INHOUD Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v DEEL 1 VENNOOTSCHAP, VERENIGING EN ANDERE RECHTSFIGUREN Hoofdstuk 1. Het begrip vennootschap – Onderscheid met andere rechtsfiguren . . . . . . . . . . . 3 I.
II.
Het begrip vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 A. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 B. Constitutieve kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 C. Grondslag van de vennootschap: overeenkomst. . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 D. Kenmerken van de vennootschap als overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . 8 Onderscheid met verwante rechtsfiguren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 A. Vereniging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 B. Onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 C. Stichting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 D. Rechtspersoon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 E. Onverdeeldheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 F. Winstdeelnemende en andere overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Hoofdstuk 2. Rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 I. II.
Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Rechtsgevolgen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Hoofdstuk 3. Bronnen van het vennootschapsrecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 I.
II.
Internationale bronnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Europese vennootschapsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Andere internationale bronnen van vennootschapsrecht . . . . . . . . . C. Paralegale normen (“soft law”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nationale bronnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
26 26 28 28 29
vii
Inhoud
Hoofdstuk 4. Classificaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 I.
II.
III.
IV.
V. VI. VII.
viii
Handelsvennootschap, burgerlijke vennootschap en burgerlijke vennootschap met handelsvorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Handelsvennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Burgerlijke vennootschappen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Burgerlijke vennootschappen met handelsvorm . . . . . . . . . . . . . . . . D. Overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Onderscheidend criterium: statutair doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Bijzondere kwestie: gemengd doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Relevantie van het onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Personenvennootschap en kapitaalvennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Personenvennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Kapitaalvennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Tussenvormen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Belang van het onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vennootschap met rechtspersoonlijkheid en vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Volkomen en onvolkomen rechtspersonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . Vennootschappen met beperkte en met onbeperkte gehoudenheid van de vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Vennootschappen met beperkte gehoudenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Principe: beperkte gehoudenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Doorbraak van de beperkte gehoudenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Contractuele doorbraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Gerechtelijke doorbraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Wettelijke doorbraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Vennootschappen met onbeperkte gehoudenheid . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . 2. V.O.F. en ESV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Comm.V, Comm. VA, LV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Burgerlijke vennootschap vs. handelsvennootschap . . . . . . . . . Vennootschappen die een openbaar beroep op het spaarwezen doen of hebben gedaan en private vennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . Vennootschappen met winstoogmerk en vennootschappen die geen of een beperkt vermogensvoordeel nastreven voor de vennoten . . Andere indelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33 34 34 35 35 36 38 39 39 39 40 40 41 43 43 43 44 44 45 45 45 45 46 47 47 48 48 48 48 49 51 51
Intersentia
Inhoud
Hoofdstuk 5. Typologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 I.
II.
III.
IV.
V.
De maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Pluraliteit – bewijs – personenvennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Geen rechtspersoonlijkheid – gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Collectieve eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Persoonlijke en onbeperkte gehoudenheid vennoten . . . . . . . . 3. Faillissement maatschap onmogelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Regels over vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. (Proces)bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Commerciële maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Burgerlijke maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De tijdelijke handelsvennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Contractvrijheid – Beding van ondeelbaarheid van de rekeningen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Geen rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Relevantie ten opzichte van de maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De stille handelsvennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. ‘Geheim’ karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Gehoudenheid van de vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Bijzondere eigendomsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vennootschap onder firma (V.O.F.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Onvolkomen rechtspersoonlijkheid: persoonlijke, hoofdelijke en onbeperkte gehoudenheid in subsidiaire orde . . . . . . . 2. Afzonderlijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Faillissement van de V.O.F. en de vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Regels vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Procesbevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bestuur en vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. De vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Relevantie van de V.O.F. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De gewone commanditaire vennootschap (Comm.V) . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Beherende vennoten of gecommanditeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
53 54 55 55 55 56 57 57 57 58 59 60 60 61 61 62 63 64 64 65 65 66 66 67 68 69 69 69 71 71 73 74 74 75 76 77 77 78 ix
Inhoud
VI.
VII.
x
C. Stille vennoten of commanditairen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Bestuur en vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BVBA), de éénpersoons-besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (EBVBA) en de BVBA Starter (S-BVBA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BVBA). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Volkomen rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Oprichting bij authentieke akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Beperkte overdraagbaarheid van de aandelen . . . . . . . . . . . . . . 6. Geen publiek beroep op de kapitaalmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Éénpersoons-besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (EBVBA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Integratie in BVBA-recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Maar één EBVBA per natuurlijke persoon . . . . . . . . . . . . . b. Oprichting EBVBA door een rechtspersoon of vereniging van alle aandelen bij een rechtspersoon . . . . . . 5. Belangenconflict . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Overdracht van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De BVBA “Starter” (“S-BVBA”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Integratie in het BVBA-recht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Financieel plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Oprichtersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Overdracht van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Reservefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Verlies van het statuut van starter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Bemerkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De coöperatieve vennootschap (CV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Twee vormen: CVOA en CVBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. CVBA: volkomen rechtspersoon – CVOA: onvolkomen rechtspersoon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79 80
82 83 83 84 84 84 85 87 87 87 87 88 89 89 90 90 91 91 92 92 93 93 94 95 95 95 96 96 96 96 97 98 99 99
Intersentia
Inhoud
D. Bijzonder pluraliteitsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. CVBA: authentieke oprichting – CVOA: onderhandse oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Aandelen en overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Toetreding, uittreding en uitsluiting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Grote vrijheid op het vlak van de werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII. De naamloze vennootschap (NV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Authentieke oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Volkomen rechtspersoonlijkheid – kapitaalplicht . . . . . . . . . . . . . . D. Orgaanplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Vrije overdraagbaarheid aandelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX. De commanditaire vennootschap op aandelen (Comm. VA) . . . . . . . . A. Inleiding: tussen Comm.V en NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Heropleving: de Comm. VA als structuur voor de familiale onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Stabiel bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . X. De vennootschap met een sociaal oogmerk (VSO) . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Geen nieuwe vennootschapsvorm, maar een modaliteit voor bestaande vormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Voorwaarden voor het statuut van VSO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. De gesubsidieerde VSO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI. De landbouwvennootschap (LV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding: burgerlijke vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Twee soorten LV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Beherende en stille vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Algemene vergadering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII. Het Belgische economisch samenwerkingsverband (ESV) en het Europese economisch samenwerkingsverband (EESV) . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Leden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. ‘Kapitaal’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
101 101 102 102 103 105 106 107 108 108 109 110 110 111 111 112 113 115 116 117 117 118 119 120 120 120 121 121 122 122 122 123 124 125 125 126 126 127
xi
Inhoud
G. Organen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De ledenvergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bestuur en vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII. De Europese vennootschap of Societas Europea (SE) . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Supranationale entiteit?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Bestuur en toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIV. De Europese coöperatieve vennootschap of Societas Cooperativa Europea (SCE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Supranationale entiteit?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Bestuur, algemene vergadering en toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Lidmaatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
127 127 129 129 131 131 132 132 133 134 134 135 135 136 136 137 138
Hoofdstuk 6. Keuzevrijheid, typendwang en omvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 A. B. C.
Keuzevrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Gesloten systeem – typendwang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Omvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
DEEL 2. OPRICHTING VAN DE VENNOOTSCHAP Hoofdstuk 1. Geldigheidsvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 I.
II.
xii
Pluraliteitsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Sanctie bij eenhoofdige oprichting: nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Opmerking: pluraliteitvereiste tijdens het bestaan van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De toestemming tot de vennootschapsovereenkomst en de wilsgebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Toestemming in persoon of bij volmacht – sterkmaking . . . . . . . . 1. Volmacht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Sterkmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145 145 146 146 148 149 149 149 150
Intersentia
Inhoud
III.
IV.
V.
B. Wilsgebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Dwaling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Bedrog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Minderjarigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Art. 1401, vijfde lid BW: lidmaatschapsrechten van gezamenlijke aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Lidmaatschapsrechten (eigen) vs. vermogenswaarde (gemeenschappelijk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Inbreng van gemeenschappelijke goederen . . . . . . . . . . . . d. De vermelding in het aandeelhoudersregister . . . . . . . . . e. Ontbinding van de huwelijksgemeenschap . . . . . . . . . . . . f. Enkele praktische voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Rechtspersonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorwerp en oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Voorwerp: inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Oorzaak: doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding: oorzaak als wettelijk en statutair doel . . . . . . . . . . . 2. Geoorloofde oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Doeloverschrijding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Overschrijding wettelijk doel (pro memorie) . . . . . . . . . . b. Overschrijding statutair doel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De inbrengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Inbrengen is een wezenlijke verplichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Wat is voor inbreng vatbaar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Onderscheid met de lening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Frauduleuze inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Soorten inbreng (1): inbreng van geld, in natura of van nijverheid 1. Inbreng van geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Inbreng in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Inbreng van nijverheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Soorten inbreng (2): inbreng in eigendom en inbreng in genot . . . 1. Inbreng in eigendom – analogie met koop . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Inbreng van genot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Belang van het onderscheid: risico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Specifiek geval: inbreng van de eigendom van een genotsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
150 150 151 153 155 156 157 157 158 158 158 158 159 159 160 160 161 161 162 162 163 164 164 164 165 166 166 167 168 168 170 170 171 171 173 173 175 176 176
xiii
Inhoud
VI.
VII.
H. Volstorting van de inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding: volstorten is de inbreng uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . 2. Opeisbaarheid en betaalbaarheid van de inbreng – volstortingsvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sancties bij niet of laattijdige levering van de inbreng . . . . . . 4. Belang van duidelijke vermeldingen bij volstorting van geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Bevoegde rechtbank en bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Geen verplichting tot gelijkheid van de inbrengen. . . . . . . . . . . . . . Winstoogmerk, winstverdeling en verbod op leeuwenbeding . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Winstoogmerk: rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Verdeling van winst en omslag van verlies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wettelijke regeling: art. 30 W.Venn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Andersluidende statutaire regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Het verbod van leeuwenbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toepassingsgebied van het verbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Opmerking: enkel verbod in vennootschappen . . . . . . . . . . . . 3. Geldige ongelijke verdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Nietigheid leeuwenbeding = nietigheid vennootschap? . 5. Toepassing: portage, puts en calls. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Het spanningsveld tussen puts en calls en het verbod op leeuwenbeding in de cassatierechtspraak . . . . . . . . . . . c. Alternatieve benadering van de problematiek . . . . . . . . . Affectio societatis is geen aparte geldigheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . .
177 177 177 178 179 180 180 181 181 181 182 182 182 183 183 184 186 186 187 187 187 188 188 189 190 191
Hoofdstuk 2. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 I. II.
xiv
Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Verplicht geschrift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Inhoud van de oprichtingsakte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Openbaarmaking van de oprichtingsakte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wijze van openbaarmaking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Doelstelling van de openbaarmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Bijzonder geval: niet openbaar gemaakte gegevens . . . . . . . . . . . . .
194 194 194 195 196 196 196 197 197
Intersentia
Inhoud
Hoofdstuk 3. Sanctieregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 I. II.
III. IV. V.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 Nietigheid als sanctie voor de ongeldige oprichting van vennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 A. Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid: gemeenrechtelijke nietigheid ex tunc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 B. Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid: bijzondere nietigheid ex nunc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 C. Kapitaalvennootschappen: limitatieve nietigheidsgronden . . . . . . 202 1. Materieelrechtelijke gronden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 2. Vormelijke gronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 3. Geen andere gronden dan de wettelijke . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 Regularisatie van de nietigheid is mogelijk voor de ongeldige vennootschap met rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 Gevolgen van de nietigverklaring: vereffening, volstorting en aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 Procesrechtelijke aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Hoofdstuk 4. Verkrijging van rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 I. II. III.
Regel: rechtspersoonlijkheid vanaf neerlegging oprichtingsakte op de griffie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Uitzondering: rechtspersoonlijkheid vanaf inschrijving in het rechtspersonenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 Opmerking: verenigingenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Hoofdstuk 5. Preconstitutief handelen: de vennootschap in oprichting. . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 I. II.
Probleemstelling: fasen in de oprichtingsprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . Preconstitutief handelen: de vennootschap in oprichting . . . . . . . . . . . A. Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . B. Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid (art. 60 W.Venn.) . . 1. Uitgangspunt: persoonlijke gehoudenheid van de promotoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitzondering: gehoudenheid vennootschap in geval van overname na oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Aard van de overname: bekrachtiging . . . . . . . . . . . . . . . . b. Vorm en tegenwerpelijkheid van de overname . . . . . . . . . c. Voorwerp van de overname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
211 212 213 213 214 215 215 216 216 xv
Inhoud
d. Gevolgen van de overname (1): retroactiviteit . . . . . . . . . e. Gevolgen van de overname (2): bevrijding promotor . . . 3. Geen opschorting gehoudenheid promotor tussen aangaan verbintenis en verstrijken overnametermijn of overname . . . 4. De vennootschap in oprichting is geen ongewilde maatschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Art. 60 W.Venn. betreft enkel de verhouding tegenover derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Opmerking: verenigingen en stichtingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
217 218 220 221 221 222
DEEL 3. IDENTIFICATIE VAN DE VENNOOTSCHAP IN HET RECHTSVERKEER Hoofdstuk 1. Naam van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 I.
II. III.
De verplichting tot het dragen van een vennootschapsnaam . . . . . . . . A. Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid (art. 65 W.Venn.) . . B. Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . Regel: de keuze van de vennootschapsnaam is vrij . . . . . . . . . . . . . . . . . Beperkingen op de vrije keuze van de vennootschapsnaam . . . . . . . . . A. Openbare orde, goede zeden en strafrecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verwarringsgevaar (art. 65 W.Venn.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
226 226 228 229 230 230 230
Hoofdstuk 2. Zetel van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 I. II. III.
Belang van de zetel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Statutaire zetel vs. werkelijke zetel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Zetelverplaatsing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Hoofdstuk 3. Nationaliteit van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 I.
II.
xvi
Internationaal privaatrechtelijke relevantie: aanknopingspunt voor toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Relevant aanknopingspunt: werkelijke zetel (art. 110 WIPR) . . . . C. Nationaliteitsverandering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Privaatrechtelijke relevantie: cautio iudicatum solvi . . . . . . . . . . . . . . . .
