Inhoud
Voorwoord
Handboek Corporate Finance & Treasury Een verantwoording 15 deel a deel b deel c deel d deel e deel f
De interne en externe omgeving van Corporate Finance en Treasury Vermogenskosten 18 Selectie van bedrijfsactiviteiten 21 Werkkapitaalbeheer 24 Financieel risicobeheer 24 Liquiditeitsbeheer 27
17
deel a De interne en externe omgeving van Corporate Finance en Treasury Hoofdstuk 1 De afdeling Finance van ondernemingen 1.1 1.2 1.3
1.4 1.5
31
Inleiding 31 Corporate Finance 32 Treasury 33 1.3.1 Cash & liquidity management 34 1.3.2 Renterisicobeheer 34 1.3.3 Valutarisicobeheer 35 1.3.4 Beheer van prijsrisico van grondstoffen 1.3.5 Treasurystatuut 35 Investor Relations 39 Control 39
35
5
handboek corporate finance & treasury
Hoofdstuk 2 Financiële markten 43 2 .1 2.2
2.3 2.4 2.5 2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
Inleiding 43 Deelmarkten van de financiële markten en koersvorming 44 2.2.1 De geldmarkt 44 2.2.2 De kapitaalmarkt fixed income en equity 45 2.2.3 De valutamarkt 45 2.2.4 Koersvorming op de verschillende markten 46 Financiële instrumenten 47 De handelsmotieven op de financiële markten 49 De marktpartijen op de financiële markten 51 Marktplaatsen 54 2.6.1 Beurs 54 2.6.2 De over-the-counter-markt 56 2.6.3 Systematisch internaliseren 57 Fundamentele koersindicatoren 57 2.7.1 Economische groei en conjunctuur 58 2.7.2 Inflatie 60 2.7.3 De betalingsbalans 62 De rol van internationale organisaties 63 2.8.1 Het IMF en wereldbank 64 2.8.2 De BIS 64 2.8.3 Basel Comittee 65 2.8.4 Financial Stability Board 65 2.8.5 OECD 66 Technische analyse 66 2.9.1 Lijngrafieken 66 2.9.2 Steunpunten en weerstandpunten 67 Berekenen van rentebedragen 68
deel b Vermogenskosten 75 Hoofdstuk 3 Vreemd vermogen 3.1 3.2 3.3
6
77
Inleiding 77 Bankkredieten en convenanten 78 Uitgifte van vastrentende waarden 80 3.3.1 Beursgenoteerde vastrentende waarden 81 3.3.2 Onderhandse plaatsing (over-the-counter) 81
inhoud
3.4
3.5
3.6
3. 7 3.8
Alternatieve vormen van vastrentende waarden 82 3.4.1 Floating Rate Note 83 3.4.2 Callable bonds 83 3.4.3 Achtergestelde leningen of junior loans 83 3.4.4 Junk bonds 83 3.4.5 Convertible bonds 84 Het rendement van vastrentende waarden 84 3.5.1 Het algemene niveau van de kapitaalmarktrente 85 3.5.2 De kredietwaardigheid van de onderneming 85 3.5.3 De liquiditeit van de vastrentende waarde 86 Waardering van vastrentende waarden 86 3.6.1 Berekening marktwaarde van obligaties zonder tussentijdse aflossingen 87 3.6.2 Berekening marktwaarde van obligaties met lineaire aflossingen 3.6.3 Berekening marktwaarde van obligaties zonder rentevergoeding 89 3.6.4 Berekening marktwaarde van perpetuals 90 Effectief rendement 91 Lease 93
Hoofdstuk 4 Eigen vermogen 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
4.6
88
97
Inleiding 97 Het uitgeven van aandelen 98 Soorten aandelen 100 De aandelenbeurs 101 Risico en rendementseis eigen vermogen 103 4.5.1 Meten van risico 104 4.5.2 Standaarddeviatie 106 Capital Asset Pricing Model (CAPM) 107 4.6.1 De bèta in het CAPM 109 4.6.2 Het bepalen van de bèta 112
Hoofdstuk 5 De gemiddelde vermogenskosten en optimale vermogensstructuur 119 5.1 5.2
Inleiding 119 De gewogen gemiddelde kosten van vermogen (WACC)
120
7
handboek corporate finance & treasury
5.3
De optimale vermogensstructuur 121 5.3.1 De gevolgen van hefboomveranderingen op de rendementseis van vreemd vermogensverschaffers 124 5.3.2 De gevolgen van hefboomveranderingen op de rendementseis van eigen vermogensverschaffers 126 5.3.3 Leveraged bèta 128
deel c Selectie van bedrijfsactiviteiten Hoofdstuk 6 Aandeelhouderswaarde 6.1 6.2 6.3 6.4
7.4 7.5
8
139
