1
Inhoudsopgave
1. Inleiding
3
2. Abel 2.1 2.2 2.3 2.4
4 5 6 7 9
Algemene gegevens Synopsis Analyse Recensie
3. Malèna 3.1 Algemene gegevens 3.2 Synopsis 3.3 Analyse 3.4 Recensie
10 11 12 14 17
4. Dogville 4.1 Algemene gegevens 4.2 Synopsis 4.3 Analyse 4.4 Recensie
19 20 21 23 25
5. La Haine 5.1 Algemene gegevens 5.2 Synopsis 5.3 Analyse 5.4 Recensie
27 28 29 30 32
2
1. Inleiding De afgelopen weken hebben met de hele klas vier films gekeken. “Abel”, “Madelena”, “La Haine” en “Dogville”. De doelstelling was als volgt: Begrip van de zgn. Nieuwe Media (meer in het bijzonder film en video) en het aanleren van kundigheid om producten uit deze disciplines te kunnen samenvatten, analyseren op vorm, inhoud, semantiek, ethiek en esthetiek en recenseren (een eigen waardeoordeel uitspreken op goed geformuleerde grondslagen t.a.v. filmtechniek, spanning, enscenering, acteerprestaties, filmmuziek etc. etc.). In dit verslag hebben we voor elke film informatie opgezocht, een synopsis geschreven, de semantiek bestudeerd en een recensie geschreven.
3
2. Abel
4
2.1 Algemene Gegevens Titel:
Abel
Land:
Nederland
Jaar:
1986
Productie:
Laurens Geels Dick Maas Robert Swaab
Lengte:
105 min.
Genre:
komedie, drama
Regisseur:
Alex van Warmerdam
Acteurs:
Abel Victor Duif Zus Christine
Alex van Warmerdam Henri Garcin Olga Zuiderhoek Annet Malherbe Loes Luca
Regie, scenario: Alex van Warmerdam Verhaal:
Ales van Warmerdam, Otakar Votocek, Frans Weisz
Kostuums:
Patricia Lim, Leonie Polak
Montage:
Hans van Dongen
Muziek:
Vincent van Warmerdam
Make-up:
Karin van Dijk
5
2.2 Synopsis Het verhaal speelt zich in de jaren 50 af. Abel is een eigenwijze puber van 31 jaar oud. Hij woont nog bij zijn ouders in huis. Zijn vader, Victor (Henri Garcin) ergert zich kapot aan het feit dat Abel nog thuis woont. Hij doet er alles aan om Abel het huis uit te krijgen terwijl Abels moeder, Duif (Olga Zuiderhoek), juist wil dat Abel thuis blijft. Ze is een erg beschermende moeder. Victor probeert de meest extreme manieren om Abel het huis uit te krijgen. Zo haalt hij er een psychiater bij en een magnetiseur. Hij laat zelfs de toneeljuf op visite komen om Abel aan haar te koppelen. Maar alle pogingen falen hopeloos. Abel leid een luizenleventje en is binnen het huis gewoon nutteloos. Hij zit de boel meestal een beetje te jennen en gedraagt zich als een echte puber. Hij laat zich helemaal verzorgen door zijn moeder. Het enige wat hem nog ontbreekt is een televisie. Hij krijgt zijn moeder zelfs zo ver dat ze gaat bezuinigen op het eten (ze krijgt van Victor een vast budget om het huishouden en eten te betalen). Zo krijgt ze het voor elkaar een televisie te kopen. Samen kijken Abel en Duif op de zolder stiekem naar de televisie, want Victor vind televisie de grootste onzin en heeft televisie verboden. Hij wordt dan ook pisnijdig als hij de televisie ontdekt. Hij slaat door en schopt Abel de straat op. Nu begint de film echt interessant te worden. Abel ontmoet een meisje als hij op straat is gezet, ze heet Zus (Annet Malherbe). Ze werkt in de striptease tent ‘Naakte meisjes’. Ze is alles wat Abel niet is. Ze is ontdeugend en stapt voor weinig zaken terug. Het leukste is dat Zus de geheime lover van Victor is. Dat is ze nog steeds wanneer ze met Abel is, maar nu vind ze Abel leuker en wijst ze Victor af. Victor begrijpt niet waarom en baalt er flink van. Dan komt hij er achter dat zijn eigen zoon zijn geheime lover heeft ingepikt. Wederom draait hij helemaal door. Er volgt een grote ruzie in het appartement van Zus waar iedereen bij betrokken is. Duif, Victor en Zus maken de grootste heibel, terwijl Abel zoals altijd op een afstandje toekijkt. Op een gegeven moment staat Duif klaar om uit het raam te springen. Dit wordt de climax van de ruzie. Tot slot moet iedereen wel genoegen nemen met de situatie zoals die nu is. Victor is bij Duif en Zus is nu van Abel.
