Inhoud. VOORWOORD... v. AFKORTINGEN... xix

Inhoud VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v AFKORTINGEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xix

DEEL I. INLEIDING HOOFDSTUK 1. WAT IS SOCIAAL RECHT? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 § 1. Een eigen rechtstak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 § 2. Onderscheid tussen arbeidsrecht en sociale zekerheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 § 3. Zelfstandige arbeid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 § 4. De ambtenaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 4.1. Publiekrechtelijk statuut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 4.2. Contractuelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 4.3. Vastheid van betrekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 4.4. Copernicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 § 5. Cijfergegevens over de arbeidsmarkt in België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 HOOFDSTUK 2. DE HANDHAVING VAN HET SOCIAAL RECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Moeilijke handhaving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De arbeidsgerechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De arbeidsauditoraten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. De arbeidsinspectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Het sociaal strafrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Informatisering en internationalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15 15 15 16 17 18 19

HOOFDSTUK 3. DE BRONNEN VAN HET SOCIAAL RECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Klassieke nationale bronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Eigen rechtsvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. De eigen hiërarchie in de Wet van 1968 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Complexe hiërarchie na 1968. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De internationale arbeidsorganisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21 21 21 21 22 23

Intersentia

vii

Inhoud

§ 4. De Europese Unie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 § 5. Andere internationale bronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 HOOFDSTUK 4. HET TAALGEBRUIK IN ARBEIDSVERHOUDINGEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 § 1. Het taaldecreet 1973. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 § 2. Wat regelt het decreet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 DEEL II. DE AANWERVING EN HET SLUITEN VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST HOOFDSTUK 1. ENKELE VOORAFGAANDE BESCHOUWINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 HOOFDSTUK 2. REGELS BIJ DE AANWERVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De precontractuele fase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Reglementering werkaanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Gelijkheid man-vrouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. De Wet van 10 mei 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Handhaving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Cao nr. 38/38bis/38ter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Kosten van de sollicitatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Gedragsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Sancties op precontractuele fouten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De Antidiscriminatiewet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31 31 32 32 32 34 35 35 35 36 36

HOOFDSTUK 3. TEWERKSTELLING VAN BUITENLANDSE ARBEIDSKRACHTEN . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Een fundamenteel onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Werknemers uit niet-EER-landen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. De vereiste documenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Wanneer kan men een arbeidskaart krijgen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. EER-werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Een Europees sociaal grondrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Staatsbelang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Tijdelijke tewerkstelling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Sociale dumping of arbeidsmarktbescherming? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Toepassing van buitenlands arbeidsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Detacheringsrichtlijn en detacheringswet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39 39 39 39 40 42 42 43 44 44 44 46

viii

Intersentia

Inhoud

HOOFDSTUK 4. DE ARBEIDSOVEREENKOMST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De bekwaamheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bewijsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Wat is ondergeschikt verband? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. De kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Wettelijke vermoedens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Betwistingen in de praktijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De schijnzelfstandigen en schijnwerknemers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bijlage: De Unizo-formule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. De Arbeidsrelatieswet 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Fiscale inkomsten en sociale bijdragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Vergelijking van de socialezekerheidsbijdragen zelfstandigen-bedienden . . . 8.1. Sociale bijdragen zelfstandigen 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Sociale bijdragen bedienden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47 47 47 48 48 49 50 50 52 54 54 55 57 57 58

HOOFDSTUK 5. SOORTEN ARBEIDSOVEREENKOMSTEN VOLGENS DE AARD VAN HET WERK . . § 1. Het onderscheid tussen werklieden en bedienden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Het belang van het onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Praktische moeilijkheden en kritiek op het onderscheid . . . . . . . . . . . . . § 2. De arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Cliënteel opsporen en bezoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Onderhandelen en sluiten van overeenkomsten over zaken . . . . . . . . . . 2.4. Voor rekening en in naam van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Onder het gezag van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.6. Toepasselijke wetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Andere bijzondere overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61 61 61 62 63 63 63 64 64 65 65 65 66

HOOFDSTUK 6. SOORTEN ARBEIDSOVEREENKOMSTEN VOLGENS DE DUUR VAN DE OVEREENKOMST. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Onbepaalde tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bepaalde tijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Opeenvolgende overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Vormvereisten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Einde van de overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