Inleiding 139 Het kasstroomoverzicht 139 De operationele kasstroom 141 7.3.1 De bruto operationele kasstroom of BOK 141 7.3.2 De netto operationele kasstroom of NOK 145 De investeringskasstroom 150 De financieringskasstroom en de nettokasstroom 152
Hoofdstuk 8 Investeringsselectie 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6
133
Inleiding 133 De Hurdle Rate 133 Berekenen van het vermogen om waarde te creëren 135 Value drivers 136
Hoofdstuk 7 Kasstroomanalyse 7.1 7.2 7.3
131
163
Inleiding 163 Soorten investeringen 163 Investeringen in vaste activa 166 De kostenstructuur / operational leverage 168 Kasstromen vanuit het perspectief van investeringsselectie 170 Investeringsselectietechnieken 173 8.6.1 De terugverdienperiode (TVP) 174 8.6.2 De netto contante waarde-methode of discounted cash flowmethode 175
inhoud
8.7
8.6.3 De interne rentevoetmethode (IR-methode) 178 8.6.4 De gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit (GBR) Waardering van ondernemingen 181 8.7.1 De intrinsieke waardemethode 181 8.7.2 De rentabiliteitswaardemethode 183 8.7.3 Het dividend discount model 185
deel d Werkkapitaalbeheer Hoofdstuk 9 Werkkapitaalbeheer 9.1 9.2 9.3 9.4
9.5
9.6 9.7 9.8
191
193
Inleiding 193 Werkkapitaal 193 De cash conversion cycle (CCC) 195 Creditmanagement 200 9.4.1 Vaststellen van betalingsvoorwaarden 201 9.4.2 Vaststellen van het incassobeleid 203 9.4.3 Monitoren van de kosten van debiteuren 204 Externe incassering van debiteurenvorderingen 206 9.5.1 Forfaitering 206 9.5.2 Factoring 208 Voorraadmanagement 209 Leveranciersmanagement 213 De relatie tussen werkkapitaalbeheer en de rentabiliteit van de onderneming 215
deel e Financieel risicobeheer
223
Hoofdstuk 10 Valutarisicobeheer bij ondernemingen 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5
179
225
Inleiding 225 FX Spot Rates 226 FX forward rates 227 Soorten valutarisico 231 Vaststellen van het valuta-exposure uit hoofde van transactierisico 10.5.1 Contract exposures 233 10.5.2 Cash flow exposure 234
232
9
handboek corporate finance & treasury
10.6 10.7 10.8
10.9
Beleid met betrekking tot valutarisico 235 FX forwards en non deliverable forwards 236 Opties 238 10.8.1 De optiepremie 238 10.8.2 Toepassingen van valutaopties 241 Optiestrategieën 248
Hoofdstuk 11 Renterisicobeheer 11.1 11.2 11.3 11.4
11.5
11.6 11.7
253
Inleiding 253 Gapanalyse 254 Echelonnering 256 Renteswaps 258 11.4.1 Productkenmerken 259 11.4.2 Gebruik van de renteswap door ondernemingen 11.4.3 Forward start renteswaps 265 Renteopties 268 11.5.1 Cap 268 11.5.2 Floor 271 11.5.3 Collar 272 11.5.4 Swaption 274 Modified duration 275 Waardering van een renteswap en margin calls 276
deel f Liquiditeitsbeheer
260
283
Hoofdstuk 12 Liquiditeitsbeheer en Cash Management 285 12.1 12.2
12.3 12.4
10
Inleiding 285 Liquiditeitsbeheer 286 12.2.1 Korte termijnfinanciering 287 12.2.2 Korte termijnbeleggingen 290 Cash Management 292 De prijsvorming en de geldmarkt 294 12.4.1 De monetaire politiek van de Europese Centrale Bank 295 12.4.2 Het aangrijpingspunt van het monetaire beleid 296 12.4.3 De werking van de monetaire politiek van de ECB 297
inhoud
Hoofdstuk 13 Simultaan liquiditeitsbeheer bij meerdere valuta’s 303 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6
Inleiding 303 FX Swaps 304 Reguleren van kasposities door middel van FX swaps 305 Doorrollen van FX forward contracten met behulp van FX swaps Covered Interest Arbitrage op de geldmarkt 310 Cross Currency Swaps 311
Antwoorden bij de oefenopgaven Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7 Hoofdstuk 8 Hoofdstuk 9 Hoofdstuk 10 Hoofdstuk 11 Hoofdstuk 12 Hoofdstuk 13
307
317
317 318 319 322 323 326 326 331 334 337 338 340 342
Aanbevolen literatuur
345
Register 347
11