6
2.3 Analyse Vorm In de film Abel volg je de hoofdrolspeler in alles wat hij doet. Er zijn geen duidelijke episodes aangeduid of zoiets in die zin. Er valt verder weinig te vertellen over de vorm van de film. Je volgt Abel precies in wat hij doet. Op het einde heb je Abel wel redelijk door. Je ziet elke ontwikkeling die hij door maakt in zijn leven. De eerste 31 jaren zijn daarbij overgeslagen, maar er is in die tijd toch bijna niks gebeurd. Hij gedraagt zich in ieder geval nog steeds als een kind. Je kunt wel van de film zeggen dat hij opgedeeld is in twee delen. Zo heb je het eerste deel waarin je kennis maakt met de puberale Abel. Hij moet het huis uit. In deel 2 is Abel daadwerkelijk het huis uit en begint hij een relatie met iemand uit de buitenwereld. Pragmatische semantiek Er worden verschillende semantische trucs toegepast in deze film om het verhaal te versterken. Op de eerste plaats stel ik het decor. Je kunt zien aan het decor dat het verhaal zich in de jaren 50 afspeelt. Maar er is nog meer met het decor aan de hand. Het decor is op alle fronten zo simpel mogelijk gehouden. De skyline van de stad is zelfs vereenvoudigd en abstract weergegeven. Dit alles zorgt er voor dat de dialogen de meeste aandacht krijgt. Dit is ook de bedoeling want de film draait om de dialogen. De eenvoud is ook doorgevoerd in de namen van de spelers. Abel is de meest normale naam samen met Victor. Maar de namen ‘Zus’ en ‘Duif’ zijn perfecte voorbeelden van simpele namen. Er zijn verschillende achterliggende gedachten te bedenken bij deze namen. Ik kan wel gaan gissen, maar waarschijnlijk zit ik er dan mijlenver naast. Er wordt op verschillende plekken in de film gebruik gemaakt van hyperbolen. Zo is Duif niet alleen beschermend over Abel, maar gaat hierin tot het uiterste. Niks mag haar kleine schatje overkomen. Abel is in de film niet zomaar een eikel. Hij gaat heel erg ver met zijn bijdehante opmerkingen, commentaar en kinderachtige opmerkingen. Niemand zou het lang uit kunnen houden met zo een ‘man’, zeker geen 31 jaar. Dan heb je ook nog de overdreven en vergaande ruzies. Het is niet zo dat er nergens in de wereld zulke vergaande ruzies plaats vinden, maar het is zeker heel erg overdreven in de film. Er wordt met van alles gesmeten en Duif staat op het punt van zelfmoord tijdens de laatste extreme ruzie. Herhaling wordt ook gebruikt in de film. Regelmatig door de film heen zie je Abel jagen op een vlieg met een schaar. Dit staat symbool voor het hele verhaal. Het draait er namelijk om dat Abel de buitenwereld in moet. De hele tijd lukt Victor maar het niet. Het lukt Abel ook niet om de vlieg uit de lucht te knippen. Op het laatst lukt het Abel de vlieg uit de lucht te knippen. Op het laatst is het ook zo dat Abel het huis heeft verlaten en in de buitenwereld Zus ontmoet.
7
Ethiek De film gaat over een 31 jaar oud kind. Hij is gewoon te lui om weg te gaan en heeft zichzelf bang gemaakt voor de buitenwereld. Kun je wel 31ste jaar thuis blijven wonen? Of mag je als vader je kind er uit zetten wanneer je maar wil? En moet je je kind wel zo overdreven beschermen als Duif dat doet? Esthetiek Wat maakt de film Abel nou mooi? De film zit erg goed in elkaar. Alles klopt. Het is een goed te volgen film. Ook is er een flink portie humor in verwerkt. In het begin van de film is er één stijl geïntroduceerd. Deze stijl wordt tot en met het einde vastgehouden. Dat is erg belangrijk als je een mooie film wilt maken. De film is één grote oplopende spanning met tussendoor ook nog kleine hoogtepunten. Je kunt je zelf meestal wel vinden in een van de hoofdrolspelers. Je wordt dus echt meegevoerd met de spanning. Er zijn weinig momenten dat er echt helemaal niks aan is.
8
2.4 Recensie Film: Abel Abel is een lekker irritant ventje die het leven van zijn vader behoorlijk zuur maakt door lekker thuis te blijven zitten. Hij is inmiddels 31 jaar oud en zich gedraagt als een rasechte puber en gaat overal tegenin. De gebruikte filmtechniek is er eentje om over naar huis te schrijven. De shots lijken allemaal erg simpel, maar het is goed te zien dat er goed over nagedacht is. Ook het gebruik van licht is erg mooi in de film. Het lijkt als of er telkens maar 1 lamp gebruikt wordt. Dit benadrukt de stijl ‘minder is beter’. Alles wordt simpel weergegeven waardoor de dialogen de volle aandacht krijgen. De dialogen zijn de juweeltjes van de film. De rechtse houding van Henri Garcin (Victor, vader), het beschermende gedrag van Olga Zuiderhoek (Duif, moeder) en de altijd uitdagende Alex van Warmerdam (Abel) zorgen altijd voor een interessant gesprek dat bijna altijd uitloopt tot een ruzie of een bijna ruzie. De enscenering in de film is ook goed gedaan. Elk gesprek vindt plaats op precies de goede plek. Veel speelt zich af in het zelfde huis dus zou je kunnen zeggen dat je niet veel kanten op kunt met maar één huis tot je beschikking. Maar zelfs binnen dit ene huis is enscenering tot in het fijnste detail gekozen. Qua casting kon het haast niet beter. De regisseur Alex van Warmerdam laat zien dat hij een behoorlijk staaltje acteren kan. Elke opmerking van Henri Garcin komt er lekker uit en je gelooft meteen dat hij het meent. Zonder Olga Zuiderhoek was de film ook niet compleet geweest, ze speelt erg goed. Wie zou Duif niet als moeder willen hebben? De muziek die bij de film hoort is gecomponeerd door de broer van Alex, namelijk Vincent van Warmerdam. De muziek sluit goed aan bij de film. Concluderend zou ik dus zeggen dat Abel bij de beste films mag staan van Nederland. Het is een meesterwerkje van Alex van Warmerdam waarin hij zichzelf ook laat zien. Als je de film nog niet gezien hebt en je vind het niet erg om naar Nederlandse films te kijken, dan is Abel zeker een aanrader. De humor die verwerkt is in de film spreekt veel mensen aan dus een succes is niet ver weg.