67 67 67 67 68 69 70

Intersentia

ix

Inhoud

§ 3. Duidelijk omschreven werk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. De arbeidsovereenkomst voor vervanging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70 71 71 72

HOOFDSTUK 7. BIJZONDERE SCHRIFTELIJK VAST TE LEGGEN BEDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Proefbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Vormvereisten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Duur van de proeftijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4. Schorsing van de proeftermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5. Eenmaligheid van de proef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.6. Einde van de proef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Concurrentiebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Alleen bij bepaalde vormen van ontslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Alleen bij een hoog loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Inhoudelijke beperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Compenserende vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Delcrederebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Borgsom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Verboden bedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. Het scheidsrechterlijk beding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2. Het wijzigingsbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3. De levenslange binding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4. Ontbindende voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Betwiste bedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1. Opzeggingstermijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Schadebeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73 73 73 74 74 74 75 75 76 76 76 77 77 77 78 78 79 79 79 80 81 81 81 82

HOOFDSTUK 8. ARBEIDSMARKT EN FLEXIBILITEIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

DEEL III. TEWERKSTELLEN HOOFDSTUK 1. PLICHTEN VAN DE WERKGEVER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De essentiële elementen van de arbeidsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Respect voor de werknemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Algemeen principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x

89 89 89 89

Intersentia

Inhoud

2.2. 2.3.

Veiligheid en gezondheid beschermen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 2.4. Bescherming van de persoonlijke levenssfeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 2.5. Parenthesis: privacy en e-mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 § 3. Betalen van het loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 3.1. Het begrip loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 3.2. De Loonbeschermingswet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 3.3. De hoogte van het loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 3.4. Veranderlijk loon en commissieloon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 3.5. Werknemersparticipatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 § 4. De arbeidsduur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 4.1. Arbeidsduur en flexibiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 4.2. Wat is arbeidstijd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 4.3. Zondagsrust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 4.4. Nachtarbeid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 4.5. Wekelijkse arbeidsduur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 4.6. Deeltijdse arbeid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 § 5. Andere verplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 HOOFDSTUK 2. DE SCHORSING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Wat is schorsing? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Wat is de loonwaarborg? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De wettelijke schorsingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Het gewaarborgd dagloon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Ziekte of ongeval. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Bescherming tijdens zwangerschap en moederschap. . . . . . . . . . . . . . 3.4. Gerechtvaardigde afwezigheden en verlof om dwingende redenen . . 3.5. Jaarlijkse vakantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6. Feestdagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.7. Andere wettelijke schorsingsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Niet wettelijk voorziene schorsingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

103 103 103 104 104 105 106 107 108 109 109 110

HOOFDSTUK 3. DE PLICHTEN VAN DE WERKNEMER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Arbeid verrichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Geen concurrentie aandoen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. De burgerlijke aansprakelijkheid van de werkgever . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. De immuniteit van de werknemer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111 111 111 112 112 112

Intersentia

xi

Inhoud

HOOFDSTUK 4. DE VERJARING IN HET ARBEIDSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 § 1. De verjaringstermijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 § 2. De procedureval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

DEEL IV. BEËINDIGING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST HOOFDSTUK 1. ALGEMENE WIJZEN VAN BEËINDIGING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Is algemeen ook gewoon? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Beëindiging door wederzijdse toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De ontbindende voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Gerechtelijke ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Overmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1. Wat is overmacht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Het praktische belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. Geen overmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Overgang van de onderneming. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

121 121 121 123 124 125 126 126 126 127 128

HOOFDSTUK 2. DE OPZEGGING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Wat is opzegging? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Begrip opzegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Hoe lang moeten opzeggingstermijnen zijn? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Opzegging en ontslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4. Opzegging en anciënniteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De vorm van opzegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De inhoud van de opzeggingsbrief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Sanctie: nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De opzeggingstermijnen voor werklieden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. Ingangsdatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2. Duur van de opzeggingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Opzeggingstermijnen voor bedienden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1. Ingangsdatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Hogere en lagere bedienden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. Opzeggingstermijnen voor de lagere bedienen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4. Opzeggingstermijnen voor hogere bedienden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5. De praktijk van de arbeidsrechtbanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6. Opzegging bij het bereiken van de pensioenleeftijd . . . . . . . . . . . . . . . . .