239 239 239 241 241
Intersentia
Inhoud
DEEL 4. BESTUUR EN VERTEGENWOORDIGING Hoofdstuk 1. Begripsafbakening en juridische kwalificatie van bestuur en vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 I. II.
Begrippen bestuur en vertegenwoordiging: intern vs. extern bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Juridische kwalificatie van bestuur en vertegenwoordiging . . . . . . . . . A. Het bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Contractuele rechtsverhouding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verschillende kwalificaties in de rechtsleer – Geen arbeidsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Bestuur als gemengde overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Intuitu personae-karakter van de bestuurdersovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Vertegenwoordiging van rechtspersonen: organieke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het orgaanbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Organieke vertegenwoordiging – Verschil met lastgeving . . . 4. Bijzondere lasthebbers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
245 245 246 246 246 247 248 249 250 250 252 254
Hoofdstuk 2. De relevantie van het onderscheid tussen personenvennootschappen en kapitaalvennootschappen inzake bestuur en vertegenwoordiging . . . . . . . 257 I. II.
Verplichting een bestuur te organiseren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 Vertegenwoordigingsmacht (Prokura). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
Hoofdstuk 3. Bestuur en vertegenwoordiging in de personenvennootschappen . . . . . . . . . . 259 I. II.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Interne organisatie van het bestuur en bestuursbevoegdheid . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bestuursbevoegdheid van de vennoten (aanvullend recht). . . . . . . 1. Elke vennoot is afzonderlijk bestuursbevoegd . . . . . . . . . . . . . 2. Omvang van de bestuursbevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Recht op anticipatief verzet (vetorecht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Contractuele regeling: aanstelling van zaakvoerder(s) . . . . . . . . . . 1. Soorten zaakvoerders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Einde bestuursrecht individuele vennoten . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
259 259 259 260 260 260 261 262 262 262 xvii
Inhoud
3. 4. 5. 6. 7.
III.
Tegenwerpelijkheid van de benoeming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duur van het mandaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegdheden van de zaakvoerder(s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bezoldiging van de zaakvoerder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afzetting en ontslag van de zaakvoerder . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Statutaire zaakvoerder-vennoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Statutaire zaakvoerder-niet-vennoot . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Niet-statutaire zaakvoerder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Extern optreden van de vennootschap: vertegenwoordiging . . . . . . . . . A. Voorwaarden voor vertegenwoordiging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Handelen in naam en voor rekening van de vennootschap (in hoedanigheid) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Handelen binnen bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verificatie van de vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . 3. Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . C. Rechtsgevolgen van onbevoegd handelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regel: de vennootschap is niet gebonden . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitzonderingen: gebondenheid van de vennootschap ondanks onbevoegd handelen vertegenwoordiger . . . . . . . . . a. Bekrachtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Schijnmandaat (vertrouwensleer) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Baattrekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Zaakwaarneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
263 263 264 264 265 265 266 266 267 267 267 267 268 268 268 269 269 269 269 270 270 270 271 271
Hoofdstuk 4. Bestuur en vertegenwoordiging in de kapitaalvennootschappen . . . . . . . . . . . 273 I. II.
xviii
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De interne organisatie van het bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Benoemingsvoorwaarden voor bestuurders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Geen wettelijke kwaliteits- of benoemingsvoorwaarden . . . . 2. Mogelijke statutaire voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Wettelijke onverenigbaarheden en verbodsbepalingen . . . . . C. Benoemingswijze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Aantal bestuurders. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Duur van het bestuurdersmandaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Lopende zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
274 274 275 275 275 276 277 277 278 279 279 279
Intersentia
Inhoud
III.
F. Afzetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verplichte ad nutum afzetbaarheid in de NV. . . . . . . . . . . . . . 2. Stabiele positie van de statutaire zaakvoerder in de BVBA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Vrijwillig ontslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Bezoldiging van bestuurders – Remuneratie in de beursgenoteerde vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regel: absolute vrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Striktere regeling voor de bezoldiging van bestuurders in de genoteerde NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Regels over de variabele vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Remuneratieverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Remuneratiecomité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Vertrekvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegdheden van het bestuursorgaan en mogelijkheid tot delegatie van bevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Regel: raad van bestuur en zaakvoerder hebben residuaire en volledige bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Volheid van bevoegdheid, residuaire bevoegdheid en toegewezen bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Exclusieve bevoegdheden ten aanzien van de algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het bestuur kan niet de bevoegdheden van andere organen uitoefenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Enkele voorbeelden van bestuursbevoegdheden . . . . . . . . . . . a. Vervreemding van het vennootschapsvermogen . . . . . . . b. Vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Varia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bevoegdheidsbeperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Delegatie van bestuursbevoegdheden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Directiecomité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Dagelijks bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Begrip dagelijks bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Benoeming en afzetting van dagelijks bestuurders . . . . . d. Bijzondere kwestie: de bevoegdheid van de afgevaardigd bestuurder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Bijzondere comités in de NV: adviescomité en auditcomité . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Adviescomités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
279 280 282 283 284 285 285 285 286 286 286 287 287 289 289 289 290 290 290 291 291 291 291 291 292 294 295 295 297 297 298 299 299
xix
Inhoud
3.
IV.
V.
xx
Verplichte oprichting van een auditcomité in de genoteerde NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Regels over de besluitvorming in NV en BVBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Collegiale besluitvorming in de raad van bestuur van de NV vs. individuele besluit vorming in de BVBA . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Collegiale besluitvorming in de raad van bestuur van de NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Rechten en plichten van individuele bestuurders . . . . . . . 2. Individuele bevoegdheid van de zaakvoerder in de BVBA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Belangenconflictregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toepassingsvoorwaarden voor de belangenconflictregeling in NV en BVBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Vermogensrechtelijk belang van een bestuurder . . . . . . . c. Belang van de bestuurder is strijdig met een verrichting of beslissing die behoort tot de bevoegdheid van het bestuursorgaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De belangenconflictprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Mededelingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Deelname aan de besluitvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Bijzonderheden voor de BVBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Geen college van zaakvoerders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Enige vennoot en enige zaakvoerder van de EBVBA. . . . 6. Specifieke bepaling voor groepsinterne belangenconflicten inzake de genoteerde NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Toepassingsvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Deugdelijk bestuur (corporate governance) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Nietigheid van besluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vertegenwoordiging van de NV en de BVBA: Prokura-regime . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Uitgangspunt: volledige vertegenwoordigingsbevoegdheiden macht van het bestuursorgaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Modulering van de vertegenwoordigingsbevoegdheid in de NV en de BVBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
299 300 300 301 301 302 305 305 306 308 308 308
310 310 311 311 312 313 314 314 315 315 316 317 317 318 318 321 322 323 324 325
Intersentia
Inhoud
1.
VI.