9
3. Malèna
10
3.1 Algemene gegevens Titel:
Malèna
Land:
Italië – Verenigde Staten
Jaar:
2000
Distributeur:
RCV Film Distribution
Productie:
Fabrizio Lombardo Pacific Pictures/Medusa Film/Miramax Films
Lengte:
90 minuten
Genre:
Drama – romantiek
Regisseur:
Giuseppe Tornatore
Acteurs:
Malèna Scordìa: Renato Amoroso: Vader van Renato: Moeder van Renato: Professor Bonsignore: Nino Scordìa: Advocaat Centorbi: Secretaris Politicus: Maîtresse van de Baron: Dokter Cusimano: Vrouw van Dokter Cusimano: Lupetta: Apotheker: Vrouw van de apotheker: Kantonrechter:
Monica Bellucci Giuseppe Sulfaro Luciano Federico Matilde Piana Pietro Notarianni Gaetano Aronica Gilberto Idonea Angelo Pellegrino Gabriella Di Luzio Pippo Provvidenti Maria Terranova Elisa Morucci Domenico Gennaro Vitalba Andrea Pippo Pattavina
Regie, scenario: Giuseppe Tornatore Verhaal:
Luciano Vincenzoni
Camera:
Lajos Koltai
Montage:
Massimo Quaglia
Art direction:
Francesco Frigeri
Kostuums:
Maurizio Millenotti
Muziek:
Ennio Morricone
11
3.2 Synopsis Malèna is een mooie, jonge, zelfbewuste vrouw. Ze woont in het kleine dorpje Castelcuto op Sicilië. Het is in Italië in de tijd van Mussolini; een tijd van oorlog. Haar man is voor het vaderland aan het vechten in Noord Afrika. Malèna is in het dorp om voor haar dove vader, die leraar Latijn is, te zorgen. Als Malèna over het dorpsplein loopt, vergeten alle mannen even dat het oorlog is en staren haar allemaal na. De vrouwen van het dorp zijn jaloers op haar schoonheid en de aandacht die ze krijgt. En dat terwijl Malèna het niet makkelijk heeft zonder haar man. Renato is een puberende jongen die nog steeds in een korte broek rondloopt. Als hij bij zijn vrienden zijn nieuwe fiets komt laten zien, mag hij toch bij de club horen. Ze staan te wachten totdat hun sekssymbool Malèna weer voorbij komt. Wanneer Renato haar voor het eerst ziet, wordt hij op slag verliefd op haar. Hij volgt haar overal naar toe en ontwikkeld zich als een onzichtbare stalker. Hij hangt ’s avonds rond haar huis en steelt zelfs een onderbroek van haar waslijn. Zijn ouders komen erachter wat voor gevoelens Renato heeft en zijn zeer geschokt. Zijn vader schreeuwt dat hij door het masturberen, wat een doodzonde is in het orthodoxe dorpje, blind zal worden. Om zijn zondige gedrag te beëindigen worden zijn deuren en ramen dicht gespijkerd en komt er uiteindelijk een exorcist langs om Renato te redden. Maar niets helpt en dus brengt de vader Renato naar de hoeren. Dat schijnt een goede zet te zijn, maar toch kan Renato Malèna niet vergeten. Het dorp roddelt dat Malèna een minnaar heeft, zelfs meerdere. Dan komt het vreselijke bericht dat de man van Malèna is omgekomen in de oorlog. Vanaf dat moment staat zij er alleen voor en heeft ze geen bron van inkomsten meer. Ze is vreselijk verdrietig, maar daar denken de mannen niet aan. Ze willen Malèna allemaal het hof maken, terwijl de vrouwen haar verafschuwen. Het doet Renato zeer om te zien dat het bergafwaarts gaat met haar. In gedachten probeert hij haar te beschermen tegen de vieze gedachten van de mannen uit het dorp. Malèna moet rond zien te komen, maar de vrouwen in het dorp willen haar niet helpen uit jaloezie. De mannen willen haar wel helpen in ruil voor seks, vooral haar advocaat maakt misbruik van haar zwakke positie. Hierdoor raakt Malèna nog lager aan wal, omdat ze niet anders kan. Het komt nog tot een rechtszaak, wat haar nog slechter maakt in de ogen van de dorpsbewoners. Uiteindelijk neemt ze een besluit verricht ze diensten als prostituee bij het Duitse leger. Aan het einde van de oorlog wordt ze uit het huis van de Duitsers gesleurd en wordt ze door de vrouwen in het dorp in het openbaar zwaar mishandeld. Ze vertrekt uiteindelijk uit het dorp, dit tot verdriet van Renato die de mishandelingen verafschuwde.
12
Een paar maanden later komt er een man in het dorp. Het blijkt de man van Malèna te zijn, Nino. Hij heeft de oorlog wel overleeft, maar heeft er alleen een ernstige lichamelijke handicap aan over gehouden. Wanneer Nino erachter komt wat er allemaal in het dorp heeft afgespeeld, is hij zeer teleurgesteld en verdrietig. Renato schrijft hem een briefje waarin staat dat Malèna eigenlijk heel trouw was aan haar man en dat zij door omstandigheden wel dingen moest doen die ze niet wilde. Hierop vertrekt hij en gaat haar zoeken. Een jaar later keert Nino weer terug naar het dorp, dit keer vergezelt van zijn vrouw Malèna. Malena ziet er ouder uit en is niet zo mooi meer. Het is duidelijk merkbaar dat de dorpelingen zich schamen tegenover hen. Nadat ze toch een ‘Buongiorno’ hebben terug gekregen, bieden zij haar allemaal koopwaar aan die ze eerder had moeten ontberen. Zo doet het dorpje alsof alles is vergeten en vergeven.
