten 218
16. Risk Capital Inhoud van de Bazels Akkoorden 221 Cook ratio en regulatory capital 221 Cook ratio 221 Regulatory capital 222 Tier 1, 2 & 3 222 Bazel II 222 Benaderen van de omvang credit risk onder Bazell II 223 Benaderen van de omvang van market risk onder Bazel II 224 Economic capital, RAROC, Sharpe ratio 225
17. Compliance Compliance officer 227 Customer due diligence 227 Clientacceptatie 228 Identificatie en verificatie 229 Monitoring en review 229 Melding 230 Gedragsregels Wft: zorgplicht 230 Opstellen van cliëntdossier 230 Indeling in een cliëntcategorie 230 Soort dienstverlening 231 Orderuitvoeringsbeleid 231 Afstemmen advies op cliënt 232 Gedragsregels Wft: gebruik van voorwetenschap en verbod op marktmanipulatie 233
Lex van der Wielen, oktober 2009