Kwalitatieve en kwantitatieve statutaire bevoegdheidsbeperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Mogelijkheid van statutaire kwalitatieve en kwantitatieve contractuele bevoegdheidsbeperkingen . . . . . . . . b. Louter interne werking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Bijzondere wettelijke toepassing: statutaire doeloverschrijding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Vertegenwoordigingsbevoegdheid vs. vertegenwoordigingsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Invloed van de kwade trouw van de derde . . . . . . . . . . . . 2. Eén- of meerhandtekeningclausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Regel: één- of meerhandtekeningclausules zijn mogelijk en tegenwerpelijk aan derden . . . . . . . . . . . . . . . b. Eén- of meerhandtekeningclausules kunnen ten aanzien van derden enkel algemene gelding hebben . . . . c. Concurrerende vertegenwoordigingsbevoegdheid van het bestuursorgaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Invloed van delegatie van vertegenwoordigingsbevoegdheid aan het directiecomité en het dagelijks bestuur in de NV – Wettelijke grenzen op de vertegenwoordigingsbevoegdheid en -macht van deze organen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Tegenwerpelijkheid vertegenwoordigingsbevoegdheid en -macht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wettelijke beperkingen op de vertegenwoordigingsbevoegdheid en -macht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Prokuraregime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bestuurdersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gronden van aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Gewone bestuursfout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Foutvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Enkele voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Individuele aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Omvang van de schadevergoedingsplicht . . . . . . . . . . . . . f. Oorzakelijk verband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Inbreuk op het W.Venn. of de statuten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Enkele voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Mogelijkheid om aan de aansprakelijkheid te ontkomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Schade en oorzakelijk verband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Van strikte toepassing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
325 325 325 327 327 328 328 328 330 330
330 330 331 331 331 333 334 334 334 335 337 338 339 339 339 339 340 341 342 342 xxi
Inhoud
3.
Onrechtmatig financieel voordeel na de toepassing van de belangenconflictprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Onrechtmatige daad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Aansprakelijkheid tegenover de vennootschap en derden – vereiste fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Schadevergoedingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Individuele aansprakelijkheid – in solidum-aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Kennelijk grove fout die heeft bijgedragen tot het faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Welke bestuurders worden geviseerd? . . . . . . . . . . . . . . . . c. Kennelijk grove fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Aansprakelijkheid na faillissement – bijdrage fout tot het faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Schadevergoedingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f. Individuele of hoofdelijke aansprakelijkheid . . . . . . . . . . g. Houder van de aansprakelijkheidsvordering . . . . . . . . . . h. Bevoegde rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Aansprakelijkheid voor fiscale en socialezekerheidsschulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Aansprakelijkheid voor bepaalde fiscale schulden . . . . . . b. Aansprakelijkheid voor socialezekerheidsschulden. . . . . C. De aansprakelijkheidsvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vennootschapsvordering of actio mandati . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Minderheidsvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Vordering voor rekening van de vennootschap . . . . . . . . c. Vereisten voor het instellen van de minderheidsvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Procedurele aspecten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Kosten van de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f. De minderheidsvordering is weinig aantrekkelijk . . . . . . 3. Vordering van derden – vordering van de curator . . . . . . . . . D. Vrijstelling, vrijwaring en verzekering van bestuurdersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vrijstelling van bestuurdersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . 2. Vrijwaring van aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verzekering voor bestuurdersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . E. Afstand van de bestuurdersaansprakelijk heid door kwijting of dading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxii
343 344 345 345 347 347 348 348 348 349 351 352 352 352 353 353 354 356 359 359 361 361 362 362 363 363 364 364 366 366 367 368 368
Intersentia
Inhoud
1.
Kwijting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Draagwijdte van de kwijting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Tijdstip van de kwijting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Mogelijke houdingen van de algemene vergadering tegenover het verzoek tot kwijting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Rechtsgeldigheid van de kwijting is afhankelijk van de kwaliteit van de jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Dading. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
368 369 369 370 370 371 371 372
Hoofdstuk 5. De bestuurder-rechtspersoon en de vereiste om een vaste vertegenwoordiger te benoemen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 I. II.
III. IV.
Inleiding – De verplichte benoeming van de vaste vertegenwoordiger in de bestuurder-rechtspersoon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Benoeming, afzetting en ontslag van de vaste vertegenwoordiger . . . . A. Benoeming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Afzetting en ontslag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Openbaarmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De rechtsverhoudingen bestuurder-rechtspersoon – vaste vertegenwoordiger en vaste vertegenwoordiger – bestuurde vennootschap. . . . Aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
376 377 377 378 379 379 380
DEEL 5. BESLUITVORMING DOOR VENNOTEN EN AANDEELHOUDERS Hoofdstuk 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 Hoofdstuk 2. Besluitvorming door de vennoten in personenvennootschappen . . . . . . . . . . . 387 Hoofdstuk 3. Besluitvorming door de aandeelhouders in de kapitaalvennootschappen: algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 I. II.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Definitie van de algemene vergadering – Kritiek op het concept . . . . . A. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Kritiek op de algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
390 391 391 391
xxiii
Inhoud
III.
IV.
V.
xxiv
Bevoegdheden van de algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De algemene vergadering is het hoogste orgaan van de vennootschap, maar heeft slechts toegewezen bevoegdheden . . . . C. Welke bevoegdheden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De gewone algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De bijzondere algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De “speciale” algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. De buitengewone algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Statutenwijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Doelwijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Wijziging van rechten verbonden aan effecten . . . . . . . . . 6. Opmerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Deelname- en stemgerechtigden op de algemene vergadering . . . . . . . A. Vennoten en aandeelhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regel: steeds deelname- en stemrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wie geldt als deelnemingsgerechtigd aandeelhouder of vennoot? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Depotbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Bijzonderheden in de publieke en genoteerde NV . . . . . . . . . . 5. Deelname en stemming bij volmacht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Het verzoek tot verlening van volmachten in de publieke NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Openbaar verzoek tot verlening van volmachten . . . . . . . d. Bijzondere vereisten in de genoteerde NV vanaf 1 januari 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Recht op bijstand van een advocaat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Andere categorieën effectenhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bestuurders en commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Betwisting over het deelnamerecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorbereiding van de algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het recht de algemene vergadering bijeen te roepen . . . . . . . . . . . . 1. Het bestuur kan de algemene vergadering steeds bijeenroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verplichting voor het bestuur om de algemene vergadering samen te roepen in bepaalde gevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Gewone jaarlijkse algemene vergadering – algemene vergadering inzake wijziging van kapitaal . . . . . . . . . . . . b. Algemene vergadering op initiatief van aandeelhouders 3. Verdagingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De commissaris – andere statutair aangeduide personen . . .
392 393 393 395 395 395 397 397 397 397 398 398 399 399 400 400 401 402 403 405 405 406 407 408 408 409 410 410 411 413 413 414 414 414 414 415
Intersentia
Inhoud
B. Vormvereisten voor de oproeping ter algemene vergadering . . . . . 1. NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. BVBA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. CV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Geen oproeping vereist bij eenparigheid van alle effecten . . . C. Inhoud van de oproeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Plaats, dag en uur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Opmerking: gedetailleerde inhoudelijke vereisten voor de oproeping ter algemene vergadering in de genoteerde NV vanaf 1 januari 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Documenten ter beschikking van de vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . VI. De vergaderingsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII. Schriftelijke algemene vergadering, stemming per brief en elektronische deelname op afstand aan de algemene vergadering . . . . A. Schriftelijke algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Stemming per brief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Elektronische algemene vergadering en elektronische stemming . 1. Elektronische algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Elektronische stemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII. Aspecten van de uitoefening van het stemrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Alle kapitaalaandelen geven recht op één stem. . . . . . . . . . . . . . . . . B. Stemrechtbeperking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitzonderingen in het raam van de transparantiereglementering en de kapitaalbescherming . . . . . . . . . . . . . . . C. Stemovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. De nietigheidssanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Niet-naleving van de geldige stemovereenkomst . . . . . . . . . . . 7. Stemovereenkomsten en de statuten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX. Besluiten van de algemene vergadering: werking, aard en nietigheid . A. Het besluit: werking en aard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Nietigheid van besluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Nietigheidsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Vormelijke onregelmatigheid die het besluit heeft kunnen beïnvloeden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Schending regels over werkwijze vergadering en vergadering buiten de agenda met bedrieglijk opzet . . . .