13
3.3 Analyse: Vorm: De vorm van de film is een vertelling. Het begint met de gedachten van een man aan zijn jeugd in een Italiaans dorpje. Hij vertelt daar over een vrouw die hij nog steeds niet kan vergeten. Vervolgens stap je het verhaal binnen van het jongetje Renato. De hele film wordt gevolgd aan de hand van wat Renato hoort en ziet. Hij achtervolgt Malèna door het hele dorp en bespiedt haar in zijn huis. Daardoor kom je veel over Malèna en haar dorpsgenoten te weten. Aan het eind is er weer de voice-over van de man die het verhaal zojuist verteld heeft. Hij sluit af met dat hij haar altijd zal blijven herinneren als de mooie Malèna. Pragmatische Semantiek: In Malèna wordt er regelmatig gebruik gemaakt van semantische trucs om dingen duidelijk te maken. Als eerste zit er een verwijzing in de titel. Malèna is het Etruskische woord voor spiegel. In de film wordt een spiegel voor gehouden aan de bewoners van het dorpje. Verder zit in de naam Malèna het woord ‘male’ wat pijn en rottigheid betekend. De vrouwen in het dorp zijn Malèna maar al te graag kwijt, omdat zij alle aandacht van hun mannen krijgt. Door hun jaloezie en eigenbelang komt Malèna in de problemen wanneer ze niet meer in haar onderhoud kan voorzien. Aan het eind van de film komt ze weer terug met haar man en dat is een zeer pijnlijk weerzien voor de bewoners. Doordat ze toch de mensen op de markt teruggroet, proberen de bewoners krampachtig te doen als of er nooit wat is voorgevallen. Verder zit er een hyperbool in het verhaal door de puberteit van Renato. Hij wordt op slag verliefd op de mooie Malèna. Dit gaat tot in het uiterste door; hij fantaseert over haar, achtervolgt haar door het hele dorp en bespioneert haar in haar eigen huis. Dit is erg overdreven gedaan in de film. Ook zijn naam draagt bij aan zijn karakter. De achternaam Amoroso betekent letterlijk ‘geliefde’. In het begin is Renato nog maar een broekie, letterlijk door het dragen van een korte broek. Zijn verliefdheid is dan nog kinderlijk. In de loop van de film begint hij volwassen te worden. Hij krijgt een lange broek en toont oprechte bezorgdheid voor Malèna. De broek is in deze film een symbolische voorstelling van het opgroeien, oftewel een metafoor. Een metafoor is ook de kleur van de jurken die Malèna aantrekt. Aan het begin van de film zijn haar jurken wit en licht van kleur. Er spreekt een onschuld uit haar optreden. Ze is gelukkig getrouwd met haar man Nino, die echter op oorlogsmissie is. Wanneer ze bericht krijgt dat haar man is omgekomen, veranderd haar kledingskleur drastisch van wit naar donker. Malèna is in de rouw, maar later staan de donkere kleuren voor het verlies van haar onschuld door prostitutie.
14
Ethiek: In de film stelt men de slappe houding van de dorpsbewoners tegenover een machteloze vrouw aan de kaak. Ondanks haar overweldigende schoonheid heeft ze het toch niet gemakkelijk in het dorp, omdat er veel over haar geroddeld wordt. Vrouwen zijn jaloers op de aandacht die Malèna krijgt. Door die jaloerse houding wordt Malèna op een gegeven moment flink in elkaar geslagen, ze wordt uitgescholden voor hoer en misbruikt door de mannen in haar dorp. Terwijl Malèna eigenlijk hulp en steun zou moeten krijgen van haar dorpsgenoten, doordat ze geen inkomsten meer heeft na de dood van haar man. De vraag is of het dan nog wel zo leuk is om overweldigend mooi te zijn, terwijl je door iedereen wordt nagekeken, er over je wordt geroddeld en de mannen je alleen willen helpen in ruil voor seks. De enige persoon die haar niet ziet als een slecht mens, is Roberto. Hij is maar een broekie, maar in zijn houding ten opzichte van Malèna is hij volwassener dan veel van zijn dorpsgenoten. Hij is echter ontzettend verliefd op haar en achtervolgt haar continue. Roberto ontwikkelt zich meer en meer als een stalker, maar Malèna heeft niet in de gaten dat hij altijd in haar buurt is. Bij Roberto thuis is men wanhopig over de seksuele ontwikkeling van hun zoon. Van masturberen wordt je tenslotte blind! Er wordt van alles gedaan om Roberto zijn Malèna te laten vergeten, maar niets helpt. De kwestie is dat men de jongen straft omdat hij zijn grenzen verkent en volwassen wordt. Het is misschien niet juist dat hij Malèna overal achtervolgt, maar iedereen groeit op en wordt volwassen. Het lijkt alsof zijn ouders hem nog als kind willen blijven zien. Esthetiek: Malèna is een film over schoonheid. De film is dan ook gesitueerd in een typisch Italiaans dorpje. De set is heel romantisch net zoals de jurken van Malèna in het begin van de film. Zij loopt over de straten van het dorp als of het een catwalk is en ondertussen staart iedereen haar na. De zon verwarmt het hele dorp, maar al snel pakken donkere wolken zich samen. Malèna krijgt te horen dat haar man is overleden en is in de rouw. Daar horen zwarte kleding bij, maar ook later blijft Malèna zich donker kleden als een femme fatale. Haar lange zwarte haren gaan eraf en kort geverfd haar komt er voor in de plaats. Het dorpje is niet meer zo onschuldig als het lijkt. Vrouwen helpen haar niet uit jaloezie en mannen willen alleen helpen ten koste van Malèna.
15
Het is mooi om te zien hoe de hele sfeer in de film verandert van een luchtige komedie naar een dramatisch verhaal. En dit is vooral merkbaar aan het beeld in de film. Er zit naar verhouding weinig dialoog in de film. De Italiaanse taal geeft ook meer sfeer aan het beeld. Het past helemaal bij de setting. Je hoort voornamelijk de gedachten van Roberto en de stemmen van mensen waar hij bij in de buurt zit. Dat maakt de film ook zo sterk. Alles hangt samen met de sfeer in het dorpje en juist daardoor heb je sneller en sterker door wat er gebeurt met Malèna en Roberto.