129 129 129 129 130 130 131 132 132 133 133 133 135 135 135 136 136 137 139

xii

Intersentia

Inhoud

6.7. Opzegging door de hogere bediende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.8. Tegenopzegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Schorsing van de opzegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Rechten en plichten gedurende de opzeggingsperiode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 9. Outplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

140 141 144 144 145

HOOFDSTUK 3. DE OPZEGGINGSVERGOEDING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Forfaitair karakter van de opzeggingsvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Basis van de opzeggingsvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Verlies, verjaring en afstand van de opzeggingsvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Verlies van de opzeggingsvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Verjaring. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Afstand van de opzeggingsvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Vergelijking opzegging en betaling opzeggingsvergoeding. . . . . . . . . . . . . . . .

147 147 148 149 149 149 149 150

HOOFDSTUK 4. ONTSLAG WEGENS EEN DRINGENDE REDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Wat is een dringende reden?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Vormvereisten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. De termijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Indien de dringende reden niet aanvaard wordt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Indien de dringende reden aanvaard wordt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

151 151 153 153 153 156 156 156

HOOFDSTUK 5. IMPLICIET ONTSLAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Wat is impliciet ontslag? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

159 159 160 161

HOOFDSTUK 6. BEPERKINGEN VAN HET ONTSLAGRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Misbruik van ontslagrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Willekeurig ontslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Bijzondere bescherming tegen ontslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Zwangerschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Ziekte of ongeval. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Politiek verlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

163 163 163 164 165 165 166 166

Intersentia

xiii

Inhoud

4.4. Nieuwe technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5. Tijdskrediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6. Betaald educatief verlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.7. Preventieadviseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.8. Werknemers in nachtarbeid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.9. Leden-werknemers van ondernemingsraad en CPBW . . . . . . . . . . . . . 4.10. De vakbondsafvaardiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.11. Klagers tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag . . . 4.12. Klagers inzake gelijke behandeling man/vrouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.13. Klagers op grond van Antidiscriminatiewet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De uitwinningsvergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. Wat is de uitwinningsvergoeding?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3. Bedrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

166 167 167 167 167 167 168 168 168 168 169 169 169 170

DEEL V. HET COLLECTIEF ARBEIDSRECHT HOOFDSTUK 1. DE SPELERS: DE SOCIAALECONOMISCHE PARTNERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De representatieve organisaties van werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Welke zijn die organisaties? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Het begrip “representatief” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Het probleem van het juridisch statuut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. De bevoegdheden van de representatieve organisaties . . . . . . . . . . . . . 2.5. Voordelen voor gesyndiceerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De representatieve organisaties van werkgevers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

173 173 173 173 174 176 177 177 178

HOOFDSTUK 2. DE VERHOUDINGEN VAN WERKGEVERS EN WERKNEMERS OP HET VLAK VAN DE ONDERNEMING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De vakbondsafvaardiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Geen wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Oprichting en samenstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Bevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Statuut van de afgevaardigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De ondernemingsraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. De oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Samenstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

179 179 179 179 180 180 181 182 182 184

xiv

Intersentia

Inhoud

3.3. Sociale verkiezingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. De bevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De ontslagbescherming van de werknemersvertegenwoordigers. . . . . . . . . 5.1. Algemeen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2. Duur van de bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3. Ontslag om technische of economische redenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4. Ontslag wegens dringende reden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.5. De pijnlijke rekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184 185 187 188 188 189 189 190 191

HOOFDSTUK 3. DE VERHOUDING TUSSEN WERKNEMERS- EN WERKGEVERSORGANISATIES OP HOGER VLAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De paritaire comités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Samenstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De Nationale Arbeidsraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Oprichting en samenstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

193 193 193 194 194 194 194 195

HOOFDSTUK 4. DE COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Het belang van de cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Het sluiten van een cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Werkingssfeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Inhoud van de cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Algemeenverbindendverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

197 197 198 198 199 199

HOOFDSTUK 5. STAKING EN LOCK-OUT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 § 1. De staking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 1.1. Definitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 1.2. Types van stakingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 1.3. Staking en bemiddeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 1.4. Gevolgen van de staking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 1.5. De bedrijfsbezetting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 1.6. Eenzijdige verzoekschriften en dwangsommen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 1.7. Staking in cijfers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 § 2. Lock-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 ENKELE INTERESSANTE WEBSITES EN LINKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Intersentia

xv