415 415 417 417 417 417 417 418
440
Intersentia
xxv
419 420 420 422 423 424 425 425 426 426 427 428 428 429 430 431 432 432 433 434 435 436 436 438 438 438 439 439
Inhoud
3. 4. 5. 6.
c. Opmerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Bevoegdheidsoverschrijding en misbruik van bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Uitoefening van krachtens een wettelijke bepaling buiten het W.Venn. opgeschorte stemrechten . . . . . . . . . . f. Enige andere reden in het W.Venn. vermeld . . . . . . . . . . . g. Opmerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vordering tot nietigverklaring. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gevolgen van de nietigheid – rechten van een derde te goeder trouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vordering tot opschorting van het vernietigbare besluit . Regularisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
441 441 443 443 444 444 445 446 447
DEEL 6. AANDELEN Hoofdstuk 1. Definitie, kenmerken en indelingen van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451 I. II.
III.
xxvi
Definitie van het begrip aandeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kenmerken van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Deel van het kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Een bundel rechten en plichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het individueel controlerecht van de aandeelhouder of vennoot bij gebreke van benoeming van een commissaris en het vraagrecht van de aandeelhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Individueel controlerecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Vraagrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Waardepapier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Beslagbaar vermogensbestanddeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Onderverdelingen van aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Indeling van aandelen naar de vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het aandeel op naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het toonderaandeel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Omzetting in aandelen op naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Verlies of diefstal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Vermeldingen op toonderaandelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . f. Afschaffing van effecten aan toonder . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het gedematerialiseerd aandeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Omzetting in aandelen op naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
451 453 453 454 454
455 455 458 461 461 462 462 463 463 465 465 466 466 467 467 468 469 469
Intersentia
Inhoud
c. Overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Mede-eigendomsrecht van de effectenhouders . . . . . . . . . B. Indeling van aandelen volgens de aard van het verleende recht. . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De effecten in de BVBA en CV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De effecten in de NV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. De kapitaalaandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Aandelen zonder stemrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Winstbewijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Obligaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f. Converteerbare obligaties en warrants. . . . . . . . . . . . . . . .
469 470 470 470 471 471 471 472 472 475 477 478
Hoofdstuk 2. Overdracht van aandelen op naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 I. II.
III.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Overdracht van aandelen in de personenvennootschappen. . . . . . . . . . A. Regel: aandelen zijn niet overdraagbaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Afwijkende statutaire regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Totstandkoming van de overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Tegenwerpelijkheid van de overdracht tegenover de vennootschap of de medevennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Overdracht van aandelen in de kapitaalvennootschappen . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Mogelijkheid tot overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Wettelijke beperkingen op de overdracht van aandelen? . . . . . . . . 1. Geen beperkingen voor aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Beperking voor winstbewijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Contractuele overdraagbaarheidsbeperkingen in NV: bedingen van onvervreemdbaarheid, goedkeurings- en voorkoopclausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onvervreemdbaarheids-, goedkeurings- en voorkoopclausules: begripsomschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Onvervreemdbaarheidsbedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Goedkeuringsclausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Voorkoopclausules. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Combinaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Optiecontracten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Geldigheid van onoverdraagbaarheidsbedingen, goedkeurings- en voorkoopclausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
484 485 485 486 486 487 487 487 488 488 488 489
489 491 492 492 493 494 495 495 496
xxvii
Inhoud
a.
E. F.
G.
H.
I. J.
Geldigheid in het algemeen – toepassingsgebied regeling W.Venn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Onoverdraagbaarheidsbedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Goedkeurings- en voorkoopclausules . . . . . . . . . . . . . . . . d. Bijzondere regeling in het raam van een openbaar bod . e. De sanctie: nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Tegenwerpelijkheid van onoverdraagbaarheidsbedingen, goedkeurings- en voorkoopclausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Totstandkoming van de overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tegenwerpelijkheid van de overdracht aan de vennootschap: het aandeelhoudersregister. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De regel: tegenwerpelijkheid na inschrijving in het aandeelhoudersregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verplichting tot het aanhouden van een aandeelhoudersregister, modaliteiten van het register en inzagerecht . . . . . . . 3. De verplichting tot inschrijving in het register . . . . . . . . . . . . 4. Wijze van inschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Certificaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Inschrijving in het aandeelhoudersregister vs. geldigheid en uitvoering van de overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Bewijswaarde van het register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bijzonder probleem: de overdracht van nog niet volstorte aandelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. BVBA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Contractuele garanties bij de overdracht van aandelen . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Context van de contractuele garanties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Enkele voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Contractuele voorwaarden verbonden aan de overdracht van aandelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegde rechtbank voor geschillen over de overdracht van aandelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
496 497 497 498 499 499 501 502 502 503 503 504 505 505 505 506 507 507 508 510 510 511 512 513 514
Hoofdstuk 3. Certificering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 I. II. III. IV.
xxviii
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De regeling van certificering in het W.Venn. – Toepassingsgebied . . . . Rechten en plichten van de emittent van de certificaten . . . . . . . . . . . . Rechten en plichten van de certificaathouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
516 516 517 518
Intersentia
Inhoud
Hoofdstuk 4. De openbaarmaking van belangrijke deelnemingen (‘transparantie’) . . . . . . . 521 I. II. III. IV. V.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kennisgevingsplicht in de genoteerde NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Optionele kennisgevingsplicht in de niet-genoteerde NV . . . . . . . . . . . Kennisgevingsplicht in het raam van de witwaswetgeving . . . . . . . . . . Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
521 522 523 523 524
Hoofdstuk 5. Openbaar overnamebod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525 DEEL 7. KAPITAAL IN DE KAPITAALVENNOOTSCHAPPEN Hoofdstuk 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531 Hoofdstuk 2. Begrip en functie van het kapitaal – Onderscheid met andere vennootschapsrechtelijke rechtsfiguren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 I. II.
III.
Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Functie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bescherming van schuldeisers van de vennootschap. . . . . . . . . . . . B. Afbakening van rechten en plichten van aandeelhouders of vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verhouding tussen kapitaal en andere vennootschapsrechtelijke rechtsfiguren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Verhouding kapitaal – inbrengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verhouding kapitaal – beperking van gehoudenheid . . . . . . . . . . . C. Verhouding kapitaal – rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Aan kapitaal verwante begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
533 535 535 537 537 537 538 538 539
Hoofdstuk 3. Vorming en verhoging van het kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541 I. II.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Omvang van het kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Minimumkapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Minimumkapitaal blijft gelden tijdens het bestaan van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
541 542 542 542 542 543 xxix
Inhoud
III.