16
3.4 Recensie: Malèna, een film van Giuseppe Tornatore, is een film over schoonheid in een situatie dat schoonheid juist tegen je werkt. Malèna Scordia is in deze film de mooie Italiaanse vrouw in een typisch Italiaans dorpje Castelcutto. Haar man is aan het front voor Mussolini en zij verzorgt haar vader. Dagelijks loopt Malèna door het dorpje op een manier die doet denken aan de catwalk. Alle mannen in het dorp staren haar na en de vrouwen zijn vreselijk jaloers en roddelen over Malèna. Ook het broekie Roberto Amoroso wordt in een klap verliefd op Malèna. Dit tot hilariteit van zijn vrienden, omdat hij nog steeds een korte broek aan heeft, een teken van kind-zijn. Maar Roberto laat het er niet bij zitten en achtervolgd Malèna overal. Hij ontwikkeld zich meer en meer als een stalker, maar de mooie Malèna heeft niets in de gaten. Wanneer bekend wordt dat de man van Malèna is omgekomen in de oorlog, breekt voor haar een ware strijd aan met de bewoners van Castelcutto. De vrouwen willen Malèna uit jaloezie niet helpen en de mannen alleen in ruil voor lichamelijke diensten. Alleen Roberto lijkt het goed met haar voor te hebben, maar hij durft haar alleen maar te helpen in zijn droomwereld. De wereld van Malèna verandert van een komisch sprookje in een donker drama. Malèna wordt gespeeld door de Italiaanse Monica Belluci. Voordat ze begon aan haar acteercarrière, liep ze als model op de catwalk. Die ervaring komt goed van pas in deze film, want ze mag regelmatig mooi lopen door het dorpje. Belluci speelt de rol van Malèna overtuigend. Ze loopt als iemand die weet dat ze mooi is, maar zich er een beetje voor schaamt. Haar karakter ontwikkeld zich van een verlegen dame, naar een zelfbewuste vrouw die door haar moeilijkheden een keuze moet maken die ze liever niet had willen maken. Hierdoor wordt ze nog meer een buitenstaander in het dorpje Castelcutto. Renato Amoroso wordt gespeeld door Giuseppe Sulfaro. Hij speelt overtuigend de rol van een jongen die aan het begin staat van de volwassenheid. Het is af en toe zelfs hilarisch om te zien hoe hij helemaal in de ban is van Malèna en eigenlijk net een stalker is. Sulfaro is het typische Italiaanse jongetje dat bij een groepje wil horen, maar door zijn korte broek nog voor kind wordt aangezien. Zijn karakter ontwikkeld zich van een kind naar een jongvolwassene die zich soms nog volwassener gedraagt dan de dorpsgenoten. De hele film wordt bekeken vanuit Renato; je volgt hem overal naar toe.
17
Ook de rest van de casting speelt zijn rol overtuigend. De manier van doen en laten is erg Italiaans. Het is prachtig om te zien hoe de Italianen in het dorpje aan de ene kant zo trots zijn, maar aan de andere kant ook zo schijnheilig. Door hun gebaren en gedrag heb je eigenlijk maar weinig dialogen nodig om de film goed te volgen. Dat is een grote kracht van de film. Er zijn weinig dialogen, maar toch wordt er een heel verhaal verteld. De film zelf is ook een genot om naar te kijken. De beelden zijn goed opgenomen. Je krijgt een mooie indruk van het dorpje Castelcutto en zijn mensen zonder het belangrijkste uit het oog te verliezen. De beelden zorgen voor de juiste sfeer in de film. Je merkt daardoor heel goed wat voor ‘weer’ het is. In het begin is het namelijk heel zonnig met prachtige kleurrijke warme beelden. Later in de film wordt het wat duister en koeler, omdat de mensen zelf ook veranderen. De beelden worden ondersteund met muziek van de wereldberoemde Ennio Morricone. Hij ondersteunde ook de beroemde westerns van Sergio Leone zoals Once upon a time in the west. Ook in Malèna weet Morricone met zijn muziek de juiste sfeer te scheppen. Het past er prachtig bij. Je krijgt het gevoel dat je mede daardoor midden in de film zit. Malèna is een prachtige film om rustig te bekijken. Het is zeker een aanrader voor de Italië liefhebbers. Er wordt prima geacteerd door Monica Belucci, Giuseppe Sulfaro en de vele andere acteurs. Je leeft helemaal mee met de mooie Malèna die door haar schoonheid het niet makkelijk heeft. Door de hilarische stukjes, wordt het geheel toch niet een al te zwaar drama. Toch verlaat je de film met een beetje pijn in je hart, door de schijnheiligheid van de bewoners van Castelcutto.
18
4. Dogville
19
4.1 Algemene gegevens Titel:
Dogville
Land:
Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Noorwegen, Zweden
Jaar:
2003
Distributeur:
A-Film
Productie:
4 1/2 Det Danske Filminstitut
Lengte:
177 minuten
Genre:
Drama – Thriller
Regisseur:
Lars von Trier
Acteurs:
Grace Margaret Mulligan: Gloria: Ma Ginger: Man met de grote hoed: Tom Edison: Mrs. Henson: De grote man: Vera: Bill Henson: Jack MacKay: Tom Edison Sr.: Gangster: Martha: Ben: Voice-over:
Nicole Kidman Harriet Andersson Lauren Bacall Jean-Marc Barr Paul Bettany Blair Brown James Caan Patricia Clarkson Jeremy Davies Ben Gazzara Philip Baker Hall Thom Hoffman Siobhan Fallon Hogan Zeljko Ivanek John Hurt
Regie, scenario: Lars von Trier Producer:
Vibeke Windelov
Camera:
Anthony Dod Mantle
Montage:
Molly Marlene Stensgård
Art direction:
Peter Grant
Kostuums:
Manon Rasmussen
Muziek:
David Bowie, Antonio Vivaldi
20