IV.
xxx
3. Minimumkapitaal vs. gestort kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Oprichtersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Toereikend kapitaal – Regeling van het financieel plan . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het financieel plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Oprichtersaansprakelijkheid i.v.m. het financieel plan . . . . . . 4. Kennelijk ontoereikend kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Omvang van de oprichtersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . 6. Wie kan vorderen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wijze van kapitaalvorming en controle op de kapitaalvorming . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De vorming van het kapitaal met inbrengen in geld . . . . . . . . . . . . C. De vorming van het kapitaal met inbrengen in natura . . . . . . . . . . 1. Inleiding en ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De regel inzake de waardering van inbrengen in natura . . . . a. Vrije waardering door de promotoren . . . . . . . . . . . . . . . . b. Deskundige beoordeling door een bedrijfsrevisor . . . . . . c. Onenigheid tussen de oprichters en de bedrijfsrevisor . . d. Publiciteitsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Uitzondering op de revisorale verslagplicht voor bepaalde inbrengen in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Quasi-inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Revisorale verslagplicht – goedkeuring algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Uitzonderingen op de revisorale verslagplicht . . . . . . . . . . . . . 4. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. De vorming van het kapitaal door opneming van reserves . . . . . . Bevoegd orgaan voor kapitaalvorming: algemene vergadering vs. raad van bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Regel: kapitaalverhoging door de algemene vergadering . . . . . . . . B. Uitzondering: kapitaalverhoging door de raad van bestuur in NV (“toegestaan kapitaal”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gedelegeerd karakter van de bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vereiste van voorafgaande machtiging door de algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Absoluut verboden kapitaalverhogingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Relatief verboden kapitaalverhogingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Redactie van een bijzonder verslag vóór invoering of hernieuwing van het toegestaan kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . .
543 544 545 546 546 547 549 550 551 551 551 552 553 554 555 555 555 557 557 558 558 559 560 561 561 561 562 565 565 565 566 567 568 568 569 570
Intersentia
Inhoud
7. 8.
Vermeldingen in het jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bijzondere hypothese: “lamlegging” van de raad van bestuur bij een openbaar overnamebod . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Techniek van de kapitaalvorming: inschrijving en plaatsing van aandelen – voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inschrijving op aandelen en plaatsing van aandelen en kapitaal . . 1. Inschrijving op aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Plaatsing van aandelen en kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Opmerking (1): Uitgifte van aandelen onder de pari-waarde 4. Opmerking (2): Uitgifte van aandelen boven de pariwaarde (uitgiftepremie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwaarden voor de inschrijving op aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vaste en onvoorwaardelijke inschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het geplaatst kapitaal moet door geldige inschrijvingen zijn gedekt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verbod tot inschrijving op eigen aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . VI. Publiciteitsregels inzake kapitaal en inbrengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII. Sanctie voor gebrekkige kapitaalvorming: oprichtersaansprakelijkheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De oprichter als aanknopingspunt van oprichtersaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Rechtskarakter en aard van de oprichtersaansprakelijkheid . . . . . D. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII. Voorkeurrecht en recht van voorrang van oude aandeelhouders bij kapitaalverhoging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Het voorkeurrecht bij kapitaalverhoging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip en ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wie geniet het voorkeurrecht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Niet reduceerbaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Uitoefeningstermijn – recht van derden om in te tekenen . . . 5. Verhandelbaarheid van het voorkeurrecht . . . . . . . . . . . . . . . . C. Beperking of opheffing van het voorkeurrecht door de algemene vergadering in de NV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Principe en ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bijzondere beslissing algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . 3. Beperking of opheffing ten gunste van een of meer bepaalde personen die geen personeelsleden zijn . . . . . . . . . . 4. Afstand van het voorkeurrecht door de oude aandeelhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
571 572 574 574 574 575 575 577 579 579 579 580 581 582 582 583 584 584 585 586 586 586 587 587 587 588 589 589 589 589 590
xxxi
Inhoud
5.
Bijzonder vraagstuk: vaste overname door een financieel syndicaat en het voorkeurrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591 D. Recht van voorrang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591 Hoofdstuk 4. Behoud van kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593 I. II.
III.
xxxii
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bestemming van de winst en beperkingen op de winstuitkering . . . . . A. Bestemming van de winst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bevoegd orgaan – wijze van verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De vormen van winstbestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het recht van de aandeelhouders op een deel van de winst . . a. Omvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Verhouding met de beslissing van de algemene vergadering over de bestemming van de winst . . . . . . . . c. Concretisering van het recht op winst – betaalbaarstelling van de winst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Betaling in geld, in natura, keuzedividend . . . . . . . . . . . . e. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Beperkingen op de winstuitkering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Geen uitkering ten laste van het kapitaal en de onuitkeerbare reserves . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Wettelijke formulering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het begrip “nettoactief” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Uitkeerbare winst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Strengere regel bij uitkering van dividenden en/of tantièmes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Welke jaarrekening is relevant? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Sanctie bij overtreding van het uitkeringsverbod . . . . . . . . . . C. De uitkering van interimdividenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip “interimdividend” en ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Potentieel kapitaalaantastend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Strikte wettelijke procedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Voorafgaande machtiging door algemene vergadering . . b. Bijzondere berekeningsregel inzake uitkeerbaarheid . . . c. Tussentijdse staat van activa en passiva . . . . . . . . . . . . . . . d. Voorwaarden inzake de timing van het interimdividend. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Te hoog interimdividend (a posteriori) – sanctie bij overtreding art. 618 W.Venn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De verkrijging door de vennootschap van eigen effecten . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
593 593 594 594 594 595 595 596 596 597 598 598 600 600 601 601 602 602 603 604 605 606 606 606 607 608 608 609 610 612
Intersentia
Inhoud
IV.
B. Motieven voor de verkrijging van eigen effecten . . . . . . . . . . . . . . . C. Problemen i.v.m. de verkrijging van eigen effecten . . . . . . . . . . . . . D. Wettelijke regeling: de verkrijging van eigen effecten door de vennootschap is toegelaten onder voorwaarden – Voorafgaande opmerkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorafgaande algemene opmerkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Wettelijke voorwaarden voor de verkrijging van eigen effecten . . 1. Voorafgaand besluit van de algemene vergadering . . . . . . . . . a. De regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Maximaal aantal te verkrijgen effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voor verkrijging uitgetrokken bedrag moet uitkeerbaar zijn 4. Alleen volgestorte aandelen komen in aanmerking . . . . . . . . 5. Gelijke behandeling van de effectenhouders . . . . . . . . . . . . . . a. De regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Kennisgevingsplicht voor de genoteerde NV . . . . . . . . . . . . . . F. Algemene uitzonderingen op de toepasselijkheid van de wettelijke voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verkrijging in uitvoering van een kapitaalvermindering . . . . 2. Verkrijging onder algemene titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verkrijging krachtens gedwongen verkoop. . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verkrijging ter afbouw van kruisparticipaties . . . . . . . . . . . . . G. Statuut van de verkregen effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Schorsing stemrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Mogelijkheid om dividendrecht te schorsen . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vorming van een onbeschikbare reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Publiciteit in het jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Verder verloop: vervreemding van de verkregen eigen effecten . . . 1. Vervreemdingsplicht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorafgaand besluit van de algemene vergadering . . . . . . . . . a. De regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Dochtervennootschappen (NV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . J. Inpandneming van eigen effecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De financiering van de verwerving van eigen effecten door derden (“financiële bijstand”, “financial assistance”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
613 613
615 615 615 616 617 617 618 618 619 619 619 619 620 620 621 621 621 621 622 622 622 622 623 623 623 624 624 624 624 625 625 627 628 629 630
xxxiii
Inhoud
V.