4.2 Synopsis De film begint met de introductie van het kleine in de “Rockies” gelegen dorpje Dogville en al zijn bewoners. We zien hoe Tom Edison, een jonge filosoof/auteur, door het dorp slentert en alle figuren van het dorp langsgaat. Tom probeert al jaren tevergeefs al zijn buren aan het denken te zetten over de dingen des levens, maar het lijkt haast wel alsof het de bewoners weinig kan schelen wat er buiten hun dorp gebeurt. Dan verschijnt er op een nacht een vreemdeling in Dogville, de mooie Grace. Grace alarmeert een hond, en aangetrokken door het lawaai gaat Tom een kijkje nemen. Natuurlijk loopt hij Grace tegen het lijf, en zij verteld hem dat ze op de vlucht is voor een aantal gangsters die haar willen vermoorden. Maar Grace zomaar onderdak aanbieden is niet iets waar Tom in z’n eentje over mag beslissen, vind hij. Dus wordt er snel een dorpsvergadering gehouden, waarin uiteindelijk besloten wordt dat Grace wel mag blijven, als ze zich maar nuttig maakt. Ze krijgt één week de tijd om te bewijzen dat ze goed is om in Dogville te mogen blijven wonen. Dan zal er weer over haar geoordeeld worden. Grace spant zich natuurlijk enorm in, maar toch is iedereen in het begin nog wat argwanend. Ze wordt vooral gezien als een pottenkijkster, en men is vooral bang dat de gangsters er achter komen dat Grace bij hun verblijft. Maar het harde werken loont zich, en Grace wordt door iedereen geaccepteerd en krijgt zelfs een eigen huis aangeboden door de mensen in Dogville. Ze hebben speciaal voor haar de oude molen opgeknapt. Grace blijft een hele poos in het dorpje en krijgt steeds meer vrienden. Zelfs degenen die haar het meest met leden ogen aankeken, gaan overstag. Grace begint ook langzaam aan geld te verdienen en koopt van haar zuur verdiende centen porseleinen figuurtjes die in de lokale winkel te koop zijn. En na een aantal maanden heeft zij ze alle 7 in haar bezit. Grace’ geluk kan niet op. Ook begint ze een verhouding te krijgen met Tom, maar omdat hij te veel van haar houdt vindt hij het onjuist om met haar naar bed te gaan. Dit wil hij pas doen zodra Grace écht vrij is, en de gangsters niet meer op haar jagen. Dan komt op een goede dag de sheriff van de nabijgelegen stad naar Dogville. Hij hangt een aanplakbiljet op waarop gevraagd word of iemand Grace gezien heeft. Zo aardig als ze zijn zeggen de bewoners natuurlijk niks. Maar toch gaat het vanaf dan mis. Grace moet steeds harder werken, en het lijkt wel of mensen zich tegen haar gaan keren. Ook wordt ze verkracht door Chuck, gerespecteerde vader en harde werker. Grace kan het na een tijd niet meer hebben, en besluit te vluchten uit het dorp. Samen met Tom bedenkt ze een ontsnappingsplan. Ze verstopt zich in de wagen die appels af en aan brengt. Maar Grace wordt uiteindelijk toch verraden door de chauffeur die haar gewoon weer terugneemt naar het dorp. Voor straf krijgt Grace een bel om haar nek, en een lang touw met een wagenwiel eraan. Op deze manier zal ze niet zo snel meer kunnen vluchten, en
21
door de bel zal iedereen altijd kunnen horen waar zij is. Ook krijgt ze vanaf dan elke avond mannelijk bezoek over de vloer, die haar allen verkrachten. Iedere man heeft dan al seks met haar gehad, behalve Tom. Hij blijft voet bij stuk houden, en wil pas iets ondernemen als hij en Grace samen gevlucht zijn. De vrouw van Chuck heeft echter ook lucht gekregen van het voorval tussen Grace en haar man, en besluit Grace te laten boeten voor haar daad. Ze gooit één voor één al haar porseleinen beelden stuk, en belooft er pas mee op te houden als Grace niet meer huilt. Dit breekt Grace natuurlijk helemaal. Dan verschijnen op een dag de gangsters in Dogville. Ze zijn op zoek naar Grace, en de bewoners besluiten na hun vertrek nog een bijeenkomst te houden. Grace is ook aanwezig en houdt een preek over alle dingen die gebeurt zijn in Dogville, om zo de mensen zelf aan het denken te zetten over hun daden. Na haar vertrek, wordt Tom verantwoordelijk voor haar gevonden, en hij moet ook maar zorgen dat ze opstapt. Dus neemt hij contact op met de gangsters… Als de gangsters arriveren wordt Grace naar hun auto geleid, en moet binnen plaatsnemen. In de auto zit het hoofd van de maffiosi, Grace’ vader. Het blijkt dat Grace niet gevlucht was uit angst voor moord, maar omdat ze haar vader’s “werk” niet wou overnemen. Uiteindelijk besluit ze toch dat het beter is om wel in haar vaders voetsporen te treden, en ze geeft het bevel iedereen in het dorp te vermoorden en alle huizen plat te branden. Ze pakt Chuck’s vrouw ook extra hard terug door haar toe te laten kijken terwijl haar kinderen één voor één worden neergeschoten. Ook de gangsters zullen pas ophouden als ze niet meer huilt. Als het hele dorp dood is en alle huizen in rook zijn opgegaan, stapt Grace uit de auto en rest haar nog één ding. De enige nog levende persoon in het dorp is Tom, en Grace knalt hem ook neer omdat hij alsmaar valse beloftes maakte over vluchten. Zo komt er een eind aan het dorpje Dogville en al zijn bewoners…
22
4.3 Analyse Vorm De film is opgebouwd uit negen hoofdstukken, waardoor het een beetje aandoet als een boekvertelling. Er wordt zelfs gebruik gemaakt van een proloog. Ook de voice-over draagt bij aan de boeksfeer. Alles wordt aan elkaar gepraat, en er wordt verteld in lange, ingewikkelde zinnen. Zinnen die zo regelrecht uit een roman zouden kunnen komen. Pragmatische semantiek Dogville is geen normale film. Hij is zo apart door de manier waarop hij gefilmd is, en eigenlijk vooral door de manier waar hij gefilmd is. De hele set is in één loods neergezet, maar zelfs dat is niet normaal gebeurd. Alle huizen zijn namelijk met krijt op de grond getekend. Het enige wat er echt als decor staat, zijn af en toe wat stoelen en kasten. Het lijkt dus ook tijdens de film net alsof je naar een toneelvoorstelling aan het kijken bent, overal gebeurt namelijk wat. Het is zo minimalistisch aangepakt zodat op deze manier de dialogen die de acteurs hebben meer de boventoon voeren. Lijkt mij trouwens lastig acteren, aangezien je steeds moet onthouden waar een deur of raam zit. Regisseur Von Trier wil door middel van deze film de zwakte en donkere kant van de mens, en vooral Amerika in het bijzonder, laten zien. Hij geeft dan ook een trilogie voor ogen, en deel twee, genaamd “Manderlay” staat gepland voor 2005. Ethisch gezien stelt deze film de volgende vragen: is het hard aanpakken van vreemdelingen goed te praten, als hij/zij eerst met open armen is ontvangen? Mag je zoveel gebruik maken van iemands werk, dat het bijna misbruik wordt?Allemaal vragen die onbewust in de film verwerkt zitten, en volgens Von Trier allemaal even typerend zijn voor het Amerika van vandaag de dag.
23
Hyperbolen worden ook her en der gebruikt in de film, bijvoorbeeld bij de dialogen onder de bewoners. Vaak zullen ze extreem reageren op situaties, die normaal gesproken snel en zonder moeite opgelost kunnen worden. Symboliek is ook iets wat te zien is. Als voorbeeld de porseleinen beeldjes van Grace. Deze staan voor haar ziel en haar vriendschap met de bewoners van Dogville. Als deze uiteindelijk allemaal gebroken worden betekend dat het definitieve einde van die “ vriendschap”, en is haar ziel gebroken.
24
4.4 Recensie Na het zien van Dogville kan ik eerlijk zeggen dat ik het niet zo’n heel boeiende film vond. Het was op sommige punten zelfs wat slaapverwekkend. Dit is denk ik vooral te wijten aan de ellenlange dialogen die er werden gevoerd. En ik weet dat het ook de bedoeling was van de regisseur, en dat de film hier op moest rusten, maar het verhaal had ook in minder dan 3 uur verteld kunnen worden. De film is opgenomen met camcorders, wat ook duidelijk te zien is aan het steeds iets bewegende filmbeeld. Dit kan vreemd overkomen, evenals de montage. Shots wisselen elkaar steeds heel snel af, en vaak zijn ze niet goed op elkaar afgestemd. Om een voorbeeld te geven: in het ene shot zit Grace, in het andere ligt ze weer. Beetje verwarrend. Het minimalistische in de decors is op sommige momenten ook afleidend, omdat je soms eerder naar de mensen in de achtergrond kijkt dan naar de spelers waar het eigenlijk om draait. Maar aan de andere kant zijn de acteurs in Dogville allemaal van een hoogstaand niveau, en speelt Nicole Kidman weer de sterren van de hemel. Er is denk ik goed aan gedaan om onbekende of haast bekende acteurs te nemen voor deze film, zodat je als kijker niet direct een vooroordeel klaar hebt over zijn of haar acteerprestaties. De muziek in de film is niet zo uitgebreid en telkens wordt het zelfde sampletje herhaald. Maar dit past dan weer goed binnen de minimalistische sfeer van de film, en stoort dus niet erg. Al met al was het misschien wel een goede film geweest, als hij iets korter was en meer actie vertoonde. Maar het kan best zijn dat ik gewoon van de generatie van de snelle vlotte films ben, en daarom met heel andere ogen naar een film als Dogville kijk…
25
5. La Haine
26
5.1 Algemene gegevens Titel: Subtitels:
La Haine (HATE in Amerika) Jusqu'ici, tout va bien... How Far You Fall Doesn't Matter, It's How You Land Three Young Friends... One Last Chance.
Land:
Frankrijk
Jaar:
1995
Regisseur: Mathieu Kassovitz Acteurs:
Vinz Hubert Saïd
Genre:
Drama
Vincent Cassel Hubert Koundé Saïd Taghmaoui
27
5.2 Synopsis La Haine speelt zich af in de buitenwijken van Parijs. De wijk waarin ze wonen is het speelterrein van rellen tussen politie en jongeren. Er heerst altijd een grote spanning en iedereen heeft dan ook een grondige hekel aan de politie. Het verhaal draait om drie vrienden. Vinz, Saïd en Hubert. Vinz is joods, Saïd Arabisch en Hubert Afrikaans. We volgen de drie vrienden gedurende 24 uur. Wanneer er op een avond weer grote rellen zijn in de buurt komt een vriend (Abdel) van het trio in het ziekenhuis terecht. Hij is tijdens de rellen in aanraking gekomen met de politie en heeft zware verwondingen. Hij ligt zelfs in een coma. De politie gooit het op een ongeluk, maar de vrienden vinden het moord. Nog meer haat richting de politie dus. Tijdens de rellen is ook een pistool van de politie kwijt geraakt. Niemand weet waar het pistool is. Er heerst op dat moment een extra grote spanning in de wijk. De politie is erg aanwezig en tv-ploegen willen er als de kippen bij zijn wat weer irritatie opwekt bij de jongeren. Het leven gaat onder die spanning zijn gangetje. Er wordt weer gewoon gedeald en gehangen. Wanneer de drie vrienden Abdel willen gaan opzoeken in het ziekenhuis gaat het daar ook helemaal mis. De toegang tot Abdel wordt ze ontzegt i.v.m. het bezoek dat er is door de familie. De vrienden zijn nog kwader op de politie. Vinz vertelt tegen Saïd en Hubert dat hij het verloren pistool heeft gevonden. Wanneer Abdel tot overlijden komt gaat hij het gebruiken om een politieman te vermoorden onder het motto ‘wij laten niet met ons sollen”. Tijdens een bezoek in Parijs komen ze in aanraking met een groep Skinheads. Ze nemen een Skinhead gevangen en dreigen hem te vermoorden. Vinz heeft daar echter niet de durf voor en ze laten hem gaan. Eenmaal thuis aangekomen lopen ze de politie weer tegen het lijf. In een uit de hand gelopen opstootje vloeit een groot tragedie. Vinz wordt per ongeluk neergeschoten door de politie. Wanneer Hubert dan ook een pistool trekt en de politieman onder schot neemt doet de politieman precies hetzelfde. Twee gewapende mannen tegenover elkaar en Saïd die er bij staat te kijken. De film eindigt dan met een knal en de vraag wie er over is gebleven of wat er gebeurt is.