VI.
xxxiv
C. Wettelijke regeling: financiële bijstand is toegestaan onder voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630 1. Regel: financiële bijstand is mogelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631 2. Strikte voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632 3. Uitzonderingen op de toepasselijkheid van de voorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633 a. Management buy-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633 b. Kredietinstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635 4. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635 Kapitaalvermindering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635 A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636 B. Begrip kapitaalvermindering, vormen en motieven . . . . . . . . . . . . 637 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 2. Vormen van kapitaalvermindering en motieven . . . . . . . . . . . 637 a. Formele kapitaalvermindering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 b. Reële kapitaalvermindering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639 C. Kapitaalvermindering = statutenwijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639 D. Gelijke behandeling van de aandeelhouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640 E. Bijkomende wettelijke procedure voor de reële kapitaalvermindering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641 2. Garantierecht oude schuldeisers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642 3. Recht van de vennootschap om de oude schuldeisers te betalen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643 4. Geschillenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644 5. Schorsing van de uitvoering van de kapitaalvermindering lopende de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644 6. Opmerking: reële kapitaalvermindering tot beneden het minimumkapitaal is onmogelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645 F. Bijzonderheden voor de formele kapitaalvermindering . . . . . . . . . 645 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645 2. Uitgangspunt: geen schuldeiserbescherming . . . . . . . . . . . . . . 646 3. Uitwerking in de verschillende hypothesen . . . . . . . . . . . . . . . 647 a. Kapitaalvermindering ter aanzuivering van een geleden verlies. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 b. Kapitaalvermindering om een reserve aan te leggen voor voorzienbaar verlies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 c. Kapitaalvermindering om een onbeschikbare reserve te vormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648 d. Kapitaalvermindering beneden het minimumkapitaal . . 648 Aflossing van het kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650 A. Begrip en ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
Intersentia
Inhoud
B. Bewijzen van deelgerechtigdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Voorwaarden voor de aflossing van kapitaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII. Verlies van kapitaal (alarmbelprocedure) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Alarmbelprocedure inzake verlies van kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Daling nettoactief tot minder dan de helft van het maatschappelijk kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Buitengewone algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Oproeping van de algemene vergadering – bijzonder verslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Ontbreken bijzonder verslag: nietigheid beslissing algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Gebrekkige bijeenroeping algemene vergadering: vermoeden van bestuurdersaansprakelijkheid . . . . . . . . . e. Verhouding aansprakelijkheid wegens gebrekkige bijeenroeping algemene vergadering – bestuurdersaansprakelijkheid wegens overtreding van het W.Venn. . f. Titularis van de vordering bij faillissement: curator . . . . 3. Daling nettoactief tot minder dan een vierde van het maatschappelijk kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Daling nettoactief tot beneden het minimumkapitaal . . . . . . VIII. Kruisparticipaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip kruisparticipatie, ratio en beoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Wettelijke regeling: kruisparticipaties zijn toegelaten . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kruisparticipaties tussen moeder en dochter . . . . . . . . . . . . . . a. Drempel van 10% in de moeder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Kennisgevingsplicht en transparantie . . . . . . . . . . . . . . . . c. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. De regeling over de verkrijging van eigen effecten geldt aanvullend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e. Opmerking: stroomopwaartse en stroomafwaartse participatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Kruisparticipaties tussen onafhankelijke vennootschappen . a. Drempel van 10% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Kennisgevingsplicht – Verwervingsverbod . . . . . . . . . . . . c. Transparantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
651 652 653 653 653 655 656 656 657 657 658
659 660 660 661 661 662 663 663 664 664 665 665 665 666 666 666 667 667 668
xxxv
Inhoud
DEEL 8. RECHTSVORMOVERSCHRIJDENDE NORMERING Hoofdstuk 1. Componenten van rechtsvormoverschrijdende normering . . . . . . . . . . . . . . . . 671 I. II. III. IV.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Opsomming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grootte van vennootschappen en groepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vennootschapsgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Geen wettelijk uitgebouwd recht van de vennootschapsgroepen . B. Definities uit het W.Venn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
671 671 672 673 673 677
Hoofdstuk 2. Consolidatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681 I. II. III. IV.
Evolutie en belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Betekenis en nut van de geconsolideerde jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . Juridische aspecten van een geconsolideerde jaarrekening . . . . . . . . . . Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Ruim toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verticale consolidatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Horizontale consolidatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. De geconsolideerde jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VI. Het jaarverslag bij de geconsolideerde jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . VII. Mededeling, controle en openbaarmakingsverplichtingen van de geconsolideerde jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII. Consolidatiemethoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De integrale consolidatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De evenredige consolidatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Vermogensmutatiemethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX. Invloed van IAS/IFRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . X. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
681 682 683 684 684 685 687 688 689 689 690 691 691 692 692 694
DEEL 9. BOEKHOUD- EN JAARREKENINGRECHT EN CONTROLE Hoofdstuk 1. Normering inzake boekhouding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699 I.
xxxvi
Bronnen van het Belgische boekhoudrecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699 A. Het Belgisch positief recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699 B. De Europese invloed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700 Intersentia
Inhoud
II. III. IV.
Algemene beginselen inzake boekhouding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701 Aanvullende regels voor een volledige boekhouding . . . . . . . . . . . . . . . 701 Aanvullende regels voor een vereenvoudigde boekhouding . . . . . . . . . 702
Hoofdstuk 2. De jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705 I. II. III. IV. V.
Bronnen van het Belgische jaarrekeningrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Componenten van de jaarrekening en beginselen inzake de jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Redactie en goedkeuring van de jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Neerlegging, openbaarmaking en sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
705 705 706 710 713
Hoofdstuk 3. Het jaarverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715 I. II. III.
IV. V.
Rekenschap over het beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vorm en inhoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Wet deugdelijk bestuur (art. 96 § 2 en 3 W.Venn.): meer omstandige informatie in het jaar verslag, en opname van een remuneratieverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Terbeschikkingstelling van de aandeelhouders en behandeling op de algemene vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Neerlegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
715 716 716 716
718 720 721
Hoofdstuk 4. Controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723 I. II. III.
Wettelijk kader: evolutie naar strenge professionalisering . . . . . . . . . . . De verplichting tot benoeming van een commissaris (bedrijfsrevisor in de ondernemingsraad) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Taak van de commissaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Controle op de jaarrekening en op de geconsolideerde jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Het commissarisverslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Gewichtige en overeenstemmende feiten bij ondernemingen in moeilijkheden (art. 138 W.Venn.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Occasionele taken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Optreden ten aanzien van de werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
723 725 727 727 730 732 735 735
xxxvii
Inhoud
IV.
Statuut van de commissaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Benoeming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bedrijfsrevisoren: natuurlijke personen of rechtspersonen met een vaste vertegenwoordiger . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bevoegd orgaan tot benoeming: algemene vergadering . . . . . B. Onafhankelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bezoldiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Termijn van drie jaar en ontslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Bevoegdheden van de commissaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. College van commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Gronden van aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Begrenzing van de aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Gronden van beëindiging van de aansprakelijkheid van de commissaris. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
737 737 737 738 740 742 744 746 751 751 751 755 756
DEEL 10. CONFLICTEN IN DE VENNOOTSCHAP Hoofdstuk 1. Conflicten oplosbaar in de schoot van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759 I. II. III. IV.
Conflicten in de raad van bestuur (NV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Conflicten naar aanleiding van of in de algemene vergadering . . . . . . Het vraagrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Individuele onderzoeks- en controlebevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . .
759 760 762 762
Hoofdstuk 2. Conflicten in de vennootschap, oplosbaar door een beroep op de rechter . . . . 763 I. II.
III. IV.
Afbakening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763 Procedures in kort geding met een impact op het bestuur van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763 A. Algemeen: kort geding in vennootschapszaken . . . . . . . . . . . . . . . . 763 B. Toepassingen in de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766 1. Voorlopig bewindvoerder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766 2. Gerechtelijk sekwester . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768 3. Expert-bewaarnemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 771 4. Lasthebber ad hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772 Het vennootschappelijk deskundigenonderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 774 De geschillenregeling (uitsluiting en uittreding) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775 A. Inleiding: het succesnummer van de conflicten . . . . . . . . . . . . . . . . 776 B. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777 C. Het verschil tussen uitsluiting en uittreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778
xxxviii
Intersentia
Inhoud
D. Vorderingen en tegenvorderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. De gegronde redenen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Meervoud: gegronde redenen en geen vereiste van fout . . . . . 2. Invulling van de open norm “gegronde redenen” . . . . . . . . . . F. Bevoegde rechtbank. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Prijsbepaling en peildatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
782 782 782 783 785 786
Hoofdstuk 3. De gedwongen verkoop van effecten – De uitkoopregeling (art. 513 W.Venn.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789 I. II.
Inleiding: nut van de uitkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De NV die publiek beroep doet of heeft gedaan op het spaarwezen (art. 513 § 1 W.Venn.): 95% en openbaar bod tot uitkoop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De NV die geen publiek beroep doet of heeft gedaan op het spaarwezen (art. 513 § 2 W.Venn.): 95%, openbaar bod tot uitkoop, weigeringsrecht van de minderheidsaandeelhouder . . . .
789 790
790
791
DEEL 11. ONTBINDING EN VEREFFENING VAN DE VENNOOTSCHAP Hoofdstuk 1. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795 I. II.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oorzaken van ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Ontbinding van rechtswege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verstrijken van de duur van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . 2. Verwezenlijking of onmogelijkheid tot verwezenlijking van het vennootschapsdoel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het overlijden van een vennoot of faillissement / gerechtelijke reorganisatie van een vennoot . . . . . . . . . . . . . . . 4. Wegvallen van de zaakvoerder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Ontbreken van het pluraliteitsvereiste tijdens het bestaan – eenhoofdigheid – specifiek geval van de coöperatieve vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gerechtelijke ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De gerechtelijke ontbinding om wettige redenen. . . . . . . . . . . a. Het ultieme redmiddel van dwingend recht . . . . . . . . . . . b. Wie kan de procedure instellen, en tegen wie? . . . . . . . . . c. Wettige redenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
795 796 796 796 798 800 802
802 802 803 803 805 807
xxxix
Inhoud
d. Vonnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gerechtelijke ontbinding van niet meer actieve vennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Gerechtelijke ontbinding wegens daling van het nettoactief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Vrijwillige ontbinding en ontbinding op verzoek van een vennoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De vrijwillige ontbinding: algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bijzondere procedure bij vrijwillige ontbinding van NV, BVBA, CVBA, Comm.V, SE en SCE. . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Het voorstel tot ontbinding van NV, BVBA, CVBA, Comm. VA, SE en SCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Staat van activa en passiva en controle van de staat van activa en passiva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Informatie aan de aandeelhouders en controle van de externe wettigheid door de notaris . . . . . . . . . . . . d. Sancties bij ontbreken van de verslagen of bij misbruik van bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Opzeg van een vennootschap van onbepaalde duur zonder rechtspersoonlijkheid of met onvolkomen rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vereniging van alle aandelen in één hand in NV en BVBA (pro memorie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
809
2.
III.
809 811 812 812 813 813 813 814 815
816 817
Hoofdstuk 2. Vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819 I. II.
xl
Inleiding: verschil tussen vennootschap zonder en vennootschap met rechtspersoonlijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Behoud van de rechtspersoonlijkheid onder een bijzondere vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Realisatie van het actief, aanzuivering van het passief en verdeling van het vereffeningssaldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Drievoudige taak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Handelingen van de vereffenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Samenloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Periodieke verslagplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Jaarrekening en jaarlijkse algemene vergadering (art. 193 W.Venn.) en commissaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Het vereffeningsdossier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Deficitaire vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
822 824 824 825 825 825 827 828 829 831 831
Intersentia
Inhoud
III.
IV.
De vereffenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De benoeming van vereffenaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De suppletiefrechtelijke regel bij gebreke aan benoeming van vereffenaars: louter passieve vertegenwoordiging . . . . . . 2. Benoeming van de vereffenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De bevestiging van de benoeming van de vereffenaar door de rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Handelingen van de vereffenaar tussen de benoeming en de bevestiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Weigering vanwege de rechtbank: de alternatieve kandidaat-vereffenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Beëindiging van het mandaat van de vereffenaar . . . . . . . . . . B. De vereffenaar als orgaan van de vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . Afsluiting van de vereffening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het plan voor de verdeling van de activa en de controle door de rechtbank van dit plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verdeling van het vereffeningssaldo onder de aandeelhouders . . . C. Neerleggen van de rekeningen en controle door de commissaris (bedrijfsrevisor, accountant) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. De algemene vergadering, het tot afsluiting bevoegde orgaan . . . . E. Gevolgen van de sluiting van de vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Ontbinding en vereffening in één akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
832 832 832 834 835 840 841 842 843 844 844 848 849 850 851 854
DEEL 12. HERSTRUCTURERING: FUSIE, SPLITSING EN DE INBRENG VAN EEN ALGEMEENHEID OF VAN EEN BEDRIJFSTAK Hoofdstuk 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 859 Hoofdstuk 2. Fusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861 I.
II.
Binnenlandse fusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Basisvoorwaarden en gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Soorten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grensoverschrijdende fusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
861 861 861 863 865 866
xli
Inhoud
Hoofdstuk 3. Splitsing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869 I. II. III. IV.
Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Basisvoorwaarden en gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
869 870 870 871
Hoofdstuk 4. Inbreng van een algemeenheid of van een bedrijfstak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873 I. II.
Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873 Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873
DEEL 13. BIJKANTOREN Hoofdstuk 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877 Hoofdstuk 2. Openbaarmakingsverplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879 Trefwoordenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
xlii
Intersentia