28
5.3 Analyse Vorm De film is opgebouwd in tijdzones. Het verhaal wordt in 24 uur verteld. Er is dan steeds een klok in beeld te zien met de tijd waarin het verhaal zich op dat moment afspeelt. Er kan dus gezegd worden dat er eigenlijk van tijdzone naar tijdzonde gekeken wordt. In de film zijn een paar dingen die met enige regelmaat terug komen. Ze zijn eigenlijk een beetje de ruggengraat van de film. Als eerste het pistool dat de politieman tijdens de rellen verliest. Vinz heeft hem gevonden. In het begin van de film wordt er al gezegd dat het pistool verloren is, in het midden van de film draagt Vinz hem en maakt het uit van het verhaal en op het einde is het aanwezig bij de laatste gewelddadige scène. De tekst “De wereld behoort u toe” komt ook met enige regelmaat terug. Het is een tekst dat als reclame staat aangeplakt op diverse plekken in de film. Saïd maakt er op een gegeven moment “De wereld behoort ons toe” van, wat tekenend is voor de manier waarop de drie vrienden tegen de wereld aan kijken. Het meest belangrijke terug komende zinnetje is eigenlijk de mop over de man die van een gebouw valt. Bij elke verdieping praat hij zich moed in en zegt “tot nu toe gaat alles goed”. Het maakt alleen niet uit hoe je valt, het gaat om de landing. De film begint hier mee en eindigt hier ook mee. Het is tekenend voor de manier waarop de vrienden leven. Alleen is de landing niet goed……. Pragmatische semantiek De film kent ook regelmatig een ironie van de bovenste plank. Voorbeelden hiervan zijn: 1 Er wordt een auto gestolen, maar niemand kan er in rijden en dus lopen ze maar weer weg. 2 De drie vrienden heb een grondige hekel aan de politie, maar toch vragen ze in Parijs de weg aan een politieman. 3 Vinz heeft een pistool gevonden, maar op het laatst is dat de reden dat Hubert doodgeschoten wordt. Vinz deed er nog wel zo stoer over. Ook het sarcasme is duidelijk aanwezig in de film: 1 Saïd beweert dat hij de Eiffeltoren uit kan laten gaan door met zijn vingers te knippen. Er wordt gezegd dat dat alleen in films kan. Wanneer de vrienden dan weglopen en het beeld nog even op de Eiffeltoren blijft staan, gaat de toren ook daadwerkelijk uit. 2 Een klein jongetje verteld een verhaal over een programma met de verborgen camera. Het verhaal wordt helemaal verteld en wanneer het verhaal klaar is heeft iedereen zoiets van “nou en….” het shot blijft dan nog even stil staan en we gaan door met de volgende scène. Een mooie scène die perfect weer geeft hoe nutteloos hun leventje is.
29
Een ander voorbeeld van pragmatische semantiek is de scène waarin Hubert en Saïd weglopen bij Vinz. Vinz heeft net Saïd de gevangenis in geholpen door zijn domme gedrag. Wanneer Vinz daar in zijn eentje staat zien we op de achtergrond een groot beeld van een vrouw met een arm om haar hoofd heen. Ik denk dat hier wordt gezegd dat Vinz eigenlijk gewoon beschermd wil worden. Is deze film nou ethisch verantwoord. Ik denk het wel. De film geeft een goed beeld van het leven in deze buitenwijken. De beelden aan het begin van de film zijn echt materiaal en tonen dus ook aan dat het allemaal werkelijk gebeurd is of kan gebeuren. De kijker wordt even met zijn neus op de werkelijkheid gedrukt en daar is niks mis mee.
30
5.4 Recensie La Haine is een film die mij absoluut niet bekend was. Een franse film met als titel “de Haat” en met als onderwerp de belevenissen van drie vrienden in de buitenwijken van Parijs. La Haine speelt zich dus af in de buitenwijken van Parijs. De wijk waarin ze wonen is het speelterrein van rellen tussen politie en jongeren. Er heerst altijd een grote spanning en iedereen heeft dan ook een grondige hekel aan de politie. Het verhaal draait om drie vrienden: Vinz, Saïd en Hubert. Vinz is joods, Saïd Arabisch en Hubert Africaans. We volgen de drie vrienden gedurende 24 uur waarin ze verschillende belevenissen beleven. De hele film speelt zich af in zwart-wit. Dit versterkt het gevoel dat de regisseur (Mathieu Kassovitz) wil bereiken. De hele film ademt hierdoor een grauwe surrealistische uit. Het lijkt eigenlijk alsof je de hele tijd kijkt naar een documentaire. Het verhaal loopt eigenlijk heel langzaam. Toch heb je niet het gevoel dat het langzaam loopt. Het camerawerk zorg er voor dat je elke situatie op meerdere manieren gaat bekijken en daardoor bevat één scène eigenlijk meerdere scènes. Ik vond dat er veel verrassende shots in voor kwamen zoals het shot van Vinz die tegen zichzelf staat te praten in de spiegel. Daarbij is het geluid ook heel belangrijk. In het begin van de film wordt gelijk de sfeer gewekt door de (waar gebeurde) beelden van rellen in Parijs onder begeleiding van de muziek van Bob Marley. De hele film ademt deze semirelaxedheid uit. Een tegenstelling van jewelste. Reggae versus geweld. Ook het geluid van een pistool werd goed gebruikt als overgang van scène naar scène. De casting vind ik erg treffend. Het laat zien dat er in een achterbuurt nooit één nationaliteit voor komt. De acteurs die Vinz, Hubert en Said vertolken hebben zich echt in weten te leven in het leventje dat er in zo’n achterbuurt wordt geleefd. Daarnaast hebben ze ook de boodschap die de regisseur wil brengen goed over weten te brengen met woord, gebaar en lichaamstaal. Al met al vind ik La Haine verrassend goed. Ik ben normaal een standaard Hollywood filmkijker. De film ademt dan ook geen echte franse sfeer uit. Wanneer je de acteurs engels had laten praten was het gewoon een Hollywood film geworden. Het geheel van de film laat goed zien en (niet te vergeten) voelen hoe de sfeer is in een Parijse buitenwijk. Het is indrukwekkend, gevoelig en realistisch. Simpelweg goed.
31
